Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

26
Estados posteriores al Imperio Romano 418-568

Transcript of Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Page 1: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Estados posteriores al Imperio Romano 418-568

Page 2: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Modelos retóricos Modelos retóricos EDAD MEDIA

Page 3: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

SANTA MARIA DEL NARANCO

EN ASTURIAS

ARTE PRERRO-MÁNICO

SIGLO VIII

Page 4: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

PRIMERA PARTEPRIMERA PARTEc.500-1000c.500-1000

ANTECEDENTES Y FUENTESANTECEDENTES Y FUENTES

Platón, Platón, TimeoTimeoAristóteles, Aristóteles, Retórica, Tópicos, De los elencos de los sofistasRetórica, Tópicos, De los elencos de los sofistasCicerón, Cicerón, De inventione (Rhetorica vetus), Orator, De oratore, De inventione (Rhetorica vetus), Orator, De oratore, TopicaTopicaPseudo-Cicerón, Pseudo-Cicerón, Rhetorica ad HerenniumRhetorica ad Herennium (Rhetorica(Rhetorica nova)nova)Horacio, Horacio, Ars poeticaArs poeticaQuintiliano, Quintiliano, Institutiones OratoriaeInstitutiones OratoriaeDonato, Donato, Ars minorArs minor y y Ars maiorArs maiorAgustín de HiponaAgustín de Hipona, De doctrina christiana y, De doctrina christiana y De rhetorica De rhetorica Fortunaciano, Fortunaciano, De arte rhetoricaDe arte rhetorica libri III, libri III, PriscianoPrisciano, Grammatica, De praeexercitamentis rhetoricis, Grammatica, De praeexercitamentis rhetoricis

Page 5: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

LOS FUNDAMENTALESLOS FUNDAMENTALES

CICERÓNCICERÓN PSEUDO-CICERÓNPSEUDO-CICERÓN AGUSTÌN DE HIPONAAGUSTÌN DE HIPONA FORTUNACIANOFORTUNACIANO DONATODONATO PRISCIANOPRISCIANO

Page 6: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

LOS PRIMEROSLOS PRIMEROS

CASIODORO (490-583)CASIODORO (490-583) BOECIO (c.480-524)BOECIO (c.480-524) PRISCIANO (S. V-VI)PRISCIANO (S. V-VI) ISIDORO DE SEVILLA (560-636)ISIDORO DE SEVILLA (560-636) BEDA (673-735)BEDA (673-735) ALCUINO (735-804)ALCUINO (735-804) RABANO MAURO (776-856)RABANO MAURO (776-856)

Page 7: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

OBRASOBRAS CASIODORO, CASIODORO, Institutiones divinarum etInstitutiones divinarum et

saecularum litterarumsaecularum litterarum, en la segunda parte, cap. , en la segunda parte, cap. II trata II trata De rhetoricaDe rhetorica

BOECIO, BOECIO, Speculatio de rhetorica cognatione, De Speculatio de rhetorica cognatione, De differentiis topicis libri quattuor differentiis topicis libri quattuor

PRISCIANO, PRISCIANO, Institutionum grammaticae, De Institutionum grammaticae, De praeexercitamentis rhetoricis, De nomine et praeexercitamentis rhetoricis, De nomine et pronomine et verbo, De fabularum Terentii,pronomine et verbo, De fabularum Terentii,

Partitiones duodecim versuum Aeneidos Partitiones duodecim versuum Aeneidos principalium principalium

ISIDORO DE SEVILLA, ISIDORO DE SEVILLA, Etimologiarum sive Etimologiarum sive originum libri XX originum libri XX , la parte , la parte De rhetoricaDe rhetorica et et dialecticadialectica se encuentra en el libro II se encuentra en el libro II

BEDA, BEDA, De schematibusDe schematibus et tropis, De arteet tropis, De arte metrica metrica ALCUINO, ALCUINO, Disputatio de rethorica et virtutibusDisputatio de rethorica et virtutibus

Page 8: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

TRIVIUM Y QUADRIVIUMTRIVIUM Y QUADRIVIUM

GRAMÁTICAGRAMÁTICA

RETÓRICARETÓRICA

DIALÉCTICADIALÉCTICA

ARITMÉTICA ARITMÉTICA GEOMETRÍAGEOMETRÍAASTRONOMÍAASTRONOMÍAMÚSICAMÚSICA

Page 9: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Ars grammaticaArs grammatica

Donato S. IVDonato S. IV

Prisciano S. V- VIPrisciano S. V- VI

Alejandro de Villadieu 1199 Alejandro de Villadieu 1199 DoctrinaleDoctrinale

Page 10: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

DonatoDonato

Ars maior Ars maior Presenta el estudio de la métrica, un Presenta el estudio de la métrica, un

repaso general de la gramática y a repaso general de la gramática y a partir del partir del BarbarismusBarbarismus trata de los trata de los vicios, de las figuras y los troposvicios, de las figuras y los tropos

Page 11: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

De schematibus:De schematibus:

Hay figuras de palabra y Hay figuras de palabra y de pensamiento, de pensamiento, esto es, figuras de palabras y de sentidos, esto es, figuras de palabras y de sentidos, pero las figuras de pensamiento pertenecen a pero las figuras de pensamiento pertenecen a los oradores; a los gramáticos las de dicción. los oradores; a los gramáticos las de dicción. Aunque son muchas, de todas, son casi Aunque son muchas, de todas, son casi necesarias, diecisiete, de las cuales éstos son necesarias, diecisiete, de las cuales éstos son sus nombres: prolepsis, zeugma, hipozeuxis, sus nombres: prolepsis, zeugma, hipozeuxis, silepsis, anadiplosis, anáfora, epanalepsis, silepsis, anadiplosis, anáfora, epanalepsis, epizeuxis, paronomasia, esquesis onomaton, epizeuxis, paronomasia, esquesis onomaton, paromeon, homeoptoton, homoeoteleuton, paromeon, homeoptoton, homoeoteleuton, poliptoton, hirmos, polisíndeton, asíndeton. poliptoton, hirmos, polisíndeton, asíndeton.

Page 12: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

EL GÓTICO

Page 13: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

DESDE EL SIGLO XI SE EMPEZÓ A DAR UN GIRO HACIA EL ARTE FIGURATIVO. LA RETÓRICA CUMPLIÓ SU COMETIDO AMPLIAMENTE EN TODOS LOS SENTIDOS.LAS RECURRENCIA A LOS POETAS CLÀSICOS, VIRGILIO, HORACIO, OVIDIO, JUVENAL y ESTACIO, ENTRE OTROS, FUE CONTINUA Y MUCHO MÀS SIGNIFICATIVA QUE ANTES.EL SURGIMIENTO DE CIUDADES Y CENTROS COMERCIALES NECESITABA DE GENTE ESPECIALIZADA Y PREPARADA.LA APARICIÓN DE LAS UNIVERSIDADES COMPLETÓ EL CUADRO DE ACTIVIDAES PARA PREPARAR Y FORMAR INDIVIDUOS EN MUCHAS DISCIPLINAS.LA RETÓRICA TAMBIÉN SE ESPECIALIZÓ Y SE ELABORARON OBRAS DEDICADAS A EXPONER DISTINTAS FUNCIONES: ARTES DE DICTADO DE CARTAS Y DOCUMENTOS POLÍTICOS Y COMERCIALES, ARTES DE MÉTRICA Y VERSIFICACIÓN, ETC.UNA CARACTERÍSTICA QUE PROMUEVE Y COMPARTE CON TODO SU MUNDO ES LA INTENCIÓN PROTOCOLARIA Y LA EXUBERANCIA DE LAS FIGURAS.

Page 14: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

CicerónCicerón

El El De inventione y la Rhetorica ad De inventione y la Rhetorica ad HerenniumHerennium (Cornificio) eran las obras (Cornificio) eran las obras fundamentales para el estudio de la fundamentales para el estudio de la retórica.retórica.

Cicerón también servía de modelo Cicerón también servía de modelo para la elocutio.para la elocutio.

Page 15: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

QuintilianoQuintiliano

La retórica es considerada, como en la La retórica es considerada, como en la época clásica, la disciplina que atiende a la época clásica, la disciplina que atiende a la formación integral del individuo; atiende formación integral del individuo; atiende tanto a la ética (tanto a la ética (vir bonus dicendi peritus) vir bonus dicendi peritus) como a lo políticosocialcomo a lo políticosocial. .

Wibaldo de Corvey y Alejandro Neckham Wibaldo de Corvey y Alejandro Neckham (s. XII, XIII) Elogiaban a Quintiliano como (s. XII, XIII) Elogiaban a Quintiliano como educador. En Chartés c. 1164 Etienne de educador. En Chartés c. 1164 Etienne de Rouen hizo un extracto de las Rouen hizo un extracto de las Institutiones.Institutiones.

Page 16: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Rhetorica Rhetorica Ars Ars praedicandipraedicandi

Homilias Homilias (Quintiliano (Quintiliano compendiado)compendiado)

Ars dictandiArs dictandi

JurisprudenciaJurisprudencia

Ars Ars versificandiversificandi

PoesíaPoesía

Reims, Reims, Chatrés, París, Chatrés, París, LondresLondres

Bolognia, Bolognia, Siena, Siena, Florencia, Florencia, CapuaCapua

Chatrés, Chatrés, Londres, Londres, París,París,

OrleánsOrleáns

Page 17: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Ars praedicandi Ars praedicandi Gregorio Magno (c. 540-604)

Cura pastoralis (591) Guiberto de Nogent (1053-1124)

Liber quo ordine sermo fieri debeat Alán de Lille (fin del siglo XII)

De arte praedicatoria, Anticlaudianus Alejandro de Ashby (c. 1200)

De modo praedicandi Tomas de Salisbury (c. 1200)

Summa de artis praedicandi

Page 18: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Ars dictaminisArs dictaminis

ExordiumExordium

NarratioNarratio ArgumentatioArgumentatio (Confirmatio)(Confirmatio)

PeroratioPeroratio

SalutatioSalutatio Captatio Captatio

benevolentiabenevolentia Narratio Narratio

PetitioPetitio

ConclusioConclusio

Page 19: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Ars dictaminis Ars dictaminis Alberico de Montecasino (c. 1118) Breviarium de

dictamine, las Flores rhetorici Boncompagno de Siena (1165- 1240)

Rhetorica antiqua, Rhetorica novissima, Cedrus, Myrrha y Palma

Guido Faba (1190-1240)Arrengae, dictamina rhetorica, Epistolae, Exordia, Gemma purpurea, Parlamenta et epistolae, Summa dictaminis, Rota nova, Summa de vitiis et virtutibus

Bene de Florencia (c. 1220)Candelabrum, Ars dictaminis

Tomas de Merke (c.1405)De moderno dictamine

Page 20: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

• MATEO DE VENDOME, ARS VERSIFICATORIA

• GEOFFROI DE VINSAUF, POETRIA NOVA, DOCUMENTUM DE MODO ET ARTE DICTANDI, VERSIFICANDI ET TRANSFERENDI, SUMMA DE COLORIBUS RHETORICIS

• GERVASIO DE MELKLEY, ARS VERSIFICATORIA

• JUAN DE GARLANDIA, PARISIANA POETRIA

• EVERARDO EL ALEMÁN, LABORINTUS

• MATÌAS DE LINKÖPING, POETRIA LINCOPENSIS

ARTES POÉTICASLOS TEÓRICOS Y MAESTROS DE LOS SIGLOS XII Y

XIII

Page 21: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Creación de las

Universidades

Page 22: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.
Page 23: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

DUOMO DE MILÁN SIGLO XIV

Page 24: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Corte Criminal s. XV

Page 25: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

Juicio Final, Museo Universidad de Cambridge, h. 1240-1260

Page 26: Estados posteriores al Imperio Romano 418-568. Modelos retóricos EDAD MEDIA.

MANUSCRITO DEL SIGLO XII BRITISH

LIBRARY, LONDRES. SALTERIO DE ARUNDEL