ASTEKO ASMAKIZUNAberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA 876. ZENBAKIA LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A

Hamaika saltsatan sartuta ibili ohi naiz lanpetuta;

hamaika saltsatan busti, txano zuri eta guzti. Zer ote?

m a n t a n g o r r i

EIDE

R EIBA

R

Erantzuna: sukaldaria.

Asmakizunaren jatorria: ‘Nik papaita, zuk papaita (Igarkizunak, olerkizunak eta igarkilimak) Xabier Olaso (Pamiela).

m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A berria

Zorionak, Amets! Elkartzen garenean, oso ondo ospatuko dugu! Muxu handi bat familia osoaren partetik!

Zorionak, Lizar, zure bigarren urtebetetzean!Nahiz eta etxetik ez irten, ospatuko dugu, nola ez!

Muxu handi bat Manex, aita eta amaren partez...

eta gora Torto-txiki!

Zorion agurrak argitaratu ahal izateko,gogoan izan mezuak astearte arratsaldeabaino lehen jaso behar ditugula. Asteartetikaurrera jasotzen diren mezu guztiak hurrengoasteko zenbakian argitaratuko ditugu.

Kaixo, Anne Alzuguren dut izena. Elizondon bizi naiz eta 7 urte ditut. Kaixo MANTANGORRI! Inge Beristain naiz eta Donostian bizi naiz. 8 urte ditut

eta marrazki hau egin dut.

ZORiON AGURRAK

m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Uxue Gutierrez Lorenzo

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

ZU ERE ARTiSTA

Kaixo, MANTANGORRIko lagunok!Nola ari zarete pasatzen berrogeialdia? Zer moduz

zabiltzate etxeko lanak egiten? Horrez gain, zer

egiten duzue etxean? Liburuak irakurri, kirola egin,

mozorrotu, kozinatu?

Bidali zuen argazkiak MANTANGORRIn

argitaratzeko!

Aupa!!! Ni Afrika Leiza naiz,

Elizondokoa, eta MANTANGORRIko zozketan

parte hartu nahi dut. Aste bat da etxean

nagoela koronabirusarengatik, eta uxatu

egin nahi dut. Saiatu ongi pasatzen.

Kaixo, MANTANGORRI!

Irati Maneronaiz, Iruñekoa, eta

marrazki hau

bidaltzen dizuet. Ea

gustatzen zaizuen!

Itsaso Perez Ormazabal naiz,

10 urte ditut, eta marrazki hau egin dut

zuentzat!

Kaixo, MANTANGORRIko lagunak. Aratz naiz, eta 8 urte ditut. Hona hemen nire

marrazkia. Besarkada bat.

Egun on. June naiz, eta 10 urte ditut. Liburuen zozketan parte hartzeko,

marrazki hau bidaltzen dizuet. Muxu bat.

m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A berria

MARRAZKIAK EiDER EiBAR IPUINA TXILIKU SUKALDE KONTUAK MUGARITZ JATETXEA

MILA BIDAIA MUNDUKO SUKALDEETARA

OILASKOA ARTO-KRISPETA

ESTALKIAREKIN

Pentsatu al duzu inoiz nondik datorkigun zinema aretoetan arto-krispetakjateko ohitura? Estatu Batuetan du jatorria ohitura horrek. Depresio Handia-ren garaian hasi ziren estatubatuarrak jaki hau zinema aretoetara eramaten,20ko hamarkadan, eta geroztik mundu osora hedatu zen ohitura hori.Gaurkoan, arto krispetek sukaldaritzan izan dezaketen beste erabilera

bat ikusiko dugu. Amantala jarri, eta sukaldera!

Osagaiakd 4 hirugiharketu xerra lodid 500 g oilaskobulard Oliba olioad Arto-krispetaestalkia egiteko:d 75 g arto-krispetad 2 arrautzad 50 g irind Gatza etapiperbeltza

Prestaketa:

1 Arto krispetak birrindu gatzarekin eta piper-beltzarekin batera. Ez dugu erabat birrindu behar, hau

da, arto krispeten zati txikiak geratu behar zaizkigu (ez hau-tsa). Irabiatu arrautzak ontzi batean, eta beste ontzi ba-tean irina ipiniko dugu. Jarraian, hirugiharra zati txikietanebakiko dugu, eta arto-krispetak birrinduta ditu-gun ontzira bota eta dena nahastuko dugu.

2 Oilasko bularrak laurdenetan moztuko ditugu,eta gero laurden bakoitza erdira. Irinetik pasa-tuko ditugu, eta astindu egingo ditugu, gehiegizko irinakentzeko. Jarraian, arrautzetatik pasatuko ditugu, eta, az-kenik, arto krispetekin eta hirugiharrarekin egin dugun na-

hasketan murgilduko ditugu.

3 Olioa zartagin handi batean jarriko dugu (bularzatiak estaltzeko adina olio jarri), eta su ertaineanberotuko dugu. Olioa beroa dagoenean, haragizatiak frijituko ditugu, bi aldeek urre kolorea lortu arte.Prest daudenean, paper xurgatzaile bat jarriko dugu plater

batean, eta bertan zerbitzatuko dugu oilaskoa. Era honetan,paperak oilaskoaren gehiegizko olioa xurgatuko du.

Kris-kras, kris-kras! On egin!

‘Goodbye, Far West’

Manexek galdetudio Izarori:–Zer? GustatuHodei Gorrirenkondaira?–Bai, noski. Nola

ez, ba. Kondaira interesgarria oso.Kondaira gehiago ere entzungo ni-tuzke, Zaldi Ero horren kontuak, esa-terako, edo lehen aipatzen zenuenbeste hura, nola zen…–Zezen Eseri? Zalditik bisontea-

ren bizkar gainera salto egin eta ehi-zatzen zituelako jarri zioten izen ho-ri. Zezen Eseriren kondaira eta Jero-nimorena, eta Bi Ilargirena, eta Co-chiserena entzun nahiko zenituzke…eta ez dakit beste zenbat, ez da ha-la, pottoka? Eta gau guztia berrike-tan pasatu txorro-txorro bakoitzageure ordenagailuaren aurrean, ei,pottoki? Baina ezin da. Biok ditugugure eginkizunak, eta orain patxohandi bat eta hurrengo batera arte.–Pa handi bat. Bihar arte.–Ez dakit bihar izango dudan asti-

rik berriketarako. Europara bidaiabat prestatu behar dut eta…–Bihar kalabazak! Aizu! Ez zara

Vienara joango, ba? Fifi han geratuzen, gaixoa… Gero, umorez aldatuta:–Alproja zikin halakoa! Esker txa-

rreko hegazti lotsagabea! Jo-tabihurrituko nioke lepoa harrapatu-ko banu! Askotan gogoratzen dutgure Fifi, eta triste jartzen naiz!–Lasai, txiki, niri ere askotan etor-

tzen zait gogora gure laguntxoa. Bai-na, ez, oraingoan ez noa Vienara. Po-loniarako bidaia bat prestatu behardiot, badakizu nori, miss Victoria zu-re «lagunari». Aio, pottoki, ez hase-rretu gehiegi!Horrela amaitu da osabaren eta

5berria LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A m a n t a n g o r r i

ilobaren arteko berriketa, eta hu-rrengo egunean, edo hurrengoan,Izarori osaba Manexen bidaia etorrizaio gogora eta, harekin batera, ira-kurtzen ari den Verneren Munduariitzulia 80 egunetan liburua, eta, zer-gatik jakin gabe, hasi da Interne-ten begira ea jakiterik badago-en nola bidaiatu duten PhileasFoggek eta PassepartoutekLondresetik Ameriketako Men-debal Urrunera, indiarrez bete-tako Far Westurrun hartara, eta ze-rrenda bat aurkitu du arras interes-garria. Zerrendan datorrenaren ara-bera, bidaiariek erabilitako garraio-era nagusiak trenak eta itsasontziakizan dira, baina badira bestelakoakere: Kholbytik Allahababera elefan-teen gainean joan ziren eta Kearney-tik ra elurretako lera batean.

–Elurretako lera? –galdetu du Iza-rok–. Nik ez dut horrelakorik ikusi li-buruan. Trena Omaharako bideanzegoela irakurri dut, baina elur-lera?

Liburura jo eta han hasi da irakur-tzen, eta nobelako istorioan barne-ra sartzen, gose handiz dagoen sagubat zuloak dituen gazta baten ba-rruan sartuko litzatekeen moduan.Ikusi du 203. orrialdean ageri delaelur-leraren istorioa, eta azkar bai-no lehen konturatu da bi gauzez:liburuko orrialde gutxi batzukbakarrik geratzen zaizkiolairakurtzeko eta, uste gabean,atzean utziak dituela Mende-bal Urruneko lurraldeak(goodbye, Far West), etaEstatu Batuetako hirihandietara ailegatze-ko gutxi falta zaio-

la, eta pena hartu du.–Akabo nire indiarrak, urre-bila-

tzaileak, unaiak eta lurralde zabalakzeharkatzen dituzten trenak. He-mendik aurrera hiri handiak eta zibi-lizatuak izango ditut, Chicago etaNew York. Aspergarria!

Ama etorri denean, oraindikmarmarrean ari da Izaro.

–Zer duzu, maitea? –amak.–Far Westetik bidali nau-

tela –esan dio, eta ama ha-rri eta zur geratu da alaba-

ren erantzunarekin.

Europako leku hotzetatik Estatu Batuetara joanda-ko jendeak bere ohiturak eta jakiak, garraiorakoibilgailuak edota jostailuak eraman zituzten lurral-

de berrira. Esate baterako, bai Omahan eta bai Nebraska osoan

ohikoa omen da haragi xehatua barazki eta beste osa-gaiekin atondu, ogi-orezko zorro batean sartu eta labe-an enpanada baten moduan prestatzea. Jakiari runza

sandwich, bierock, kraut pirok… deitzen diote, eta Eu-ropako lurralde hotzetatik joandako ohitura omen da.

Europako lurralde horietan, baita ere, aintzira izoz-tuetan ibiltzeko belaz hornitutako lerak erabiltzen zi-ren, eta ohitura Estatu Batuetara eraman zuten, behar-bada. Agian hortik atera zuen ideia Verne idazleak, nahizeta zaila izan ordeka elurtuetan ziztu bizian joan daite-keen elurretako lera batean sinestea…

3

m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A berria

DENBORA-PASAK

1. Batuketak. Loreak, Anek eta Liernikpuxikak puzten pasatu dute goiza.Hiruretako zeinek puztu dupuxika gehien?

LOREA ANE LIERNI

2.Bikiak. Zortzi etxe hauen artean bidira berdin-berdinak. Zeintzuk?

A B

C D

E F

G H

berria LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A

Erantzunak: 1.-Liernik piztu du puxika gehien. 2.- D eta F.

m a n t a n g o r r i 7

Patxi ZubizarretaITZULTZAILEA

«Helduak diraprotagonistagerretan, etahaurrak biktima»

Zein da ‘Azken otsoa’ ipuinakkontatzen duen istorioa?Gerra batean, gizakiak eta otsoakborrokan aritu ziren. Denak hilziren, ustez. Baina, halako batean,otso baten ulu beldurgarriaentzun zen. Milo mutikoa arkularitrebea da, eta otsoa akabatzekoasmotan abiatzen da.Gerra aipatzen da, eta gerraezberdinak egon daitezke.Haurrek nola sentituko dituzte?Gerretan, gizakia gizakiarenkontra aritzen da, eta, esaerakdioen bezala, «Homo hominilupus». Hau da, pertsona piztiabihurtzen da, gizakiarenkontrako otso. Ipuin honetan,ostera, benetakoa da gizakieneta otsoen arteko gerra.Gerretan helduak diraprotagonista, eta haurrakbiktima. Oraingo honetan, mutiko bat da gerrarenprotagonista.Gerrek eragiten dutensufrimenduaz hausnartzekobide da ipuina?Milok aita eta anaia galdu zituengerran. Mendekua behar du.Herritarrak salbatu beharrasentitzen du. Albuma ipuintradizional bat izan zitekeen,baina hori baino gehiago da:istorioa ez da amaitzen otsoarenheriotzarekin. Zer pentsatuaematen du, eta irakurle guztieizer sentitua eskaintzen die.Izan ere, mezu bakezalea duipuinak. Zer azaleratu nahi du?Baliteke mezu bakezalea izatea,

AZOKA

3. Bikote jokoa.Ikerrek armairu zahar batean pilatuta aurkituditu hautsa kentzeko hainbat mustuka. Hiruerrepikatuta daude. Ba al dakizuzeintzuk diren?

baina gordina da: mutikoakbidean kattagorri bat hil beharkodu, eta untxi bat. Ez da denagoxo eta ezti. Era berean, egoera gogorretankomunitateak duen garrantziazmintzo da.Milo herritarren esperantza da.Otsoa itzuliz gero, gerra seguruada. Baina istorioak ustekabeederrak ditu, eta Milo aldatutaitzuliko da herrixkara.Mutikoarekin batera, herritarrakere aldatu egingo dira.Komunitatea, bakea, etabiziraupena da hirugarrenardatza. Zergatik transmititubehar zaizkie balio horiekhaurrei?Albumean, Justine Braxenmarrazkiek liluratzen duteirakurlea, elurrezko paisaiamiresgarrietan barneratuz. Guere horrela bizi izan gara: tokiederrean, eroso, axolagabesamar. Baina hor ere dramasortu daiteke, sufrimendua. Nolabizi dira gaur egun errefuxiatuak,gerran daudenak? Sakonean,gure jarrera eta bizimoduarekin,denok gara protagonista, denokaldatu gaitezke, denok egindezakegu zerbait. Beharbada,egunotan errazago gogoratudezakegu hori guztia.

LIBURUAK

d Izenburuak: ‘Azken otsoa’.

d Testuak: Sebastien Perez.

d Marrazkiak: Justine Brax.

d Itzultzailea: Patxi Zubizarreta,

d Orrialde kopurua: 40 orrialde,

koloretan.

d Prezioa: 15,90 euro.

d Argitaletxea: Ibaizabal.

m a n t a n g o r r iberria

JOLASA

Bereta

Lurrean metro bateko diametroaduen borobil bat marraztu beharda. Jokalari guztiek, banaka, esku

batekin kontrako aldeko belarriari hel-duko diote, eta beso horren zulotikbeste besoa pasatu eta borobilarenerdia ukituko dute. Horrela daudela, borobilaren inguruan bira ematea lortubehar dute posturari eutsiz. Denek, banan-banan, gauza bera errepikatukodute.

DATUAK

Kontinentea: Afrika (Ginea).

Materiala: Klariona eta bederatziharri jokalari bakoitzeko.Adina: 6-10 urte artean.Lantzen dituenalderdiak: Oreka, desinhibitzekogaitasuna eta umorea.

Iturria: Munduko jolasak(Txatxilipurdi).Webgunea:www.txatxilipurdi.com

GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2020KO APIRILAREN 4A