GIZARTE. 3MAILA 1.ebaluazioa

Mapa: Edozein aldagaik lurrazalean edo honen zati batean duen

banaketa irudikatzen duen adierazpide grafikoa.Sestra kurbak: Altitude berdina duten puntuak elkartzen dituen lerroa mapa

batetan.Latitudea: Edozein lekutik Ekuatorera dagoen distantzia gradutan.

Iparraldeko ala hegoaldekoa.Longitudea: Edozein lekutik Greenwichera dagoen distantzia gradutan.

Mendebaldekoa ala ekialdekoa.Koordenatu

geografikoak:

Lekuak kokatzeko erabiltzen ditugun erreferentziak (latitudea

eta longitudea).Kartografia: Mapak egiten eta aztertzen dituen zientzia.Autonomia

erkidegoa:

Espainiar estatuaren antolamendu politiko eta

administratiboko lurralde bakoitza.Autonomia

estatutua:

Estatu espainiarrak lurralde bati emandako arau juridikoa,

lege-izaera duena.Udala: Bizileku eta administrazio gunerik txikiena.

Europako Agiri

Bakuna:

1985ean sinatutako europar akordio berria,Europako

Erkidegoa sortuz.

EEE: 1957an Erroman, Europako herrialde batzuk sortutako

antolaketa beraien ekonomia indartzeko.Europako

Batzordea:

Europar Batasuneko erakunde exekutiboa. 27 komisarioz

osatutako Europako erakundea.EUROSTAT:. Europako Batzordearen estatistika agentziaFEDER/EGEF: Krisialdi izan duten inguruko azpiegiturak bultzatzeko

europar fondoakFEOGA/NBBEF: Nekazal mundua laguntzeko europar fondoak.Kohesio Funtsa: Estatu mailan ematen diren Europako diru laguntzak.Egitura Funtsak: Eskualde mailan ematen diren Europako diru laguntzakEuropako Gizarte

Funtsa:

Enplegua sortzeko eta langileak birziklatzeko Europako diru

laguntzak.PAC/ENP: Nekazaritzaren hobekuntza bilatzen duen europar politika.Atxikipen Ituna: Espainiak EEEan sartzeko sinatutako akordioa.Maastricht-eko

Ituna:

1992an sinatutako Europaren antolaketa berria,bertan sortu

zen EB..Erromako Ituna: 1957 EEE sortzeko sinatutako akordioa.E.B. Maastrichtetik sortutako Europako Batasuna.

Antiklinala: Geruza baten tolestura, forma ganbilekoa.

Sinklinala: Forma ahurra duen geruzaren tolestura.Jalkitze arroa: Material sedimentarioz edo alubialez

osatutako sakonune handia.Meseta: Itsasoko maila baino gorago kokatutako

lautadaDolina: Kare harrizko eremuetan ura gelditzen

den leize txikiak dira.

1

Lapiaza: Lenarra: Kare-harria disolbatzen denean eratzen diren kanalak

Antzinako mendigunea: Mazizo zaharra: paleozoiko garaiko zokaloa.

Modelatu karstikoa: Kare-harriz osatutako eskualdeetan, urak arrokaren barrukoa eramaten duenean sortzen den erliebea.

Mendia: Erliebearen gorapen nabarmena.Orogenia Alpinoa: Hirugarren Aroan mendikateak sortu

zituen mugimendu handia.Glaziar erliebea: glaziarrek sortutako erliebea.Erliebea: Lurrazalaren gorabeherak.Topografia: Erliebea aztertzen duen zientzia.Ibai-terraza: Ibaiaren higadura bertikalak eta

horizontalak aldeetan utzitako lautada.Penilautada: Higadurak sortutako lautada txikia.

Anplitude Termikoa: urteko tenperatura altuenaren eta txikienaren arteko aldea.

Depresioa: borraska,behe presioa, zikloia. 1013 mb baino gutxiagoko presio gunea.

Antizikloia: presio handiko gunea edo 1013 mb baino gehiagokoa.

Aridotasuna : ur gutxikoa dena (bi hilabete baino gehiago prezipitaziorik gabe edo 2Tº>P).

Mikroklima: Leku txiki batetako klima berezia.Eguraldia: Eguratsaren egoera leku eta une batetan.Klima: leku batean nagusitzen den eguraldia

urte batean.Frontea: aire hotza eta aire beroaren arteko muga.Tanta hotza: Ipar poloko aire hotza hegoaldera iristen

denean.Isobarak: Presio berbereko puntuak elkartzen

dituen lerroak.Isotermak: Tenperatura berbereko puntuak

elkartzen dituen lerroak.Isohietak: Prezipitazio kopuru berbereko puntuak

elkartzen dituen lerroak.Aire masak: Tenperatura eta hezetasun berdintsuak

dituen aire multzoa.

Padura: Itsasoaren mailaren azpitik kokatutako lurra,itsasoko urez estalia.

Meandroa: Ibai batek bere bidean egiten duen bihurgune handia

Ibai erregimena: Ur emariaren urtaroetako aldaketak.Akuiferoa: Itsasora ailegatzen ez diren lurpeko urak.Ur freatikoak: geruza iragazgaitza batek bildutako

lurpeko urak dira.Ur Balantze: Baliabide hidriko eta kontsumoaren

arteko erlazioa da.Emaria: ibai bakoitzak eramaten duen ur

kopurua.Ibai arroa: ibai nagusi batetara urak botatzen

dituzten ibaiek osatzen dute.Ibai delta: ibai baten bokalean alubioiek ibaia

adarretan banatzen dutenean.Isurialde hidrografikoa: itsaso batera joaten diren ibaiak osatzen

2

dutena.Ur banalerroa: Isurialde hidrografikoak banatzen dituen

lerroa.Itsasadarra: Itsasoak hartutako ibai zatia.

Egutera edo eguzkialdea: Mendi edo haranaren hegoaldeko orientazioa (eguzkiak gehien jotzen duena).

Ospel: Mendi edo haran baten iparraldea (eguzkiak gutxien jotzen duena).

Baso hostoerorkorrekoa: Hostoak erortzen zaizkion zuhaitzez osatutakoa.

Landaredi xerofiloa: Lehortasunera egokitutako landaredia.Landaredi higrofiloa: Hezetasunera egokitutako landaredia..Haizealdeko isurialdea: Mendi batean euri gehien egiten duen

aldea eta hezetasun handikoa.Haizebeko isuraldea: Mendi batean euri gutxien egiten duen

aldea eta beste aldea baino lehorragoa.Ekosistema: Naturan milaka urtetan elementuen

artean eman den oreka.Berotegi efektua: CO2 aren eraginez lurraren beroketari

deitzen zaio.Espazio babestuak: Legez kontserbatu beharreko ingurunea

edo ekosistema.Kiotoko protokoloa: Kutsadura gutxitzeko sinatutako

nazioarteko akordioa.(LIC-EIL) Erkidegoaren intereseko

lekua.

Ekosistemaren balio handiagatik aukeratutako europar leku berezia.

3