(G. Elemental e G. Profesional) -...

Conservatorio Profesional de Música de Vigo

PROGRAMACIÓN OFICIAL LOE (segundo os Decretos 198/2007 e 203/2007)

LINGUAXE MUSICAL (G. Elemental e G. Profesional)

Departamento de Linguaxe Musical

http://centros.edu.xunta.es/cmusprofesionalvigo


Fotógrafo Felipe Prósperi s/n 36209 Vigo Tfno: 986213395 Fax: 986206131 [email protected] http://centros.edu.xunta.es/cmusprofesionalvigo

Páxina 2 de 61


Índice

INTRODUCIÓN ..................................................................................................................... 5

MARCO LEGAL .............................................................................................................................................................. 5

PUNTO DE PARTIDA ..................................................................................................................................................... 5

GRAO ELEMENTAL ....................................................................................................................................................... 5

Descrición da materia.- ...............................................................................................................................5 Temporalización ..........................................................................................................................................6 Obxectivos xerais do grao elemental ..........................................................................................................6 Obxectivos específicos do grao elemental para a materia de linguaxe musical ........................................6 Contidos conceptuais ..................................................................................................................................7 Contidos procedimentais ............................................................................................................................8 Contidos actitudinais ...................................................................................................................................9 Contidos transversais................................................................................................................................10 Tratamento dos contidos ..........................................................................................................................10 Avaliación ..................................................................................................................................................11 Procedementos de avaliación ...................................................................................................................11 Instrumentos de avaliación .......................................................................................................................12 Criterios de cualificación ...........................................................................................................................12 Mínimos exixibles para acadala puntuación positiva ................................................................................12 Metodoloxía ...............................................................................................................................................13 Principios metodolóxicos ..........................................................................................................................13 Metodoloxía específica .............................................................................................................................14 Actividades complementarias e extraescolares ........................................................................................14

1º Curso Linguaxe Musical ............................................................................................................... 14 Obxectivos ................................................................................................................................................14 Contidos ....................................................................................................................................................15 Contidos actitudinais e transversais .........................................................................................................20 Mínimos esixibles para acadalo cinco .....................................................................................................20 Actividades extraescolares e complementarias ........................................................................................20 Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro .................................................................................20 Recursos ...................................................................................................................................................20 Libros de texto...........................................................................................................................................20

2º Curso Linguaxe Musical ............................................................................................................... 21 Obxectivos ................................................................................................................................................21 Contidos ....................................................................................................................................................21 Contidos teóricos e analíticos ...............................................................................................................24 Criterios de avaliación ...............................................................................................................................25 Contidos actitudinais e transversais .........................................................................................................27 Mínimos esixibles para acadalo cinco .....................................................................................................27 Actividades extraescolares e complementarias ........................................................................................27 Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro .................................................................................27 Recursos ...................................................................................................................................................27 Libros de texto...........................................................................................................................................27

3º Curso Linguaxe Musical ............................................................................................................... 28 Obxectivos ................................................................................................................................................28 Contidos ....................................................................................................................................................29 Criterios de avaliación ...............................................................................................................................32 Contidos actitudinais e transversais .........................................................................................................34 Mínimos esixibles para acadalo cinco .....................................................................................................34 Actividades extraescolares e complementarias ........................................................................................34 Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro .................................................................................34 Recursos ...................................................................................................................................................34

mailto:[email protected]



Páxina 3 de 61


Libros de texto...........................................................................................................................................34 4º Curso Linguaxe Musical ............................................................................................................... 35

Obxectivos ................................................................................................................................................35 Criterios de avaliación ...............................................................................................................................40 Contidos actitudinais e transversais .........................................................................................................42 Mínimos esixibles para acadalo cinco .....................................................................................................42 Actividades extraescolares e complementarias ........................................................................................42 Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro .................................................................................42 Recursos ...................................................................................................................................................42 Libros de texto...........................................................................................................................................42

GRAO PROFESIONAL ..................................................................................................................... 43 Introducción ...............................................................................................................................................43 Obxectivos específicos .............................................................................................................................43

1º Curso do GRAO PROFESIONAL ................................................................................................ 44 Obxectivos ................................................................................................................................................44

CONTIDOS: ...................................................................................................................................... 44 RÍTMICOS. ................................................................................................................................................44 Lecto-Escritura: .........................................................................................................................................45 Psicomotricidade: ......................................................................................................................................45 Melódico-Harmónicos: ..............................................................................................................................46 Harmonía: .................................................................................................................................................46 Auditivos: ...................................................................................................................................................46 Expresión e ornamentación ......................................................................................................................47 Teóricos e analíticos .................................................................................................................................47 Criterios de avaliación ...............................................................................................................................48 Contidos actitudinais e transversais .........................................................................................................50 Mínimos esixibles para acadalo cinco .....................................................................................................50 Actividades extraescolares e complementarias ........................................................................................50 Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro .................................................................................50 Recursos ...................................................................................................................................................50 Libros de texto...........................................................................................................................................51

2º GRAO PROFESIONAL ................................................................................................................ 51 OBXECTIVOS: ..........................................................................................................................................51

CONTIDOS ....................................................................................................................................... 52 Rítmicos: ...................................................................................................................................................52 Lecto-escritura: .........................................................................................................................................52 Psicomotricidade: ......................................................................................................................................53 Melódico-Harmónicos ...............................................................................................................................53 Criterios de avaliación ...............................................................................................................................55 Contidos actitudinais e transversais .........................................................................................................57 Mínimos esixibles para acadalo cinco .....................................................................................................57 Actividades extraescolares e complementarias ........................................................................................57 Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro .................................................................................57 Recursos ...................................................................................................................................................57 Libros de texto...........................................................................................................................................58

ANEXOS ........................................................................................................................................... 59 ANEXO I ........................................................................................................................................... 59

CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA DE XUÑO E SETEMBRO.- .......................................................59 CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA DE XUÑO.- ................................................................................59 Procedemento da proba .........................................................................................................................59 Cualificación do exame de xuño: ..............................................................................................................59

DOCUMENTACIÓN E LEXISLACIÓN REFERENTE AO ANTERIORMENTE DISPOSTO: ............ 60 CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO.- ......................................................................60

ANEXO II .......................................................................................................................................... 61




Páxina 4 de 61


AMPLIACIÓNS.- .......................................................................................................................................61 CUALIFICACIÓN DA PROBA.- ................................................................................................................61

ANEXO III ......................................................................................................................................... 61 ACCESO A CURSOS INTERMEDIOS DE GRAO ELEMENTAL.- ...........................................................61




Páxina 5 de 61


INTRODUCIÓN

MARCO LEGAL

LOE. Ley orgánica de educación. 2/2006 do 3 de Maio.

Decreto 198/2007 DOGA do 27 de setembro polo que se establece a ordenación do

grao elemental das ensinanzas de réxime especial de música.

PUNTO DE PARTIDA

Coñecementos previos.- O alumnado procede dunha proba de aptitude na que se valo-

ran as súas calidades con respecto a aspectos tanto musicais coma de aprendizaxe. Aín-

da que inicialmente non deben ter coñecementos previos, a experiencia amósanos que

en moitos casos non é así.

Características psicolóxicas do alumnado.- O alumnado está, na maioría dos casos, en-

tre as marxes de idade prescritas pola lei (8 -14 anos). Están polo tanto na etapa lóxico-

concreta. Nesa etapa as características psicolóxicas dos cativos teñen en común o em-

prego dos esquemas lóxicos. A súa capacidade de análise lles permite relacionar todo o

que lles rodea, en concreto, tódolos compoñentes dunha actividade musical. A análise

permítelles ser críticos co que están a facer. Por iso terase especial coidado de non lles

presentar tarefas que polas súas características lles resulten imposibles. As súas activi-

dades deben ser totalmente manipulables e que permitan xogar con tódolos elementos

para poder razoalos.

A interrelación de esquemas e actividades será o noso mellor recurso.

A partir dos 11-12 anos se entra na etapa do abstracto que implica sistematización e

abstracción, aspectos que influirán na súa aprendizaxe do canto, a lectura e a escritura

musicais. Ata os 11 anos non son capaces de realizar operacións formais, sendo necesa-

rios a manipulación e a percepción directas. A diferenza entre un rapaz de 8 e outro de

12 anos estriba no grao de desenvolvemento cognitivo (o de 8 permanece no estadio

das operacións concretas e a aprendizaxe depende en cada momento da acción e, polo

contrario o de 12 xa manexa conceptos abstractos e pensa accións posibles que non es-

tán presentes).

GRAO ELEMENTAL

Descrición da materia.-

O grao elemental constitúe unha etapa fundamental, xa que nestes primeiros anos o fu-

turo músico:

Desenvolve uns principios de técnica correctos e eficaces, que encamiñarán os seus

estudos futuros, de maior complexidade.




Páxina 6 de 61


Crea uns hábitos de traballo que resultan fundamentais nos estudos musicais, debido

á forte compoñente práctica e de traballo individual que implican.

Interioriza os conceptos musicais que lle posibilitan a comprensión de outros progre-

sivos, de meirande dificultade, propios dos graos Profesional e Superior.

Por en práctica, a través do instrumento, os coñecementos teóricos sobre a linguaxe

musical, o que lle permitirá:

– aprender a ler correctamente a partitura;

– penetrar despois, a través da lectura, no sentido do escrito para poder apreciar o

seu valor estético;

– desenvolver, ó propio tempo, a destreza necesaria no manexo dun instrumento

para que a execución do texto musical adquira a súa plena dimensión de mensaxe

significativo no tocante ó aspecto expresivo.

Síntese involucrado e motivado nos inicios dos seus estudos musicais, grazas a que o

instrumento lle proporciona un medio de tipo práctico, con vistas a facer máis atrac-

tiva a aprendizaxe, dado que a súa vocación musical pode non estar aínda perfecta-

mente definida (debido ás súas características psico-evolutivas e á súa corta idade).

Relaciona os coñecementos que posúe sobre o fenómeno musical, (adquiridos na

etapa escolar ou ao longo da súa existencia, ó estar inmerso nun entorno impregnado

de música), cos novos, máis teóricos, analíticos e especializados, propios da ensi-

nanza específica, empregando para tal fin un instrumento musical.

Observa os elementos sintácticos sobre os que repousa toda estrutura musical a tra-

vés da interpretación de obras.

Desenvolve a capacidade memorística.

Temporalización

O grao elemental estará dividido en catro cursos. Aínda que as materias de Linguaxe

Musical e Educación Auditiva e Vocal son dúas materias independentes non debemos

esquecer que ambas forman parte indisoluble da formación teórico-práctica dos alum-

nos dende os seus inicios e polo tanto será fundamental que o alumnado traballe de

forma coordinada as dúas materias.

Obxectivos xerais do grao elemental

(Consultar Decreto 198/2007 do 27 de setembro, dog do 25 de outubro de 2007)

Obxectivos específicos do grao elemental para a materia de linguaxe musical

Adquirir os coñecementos esenciais adecuados ao nivel educativo.

Desenvolver os recursos da voz como vehículo de expresión musical e de satisfac-

ción inmediata, de xeito que favoreza a comprensión dos elementos constitutivos da

linguaxe musical.

Acceder aos códigos rítmicos necesarios para cada nivel.




Páxina 7 de 61


Coñecer e desenvolver o estudo da equivalencia.

Adquirir as bases para o desenvolvemento auditivo.

Educar a memoria como base do oído interno.

Desenvolver a capacidade esencial da escritura como elemento básico.

Propiciar o emprego dunha terminoloxía musical básica.

Contidos conceptuais

Durante todo o grao elemental estarán desenvolvidos en catro apartados principais, a

partir dos cales se organizará o total dos contidos para cada curso. Estes catro apartados

son:

Contidos de rítmica-lectura

Contidos melódicos

Contidos auditivos

Contidos teóricos e analíticos

Estes contidos conclúen á súa vez en 4 recursos sobre os que articulamos fundamental-

mente a actividade docente e formativa da linguaxe musical:

emprego da voz e súa función comunicativa

emprego do corpo para o correcto desenrolo da educación rítmica

escoita musical comprensiva para diferenciar os elementos da música

improvisación para facer propios e funcionais os coñecementos adquiridos

Os catro apartados anteriores, que están detallados na súa condición de mínimos im-

prescindibles no DOGA citado, divídense a súa vez en:

Fundamentos do tratamento da voz.

Respiración, relaxación e afinación.

a. A altura: ton, intensidade, cor, duración, etc.

b. Sensibilización e práctica vocal dos movementos melódicos tonais.

c. Sensibilización e práctica vocal dos movementos melódicos interválicos.

d. Interpretación vocal das obras didácticas adecuadas ao nivel con

acompañamento pianístico.

e. Interpretación vocal de obras didácticas adecuadas ao nivel «a capella».

f. Sensibilización, identificación, coñecemento e interpretación dos termos e

dos signos que afectan á expresión.

g. Improvisación vocal adecuada ao nivel do coñecemento musical do

alumnado, con proposta previa.

Fundamentos do tratamento do ritmo.

Percepción, identificación e interiorización do pulso.




Páxina 8 de 61


Percepción e identificación do acento.

Fórmulas rítmicas básicas

Práctica e interiorización do silencio.

Recoñecemento de unidades métricas binarias, ternarias e cuaternarias.

Coñecemento, identificación e práctica de:

Fórmulas rítmicas básicas orixinadas polo pulso binario.

Signos musicais que modifican a duración.

Fórmulas rítmicas básicas orixinadas polo pulso ternario.

Grupos rítmicos ternarios contidos nun pulso binario

Grupos rítmicos binarios contidos nun pulso ternario.

Equivalencias que impliquen pulso=pulso e fracción= fracción.

Aplicación e práctica de textos a ritmos adecuados ao nivel.

Práctica da lectura articulada. Práctica de lectura de notas horizontalmente e verti-

calmente en clave de sol en segunda e fa en cuarta.

Utilización das claves necesarias para a práctica instrumental.

Sensibilización e valoración da importancia musical do tempo e da importancia da

agóxica e da dinámica na música.

Improvisación rítmica adecuada ao nivel de coñecemento musical do alumnado, con

proposta previa.

Audición.

Audición e reprodución escrita de movementos melódicos e rítmicos adaptados a

cada nivel de coñecemento.

Sensibilización do feito tonal e modal.

Identificación auditiva das formas básicas e de composicións escritas en diferentes

épocas.

(Debemos sinalar que todos estes aspectos han de traballarse practicamente pero sen

esquecer o tratamento teórico para a súa interiorización e para o enriquecemento con-

ceptual e léxico dos alumnos.)

Contidos procedimentais

(comúns a todos os bloques de contidos e a todos os cursos tanto do Grao elemental como do Profesional).-

A aprendizaxe dos contidos dos diferentes cursos seguirán unha formulación común en

canto ó xeito de traballar na aula para acadar a consecución dos obxectivos e a integra-

ción dos diferentes contidos nas estruturas cognoscitivas do alumnado. Isto se conse-

guirá mediante:




Páxina 9 de 61


A audición, recoñecemento, memorización, análise, clasificación e comprensión de:

fórmulas rítmicas, intervalos, cambios harmónicos, elementos formais, audición mu-

sical (gravada e en directo), parámetros do son, estilos musicais, análise musical,

etc.

Combinación, manipulación e secuenciación de: parámetros do son e fragmentos

musicais.

Composición de: pequenas pezas, ritmos aplicados a un texto.

Coordinación e práctica da relaxación, respiración, resonancia, articulación e entoa-

ción.

Exploración de: obras musicais, posibilidades dos instrumentos, o corpo e a voz, ma-

teriais musicais, recursos artísticos e estéticos e abuso das posibilidades da música

(ruído).

Exposición dos sentimentos e sensacións producidas pola música.

Previsión de cadencias, efectos sonoros e movementos melódicos.

Gravación das propias músicas.

Imitación e improvisación de: fórmulas rítmicas, melódicas, harmónicas e formais e

da propia voz.

Interpretación instrumental, vocal e de movemento.

Lecto-escritura de partituras.

Organización e planificación de concertos de aula.

Contidos actitudinais

(comúns a tódos os bloques de contidos e a tódolos cursos tanto do Grao elemental co-

mo do Profesional).

1. Participación e colaboración nas actividades do grupo.

2. Respecto polas normas de actuación en grupo e escoita do resto dos alumnos.

3. Coidado e responsabilidade dos instrumentos e demais material da clase.

4. Hábito do traballo persoal diario e consciencia do esforzo e constancia

necesarios para a adquisición de hábitos e demais destrezas.

5. Aprecio da necesidade da memoria musical para a interpretación, a creación e a

audición.

6. Valoración do propio corpo e as súas posibilidades de movemento.

7. Aprecio da importancia da psicomotricidade e a independencia motriz.

8. Valoración do silencio como elemento indispensable para o desenvolvemento

da concentración, a audición interna e o pensamento musical.

9. Creación duns hábitos de traballo, fundamentais nos estudos musicais, seguindo

as indicacións do profesor/a




Páxina 10 de 61


Contidos transversais

(comúns a tódolos bloques de contidos e a tódolos cursos tanto do Grao elemental co-

mo do Profesional)

Educación en valores: A música é ante todo comunicación, de aí que se rexa polos

parámetros do respecto cara ó outro. É actividade en equipo así que as normas de

convivencia son fundamentais. É creación, e polo tanto implica liberdade e toleran-

cia.

Educación para a saúde. A práctica musical é unha actividade física, deberá incidirse

polo tanto na educación postural, adquisición dun correcto ton muscular e aprovei-

tamento e corrección da respiración.

Educación para a tolerancia. Os alumnos deben desenvolver unha actitude de respec-

to polo traballo do profesor e dos compañeiros.

Educación para o ocio. Se fomentará a asistencia a audicións e concertos, de xeito

que estas constitúan unha opción máis nas súas actividades de ocio.

Educación ambiental: a contaminación acústica. Coidado pola produción excesiva

de sons por parte do propio alumno. Valoración do silencio.

Educación para a paz e a tolerancia: respecto aos alumnos con diferenzas: persoais,

con necesidades educativas especiais, sociais, culturais, de raza, relixión, etc.

Educación para o consumo: conservación do material. Trato axeitado do instrumen-

tal e demais medios materiais. Emprego adecuado das fotocopias. Mantemento da

limpeza da aula e do centro.

Tratamento dos contidos

O tratamento na práctica docente se fundamentará en:

As características do alumnado, dende o punto de vista psicoevolutivo e en relación

coa psicoloxía da música.

A evolución corporal e psíquica propia da idade de cada grupo de alumnos.

O modelo constructivista e a aprendizaxe significativa.

O tratamento en espiral dos contidos, de xeito que a unha visión máis xeral seguirá

unha profundación progresiva.

A interdisciplinariedade, considerando a relación con outras materias.

A globalización de contidos con respecto ós de réxime xeral.

Os coñecementos previos adquiridos en cursos anteriores.

A carga horaria.




Páxina 11 de 61


Avaliación

(este apartado da introdución e os seguintes serán comúns para os seis cursos de que

consta a aprendizaxe da Linguaxe Musical, valen polo tanto para o Grao elemental co-

mo para o Profesional)

Os criterios de avaliación (os especificados no dito DOGA e que serán logo desenvol-

vidos nos catro cursos do grao elemental e os dous de profesional) establecen o tipo e o

grao de aprendizaxe que se espera dos alumnos nun momento determinado respecto das

capacidades sinaladas nos obxectivos xerais e específicos, neste caso, os propios da lin-

guaxe musical. O nivel de cumprimento destes obxectivos , en relación cos criterios de

avaliación fixados, non debe ser medido de forma mecánica, se non con flexibilidade,

tendo en conta a situación do alumnado (curso formativo no que se encontra, así como

as súas propias características e posibilidades).

A avaliación cumpre fundamentalmente unha función formativa, ó ofrecer ó profesora-

do uns indicadores da evolución dos sucesivos niveis de aprendizaxe do seu alumnado,

coa conseguinte posibilidade de aplicar mecanismos correctores ás insuficiencias ad-

vertidas. Por outra parte estes indicadores constitúen unha fonte de información sobre o

mesmo proceso de ensino. Deste xeito, os criterios de avaliación son un referente fun-

damental de todo o proceso interactivo de ensino e aprendizaxe.

A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua e integradora, aínda que dife-

renciada segundo as materias do currículo. Realizarase polo conxunto do profesorado,

coordinados polo titor, actuando dito profesorado de xeito integrador ó longo do proce-

so de avaliación e na adopción de decisións resultantes do devandito proceso.

O profesorado avaliará tanto o proceso da aprendizaxe do alumnado como os procesos

de ensino e a súa propia práctica docente.

Procedementos de avaliación

O profesor debe:

Observar no alumnado os coñecementos, habilidades, aptitudes, destrezas e valores.

Observar a súa soltura na imitación de modelos: lectura, interpretación, entoación,

etc.

Observar o xeito de recibir a instrución directa por parte do profesor.

Inducir ó alumno a analizar e reflexionar sobre as súas propias actuacións axudándo-

lle a comparalas.

Demostrar unha aprendizaxe globalizada coa interrelación de tódolos elementos si-

nalados anteriormente.

A avaliación será planificada, polo que deberase levar a cabo:

no principio (a avaliación diagnóstica) para coñecer o punto de partida dos

alumnos nas diferentes facetas que ateñen á materia.




Páxina 12 de 61


durante o proceso (avaliación formativa) para obter información sobre a

evolución do alumno e tamén do proceso educativo, para así poder detectar erros

que poidan ser corrixidos.

final (avaliación sumativa), na que se determina si o alumno acadou os

obxectivos propostos e si o proceso foi eficaz.

A avaliación será continua e se seguirá diariamente a evolución do alumnado ( non só o

punto de chegada de cada avaliación).

É tamén importante prever actividades de autoavaliación que desenvolvan no alumnado

a capacidade de reflexión e valoración obxectiva do seu tráballo e aprendizaxe.

Instrumentos de avaliación

Observación da actitude do alumno ou alumna.

Análise dos seus traballos de clase.

A súa participación e comportamento nas clases.

As probas específicas que se consideren necesarias.

Criterios de cualificación

A materia de linguaxe musical divídese en catro apartados principais de contidos, polo

tanto o primeiro e principal criterio de cualificación será a correcta consecución deses

contidos, dende o mínimo exixible que suporá unha puntuación de 5 ate a máxima ex-

celencia en cada un deses catro apartados (tendo polo tanto de marxes as cualificacións

de 5 a 10).

Outros aspectos importantes que influirán na nota final son os seguintes:

Realización de tódos aqueles traballos escritos que lle sexan encomendados dentro

dos contidos e obxectivos propios do curso.

Respeto cara ós profesores, compañeiros e material, ás normas de convivencia e á li-

berdade e tolerancia cara os demais.

Asistencia a clase con puntualidade e regularidade.

Mínimos exixibles para acadala puntuación positiva

(debe cumprirse integramente a totalidade do exposto a continuación).- (de aplicación

en todos e cada un dos seis cursos de que consta a formación completa da materia)

Ler exercicios de ritmo e lectura con soltura e corrección. Avaliarase o sostemento

do pulso, a correcta marcación dos compases, o respecto ó tempo indicado, a preci-

sión rítmica e a soltura na lectura de notas (nas claves indicadas en cada curso dentro

dos contidos de ritmo e lectura, coas dificultades específicas de cada curso, e exclu-

índo os contidos de ampliación).




Páxina 13 de 61


Realizar correctamente exercicios de entoación melódica con acompañamento e “a

capella”. Avaliarase a corrección na emisión e na afinación, o respecto ós termos de

expresión e a aplicación do ritmo e a lectura (coas dificultades específicas do curso).

Resolver correctamente cuestións básicas de teoría de xeito oral ou escrito.

Realizar ditados rítmicos, melódicos e rítmico-melódicos. Avaliarase a fidelidade á

liña melódica e rítmica así como a corrección na escritura. Tamén a adecuación á to-

nalidade e modalidade correcta. No Grao Elemental os ditados mínimos serán a unha

voz e nos dous cursos do grao profesional serán a unha e dúas voces (no 1º curso

cunha liña de baixo harmónico sinxela e no 2º cun baixo de tipo contrapuntístico).

Resolver correctamente exercicios de percepción auditiva sobre aspectos básicos

traballados en cada curso.

Presentar dentro dos prazos establecidos os traballos e exercicios de teoría enco-

mendados polo profesor/a.

Mostrar unha actitude de respecto á música axeitada ós obxectivos propostos.

Mostrar unha actitude correcta na clase con respecto ao/á profesor/a, aos compañei-

ros e compañeiras e ao material de aula e as instalacións do centro.

Manifestar uns hábitos correctos de asistencia, puntualidade, silencio á hora de tra-

ballar, atención, orden e limpeza no material, e de traballo constante.

Metodoloxía

É preciso un continuo entre as vivencias musicais naturais (expresión musical natural) e

a presentación constante de novos contidos. A metodoloxía debe ser natural, integral e

globalizadora, engarzando de xeito natural coas actividades cotiáns do neno, tódolos

aspectos da educación musical.

Principios metodolóxicos

Repaso como estratexia, que permite integrar as aprendizaxes dos distintos exerci-

cios, actividades e xogos deseñados.

Planificación das actividades a través da técnica das aproximacións sucesivas.

Percepción como estadio previo á imaxinación.

Imaxinación como medio de expresión musical e de influencia nos procesos de

aprendizaxe, e como principio xerador do coñecemento.

Improvisación como manifestación da imaxinación creadora.

Atención como punto de partida básico para a percepción e a memorización.

Xogo como ferramenta básica que responde ós desexos e curiosidades do alumno e

serve ós aprendizaxes significativos.

Fomento da actividade como calidade innata do alumnado desta idade.




Páxina 14 de 61


Coidado da afectividade, que nesta etapa do desenvolvemento do alumno prima so-

bre a razón e a vontade.

Autoconcepto como motor de garantía de continuidade.

Adquisición progresiva de hábitos musicais.

Estratexias de aprendizaxe por adestramento, por tanteo ou por uso da intelixencia e

a vontade.

Fomento e satisfacción da curiosidade como principal xerador do proceso de apren-

dizaxe.

Metodoloxía específica

Podemos resumilo nunha única idea: a música se aprende facéndoa. Metodoloxía acti-

va, en formato de obradoiro que implica colaboración, compartir vivencias, practicar a

autocrítica construtiva e fomentar o intercambio de opinións e experiencias. Outra das

raíces importantes é o principio de elaboración de material propio. O alumnado vai

construíndo o seu propio método a medida que vai recompilando os resultados das tare-

fas propostas xa que na súa maioría son exercicios de creación.

Actividades complementarias e extraescolares

Durante o curso e de xeito regulado polo/a profesor/a de cada grupo, os alumnos pode-

rán asistir a actividades complementarias que se realicen no centro, tales como: concer-

tos, audicións de alumnos, conferencias, etc. E sempre que dita actividade reverta nu-

nha aprendizaxe cara ós alumnos. Tamén se contempla a posibilidade de que os propios

alumnos do grupo realicen actividades dentro do centro como audicións propias ou vi-

sitas á biblioteca, actividades para as que é posible que necesiten algunha hora extra

fora do horario de clases e sempre respectando os horarios das demais clases ás que

asistan. Así mesmo poderán asistir a actividades fora do centro sempre que se conte coa

autorización da dirección do centro e o permiso por escrito dos pais ou titores legais de

cada alumno ou alumna.

1º Curso Linguaxe Musical

Obxectivos

Compartir vivencias musicais cos compañeiros para iniciar a súa relación afectiva

coa música a través do canto e da audición.

Adquirir os coñecementos indicados no apartado de contidos para enriquecer a súa

relación ca música.

Desenvolver os recursos da voz observando e reproducindo por imitación ó profeso-

rado, unha emisión da voz que lle permita respirar sen esforzo para a reproducción

de exercicios melódicos en xeral.




Páxina 15 de 61


Acceder aos códigos rítmicos propios do curso e especificados no apartado de conti-

dos.

Demostrar a coordinación motriz necesaria para a correcta interpretación do pulso

regular e o acento, así como a interiorización de fórmulas rítmicas básicas do 1º cur-

so, empregando as destrezas de asociación e disociación correspondentes.

Coñecer os compases e a transferencia entre distintos tipos de compases (coa mesma

unidade métrica) mantendo a uniformidade do pulso e, iniciación aos compases

compostos a través da tercina.

Educar a memoria como base para a formación do oído interno, o que lle axudará a

relacionar a audición coa súa representación gráfica.

Adquirir bases sólidas para o desenvolvemento auditivo: melódico, rítmico, harmó-

nico e formal.

Iniciar ao alumnado no concepto de análise (forma, harmonía, cadencias, dentro do

nivel de coñecementos do curso).

Adquirir unhas competencias básicas no emprego das TICs aplicadas á aprendizaxe

da música: xogos musicais, exercicios auditivos ou de teoría online, búsqueda de

música ou videos, etc...

Desenvolver a capacidade da escritura como elemento básico da linguaxe musical.

Propiciar o emprego dunha terminoloxía musical básica a través dos coñecementos

teóricos, para que o alumnado poida comunicalos seus coñecementos.

Contidos

Contidos de rítmica-lectura:

Percepción, identificación e interiorización do pulso.

Percepción e identificación do acento.


Elementos gráficos elementais: Pentagrama, liñas divisorias, dobre barra final, clave

de sol e de fa en cuarta, liñas adicionais, notas (nomes), figuras e silencios (dura-

cións, divisións do pulso): redonda, branca, negra, corchea, semicorchea ↔ silen-

cios: redonda,branca, negra e corchea), signos de compás.

Figuras e fórmulas rítmicas a traballar:

1. Subdivisión binaria:

; ; ; ; ; ;

; ; ; ; ; ,

anacruse de negra ou dúas corcheas, a figura de redonda e o seu silencio.

- Síncope en compases simples:




Páxina 16 de 61


; ; ;

Contidos de ampliación: ;

Subdivisión ternaria: introdución ó compás de 6/8, rítmicas de: ; ;

;

Unidades métricas: recoñecemento de compases binarios, ternarios e cuaternarios,

iniciación aos compases compostos (6/8). Xestos propios de cada compás. Compa-

ses a traballar no curso: 2/4, 3/4, 4/4 e 6/8. Coñecemento dos signos musicais que

modifican a duración (punto, ligadura e caldeirón).

Indicacións de tempo e agóxica: lento, andante, allegro. Iniciación ós elementos ex-

presivos: coma de respiración, ligaduras, punto, matices: pp, p, mf, f, ff

Iniciación aos cambios de compás.

Aplicación e práctica de textos a ritmos adecuados ao nivel e viceversa (ritmos apli-

cados a textos).

Psicomotricidade: Percusión con ambas mans, unha dela realizando o pulso e a outra

distintos ritmos.

Psicomotricidade: Acompañar unha canción con percusión corporal ou non, mentres

se canta a melodía con ou sen letra.

Práctica de lectura interválica (notas soltas, escalas, intervalos).

Práctica da lectura de notas en clave de sol con liñas adicionais e fa en cuarta (dentro

dos límites do pentagrama e con notas soltas, sen ritmo asociado).

Práctica de lectura articulada (ligadura de expresión). Lectura horizontal e vertical

en claves de sol e fa en cuarta. Lectura polifónica.

Eco rítmico e pregunta (suspensivo) - resposta (conclusivo) rítmica.

Práctica, identificación e coñecemento de feitos rítmicos característicos: síncopes,

anacruse de negra e de dúas corcheas, contratempo (silencio de corchea-corchea).

Práctica de lectura a 1º vista.

Improvisación rítmica adecuada ao nivel con proposta previa.

Traballo de memorización rítmica con fragmentos que irán aumentando de

complexidade e lonxitude para acostumar ós alumnos paulatinamente e dentro

do nivel de contidos do curso.

Contidos melódicos:

Coñecemento da voz e o seu funcionamento: respiración, emisión, articulación, rela-

xación, etc.

Calidades do son: altura, ton, intensidade, cor, duración, afinación.




Páxina 17 de 61


Sensibilización e práctica auditiva e vocal dos movementos melódicos tonais.

Sensibilización e práctica auditiva e vocal dos movementos melódicos interválicos.

Traballo dos semitóns da escala de Do Maior: MI-FA, SI-DO

Elementos a traballar: a escala de Do Maior, iniciación, por contraste, do modo me-

nor

Interpretación entoada de obras adecuadas ao nivel, con ou sen texto, con ou sen

acompañamento.

Sensibilización, identificación, coñecemento e interpretación dos termos e dos sig-

nos que afectan á expresión.

Traballo dos elementos necesarios para a entonación a 1ª vista: escalas, arpexos,

exercicios de entoación ou cancións.

Entoación de acordes enlazados de tónica e dominante.

Improvisación vocal axeitada ao nivel, con proposta previa.

Traballo de memorización melódica con fragmentos que irán aumentando de

complexidade e lonxitude para acostumar ós alumnos paulatinamente e dentro

do nivel de contidos do curso.

Reprodución memorizada vocal ou escrita de fragmentos melódicos ou cancións.

Contidos auditivos:

Sensibilización maior-menor.

Traballo intuitivo do transporte, iniciación auditiva ás tonalidades.

Compases simples binarios, ternarios e cuaternarios, introdución ós compases com-

postos por contraste cos simples.

Movementos interválicos (introdución os intervalos): ascendente-descendente, con-

xunto-disxunto, melódico-harmónico.

Tensión-repouso (iniciación ós conceptos de cadencia conclusiva e suspensiva e ós

acordes de tónica e dominante).

Ordenamentos musicais tipo: pregunta-resposta, repetición, imitación, variación e

contraste.

Fórmulas rítmicas (consultar apartado de ritmo).

Reprodución de ditados rítmicos, melódicos e rítmico-melódicos a unha voz coas di-

ficultades propias do curso.

Identificación de erros ou diferenzas entre dous fragmentos escoitados e entre un

fragmento escrito e outro escoitado.

Contidos teóricos e analíticos:

O pulso e o acento. Compases: 2/4, 3/4, 4/4




Páxina 18 de 61


Elementos gráficos elementais: Pentagrama, liñas divisorias, dobre barra final, clave

de sol e de fa en 4ª, liñas adicionais, notas (nomes), figuras e silencios (duracións,

divisións do pulso): redonda, branca, negra, corchea, semicorchea ↔ silencios: re-

donda,branca, negra e corchea), signos de compás, escritura das figuras (cabeza, pli-

ca, corchete).

Anacruse de negra ou dúas corcheas.

A frase musical: pregunta-resposta (tensión-repouso), a frase cadrada, ordenacións

formais sobre obras adaptadas ao nivel: repetición, imitación, variación, contraste.

Coma de respiración ou fraseo.

Signos que modifican a duración: ligadura, punto.

Indicacións de tempo, agóxica e dinámica. Signos e termos de expresión. staccato ou

picado, dinámica, matices (pp, p, mf, f, ff), matiz (cambios graduais). tempo ou

movemento (lento, andante, allegro) O caldeirón. A dobre barra de repetición. O

metrónomo.

Escala musical (oitava, escala de Do, graos da escala, tónica-dominante). Ton e se-

mitón. Semitóns: mi-fa, si-do,

Intervalos iniciación (clasificación: ascendentes-descendentes, conxuntos-disxuntos,

melódicos-harmónicos, simples-compostos), unísono, 8ª alta e baixa, acorde, acorde

tríada, acorde maior e menor.

Tempos fortes e débiles. Fraccións (subdivisión). Notas a contratempo. Síncope.

Cadro de valores (equivalencias entre as diferentes figuras musicais). Formas de in-

dicar os compases.

Alteracións.

Improvisación-creación

Utilización improvisada dos elementos da linguaxe con ou sin proposta previa (im-

provisando pequenas formas musicais).

Criterios de avaliación

a. Imitar estruturas melódicas e rítmicas breves coa voz e coa percusión extraídas

dos contidos do curso para comprobar o grao de memoria e a capacidade de

reproducir con fidelidade a mensaxe recibida tanto nos seus aspectos sonoros

como na súa realización motriz.

b. Recoñecer auditivamente o pulso dunha obra ou fragmento, así coma o acento

periódico, dentro dos compases traballados durante o curso. Comprobando así a

correcta percepción do acento periódico, base do compás, o recoñecemento do

carácter binario, ternario ou cuaternario deste, e o carácter binario ou ternario

dentro de cada pulso.

c. Manter o pulso durante períodos breves de silencio para comprobar a súa

interiorización, percutíndoo durante a audición de fragmentos musicais ou o canto

de cancións memorizadas previamente, nas que se intercalen varios compases de

silencio.




Páxina 19 de 61


d. Executar a través da percusión corporal ou instrumental, estruturas rítmicas dunha

obra ou fragmento coas dificultades especificadas no apartado dos contidos, e con

melodía asociada ou non no que se valorarán as capacidades de: repetición,

memoria rítmica e corrección no encadeamento de fórmulas rítmicas con

precisión e dentro dun tempo establecido.

e. Ler correctamente fragmentos breves melódico-rítmicos nos que se inclúan os

contidos de ritmo, lectura, métrica e expresión propios do curso para comprobar o

nivel de asimilación destes contidos por parte do alumnado.

f. Aplicar un texto a un ritmo sinxelo ou viceversa asociando correctamente as

rítmicas ás palabras e viceversa.

g. Identificar auditivamente e interpretar cambios sinxelos de compás coa

equivalencia de pulso igual a pulso dentro dos compases traballados no curso ou

de forma auditiva con outro tipo de compases sen especificar o nome do compás.

h. Entoar unha melodía ou canción tonal con acompañamento pianístico ou sen el,

para comprobar a capacidade do alumnado para aplicar as súas técnicas de

entoación, grao de interiorización dos sons e xusteza de afinación a un fragmento

tonal aplicando indicacións expresivas presentes na partitura. De ser con

acompañamento, este non reproducirá a melodía cunha harmonía sinxela e

facilitadora tanto melódica como ritmicamente.

i. Ler internamente, nun tempo dado un texto musical sinxelo adaptado ós contidos

do curso e reproducilo de memoria.

j. Identificar auditivamente o modo maior ou menor dunha obra, fragmento ou

canción, que teña como característica o cambio de modalidade nunha melodía de

similar interválica e na que o terceiro grao da tonalidade figure repetidamente

identificando o diferente carácter expresivo de ámbolos dous modos.

k. Reproducir modelos melódicos sinxelos ou cancións (memorizados previamente e

co inicio previo dado), escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, no que se

xulgará a capacidade do alumnado de conservar a interválica dun fragmento,

dentro dun nivel adecuado ó curso.

l. Improvisar breves frases rítmicas a partir dunha proposta previa na que se

utilizarán os elementos rítmicos e métricos traballados no curso o que permitirá

comprobar a asimilación destes conceptos por parte do alumnado, facendo uso

libre dos elementos propostos.

m. Improvisar melodías tonais breves a partir dunha proposta previa na que se

utilizarán os elementos melódicos traballados no curso o que permitirá comprobar

a asimilación dos conceptos tonais básicos por parte do alumnado, facendo uso

libre dos elementos propostos.

n. Reproducir por escrito fragmentos musicais breves escoitados (aproximadamente

4 compases): rítmicos, melódicos e melódico-rítmicos cos parámetros rítmicos,

métricos e melódicos traballados durante o curso para comprobar o grado de

asimilación dos diferentes contidos do curso por parte do alumnado.

o. Describir, despois da audición, os trazos característicos dunha obra, canción ou

fragmento musical, dirixindo a atención do alumnado ós aspectos rítmicos,

melódicos, harmónicos, formais, cadenciais, de fraseo, etc., ou deixando que




Páxina 20 de 61


identifiquen libremente os aspectos que lle resulten mais notorios. Trátase de

comproba-lo grao de sensibilización auditiva ós diferentes elementos traballados,

en dous graos diferentes, dun lado na atención dirixida, e doutro na atención libre.

p. Amosar a capacidade de aprendizaxe progresiva individual nos estudos e os

métodos de traballo. Verificando así que o alumnado é capaz de aplicar no seu

estudo os métodos de traballo e as indicacións do profesorado, desenvolvendo así

unha autonomía que lle permita unha certa valoración do rendemento.

q. Presentar no prazo establecido os traballos escritos ou exercicios de teoría

encomendados polo profesor. Trátase de comprobar así a correcta asimilación dos

contidos teórico-prácticos así como a corrección na presentación e caligrafía dos

cadernos dos alumnos.

Contidos actitudinais e transversais

(consultar introdución da programación na páxina 8).

Mínimos esixibles para acadalo cinco

(contidos e criterios de avaliación asociados aos obxectivos do curso) (consultar intro-

dución da programación na páxina 11).

Actividades extraescolares e complementarias


Convocatorias extraordinarias de xuño e setembro

(consultar Anexo 1, páxina 61)

Recursos

Os recursos desexables en calquera aula de Linguaxe musical son: piano, instrumental

Orff, equipo de son con altofalantes, ordenador con conexión a internet e canón de vi-

deo, micrófono para gravación de son e/ou cámara de video e pizarra dixital

Dado que non tódalas aulas dispoñen do mesmo equipamento o uso dos recursos que-

dará supeditado á súa dispoñibilidade.

Libros de texto

"El lenguaje de la música 1". Ana María Navarrete. Sociedad Didáctico Musi-

cal

Segundo o profesor/a, pode ser recomendada a compra de "Nuevos cuadernos de te-

oría 1 Grado elemental" Ibáñez-Cursá. Real Musical.




Páxina 21 de 61



Obxectivos

O segundo curso da Linguaxe musical do Grao Elemental terá como finalidade contri-

buír a desenvolver no alumnado as capacidades seguintes:

Compartir vivencias musicais cos/as compañeiros/as.

Adquirir os coñecementos esenciais adecuados ao nivel que permita enriquecer a re-

lación do alumno coa música.

Adquirir os coñecementos indicados no apartado de contidos.

Desenvolver os recursos da voz, como vehículo de expresión musical, co obxecto da

comprensión dos elementos da linguaxe musical.

Valorar na entoación a afinación e interiorización dos sons nas tonalidades estudadas

durante o curso como necesidade imprescindible para a práctica instrumental e coral.

Coñecer e desenvolver o estudo da equivalencia (cambios de compás simple a com-

posto ou viceversa).

Adquirir as bases para o desenvolvemento auditivo, melódico, rítmico, harmónico e

formal.

Educar a memoria como base para a formación do oído interno e o seu desenvolve-

mento progresivo.

Adquirir a capacidade esencial da escritura musical, como elemento básico da lin-

guaxe musical.

Propiciar o emprego dunha terminoloxía musical básica que lle permita comunicar

os seus coñecementos.



Adquirir unhas competencias básicas no emprego das TICs aplicadas a aprendizaxe

da música: xogos musicais, exercicios auditivos ou de teoría online, búsqueda de

música ou videos, etc...

Adquirilo hábito do traballo persoal diario.

Contidos

Contidos rítmica-lectura:

Percepción, identificación e interiorización do pulso e o acento. Manter e recoñecer

o pulso dunha canción ou obra musical.





Páxina 22 de 61


Unidades métricas: Compases de 2, 3 e 4 tempos con unidade negra e compostos de

2 e 3 tempos con unidade negra con punto. Compases a traballar: 2/4, 3/4 e 4/4 ou C,

2/8, 3/8, 6/8 e 9/8. Os compases: 2/8 e 3/8 se traballarán a un tempo.

Figuras rítmicas: redonda, branca, negra, corchea e semicorchea e os seus silencios

agás o de semicorchea (con tódalas rítmicas posibles):

Figuras e fórmulas rítmicas a traballar:

Subdivisión binaria:

; ; ; ; ;

; ; ; ; ;

; ; ; ; ;

– Subdivisión ternaria:

; ; ; ; ; ;

; ;

Valoración especial: Dosillo e tresillo como proceso de transferencia entre os com-

pases simples e compostos.

Ligadura e punto: En compases simples e compostos con rítmica sinxela.

Síncope:

1. en compases simples:

; ;

2. en 6/8:

; ;

Anacruse:

1. En compases simples: de unha ou dúas corcheas, de negra e de dúas semicorche-

as.

2. En compases compostos: de unha, dúas e tres corcheas.

Equivalencias de pulso=pulso cambios de compás entre compases simples ou entre

compases compostos, sempre coa equivalencia pulso=pulso, exemplos: 2/4-3/4-4/4.




Páxina 23 de 61


Equivalencias de pulso=pulso en cambios de compás simple a composto ou vicever-

sa.

Aplicación de textos a ritmos adecuados ao nivel. Conversa rítmica.

Clave de fa en 4ª (coas dificultades rítmicas do 1º curso). Práctica de lectura hori-

zontal e vertical nas claves de sol e fa en 4º. Lectura interválica como introdución ás

demais claves (notas soltas, escalas, intervalos, exercicios con notas correlativas).

Sensibilización e valoración da importancia musical do tempo e da agóxica e a di-

námica. Introdución á expresión musical (ligadura de expresión ou legato, picado,

acento ˄ ), lectura articulada, repetición: 1ª e 2ª vez, reguladores, termos para modi-

ficar o movemento gradualmente (accelerando, ritardando), termos para restablecer

o movemento.

Outros elementos de lectura e escritura musical: alteracións, dobre barra de repeti-

ción, lectura polifónica, exercicios de transporte escrito, etc.

Psicomotricidade: Percusión con ambas mans de dous ritmos simultáneos ou diso-

ciados, ritmo percutido con instrumentos corporais a dúas e tres voces (entre varios

alumnos), canción acompañada de percusión, ritmo percutido a dúas e tres voces

instrumentais (entre varios alumnos).

Improvisación rítmica adecuada ao nivel con proposta previa, ou non.


Recoñecemento e interpretación de comezos téticos, anacrúsicos e acéfalos.

Traballo de memorización rítmica con fragmentos que irán aumentando de comple-

xidade e lonxitude para acostumar ós alumnos paulatinamente e dentro do nivel de

contidos do curso.

Contidos melódicos

Entoación de movementos melódicos ascendentes, descendentes ou horizontais.

Interpretación vocal das obras didácticas do nivel con acompañamento pianístico e

sen el, en tonalidades de Do M, Sol M e Fa M e as de la m, mi m e re m e de Do

menor e La M en contraposición coas súas homónimas.

Contraposición e alternancia dos modos maior e menor (utilizando as tonalidades

homónimas de do m e La M), introdución a outras tonalidades: Mi M, si m, Sib M

e sol m.

Entoación de cancións con cambio de modo, que preferentemente inclúan o penta-

cordo.

Entoación en modalidade de la menor dos tipos de escalas natural e harmónica.

Interpretación dos termos e signos que afectan á expresión musical (ligadura de ex-

presión o legato, picado, acento ˄), ligadura de unión, reguladores, etc. alteracións:

entoación con alteracións.




Páxina 24 de 61


Interválica: cantar semitóns enfrontados ós tons, práctica de intervalos encadeados:

intervalos maiores e menores con notas naturais, traballando de xeito consciente os

intervalos de 2º e 3º M - m e de 4º, 5º e 8º xustas.

Formas musicais sinxelas, panxoliña, canción popular a dúas voces, canon a tres ou

catro voces, etc.

Polifonía: entoación a dúas e a tres voces, canción acompañada de percusión.

Entoación de acordes de Tónica, Dominante e Subdominante (notas propias e estra-

ñas: floreos e notas de paso).



Improvisación vocal sobre os acordes de I e V graos, con escritura previa.

Entoación consciente dos grados da escala coas escalas traballadas no curso

Creación de melodías ou cancións, adecuadas ao nivel, con proposta previa ou non,

facendo propios e funcionais os coñecementos adquiridos. improvisación melódica.

Entoación de melodías memorizadas, percibindo conscientemente os elementos

musicais melódicos, rítmicos e expresivos.

Contidos auditivos

Audición e reprodución escrita de movementos melódicos, rítmicos e rítmicomeló-

dicos adecuados ao nivel.


Audición de fragmentos melódicos con representación gráfica no pentagrama, apli-

cando o oído interno e asociando a melodía coa escritura, para diferenciar estruturas

formais sinxelas, e elementos expresivos elementais (forte-piano, adagio-andante-

allegro, crescendo-diminuendo).

Recoñecemento auditivo e escritura, cando sexa posible, de parámetros melódicos,

rítmicos, harmónicos, formais, tímbricos, nos niveis descritos nos diferentes aparta-

dos, melódicos e rítmicos.

Recoñecemento auditivo e visual dos acordes de tónica, subdominante e dominante.

Práctica auditiva dos intervalos traballados no apartado de entoación: 2ª e 3ª M e m e

4ª, 5ª e 8ª Xustas

Diferenciación do carácter expresivo das cadencias cos acordes de Tónica e Domi-

nante (cadencia perfecta e semicadencia).

Contido de ampliación: diferenciar timbres na audición de fragmentos musicais es-

collidos.

Contidos teóricos e analíticos

Modalidade e tonalidade.

As escalas e as tonalidades. As alteracións. As armaduras.




Páxina 25 de 61


Os tipos de escalas menores (modelo La menor): natural e harmónica.

Os graos da escala.

Os intervalos ata o de 8ª (número e especie).

Signos e termos de tempo, dinámica, agóxica e expresión. Diminutivos superlativos

adverbios engadidos ós termos de tempo, Indicacións de movemento. Termos que

modifican o movemento: aumentar, diminuír, suspender, restablecer

Signos de repetición (dous puntos, 1ª e 2ª vez, signos especiais de repetición, Da

Capo), Coda

Iniciación ás cadencias.

Acordes tríadas maiores e menores.

Os acordes de tónica, subdominante e dominante. Diferente carácter expresivo-

cadencial dos acordes de I, IV e V.

Compases simples e compostos.

O dosillo e o tresillo. Grupos de valoración especial.

Síncope. Notas a contratempo.

Ligadura e punto.

Anacruse.

Equivalencias.

Tipos de comezo e de final.

As claves.

A forma musical: Estrutura binaria e ternaria. A repetición, a variación e o contraste

como recursos da composición musical. Pregunta(suspensivo)-resposta(conclusivo).

A cadencia conclusiva e maila suspensiva.


Imitar estruturas melódicas e rítmicas breves coa voz e coa percusión extraídas dos

contidos do curso para comprobar o grao de memoria e a capacidade de reproducir

con fidelidade a mensaxe recibida tanto nos seus aspectos sonoros como na súa rea-

lización motriz.

Recoñecer auditivamente o pulso dunha obra ou fragmento, así coma o acento pe-

riódico. dentro dos compases traballados durante o curso. Comprobando así a co-

rrecta percepción do acento periódico, base do compás, o recoñecemento do carácter

binario, ternario ou cuaternario deste, e o carácter binario ou ternario dentro de cada

pulso.

Mantelo pulso durante períodos breves de silencio para comprobar a súa interioriza-

ción, percutíndoo durante a audición de fragmentos musicais ou o canto de cancións

memorizadas previamente, nas que se intercalen varios compases de silencio.




Páxina 26 de 61


Executar a través da percusión corporal ou instrumental, estruturas rítmicas dunha

obra ou fragmento coas dificultades especificadas no apartado dos contidos, e con

melodía asociada ou non no que se valorarán as capacidades de: repetición, memoria

rítmica e corrección no encadeamento de fórmulas rítmicas con precisión e dentro

dun tempo establecido.

Ler correctamente a primeira vista fragmentos breves melódico-rítmicos nos que se

inclúan os contidos de ritmo, lectura, métrica e expresión propios do curso para

comprobar o nivel de asimilación destes contidos por parte do alumnado.

Aplicar un texto a un ritmo sinxelo ou viceversa asociando correctamente as rítmicas

ás palabras e viceversa non máximo de catro compases.

Identificar auditivamente e interpretar cambios sinxelos de compás coa equivalencia

de pulso igual a pulso dentro dos compases traballados no curso ou de forma auditi-

va con outro tipo de compases sen especificar o nome do compás.

Entoar unha melodía ou canción tonal con acompañamento pianístico ou sen el, para

comprobar a capacidade do alumnado para aplicar as súas técnicas de entoación,

grao de interiorización dos sons e xusteza de afinación a un fragmento tonal aplican-

do indicacións expresivas presentes na partitura. De ser con acompañamento, este

non reproducirá a melodía.

Ler internamente, nun tempo dado un texto musical sinxelo adaptado ós contidos do

curso e reproducilo de memoria.

Reproducir modelos melódicos sinxelos ou cancións (memorizados previamente e

co inicio previo dado), escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, no que se

xulgará a capacidade do alumnado de conservar a interválica dun fragment dentro

dun nivel adecuado ó curso.

Improvisar breves frases rítmicas a partir dunha proposta previa na que se utilizarán

os elementos rítmicos e métricos traballados no curso o que permitirá comprobar a

asimilación destes conceptos por parte do alumnado, facendo uso libre dos elemen-

tos propostos.

Improvisar melodías tonais breves a partir dunha proposta previa na que se utilizarán

os elementos melódicos traballados no curso o que permitirá comprobar a asimila-

ción dos conceptos tonais básicos por parte do alumnado, facendo uso libre dos ele-

mentos propostos.

Reproducir por escrito fragmentos musicais breves escoitados (aproximadamente 8

compases): rítmicos, melódicos e melódico-rítmicos cos parámetros rítmicos, métri-

cos e melódicos traballados durante o curso para comprobar o grado de asimilación

dos diferentes contidos do curso por parte dos alumnos.

Describir, despois da audición, os trazos característicos dunha obra, canción ou

fragmento musical, dirixindo a atención do alumnado ós aspectos rítmicos, melódi-

cos, harmónicos, formais, cadenciais, de fraseo, etc., ou deixando que identifiquen

libremente os aspectos que lle resulten mais notorios. Trátase de comproba-lo grao

de sensibilización auditiva ós diferentes elementos traballados, en dous graos dife-

rentes, o 1º de atención dirixida, e o 2º de atención libre.




Páxina 27 de 61


Amosar a capacidade de aprendizaxe progresiva individual nos estudos e os métodos

de traballo. Este criterio pretende verificar que o alumnado é capaz de aplicar no seu

estudo os métodos de traballo e as indicacións do profesorado, desenvolvendo así

unha autonomía que lle permita unha certa valoración do rendemento.

Presentar no prazo establecido os traballos escritos ou exercicios de teoría encomen-

dados polo profesor. Trátase de comprobar así a correcta asimilación dos contidos

teórico-prácticos así como a corrección na presentación e caligrafía dos cadernos dos

alumnos.










Recursos



deo, micrófono para gravación de son e/ou cámara de video e pizarra dixital.



Libros de texto


cal


oría 2 Grado elemental" Ibáñez-Cursá. Real Musical




Páxina 28 de 61



Obxectivos

A ensinanza da linguaxe musical no terceiro curso de grao elemental terá como obxec-

tivo contribuír a desenvolver no alumnado as capacidades seguintes:

Compartir vivencias musicais cos/as compañeiros/as.

Adquirir os coñecementos indicados no apartado de contidos.

Desenvolver os recursos da voz, como vehículo de expresión musical, co obxecto da

comprensión dos elementos da linguaxe musical.

Valorar na entoación a afinación e interiorización dos sons nas tonalidades estudadas

durante o curso como necesidade imprescindible para a práctica instrumental e coral.

Cantar melodías e cancións memorizadas, como base para o desenvolvemento da

memoria e valora-la importancia desta facultade na interpretación instrumental, per-

cibindo conscientemente os elementos musicais melódicos, rítmicos e expresivos

presentes na melodía ou fragmento.

Traballar a memoria rítmica con fragmentos de rítmica paulatinamente máis com-

plexa.

Coñecer e desenvolver o estudo da equivalencia (cambios de compás simple a com-

posto ou viceversa).

Aplicar percusión corporal progresivamente máis complexa á música oída ou canta-

da para lograr a habilidade necesaria de asociación, disociación e interiorización

rítmica das fórmulas do terceiro curso e conseguir unha pulsación regular podendo

empregar tamén instrumentos sinxelos como claves, pandeiros, caixas chinesas, etc.

para acada-lo mesmo obxectivo.

Adquirir as bases para o desenvolvemento auditivo, melódico, rítmico, harmónico e

formal.

Recoñecer auditivamente e escribir cando sexa posible, parámetros melódicos, rít-

micos, harmónicos, formais, tímbricos, etcétera, nos niveis que se citan nos contidos

do curso.

Adquirir a capacidade esencial da escritura musical, como elemento básico da lin-

guaxe musical.

Propiciar o emprego dunha terminoloxía musical que lle permita comunicar os seus

coñecementos.



Traballar os contidos teóricos e analíticos propios do curso.

Experimentar creando melodías, ritmos, cancións, etc., facendo propios e funcionais

os coñecementos adquiridos.




Páxina 29 de 61


Mellorar a competencia no uso das TICs como ferramenta de apoio para a aprendi-

zaxe musical.

Adquirilo hábito do traballo persoal diario.

Contidos

Contidos Rítmica-Lectura:

Percepción, identificación e interiorización do pulso, o acento e a subdivisión.

Práctica e interiorización do silencio (pulso interno).

Unidades métricas:

Compases simples de 2, 3 e 4 tempos de unidade negra, 2/8 a un tempo e subdividi-

do. compás de 2/2 (contido de ampliación)

Compases compostos de 2, 3, e 4 tempos de unidade negra con punto, 3/8 a un tem-

po e subdividido

Coñecemento, identificación e práctica dos seguintes elementos rítmicos:

1. Compases simples de unidade negra:

; ; ; ; ;

; ; ; ; ;

; ; ; (contidos de am-

pliación): tresillo irregular ;

2. (contido de ampliación): compás de 2/2:

; ; ; ; ; ; ;

; ; ; ;

3. Compases compostos de unidade negra con punto (6/8, 9/8, 12/8):

; ; ; ; ; ;

; ; ; ; e outras combinacións de semi-

corcheas con silencios de semicorcheas; dosillo irregular ; ;

; ;

Tercina e dobrete. A valoración especial como proceso de transferencia entre os

compases binarios e ternarios.




Páxina 30 de 61


O catriño e o seisiño.

A ligadura e o punto: Punto en compases simples: na negra precedida do silencio de

corchea. Ligadura en compases compostos: corchea con punto seguida de semicor-

chea e corchea. Ligaduras de figuras con semicorcheas.

Anacruse: En compases simples: de corchea, de unha, dúas ou tres semicorcheas.

En compases compostos: de corchea, dúas corcheas, de dúas semicorcheas.

Interpretación de dous ritmos simultáneos.

Interpretación de polirritmias de 3 contra 2 e 3 contra 4 con percusión corporal (en-

tre dúas persoas).

Equivalencias de pulso=pulso. Cambios de compás entre compases simples e entre

compostos.

Aplicación e práctica de textos a ritmos adecuados ao nivel a unha ou varias voces.

Práctica da lectura articulada.

Lectura en clave de fa en 4ª (coas dificultades rítmicas do 2º curso). Lectura intervá-

lica como introdución ás demais claves (notas soltas, escalas, intervalos, exercicios

por graos conxuntos, terceiras...).

Lectura polifónica. Práctica de lectura de notas horizontal e verticalmente en clave

de sol en segunda e fa en cuarta. Iniciación ás de do en 3ª e 4ª liña.


Improvisación e creación rítmica adecuadas ao nivel con proposta previa ou sen ela.

Traballo de memorización rítmica con fragmentos que irán aumentando de comple-

xidade e lonxitude para acostumar ós alumnos paulatinamente e dentro do nivel de

contidos do curso.

Contido de ampliación: Síncope: En compases binarios. De negra precedida e segui-

da de corchea, seu silencio ou dúas semicorcheas. De corchea precedida e seguida de

semicorchea. 2/2: síncope de negra-branca-negra, corchea-negra-corchea

Contido de ampliación: polirritmia de 3 contra 2 realizada polo mesmo neno.

Contidos Melódicos:

Sensibilización do feito tonal e modal por medio da entoación e do recoñecemento

do repertorio instrumental traballado.

Movementos melódicos ascendentes, descendentes e horizontais. Movementos me-

lódicos tonais, movementos interválicos.

Interpretación vocal das obras adecuadas ó nivel, con acompañamento pianístico ou

non, nas tonalidades de Do maior e menor, La menor e maior, Fa M e menor, Sol M

e menor, Re M e menor, Si b Maior e Mi menor.

Como contidos de ampliación se traballarán ademais as seguintes tonalidades: si

menor, Mi Maior, do # m, Mi b Maior, fa # m, La b M).




Páxina 31 de 61


Cancións que inclúan os contidos melódicos do curso a unha ou máis voces (diferen-

tes ou en canon), canción tradicional, popular ou de autor.

Modalidade: escalas menores nos catro tipos. Cambio de modo en cancións memori-

zadas con letra, con melodías que preferentemente inclúan o pentacordo.

Introdución á modulación.

Intervalos: De 2ª maior e menor, de 3ª maior e menor, de 4ª, 5ª , 8ª xusta, dentro e

fora do contexto tonal tanto melódicos coma harmónicos. Ascendentes e descenden-

tes. Unísono. Enharmonías. Diferenciación dos intervalos correlativos dos de salto.

Conciencia dos intervalos en cancións e fragmentos memorizados.



Improvisación vocal sobre os acordes I, IV e V, con escritura previa.

Variación e creación vocal adecuada ao nivel do coñecemento musical do alumnado

sobre os acordes de I, IV e V con floreos, iniciado con escritura previa.

Traballo de memorización melódica con fragmentos que irán aumentando de com-

plexidade e lonxitude para acostumar ós alumnos paulatinamente e dentro do nivel

de contidos do curso.

Entoación de melodías memorizadas, percibindo conscientemente os elementos mu-

sicais melódicos, rítmicos e expresivos

Outro tipo de exercicios de relación entre o feito melódico, rítmico e psicomotor: re-

citado rítmico, percusión corporal acompañando á entoación, etc.

Contidos Auditivos:

Sensibilización do feito tonal e modal a través de fragmentos musicais e exercicios.

Audición e reprodución escrita de movementos, fragmentos ou exercicios rítmicos,

melódicos e rítmico-melódicos.

Recoñecemento auditivo e visual da correspondencia entre a armadura e a tonalidade

(maior e menor).

Recoñecemento auditivo e reprodución escrita de intervalos melódicos e harmónicos

de : 2ª M e m, 3ª M e m, 4ª, 5ª e 8ª Xustas.

Recoñecemento auditivo dos graos tonais I- IV-V

Introdución ás cadencias: perfecta, semicadencia e plagal.

Achegamento ao análise: coñecemento e identificación das diferentes frases ou par-

tes dunha melodía ou canción. Identificación de cadencias. Estruturas formais bási-

cas: binaria, ternaria e variacións.


Catrillo (excedente e deficiente), seisillo. tresillo e dobrete irregulares

As equivalencias.




Páxina 32 de 61


Continuación do estudo dos intervalos: semitón diatónico e cromático Intervalos

(especies). Intervalos simples (todos). Efecto das alteracións sobre os intervalos

(regra para identificar un intervalo entre notas alteradas). Inversión de inter-

valos. Táboa de intervalos. Enharmonías

Tonalidades. Graos da escala e da tonalidade. Serie xeral de quintas. Tons relativos

táboa de tonalidades e número de alteracións

Os catro tipos de escala menor.

Iniciación á modulación.

Os acordes tríada Maior e menor. O acorde de sétima de dominante.

Acordes de tónica, dominante e subdominante. Diferente carácter expresivo-

cadencial dos acordes de I, IV e V.

A cadencia auténtica, a plagal e a semicadencia. Diferente carácter expresivo das

cadencias que, delimitando a frase musical, lle confiren o mesmo carácter a esta.

Tempo: Movemento: Adagio, Andante, Allegro. Termos que modifican o movemen-

to. Articulación e acentuación. Sensibilización, identificación, coñecemento e inter-

pretación dos termos e dos signos que afectan á expresión: staccato, stacattísimo, le-

gato, subraiado, acento, etc. A ligadura expresiva. Os matices: forte, piano, mezzo

forte.

As sete claves (Sol, Fa, Do). Relación entre elas

A forma musical: A frase. Correspondencia entre a frase oral e a frase musical. A

repetición, a variación e o contraste como recursos da composición musical. A for-

ma binaria e ternaria.

Contido de ampliación: Analiza-lo repertorio do seu instrumento dende o punto de

vista rítmico, melódico, harmónico e expresivo, aplicando os coñecementos adquiri-

dos.


a) Imitar estruturas melódicas e rítmicas breves coa voz e coa percusión extraídas dos

contidos do curso para comprobar o grao de memoria e a capacidade de reproducir con

fidelidade a mensaxe recibida tanto nos seus aspectos sonoros como na súa realización

motriz.

b) Recoñecer auditivamente o pulso dunha obra ou fragmento, así coma o acento periódico.

dentro dos compases traballados durante o curso. Comprobando así a correcta percepción

do acento periódico, base do compás, o recoñecemento do carácter binario, ternario ou

cuaternario deste, e o carácter binario ou ternario dentro de cada pulso.

c) Manter o pulso durante períodos breves de silencio para comprobar a súa interiorización,

percutíndoo durante a audición de fragmentos musicais ou o canto de cancións


d) Executar a través da percusión corporal, estruturas rítmicas dunha obra ou fragmento

coas dificultades especificadas no apartado dos contidos, e con melodía asociada ou non

no que se valorarán as capacidades de: repetición, memoria rítmica e corrección no




Páxina 33 de 61


encadeamento de fórmulas rítmicas con precisión e dentro dun tempo establecido.

e) Ler correctamente fragmentos breves melódico-rítmicos nos que se inclúan os contidos

de ritmo, lectura, métrica e expresión propios do curso para comprobar o nivel de

asimilación destes contidos por parte do alumnado.Aplicar un texto a un ritmo sinxelo ou

viceversa asociando correctamente as rítmicas ás palabras e viceversa non máximo de

catro compases.

f) Ler internamente, nun tempo dado un texto musical sinxelo adaptado ós contidos do


g) Identificar auditivamente e interpretar cambios sinxelos de compás coa equivalencia de

pulso igual a pulso dentro dos compases traballados no curso ou de forma auditiva con

outro tipo de compases sen especificar o nome do compás.

h) Entoar unha melodía ou canción tonal con acompañamento pianístico ou sen el, para

comprobar a capacidade do alumnado para aplicar as súas técnicas de entoación, grao de

interiorización dos sons e xusteza de afinación a un fragmento tonal aplicando

indicacións expresivas presentes na partitura. De ser con acompañamento, este non

reproducirá a melodía.

i) Identificar auditivamente o modo maior ou menor dunha obra ou canción, que teña como

característica o cambio de modalidade nunha melodía de similar interválica e na que o

terceiro grao da tonalidade figure repetidamente identificando o diferente carácter

expresivo de ámbolos dous modos.

j) Reproducir modelos melódicos sinxelos ou cancións (memorizados previamente), escalas

ou acordes a partir de diferentes alturas, no que se xulgará a capacidade do alumnado de

conservar a interválica dun fragmento dentro dun nivel adecuado ó curso.

k) Improvisar breves frases rítmicas a partir dunha proposta previa na que se utilizarán os

elementos rítmicos e métricos traballados no curso o que permitirá comprobar a

asimilación destes conceptos por parte do alumnado, facendo uso libre dos elementos

propostos.

l) Improvisar melodías tonais breves a partir dunha proposta previa na que se utilizarán os

elementos melódicos traballados no curso o que permitirá comprobar a asimilación dos

conceptos tonais básicos por parte do alumnado, facendo uso libre dos elementos

propostos.

m) Reproducir por escrito fragmentos musicais breves escoitados: rítmicos, melódicos e

melódico-rítmicos cos parámetros rítmicos, métricos e melódicos traballados durante o

curso para comprobar o grado de asimilación dos diferentes contidos do curso por parte

dos alumnos.

n) Describir, despois da audición, os trazos característicos dunha obra, canción ou

fragmento musical, dirixindo a atención do alumnado ós aspectos rítmicos, melódicos,

harmónicos, formais, cadenciais, de fraseo, etc., ou deixando que identifiquen libremente

os aspectos que lle resulten mais notorios. Trátase de comproba-lo grao de sensibilización

auditiva ós diferentes elementos traballados, en dous graos diferentes, tanto no de

atención dirixida, como no de atención libre.

o) Amosar a capacidade de aprendizaxe progresiva individual nos estudos e os métodos de

traballo. Este criterio pretende verificar que o alumnado é capaz de aplicar no seu estudo

os métodos de traballo e as indicacións do profesorado, desenvolvendo así unha




Páxina 34 de 61


autonomía que lle permita unha certa valoración do rendemento.

p) Presentar no prazo establecido os traballos escritos ou exercicios de teoría encomendados

polo profesor. Trátase de comprobar así a correcta asimilación dos contidos teórico-

prácticos así como a corrección na presentación e caligrafía dos cadernos dos alumnos.









Recursos


Orff, equipo de son con altofalantes, ordenador con conexión a internet e canon de vi-




Libros de texto


cal






Páxina 35 de 61



Obxectivos

Adquirir os coñecementos esenciais adecuados ao nivel de cuarto, que lle permitan

ao alumnado enriquecer a súa relación coa música.

Desenvolver os recursos da voz como vehículo de expresión musical e de satisfac-

ción inmediata, proporcionando as capacidades necesarias para a compresión dos

elementos constitutivos da linguaxe musical.

Acceder aos códigos rítmicos que require o nivel de cuarto de linguaxe musical.

Coñecer e desenvolver o estudo da equivalencia.

Adquirir as bases para o desenvolvemento auditivo (melódico, rítmico, formal, etc.).

Emprega-lo “oído interno” para relacionar a audición ca súa representación gráfica,

coa finalidade de interiorizar e sentir previamente os coñecementos a adquirir e con-

tribuír ó asentamento dos xa adquiridos, mediante a realización de ditados e autodi-

tados de cancións ou pezas musicais previamente memorizadas.

Educar a memoria como base para a formación do oído interno e o seu desenvolve-

mento progresivo.

Desenvolver a capacidade esencial da escritura como elemento básico da linguaxe

musical.

Propiciar o emprego dunha terminoloxía musical básica que lle permita ao alumnado

comunicar os seus coñecementos.

Iniciar ao alumnado no concepto de análise (forma, harmonía, cadencias, etc...) den-

tro do nivel de coñecementos do curso.

Relacionar os coñecementos prácticos de lectura e escritura adquiridos, co repertorio

do seu instrumento para percibir a importancia da funcionalidade da linguaxe musi-

cal, a través do análise rítmico, melódico, expresivo e formal.

Realizar experiencias harmónicas, formais, tímbricas, etc... que lles permitan come-

zar a adquirir conciencia da necesidade do pensamento musical consciente, partindo

da práctica auditiva, vocal e instrumental.

Experimentar creando melodías, ritmos, cancións, etc. para facer propio e funcional

o coñecemento adquirido, realizando improvisacións con ou sen proposta previa, e

incluso compoñendo pezas sinxelas ó final de cada unidade servindo incluso de ava-

liación final e autoavaliación.

Mellorar a competencia no uso das TICs como ferramenta de apoio para a aprendi-

zaxe musical.

Contidos

Contidos rítmica-lectura:




Páxina 36 de 61


Percepción, identificación e interiorización do pulso. Práctica da subdivisión nos

compases traballados

Recoñecemento de unidades métricas binarias, ternarias e cuaternarias

Percepción e identificación do acento nos compases traballados en cursos anteriores

ademais dos de 3/2, 4/2, 6/4, 9/4, 12/4. Iniciación ós compases de partes desiguais:

5/8.

Práctica e interiorización do silencio. Práctica de varios compases de silencio egui-

dos

Coñecemento, identificación e práctica de fórmulas básicas orixinadas polo pulso

binario:

Compases de unidade negra:

; ; ; ; ; ; ; ;

; ; ; ; ; ; ;

compases de unidade branca:

; ; ; ; ; anacruse de negra ;

;

Coñecemento, identificación e práctica dos grupos rítmicos ternarios contidos nun

pulso binario:

- Unidade negra:

tresillo irregular de corcheas, tresillo irregular que inclúa silencios de corchea

; ; ; ; tresillo irregular de semicorcheas ; ;

- Unidade branca:

;

Compases de unidade negra con puntillo:

; ; ; iniciación ó tresillo en dúas partes (negras) me-

diante ligaduras ; ; ; ; ; ; ; ;

; ; ; ; ; ; ; ;

; ; ; ; ; ; ;




Páxina 37 de 61


; ; síncopes irregulares

Coñecemento, identificación e práctica dos grupos rítmicos binarios contidos

nun pulso ternario:

; dobretes irregulares ;

Coñecemento, identificación e práctica dos signos que modifican a duración: puntos

(dobre e triplo) e ligaduras, adecuados ao nivel de cuarto curso

Improvisación e creación rítmica con e sen proposta previa.


Ritmo e lectura sobre ritmos tradicionais españois: seguidilla, xota aragonesa, mui-

ñeira, petenera, zortzico, bolero, etc.

Coñecemento, identificación e práctica das equivalencias que impliquen pul-

so=pulso e fracción=fracción entre tódolos compases traballados no curso

Coñecemento, identificación e práctica dos grupos de valoración especial traballados

en cursos anteriores, ademais dos cinquillos e setillos

Aplicación e práctica de textos a ritmos adecuados ó nivel de cuarto

Práctica de lectura de notas verticalmente en clave de fa en cuarta e clave de sol en

segunda

Emprego das claves necesarias para a práctica instrumental do alumnado. Práctica

da lectura interválica

Exercicios de transporte escrito

Sensibilización e valoración da importancia musical do tempo e da importancia da

agóxica e da dinámica na música

Identificación e interpretación de tódolos signos que afectan ó tempo e á agóxica,

ademais dos fundamentais que ateñen ó carácter: articulacións (ligaduras expresivas,

acentos, etc.), articulacións que desprazan a acentuación.

Traballo de memorización rítmica e melódica con fragmentos que irán aumentando

de complexidade e lonxitude para acostumar ós alumnos paulatinamente e dentro do

nivel de contidos do curso.

Psicomotricidade: ritmo percutido a dúas e tres voces, ostinato rítmico, lectura

acompañada de percusión, exercicio rítmico-prosódico a varias voces.

Contidos melódicos:

Coñecemento da voz e o seu funcionamento: respiración, afinación e sensibilización

na práctica da emisión.

Adquirir o equilibrio necesario para entoar diferentes alturas co correcto ton, inten-

sidade, cor, duración, etc.




Páxina 38 de 61


Interpretación vocal de obras didácticas adecuadas ao nivel con acompañamento

pianístico e a capella.

Músicas tradicionais españolas e de outras culturas ou épocas

Entoación a varias voces con ou sen letra, ou combinando o canto e a percusión

Reprodución memorizada vocal ou escrita de fragmentos melódicos ou cancións.

Sensibilización, identificación, coñecemento e interpretación de escalas diatónicas

maiores e menores ata 4 alteracións (os catro tipos) e outras: melódica-mixta, penta-

tónicas: do, do# e sol, cromática.

Sensibilización e práctica vocal dos movementos melódicos tonais de ata catro alte-

racións na armadura, tanto en modo maior como en modo menor, distinguindo os ca-

tro tipos de escala.

Sensibilización, identificación, coñecemento e interpretación de alteracións acciden-

tais producidas polos diferentes tipos de escalas traballados ou polas notas estrañas

ós acordes.

Sensibilización, identificación, coñecemento e interpretación de flexións e modula-

cións. Cambios de modo.

Sensibilización e práctica vocal dos movementos melódicos interválicos dentro do

ámbito da oitava, maiores, menores e xustos (todos incluídos desde os de 2ª ós de

8ª).

Reprodución vocal e escrita de acordes maiores e menores, tanto de tónica como de

dominante e subdominante, nas tonalidades de ata catro alteracións na armadura.

Sensibilización, identificación, coñecemento e interpretación dos termos e dos sig-

nos que afectan á expresión: ligaduras expresivas, articulacións, dinámicas, etc. ana-

lizando a forma e outros elementos interpretativos: signos de repetición, indicación

D.C. e FIN, Coda e pedal, etc.

Improvisación vocal con ou sen proposta previa en base aos acordes de tónica, 7ª de

dominante e subdominante das tonalidades de ata catro alteracións na armadura, in-

cluíndo notas estrañas ós acordes indicados: notas de paso, floreos e apoiaturas, em-

pregando diferentes articulacións e matices expresivos.



Contidos auditivos:


Audición e reprodución escrita de movementos melódicos e rítmicos contidos dentro

dos apartados anteriores, a unha voz.

Recoñecemento auditivo de arpexos e acordes de tónica, dominante e subdominante

dentro das tonalidades traballadas durante o curso.

Recoñecemento auditivo de intervalos melódicos simples e de intervalos harmónicos

maiores, menores e xustos, dentro ou fóra do contexto tonal.Recoñecemento auditi-




Páxina 39 de 61


vo de intervalos melódicos simples e de intervalos harmónicos maiores, menores e

xustos, dentro ou fóra do contexto tonal.

Introdución ás cadencias: perfecta, semicadencia e plagal.

Identificación de erros ou de diferenzas nunha audición contando ca visualización da

partitura.

Identificación auditiva das formas básicas binarias e ternarias ademais da forma ron-

dó e da variación, dentro de composicións escritas en diferentes épocas, contando ou

non ca partitura, e analizando igualmente os graos tonais, as cadencias (perfecta, im-

perfecta, plagal, rota, semicadencia, picarda, etc), os diferentes timbres (corda, vento

madeira, vento metal e teclados), as modulacións (definitivas ou pasaxeiras) e o em-

prego de ordenacións formais (imitación ou contraste).


A subdivisión binaria e ternaria. Compases a un tempo. Compases de partes desi-

guais: 5/8 e 7/8

Dobre e triplo punto

Equivalencias: pulso=pulso e figura=figura (tempos desiguais)

Abreviacións: repetición dunha nota, de dúas notas de valor igual, de fragmentos, de

notas e acordes, compases en silencio, outras abreviacións, glissando, portamento

Grupos de valoración especial: (por exceso e por defecto): dobrete, tresillo, catrillo,

seisillo (dobre tresillo), cinquillo, setillo

Escala maior: tipos.

Escala menor: tipos.

Ampliación da tonalidade: a modulación.

Ampliación do tema de escalas, as escalas exóticas: escala pentatónica, escala cro-

mática, escala exátona ou de tons enteiros.

Repaso: grados tonais, grados modais. As notas estrañas: notas de paso, floreos e

apoiaturas As dominantes secundarias.

Acordes tríadas: repaso, os catro tipos, inversión dos acordes, diferenza entre nota

fundamental e nota do baixo

Duplicacións. Acorde de 7ª de dominante: constitución e inversións

Notas de adorno: apoiatura, trino, mordente. Mordente superior, dunha nota, recto.

Tierce coulé, grupeto (de tres e de catro notas, sobre notas con punto ou notas liga-

das, con alteracións). Trino apoiado. Trino con preparación, resolución e prepara-

ción e resolución.

Repaso de tonalidades ata sete alteracións con sostidos e bemoles. Tonalidades veci-

ñas e relativas.

Alteracións dobres e enharmonías (notas, intervalos e tonalidades)

Repaso das cadencias: conclusivas e suspensivas




Páxina 40 de 61


Ampliación do tema das cadencias: conclusivas ( auténtica perfecta, imperfecta, pla-

gal) e suspensivas (semicadencia e rota)

Repaso de intervalos: maiores, menores, aumentados e diminuídos. A inversión de

intervalos.

Repaso: signos de expresión: dinámica, tempo e agóxica, carácter, ligaduras, etc.

A forma musical: A frase (tipos: primaria, secundaria, ternaria, cuaternaria). formas

sinxelas binarias, e ternarias, a forma rondó, a variación e o minuetto. Os diferentes

estilos e épocas da historia da música: o barroco, o clasicismo, o romanticismo e o

século XX.

Normas para atopala tonalidade dunha obra musical

Análise visual de melodías e pequenas pezas sinxelas seguindo tódolos parámetros

traballados neste apartado de coñecementos teóricos e analíticos.


a) Imitar estruturas melódicas e rítmicas breves coa voz e coa percusión extraídas dos

contidos do curso para comprobar o grao de memoria e a capacidade de reproducir con

fidelidade a mensaxe recibida tanto nos seus aspectos sonoros como na súa realización

motriz.

b) Recoñecer auditivamente o pulso dunha obra ou fragmento, así coma o acento periódico.

dentro dos compases traballados durante o curso. Comprobando así a correcta percepción

do acento periódico, base do compás, o recoñecemento do carácter binario, ternario ou

cuaternario deste, e o carácter binario ou ternario dentro de cada pulso e o carácter

binario ou ternario dentro de cada pulso.

c) Mantelo pulso durante períodos breves de silencio para comprobar a súa interiorización,

percutíndoo durante a audición de fragmentos musicais ou o canto de cancións


d) Executar a través da percusión corporal ou instrumental, estruturas rítmicas dunha obra

ou fragmento coas dificultades especificadas no apartado dos contidos, e con melodía

asociada ou non no que se valorarán as capacidades de: repetición, memoria rítmica e

corrección no encadeamento de fórmulas rítmicas con precisión e dentro dun tempo

establecido.

e) Reproducir modelos melódicos sinxelos ou cancións (memorizados previamente e co

inicio previo dado), escalas ou acordes a partir de diferentes alturas, no que se xulgará a

capacidade do alumnado de conservar a interválica dun fragmento. dentro dun nivel

adecuado ó curso.

f) Ler correctamente fragmentos breves melódico-rítmicos nos que se inclúan os contidos

de ritmo, lectura, métrica e expresión propios do curso para comprobar o nivel de

asimilación destes contidos por parte do alumnado.

g) Entoar unha melodía ou canción tonal con acompañamento pianístico ou sen el, para

comprobar a capacidade do alumnado para aplicar as súas técnicas de entoación, grao de

interiorización dos sons e xusteza de afinación a un fragmento tonal aplicando

indicacións expresivas presentes na partitura. De ser con acompañamento, este non




Páxina 41 de 61


reproducirá a melodía.

h) Identificar e entoar intervalos simples melódicos maiores, menores e xustos. Este criterio

de avaliación permite detectar o dominio do intervalo por parte do alumnado, como

elemento indispensable de aplicación a estruturas tonais ou non.

i) Identificar intervalos harmónicos maiores, menores e xustos nun rexistro medio.

Procúrase con este criterio de avaliación, coñecer a capacidade do alumnado para a

audición simultánea entre diferentes relacións interválicas

j) Aplicar un texto a un ritmo sinxelo ou viceversa asociando correctamente as rítmicas ás

palabras e viceversa-

k) Identificar auditivamente e interpretar cambios sinxelos de compás coa equivalencia de

pulso igual a pulso e figura igual a figura dentro dos compases traballados no curso ou de

forma auditiva con outro tipo de compases sen especificar o nome do compás.

l) Improvisar breves frases rítmicas a partir dunha proposta previa na que se utilizarán os

elementos rítmicos e métricos traballados no curso o que permitirá comprobar a

asimilación destes conceptos por parte do alumnado, facendo uso libre dos elementos

propostos.

m) Improvisar melodías tonais breves a partir dunha proposta previa na que se utilizarán os

elementos melódicos traballados no curso o que permitirá comprobar a asimilación dos

conceptos tonais básicos por parte do alumnado, facendo uso libre dos elementos

propostos.

n) Describir, despois da audición, os trazos característicos dunha obra, canción ou

fragmento musical, dirixindo a atención do alumnado ós aspectos rítmicos, melódicos,

harmónicos, formais, cadenciais, de fraseo, etc., ou deixando que identifiquen libremente

os aspectos que lle resulten mais notorios. Trátase de comproba-lo grao de sensibilización

auditiva ós diferentes elementos traballados, en dous graos diferentes, o 1º de atención

dirixida, e o 2º de atención libre.

o) Ler internamente, nun tempo dado un texto musical sinxelo adaptado ós contidos do


p) Reproducir por escrito fragmentos musicais escoitados rítmicos, melódicos e melódico-

rítmicos cos parámetros traballados durante o curso para comprobar o grado de

asimilación dos diferentes contidos do curso por parte dos alumnos.

q) Identificar auditivamente o modo maior ou menor dunha obra ou canción, que teña como

característica o cambio de modalidade nunha melodía de similar interválica e na que o

terceiro grao da tonalidade figure repetidamente identificando o diferente carácter

expresivo de ámbolos dous modos.

r) Amosar a capacidade de aprendizaxe progresiva individual nos estudos e nos métodos de

traballo. Este criterio pretende verificar que o alumnado é capaz de aplicar no seu estudo

os métodos de traballo e as indicacións do profesorado, desenvolvendo así unha

autonomía que lle permita unha certa valoración do rendemento.

s) Presentar no prazo establecido os traballos escritos ou exercicios de teoría encomendados

polo profesor. Trátase de comprobar así a correcta asimilación dos contidos teórico-

prácticos así como a corrección na presentación e caligrafía dos cadernos dos alumnos.




Páxina 42 de 61










(consultar Anexo 1, páxina 61).

Recursos






Libros de texto


cal






Páxina 43 de 61


GRAO PROFESIONAL

Introducción

Unha vez acadados os obxectivos básicos de escoitar, entoar, ler i escreber propios do

Grao Elemental, atopámonos en situación idónea de ir enriquecendo esa linguaxe pri-

maria.

A Linguaxe Musical no Grao profesional debe aclarar todos os conceptos e facilitar a

tarefa de realizar, analizar, aprender e aprehender todo o que as obras musicais signifi-

can percorrendo para tal fin as diferentes épocas e estilos.

Este é o momento idóneo para a introdución de novas unidades métricas, de ritmos

complexos, de abordar a linguaxe postonal e atonal, así como un sinxelo pero necesario

achegamento ós rudimentos da practica harmónico-contrapuntística.

Continuarase o traballo de improvisación e creación, así como o desenvolvemento e

perfeccionamento da audición e a memoria musical.

Afondarase no coñecemento das regras da escritura musical ó mesmo tempo que se do-

tará ós alumnos e alumnas dunha bagaxe teórica para a súa maior comprensión dos

contidos o que, ó mesmo tempo, servirá para facilitarlles unha linguaxe rica e fluída.

Obxectivos específicos

O ensino da linguaxe musical no Grao Profesional terá como obxectivo contribuír a de-

senvolver nos alumnos as capacidades seguintes:

Interpretar correctamente os símbolos gráficos e coñecer os que son propios da lin-

guaxe musical contemporánea.

Empregala disociación motriz e auditiva necesarias para executar ou escoitar con in-

dependencia desenvolvementos rítmicos ou melódicos simultáneos.

Recoñecer e representar graficamente obras, fragmentos musicais a unha ou dúas

voces realizadas con diferentes instrumentos.

Recoñecer a través da audición e da lectura estruturas harmónicas básicas.

Coñecelos elementos da linguaxe musical e a súa evolución histórica, para relacio-

nalos coas obras musicais dentro do seu tempo e a súa circunstancia.

Emprega-los coñecementos sobre a linguaxe musical para afianzar e desenvolver

hábitos de estudio que propicien unha interpretación consciente.




Páxina 44 de 61


1º Curso do GRAO PROFESIONAL

Obxectivos

a) Compartir vivencias musicais en grupo valorando a participación e a colaboración.

b) Apreciar a música como linguaxe universal, cunha actitude aberta ás novas tendencias.

c) Coñecer a evolución histórica dos elementos da linguaxe musical.

d) Adquirir a capacidade de análise dos elementos da linguaxe musical nas obras para facer

posible a total comprensión no seu marco histórico.

e) Interpretar correctamente tódolos signos gráficos musicais.

f) Experimentar creando melodías, ritmos ou cancións, facendo propios e funcionais os

coñecementos adquiridos.

g) Adquirir a capacidade de expresarse mediante a voz e o propio instrumento aplicando os

coñecementos da linguaxe musical.

h) Recoñecer mediante a audición e a lectura elementos harmónicos e formais cada vez máis

complexos.

i) Conseguir a flexibilidade rítmica que permita abordar a música do século XX.

j) Utilizar a disociación motriz e auditiva necesaria para executar ou escoitar ritmos e

melodías simultáneas.

k) Acadar un grao de memoria musical que permita a apreciación global do feito musical.

l) Lograr corrección na escritura a unha e varias voces.

m) Afianzar e desenvolver hábitos de estudio que propicien unha interpretación consciente.

CONTIDOS:

RÍTMICOS.

Ritmo e Métrica:

Compases simples de unidade negra, corchea, branca ou redonda.

Compases compostos de unidade negra e corchea con punto.

Compases de amalgama: 5/4(3/4+2/4), 7/4(3/4+4/4)

Práctica, identificación e coñecemento de compases orixinados por dous ou mais

pulsos desiguais. Ritmos “coxos” ou “aksak”:

Compases dispares:5/8 7/8 8/8 ( en estruturas regulares e irregulares, ou

mediante métrica indicada).

Compases de fracción engadida e sustraída: 3+1/2 /4 3-1/2 /4

Práctica de cambios de compás con unidades iguais ou diferentes. Aplicación de

equivalencias e interpretacións metronómicas indicadas.

Fórmulas rítmicas: todas as figuras e os seus silencios en todas as combinacións po-

sibles. Cambios de acentuación que provoquen: síncopes, silencios, notas a contra-

tempo, etc.




Páxina 45 de 61


Ritmos sen compasear (Ritmo libre, medido).

Interpretación de ritmos simultáneos que supoñan divisións distintas da unidade:

dous contra tres, tres contra catro.

Recoñecemento e práctica de grupos de valoración especial:

.1 Todo tipo de grupos regulares e irregulares nun tempo ou fracción de tempo.

.2 Grupos regulares e irregulares en varios tempos: Dobrete en tres, Tercina en dous

e catro, Catrillo en tres.

Improvisación sobre esquemas rítmicos establecidos ou libres.

Lecto-Escritura:

Lectura e escritura horizontal en clave de sol e fa en 4ª coas dificultades rítmicas,

compases e indicacións metrónomicas traballadas no curso.

Lectura de agrupacións verticais nas claves de Sol e Fa en cuarta en un ou en varios

pentagramas.

Coñecemento e práctica de normas de escritura melódica, harmónica, e de abreviatu-

ras.

Coñecemento de notas e tonalidades en alemán e inglés.

Práctica de lectura interválica de notas sen clave.

Coñecemento do ámbito sonoro das sete claves.

Identificación e escritura de notas no seu correcto rexistro. Índices de altura dos

sons.

Lectura horizontal en tódalas claves, de fragmentos sinxelos aplicando a lectura

interválica.

Iniciación ás grafías da música antiga e contemporánea.

Práctica da lectura a primeira vista.

Práctica de lectura expresiva: Lectura de elementos expresivos tales como:

dinámicas, agóxica, articulacións que impliquen cambios de acentuación, dentro

dun compás ou de un a outro compás, etc.

Práctica de transporte escrito. (contido de ampliación)

Práctica de técnicas de escritura rápida.

Psicomotricidade:

Realización de exercicios que axuden a potenciar as capacidades psicomotrices dos

alumnos na dobre perspectiva corporal e musical con exercicios onde se combinen va-

rias actividades ó mesmo tempo, tales como: exercicios a dúas voces: unha melódico

rítmica e outra de percusión con palmas (para realizar por un só alumno), ou a tres vo-

ces: unha melódica e dúas de acompañamento rítmico (tanto para un só alumno como

para varios coordinados).




Páxina 46 de 61


Melódico-Harmónicos:

Práctica da entoación nas tonalidades maiores e menores ata seis alteracións propias,

incluíndo os catro tipos de escala maior e menor, con enriquecemento mediante fle-

xións, e modulacións ós tons homónimos, da dominante e da subdominante, con

acompañamento de piano, de percusión ou a capella

Práctica auditiva e vocal de obras modais. Manifestacións históricas e folklóricas.

Práctica de interválica pura e aplicación a obras postonais ou atonais. Intervalos me-

lódicos maiores, menores e xustos, 2ª e 4º A e 5ª D

Entoación dos intervalos harmónicos anteriores.

Entoación tonal a unha, dúas, tres e catro voces.

Entoación interválica a unha e dúas voces.

Entoación de acordes PM, Pm, 7ª de Dominante, 5º Disminuida, e 5ª aumentada.

Improvisación sobre esquemas harmónicos e formais establecidos ou libres, sobre

os graos tonais con inclusión de notas estrañas de paso e floreos.

Aplicación vocal ou escrita de baixos a fragmentos tonais sen modulacións.

Desenvolvemento de hábitos interpretativos partindo do coñecemento e análise de

elementos melódicos e harmónicos: tonalidade, modulacións, cadencias, interválica,

etc.

Interválica pura: Entonación de exercicios de audición e de corrección de erros a

unha e dúas voces, con referencia tonal ou sen ela de tódolos intervalos simples me-

lódicos maiores, menores e xustos, e de 2ª e 4º A e 5ª D

Educación vocal: clasificación de voces, exercicios de relaxación, de respiración e

de vocalización, como preparación para a execución de cancións a unha e varias vo-

ces do repertorio vocal dos diferentes estilos traballados no curso.

Entoación de melodías tonais transportadas a calquera tonalidade incluíndo altera-

cións accidentais (contido de ampliación).

Harmonía:

Construcción, cualificación, entoación, formación, identificación, cifrado e conver-

sión de acordes: Acordes perfectos maiores e menores, acordes tríadas aumentados e

diminuidos, acordes de sétima. Acordes tonais.

Cadencias: cadencias conclusivas: auténtica e plagal. Cadencias suspensivas: rota,

semicadencia de dominante e de subdominante. Outras. Análise de cadencias.

Auditivos:

Identificación dos elementos rítmicos, melódicos, modulatorios, cadenciais, formais,

tímbricos e estilísticos de obras escoitadas.

Identificación de erros ou diferenzas entre un fragmento escrito e o escoitado.




Páxina 47 de 61


Práctica de memorización previa á escritura de frases ou fragmentos progresivamen-

te máis amplos.

Recoñecemento, memorización e escritura de fragmentos en diferentes alturas e to-

nalidades: nas tonalidades maiores e menores ata seis alteracións propias, incluíndo

os catro tipos de escala maior e menor, con enriquecemento mediante flexións, e

modulacións ós tons homónimos, da dominante e da subdominante.

Escritura de ditados rítmicos, melódicos e rítmico-melódicos:

a unha voz: tonais, ditado rítmico con fórmulas rítmicas preestablecidas, sen

compasear, modais, fragmentos predeterminados,etc.

a dúas voces: unha melódica e outra rítmica, 2ª voz: grados tonais e dúas voces

contrapuntísticas, con valores agregados e de diminución, con melodías

ornamentadas, etc.

Recoñecemento de elementos estudados en fragmentos escoitados.

Identificación auditiva de intervalos melódicos, e harmónicos.

Identificación auditiva de acordes tríades en estado fundamental e con inversions.

Identificación auditiva de notas estrañas diatónicas e cromáticas: notas de paso, bor-

daduras.

Identificación auditiva de funcións tonais: tónica, dominante e subdominante.

Audicións de obras ou fragmentos, interpretados por diferentes instrumentos e agru-

pacións en directo ou escoitadas en reprodutores, nas que se recoñezan elementos es-

tudados na materia de linguaxe musical.

Recoñecemento auditivo e análise de formas simples: binaria, ternaria, lied, etc.

Expresión e ornamentación

Coñecemento e aplicación de signos, termos e abreviaturas relativas á dinámica,

agóxica, carácter e articulación.

Coñecemento dos signos característicos na escritura dos instrumentos.

Teóricos e analíticos

Os compases: continuación do seu estudo, compases de amalgama e dispares, com-

pases normais como dispares, polimetría, compases con valores agregados e de di-

minución, ritmos coxos ou "aksak", música sen compasear.

Intervalos: repaso do xa traballado no grao elemental: Diversas clasificacións dos

intervalos (ascendentes-descendentes, melódicos-harmónicos, simples-compostos,

etc.). Clasificación numérica, especies, inversións (simples e compostos), amplia-

ción e redución. Intervalos harmónicos: consoancias e disonancias.

Tonalidades, continuación: tonalidades con dobres alteracións. Dobres alteracións.

Acordes, continuación: tríadas, cuatríadas. Cifrados dos acorde tríadas en tódalas sú-

as inversións. Cifrados dos acordes fundamentales de sétima e novena. Acorde de




Páxina 48 de 61


sétima de dominante, inversións e cifrado. Acorde de sétima diminuída. Baixo cifra-

do.

Enharmonías: notas, intervalos, tonos, escalas e acordes. Enharmonía total e parcial

(intervalos sinónimos).

Claves: repaso e relación entre elas.

Normas de escritura musical: plicas, barrado, silencios, alteracións, puntos, articula-

cións.

Notas estrañas: notas de paso, bordaduras (floreos), nota escapada, anticipación, re-

tardo, apoiatura, nota pedal, melodía ornamentada.

Cadencias: conclusivas: perfecta, imperfecta, plagal, completa, seis-catro cadencial,

terceira picarda, cadencia andaluza (frixia) e, suspensivas: rota, semicadencia (de

dominante e de subdominante).

Sistemas musicais antigos: gregos (tabla dos oito modos, notación vocal e instru-

mental) e eclesiásticos (nomenclatura: os oito modos, exacordos, solmisación, mú-

sica ficta, orixe das alteracións, octocordo, figuras antigas). O canto gregoriano: ca-

racterísticas, estilos, notación, modos, exemplificación dos modos. A música profa-

na na Idade Media.

Nomenclatura extranxeira das tonalidades.

Escalas: repaso: tonalidade, modalidade. Continuación do seu estudo: escalas diató-

nicas, escalas cromáticas, pentatónicas e exátonas, modos exóticos, escalas “artifi-

ciais”: enigmática, hispano-árabe, acústica. Outras: menor oriental, cromática-

dodecafónica, escalas creadas ou personalizadas polos compositores.

A orquestra: épocas. Clasificación dos instrumentos. Colocación dos instrumentos

nunha orquestra sinfónica. Instrumentos de corda (frotada, pulsada ou punteada, per-

cutida). Instrumentos de vento (soplo humano: v. madeira, v. metal, acción mecáni-

ca). Instrumentos de percusión (son determinado, son indeterminado). Instrumentos

eléctricos (mecánico-eléctricos, radioeléctricos).

Notas de adorno: repaso do traballado no grao elemental. Continuación do seu estu-

do: Apoiaturas breves. Apoiatura dobre. Mordente apoiado. Trino corto (semitrino).

Acciaccatura. Acorde arpexiado.

Ritmos característicos: manifestacións folclóricas: aire de zortziko, de muiñeira, de

dansa, petenera, de sevillana, etc.

A voz humana: tesitura das voces. Índices acústicos: índice acústico franco-belga.

O metrónomo.

Nocións de historia da música.


a) Manter o pulso percutindo ou interiorizando durante períodos de silencio intercalados

nunca audición ou durante o seguimento dunha partitura. Trátase de avaliar a




Páxina 49 de 61


interiorización do pulso que permita unha execución correcta individual ou en conxunto.

b) Recoñecer ou executar vocalmente, xunto coa lectura das notas ou mediante a percusión,

fragmentos rítmicos con suxeición ás indicacións metronómicas e ás equivalencias

indicadas, nun tempo establecido. Trátase de avaliala capacidade de encadear as fórmulas

rítmicas estudadas, a aplicación correcta de calquera equivalencia nos cambios de

compás e a interiorización aproximada das velocidades metronómicas.

c) Entoar repentizando e aplicando indicacións expresivas, unha melodía ou canción modal,

tonal, ou postonal, sen ou con acompañamento que non inclúa a melodía. O obxecto é

comprobar a capacidade do alumno para aplicar as técnicas de entoación e a xusteza de

afinación, así como a consciencia das características tonais , modais ou postonais.

d) Ler internamente nun tempo breve e sen verificar a entoación, un fragmento e

reproducilo de memoria. Trátase de comprobar a capacidade de reproducir e memorizar

imaxes sonoras a partires da partitura.

e) ldentificar auditivamente e entoar os intervalos melódicos ( citados nos contidos) en

series de dez intervalos atendendo ó número e á especie. Trátase de comproba-lo dominio

da interválica para a súa aplicación a estruturas tonais ou atonais.

f) Identificar intervalos harmónicos (citados nos contidos) e escribilos no seu rexistro

correcto, en series de dez intervalos, ca mesma nota no baixo ou con notas diferentes.

Trátase de comproba-la capacidade de percepción simultánea de dous sons en diferentes

relacións interválicas e a identificación de diferentes rexistros sonoros.

g) Reproducir entoando modelos melódicos, escalísticos ou acordais en diferentes alturas

con catro alteracións como máximo na armadura e con alteracións accidentais. Trátase de

comprobar a destreza na transposición e a consciencia da utilización das alteracións

necesarias.

h) Aplicar libremente ritmos percutidos a un fragmento musical de dezaseis compases.

Comprobaremos tanto a capacidade de iniciativa na creación improvisada, como o

recoñecemento rápido dos aspectos rítmicos do fragmento escoitado.

i) Improvisar melodías tonais de oito compases nas tonalidades traballadas, que inclúan

alteracións accidentais que impliquen ou non modulacións ós tonos homónimos, da

dominante e da subdominante. Preténdese comprobala comprensión dos conceptos tonais

básicos e da lóxica estrutural.

j) Identificar e reproducir por escrito fragmentos musicais escoitados a unha voz coas

características melódicas sinaladas no apartado correspondente. Trátase de avaliala

capacidade de relacionalo feito musical coa representación gráfica.

k) Reproducir por escrito fragmentos musicais escoitados a dúas voces, con baixos que

conteñan preferentemente acordes tonais, e con melodías baseadas nestes acordes nas que

se intercalen notas de paso e de floreo e alteracións accidentais que non impliquen

modulacións. Trátase de avaliala percepción de aspectos polifónicos.

l) Recoñecer i escribir fragmentos musicais interpretados por instrumentos diferentes ó

piano. Preténdese comprobar a correcta apreciación de diferentes timbres instrumentais.

m) Recoñecer auditivamente aspectos formais, cadenciais, modos de ataque, articulacións,

matices, ornamentos, timbres, situando coa maior aproximación posible o estilo e a época

das obras ou fragmentos escoitados. Trátase de comprobalo grao de sensibilización

auditiva dos aspectos sintácticos, expresivos, interpretativos e estilísticos, fomentando a




Páxina 50 de 61


curiosidade e a atención do alumnado ó escoitar música.

n) Aplicar baixos harmónicos (vocalmente, instrumentalmente ou por escrito) a unha

melodía dada, empregando os acordes de I, IV e V (tamén con sétima). Preténdese busca-

la asociación melodía-harmonía, imaxinando esta a partires da melodía.

o) Improvisar vocal, instrumentalmente ou por escrito sobre un esquema harmónico dado

que conteña os acordes citados no apartado anterior, e utilizando notas de paso e de

floreo. Trátase de buscala asociación melodía-harmonía, imaxinando unha a partires da

outra.

p) Entoar fragmentos memorizados de obras do propio repertorio instrumental dos alumnos.

Trátase de potenciala memorización e o coñecemento de obras de repertorio.

q) Entoar fragmentos a dúas, tres ou catro voces. Trátase de avaliala correcta afinación,

fraseo, emisión, empaste, respiración e posición corporal, así como o grao de implicación

e responsabilidade co grupo.

r) Analizar unha obra do propio repertorio instrumental atendendo a tódolos elementos

traballados no curso. Inténtase potencialos hábitos de estudo intelixente e riguroso

facéndose consciente das circunstancias técnicas e de estilo de cada obra.

s) Presentar os traballos encomendados polo profesor/a nos prazos establecidos cunha

correcta presentación e caligrafía.









(consultar Anexo 1, páxinas 61).

Recursos









Páxina 51 de 61


Libros de texto

Sen libro de texto obligatorio

2º GRAO PROFESIONAL

OBXECTIVOS:

Entoar melodías tonais en calquera tonalidade, incluíndo os catro tipos de escalas,

cos intervalos de 2ª, 3ª, 6ª e 7ª (Maior e Menor), e os de 4ª, 5ª e 8ª Xusta, Aumentada

e Diminuída con posibles modulacións ós tons veciños.

Entoar melodías baseadas nos modos medievais e nos da música popular, así coma

nalgunhas escalas exóticas: pentatónicas, exátona, etc.

Entoar intervalos de 2ª, 3ª, 6ª e 7ª Maiores e Menores e os de 4ª, 5ª e 8ª Xustos, Au-

mentados e Diminuídos, fora do contexto tonal, e aplicados a obras post-tonais e

atonais.

Entoar melodías tonais transportando a calquera tonalidade.

Cantar a 2, 3 e 4 voces iguales ou mixtas con expresividade musical, correcta afina-

ción, fraseo, emisión adecuada da voz, respiración e posición corporal axeitadas, ex-

perimentando a afectividade da música e compartíndoa co grupo.

Ler con axilidade fragmentos escritos:

En clave de sol coas fórmulas rítmicas e compases traballados.

Ler horizontalmente fragmentos sinxelos en tódalas claves.

Ler horizontal e verticalmente fragmentos en clave de sol e de fa en 4ª.

Ler verticalmente fragmentos a 4 voces nas claves tradicionais.

Interpretar correctamente os signos gráficos convencionais e coñecer os propios da

linguaxe contemporánea.

Obtela disociación motriz necesaria para entender e realizar as melodías e ritmos

simultáneos que se traballan no curso.

Recoñecer auditivamente i escribir fragmentos musicais similares ós do apartado A)

utilizando diferentes instrumentos (os propios dos alumnos-as):

A unha voz.

A dúas voces con baixos nos que figuren os acordes de calquera grao da escala.

Intervalos citados no apartado C).

Estruturas harmónicas.

Coñecer os elementos característicos dos estilos musicais dos séculos XIX e XX pa-

ra poder situar as obras musicais dentro do seu tempo e interpretalas correctamente.

Experimentar creando melodías, ritmos, cancións, etc.




Páxina 52 de 61


Improvisar sobre esquemas rítmicos fixos ou libres.

Perfeccionar os hábitos interpretativos a partir do coñecemento e análise dos ele-

mentos rítmicos.

Fomentar a investigación e o desenvolvemento cultural e lingüístico do alumnado

mediante os coñecementos teóricos e a incentivación da lectura e a busca de respos-

tas.

CONTIDOS

Rítmicos:

Compases:

Repaso de tódolos compases traballados nos cursos anteriores.

Mixtos de 5/8, 7/8, 8/8, 9/8, 10/8, 11/8 e 12/8 en estruturas regulares e irregulares,

tamén con métrica indicada, incluíndo figuras ata a semicorchea e o seu silencio.

Compases irregulares ou ritmos aksak (acento irregular dentro do compás), coxos

(quebrados: 2/4 + (2/3)/8), valor engadido e de diminución: 2+(1/2)/4, 3-(1/2)/4.

Estruturas rítmicas atípicas en compases convencionais. Grafías non convencionais.

Rítmica:

Todas as combinacións posibles de figuras e silencios (semicorcheas, fusas e semi-

fusas) e estas cos grupos de valoración especial. (ver o apartado de compases)

Rítmicas características de diferentes formas populares ou tradicionais.

Equivalencias:

Tres a catro figuras iguais, exemplo: 2/2 a 6/8, 3/16 a ¾, 3/8 a 2/2.

Alternancia de compases pulso = pulso e figura = figura entre os compases traballa-

dos.

Combinatoria que supoña pulsacións diferentes en proporción de dobre/metade,

exemplo: 4/2 a 2/4, 3/8 a 9/4, 3/8 a 3/16.

Polirritmias e Polimetrías: cambios sistemáticos de compás. Obstinatos rítmicos.

Deseño rítmico indicado por barrado e/ou ligaduras.

Valoración especial: setillo en dous tempos regular.

Lecto-escritura:

Lectura rítmica na clave de sol con todos os elementos descritos no apartado de rit-

mo.

Lectura interválica horizontal nas sete claves.

Lectura interválica relativa de notas sen clave.




Páxina 53 de 61


Lectura i escritura horizontal e vertical nas claves de sol e fa en cuarta en un e dous

pentagramas.

Lectura vertical a catro voces nas claves tradicionais.

Ámbito sonoro das sete craves.

Rexistro exacto das craves.

Iniciación ás grafías contemporáneas.

Práctica de lectura a primeira vista.

Psicomotricidade:

Desenvolver actividades, exercicios e fragmentos musicais exclusivamente percusi-

vos para continuar co traballo iniciado nos cursos anteriores.

Traballar coas propias mans, utilizando diversa percusión corporal, ou instrumentos

de pequena percusión, diversas combinacións rítmicas: polirritmias, grupos de valo-

ración especial combinados (tresillo e dosillo, cinquillo e dosillo, setillo e dosillo e

cuatrillo e tresillo), ritmos combinando as dúas mans, etc.

Combinar exercicios de percusión manual con pequenas melodías cantadas ou frag-

mentos lidos.

Melódico-Harmónicos

TONALIDADE:

Flexións e modulacións ás cinco tonalidades veciñas.

Entoación de estruturas tonais enriquecidas por flexións ou modulacións realizadas

de xeito consciente.

Práctica da entoación a primeira vista.

INTERVÁLICA:

Intervalos melódicos e harmónicos de segunda, terceira, sexta e sétima maiores e

menores, de cuarta, quinta e oitava xustas e de cuarta e quinta aumentados e diminu-

ídos, dentro dun contexto melódico.

Interválica pura cos intervalos citados.

TRANSPORTE:

De melodías tonais con calquera armadura, incluíndo alteracións accidentais e posi-

bles modulacións ás cinco tonalidades veciñas.

ACORDES:

Tríadas maior, menor, aumentada e disminuída.

Inversión dos acordes tríadas.

Funcións tonais.




Páxina 54 de 61


Cuatríada de sétima de dominante.

As dominantes secundarias.

Aplicación de baixos harmónicos a melodías propostas.

Harmonía: escritura harmónica a catro voces, posición aberta e pechada dos acordes.

Análise harmónico de pequenos fragmentos.

CADENCIAS

Repaso do curso anterior. 6-4 cadencial, cadencia rota e cadencia plagal.

TÉCNICA VOCAL:

Continuación do traballo iniciado no Grao Elemental e no 1ª curso do Grao Profe-

sional de coñecemento da voz, e dos diferentes rexistros: clasificación, exercicios de

relaxación, respiración, e vocalización.

Cantar cancións adecuadas ó nivel a 2, 3 e 4 voces iguais ou mixtas dependendo da

idade media do grupo de alumnos.

AUDITIVOS:

Práctica de identificación de elementos rítmicos, melódicos, modulatorios, caden-

ciais, formais, etc. en obras ou fragmentos escoitados.

Identificación de erros e diferenzas.

Práctica da memorización de fragmentos rítmicos, melódicos e melódico-rítmicos.

Transporte oral de fragmentos escoitados.

Realización escrita e cantada de ditados a unha e dúas voces utilizando diferentes

instrumentos.

Identificación de acordes e estruturas harmónicas.

Ditado de acordes a tres voces.

Realización escrita de ditados a unha e dúas voces polifónicas utilizando tódolos

graos da tonalidade

ANÁLISE

Iniciación ó análise: coñecementos elementais de historia da música. O Clasicismo,

o Romanticismo, a Ópera do XIX, o Impresionismo, o Dodecafonismo, o século

XX. As novas tecnoloxías aplicadas á música.

Expresión e ornamentación:

Matiz (tódas as indicacións e abreviaturas)

Tempo (tódas as indicacións e abreviaturas).

Carácter (indicacións).

Articulación (todos os termos, signos e abreviaturas).




Páxina 55 de 61


TEÓRICOS:

Os compases. ritmo e métrica: Cadro de compases regulares simples e compostos.

Compases: mixtos.

Transporte ou transposición: escrito, mental (cambio de clave), as diferenzas, clase e

número, transporte ás tonalidades homónimas, o transporte mediante o círculo de

quintas, instrumentos transpositores.

A forma musical, sintaxe musical: melodía (motivo, semifrase, frase, período, dese-

ño, tema, progresión). Xéneros musicais: formas vocais (homófonas, polifónicas ou

contrapuntísticas), instrumentais (Fuga, Sonata, Sinfonía, Concerto, etc. Preludio,

Nocturno, Impromptu, Estudo, Fantasía, etc.), mixtas (música escénica: Ópera, Zar-

zuela, Ballet. Música sinfónico-dramática: Cantata, Oratorio, Paixón, Poema sinfó-

nico). Pequenas formas: forma binaria e ternaria, o "Coral" e o "Lied". Grandes for-

mas: Suite, Rondó, Sonata, Variación, Fuga.

Nocións de acústica.

Tonalidade e intervalos: continuación do traballado en cursos anteriores.

A harmonía: formación de acordes de 3 e 4 sons. Repaso de conceptos: tonalidade,

estado, disposición, natureza. Inversións dos acordes. Cifrados máis usuais. Forma-

ción de cadencias. Estrutura do acorde de tríada e de sétima:estado fundamental e

inversións. Escritura harmónica a catro voces, posición aberta e pechada dos acor-

des.

Normas de escritura: Coñecemento e práctica das normas da escritura melódica e

harmónica. Achegamento básico ó contrapunto.

Repaso das escalas traballadas en cursos anteriores.

Os instrumentos: A orquestra (sinfónica, de cámara, de cordas). Agrupacións de cá-

mara: Trío de corda, cuarteto de corda, trío con piano, quinteto de vento, quinteto de

metal. Clasificación dos instrumentos segundo a produción do son. Coñecemento

dos signos característicos na escritura dos instrumentos.


a) Manter o pulso durante períodos de silencio (de 4 a 8 compases), percutíndoo durante a

audición de fragmentos musicais de oito compases. Trátase de avaliar a correcta

interiorización do pulso que permita unha execución correcta individual ou en conxunto.

b) Recoñecer ou executar vocalmente, xunto ca lectura das notas ou mediante a percusión,

fragmentos rítmicos, de aproximadamente dezaseis compases con suxeición ás

indicacións metronómicas e ás equivalencias indicadas. Trátase de avaliala capacidade de

encadear as fórmulas rítmicas estudadas, a aplicación correcta de calquera equivalencia

nos cambios de compás e a interiorización aproximada de diversas indicacións

metronómicas.

c) Entoar repentizando unha melodía ou canción tonal con ou sen acompañamento, de

aproximadamente oito compases, que inclúa os intervalos, tipos de escala, alteracións

accidentais e as modulacións citadas nos contidos correspondentes ó curso, aplicando




Páxina 56 de 61


indicacións expresivas. O obxecto é avalialo grao de afinación e consciencia das

características tonais, modais, etc. do fragmento. O acompañamento non debe reproducila

melodía.

d) Identificar auditivamente (número i especie) i entoar intervalos melódicos de 2ª, 3ª, 6ª e

7ª maiores e menores; 4ª, 5ª e 8ª xustas; en series de oito intervalos ou nunha sucesión

melódica. Trátase de comprobalo dominio da interválica para a súa aplicación a

estruturas tonais ou atonais.

e) Ler internamente nun tempo breve e sen verificala entoación fragmentos melódicos

tonais de oito compases. Trátase de comprobala capacidade de reproducir e memorizar

imaxes sonoras a partires da partitura.

f) Identificar intervalos harmónicos e escribilos no seu rexistro correcto, en series de oito

intervalos ca mesma nota no baixo ou con notas diferentes. Trátase de comprobala

capacidade de percepción simultánea de dous sons en diferentes relacións interválicas e a

identificación das rexións sonoras.

g) Aplicar libremente ritmos percutidos a un fragmento musical de dezaseis compases.

Valoraráse a capacidade de iniciativa e o recoñecemento rápido dos aspectos rítmicos do

fragmento escoitado.

h) Reproducir modelos melódicos, de aproximadamente oito compases, en diferentes

alturas, con catro alteracións como máximo na armadura e con alteracións accidentais;

series de catro acordes ou escalas, nomeando as notas. Trátase de comprobala destreza na

transposición e da consciencia na utilización das alteracións necesarias.

i) Improvisar vocal ou instrumentalmente melodías tonais de oito compases nas tonalidades

traballadas, que inclúan alteracións accidentais que non provoquen modulacións agas ó

relativo ou homónimo. Preténdese comprobalo entendemento dos conceptos tonais

básicos e maila lóxica tonal e estrutural.

j) Reproducir por escrito fragmentos musicais escoitados, de oito compases

aproximadamente, e a unha soa voz, cas características melódicas sinaladas no apartado

de entoación. Trátase de avaliala capacidade de relacionalo feito musical ca súa

representación gráfica.

k) Reproducir por escrito fragmentos musicais escoitados a dúas voces, con baixos que

conteñan tanto as notas básicas dos acordes tonais como notas de paso e con melodías

baseadas nestes acordes nas que se intercalen notas de paso, bordaduras e outras notas de

adorno e alteracións accidentais que non impliquen modulacións, agás ós tons

homónimos ou relativos. Trátase de avaliala percepción de aspectos polifónicos.

l) Recoñecer auditivamente aspectos formáis, cadenciais, modos de ataque, articulacións,

matices, ornamentos, timbre dos diferentes instrumentos e situar coa maior aproximación

posible o estilo e maila época das obras ou fragmentos escoitados. Trátase de comprobalo

grao de sensibilización auditiva ós aspectos sintácticos, expresivos, interpretativos i

estilísticos, para tamén fomentala curiosidade e atención do alumnado ó escoitar música.

m) Aplicar baixos harmónicos (vocal, instrumental ou por escrito) a unha melodía dada,

empregando os acordes de I, IV e V (con sétima) nos que figuren exclusivamente as

notas constitutivas destes acordes. Preténdese buscala asociación melodía-harmonía,

imaxinando esta a partires da melodía.

n) Improvisar vocal, instrumentalmente ou por escrito sobre un esquema harmónico dado




Páxina 57 de 61


que conteña os acordes citados no apartado anterior, e utilizando notas de paso e

bordaduras. Trátase de buscala asociación melodía-harmonía, imaxinando unha a partires

da outra.

o) Entoar fragmentos memorizados de obras do propio repertorio instrumental da alumna ou

alumno, seleccionados por eles mesmos. Trátase de potenciala memorización e o

coñecemento de obras de repertorio.

p) Analizar unha obra do propio repertorio instrumental da alumna ou alumno atendendo a

tódolos elementos posibles traballados no curso. Téntase potencialos hábitos de estudo

intelixente e rigoroso facéndose consciente das circunstancias técnicas e de estilo de cada

obra.

q) Investigar sobre as cuestións teórico-histórico-musicais relacionadas cos coñecementos

teóricos e da historia da música traballados durante o curso. Trátase de conseguir que as

alumnas e alumnos adquiran independencia para descubrir todos aqueles coñecementos

para os que non teñen resposta, aprendendo a buscar, investigar, descubrir e informarse

sobre os temas concretos; se trata de fomentar a curiosidade e os hábitos de investigación.

r) Presentar os traballos encomendados polo profesor/a nos prazos establecidos cunha

correcta presentación e caligrafía.









(consultar Anexo 1, páxina 61).

Recursos









Páxina 58 de 61


Libros de texto

Sen libro de texto obligatorio.




Páxina 59 de 61


ANEXOS

ANEXO I

CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA DE XUÑO E SETEMBRO.-

Todos aqueles alumnos e alumnas que perdan o dereito á avaliación continua nalgunha

das materias correspondentes ó curso no que actualmente estean matriculados, terán de-

reito a dúas probas extraordinarias .

CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA DE XUÑO.-

Se realizará nos dez días anteriores á avaliación do terceiro trimestre. Poderán acollerse

a esta tódolos alumnos que perdan o dereito á avaliación continua por non asistencia a

clase durante o curso ou teñan acumuladas un número de faltas igual ou superior ás es-

tipuladas no regulamento interior do centro no terceiro trimestre. Os alumnos ou alum-

nas que desexen acollerse a este dereito deberán avisar ó profesor ou profesora da ma-

teria teórico-práctica por mediación do titor ou titora que teñan adxudicados para o pre-

sente curso, durante as datas e segundo o protocolo establecidos polo centro para tal

fin.

Os alumnos serán cualificados polo seu profesor ou profesora logo de realizada a pro-

ba, proba á que poderán asistir outros profesores do departamento en calidade de ob-

servadores coordinados pola xefatura do mesmo, que á súa vez actuará en coordinación

coa xefatura de estudos. A mencionada proba terá formato de exame e o resultado ex-

traído da súa cualificación será a nota final do curso do alumno ou alumna acollido a

este sistema.

O alumnado implicado deberá realizar unha proba teórico-práctica en unha ou varias

sesións en datas e horas que se indicarán no momento oportuno. Dita proba constará de

varias partes correspondentes ás distintas seccións de contidos da programación vixente

para o presente curso, tendo en conta os obxectivos e criterios de avaliación reflectidos

na mencionada programación (dispoñible na páxina web do centro, na conserxería ou

solicitándoa directamente á xefatura de departamento). O alumnado deberá demostrar o

seu perfecto coñecemento de todos e cada un dos contidos así como de tódalas unida-

des de que constan os libros de texto (tamén reflectidos na programación) do curso co-

rrespondente.

Procedemento da proba

O alumnado implicado realizará os exercicios que considere o/a profesor/a para cada un

dos catro apartados nos que se divide a materia (lectura rítmica, entoación, teoría e di-

tado) tomando sempre como referencia os libros de texto vixentes.

Cualificación do exame de xuño:

A proba constará de un ou varios exercicios de cada apartado de contidos da programa-

ción e a cualificación de cada un deses apartados será a parte proporcional correspon-




Páxina 60 de 61


dente. Dado que a materia que nos ocupa divídese en catro partes o alumnado deberá

acreditar a suficiencia en alomenos tres deles, cunha nota mínima de 5.

DOCUMENTACIÓN E LEXISLACIÓN REFERENTE AO ANTERIORMENTE DISPOSTO:

DOGA de 19 de xaneiro de 2011: Decreto 223/2010, do 30 de decembro, polo que

se establece o Regulamento orgánico dos conservatorios elementais e profesionais

de música e de danza da Comunidade Autónoma de Galicia: CAPÍTULO III:

ÓRGANOS DE COORDINACIÓN DOCENTE. SECCIÓN PRIMEIRA:

DEPARTAMENTOS DIDÁCTICOS

Real Decreto 732/1995, de 5 de mayo de 1995, “derechos y deberes de los alumnos

y normas de convivencia”. Publicación: BOE: 02-06-1995. TITULO III. De los de-

beres de los alumnos

REGULAMENTO DE RÉXIME INTERIOR 2010/11: Capítulo 2. Deberes, Artigo

10. Capítulo 3. Asistencia, Artigo 12. Artigo 13. Perda do dereito á avaliación conti-

nua. Capítulo 5. Condutas contrarias ás normas Artigo 15. Faltas leves. Artigo 18.

Medidas correctoras ás faltas graves.

CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO.-

Os alumnos serán cualificados polo seu profesor ou profesora da materia pendente logo

de realizado un exame, nesta proba os alumnos e alumnas deberán demostrar o coñe-

cemento de tódolos aqueles conceptos que estean especificados no correspondente in-

forme que irá anexo ó boletín de cualificacións de xuño. No devandito anexo estará es-

pecificado tamén o procedemento do exame.

O alumnado deberá acollerse ós libros de texto vixentes durante o curso. Os criterios de

cualificación serán os mesmos que na convocatoria de xuño.




Páxina 61 de 61


ANEXO II

AMPLIACIÓNS.-

A ampliación dun curso ó seguinte realizarase cunha proba deseñada polo Departamen-

to e consistirá nun ou varios exercicios de cada apartado de contidos da programación.

A cualificación de cada un deses apartados será a parte proporcional correspondente.

Dado que a materia que nos ocupa divídese en catro partes o alumnado deberá acreditar

a suficiencia en alomenos tres deles, cunha nota mínima de 5.

A proba a realizará o propio profesor do alumno e comunicará o resultado da mesma

ó/á profesor/a titor/a.

CUALIFICACIÓN DA PROBA.-

O mesmo criterio que para a avaliación alternativa.

ANEXO III

ACCESO A CURSOS INTERMEDIOS DE GRAO ELEMENTAL.-

Se realizará unha proba similar en contidos e cualificación á indicada para as avaliacións

alternativas e as ampliacións.



(G. Elemental e G. Profesional) -...

Documents

Transcript of (G. Elemental e G. Profesional) -...