Genetikoki eraldatutako

landareak

Xabier Arratibel, Bingen Gutierrez, Ines Martin eta Garazi Serna

Zergatik erabiltzen ditugu genetikoki eraldatutako landareak? Geneak laborantza-landareetan sartzen dira aktibo bihurtu.

Geneak transferitzean zehaztasun handia.

Geneak momentu edo toki espezifikoetan aktibo izateko diseinatzen dira.

Geneei aldaketa espezifikoak egin dakieke kodetuko dituzten proteinen ezaugarriak aldatzeko.

Geneak kodetutako proteinaren izaera eta segurtasuna azter daitezke genea erabili aurretik.

Motel heltzen diren frutak: Heltze ta biguntze prozesuaren moteltzea:

Azido aminoziklopentano-1-karboxilo sintasa entzimaren produkzioa murrizten da Etilenoaren murrizpena Heltze prozesuaren moteltzea.

ACC deaminasa kodetzen duen genea sartu Etilenoaren murrizpena Heltze prozesuaren murrizpena.

Frutaren biguntzearen prozesua moteltzea. pareta zelularreko karbohidratoen konplexuak degradatzen dituzten entzimak eraldatuz lortzen da.

Herbizidekiko tolerantzia Monsanto enpresak sortutako Roundup Ready genetikoki

modifikatutako soja haziak.

Gliofosfatoarekiko erresistenteak

Intsektuekiko erresistentzia

Bacillus thuringiensi-en Cry1A genea uzta desberdinetan sartu

Cry1A geneak sintetizatutako proteina intsektuentzat toxikoa.

Pestizida honek Cry proteina sortu Abantailak: azkar degradatzen dela eta ugaztunentzat toxikoa ez Desabantailak: intsektu mota batzuengan soilik eragin eta

efikaziak denbora laburra irauten du

Olio edukiaren eraldaketa Landare olioak gantz azidoetatik abiatuz lortu (az.plamitiko, lauriko).

Brassica napus oliotsuenen selekzioa eta kultiboa.

Arazoa: Pozoitsuak diren azido eruziko eta glukosinolatoa.

Soluzioa: Osagai hauetan urriagoak diren mutanteak sortu.

Azido lauriko (12C) ugaridun kultiboa.

Gantz azidoen sintesian bukaera goiztiar bat sortzen duen entzima.

Azido oleiko ugaridun kultiboa.

Soybeen: Az oleiko linoleiko linoleniko

kosuprezioa

OLIO INDUSTRIAL ETA ERABILERA FARMAZEUTIKORAKO GANTZ AZIDOAK Gantz azidoen zenbait osagai gizakiontzako ezinbesteak.

Azido gamma linolenikoa: Ekzema, kantzer eta birusen aurka.

Azido arakidonikoa: Garun eta begien garapenean.

Arazoa: Zenbaitk pertsonek ez dituzte behar beste sortuko.

Soluzioa: Landareetan eraldaketak eginez hauek lortu eta exogenoki eman.

Bitaminen edukia Biztanleriak dieta eskasa bitaminen defizientzia gaixotasun

ugari.

E eta K gabeziak arazo arterialak.

A gabeziak itsutasuna, arnas arazoak.

Soluzioa: dietak aldatu ordez kultiboak mutatu.

Golden rice (A bitamina eta burdin ugari).

Β karotenoa A bitamina Karoteno hau kantitate handitan sortu.

Pitate proteinak burdina atxikituta mantendu.

Pitasa txertatu Pitatea degradatu Burdina askatu

Onddoen eurkako erresistentzia

Landareen erresistentzia R geneek

Proteina kaltegarriak Avr geneak

Talde handietan landareak erresistenteagoak R geneen aurka

Beste aukera: landareak fungizida propioak ekoiztea

Gazitasunarekiko tolerantzia

Urtero milaka hektarea galtzen dira gazitasun arazoengatik

Landareen konponbidea Bakuoloen Na+/H+ ponpa antiporteak

GM landareen ponpa askoz gehiago produzitu

Txerto jangarriak

Medikuntzak era seguru eta merkean garraiatzeko

Tumoreen bitartez landareak intereseko proteina produzitzen du

Abantaila: gaixoak landarea hazi dezake

Desabantaila: dosiaren kontrol zaila

Antigorputzen produkzioa

Immunitate sistemako proteinak produzitzeko onddoak edo bakterioak baino askoz erabilgarriagoak

*Gaztelaniaz: “planticuerpos"

Alergenoen ezabapena

Erantzun alergikoen aurkako tratamendu klinikorik ez dago

Irtenbidea: alergenorik gabeko elikagaiak

Metodoak:

“Antisense”

Ko-supresioa

RNA inhibizioa