eta etorkizunean, zer?

eta etorkizunean,

zer?

barrene 4. ikastunitatea 1B maila

irakaslearena

400 pta.

EGILEAK

Proiektuaren arduraduna: Juxto Egaña (HABEko Hizkuntzaren Didaktika arduraduna)

Kudeaketa: Joanba Bergara (HABEko Prestakuntza arduraduna)

Koordinatzaile didaktikoak: Begoña Martinez (HABEko teknikaria)

Sabin Zabala (HABEko teknikaria)

Partehartzaileak: Ander Alonso (Enkarterrietako Udal Euskaltegia)

Joxe Belmonte (Leioako Udal Euskaltegia)

Natxo Gillen (HABEko teknikaria)

Iñaki Rodrigez (Leioako Udal Euskaltegia)

Errealizazio didaktikoa: Esther Isasa (HABEko teknikaria)

HABE Erakundeak eskerrak ematen dizkie Enkarterrietako, Leioa, Muskiz eta Santurtziko Udal Euskaltegi eta

Udalei materialgintza proiektu honetan parte hartzerakoan agertu duten borondateagatik.

Halaber esker ona luzatu nahi die euskalduntze-alfabetatzegintzan diharduten euskaltegi guztiei, beren

esperientzia eta ekarpena baliagarri izan direlako.

Diseinua eta maketazioa: Tita Lorenz eta Marisa Mantxola• Marrazkiak: Marisa Mantxola

Gure esker ona ondoren aipatzen direnei, hainbat material eta ideia hartzeko baimena eman digutelako:

Sony etxearen iragarkia: Designed to last

Erakunde honek aitortzen du ikas-material hau egiteko bestek sortutako argazkiak erabili direla, eta eskerrak

ematen dizkiete egileei:

Argazkiak:

Xabier Mendigurenen argazkia: ARGIA aldizkariak utzia.

Euskal Herriko baliabide pedagogikoen gida, 97ko udazkena. hik hasi aldizkaria.

© HABE 1999. ISBN 84-86968-65-8

eta etorkizunean,

zer?

barrene 4. ikastunitatea Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua

1B maila

irakaslearena

Hitzaurrea

Mende berriaren atarian, helduen euskalduntzearen berrikuntzaren aldeko erronkaren aurrean, HABEk

kurrikulu-proiektua jarri du abian eta bere garapenerako hainbat pausu ematen saiatu da euskaltegiekin

lankidetzan.

Berrikuntza kurrikularrak aldaketa sakona eskatzen du, hizkuntzaren ikas/irakas prozesuen bai helburu,

eduki eta metodologien oinarrizko balore eta printzipioetan, bai ebaluazio sisteman.

Badakigu eguneroko jardunari eragiten dioten aldaketek, egonezinak, zalantzak sortzen dituela. Urte

askotako jardunak –eta ez jardun okerrak, bai baitakigu urte hauetan egindako ibilbidea eta esfortzua

euskalduntze-alfabetatze arloan ez dela makala izan– errotu dituzte irakasleongan uste eta jardun didaktiko

jakin batzuk.

Kurrikulu berrikuntzak dakarren aldaketa sustatzeko ez da, beraz, aski teoria berriak hotz-hotzean

zabaltzea. Beharrezkoa izango da irakasleei, ahalik eta era zabalenean, jarduera didaktiko berriak azaltzea, eta

gelako benetako praktikara hurbiltzea. Beharrezkoa baita ere, hizkuntza ikas/irakaskuntzaren oinarri eta

printzipioetatik eguneroko jardunerako jauzia errazteko zubia eskaintzea.

Eta horixe izan nahi dute HABEk aurkezten dituen ikasmaterial hauek; teoria eta praktikaren arteko

zubia, kurrikuluaren mezua gauzatzeko aukera zehatza eta mezu horretara iristeko bitartekoa.

Material hauek diseinatzerakoan kurrikuluak bideratzen dituen eredu metodologikoen artean aukera bat

egin da. Ez da, noski, aukera posible bakarra, baina bai, asmoz behintzat, eredu edo bidelagun, irakasleek

beraiek euren materiala antolatu ahal izateko bidea erakutsi nahi dutenak.

HABEk Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikuluari (HEOK) dagozkion hiru mailatarako

ikastunitateak burutu ditu.

Eskura duzun unitatea Barrene sailekoa duzu. Barrene 1B mailarako ikastunitatek osatzen dute; beren

helburua, berriz, 1A mailan ikasleak eskuratu dituen hizkuntz oinarriak birziklatzea eta berreraikitzea, hau da,

aurretik ikasitakoa aktibatzea.

Ikastunitate hauek ez dute ikasprozesu osoari dagokion ibilbidea betetzen, uste baitugu irakasleak

aplikatzaile huts eta zurrun ez, baina erabiltzaile zuhur, zentzudun eta printzipiodun izanik, zentzu kritikoz,

jakingo dutela beren materialak antolatzen, eguneroko errealitateari eta beharrei erantzunez.

Jokin Azkue Arrastoa

HABEko Zuzendari Nagusia

AURKIBIDEA

1. Sarrera1. Irakaslearentzako oharrak 6

2. Ikastunitatearen ibilbidea 7

3. Ikastunitatearen edukiak eta helburuak 8

2. AtazakA Ataza: Akatsak akats, gizakia

A.1. Nor ote zen Darwinen amona: Txita ala Eba? 9

A.2. Gizakia, zero akats 10

B Ataza: Aitona zenaren berdin-berdina zara! 12

C Ataza: Mundu berria oraingo honen gainean eraikitzen 15

D Ataza: Aurkikuntza 16

3. Eranskinak1. Bideo-pasarteak 17

2. Eboluzioaren historia 23

3. Zelan ikusten duzu zeure burua hemendik 20 urtetara? 26

4. Material osagarriak1. Gure arbasoen aztarnak Euskal Herrian 27

Gizakiaren

kezka nagusienen

artean iragana eta

etorkizuna egon dira beti:

nondik gatozen eta nora goazen.

Horien inguruan arituko dira gure

ikasleak ikastunitate honetan,

atzera eta aurrera begira, gure

kultura eta hizkuntza

bidelagun.

1. IRAKASLEARENTZAKO OHARRAK

Oharra: Azken ataza, Aurkikuntza, bi egunetan egitekoa da, ikasleek atazaurrea egindakoan,

etxetik gauza batzuk ekarri behar dituztelako, ataza burutzen jarraitu ahal izateko. Beraz,

aurretik irakurtzea komeni zaizu nola programatuko duzun aurreikus dezazun.

Edukia Gaiek ez dute konplexutasun bera izaten ikasle guztientzat. Honi

konplexutasun kognitiboa esaten diogu. Gaia ezagutzeak erraztu

egiten du ikaslearen zeregina eta ataza burutzeko adimen

eragiketek edukia samur lezakete. Unitate honetan, besteetan ere

bai, noski, ohartarazi nahi diegu ikasleei edukiari buruzko euren

aurretiko ezagutza balia dezatela, bai hitz egiterakoan, bai

entzuterakoan baita irakurtzerakoan ere.

Berreraiki Arestian esandakoarekin lotuta, nahiago dugu maila honetako

ikasleak bat-bateko jariotasunera bultzatu baino tajuz

prozesatutako adierazpen saiotara bultzatzea. Horregatik erabiliko

dituzte teknika berreraikitzaile batzuk edukia lantzeko.

Azalpena Aldez bada ere, ezaguna duten gizakiaren eboluzioa azaldu

beharko dute. Hemendik urte batzuetara gizakiaren bizimodua

nolakoa izan daitekeen azaltzen saiatuko dira. Eta, etorkizuneko

gizon-emakumeek gaur egungo bizimodua uler dezaten,

azalpenezko idatzi bat egingo dute.

Deskripzioa Etorkizuneko gizakiak irudikatu nahian, hipotesiak egingo dituzte.

Gertaerak eta pasadizioak Etorkizunaz arituko dira batez ere, baina izana ahaztu gabe.

Lehena baita geroaren erreferrentzia. Ikasleeek gertaerak eta

pasadizo txikiak kontatuko dituzte.

Gramatika eta dikurtsoa Ahozko eta idatzizko testuak landuko dituzte. Ahozkoetan iritziak

eta usteak emateaz gain, tertuliatxoak ere burutuko dituzte modu

formalean. Idatzizkoetan, berriz, denborazko baliabideak nagusi

izango dira. Aditzari dagokionez, ohiturazko lehenaldia, geroaldia

eta hipotetikoa. Horrezaz gain, deskripzioetan pertsonen

ezaugarriak adierazteko hiztegia landuko da.

2.IKASTUNITATEAREN IBILBIDEA

1. SARRERA• Ikastunitatearen, helburuen eta

lanegitasmoaren aurkezpena

(8. or.)

A. AKATSAK AKATS,GIZAKIA

A.1 NOR OTE ZENDARWINEN

AMONA:TXITA ALAEBA?

• Argazkien inguruko

galderak komentatu

• Gizakiaren eboluzioaren

inguruko informazioa

jaso eta posterra egin

(9. or. irak. lib.) (8. or. ik. lib.)

IDAZ/ENTZ

A.2. GIZAKIA,ZERO AKATS

• Etorkizuneko gizakiaren

deskripzio idatzia egin

• Iritziak eta usteak azaldu

• Iritzia adierazteko

baliabideak landu


MINTZ/IDAZ

B. AITONA ZENARENBERDIN-BERDINA

ZARA!• Etorkizunaren inguruko tertulia

antolatu, txikitan egindako

predikzioetatik abiatuta


MINTZ

GURE ARBASOENAZTARNAK EUSKAL

HERRIAN• Trikuharriak, harrespilak,

iruinarriak eta lezeak: informazioa

eta bisitak

(27. or.)

IRAK/IDAZ

C. MUNDU BERRIAORAINGO HONEN

GAINEAN ERAIKITZEN• Etorkizunari buruzko

predikzioak egin

• Emandako testuaren gaineko

lanketa: idazlearen izkutuko

asmoak identifikatu


IRAK/MINTZ

D. AURKIKUNTZA• Oharra idatzi

• Etorkizunaren inguruan

aurreikuspenak egin


IDAZ/MINTZ

IKASLEENAUTOEBALUAZIOA

(24. or. ik. lib.)

O S A G A R R I A K

3. IKASTUNITATEAREN EDUKIAK ETA HELBURUAK

HELBURU NAGUSIAGizakiaren eboluziotik abiatu eta etorkizuna nolakoa izango den irudikatuko dute ikasleek eta euren espektatiba eta

aurreikuspenak behar bezala adierazten ikasiko dute.

LEXIKOAArbasoak, herentzia genetikoa, tximinoak, gizakia, txinpantzea, giza eboluzioa, nerabezaroa, ikerketak, etorkizuna,

trikuharria, harrespila, lezea, iruinarria, bizimodua, ohiturak, aztarnak, gorputz-atalak (masailezurra, burezurra,

kaskezurra, garuna, burmuina, ...), belarjalea, karraskaria, ugaztuna, gorputzadarra, ehiza, urratsak, gizakumea,

ehorzketa, lehiakidea.

MINTZAGAIAKNorberaren nahiz gizakiaren etorkizuneko itxura eta bizimodua

ELKARRERAGINAGai bati buruzko informazioa jaso, ordenatu eta horren berri ahoz adieraztea (A1)

Etorkizuneko gizakia deskribatzea, hipotesiak eginez (A2)

Entzunezko informazioa guztien artean kontrastatzea (A2)

Norberaren informazioa besteei berritzea (B)

Tertulia gauzatzea, baten zuzendaritzapean (B)

Testua lantzerakoan bakarka egindako lanak zenbaiten artean egiaztatzea (C)

Idatzizko testu baten gainean eztabaidatzea (C)

Ikasleen artean negoziatzea testu idatzia gauzatzeko (D)

Testu idatziaren planifikazioan, ideia-bilketan, ideiak trukatzea (D)

KOMUNIKAZIORAKO AZPITREBETASUNAKJasotako informazio berria ezagunarekin lotzea gaia osatzeko (A1)

Ulertzeko oso erraza ez den testuan datu zehatzak bilatzea, gainerakoa bazter utzita (A2)

Interakzioa gidatzea (B)

Irakurri aurreko predikzioak egitea izenburuak biztutako aurrezagutzetan oinarrituz (C)

Lehendabizi testuaren gaia modu orokorrean ulertu eta gero xehetasunetara jotzea (C)

Esplizituki formulatuta ez dagoena identifikatzea: idazlearen ezkutuko asmoa (C)

Oharra idaztea (D)

Egunkariako artikuluaren bukaera idaztea (D)

GRAMATIKA ETA DISKURTSOAPertsonen deskribapenak egitea (A2)

“Gero eta...-ago” esaldi konparatiboaren erabilera (A2) (C)

Beste baten iritziak transmititzeko baliabide linguistikorik ohikoenak ezagutzea: hori dio, behintzat; horiek diotenez;

badirudi; itxura denez; beren iritziz, beren ustez; dirudienez; nonbait; antza. (A2) (D)

Lagun arteko elkarrizketa informala burutzea, taldekide batek moderatua (B)

Usteak adierazteko baliabideak ezagutzea (C)

Aditz aspektua/aditza geroaldian erabiltzea (C)

EUSKAL KULTURA/GIZARTEAGure arbasoek utzitako aztarnak: trikuharriak, harrespilak, iruinarriak eta lezeak.

A
ATAZA: AKATSAK AKATS, GIZAKIAA.1. Ataza: NOR OTE ZEN DARWINEN AMONA:TXITA ALA EBA? 60’
Helburuak:

Gai bati buruzko informazioa jaso, ordenatu eta horren berri ahoz adieraztea,

Hurrengo ataza girotzea.

Zertan den:

Ikasleei, gizakiaren eboluzioaz dakitena adierazteko aukera emango diegu, poster bat osatuz.

PROZEDURA:

1

2

Atazaurrea: gaia bideratzea

Ikaslearen liburuko marrazkiak, txinpantzea eta Eba, ikusi ondoren galderei erantzungo diete. Erantzunak denon artean

komentatuko dituzue. (5’)1. bideo-pasartean Kattalin eta Antton tximinoen eta gizakien arteko ezberdintasunez arituko dira. Ulermena errazteko,

ikusi aurretik ikasleek elkarrizketaren zati batzuk irakurri eta fotogramekin uztartzen saiatuko dira. (5’)Jarriezu bideoa ea asmatu duten.

Bideoa jarriko diezu berriz ere, zuk nahi hainbat bider, eta ikasleek bideoa entzundakoan noren alderago lerratzen diren

esango dute. Ustiratu egoera, zertan garen oraindik tximu, zertan ez, eztabaidatzeko. (10’)

Ataza: gizakiaren eboluzioaren berri emanez, poster bat egin

Ikasleak lauko taldetan. Ikaslearen liburuan, gizakiaren eboluzioko hainbat gauza jasotzen dituen grafikoa dute hutsik.

Talde bakoitzak, atazaren amaieran, grafikoa betea azaldu beharko du.

Lehendabizi, denbora laburrean, gai honetaz dakitena esaten saiatuko dira. (3’)Gero, informazioa emango diezu ( ikus 3.2. eranskina). Ikasle bakoitzak fitxa ezberdin bat eskuratuko du (A, B, C, D).

Fitxa irakurri eta gogoan gorde ondoren, informazio-zatiak irudikatzen dituzten ikur batzuk emango dizkiezu grafikoan

erantsi ditzaten. Horrela, gizakiaren eboluzioa azalduz, poster moduko bat osatuko dute. (15’)

Prestaketa: posterra ahoz azaltzeko diskurtsoa prestatu

Azalpen kronologiko bat egiteko, denborazko lokailuak eta aditza lehen aldian erabili beharko dituzte; beraz, adi egon

laguntza beharko balute ere. (10’)

Azalpena: grafikoa ahoz azaldu

Aukera ezazu talde bat bere posterraren berri eman dezan.

AFeedbacka: informazioa egiaztatu eta zuzendu

Aukeratutako taldeak informazio okerra ematen badu, beste taldeek zuzen dezakete. Jarriezu 2. bideo-pasartea. Bertan

informazio laburtua jasoko dute. Behar izanez gero, bideo-pasartearen transkripzioa 1. eranskinean aurkituko duzu. (10’)

1 A 3 D

2 C 4 E

5 F

6 G

7 B

ZUZENKETA - ORRIA

A.2. Ataza: GIZAKIA, ZERO AKATS 150’

PROZEDURA:

1Atazaurrea: girotzea

Girotzeko, 3. bideo-pasartea ipiniko diezu. Antonek eta Kattalinek herentzia genetikoak nerabezaroan sortu ohi dituen

kezkak aipatuko dituzte. Horren aitzakiaz ikasleak hizketan jarriko dituzu liburuko galderen haritik, talde txikitan. (20’)

Ataza: etorkizuneko gizakiaren gorputzeko itxura aukeratueta deskripzioa idatziz prestatzea

Esaiezu ikasleei aukera egiteko “Etorkizuneko gizakiaren argazki robota” izeneko irudien artean. Aukera dezatela, euren

ustez, 500.000 urte barru etorkizuneko gizakia hoberen irudikatuko lukeen erretratua. (2’)Ipini aukera bera egin duten ikasleak hirunako taldetan. Baliteke gehienek aukera bera egitea. Hala balitz, zuk zeuk osatu

taldeak. Idaz dezatela aukeratutako gizakiaren deskribapena, hau da, nolakoa izango den etorkizuneko gizakia. Zure esku

dago zein taldek deskribatuko duen emakumezkoa eta zeinek gizonezkoa. (25’)

Prestaketa: deskribapena zuzen idaztea

Ilea, hortzak, begiak, altuera, gorpuzkera, ikusmena, usaimena.....dira idatzian azaldu beharreko elementuak. Hizkuntzari

dagokionez, geroaldia aditzetan eta iritzia, usteak adierazteko baliabideak ( baliteke, seguruenik, gure ustez...).

Ikasleek idatzi bitartean, taldez talde ibiliko zara eskatutakoa zuzen egiten ari diren ala ez egiaztatzeko.

Helburuak:

Etorkizuneko gizon/emakumearen deskribapena idaztea.

Norberaren usteak eta beste batzuenak, kualifikatuak ala ez, erkatzea eta ondorioak ateratzea.

Gramatikan honako egitura hauek lantzea:

• Gero eta ...-ago.

• hipotesiak egiteko aditza geroaldian.

• besteren iritziak adierazteko baliabide linguistikorik ohikoenak ezagutzea: hori dio, behintzat.../ ...diotenez.../

antza/ badirudi/ omen/ itxura denez/ ...

Ulertzeko oso erraza ez den testuan datu zehatzak bilatzea, gainerakoa bazter utzita.

Zertan den:

Ondoren, etorkizuneko eboluzioaz jarduteko eskatuko diegu. Etorkizuneko gizakia irudikatzeko argazki robot batzuk

emango dizkiegu aukeran, horietako bat deskriba dezaten. Behin hori eginda, grabazio batean, iritzi kualifikatua entzungo

dute eurek deskribatutakoarekin kontrastatzeko.

A

Xabier Mendigurenek aipatu dituen ideiak bereak ez baina beste inorenak direla adierazteko erabili dituen hizkuntz

baliabideei errepara diezaietela ikasleek:

• Hori dio, behintzat, Newsweek aldizkariak

• Baina, itxura denez, gizakia ez da handitzen ari

• Orduan, badirudi, buruaren muga bat gertazten ari dela

• Beren iritziz, arrazoia hori da

Behin adibide horiei erreparatuta, ikasleek euren liburuan dituzten zerrendako ohiturak berridatzi beharko dituzte, hizkuntz

elementu batzuk kendu eta parentesi arteko baliabideak sartuz. (10’)

Etorkizuneko gizakiaren deskribapena idatzi duten hiruko taldeak osatuko dituzu berriro ere. Talde bakoitzak bere

deskribapen-orrian izengoiti bat (Hawking, Armani,...) ipini ondoren, elkarri trukatuko diote. Jasotako testuan aldaketak

egingo dituzte, omen, nonbait, noren iritziz... bezalako baliabideak sartuz, erreferentea izengoitia izaki. Adibidea:

Armaniren ustez, emakumea gizona bezain altua izango da. (10’)

HIZKUNTZAK1. Euskal Herrian gero eta gazte gehiagok hitz egingo du euskaraz

2. Gero eta hizkuntza gehiago ikasi beharko dugu lan egiteko

ADIBIDEZ

Azalpena: idatzitako deskripzioak erkatzea

Taldeek idatzitakoaren berri emango diote elkarri saio irekian. Zertan datozen bat eta zertan ez komentatu eta

eztabaidatuko dute. Zure eginkizuna hori guztia bideratzea izango da, beraz, saihestu zuzenketa gramatikalak. Kontuan

izan idatzi hau gramatika eta diskurtsoa atalean erabiliko dutela gero. (15’)

Atazaostea: atazan egindakoari feedbacka eman etainformazioa gehitzea irratsaio bat entzunez

Orain, euren usteak eta iritziak ikertzaileek diotenarekin kontrastatzeko aukera emango diezu. Horretarako, Xabier

Mendigurenek Euskadi Irratiko Salako Leihoa izeneko irratsaioan egindako grabazioa erabiliko duzu. (30’)

Lehen entzunaldian baliteke zaila gertatzea, hori dela-eta, ideia orokorrari erreparatzeko esango diezu: gizakiaren

garapena hobera ala txarrera doan ideiari, alegia. Gero, galdeiezu zer duten komunean entzundako informazioak eta

eurek idatzitakoak. Lan hau aurreko hiruko talde txiki berak mantenduz egingo dute.

Nahikoa ulertu dutela ikusten baduzu, utzi bere horretan. Bestela bada, ipiniezu bigarren entzunaldia.

Bigarren entzunaldia. Entzungaia laburbildua entzungo dute. Euren idatzietako informazioarekin konpara

daitekeena bakarrik dago grabatuta. Hartara, erkaketa errazagoa izango da.

Feedbacka: jasotako informazioa komentatu

Eurek uste zutena eta entzundakoa bat datozen komentatuko duzue. (5’)

Gramatika eta diskurtsoa

Emaiezu grabazioaren transkripzioa, irakur dezaten (Ikus 3.1. eranskinean). Irakurritakoan, komentatu lehengo

informazioa osatuagoa duten ala ez. (10’)Esaiezu bi gauza azpimarratzeko: alde batetik, konparaziozko esaldiak ( gero eta...-ago) eta, bestetik, hizlariak erabiltzen

dituen baliabideak ideiak beste batenak direla adierazteko ( hori dio, behintzat /hauek diotenez.../badirudi...) (5’)Azpimarratutako hizkuntz forma horiek lantzeko ariketa batzuk egingo dituzte segituan. Jarri ikasleak binaka euren

liburuan dituzten esaldiak aztertuz ea arau orokorra asmatzen duten. (5’)Esaiezu ikasleei etorkizunaz pentsatzeko eta klabe horretan, gero eta... -ago erabiliz, euren liburuko koadroan idazteko

esaldi bi arlo bakoitzeko, guk gure adibidean egin dugun antzera. (10’)

ATAZA: AITONA ZENAREN BERDIN--BERDINA ZARA! 200’

B

Helburuak:

Norberaren gauzen berri besteei ematea, bai gertatutakoak bai gertakizun direnak.

Norberaren etorkizunari buruzko aurreikuspenak eginez, gai txikiak hizpide, tertuliak tajuz burutzea.

Interakzioa gidatzea.

Zertan den:

Ariketa honetan, ikasleek euren etorkizuneko bizimoduaz hitz egingo dute tertulian; baina, gaiari ekin baino lehen, txikitan

etxekoek egiten zizkieten aurreikuspenetatik abiatuko dira.

PROZEDURA:

1Atazaurrea: atazaren eginkizuna samurtu

Jarraian ikusiko duten iragarkiaren leloa hauxe da: “Irauteko diseinatua”. Ikusi aurretik, ordea, galdera bati erantzunez,

gauza batzuk hiru multzotan sailkatu beharko ditu ikasle bakoitzak. (5’)Sailkatutakoan, ikasleek, binaka jarrita, elkarri azalduko diote nola eta zergatik sailkatu dituzten gauzok. Azalpenak

emateko eredu batzuk badituzte liburuan. (10’)

Ataza: iragarkiaren produktua asmatu

Jarriezu iragarkia (6. bideo-pasartea) bi aldiz, produktua asma dezaten. Bideo-pasarte honetan produktuaren izena

ezabatua dago. Pista moduan, iragarkiak irauten duen denboran, aldatzen ez diren gauzei erreparatzeko aholkatuko diezu.

Gero, euren liburuko zerrendatik aukera egin beharko dute. (3’)Talde txikitan jarrita, iragarkiko produktua adostu beharko dute. (5’)

Azalpena

Adostutakoaren berri emango diote elkarri, arrazoiak azalduz. (5’)

Feedbacka: soluzioa eman

Jarriezu 7.bideo-pasartea iragarki osoa ikus dezaten produktua eta guztiz. (2’)


Anttonek eta Kattalinek ere iragarkiez jardun dute tabernan. Elkarrizketan anuncio de erdal esaera esateko euskaraz erabili

ohi ditugun baliabide ezberdinak erabiliko dituzte. Jarriezu 8. bideo-pasartea bi aldiz hizkuntzari errepara diezaioten,

zehazki zeri erreparatu esan gabe. Galdeizu ea ezer nabarmenik aurkitu duten. Baliteke ikasle batzuk ohartuak egotea

euren arteko elkarrizketetan egitura lexikalizatu horri buruzko hipotesiak egin behar izan dituztelako. Emaiezu transkripzioa

arauren bat induzi dezaten.

Ikasleek arestiko araua baliatuko dute bokadiloez, pintxoez eta antzekoez hitz egiterakoan erabili ohi ditugun zati

lexikalizatuak ere eskuratzeko.

Atazaurrean, euren elkarrizketetan erabili dituzten baliabide gramatikalez hausnartzeko esango diezu. Gehienbat, desioak

eta horrelakoak adierazteko baliabideak izango dira, esaterako, “nik nahiko nuke bost urtez behin autoa aldatu” edo

“gustatuko litzaidake hortzetako zepiloa betirako izatea”. Hortaz, aditzaldi hipotetikoa, denbora adierazteko baliabideak

(betirako, maiz, inoiz ez...), aditz nominalizatua...izango dira landu daitezkeenak. Irakasleak ikusiko du, taldearen

Oharra: elkarrizketan erdarazko anuncio de lexikalizazioak arazoak ekarriko dizkie ikasleei euskarazko baliokiderik

aurkitzerakoan: Zer iragarki da hori?/ Zeren iragarkia da hori?/ Auto-iragarkia/ Autoaren iragarkia.

Gramatika eta diskurtsoa atalean lantzeko aukera izango dute.

B

2Ataza: txikitako kontuak komentatu

Ikasleak, launaka jarrita, liburuko irudiaz arituko dira. Soni umeari txikitan gurasoek esaten zizkiotenak eta berak

pentsatzen zituenak izango dira komentatzeko aitzakia. (10’)

Azalpena: hitz egindakoaren berri eman

Ikasleek taldeetan esandakoa elkarri kontatuko diote mintzasaio irekian. Berriketaldi honetan ikasleen kontu asko atera

daitekeenez, jariotasuna izango da nagusi. (15’)

3Atazaurrea: girotu

Anttonek bere etorkizunaz hitz egingo du 9. bideo-pasartean. Ikasleek bi aldiz ikusiko dute bideoa eta, bigarren aldia

ikusitakoan, Anttonek aipatzen dituen gaitxoak identifikatu beharko dituzte euren zerrendan eta, gero, denon artean

komentatu. Adostasunik ez balego, transkripzioan begiratuko dute. (10’)Anttonen bizitza aitzakia, zer-nolako bizimodua aurreikusten duten galdetuko diezu ikasleei: zelan ikusten duzue zeuen

burua hemendik hogei urtetara?

Esaiezu aipaturiko gai horren gainean tertuliatxoak egingo dituztela, baina ondo prestatuak. Hortaz, atazak bi momentu

ditu: tertuliak prestatzekoa eta tertuliakoa.

Prestaketa: gaia eta partaideen rolak

Lehendabizi, banatu A, B, C, D fitxak ikasleen artean. (Ikus 3.3. eranskinean eta fotokopiatu fitxa horiek). Fitxa bakoitzak

gai ezberdin bati buruzko galderak ditu. Gaiok tertulietarako hizpide dira.

Fitxa bera dutenak elkarrekin jarriko dira. Prestatu beharrekoa hauxe da: alde batetik, gaia bideratzeko galderak egokiak

diren aztertuko dute; beste aldetik, geroko tertulietan euren gaiaz berba egitea tokatzen zaienean, moderatzailearen rola

zehaztuko dute. (15’)

Ohartarazi iezaiezu:

• fitxetako puntuak galdera moduan idatzita dauden arren, ez dira inolaz ere itxiak, komentatzekoak baizik.

• moderatzailearen zereginak hauexek dira: tertuliakideei gaia jartzea/ tertuliakide guztiak parte hartzera

behartzea/ txandak ematea eta, beharrezkoa balitz, kentzea/moztea/ esandakoa jasotzea eta laburbiltzea.

• tertuliakideen eginkizuna da komentarioak egitea eta besteen komentarioei buruz iritziak gaineratzea, ahalik eta

informazio gehien jaso arte.

Ataza: gai txikiak hizpide, tertulia bat burutu

Ondoren, tertuliako taldeak osatuko dituzte, A, B, C, D fitxak dauzkaten ikasleak elkarrekin jarrita. Talde bakoitzean

moderatzaile bat izango da, txandaka gaiaren arabera, hau da, lehendabizi A ikaslea izango da moderatzailea eta bere

fitxan dauden puntuak izango dira mintzagai une horretan, gero B ikaslearen txanda, eta honela amaitu arte.

Irakasleak talde baten edo biren jardunaren zati batzuk grabatuko ditu bideoz, gero gramatika eta diskurtsoa atalean

lantzeko. Zatiotan tertuliako momentu ezberdinak jasoko ditu, guztira hamar minutu baino gutxiagoko grabazioa osatuz.

(30’)

beharrak aztertutakoan, horietako zein landu. (25’)Guk gaiarekin lotua, hipotetikoa lantzeko ariketatxo bat proposatu diegu ikasleei. Ikasleek esaldi batzuk dituzte

bokadilotan idatzita. Esaldi bakoitzaren edukia irakurrita, nork esanak diren karikaturizatu beharko dute marrazkien bidez.

Atazaostea

Iragarkietan aitzakia hartuta, ikasleen artean txapelketa txiki bat antolatuko duzu ea nork gogoratzen dituen garai bateko

iragarkien musika, eta besteek zein produktu zen asmatu beharko dute. (15’)

BPrestaketa: tertulian esandakoa laburbildu

Amaitu ondoren, taldekideen artean jasotako informazioa laburbildu eta besteei kontatzeko moduan prestatuko dute.

Hemen informeak emateko erabili ohi ditugun hizkuntz egiturak erabiliko dituztela aurreikus daiteke: esan, aipatu, aitortu

+ -ela/ -enik... Talde bakoitzean bozeramailea aukeratuko dute, gainontzekoei eurek jasotako informazioaren berri laburra

emateko. (10’)

Azalpena: hitz egindakoaren berri eman

Talde bakoitzeko bozeramaileak tertulian esandakoaren berri emango du txandaka. (10’)


Atazan grabatutakoa aztertuko dute jarraian.

Gauza bi aztertuko dituzte: batetik, moderatzaileek zelan bete duten lana; bestetik, zuzentasun gramatikala. Horretarako,

txantiloiez baliatuko dira. Lana arintzeko, batzuek, zuzentasunari erreparatuko diote eta, besteek, moderatzailearen lanari.

(30’)

Oharra: Kontuan izan, guk materiala frogatu dugunean, agertutako erroreak besteak beste, hauexek izan direla:

nahi izan/uste izan (aspektua), amaren antza/aitaren berdina eta bezala/bezalakoa.

Klasean egin beharrean, ikasle bakoitzak bere taldearena etxean egin dezake, grabazioa elkarri pasatuz.

CATAZA: MUNDU BERRIA ORAINGO HONENGAINEAN ERAIKITZEN 65’

1

PROZEDURA:

Atazaurrea: irakurgaia aurreikusi

Irakasleak izenburu hau idatziko du arbelean: “Mundu berria oraingo honen gainean eraikitzen”. Ikasleek, minutu batez

edo, izenburu horren azpian egon daitezkeen gai orokorrak burura ekarri eta idatziko dituzte. Esaterako, garraioa. (2’)Ondoren, burutazio horiekin esaldiak idatziko dituzte, usteak adierazteko formak erabiliz. Adibidez: “Testuan garraioari

buruzko ideiak azalduko direla uste dut” edo antzeko esaldiak. Ikasle bakoitzak bizpahiru esaldi idatzita nahikoa da.

Irakasleak esaldiak erredaktatzen lagunduko die eta horietako batzuk jasoko ditu, amaieran horien berri emateko:

“Begoren ustez, testuak garraioari buruz hitz egingo digu”. (10’)

Ataza: testua xede jakin batez irakurri

Ikasleek testua irakurriko dute eta , alde batetik, azpigai nagusiak azpimarratuko dituzte eta, bestetik, kontzeptu batzuk

kontestualizatuz idazlearen ezkutuko ideiak azalaraziko dituzte. (15’)

Azalpena: mintzatua

Ikasleak launaka jarriko dituzu eta bakarka egindako lanaren berri elkarri eman ondoren, aurreko puntuan eskatutakoa

adostu eta denon aurrean adierazteko moduan presta dezatela esango diezu. (15’)

Atazaostea: aurreikuspenak egitea, idatziz eta ahoz

Orain, gaitxo batzuen gainean aurreikuspenak egingo dituzte, gai bakoitzeko ideia xumeak idatziz. (10’)Irakasleak hainbat ikasleri idatzizko ideia batzuk denon aurrean esateko eskatuko die. Idatzitik ahozkora pasatzerakoan,

iritzia adierazteko baliabideak erabili beharko dituzte. (10’)

Helburuak:

Irakurri aurreko predikzioak egitea izenburuak biztutako aurrezagutzetan oinarrituz.

Esplizituki formulatuta ez dagoen idazlearen ezkutuko asmoa identifikatzea.

Usteak adierazteko baliabideak ezagutzea.

Idatzizko testu baten gainean eztabaidatzea.

Zertan den:

Ikasleek, testu batetik abiatuz, hurrengo 30 urteotan izango diren aldaketez aurreikuspenak egiten arituko dira, bai idatziz

bai mintzatuz. Kontuan hartu horrelako komunikazio-ekintzak oso konplikatuak izan daitezkeela, abstrakzio-maila

handikoak, alegia. Hortaz, eskaiezu ez sakontzeko eta azaleko ideiak, besterik gabe, emateko.

Oharra: Oharra: irakurgaiko informazioa ezezaguna izan liteke ikasle gaztearentzat. Hori dela eta, helduagoen

laguntzaz baliatzea komeni da.

ATAZA: AURKIKUNTZA 120’

D

1

PROZEDURA:

Atazaurrea: atazarako baliabideak prestatu

Ikasleek Gure arbasoen bizimodu bitxia izeneko berria irakurriko dute. Berrehun urte barru argitaratuko den egunkari

bateko berria da. Atazari sarrera emateko eta egitekoa zehazteko balio du. (10’)Irakurritakoan, irakasleak azalduko die berrian aipatzen diren poltsako gauzak eurek ipinitakoak direla. Hortaz, hurrengo

egunerako, ikasleek etxetik launa gauza arrunt ekarriko dituzte erosketako poltsa batean. Gauzok norberaren bizimoduan

oso adierazgarriak izan behar dute.

Ataza: aukera adostua egitea

Hurrengo egunean, ikasleak hirunaka jarriko dira. Talde bakoitzean 12 gauza bilduak izango dituzte. Etorkizuneko gizakiek

gaur nola bizi garen jakin dezaten, hamabietatik lau aukeratu beharko dituzte ikasleek. (15’)

Azalpena: ohar idatzia

Jarraian ohar batzuk idatziko dituzte, gure ondorengoek uler dezaten gauza horiek zertarako eta nola erabiltzen ditugun:

zer-zertarako-zerez eginak diren. Irakasleak lagunduko die oharrak erredaktatzen. (20’)

Atazaostea

Talde bakoitzak, aukeratutako lau gauzak eta ohar idatzia sartuko ditu plastikozko poltsan. Gero, taldeek elkarri trukatuko

dizkiote poltsak. Talde bakoitzeko ikasleek, jasotako gauzak berrehun urte barru ere erabiliko diren komentatuko dute.

(20’)

Ataza: Egunkariko artikuluaren bukaera idaztea

Ikasleak, lehen bezala hirunaka, berrehun urte barruko ikertzaile eta kazetari bihurtuko dituzu. Eginkizun hau izango dute:

hasierako berriari segida ematea. Lau gauzok oinarri hartuta, artikulotxo bat idatziko diote hemendik berrehun urte

barruko irakurleari gaur egungo bizimodua azalduz. Idazlana ikasgelan zirriborratuko badute ere, azken idatzia etxean

egingo dute, nork bere ekarpena erantsita. (40’)

Feedbacka: idatzitakoaren mamiari eta formari

Idazlanak eginak dituztenean, hurrengo egunean kasurik onenean, elkarri trukatuko dizkiote feedbacka emateko, bai

informazioari buruzkoa baita formari buruzkoa ere. (15’)

Helburuak:

Oharrak idaztea.

Ikasleen artean testua nola idatzi negoziatzea.

Testu idatziaren planifikazioan, ideia bilketan, ideiak trukatzea.

Egunkariako artikuluaren bukaera idaztea.

Zertan den:

Ikasleek, hirunaka, bi idazki mota egin behar dituzte, biak gure gaurko bizimoduko lau objektu esanguratsuren

ingurukoak. Alde batetik, gaurko ikuspegitik, legatu moduan, objektuen ondoan utziko den oharra, nola eta zertarako

erabiltzen diren azaltzeko. Bestetik, etorkizuneko gizakien ikuspuntutik, iraganeko gauzak berpiztu behar dituzte artikulu

batean.

2

A1. BIDEO-PASARTEAKATAZA: AKATSAK AKATS, GIZAKIA.A.1. Ataza:NOR OTE ZEN DARWINEN AMONA: TXITAALA EBA?

1. BIDEO-PASARTEAIraupena: 3’04”

KATTALIN Kontxo, zertan zabiltza hor, bezeroei fijo-fijo begiratzen eta.

ANTTON Ezertan ez. Nire burutazioak, zera, txorakeriak baino ez dira.

KATTALIN Utzidazu, utzidazu!

ANTTON Utzi, Kattalin! Kattalin! Baina, Kattalin, zergatik zara hain kuxkuxeroa? Dena azaldu behar zaizu, ezta?

KATTALIN Tximuak dira eta.

ANTTON Dena azaldu behar zaizu, ezta? Dena azaldu behar zaizu. Orain ere, tira!

KATTALIN Begiratu ze polita, txiki-txikia...

ANTTON Badakizu azken oporretan zoologiko batera joan ginela, ezta? Badakizu argazkizale amorratua naizela?

KATTALIN Bai, beti ibiltzen zara erretratu ateratzen eta.

ANTTON Eta, zoologikoan tximinoak egoten direla ere jakingo duzu, ezta?

KATTALIN Aja!

ANTTON Ba, begira... begira ze tximino-talde aurkitu genuen. Ba, hori ikusita, argazki batzuk ateratzea bururatu

zitzaidan. Eta, horrela, argazkietan horien keinuak eta imintzioak aztertzeko aukera ematen dit.

KATTALIN Bai, tximukeria bitxiak egiten dituzte. Ni, egia esan, gauza batek harritzen nau, sarritan zelako antza

handia izaten duten gurekin.

ANTTON Horretantxe ari nintzen. Badakizu zer irakurri nuen joan den egunean egunkari batean?

KATTALIN Zer?

ANTTON Ba, tximinoen eta gizakien arteko aldea ez omen da, bada, 50 gen baino gehiagokoa.

KATTALIN Eta hori gutxi da, ala?

ANTTON Hori ez da ezer, Kattalin. Zuk pentsa, gizakiak 100.000 gen mota baino gehiago omen ditu.

KATTALIN Horrenbeste?

ANTTON Horrenbeste. Eta 50 ez da ezer. Eta orduan, ba, gaur etorri naiz eta begira, hor dauden bezero horien

keinuak eta aztertuz, bada, jakin nahi nuke benetan tximinoen antzik badugun edo ez.

KATTALIN Eta, badugu antzik?

ANTTON Ba, egia esan, nik uste dut gizakia izugarri eboluzionatu dela, eta tximinoarengandik oso urrun gaudela,

baina, dena dela, begira, begira... ikusten duzu hor, musika entzuten ari den gazte hori? (Bai.) Ikusten

duzu eskuekin... badakizu zertan ari den?

KATTALIN Beno ba, erritmoari jarraitzen, edo...

ANTTON Hori da, eskuekin, keinu horrekin, musikaren erritmoari jarraitzen dio. Edo, bueno, beste hori, aldizkaria

irakurtzen ari den hori. (Bai.) Ba, fijatu, fijatu ondo, eh? Ikusi orrialdea pasa aurretik, ze keinu txiki zehatz

egiten duen.

KATTALIN Honela egiten du, ez?

ANTTON Horixe.

KATTALIN Bueno, hain arraroa ez da.

ANTTON Ikusten duzu horko bikote hori? Begiratu aurpegira. Ba, horiei aurpegian argi eta garbi... adierazten dute

aurpegiarekin, ba... adiskidetasuna, poza, gogo fisikoa... Hori guztia aurpegian ikusten da, Kattalin.

KATTALIN Eta hori guzti-guztia ikusten duzu? Ez dakit, halaxe izango da, eh? Ez dakit. Baina begiratu hango haiek.

ABegiratu.

ANTTON Zein? Haiek?

KATTALIN Hango haiek, hango haiek, bai.

ANTTON Zer gertatzen zaie?

KATTALIN Badakizu zer pentsatzen dudan? Batzuek gen pare baten aldea baino ez dutela tximinoekin, bada.

Begiratu.

ANTTON Taberna zikindu dizutelako?

KATTALIN Begira nola utzi didaten dena.

ANTTON Baina, Kattalin, hori ez da gen kontua. Zurekin... alferrik da zurekin!

* * *

2. BIDEO-PASARTEA *Iraupena: 1’52”

Lehen ugaztunak Lurrean dinosauruak nagusi zirenean agertu ziren. Gerora handitu eta zabalduz. Gizakumea

lautadetara jaitsi ziren ugaztun zuhaitzjaleetatik dator. Milioika urtetan zehar haien burezurra aldatzen joan zen,

eta haien gorputz-jarrera gero eta tenteagoa egin zen. Duela 4 milioi urte baino gehiago, gizakumearen antzeko

lehen gizakietariko bat agertu zen: Australopitekosa dagoeneko bazebilen bi gorputzadarren gainean. Hurrengo

eboluzio-jauzia Homo Habilis-ak eman zuen. Txosnak eta tresnak egiten zituen asaba dugu berau. Askoz

geroago, Homo Erectusa bizi izan zen, sua kontserbatzen eta harriak lantzen zekiena. Lehenengo Homo

Sapiensa Neanderthala da. glaziazioetan bizi izan zena. Gure espeziea, duela 40.000 urte agertu zen. Bizi ziren

haitzulo-hormetan pintura ederra utzi zizkiguten. Gure aurreko haien mundua sineskeriaz eta sineste magikoz

beterik zegoen. Oraingo munduko teknologia sofistikatuak ez digu ahantzarazten utzi behar gure eta lehengo

gizakumearen artean lokarri sakona eta mina dagoela. Lehen gizakumearen bizia tximista bat izan zen denboren

gauean, baina milioika urte geroago, oraindik ere diz-diz dirau guregan, kode genetikoaren bitartez.

* Ikusbit Saila.

AATAZA: AKATSAK AKATS, GIZAKIA.A.2. Ataza: GIZAKIA, ZERO AKATS

3. BIDEO-PASARTEAIraupena: 2’31”

KATTALIN Ni, egia esan, gure aspaldiko mono hori tximinoa ala oiloa izanak ez nau kezkatzen. Geroak bai, berriz.

Begira, gene kontu hori dela eta, beldur naiz ez ote den gure alaba ni bezain txiki geratuko.

ANTTON Tira, tira, Kattalin!

KATTALIN Nahiko nuke, bada, altuago izatea.

ANTTON Hori ez da kezkatzeko moduko kontua, emakumea! Izango ez da, bada, zure alaba zu baino altuago.

Begira, argi dago gaur egungo gazteek, ez dakit, edo elikaduraren eraginez, edo, ez dakit zergatik, baina

gu baino askoz ere ederrago eta altuago direla. Begira, ikusi besterik ez daukazu ze oin-puskak dituzten.

KATTALIN Baina ez guztiek, eh?

ANTTON Bai, baina gehienek bai, ezta? Hor badago aldea.

KATTALIN Bueno.

ANTTON Orain... erraz ikusten dira orain gauzak, baina, jo! Neu ere umetan ez nintzen batere ondo ibili herentzia

genetikoaren kontua zela eta.

KATTALIN Ez da izango...

ANTTON Gure aita ezagutu izan bazenu... Gure aita arrautza bat baino burusoilagoa zen. Nola ez nintzen, bada,

kezkatuko?

...

ANTTON Denetatik, denetatik probatu nuen. Begira telebistako iragarkietan esaten zutena ere egiten nuen.

Zer dela eta jarraitzen duzu ileordearekin? Drimo krema berriarekin zeure ilea izango duzu.

Hamar egunean eman eta 2 zentimetro izango ditu zure ileak. 15 egun geroago, gizon berria

izango zara. Nahi bezala orrazteko aukera izango duzu. Drimorekin zeure ilea izango duzu.

Eskerrik asko, Drimo!

ANTTON Lozioak, botikak, hor bazen Instituto Capilar Aleman, edo horrelako batetara ere jo nuen. Alfer-alferrik.

Begira, azkenean, amamak Lourdesetik ur bedeinkatuz betetako Ama-Birjinaren iruditxoa ekarri zuen, eta

horrekin ere igurtzi nuen burua.

KATTALIN Eta?

ANTTON Eta? Ikusten da miraria, ja, ja, ja, ja. Begiratu!

KATTALIN Hara! Lourdesko Ama-Birjinaren ura!

ANTTON Horixe!

* * *

4. BIDEO-PASARTEA *Iraupena: 4’51”

S A L A K O L E I H O A NXabier Mendiguren eta Mari Karmen Odriozola

Mª K. Beste, beste kontu batzuk ere baditugu. Askotan esaten dugu gaurko gazteak ikaragarri altuak direla...

yogurraren belaunaldia dela... eta horrelako gauzak maiz aipatzen ditugu, ezta? Baina, itxura denez,

gizakia ez da handitzen ari, txikitzen baizik, Xabier.

X.M. Hori dio behintzat Newsweek aldizkarian idatzi duten artikulu batek, Gerry Adler izeneko batek. Eh, jakina,

nondik begiratzen den da kontua, eta egia da guk gure hurbilean ezagutzen ditugun gazteak gero eta

Aaltuagoak direla eta hori nabarmen ikusten da: herrialde industrialdu aurreratuetan behintzat, belaunaldi

berriak altuagoak dira. Baina biologoek beste era batera pentsatzen dute, zeren, jakina, kontua ez da, ba,

azken berrogeita hamar urteetan zer gertatu den, baizik izakia bere bilakaera luzean, bere eboluzio luzean,

ba, hor zer ari den gertatzen ikustea. Eta hauek diotenez, gizakia, ba, azken bostehun mila urtetan, bai

handituz joan da, hau da, gero eta handiago izan da gorputzez, baina hor, nolabait zutik jarri zenean

gizakia, badirudi zerga handi samar bat ordaindu beharrean gertatu zela eta, hain zuzen ere, zutik jartzean

emakumezkoaren pelbisaren tamainak burua hazitzea neurri batean jada, mugatu egin du, ezin du jada

buru izugarri handirik erdi edo ezin du mundura ekarri. Orduan hor badirudi, buruaren muga bat gertatzen

dela, eta gero, beste alde batetik, esaten dute azken 30.000 urte hauetan gizakia orohar munduan ez

doala gero eta handiago izatera. Nahiz eta herri industrialduetan, azken urte hauetan, ba, batez ere

elikatze-sistema hobeak daudelako, bariatuagoak, eta lehen ez zeudelako, txikiagoak izan direlako, eta

horregatik orain egon da hazte bat azkenaldi honetan. Baina orohar, eta gizakiaren garapen guztiak

kontuan harturik, esaten dute, ba, azken 50.000 urte hauetan, halako txikitze orokor bat ikusten dela %10

bat edo horrela. Eta, gainera, arrazoitzat ematen dute, gizakiok gero eta gorputza gutxiago lantzen edo

erabiltzen dugula. Tresnak, makinak, aparatuak eta horrelakoak gehiago erabiltzen ditugula eta gorputza

bera gutxiago garatzen dugula, nahiz eta jende batek baduen joera, ba, esate baterako, gimnastegi batera

joan eta hor ariketak egitekoa, eta horrelako gauzak, ezta? Baina orohar hori gertatzen da. Eta horren ere,

beste sendogarri bat izan liteke, haginak edo hortzak ere esaten dute, ba, haragi egosia, okela egosia jaten

dugunetik, gero eta ahulagoak direla, galtzeko joera nagusia dagoela. Ilea bera ere, estalgarri gisa gero eta

erorkorrago bihurtzen ari dela eta gorputza orohar, bista, ikusmena bera ere ahultzen ari dela, eta abar.

Orduan, ez dela pentsatu behar gizakia bere garapenean beti hobera, handiagora, indartsuagora doanik,

baizik eta gauza bat da gure ikuspuntu estetikoa eta hori abar. Baina horrela dela gutxi gorabehera, beren

iritziz arrazoi hori dagoela.

Mª K. Bistarekin ere askotan esan izan da, ba, alegia, artzainek eta kanpo librean dabiltzan pertsona horiek askoz

bista hobea dutela, bulego baten barruan lanean aritzen garenok baino. Arrazoizkoa da, jakina.

X.M. Premiak eramaten du artzaina urrunera begiratzea eta urrunera lantzera ikusmena. Aldiz, egunero paper

artean gabiltzanok, ba, oso hurbilera lantzen dugu guk begia eta orduan, ba, urruneko arazoak ditugu.

Beraz, badirudi, eh, biologoak behintzat hori diotela. Honek ez du esan nahi hobeak edo txarragoak

garenik, bakarrik esan nahi du gorputzaren alderdi fisiko hori, garapen-bide honetan ez doala gero eta

handiago, zabalago, indartsuago eta izatera, nahiz eta egongo diren oraindik urte askotan, ba, oso itxura

bikaineko pertsonak eta abar. Baina garapenak orohar ez duela agintzen etorkizunean derrigor bide

horretatik joko denik.

ELKAR.2 Lazkao Txiki zenaren txiste bat datorkit burura...

Mª K. A, bai?

ELKAR.2 Bai. Gutxieneko behintzat, eh, lurreraino iristen zitzaizkiola hankak, ez da? Hori esaten zuen berak. Gutxienez

lurreraino.

Mª K. Ez da arrazoi makala, egia esan.

ELKAR.2 Eta beste txiste bat ere bazuten.

Mª K. Eta, iristen zaigun bitartean, tira, hor nonbait ibiliko gara.

ELKAR.2 Mattinen eta Lazkao Txikiren beste txiste bat, Mari Karmen: behin hankamotz bat ikusi omen zuten kalean, eta

hala esan omen zion Mattinek Lazkao Txikiri:

• Joxe Miel, hor doan hori gu baino gehiago dek.

• Nola izango da, ba, gu baino gehiago. Hankamotza duk eta.

• Bai. Horrek bat zeukak motza, guk biak.

Mª K. Ja, ja, ja. Bai, polita, polita. Polita, dudarik gabe.

* * *

A5. BIDEO-PASARTEA

Iraupena: 1’33”

Irratsaioaren laburpena

...nondik begiratzen den da kontua, eta egia da guk gure hurbilean ezagutzen ditugun gazteak gero eta

altuagoak direla eta hori nabarmen ikusten da: herrialde industrialdu aurreratuetan behintzat, belaunaldi

berriak altuago dira. Baina biologoek beste era batera pentsatzen dute...

Kontuan harturik ... esaten dute, ba, azken 50.000 urte hauetan, halako txikitze orokor bat ikusten dela %10

bat edo horrela. Eta, gainera, arrazoitzat ematen dute, gizakiok gero eta gorputza gutxiago lantzen edo

erabiltzen dugula. Tresnak, makinak, aparatuak eta horrelakoak gehiago erabiltzen ditugula eta gorputza bera

gutxiago garatzen dugula, nahiz eta jende batek baduen joera, ba, esate baterako, gimnastegi batera joan eta

hor ariketak egitekoa, eta horrelako gauzak, ezta?...

Ba... haginak edo hortzak ere esaten dute, ba, haragi egosia, okela egosia jaten dugunetik, gero eta ahulagoak

direla, galtzeko joera nagusia dagoela. Ilea bera ere, estalgarri gisa gero eta erorkorrago bihurtzen ari dela eta

gorputza orohar, bista, ikusmena bera ere, ba, ahultzen ari dela, eta abar. Orduan ez dela pentsatu behar

gizakia bere garapenean beti hobera, handiagora, indartsuagora doanik, baizik eta gauza bat da gure ikuspuntu

estetikoa eta hori abar. Baina horrela dela gutxi gorabehera, beren iritziz arrazoi hori dagoela.

* * *

6. BIDEO-PASARTEAIraupena: 35”

Sonyren iragarkia produktua zein den asmatzeko. Produktuaren izena ezabatua.

* * *



Iragarkia osorik, produktu eta guzti.

* * *

KATTALIN Baina, zure sasoian, bazegoen kosmetiko-iragarkirik, ala?

ANTTON Aizu, Kattalin! Baina zer esan nahi duzu? Kosmetiko-iragarkiak, agian, gaur adina ez, baina iragarkiak...

kotxe-iragarkiak, garbikari-iragarkiak, eta horrelakoak baziren. Begira, gainera batzuk... batzuk betirako

geratzen zaizkizu, eh? Bazen bat... ez dakit ezagutuko duzun: El lobo, tara rara, tara rara... ez dakizu?

Ez dakit zerena zen.

KATTALIN Bai, gizona! Turroiarena.

ANTTON A! Agian, bai.

KATTALIN Oraindik ere ematen dute.

ANTTON Gabonetan edo ematen zuten, bai, bai, bai, bai.

KATTALIN Eta beste hau: lara lila lilalila se dirigen al Belen...

ANTTON Hori... panpin baten iragarkia zen hori.

KATTALIN Horixe!

ANTTON Eta beste hura, eh... lara lala lalila,

KATTALIN Del Afrika tropical...

ANTTON Ba, hori ere, oraingo gazteek pentsatzen dute berri-berria dela baina horrek baditu... bueno, ez dakit

zenbat urte, dagoeneko. Hori... bai. Kuriosoa, e? iragarkien kontua.

* * *

A9. BIDEO-PASARTEA

Iraupena: 2’14”

KATTALIN Ay! Aspaldiko sasoi horiek! Irauten dute, ba, iragarkiek, eh? Antton, zelan ikusten duzu zeuk zeure burua

hemendik hogei urtera?

ANTTON Hemendik 20 urtera? Joño! Ba, ez dakit. Ez dut, ez dut aldaketa handirik espero, eh? Hemendik 20 urtera,

bueno, jubilatzear egongo naiz. Urteak ere aurrera joango dira eta... jubilatzear... Bueno, orain baino

lasaiago denboraren aldetik, nik uste dut. Bueno, ba, gustatuko litzaidake etxe txiki bat izatea, hola,

baratza bat inguru... baratza batekin edo... ze, gustatzen zait baratzako lana. Orduan, bueno... zer gehiago

esango nizuke!

KATTALIN Ezkonduko zinateke?

ANTTON Bueno, bikote-lagunarekin bizitzen jarraituko dut. Ez dakit, eh, jarraituko dudala uste dut, orain bezalaxe,

baina ez dut uste ezkonduko naizenik.

KATTALIN Ez. eh?

ANTTON Ez. Baina, bueno, bai ikusten dut neure burua nire bikotearekin han lasai-lasai, biok musean, edo

halako...

KATTALIN Eta baratzean, eta... (Bai, bai.) Eta, itxura aldetik, nola ikusten duzu zeure burua?

ANTTON Bueno, orain bezalatsu. Orain bezalatsu. Nik uste dut itxura zainduz gero eta... bueno, ondo zahartzen

jakin behar da, ez?

KATTALIN Hara! Beti gaztea!

ANTTON Ez beti gazte, baino, orain bezalatsu, ez? Ez oso lodi, ez argal... zimur batzuk gehiago, hori... baina... Eta

bizitza, ba, hementxe bertan bizitzea gustatuko litzaidake, hiri honetan. Oso gustura bizi naiz hemen. Eta,

ez dakit zer gehiago esan.

KATTALIN Eta zaletasun aldetik, zer egingo zenuke, denbora librean eta astia duzunean?

ANTTON Orain arazoa da denborarik ez dugula zaletasunetan aritzeko, baina... zer egingo nukeen? Sukaldaritza

asko gustatzen zait. Azkenean uste dut etxetik... etxe ingurutik mugitu gabe biziko naizela. Orain beti

korrika eta presaka, eta orduan, sukaldea, baratza...

KATTALIN Mendia.

ANTTON Mendia... Lasai. Bai, lasai ikusten dut nire etorkizuna.

KATTALIN Eta Benidorm-era joaten eta?

ANTTON Ez, ez. Horrelako gauzak ez zaizkit gustatzen. Denak pilan eta artalde moduan, euritako baten atzetik,

Benidorm-a joate hori... Ez, ahal dudan bitartean neuk antolatuko dut neure aisia.

* * *

A2. EBOLUZIOAREN HISTORIA

A.1. Ataza: NOR OTE ZEN DARWINENAMONA: TXITA ALA EBA?

Orain dela ehun eta hirurogei miloi urte ugaztun txiki batzuk bizi zirendinosauruen artean. Ehun miloi urte geroago erraldoi haiek desagertu egin

ziren eta oraindik ere ez dakigu nola. Ugaztun txikiak gero eta handiagoak zireneta planetan zehar zabaldu ziren; horrela, dinosauruek utzitako hutsunea betezuten.

Milioika urtetan zehar, ugaztun haiei burmuina handitu zitzaien. Burmuinabakarrik ez, usaimena eta entzumena ere izugarri garatu zitzaizkien. Eta narrastiakbaino aktiboagoak ziren, zainetan odol beroa zutelako.

Garai hartan orain baino oihan gehiago zegoen, eta han ugaztun belarjale askobizi ziren. Pixkanaka-pixkanaka, ugaztun haien eskuetan eta oinetan artikulazioakagertzen hasi ziren, horrela, trebetasun izugarria lortuz. Buruaren aurreko aldeanbi begi garatu zituzten, hiru dimentsiotan ikusteko moduan. Fruituak, haziak etainsektuak ere jaten zituzten.

Beraz, lehen primate belarjaleak duela berrogeita hamar milioi urte inguruagertu ziren.

Orain hamabost milioi urte inguru, klima izugarri aldatu zen, eta, horrenondorioz, oihan asko lautada bihurtu ziren. Ugaztun belarjaleek poliki-poliki

ingurune berri horretara moldatzen ikasi zuten. Lautada haiek oraingo sabanenantzekoak ziren, eta hango landaretzan belar luzeak ziren nagusi.

Gizakumea primateengandik dator, hau da, zuhaitzak bertan behera utzizituzten haiengandik. Ingurunea aldatu zenean, primateek apurka-apurkatransformazioak izan zituzten, gizakumearen eboluzioan garrantzi handia izangozutenak. Horrela, esate baterako, lautadako bizitzak jateko ohiturak aldarazizizkien primateei: fruta gutxiago zeukatenez gero, hazi gehiago jan behar izatenzituzten, eta animalia txiki batzuk ehizatu ere bai.

Pixkanaka, jarrera tenteagoa hartuz joan ziren. Lautadan bizitzeko, tenteegotea oso garrantzizkoa zen etsai azkarrak urrundik ikusi ahal izateko. Gainera,gauzei heltzeko, eskuak erabiltzeko modua ematen zien jarrera tenteak. Dietaaldatzean, gure ahaide haien burezurra ere aldatu egin zen.

A

Afrikako hegoekialdean aurkitutako fosilak ikertu ondoren, badakigu duelalau milioi urte inguru bazirela metro eta hogeita hamar zentimetroko

izakiak, gizakumearen antzekoak.Lehen hominido haiek, Australopitecus izena dutenak, belar luzeko lautadetan

bizi ziren. Karraskari txikiak jaten zituzten, eta, batez ere, landareak.Bi gorputzadarren gainean zebiltzan. Hori funtsezko datua da giza eboluzioa

azaltzeko, horren ondorio zuzenak direlako eskuen trebetasuna eta burezurrarengarapena.

Hominido haien burezurraren edukia gorilena baino txikiagoa zen, eta oraingogizakumearenaren herena.

Eta, denboran beste jauzi bat egiten badugu, Homo Habilis delakoa agertzen da.Lehen gizakume trebe hau duela ia bi milioi urte sortu zen, eta harrizko tresnakegin zituen ehizatutako animalien larrua ebakitzeko.

Bere burezurraren edukia txikia zen gurearekin konparatuta: erdia gutxigorabehera; eta ezagutzen diren lehen txabolak egin zituen.

Gure eboluzioan hurrengo urratsa Homo Erectus-en agerpena izan zen, duelamilioi bat eta erdi urte. Ehiztaria zen, armak eta harrizko tresnak egiten zituen, etasuari iraunarazten ere ikasi zuen. Homo Erectus honen fosilak gutxi dira; hala ere,badakigu gure burezurraren edukia eta harena berdintsuak direla, eta, ziur aski,Homo Sapiens ezagunaren aurreko zuzena izan zen.

Duela berrehun eta berrogeita hamar mila urte inguru agertu zen lehenHomo Sapiens. Neanderthal izenarekin ere ezagutzen dugu.

Garai hartan milioi bat lagun baino gutxiago bizi ziren munduan. Metro etahirurogeita bost zentimetroko gizakume haiek ehizan ematen zuten denborarikgehiena, eta haitzuloetan bizi ziren, glaziar-aroko hotz izugarria jasanez. Bazekitenlarrua lantzen.

Beren burezurraren edukia gurearen antzekoa edo handiagoa zen.Haien ehorzketen bidez jakin dugu heriotzari buruz galdetzen zutela.

Homo Sapiens glaziarretan galdu zenean, beste lehiakide bat agertu zen:oraingo gizakumea, duela berrogei mila urte inguru. Cromagnon izenekogizakumeak haitzuloen barrenetan bizi ziren, eta bertan pintura ederrak utzidizkigute.

ALehen primate belarjaleak agertu dira

Naturatik lortzen duen sua gorde etaerabiltzeko gauza da.

1,7 m

A

1,65 m

Larrua erabiltzen hasiko da eta txabolamodukoetan bizi da.

D

Haitzuloetan animaliak margotzenhasiko da,

ehizarako sineste magikoenadierazgarri.

B

E F

G

Lautadetan bizi da, karraskari txikiakjaten ditu, gorputz-jarrera tentea du eta

esku trebeak ditu.

C

Posterra osatzeko erantsi beharreko ikurrak

3. ZELAN IKUSTEN DUZU ZEURE BURUAHEMENDIK 20 URTETARA?

ATAZA: AITONA ZENAREN BERDIN-BERDINA ZARA!

BIZITOKIA ETA EGOERA ZIBILA

• Non biziko zara?

• Norekin biziko zara?

• Ezkonduko al zara?

• Dibortziatuko al zara?

• Seme-alabarik izango al duzu?

A IKASLEA ZELAN IKUSTEN DUZU ZEURE BURUA HEMENDIK 20 URTETARA?

ANTZA FISIKOA

• Zeure familian, noren antza fisikoa daukazu?

• Eta nortasun aldetik, noren antza daukazu?

• Jendeak esaten dizunarekin ados egoten al zara?

• Zure familiaren argazki-albuma ikusten duzunean, uste al duzu 20 urte barru honelako itxura

izango duzula?

C IKASLEA ZELAN IKUSTEN DUZU ZEURE BURUA HEMENDIK 20 URTETARA?

IKASKETAK ETA LANA

• Zeozer ikasiko al duzu?

• Ikasi duzunaz gain beste zeozer ikasiko zenuke gustura?

• Zein izango da zure lanbidea?

• Lanez aldatuko al zara?

• Jubilatua ikusten duzu zeure burua?

B IKASLEA ZELAN IKUSTEN DUZU ZEURE BURUA HEMENDIK 20 URTETARA?

KANPOKO ITXURA, JANZKERA

• Nolakoa izango da zure itxura?

• Ileurdin edo burusoil ikusten duzu zeure burua?

• Ilea tintatuko al duzu?

• Gorputz-atalik operatuko duzu?

• Nola jantziko zara? Garaian garaiko modari jarraituko diozu?

• Adinak markatuko dizu janzteko modua?

D IKASLEA ZELAN IKUSTEN DUZU ZEURE BURUA HEMENDIK 20 URTETARA?

B

A
1. GURE ARBASOEN AZTARNAKEUSKAL HERRIAN
ARABAA G

Unitate honetan zehar atzera eta aurrera begira aritu gara etengabe, nondik gatozen, nora iritsiko garen, nolakoak izango

diren gure ondorengoak...

Orain proposatzen dizuguna gure iraganeko historiarekin lotua dago, Euskal Herrian aurki ditzakegun aspaldiko

aztarnategiekin, hain zuzen ere.

Ondoren irakurriko duzuna hik hasi aldizkariak argitaratutako EUSKAL HERRIKO BALIABIDE PEDAGOGIKOENGIDAtik ateratako informazioa duzu. Irakur ezazu eta ondoren datozen galderei erantzun.

Aitzkomendiko trikuharria:Trikuharri eder hau Arabako lautadako Egilaz herrian

kokatuta dago, N-1 errepidearen ondoan.

Sorginetxe trikuharria:Arrizala herrian kokatuta, Agurain eta Opakuako

mendatea lotzen dituen errepidetik hurbil.

Sorgin etxola trikuharria:Arabar Errioxako Billar herrian kokatutako trikuharri

ederra.

GIPUZKOAJentilarriko trikuharria:

Aralar mendikatean kokatuta.

Oianlekuko harrespilak:Oiartzun herrian kokatuak, Artikutzako bidetik hurbil.

Etenetako harrespila eta iruinarria:Etenetako lepoa Adarra mendiaren ondoan dago,

Urnietan. Oinez joan behar da.

Egiarreko harrespila eta iruinarria:Oiartzun herria eta Elurzuloko lepoa (Aiako harria) lotzen

dituen errepidetik hurbil.

Aitzkomendi Sorgin etxola

Oharra: 97ko udazkenean hik hasi aldizkariak argitaratutako EUSKAL HERRIKO BALIABIDEPEDAGOGIKOEN GIDA honetan beste hainbat informazio aurkituko duzu, hala nola zientzia eta

ingurugiroaren ingurukoa, kirolak, nekazal prozesuak eta aterpetxeak, zerbitzuak, irakaskuntzako

erakundeak... Zure ikasleekin bisitak antolatzeko oso baliagarriak.

Jentilarri Eteneta

IPARRALDEAI N

Mehatzeko trikuharri, harrespila eta iruinarriak:Lapurdi eta Nafarroa Beheraren arteko Mehatzeko lepoan

daude, Artzamendiko errepidetik hurbil.

Gazteeniako trikuharria:Nafarroa Beherako Mendibe herritik hurbil agertzen da.

Hilarritako harrespilak:Euskal Herriko harrespilen multzorik handiena da.

Nafarroa Beherako Okabe mendiaren gailurraren ondoan

dago, Iratin.

Itheko trikuharria (Zuberoa):Hauxe dugu Iparraldeko trikuharririk handiena. Altzürükü

herritik Ahuzki iturriko bidetik hurbil.

NAFARROAElatzmuinoko iruinarria:

Hauxe dugu Euskal Herriko iruinarririk handiena. Ezkurra

herriaren ondoan dagoen izen bereko mendian kokatuta

dago.

Farangorteako trikuharria:Artaxona herritik hurbil, Ntra. Sra. de Jerusalen

komentutik 3 bat kilometrotara dago. Farangorteako

mehategia trikuharriarekin batera Nafarroako erdialde eta

hegoaldeko trikuharri bakarrak dira.

Belaguako trikuharriak:Euskal Herrian estalki-galeriarik argiena eta hobeto

kontserbatutakoa Arrako Bentaren ondoan dagoen izen

bereko trikuharrian aurkitzen da. Kilometro batzuk lehenago

Sakuloko trikuharria dago.

Hilarrita Gazteenia Arrako Benta Elatzmuino

A

DONAMARTINIIsturitze eta Otsozelaiko lezeak

I

Ordutegia:10:00-12:0014:00-18:00Astelehen etaastearteetan goizezitxita.EgutegiaAurrez erreserbaegiten bada, urteosoan zabalikdaude taldeentzat.

Beste zerbitzuak:• Euskaraz,

gaztelaniaz edo

frantsesez gidatutako

bisitaldiak.

• Kuaternarioko fauna

eta dokumentazio

pedagogikoa

eskaintzen duen

museo txikia.

• Leizeen inguruan

oinezko ibilaldiak

egiteko aukera.

• Aurretik eskatuta,

kirol-ekintzak

tartekatzen dituen

egun bateko

programak.

Les Grottes64640 DONAMART I R I☎ 05 59 47 07 06☎ 05 59 29 64 72

Euskal Herrian, Nafarroa Behereko lurraldean daude Isturitze eta Otsozelaiko

harpeak. Biak monumentu historiko izendatuak izan dira.

Isturitze gizakiaren bizileku izana da historiaurreko aro desberdinetan: Moustérien

Arotik (K.a. 50000 urte) Brontze Aroraino (K.a. 2000 urte). Gizakiaren presentziaren

lekuko dira leize-zuloan aurkitzen ditugun harroin estalakmitatsu berezia edo

zizelatutako orein-multzoa.

Otsozelaia harpeak ere historiaurrean gizakiak egindako margo eta grabatu ugari

kontserbatu ditu, baina hauek kokatuta daudeneko lekuetara iristea erraza ez denez,

arduradunek altxor artistiko hauen informazioa azaltzen duten panelak jarri dituzte

leizearen barruan. Gainera, Otsozelaiak eszenatoki natural paregabea eskaintzen du.

Hango ganbara desberdinetan, denborak, urak, isiltasunak eta argiak sortu dituzten

ingurune harrigarriak aurkituko ditu bisitariak. Magia eta ezustez beteriko mundua.

A

SARASarako lezeak

I

EgutegiaUrte osoan zabalik.Taldeek joanaurretik erreserbaegin behar dutetelefonoz.DistantziaDonostiatik 30 Km-ra.

Gure zerbitzuak:• Diaporama.

• Museoa.

• Ostatua.

• Aparkalekua

urririk.

• Dendak.

• Bisitaldi gidatuak:

euskaraz, gazteleraz,

ingelesez,

alemanieraz.

Sarako lezeak64310 S A R A☎ 05 59 54 21 88☎ 05 59 54 20 14

Euskal Herriko historia ezagut ezazu historiaurreko 45000 urte eta historiako 2000

urtetan zehar. Ingurune natural bikaina, leize ezberdinez osatua. Milaka urte dituen

950 metroko ibilaldi bat lurrazpian. XX. mendeko teknikari eta artista zenbaitek argiz

eta soinuz itxureztatu dute antzinako espirituaren araberako agerpen moderno eta

poetikoa lortuz.

Utz ezazu zeure burua bere kasa gidatzen zure aitzinean pizten den bideska

urdinean zehar, barrunbe batetik bestera, sarrera zabaletik hartza gordetzen den

guneraino.

Sar zaitez itzuli-mitzuli zabal horretan, urak, kaltzitaz estalitako barrunbeetan,

kurritu eta lurpeko gune harrigarri hau hain kurioso lantzen duen gisan.

Argi zaitez, bertan bildutako tresneria eta abere hondakinak erakusteko museoa

biziarazten duen diaporamaren aginte distiratsuen bidez: karrakatzeko tresnak, itzeak,

hortzak, hezurrak...

Pedro de Axular apez idazleak eta Joxemiel Barandiaranek bezala, zuk ere ikus

ditzakezu!

AGURE ARBASOEN AZTARNAK EUSKAL HERRIAN

Ezaguna egin al zaizu irakurri berri duzun informazioa? Ba al dakizu besterik toki horien

inguruan? Komenta ezazu zeure ikaskide batekin.

Nondik lor daiteke datu gehiago? Zer egingo zenuke zuk gehiago jakin nahi izanez gero?

Aipa itzazu gutxienez bi bide.

1. ...............................................................................................................................

2. ...............................................................................................................................

Ezagutzen al duzu zeure inguruan kobazulo, leze edo antzekorik? Eta gure arbasoek utzitako

beste arrastorik? (trikuharri, iruinarri, harrespil)

Hala bada, saia zaitez inguru hori deskribatzen, eman itzazu idatziz eskaintzen dituen

aukerak, irakurri duzun gidan egin den antzera.

Joan al zara sekula horietakoren bat bisitatzera? Nora? Norekin joan zinen? Zergatik

aukeratu zenuten toki hura? Zer ikusi eta ikasi zenuen han?

Argazkirik baduzu, ikasgelara ekarri eta horiekin batera saia zaitez zure esperientzia

kontatzen.

Interesgarria iruditzen al zaizu horrelako tokiak publikoarentzat antolatzea? Zergatik? Eman

itzazu gutxienez bi arrazoi.

1. ...............................................................................................................................

2. ...............................................................................................................................

Eta zer iruditzen zaizkizu erreprodukzioak? Gure ondarea zaintzeko irtenbide egokia dela

uste al duzu? Arrazoitu zeure erantzuna.

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

IKASLEAREN FITXA

Eskuetan daukazun liburuska HABEk Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua ( HEOK)

garatzeko sustatu duen ikasmaterialari dagokio.

Kurrikulu berri honen arabera, euskalduntzeko prozesua lau mailatan banatzen da:

1. maila ( aurreneko 6 urratsak gutxi gorabehera, eta bi zatitan banatua: 1 A eta 1 B (4. ,5. eta

6. urratsak); 2. Maila ( 7., 8. eta 9. urratsak); 3. maila ( 10., 11. eta 12. urratsak) eta 4. maila

(EGAtik gorakoa).

HABEk materialgintza proiektuaren bidez kurrikuluaren garapenean lagun dezaketen

ikastunitate-eredu batzuk aurkeztu nahi ditu.

BARRENE (1B mailarako materiala)

• Zu Tarzan... ni Jane (1. ikastunitatea)

• Ikusiz ikasi (2. ikastunitatea)

• Ederra da hitza (3. ikastunitatea)

• Eta etorkizunean, zer? (4. ikastunitatea)

• Han ere txakurrak oinutsik (5. ikastunitatea)

• Euskaldun fobiadun (6. ikastunitatea)

• Txangoa (7. ikastunitatea)

• Sineskeriak (8. ikastunitatea)

BARRENET (2. mailarako materiala)

• Euskaldunaren hitza ez da ur gaineko bitsa (1. ikastunitatea)

• Zu nolako, etxea halako (2. ikastunitatea)

• Donostian Donosti eta gorostian gorosti (3. ikastunitatea)

• Liburuak, trukean (4. ikastunitatea)

• Euskal balea (5. ikastunitatea)

• Ogi gogorrari hagin zorrotza (6. ikastunitatea)

• Aratuste edo ihauteri: Pirata edo kortsari (7. ikastunitatea)

• Opor bereziak (8. ikastunitatea)

BARRENKALE (3. mailarako materiala)

• Neu eta neu bezalako beste piztia batzuk (1. ikastunitatea)

• Txapela buruan, ibili munduan (2. ikastunitatea)

• Lèvi-Strauss eta Levi Strauss (3. ikastunitatea)

• Lau hankako lagunak (4. ikastunitatea)

• Hara eta hona (5. ikastunitatea)

• Atxagaren beldurrak (6. ikastunitatea)

• Bizi aroak (7. ikastunitatea)

• Olatua ez dator behin ere bakarrik (8. ikastunitatea)

Denek dute irakaslearentzako zein ikaslearentzako liburuska ( irakaslearena eta ikaslearena).

Horrez gain bideo- eta audio-zintak ere argitaratu dira.

eEUSKO JAURLARITZAGOBIERNO VASCO

ISBN 84-86968-65-8

eta etorkizunean, zer?

Documents

Transcript of eta etorkizunean, zer?