DESCRICIÓNDESCRICIÓN Xentilicio: GondomareñoXentilicio: Gondomareño XeografíaProvinciaXeografíaProvincia: :

Provincia de PontevedraProvincia de Pontevedra ComarcaComarca:Vigo:Vigo PoboaciónPoboación:hab:12685 :hab:12685 ÁreaÁrea:74,5 km²:74,5 km² Entidades de poboaciónEntidades de poboación:10 :10

parroquiasparroquias Capital do Capital do

concelloconcello:Gondomar:Gondomar AlcaldeAlcalde:Antonio Araúxo :Antonio Araúxo

(BNG)(BNG) GalegofalantesGalegofalantes:95,64 %:95,64 %

Escudo de GondomarEscudo de Gondomar

Concello de GondomarConcello de Gondomar

Situación de Gondomar Situación de Gondomar

Cómo chegarCómo chegar

Desde A Coruña (173 km), Santiago de Compostela (102 km) e Pontevedra (45 Desde A Coruña (173 km), Santiago de Compostela (102 km) e Pontevedra (45 km)km) A-9 o N-550 dirección Vigo. Unha vez en Vigo, tómase a PO-330 hasta Vincios, A-9 o N-550 dirección Vigo. Unha vez en Vigo, tómase a PO-330 hasta Vincios, donde un desvío á izquierda permite chegar directamente hasta Gondomar pola PO-donde un desvío á izquierda permite chegar directamente hasta Gondomar pola PO-351. Tamén se puede coger la carretera de la costa, la C-550, que enlaza pasando A 351. Tamén se puede coger la carretera de la costa, la C-550, que enlaza pasando A Ramallosa con la PO-351, carretera que conduce a Gondomar de camino a O Seixo.Ramallosa con la PO-351, carretera que conduce a Gondomar de camino a O Seixo.Desde Vigo (23 km) Desde Vigo (23 km) Se dan varias posibilidades para llegar desde Vigo hasta Gondomar. La más directa Se dan varias posibilidades para llegar desde Vigo hasta Gondomar. La más directa es tomar la PO-330, que enlaza en Vincios con la PO-351; aunque también se puede es tomar la PO-330, que enlaza en Vincios con la PO-351; aunque también se puede ir siguiendo la costa por la C-550 dirección Baiona hasta llegar a A Ramallosa, donde ir siguiendo la costa por la C-550 dirección Baiona hasta llegar a A Ramallosa, donde se coge a la izquierda la PO-351 dirección O Seixo. se coge a la izquierda la PO-351 dirección O Seixo. Desde Tui (34 km) Desde Tui (34 km) La PO-340, en la salida norte de Tui, confluye a unos 10 km con la PO-341, que La PO-340, en la salida norte de Tui, confluye a unos 10 km con la PO-341, que conduce a Gondomar. Para los llegados de Portugal a través de la E-1, hay una conduce a Gondomar. Para los llegados de Portugal a través de la E-1, hay una salida en Randufe que enlaza con la PO-340 y luego con la PO-341. salida en Randufe que enlaza con la PO-340 y luego con la PO-341. Desde Lugo (194 km) y Ourense (106 km)Desde Lugo (194 km) y Ourense (106 km) Desde Lugo se llega directamente a Ourense por la N-540. Una vez en Ourense se Desde Lugo se llega directamente a Ourense por la N-540. Una vez en Ourense se toma la autovía A-52 dirección Vigo hasta O Porriño, donde enlaza con la PO-331 toma la autovía A-52 dirección Vigo hasta O Porriño, donde enlaza con la PO-331 dirección Vincios y Gondomar.dirección Vincios y Gondomar.

Mapa de cómo chegarMapa de cómo chegar

PARROQUIASPARROQUIAS

Borreiros (San Martiño) , Chaín (Santa Borreiros (San Martiño) , Chaín (Santa María), Couso (San Cristovo) , Donas María), Couso (San Cristovo) , Donas (Santa Baia) , Gondomar (San Bieito), (Santa Baia) , Gondomar (San Bieito), Mañufe (San Vicente), Morgadáns Mañufe (San Vicente), Morgadáns (Santiago), Peitieiros (San Miguel), Vilaza (Santiago), Peitieiros (San Miguel), Vilaza (Santa María), Vincios (Santa Mariña)(Santa María), Vincios (Santa Mariña)

Mapas das ParroquiasMapas das Parroquias

Mapa das parroquiasMapa das parroquias

Mapa das parroquiasMapa das parroquias

XeografíaXeografía

GondomarGondomar é un concello da provincia de Pontevedra, é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á Comarca de Vigo.pertencente á Comarca de Vigo.

Segundo o IGE, no ano 2005 tiña 12.685 habitantes. Segundo o IGE, no ano 2005 tiña 12.685 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é Gondomareño.Gondomareño.

Encóntrase no Val Miñor, entre a Serra do Galiñeiro e Encóntrase no Val Miñor, entre a Serra do Galiñeiro e a ribeira do río Miñor, preto de Vigo e das praias de a ribeira do río Miñor, preto de Vigo e das praias de Nigrán e Baiona.Nigrán e Baiona.

Hai abundancia de restos arqueolóxicos. En Chan do Hai abundancia de restos arqueolóxicos. En Chan do Cereixo apareceron máis de 200 útiles de cuarcita Cereixo apareceron máis de 200 útiles de cuarcita tallada do paleolítico. En Chaín hai un dolmen. En Pedra tallada do paleolítico. En Chaín hai un dolmen. En Pedra Moura hai petróglifos podomorfos e naviculares, e tamén Moura hai petróglifos podomorfos e naviculares, e tamén hai restos da cultura castrexa, como o Castro de Xián.hai restos da cultura castrexa, como o Castro de Xián.

Clima e vexetaciónClima e vexetación

Os chans do fondo do val son moi fértiles, o que Os chans do fondo do val son moi fértiles, o que favorece os cultivos. Sen embargo, máis da favorece os cultivos. Sen embargo, máis da metade da superficie está destinada a metade da superficie está destinada a explotacións forestais, na súa maioría pinos, explotacións forestais, na súa maioría pinos, aínda que se conservan pequeños paraxes de aínda que se conservan pequeños paraxes de flora autóctona como robles e castaños. A flora autóctona como robles e castaños. A proximidade á costa favorece un clima de proximidade á costa favorece un clima de temperaturas suaves, con máximas en xullo y temperaturas suaves, con máximas en xullo y mínimas en enero, así como precipitacións mínimas en enero, así como precipitacións elevadas.elevadas.

HISTORIAHISTORIA

Primeiros pobladoresPrimeiros pobladoresComo demostra a abundancia de restos prehistóricos do Como demostra a abundancia de restos prehistóricos do Paleolítico inferior encontrados en Chan do Cereixo (os Paleolítico inferior encontrados en Chan do Cereixo (os machetes de bronce no lugar de Cristo María, os machetes de bronce no lugar de Cristo María, os grabados do monte de San Antón, as 'mámoas' e castros grabados do monte de San Antón, as 'mámoas' e castros de Donas, Chaín e Vincios), Val Miñor presentou un gran de Donas, Chaín e Vincios), Val Miñor presentou un gran atracivo para o asentamento das primeiras culturas.atracivo para o asentamento das primeiras culturas.RomanizaciónRomanizaciónTamén encontramos parte dunha vía romana que unía as Tamén encontramos parte dunha vía romana que unía as cidades de Vigo e Tui. Temos noticias de poblamentos cidades de Vigo e Tui. Temos noticias de poblamentos posteriores, como o de Gundemaro, que según o Pai posteriores, como o de Gundemaro, que según o Pai Sarmiento e outros autores, é quen lle dou nome ó Sarmiento e outros autores, é quen lle dou nome ó municipio.municipio.

O antigo GondomarO antigo Gondomar

Idade MediaIdade MediaÓ largo dos séculos XI y XII sucédense as Ó largo dos séculos XI y XII sucédense as donacións de terras, destacando a cesión que donacións de terras, destacando a cesión que Áurea Bellida fixo en 1149 dunhas terras nas Áurea Bellida fixo en 1149 dunhas terras nas cales Alfonso VII autorizou a construcción dun cales Alfonso VII autorizou a construcción dun monasterio de monxas, sometidas á regra de monasterio de monxas, sometidas á regra de San Bieito.San Bieito.ToponimiaToponimiaA maioría dos topónimos locais reflejan a súa A maioría dos topónimos locais reflejan a súa estructura señorial, donacións ou dependencias estructura señorial, donacións ou dependencias xurisdicionais da Idade Media. Así, o nome do xurisdicionais da Idade Media. Así, o nome do coto de Monufi; Morgado, do maiorazgo e que coto de Monufi; Morgado, do maiorazgo e que deu nome á parroquia de Morgadanes é tamén deu nome á parroquia de Morgadanes é tamén a de Donas, relacionada co asentamento do a de Donas, relacionada co asentamento do mosterio feminino de Santa Baia.mosterio feminino de Santa Baia.

O Conde de GondomarO Conde de Gondomar

No ano 1616, Diego Sarmiento de Acuña liderou No ano 1616, Diego Sarmiento de Acuña liderou a defensa de Baiona e de Val Miñor frente ós a defensa de Baiona e de Val Miñor frente ós ataques do pirata Drake, o que lle valeu a ataques do pirata Drake, o que lle valeu a admiración de Felipe III, que lle concedeu o admiración de Felipe III, que lle concedeu o título de Conde de Gondomar. Estamos ante un título de Conde de Gondomar. Estamos ante un dos políticos máis importantes do século XVII e dos políticos máis importantes do século XVII e embaixador de España en Inglaterra. En 1623 embaixador de España en Inglaterra. En 1623 intercede, xunto con outros nobres, na intercede, xunto con outros nobres, na adxudicación, por parte do rei, do voto de adxudicación, por parte do rei, do voto de Galicia nas Cortes de Castilla. Tamén foi peza Galicia nas Cortes de Castilla. Tamén foi peza clave na concesión da Escuadra de Galicia, que clave na concesión da Escuadra de Galicia, que tiña como finalidade defender a costa do ataque tiña como finalidade defender a costa do ataque de corsarios e apoiar á flota do Cantábrico de corsarios e apoiar á flota do Cantábrico

Guerra con Portugal e FranciaGuerra con Portugal e Francia

No reinado dos Austria tuvo lugar a guerra No reinado dos Austria tuvo lugar a guerra con Portugal, naquela participación galega con Portugal, naquela participación galega foi decisiva. Esta confrontación foi decisiva. Esta confrontación desarrollouse en tres fases e no transcurso desarrollouse en tres fases e no transcurso da última, con un primer ano moi belixerante, da última, con un primer ano moi belixerante, o municipio foi arrasado polos exércitos o municipio foi arrasado polos exércitos veciños. Os habitantes de Gondomar veciños. Os habitantes de Gondomar colaboraron tamén na reconquista de Vigo colaboraron tamén na reconquista de Vigo frente ás tropas francesas, feito que quedou frente ás tropas francesas, feito que quedou reflexado nas armas que decoran o escudo reflexado nas armas que decoran o escudo da vila. da vila.

PRINCIPAIS PRINCIPAIS

IGREXASIGREXAS

Igrexa de San BieitoIgrexa de San Bieito

Igrexa de Santa Baia de DonasIgrexa de Santa Baia de Donas

Igrexa de Santa Maria de VilazaIgrexa de Santa Maria de Vilaza

PRINCIPAISPRINCIPAIS

PAZOS EPAZOS E

CONSTRUCCIÓNSCONSTRUCCIÓNS

HISTÓRICASHISTÓRICAS

PAZO DE VILARESPAZO DE VILARES

O Pazo de O Pazo de Vilares está Vilares está situado na situado na parroquia de parroquia de Villaza. Foi Villaza. Foi construido por construido por Domingo de la Domingo de la Fuente no século Fuente no século XVIII, destacando XVIII, destacando a gran balconada a gran balconada de pedra. Na de pedra. Na actualidade, é actualidade, é propiedade dos propiedade dos sus sucesores sus sucesores que o restauraron que o restauraron en 1973. en 1973.

Pazo de VilaresPazo de Vilares

Pazo de PampillónPazo de Pampillón

Encóntrase Encóntrase en Vilaza. en Vilaza. Está Está construído construído de granito. de granito. No seu No seu interior interior tamén ten tamén ten un hórreo.un hórreo.

Pazo do Conde de GondomarPazo do Conde de Gondomar

As súas orixes As súas orixes remóntanse ó século remóntanse ó século XIV. Está fortificado e XIV. Está fortificado e doblemente doblemente amurallado. Sufreu amurallado. Sufreu importantes reformas importantes reformas no século XVIII. Éstá no século XVIII. Éstá vinculado a Don Diego vinculado a Don Diego Sarmiento de Acuña.Sarmiento de Acuña.Este pazo-fortaleza é Este pazo-fortaleza é unha construcción de unha construcción de este tipo con máis este tipo con máis interés históricointerés histórico

Ponte romana de MañufePonte romana de Mañufe

Cruceiro de MañufeCruceiro de Mañufe

FESTIVOS LOCAISFESTIVOS LOCAIS

GondomarGondomarcelebra do 11 celebra do 11 aoao 14 de 14 de xulloxullo o san o san BieitoBieito e en e en xuñoxuño son as rapas das son as rapas das bestasbestasen en MorgadánsMorgadánse no curro de e no curro de

san san CibránCibrán. . XaXano mes de agosto, no mes de agosto, celébrasecelébraseo día 16 a o día 16 a festafestananahonra de san Roque, en honra de san Roque, en MorgadánsMorgadáns, e o día 25 a , e o día 25 a

rapa das rapa das bestasbestasno curro do no curro do GaliñeiroGaliñeiro..OutrasOutras festasfestasson: o 13 de son: o 13 de decembrodecembro santa Lucía en santa Lucía en

VinciosVincios, o 5 e 6 de , o 5 e 6 de xaneiroxaneiro é a é a FestaFestados dos ReisReisen en GondomarGondomare o 3 de e o 3 de febreirofebreiro a a festafestado Doce do Doce NomeNomede de

XesúsXesús..Os días 11, 20 e 29 de cada mes Os días 11, 20 e 29 de cada mes haihai feirafeiraen en GondomarGondomar, ,

sendo o 21 de marzo a sendo o 21 de marzo a feirafeiraespecial.especial.

Paula Paula

Fernández MunínFernández Munín

3ºB3ºB