Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua...

43
Irakurle Digitala Eskuliburua

Transcript of Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua...

Page 1: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala

Eskuliburua

Page 2: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Aurkibidea

1. Sarrera............................................................................................................................................ 2

2. Instalazioa..................................................................................................................................... 4

2.1. Banaketari buruzko oharrak...............................................................................................4

2.2. Instalazioa............................................................................................................................. 5

2.2.1. Firefox............................................................................................................................ 5Ordenagailuan..................................................................................................................... 5Gailu mugikorretan............................................................................................................. 8

2.2.2. Chrome........................................................................................................................ 12Ordenagailuan................................................................................................................... 12Chrome OS-n, Chromebook-etan, Android-en.............................................................14

3. Erabilera...................................................................................................................................... 15

3.1. Jarraibide orokorrak.......................................................................................................... 15

3.1.1. Irakurle Digitala irekitzen.........................................................................................15 3.1.2. Irakurle Digitala mugitzen........................................................................................18 3.1.3. Laguntza eta informazioa.........................................................................................19 3.1.4. Aukerak........................................................................................................................ 20

Hizkuntza........................................................................................................................... 21Ahotsa................................................................................................................................. 21Abiadura............................................................................................................................. 21Irakurketa mota................................................................................................................ 21

3.1.5. Testua irakurtzen eta nabigatzen...........................................................................22

3.2. Webguneak......................................................................................................................... 25

3.3. PDF-ak.................................................................................................................................. 27

3.3.1. PDF-ak irekitzea......................................................................................................... 27Onlineko PDF-ak............................................................................................................... 27Lokaleko PDF-ak................................................................................................................ 29

3.3.2. PDF-en berezitasunak...............................................................................................34

3.4. Ofimatikako dokumentuak..............................................................................................38

1/42

Page 3: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

1. Sarrera

Irakurtzeko zailtasunak dituzten ikasleei bere irakurketa-idazketa prozesuan

laguntzeko tresna bat da Irakurle Digitala. Bereziki dislexia dutenentzat pentsatuta

badago ere, bestelako arazoak (ikusmen urritasuna edota hizkuntzari lotuko nahasmenak,

besteak beste) dituzten ikasle askorentzat ere lagungarria izan daiteke. Oro har, testua eta

ahoskera uztartzeko ariketak prestatzeko baliagarria da.

Ikasleek landu behar dituzten testuak tresna honen bidez entzun ahal izango dituzte.

Testuak esaldiz esaldi hizketa bihurtzen dira automatikoki, Elhuyar rek eskaintzen duen

onlineko hizketa -sintesi zerbitzua ri esker.

Testuak euskaraz, gaztelaniaz zein ingelesez egon daitezke, eta sistemak testuari

dagokion hizketa sintetikoa sortuko du, tonu eta doinu naturalarekin eta hizkuntza

bakoitzari dagokion ahoskerarekin.

Ahalik eta plataforma gehienetan ibili ahal izateko, Irakurle Digitala Mozilla Firefox

eta Google Chrome nabigatzaileentzako hedapen banaren forman banatzen da.

Hedapenak erabiltzailearen gailuko nabigatzailean instalatzen dira, sistema eragilea

edozein izanik (Linux, Windows, Mac, Android, Chrome OS...).

Era berean, ahalik eta dokumentu mota gehienekin erabili ahal izateko pentsatuta

dago Irakurle Digitala: webguneak, PDF-ak zein ofimatika testuak (LibreOffice, Microsoft

Word...) irakurtzeko balio du.

2/42

Page 4: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Irakurle Digitala Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko Berritzegune Nagusiko

Eskola Inklusiboko taldearentzat Elhuyar Fundazioko hizkuntza teknologien sailak

garatutako tresna bat da. Hizketa-sintesia Elhuyarren onlineko hizketa-sintesi

zerbitzuaren bidez egiten da, eta Euskal Herriko Unibertsitateko Aholab taldearen

AhoTTS sisteman oinarrituta dago.

3/42

Page 5: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

2. Instalazioa

2.1. Banaketari buruzko oharrak

Irakurle Digitala ez da ohiko banaketa bideen bidez modu irekian banatzen, hau da,

ezin da Firefox edo Chrome-ren hedapenen biltegietan bilatu eta instalatu. Irakurle

Digitala eskuratzeko, Berritzegune Nagusiak horretarako prestatu duen orriaren

bidez egin behar da. Bertan gure datuak sartu ondoren, Irakurle Digitala instalatzeko

fitxategiak eta argibideak eskuratuko ditugu.

Hau horrela egitearen arrazoia da Irakurle Digitalaren zabalkunde kontrolatu eta apur

bat mugatua egin nahi dela. Izan ere, Irakurle Digitala Euskal Herriko hezkuntza-

sistemako ikasle eta irakasleek balia dezaten garatu da, bereziki euskarazko honelako

tresnen hutsunea betetzeko. Baina ingelesez eta gaztelaniaz ere funtzionatzen duenez,

irekia utziz gero, hasierako asmotik eta esparrutik haragoko erabilera zabalago bat izateko

aukera dago. Irakurle Digitalak Elhuyarren onlineko hizketa-sintesi zerbitzua baliatzen du,

ahalmen jakin eta mugatu batzuk dituena. Erabilera masibo batek zerbitzu hori mantsotu

eta kaltetu dezake, jatorrizko helburu diren euskal erabiltzaileentzat Irakurle Digitala

erabilezin bihurtzeraino.

Irakurle Digitala deskargatzeko eskatzen diren datuak estatistiketarako eta erabilera-

datuak ezagutzeko soilik erabiliko dira anonimoki. Ez da horien araberako mugatze edo

baimentzerik egingo, ezta bestelako inongo erabilerarik egingo. Posta elektronikoko

helbidea erabiltzaileei eguneraketen berri emateko baliatuko da.

4/42

Page 6: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

2.2. Instalazioa

Goian aipatu bezala, Irakurle Digitala instalatzeko, lehendabizi Berritzegune

Nagusiak horretarako prestatu duen orrian gure datuak sartuko ditugu, eta horrela

Irakurle Digitala instalatzeko fitxategiak eta argibideak eskuratuko ditugu.

2.2.1. Firefox

Ordenagailuan

Firefox-en Irakurle Digitala instalatzeko, .xpi luzapena duen fitxategi bat izango

dugu; adibidez, lehenengo bertsioan, fitxategi hori bn_irakurle_digitala-2.0.1-

fx.xpi deitzen da, hurrengo bertsioetan zenbaki horiek handituko zaizkio. Fitxategi hori

gure ordenagailuan dugula, ondoko urratsak jarraituko ditugu:

● Ireki Firefox nabigatzailea

● Ireki menua ( ) eta aukeratu “Gehigarriak” ( )

5/42

Page 7: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● Ireki “Tresnak” ( ) eta aukeratu “Instalatu gehigarria

fitxategitik...”

● Deskargatutako bn_irakurle_digitala-..-fx.xpi fitxategia

aukeratu

6/42

Page 8: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● Baimena eman “Gehitu” sakatuz

● Kito, instalatuta dago!

7/42

Page 9: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Gailu mugikorretan

Gure gailu mugikorreko Firefox-en Irakurle Digitala instalatzeko, aurreko .xpi

fitxategi bera behar dugu, adibidez bn_irakurle_digitala-2.0.1-fx.xpi.

Fitxategi hori ireki beharko dugu Firefox erabilita, honela:

● Ireki fitxategia zuzenean postatik “Ireki” botoiaren bidez...

8/42

Page 10: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● ...edo fitxategia gorde edo deskargatu ondoren, ireki Fitxategiak

programarekin “Deskargak” karpetatik

● Zein programarekin ireki nahi dugun galdetzen badigu, aukeratu Firefox

● Baimena eman “Baimendu” sakatuz

9/42

Page 11: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● Kito, instalatuta dago!

10/42

Page 12: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

11/42

Page 13: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

2.2.2. Chrome

Ordenagailuan

Chrome-n Irakurle Digitala instalatzeko, esteka bat jasoko dugu; adibidez,

lehenengo bertsioan, esteka hori https://chrome.google.com/webstore/detail/

bn-irakurle-digitala/ghoelhkebapmnednkjfenhbpaohbpgkj da, baina

hurrengoetan beharbada alda liteke. Esteka hori Chrome-n ireki beharko dugu, honela:

● Ireki Chrome nabigatzailea

12/42

Page 14: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● Ireki bertan goian aipatutako esteka eta “Añadir a Chrome” sakatu

● “Añadir extensión” aukeratu

● Ez aukeratu “Activar sincronización” eta itxi leihotxoa

13/42

Page 15: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● Kito, instalatuta dago!

Chrome OS-n, Chromebook-etan, Android-en

Prozedura bera erabilita instalatu daiteke Chrome nabigatzailean beste edozein

gailu eta sistema eragiletan: Chrome OS-n, Chromebook gailuetan, Android-en...

14/42

Page 16: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

3. Erabilera

3.1. Jarraibide orokorrak

Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen edozein dokumentu

(webguneak, PDFak eta ofimatika testuak) hizketa bihurtu eta irakurtzen dizkigu,

horrela dena delako arrazoiengatik (dislexia, ikusmen urritasuna, hizkuntzari lotuko

nahasmenak...) irakurtzeko zailtasunak dituen ikasleari bere ikasketa prozesuan lagunduz.

Irakurle Digitalak funtzionatzeko behar-beharrezkoa da gailuan Interneteko

konexioa izatea, testuak hizketa bihurtzeko prozesua Elhuyarren web zerbitzu batean

egiten baita. Irakurle Digitalak irakurri beharreko testuen esaldiak bidaltzen dizkio zerbitzu

horri, eta honek esaldi horiei dagozkien audio fitxategiak itzultzen ditu Irakurle Digitalak

erreproduzitu ditzan.

Irakurle Digitala Firefox edo Chrome nabigatzaileetan hedapen gisa instalatzen

da. Beraz, berau erabili ahal izateko nabigatzaile horietako bat behar da eta bertan

Irakurle Digitalaren hedapena instalatzea gorago aipatutako prozesua jarraituz.

3.1.1. Irakurle Digitala irekitzen

Irakurle Digitala gure nabigatzailean instalatuta dugula, bertan irekiko dugu

irakurri nahi dugun webgunea edo dokumentua. Webguneak eta onlineko PDF-ak

helbide-barran helbidea sartuta irekiko ditugu, gure gailuan gordeta ditugun PDF-ak

15/42

Page 17: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

nabigatzailean irekitzeko esanda eta ofimatikako dokumentuak (LibreOffice, RTF,

Microsoft Word...) Google Docs kontu batean kargatuta eta han dokumentua irekita.

Behin dokumentua nabigatzailean irekita, Irakurle Digitalaren botoia edo aukera

sakatuko dugu:

16/42

Page 18: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Horrek Irakurle Digitalaren barra irekiko du orriaren goiko aldean:

17/42

Page 19: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Irakurle Digitala irekitzeari ematen diogunean, honek orria aztertu eta irakurtzeko

prestatzen du. Horregatik, orria oso luzea edo konplexua bada, eta gure gailuaren

ahalmenaren arabera, barrak apur bat tardatu dezake agertzen.

3.1.2. Irakurle Digitala mugitzen

Irakurle Digitalaren barra, berez, orriaren edukiaren gainean jartzen da, bere zati bat

estaliz. Atzekoa ikusten uzteko, barra erdi-gardena da, sagua bere gainean jarri edo klik

egitean opaku bihurtzen da.

Oztopatzen duen zatiaren arabera, barra orriaren goiko partean egon daiteke edo

behean. Horretarako “Behera/Gora” botoia daukagu.

18/42

Page 20: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Dena delako arrazoiagatik barra itxi nahi badugu, eskuineko “Itxi” botoia erabil

dezakegu edo irekitzeko baliatu genuen botoi bera.

3.1.3. Laguntza eta informazioa

Galdera ikurraren itxura duen “Honi buruz” botoian klik eginez gero, Irakurle

Digitalaren zer den eta teklatu bidez nola erabili daitekeen azaltzen duen leiho bat

agertuko da.

19/42

Page 21: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Irakurlearen ikonoaren itxura duen botoian sakatuz gero, leiho edo erlaitz berri

batean Irakurle Digitalaren webgunera eramango gaitu.

3.1.4. Aukerak

Irakurle Digitalak hainbat parametroren arabera irakurtzen du testua: hizkuntza,

ahotsa, abiadura eta irakurketa mota. Testua irakurtzen hasi aurretik nahiz irakurtzen ari

dela, barrako aukera-kutxen bidez alda ditzakegu defektuzko parametroak, nahi edo behar

izanez gero.

20/42

Page 22: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Hizkuntza

Irakurri nahi dugun testuaren arabera, hizkuntza hautatu dezakegu euskara,

gaztelania eta ingelesaren artean.

Ahotsa

Testua zein ahotsekin entzun nahi dugun aukeratu dezakegu, gizonezkoarekin edo

emakumezkoarekin.

Abiadura

Testua irakurtzeko abiadura ere moldagarria da. Defektuz abiadura normal edo

ertain batean irakurtzen du testua, baina azkarrago edo mantsoago irakurtzea ere aukera

dezakegu.

Irakurketa mota

Batzuetan, eta erabiltzaileak testuak irakurtzeko dituen zailtasunen arabera, ez da

nahikoa izaten testua testua mantso irakurtzea irakurleak ongi ulertzeko, eta lagungarria

izan daiteke testua hitzez hitz irakurtzea. Hori egitea aukeratu dezakegu, hitzez hitzeko

21/42

Page 23: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

irakurketa nahi dugula adierazita. Hala hitz bakoitza irakurri ondoren isilune txiki bat

egingo da.

Hala ere, ordenagailuaren ahalmen, gaitasun eta lan-kargaren arabera, batzuetan

hitzen arteko isiluneak ez dira egiten behar bezala eta hitza bukaera baino lehen moztu

daiteke edo hurrengo hitzaren hasierako tartetxo bat sartu. Baina hau gutxiago gertatzen

da irakurketa-abiadura mantsoenetan, eta normalean horrela erabiliko da ezaugarri hau.

3.1.5. Testua irakurtzen eta nabigatzen

Irakurle Digitalak testua irakurtzea nahi dugunean, “Entzun” botoia sakatuko dugu,

erreproduzigailuetako “play” botoi baten itxura duena.

Hori egitean, testuan zehar nabigatu ahal izateko botoi gehiago dituen barra

erreproduzigailu bat zabalduko da “Entzun” botoia zegoen lekuan.

Horrekin batera, orriko lehen esaldia irakurtzen hasiko da, esaldi hori atzealde

urdin argi batekin nabarmenduz, eta ondoren beste esaldiekin berdin egingo du.

Gainera, unean irakurtzen ari den hitza ere atzealde more batekin nabarmenduko du.

22/42

Page 24: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Azkenik, orain “Entzun” botoiak “pause” botoien itxura hartu du. Botoi hori erabiliko

dugu irakurketa une batez gelditu nahi badugu eta baita ondoren jarraitzeko ere.

Testuaren zatiak saltatu nahi baditugu eta testuan zehar aurrera eta atzera ibili,

hainbat botoik lagunduko digute horretan. Ondoko irudian markatu diren botoiek, hurrenez

hurren, lehenengo esaldira, aurreko paragrafora, aurreko esaldira, ondoko esaldira,

ondoko paragrafora eta azken esaldira eramango gaituzte. Hori egin dezakegu

irakurketa martxan zein geldirik dela.

Hala ere, ziurrenik testuan zehar mugitzeko baliagarrien izango zaigun botoia

“Joan” botoia izango da. Hori sakatuta, orriko edozein esalditan klik egin dezakegu

23/42

Page 25: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

eta berau aukeratuta geldituko da (atzealde berdea erakutsiko digu), eta ondoren

“Entzun” botoia sakatuta hortik aurrera irakurtzen hasiko da.

24/42

Page 26: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Gelditzeko botoiarekin irakurketa geldituta ere orriko edozein esaldi aukeratu

dezakegu hortik aurrera entzuteko. Eta lehen aldiz “Entzun” botoia sakatu eta

erreproduzigailuaren botoien barra zabaldu aurretik ere berdin, edozein esalditan klik egin

dezakegu hortik aurrera entzuteko.

Azkenik, “Amaitu” botoia daukagu. Honek irakurketa guztiz amaituko du eta

erreproduzigailuko botoiak berriz ezkutatu, hasieran bezala “Entzun” botoia soilik bistan

utziz, eta berriz entzun nahi izanez gero hasieratik hasiko da.

Testua guztiz irakurtzeaz amaitzen duenean automatikoki egiten da hori, hau da,

erreproduzigailuko botoiak ezkutatzen dira, “Entzun” botoia soilik uzten da agerian eta

berriz “Entzun” botoiari emanda hasieratik hasten da.

Irakurle Digitalak orrian bistan dauden elementuak soilik irakurtzen ditu. Orriko atal

batzuk ezkutatuta badaude (erlaitz sistema baten bidez, edo botoi bat sakatu behar delako

atal bat ireki edo bistaratzeko, edo dena delakoa) ez dira irakurriko. Bistaratzen baditugu,

orduan bai aukeratu ahal izango ditugu eta irakurri.

3.2. Webguneak

Irakurle Digitala webguneak irakurtzeko baliatu behar dugunean, berezitasun

nagusia da webguneek eduki nagusiaz gain normalean beste gauza asko izaten

dituztela: goiburukoa, orri-oina, nabigazio menua... Eta Irakurle Digitala horiek guztiak

25/42

Page 27: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

irakurtzen hasten da, askotan nahi ez ditugun zatiak irakurriz eta irakurketa guztia

mantsotuz. Hori ekiditeko, goian aipatutako metodoak baliatu ditzakegu:

● “Entzun” botoia sakatu aurretik edukiaren lehen esaldian klik egin,

aukeratu eta hortik irakurtzen hasteko

● “Joan” botoia sakatu eta irakurtzera joan nahi dugun esaldian klik egin

● Irakurketa gelditu eta irakurtzen jarraitu nahi dugun esaldian klik egin

● Nabigazioko botoiak erabili: lehenengo esaldira, aurreko paragrafora,

aurreko esaldira, ondoko esaldira, ondoko paragrafora eta azken esaldira

26/42

Page 28: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

3.3. PDF-ak

3.3.1. PDF-ak irekitzea

Firefox zein Chrome nabigatzaileek PDF dokumentuak ireki eta bistaratzen badituzte

ere, ez dute uzten beraietan inongo aldaketarik egiten eta, beraz, Irakurle Digitalak ezin du

zuzenean beraien gainean funtzionatu (ezin delako barra orriaren gainean bistaratu,

esaldien koloreak aldatu eta abar). Beraz, PDF dokumentuak Irakurle Digitalarekin

funtzionatu ahal izateko, PDF dokumentuentzako bisore zerbitzu bat prestatu du

Irakurle Digitalaren garatzailea den Elhuyar Fundazioak. PDF bat bertan irekitzean,

Irakurle Digitalarekin irakurri ahal izango dugu. Eta Irakurle Digitalak berak PDF-ak

zerbitzu horretan irekitzearen prozesua ahalik eta gehien errazten eta sinplifikatzen du,

ondoren ikusiko den bezala.

PDF bisorearen zerbitzura igotzen diren PDF-ak Irakurle Digitalaren bidez

irakurtzeko soilik erabiltzen dira. Ez da horien kopiarik ezertarako gordetzen eta Elhuyar

Fundazioak horien pribatutasuna bermatzen du.

Onlineko PDF-ak

Irakurle Digitalaren bidez irakurri nahi dugun PDF-a onlineko PDF bat bada, hau da,

webguneren batean eskegita dagoen PDF bat, helbide-barran PDF dokumentuaren

helbidea sartuta irekiko dugu, ohiko moduan. Orduan Irakurle Digitalaren botoia

sakatzen badugu, ikusiko dugu nola PDF-a leiho edo erlaitz berri batean irekitzen den

baina oraingoan beste helbide batekin (aipatutako PDF dokumentuen bisorearen helbidea,

27/42

Page 29: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

zehazki). Bertan Irakurle Digitalaren barra jada irekita egongo da, eta normal erabiltzen

hasi ahal izango gara.

28/42

Page 30: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Lokaleko PDF-ak

Lokaleko PDF-ak, hau da, gure gailuan gordeta ditugun PDF-ak, irekitzeko

prozesua apur bat konplikatuxeagoa da. Bi modutara egin dezakegu:

● PDF dokumentua nabigatzailean ireki ondoren, Irakurle Digitalaren

botoiari emango diogu. Honek ere PDF dokumentuen bisorea irekiko du

leiho edo erlaitz berri batean, baina dokumentua gabe. PDF fitxategia non

dagoen galdetuko digu, hau ematean dokumentua irekiko du. Orduan,

berriz ere sakatu beharko dugu Irakurle Digitalaren botoia barra

agertzeko, eta barra irekitzean normal erabiltzen hasi ahal izango gara.

29/42

Page 31: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

30/42

Page 32: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

● Beste modu honetara, aurreko metodoaren lehen pausoa aurreztu

dezakegu, hau da, PDF dokumentua nabigatzailean ireki eta Irakurle

31/42

Page 33: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Digitalaren botoia sakatzearena. Horretarako, zuzenean irekiko dugu

nabigatzailean PDF bisorearen zerbitzua,

http://irakurledigitala.elhuyar.eus/PDF/viewer.html helbidera joanda.

Honek PDF fitxategia non dagoen galdetuko digu, esango diogu eta

behin ireki duenean, Irakurle Digitalaren botoia sakatuko dugu.

32/42

Page 34: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

33/42

Page 35: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

3.3.2. PDF-en berezitasunak

PDF-ak kudeatzea, orokorrean, ez da batere erraza izaten formatuaren

berezitasunak direla eta. Aurkezpenerako pentsatuta dagoen formatua da, edozein

ordenagailu eta inprimagailutan berdin ikus dadin, baina ez dago pentsatuta editatzeko.

Ezin dira testu-prozesagailuen bidez editatu, ezin dira testu-prozesagailuen formatura

bueltan bihurtu... Eta Irakurle Digitalarentzat ere ez da batere erraza formatu hau

irakurtzea. Hainbat arazo gertatzen dira PDF-ak irakutzean, Irakurle Digitala ahalik eta

hobekien konpontzen saiatzen dena, baina batzuetan ez da posible eta gauza arraroak

gerta daitezke.

Lehenik, azaldu behar da PDF formatuak ez duela esaldi edo paragrafoen

kontzepturik. Jatorrian testu-prozesagailuan paragrafo bat bagenuen hainbat lerrotan

34/42

Page 36: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

banatzen zena, testu-prozesagailuak badaki paragrafoko lerroen artean jarraitasun bat

dagoela. Adibidez, goian testua ezabatu edo gehitzean esaldi bateko hitzak goiko edo

beheko lerroetara eramaten ditu. Edo testua zutabetan edo taulatan badago, badaki

testuaren ordena zein den. Aldiz, PDF formatuan lerro bakoitza unitate independente bat

da, kutxa batean dagoena, eta ez dago jakiterik esaldia kutxan amaitu den, edo beherago

dagoen kutxan jarraitzen duen, edo eskuinerago dagoenean, eta abar. Horregatik, ez da

erraza esaldiak osorik irakurtzea lerro bat baino gehiagotan banatuta badago. Irakurle

Digitala saiatzen da asmatzen ea esaldi bat beste kutxa baten jarraitzen den (beherago

eta nahikoa hurbil dagoelako, puntuaziorik ez dagoelako, minuskulaz jarraitzen duelako...),

baina beti ezin da asmatu eta batzuetan esaldi batzuk lerrotan banatuta irakurriko

dira. Bereziki, esaldi bat orri jauzi batekin banatuta dagoenean ekidinezina da hau.

Areago, testu-prozesagailuan letren artean espazio handia bazegoen (lerro bat

justifikatuta dagoenean adibidez), PDF-an letra bakoitza kutxa batean ager daiteke, eta

orduan agian hitz horiek letraz letra irakur ditzake Irakurle Digitalak.

Bestalde, PDF dokumentuan testu-kutxak ordena jakin batean agertzen dira,

batzuetan ez dena logikoena. Adibidez, orri-oinaren kutxa batzuetan fitxategiaren hasieran

doa, goiburukoaren kutxa amaieran... Hau da, ez du errespetatzen guretzat irakurketa

ordena logikoa dena. Horregatik, batzuetan Irakurle Digitalak ere horrela irakurriko

ditu: orri-oinak orriko beste testua baino lehenago, orriaren goiburuko testua orriko

beste testu guztiaren ondoren... Hau ere ekidinezina da, zeren eta ordenarentzat PDF

fitxategian dagoen ordena erabili beharrean kutxen koordenatu bertikal eta horizontalaren

35/42

Page 37: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

arabera egiten saiatuz gero, zutabetan edo taulatan dagoen testua oso-oso gaizki

irakurtzen da.

Horrez gain, nabigatzailean PDF-ak irekitzean ez dira osorik irekitzen, soilik pare bat

orri, eta beherantz goazen neurrian joaten dira orri berriak kargatzen. Hori egiten dute

PDF oso handiekin memoria alferrik ez erabiltzeko. Hau dela eta, Irakurle Digitalak ere

ezin ditu hasieratik esaldi guztiak kargatu, eta bi orriz behin esaldi berriak kargatu behar

ditu. Horregatik, irakurtzen ari dela orri jauzi batzuetan denbora pixka batean gelditu

egiten dela nabaritu dezakegu, edo azken esaldira joateko esaten badiogu ikusiko dugu

hurrengo orriko azken esaldira doala soilik eta gero jarraitu egiten duela.

PDF-ek duten beste gauza bat da esaldiaren atzealdeak batzuetan ez duela guztiz

kointziditzen erakusten duen testuarenarekin, bereziki letra handiekin. Horregatik, Irakurle

Digitalak irakurtzen ari den esaldiaren atzealdea beste kolore batez markatzean,

batzuetan ezkerrerago edo eskuinerago edo gorago edo beherago agertzen da, eta

kolore argiagoz ere bai.

36/42

Page 38: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Nabaritu dezakegun beste gauza bat da batzuetan Irakurle Digitala PDF

dokumentuan ez dauden esaldiak irakurtzen hasten dela. Hori da esaldiak benetan

dokumentuan daudelako, baina atzealde eta letra zuriz, eta horregatik ez ditugu ikusten.

Beste batzuetan, esaldi batzuk bi edo hiru bider irakurtzen dira. Kasu hauetan ere,

37/42

Page 39: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

benetan esaldi horiek behin baino gehiagotan agertzen dira fitxategian, baina koordenatu

berean, eta horregatik ez dira ikusten. PDF dokumentu batzuetan horrelako testu ezkutuak

zergatik dauden ez dakigu, maketatzaileen teknikak ote diren edo...

Azkenik, nabigatzailean PDF-ak irekitzean goiko aldean barra bat erakusten da

(zoom-a, orrien nabigazioa, inprimatu...) eta Irakurle Digitalaren barrak PDF-aren barra

ezkutatzen du. Horregatik izan daiteke bereziki interesgarria barra beheko aldera

eramateko botoia PDF-etan.

3.4. Ofimatikako dokumentuak

Irakurle Digitalak ofimatikako testu-dokumentuak (LibreOffice, RTF, Microsoft

Word...) ere irakur ditzake, baina ez zuzenean, zeharkako bideak baliatuz baizik.

Zeharkako modu horietako bat dokumentuak testu-prozesagailuan ireki eta PDF gisa

esportatzea da, eta orduan goian azaldutako PDF-ak irakurtzeko metodoa baliatu

genuke. Hala ere, PDF dokumentuekin izaten diren goian aipatutako arazoak izango

genituzke.

Beste modua Google Docs baliatzea da. Google konturik badugu, dokumentua

Google Drive-ra igo dezakegu eta handik Google Docs-en bidez ireki. Orduan Irakurle

Digitalaren botoia sakatua, barra agertuko da eta dokumentua irakurri ahal izango dugu.

38/42

Page 40: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

39/42

Page 41: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

40/42

Page 42: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

Google Docs-en webguneak goiburukoa, menua eta horrelakoak ditu, baina

Irakurle Digitalak automatikoki ekiditen ditu, zuzenean dokumentuaren edukia soilik

irakurtzen du.

PDF-ekin gertatzen den bezala, Google Docs-ek ez ditu dokumentuak osorik

irekitzen, soilik pare bat orri, eta beherantz goazen neurrian joaten dira orri berriak

kargatzen. Hau dela eta, Irakurle Digitalak ere ezin ditu hasieratik esaldi guztiak kargatu,

eta bi orriz behin esaldi berriak kargatu behar ditu. Horregatik, irakurtzen ari dela orri jauzi

batzuetan denbora pixka batean gelditu egiten dela nabaritu dezakegu, edo azken

41/42

Page 43: Eskuliburuaberritzegunenagusia.eus/irakurledigitala/biltegia...Irakurle Digitala Eskuliburua 3.Erabilera 3.1.Jarraibide orokorrak Irakurle Digitalak web nabigatzailean ireki daitekeen

Irakurle Digitala Eskuliburua

esaldira joateko esaten badiogu ikusiko dugu hurrengo orriko azken esaldira doala soilik

eta gero jarraitu egiten duela.

Ofimatikako bestelako dokumentuak, hala nola aurkezpenak (LibreOffice Impress,

Microsoft PowerPoint...) edo kalkulu-orriak (LibreOffice Calc, Microsoft Excel...)

irakurtzeko, PDF-arena da bide bakarra, Google Docs-en bidez ezin dira formatu

horretako dokumentuak irakurri.

42/42