GURASOENDAKO ALDIZKARIA - Bergara · AURRERA BEGIRA / 3 GURASOENDAKO ALDIZKARIA Gaur egungo...

17. A

LEA

2008

ko

Ira

ila

Bergarako Udaleko Gizarte Ongizateko Prebentziorako Zerbitzua

GURASOENDAKOALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udaletxea

22 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

a u r k i b i d e a :

4-5 orrialdeak: 0-5 urtera FAMILIA ETA ESKOLARA MOLDATZEA

6-7 orrialdeak: 6-11 urteraZER EGIN SEME-ALABEN

GEZURREN AURREAN

8-9 orrialdeak: GURASOEN GALDERAK

10-11 orrialdeak: 12-18 urteraESKOLA-ERASOARI ETXETIK

NOLA AURREA HARTU

Aurten artikuluen egileak:ETXADI.

Familia-Psikologia Unibertsitate-ZentroaJuan Luis Martín Ayala Doktorea

Ainhoa Manzano Fernández Doktorea

Laguntzaileak:

• Bergarako Udal Euskara Zerbitzua

• Bergarako Udal Artxiboa

• Bergarako Udaleko Hezitzailea

• Bergarako Udaleko Hezkuntza teknikaria

• Kale hezitzaileak

• Aranzadi ikastola

• Mariaren Lagundia ikastola

• San Martín ikastola

• Ipintza institutua

• Berrigara

• Lea Artibaiko Amankomunazgoa

• Jardun Euskera Elkartea

• Xipizaro Ludoteka

Maketazio eta inpresioa: KOH diseinu grafikoaeta inpresio digitala

Egilea: Bergarako Gizarte

Zerbitzuen Departamenduko

Prebentziorako zerbitzua

San Martin Agirre plaza, 1

20570 Bergara

Tlf: 943779126 • Faxa: 943779182

E-maila: [email protected]

Babesleak:

GURASOENDAKO ALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udala

Juan Luis Martín Ayala DoktoreaAinhoa Manzano Fernández Doktorea

ETXADI“Familientzako orientazio psikologikoa”

ZERBITZUA

• Ostegunero 2 ordu: 11:00-12:00 / 16:00-17:00 • Telefonoz: 94 405 15 49• Postaz idatzita: ETXADI. Maximo Agirre 18 bis,

5. pisua. 10.dptoa. 48011 BILBO• Internet bidez idatzita: www.bergara.net • www.etxadi.org

Prebentzioaren inguruan, gurasoei zuzendutako hainbat zerbitzu:

“Aurrera begira” aldizkaria interneten: www.bergara.net

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 33

GU

RASO

END

AK

O A

LDIZ

KA

RIA

Gaur egungo errealitatea multikulturalitate-rantz doan heinean, nola eraikitzen dutenerabeek beraien nortasuna?. Zer gerta-tzen da nerabe kanpotarrak gurera etor-tzen direnean, eta bertako nerabeekinharremanetan jarri eta integratu behar dire-nean?Nerabezaroak transizioa, aldaketa, garape-na, desoreka, bilaketa, desberdintzeadakar, azken finean gazte bakoitzak berebizitza proiektuaren eraikuntzaren bideajorratu dezan. Etorkin nerabeen kasuan,egoera zaildu egiten da, beraien sustraiaketa erreferentziazko gizartea atzean utzibaitituzte eta, beraz, nortasunaren eraikun-tzaren bidea desarraigoa oinarri dutela has-ten dute.Nerabezaroak aldaketa garrantzitsuakdakartza sistema familiarrean, familiakoreka berria bilatu beharko baitute, depen-dentzia/independentziaren gatazkari irten-bide bat aurkitu eta bere seme/alabek hel-duen mundurako prestatzeko.Orokorrean, guraso eta seme-alaben arte-ko limiteak argiak direnean (ez gara lagu-nak ezta militarrakere), atxikimendua etalotura afektiboa nahikoak direnean, nera-beak lekua izango du bere autonomiaosatu, pixkanaka bere horietatik hartu etaberaietaz ondorioztatzen diren egoerazarduratzen joateko.A taldea deituko diogun honetako nerabe-ak, bere senideekiko banaketa progresiboamodu autonomo eta arduratsuan egingodu. Inmigrantea edo desberdina ez du bereintegritatearekiko arriskutsu joko. Ez duhorretaz burlatzeko beharrik izango etabere errealitatea ezagutzera gerturatu dai-teke. Elkar ezagutzeak integrazioa ekarrikodu.Hala ere, gaur egun familia askotan gerta-tzen ari da guraso eta seme-alaben artekoordena difuminatua dagoela eta autorita-tea ez dela ulertzen heldutasunaren errefe-rentzia bezala, baizik eta nerabearen bizi-tzaren eta jokaeren kontroltzat (bai gehiegi-keriaz edo bai gutxikeriaz). Beraien jarrera“onak” opariez ospatzen dira eta “desego-kiak” zigorrez gaitzestu. Egoera honetanemango diren gatazkek ez dute desberdin-keta eta autonomia izango oinarri, baiziketa obedientzia /desobedientzia.

B taldekoak deituko ditugun nerabe horiek,ez dute garbi izango zein den beraien lekuafamilian, ez dira beraien jokaeren ondorioezarduratuko (zigorrak ekidin edo opariak bila-tuko dituzte) eta bizitza proiektuaren osaketaez da nortasun bilaketaren islada izango,baizik eta kontrol sistema horren jarraipenbat. Beraien autorregulazioa bilatzea zaila-go izango dute A taldekoek baino.Komunikazioa egon ez den familia horietanzaila izango dute nerabeek desberdintasunadakarren atzerritarrekin komunikazio prozesubat ezartzea. Horren ondorioz, B taldeko nerabeak ezeza-guna eta desberdina (atzerritarra) arriskutsu-tzat jo dezake eta ez da beraiengana gertu-ratuko berarien errealitatea ezagutzera etagizartean entzuten dituen aurreiritziez fidatu-ko da ( gurea kenduko digu, gutaz aprobe-txatuko dira…). Bere harremanak ez dirakonfidantzatik eraikiak izan eta atzerritarrare-kin berdin jokatuko du, beraiekin kontrolharremanak eraiki ditzakelarik (ahul sumatuditzake atzerritarrak eta beraiekinhauekinbere kontrola gehiegikeriaz esperimentatu:gutxietsi, jo, burlatu…).Hori kontuan izanda, garrantzitsua izango daheldu eta gazteen arteko elkarrizketa bultza-tzea, pixkanaka beraien desberdintzea etaautonomia garatzen joateko eta autorregu-lazioa barneratzeko. Posible izango dute,horrela, munduan gertatzen diren aldaketakerrespetuzko begirada batez jasotzea.

SARRERA

INTERKULTURALITATEA ETAATZERRITARRAREN ONARPENANERABEEN ARTEAN

au

rre

ra b

eg

ira

Internet

Ione BeitialarrangoitiaPsikologoa,

gazte eta helduen psikoterapeuta

Seme-alabak goiz eskolatzeko pro-zesua ohikoa da bikotea eratzenduten bi kideek etxetik kanpo lanegiten dutenean. Lau hilabetetikaurrerako eskolatze kasuak aintzathartzen baditugu (amatasun-bajakbukatzen diren unean), umearenmoldaketa ezberdina izango daume nagusiagoekin konparaturik.Hilabete hauekin umeak usai, zara-ta eta hezitzaileen ahots berrietaraohitu beharko du. Kasu hauetan,umeek zentroan ahalik eta denbo-ra gutxien pasatzea gomendatzenda.Hala ere, hamabi hilabete eta hiruurteren artean egindako eskolara-tze prozesuan, gogoan hartubeharko da: hilabete bat edo bilehenago komenigarria izangolitzatekeela lantzean behin familiakzentrora bisitak egitea, umea zain-duko duen adieraziz hezitzaileare-kin hitz eginez, han umeak ze ondopasatuko duen komentatuz etabeste haur batzuekin jolastukoduela, jostailuak daudela, ipuinakkontatuko dizkiotela, filmak ikusikodituela.... Hori guzti hori, umeakbere adinagatik ez duela ezer uler-tuko pentsatu arren.Gutxienez, astebeteko prozesua

aurrera eraman beharko da umeapixkanaka Haurreskolara egokitze-ko; era honetan: • 3 egunetan: ordu bat egunero,hobe egunaren hasieran, eta berehezitzaileak umeari arreta handiaeskainiz. • 2 egunetan: egunero ordu etaerdi. • 2 egunetan: egunero 3 ordu. • Hurrengo egunetan: eguneroordu bat edo bi gehituko ditugu.Umea lehenago ohitzen bada, ezda derrigorrezkoa denbora tartehorietatik pasatzea. Zentrobatzuek, aldez aurretik euren ego-kitze epeak dituztela kontuan izanbeharra dago; beraz, gurasoekerrespetatu egin beharko dituzte,euren esperientzian oinarriturik bai-taude.Haurtzaindegiko lehen egunarenesperientzia zaila da, bai gurasoen-tzat, baita seme-alabentzat ere.Gurasoek galdera asko edukikodituzte. Haurtzaindegi aproposaaukeratu dut? Nire seme-alabapozik egongo al da? Hezitzaileekinlehenengo elkarrizketa bat edukiarren, gurasoek zalantzak izanditzakete. Haurtzaindegi bateko programak

umearen errutina aldatuko du.Haurreskola leku berria da, jende,usain eta zarata ezezagunez bete-ta. Haurra zentro horretara, ordute-gi berri batera eta gurasoengandikurrun egotera ohitu beharko da.24 hilabeteko haurrekinHaurreskolara egokitzeko prozesuhorretan lortu beharreko helburuakhonako hauek dira:• Gela ondo ezagutzea, segurtasu-na eskaintzen dion tokitzat ikusita,espazio eta denborazko erreferen-tzia puntuak mantenduz (Espazioa:jolasteko, bazkaltzeko, lo egiteko,aldatzeko, eta abarreko lekua.Denbora: bazkaltzeko, siesta egite-ko, aldaketak egiteko... ordutegiakmantendu). • Jangela ezagutzea. • Poliki-poliki patioa ezagutzea.• Hezitzailearen ahotsa ezagutzea.

2-3 urteko umeen kasuan: • Espazioa/gela ezagutzea: objek-tuak, apaingarriak, altzariak etaabar.• Materiala ezagutzea.• Komuna ezagutzea.• Patioa ezagutzea. • Jangela ezagutza.• Erizaindegia ezagutzea.


00ttiikk 55 uurrtteerraa

00ttiikk

55 uurrttee

rraa

FAMILIA ETA ESKOLARA MOLDATZEA

Internet


FFAAMMIILL IIAA EETTAA EESSKKOOLLAARRAA MMOOLLDDAATTZZEEAA

00ttii

kk 55 uurrttee

rraa

• Moldatzen doan neurrian, bestehaurrekin harremanetan jartzekoariketak antolatu: beste umeen ize-nak ezagutu. • Erdibanatzeko egoeretan sortzenden oldarkortasuna bideratu dezansaiatu, ordezko formulak bilatuz(“ez kendu jostailu hori zure laguna-ri, har ezazu armairutik beste hori”). • Gurasoek euren seme-alabeibeste ume batzuk ezagutzenlagunduko diete, zentroko irteerandenbora espazio txikiak partekatuzeuren arteko erlazioak sendotzeko.

Azkenik, familiak, Haurreskolaraegokitzapena errazteko, aurreraeraman ditzakeen orientabideakaurkeztuko dira: • Umeari zer gertatuko den azaldu-ko diogu: heziketa zentrora joangodela, gainontzeko haurrekin etahezitzaileekin geratuko dela etagero bere bila joango garela (adi-bidez: siesta edo lo kuluxka eginostean).• Hasieran haurra ordu gutxitarakoeraman eta, pixkanaka-pixkanaka,ordutegia luzatzen joan. Haurbakoitzak bere denbora behar du.• Agurrak gehiegi ez luzatu.Haurrari egiten dena berarentzathoberena dela adierazi behar zaio.Gurasoek ez dute errudun sentitubehar Haurreskolan umea negarrezuzten dutenean; portaera arruntada eta, oro har, epe laburreanhobetzen da.

• Eskolatik irtetean, haurrarekindenbora gehiago pasatu, berare-kin jolastuz. Ona da zentroan egi-ten duena etxean egiten duenarenantzekoa dela antzeman dezan.Eskolan ikasten dituen esperientziakgurasoekin partekatzera animatuezazue, bere lorpenen aurreanpoza eta berotasuna azalduz.• Ama edo aita umearen bila joa-tea komenigarria da. Horrek segur-tasuna eskainiko dio eta aldaketa-ra azkarrago moldatuko da.• Hezitzaileekin zalantzak, urdurita-sunak edo umeak ikusitako aldake-tei buruzko harreman hurbilak man-tendu.

• Umearen garapenarekin lotutakoalderdiak hezitzaileekin koordinatubehar dira (txizoihala kentzea, txu-petea, etab.). • Eskolan jaten duena kontuanhartu, umeari dieta orekatua eskai-ni ahal izateko. • Goizean presarik ez eduki.Denborarekin esnatzen saiatu,lasaitasunez gosaldu dezan etaeskolara hersturarik gabe joandadin.• Klasean garatzen ari diren aktibi-tateez informaturik egon (fitxak,abesti berriak...), euren lorpenakbultzatzeko eta ulertzeko.

La adaptación de unniño/a al centro escolardepende más de la actitudde familiares y de los/laseducadores/as que delpropio niño/a.Generalmente, los/lasniños/as no saben exacta-mente dónde van, pero elpersonal del centro debeestar preparado para reci-birle y la madre y/o elpadre para despedirle.Además, este trabajo depreparación deberá sercompartido con el padre yla madre del niño/a.

Internet

Internet


6tik 11 urtera

6tik

11 urtera

Oro har, umeak hiru eta sei urterenartean hasten dira gezurrak esaten.Hauen bitartez, helduen munduare-kin zerikusirik ez duen barne mundubat eta identitate bat babestu edozaindu dezaketela konturatuko dira.Era berean, engainua posible delaeta pertsona batekin komunikatzengarenean zer dakien eta zer ez kon-tuan izan behar dela ere konturatukodira. Gainera, adin honekin fantasiaerrealitatearekin nahasten dute.Horrexegatik, jolasten dutenean bizi-tza bezain erreala den joko bat sor-tuko dute; istorioak asmatzea etaipuinak egitea gustatzen zaie.Momentu honetan, euren jokoenkonplize egiten gaituzte, euren mun-duan, euren errealitatean parte hardezagun ahaleginak egingo dituzte.Umeek joko bat sortzen dute, munduirreal bat, baina euren asmoa guztizinuzentea da, ez dituzte gezurra mal-tzurkeriaz esaten.

Seme-alabak errealitatearen kon-tzientzia gehiago hartzen hastean (6

urtetik aurrera) eta egia aldatuz zen-bait probetxu atera ahal dutela kon-turatzean, batzuetan, gauzak lortze-ko errealitatea moldatzen hastendira, engainatzen saiatzen hasikodira eta hortik etorriko da gezurraarriskutsu bihurtzen hastea.

Umea hazten doan heinean, erraza-go izango da gezurretara jotzea(adibidez, bere jokaeren erantzukizu-nak saihesteko). Kasu horietan, gureseme-alabarekin berba egin behar-ko dugu eta egiaren garrantzia etaonura azalduko diogu, baita konfian-tza eta zintzotasunaren inportantziaere.

Gezurrak esatera bultza dezaketenarrazoiak eta informazioa isilean gor-detzeko arrazoiak era askotakoakizan daitezke:

• Eskakizuna: seme-alabengandikasko espero dugunean, gezurrakesan ahal dituzte gurasoen itxarope-nak ez urratzeko asmoz.

• Imitazioa: seme-alabek etxeanikusten duten eredua hartzen dute;beraz, euren gurasoak gezurrak esa-ten ikusten badituzte, zerbait norma-la eta ohikoa dela uste izango dute.

• Beldurra: gezurrak esatea zigor batsaihesteko modurik onena izan dai-teke, batez ere, seme-alabek aldezaurretik badakite euren gurasoenjokaera hori izango dela. Hauxe iza-ten da gezurrak esateko seme-ala-ben ohiko zergatia.

• Arreta: gezurrak esatea arreta dei-tzeko. Arrazoi honengatik egitendutenek istorioak berotasunez konta-tzeari ekiten diote; horrela, gezurrakontatzen duten bitartean arretahandia jasoko dute. Euren autoesti-mua modu faltsu batez saritzeko era-biltzen dute.

• Arazoak: nerabe batzuek gezurrakesaten dituzte beste arazo batzukestaltzeko asmoz, esaterako: sexua,drogak, alkohola, eta abar.Gehienetan, non egon diren, nore-kin, zer egon diren egiten edota zer-tan gastatu zuten dirua ezkutatzensaiatuko dira.

• Urduritasuna: gezurra antsietatearierantzuteko modu bat da. Arazo batestali egiten da beste batekin“makilatuz”.

• Sinismena: umeak bere gezurraksinisten dituenean eta besteei egiadirela sinistarazten saiatzen denean.

Gurasoek zuhur jokatu beharko duteeuren seme-alaben gezurren batezagutzean:

• Ez iraindu, ez etiketatu “gezurti batzara”. Azaldu engainatzeak ez duelaerraztuko nahi duena lortzea.

• Zergatik esaten dituen gezurrak etazerk motibatzen duen zehaztu.

• Familiaren komunikazioa erraztueta lagundu. Sentitzen duena erraz-tasunez adierazi dezan saiatu behar

ZER EGIN SEME-ALABEN GEZURREN AURREAN

Prebentziorako Udal Zerbitzua


Zer egin seme-alaben gezurren aurrean

6tik

11 urtera

dugu, esanak esan, bere jokaerenjabe izatera iritsi dadin.

• Zuen maitasunak bere jokaerekinedota bere iritziekin zerikusirik ezduela erakutsi iezaiozue.

• Erantzukizunezko eta zintzotasunez-ko eredu garbiak eskaini. Ezingo ditu-gu “gezurtxoak” geuk esan edo beteezingo ditugun gauzak agindu.

• Zintzotasunaren balorea irakatsi.Fantasiaren eta errealitatearen arte-ko ezberdintasuna azaldu, baitagezurra eta egiaren artekoa ere.

• Ez dugu barregarri utziko, ezta gureerantzuna handituko ere. Edozeinkasutan ere, berarekin bakarreanberba egingo dugu.

• Seme-alabekin pazientziaz jokatubaina, era berean, tinko. Ez izanzorrotzegiak oso garrantzitsuak ezdiren gauzekin eta debekuen arra-zoiak azaldu. Arauen ulertzeak, arauhauen betetzea erraztuko du etadesobedientziaren ondorioak balo-ratzera bultzatuko du.

• Egia esatean, bere ausardia zorion-duko diozue eta ahal den neurrian

bere huts egitea erlatibizatu, bera-rengan sinisten jarraitzen duzuelaerakutsiz.

• Seme-alabek egia esatea gezurraesatea baino askoz ere hobea delaikus dezaten garrantzitsua da, batezere, betirako eurengan konfiantzajartzera bultzatuko baitu eta, eraberean, erantzukizun eta askatasungehiago ematera.

Gurasoek euren seme-alabak edo-zein egoeratan errazegi gezurreta-ra jotzen dutela ikusten edo aurki-tzen badute, honako puntu hauekaintzakotzat hartzea garrantzitsualitzateke:

1. Zuen gaitzespena azal ezazue,baina kontrola galdu gabe, osteran-tzean, zuen seme-alaba, zuen hase-rrea saihesteko saiatuko da sinesta-razten ez duela gezurrik esaten.

2. Neurriko zigorrak erabili. Gehiegizigortzen baduzue, motiba zeneza-kete gezur gehiago esatera, ez lukegaltzeko ezer izango eta.

3. Zuen haserrea azaldu eta, eraberean, gogora iezaiezue horrek ezduela esan nahi ez duzuela maite,

baina bere jokaerarekin ez zaudete-la ados.

4. Berarekin berba egin ezazue etaaipa iezaiozue zer gerta zitekeenegia kontatu izan balizue. Horrela,nahiz eta arazo batean sartu izan,gezurra esatearen ondorioei aurreegitea baino hobea izan zitekeelakonturatuko litzateke.

5. Egia esatera motibatu eta indartu.Batzuetan, gauza batzuk esateazaila dela azaldu (adibidez, ez duelaingelesera joan gura ez duelako gus-tuko), baina beti nahi izango duzue-la egia entzutea gezurra baino,desatsegina bada ere.

6. Zer moduko gezurra kontatu dizueeta zerk motibatu duen zehaztu.

7. Egia esatearen abantailak eraku-tsi: beti sinistuko dugu esaten dutena,askatasun gehiago emango diegueuren jokaeren jabe direla dakigula-ko, pertsona zintzoak izango dira etaeuren lagunek, familiak eta inguruakeurengan konfiantza ipini ahal izan-go dute.

8. Azkenik, edozein kasutan ere,seme-alabekin komunikazioa erraztu.

Prebentziorako Udal Zerbitzua

En general, a veces deforma inocente y otrascon premeditación,todos/as los/las niños/asmienten. En la mayoría delos casos, los/las hijos/asutilizan las mentiras comoarma defensiva y a lospadres y las madresdeben servirles paradetectar posibles proble-mas que ellos/as no pue-den resolver por si mis-mos/as. Pueden convertir-se en peculiares llamadasde ayuda que los/lashijos/as envían "a sumanera".

88 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA88 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

1) Bere ikasgelako mutil guztiekgameboya daukate eta kalean,

telebistan edo aldizkarietan ez dubesterik ikusten. Etxean jolastekoPlay Station bat dauka eta, gureustez, jolas hauek psikomotrizitatealantzeko ondo egon daitezke, bereneurrian erabilita noski; baina, eraberean, kalea beste hainbat jolase-tan aritzeko inguru egokia dela ustedugu, jolasteko edo bizikletan ibiltze-ko, adibidez. Egia esateko, beregelako mutil lagunekin integratzeakosta egiten zaio. Jolas hauei buruzzer deritzozue?

Zuen kontsultari dagokionez, gauregun ohikoa da kontsola edotabideojokoen erabilerarekin etagehiegizko erabilerarekin kezkatutadauden familiak aurkitzea, zuenkasuan gertatzen den bezala; izanere, azkenaldian kontsola hauekgure gizartean indar handiz ezartzenjoan dira. Gaur egun, bideojokoakhaurren denbora-pasa gustukoenaizan ohi dira, beste guztien gainetik.Umeen eguneroko bizitzaren partedira eta bere kideekin dituzten hizke-taldietan ere arreta handia lortzendute joko hauek. Familiek kontuan eduki behar ditu-zue, ez bakarrik joko hauen abantai-lak, baizik eta euren ondorio txarrakere, berauen erabilera on baterako;izan ere, gehiegi erabiltzea ez dabatere ona, baina debekatzea ereez. Horretarako, hurrengoa jakin eza-zue:Joko hauen abantailen artean,honako hauek aurkitu ditzakegu:

• Leku eta denboraren antolaketaerrazten dute. • Begi-eskuen (begi-motore) koordi-nazioa. • Erreflexu, bizkortasun eta memoriabezalako oinarrizko ahalmenengarapena.• Estrategiak martxan jartzea.• Norbere burua gainditzeko senaindartzen dute. • Batzuek, pentsatzeko azkartasunahobetu eta indartzea lortzen dute. • Kontzentrazioa indartzen dute,horregatik haur hiperaktiboentzatedota arreta falta dutenentzat osoaproposak izan daitezke.

Hala ere, bideojokoen erabilerakbadauzka ondorio txarrak (abantai-lak bezain garrantzitsuak) ere, haienartean:

• Urduritasuna eta ezinegona sortudezakete. • Balore ez-aproposak transmitituditzakete. • Gizarteratze prozesuan atzerape-na eta isolatzea ere sortu dezakete.• Kontzentrazioaren gehiegizko esti-mulazioak inguruarekiko arreta faltasor dezake.

Baina joko mota hauen aurkakoargudio nagusia sortu dezaketenadizioa da. Haur-psikologo batzukdiotenez, “pantaila aurrean denboragehiegi pasatzen duten haurrek era-sokortasun eta lotsa arazoak izan ohidituzte”. Beste batzek, ostera, zeradiote: “martekoak hiltzeak ez du era-sokortasuna indartzen, baizik eta

kontzentrazioa handitzen, arretagehiago jartzen eta erreflexu han-diagoak izateko laguntza handiaeskaintzen dute”.Gertatzen dena da, zuen kasuanbezala, gaur egun “etxetresna elek-triko” berri hauekin batera bizi behardugula eta hoberena izango litzate-keela modu inteligentean gure bizi-tzan integratzea: gure seme-alabe-kin jolastuz, euren lagunekin jolastekoaukera eskainiz eta, gainera, bestearloetako beste hainbeste denbora-pasa eta dibertimenduak erakutsiz.

Estrategia aproposena zuen partetik“zentzuz” jokatzea izango litzateke,zuen semearekiko daukazuen eza-gutzan oinarriturik.Bideojokoen arrazoizko erabilerakontrolatzeko gurasoentzako lagun-garriak izan daitezkeen beste hain-beste jarraibide:

1.- Lehenik eta behin, denbora pasa-tzeko aukera alternatiboak eskainibehar dizkiegu. Ez bakarrik ahoz esa-tea, baizik eta seme-alabekin kon-partitzea, adibidez, mendirako txan-goak egitea (adin bereko seme-ala-bak dituzten bikoteekin batera),etxean beste edozein mahai-jokoe-tara beraiekin jolastea... 2.- Beste jarraibide bat izango litzate-ke bideojokoaren inguruko guztiare-kiko interesa erakustea, eta jolastekomomentu batzuetan semearekinegotea..., hauxe baita berarekininteresak konpartitzeko eta beremundua eta kezkak ezagutzeko era-rik aproposena. Guraso bezala, ima-jinazioz beterik dagoen munduhorretarantz begiratu dezakegu; gukere gure seme-alabarekin abenturakbiziko ditugu, estrategiak trazatukoditugu, pertsonalitate desberdinakadoptatuko ditugu eta mundu izu-garri horretan ahalmenak garatukoditugu. Horrela bakarrik jakingo duguzer den gure seme-alabei hainbestegustatzen zaiena, emozionatzendituena. (?)3.- Gurasoen eskuetan dago, eraberean, joko hauen aukeraketa,sexistak, erasokorrak edo solidaritatefalta dutenak ez aukeratzeko. Batzukestrategian oinarritzen dira, esatera-ko, xake edo kiroletakoak; bestebatzuk, asko eskatzen direnak, aben-tura fantastikoetan oinarritutakoakdira eta beste batzuk hezkuntza joko-ak dira (gehienak ordenagailurako).

GURASOEN GALDERAK

GURASOEN GALDERAK

Internet


2) Hiru ume dauzkat eta bigarrenazeloak erakusten hasi da eta ez

dakit egoera hau zelan konpondu.Oso jatorra da, baina azken aldihonetan, arreta deitzeko asmoarekinbihurrikeriak egiten hasi da. Gehiegioihukatzen du eta nahiko burugogo-rra bihurtu da. Nahiz eta oso argiaizan, estrategiak behar ditu.

Zeloei buruz aipatzen diguzuen kon-tsultari dagokionez, kontuan edukibehar da familiara partaide berri batailegatzen denean, gurasoek kontra-jarritako bi alderdirekin egiten dutetopo. Alde batetik, pentsatzen duteseme-alabentzat onuragarria izangodela bata bestearekin ikasiko dutelakoeta, bestetik segurtasun falta sortzenzaie haurren artean egon daitezkeensesio eta gatazken aurrean. Lehiagauza arrunta da, gurasoen maitasu-na lortzeko konpetentzia bat da, etafamilia gehienetan gertatzen da.

Umeak lehia sentimendu hori etabere amarekiko “lehentasuna” gal-tzeko sentsazio hori lehenengo aldizizaten du amari beste gauza batzukegitea edota beste pertsonekin (adi-bidez aitarekin) egotea gustatzenzaiola deskubritzen duenean. Hirukihoni aurre egiteak dezepzio handiaekartzen du.

Zeloek umeak orain arte zuena galduduela pentsatzea dakarte. Badaudeinbidiarekin lotutako zeloak ere:umeak ez daukana lortu nahi du,beste neba-arreba horrek daukalapentsatzen duelako.

Guraso batzuentzat “txarra” daumeak zeloak edukitzea, akats batdela pentsatzen dutelako. Baina jakinbehar dugu zeloak unibertsalak dire-la, hau da, gizakiaren ezaugarrienparte direla eta denborarekin desa-gertuko direla, hori pentsatzeko bestearrazoirik ez dagoela konprobatzendenean.

Haurraren ezinegonak ahal dengutxien iraun dezan, oso egokia dasentimendu hauei buruz hitz egitea.Hitz egiteak ekartzen du haurrak ger-tatzen zaienari buruz jakitun izatea

eta gurasoek lagunduko dietelakokonfiantza izatea. Gainera, lasaitasunefektua edukiko du, hori beraieibakarrik ez zaiela gertatzen ikustendutenean.

Nola azaltzen dira zelolak haurrengan

Formak pertsonak edo familiakbezain ugariak dira. Baina erraz ikusidaitezkeen portaera ohikoenakbereiziko ditugu:

1. Lehia irekia: bestearekiko lehiaahoz azaltzen da (“ez dut neba/arre-ba maite”, “eraman ezazu hemen-dik” eta abar).

2. Umearekiko portaera erasotzaileak:esatetik egitera pasatzen da (umeakneba-arrebari jostailuak kentzen diz-kio, sudurra estaltzen dio eta abar).

3. Amarekiko aurkakotasuna: amarigustatzen ez zaizkion gauzak eginez(“desobeditu”, “eskatzen dion guztia-ren aurka jarri” eta abar).

4. Bere buruarekiko aurkakotasuna:“nirekin haserretuko zara”...

5. Ume itxurako portaeretara itzultzea:“jarridazu txupetea”, txikiagoak izanbalira bezala hitz egitea, eta abar.

Familia bakoitzaren barruan aurkitukodute umeek erlazionatzeko, egoeragatazkatsuak konpontzeko eta gizartegiro batean euren buruak kokatzekolehenengo aukera. Puntu horren garran-tzia kontuan hartuta, umeak famili giro-an betetzen duen lekua balioztatubehar dugu. Neba-arrebak ez dituztenumeek lehenengo aukera hori eskolaraailegatzen direnean edukiko dute.

Normala da beraien artean borrola-tzea edo argudiatzea?

Familia guztietan gertatzen dira gura-soentzat gogaikarriak diren haserreal-diak eta borrokak. Neba-arreben arte-ko adinen aldea txikia denean, gataz-ka hauek handiagoak izaten dira. Orohar, zenbat eta jeloskorragoak izanneba-arrebak beraien artea orduaneta gatazka gehiago gertatuko dira.

Ondorio larriak ez badaude, ona dafamilian gertatzen diren gatazkahauek beraiei konpontzen uztea, etahorrela ikasiko dute familiaz kanpogertatzen diren gatazkei ere aurreegiten. Gurasoek bakarrik parte hartubehar dute haurrek beraien arteanmin handia jasan dezaketenean.Gainera, injustuki ez jokatzen saiatubehar dute, haurren bi bertsioakentzunez eta gatazka hasi zuen ume-aren inguruan hipotesi gehiagorikegin gabe. Garrantzitsua da ahozespresatzeko aukera izatea, beraiendesadostasunak adieraztea, batakbestea jo gabe.

Laburpen moduan, zeloen inguruanlagungarri izan daitezkeen jarrerakedo laguntzen ez dutenak aipatukoditugu:

Laguntzen dutenak:

• Sentimendu jeloskorra zerbait natu-ral bezala errekonozitzea.

• Erregresioekin tolerantea izatea.

• Bere ezinegona adierazteko aukeraematea.

• Gu txikiak ginenean neba-arrebekinizandako gertakizunak kontatzea.

• Lorpenei arretarekin so egitea.

• Egoera zirikatzaileak ekiditea.

• Maite ditugula jakinaraztea.

• Handia izatearen onurei buruzkoegoerak eskaintzea.

• Euren adineko umeekin harrema-nak indartzea.

• Umeari bere neba-arrebaren zain-tzarekin lotutako lanekin laguntzaeskatzea.

• Umeak gurasoen erantzukizunadirela esatea, hauen jaiotza nahizutelako.

• Bere zeloak denborarekin desager-tuko direla esatea.


GURASOEN GALDERAK

GURASOEN GALDERAK

Oharra: zure zalantzak erantzunak izatea nahi baduzu, ondoko eran egin dezakezu:Prebentziorako Zerbitzura telefonoz deituta edota E-maila idatzi eta erantzuna hurrengoatalean argitaratuko dugu. • Telf.: 943 77 91 26 • E-maila: [email protected].


Gure seme-alaben hezkuntzan ain-tzat hartu beharreko printzipiobatzuk daude, jokaera problemati-koei aurrea hartzeko eta gizarteratzeprozesua errazteko helburuarekin: • Euren gaitasun onak sendotu etasustatu, eurengan egokia den guztianabarmenduz. modu horretaneuren barne-estimua indartuko da.• Zuen presentzia eta entzutearekineuskarria eta segurtasuna emaniezaiezue, euren beharrengatik inte-resa agertu.• Euren garapen propioa sustatzensaia zaitezte. Ez itzazue babestu, bai-zik eta euren eskubideak eta bete-beharrak molda itzazue euren adi-naren arabera. Gela kideekin dituz-ten eguneroko gatazkak euren gai-tasunen arabera konpon ditzatenutzi eta arriskuan dauden egoeretanbakarrik parte hartu.• Hitzaren bidez euren burua defen-datzen irakatsi, ezinegona sortzendien hori azalduz.• Etxetik, zuen hitzen bidez irakasle-

en irudia errespetatu. Horrela, seme-alabei laguntzen diegu irakasleakerrespetatzen eta beharrezkoadenean euste-puntu bezala kontsi-deratzen. • Seme-alaben gizarteratzea indar-tuz portaera problematikoak prebe-nitzen dira.• Gurasoak seme-alabentzat imita-zio ereduak direla gogoratu.Horregatik, etxean egiten diren gau-zek seme-alabei esaten zaienarekinbat etorri behar dute.• Arina, naturala eta errespetuzbetetako komunikazioak seme-ala-bentzat ikasteko ereduaren balioadu. Era berean, ikasitakoa etaentzundakoa besteekiko erlazioetanaintzat hartuko dute.Eskola-eraso egoera baten aurreanegongo gara:• Gure seme-alabek, denborabatez, behin eta berriro, beste ikas-leengandik jarduera negatiboakjasaten dituztenean.• Baina baita gure seme-alabek

behin eta berriro beste ikasle baten-gan denbora batez jarduera negati-bo hauek gauzatzen dituzteneanere.

“Jarduera negatibotzat” honakoadierazpenak joko ditugu:• Gizarte kanporatze eta bazterke-ta: norbait behin eta berriro bazter-tzea, inongo aktibitatetan parte har-tzen ez uztea.• Hitzezko erasoa: behin eta berriropertsona berbera iraintzea, berarengainean gaizki berba egitea, izen-goitiak ipintzea.• Gorputz eraso ez-zuzena: norbai-ten gauzak sarritan hautsi, lapurtuedo ezkutatzea.• Gorputz eraso zuzena: norbaitjotzea.• Kikiltzea / mehatxuak egitea / txan-tajeak egitea: egunero mehatxa-tzea, beldurra sortarazteko, norbaitnahi ez dituen gauzak egitera behar-tzea, armekin mehatxuak egitea.• Sexu erasoa edo bortizkeria.


12tik - 18 urtera

12TIK

-18

URTERA

ESKOLA-ERASOARI ETXETIKNOLA AURREA HARTU

Prebentzirako Udal Zerbitzua


Ekintza negatibo hauen bitartezeskola-eraso egoeretan, normaleanikasle bati zuzenduta, gorputz, psiko-logia eta gizarte desoreka bat ager-tuko da. Hori guztia era oldartsuanadieraziko da, denboran barrenaerrepikatuko dena eta biktimaren-gan sortaraziko du etorkizunean era-soen jomuga izango delako pentsa-mendua.Seme-alaba bat eskola-erasoarenbiktima dela uste dugunean jarrai-tzeko estrategiak:• Berak komunikatutako arranguraeta kezkak balio gutxikotzat ez jo.Segur aski, ahalegin handia egin izandu sentitzen duen guztia kontatzekoeta zintzotasuna, zuek ulertzea etazuen arreta espero izango du. • Erasotzaileen aurka indarkeria ezerabili. Tratu txarren egilea izatealeporatu ahal dizuete, askotan era-sotzaileak adin gutxikoak baitira. • Seme-alabari bere kontuez etaarazoez okupa dadila ez esan. Berakez luke laguntza eskatuko ahal izanbalu.• Zuen kontura ez hartu arazo hau:

zuen seme-alabari ziurtatu ez duzue-la ezer egingo bera informatu gabe.• Zentroko orientatzaile eta irakasleeieuren kolaborazioa eskatu, adibidez,kasu hauei zuzendutako programakbilatuz zuen komunitatean edotabeste batean.• Ez sustatu arazoak borrokarenbidez konpontzea. Horren ordez,mehatxatzailea ekiditeko beraren-gandik aldentzea edo irakaslearenedo bestelako helduen laguntzabilatzea proposatu.• Bere eskubideak baloratzen lagun-duko diogu. Erasotzailearen helbu-rua erantzuna lortzea dela azaldukodiogu; beraz, hau saihestea ekintza-rik egokiena dela ere argituko diogu.• Ikastetxera doanean eta itzultzendenean bere lagunekin egon dadilaanimatu.

Seme-alaba bat erasotzailea delauste dugunean, jarraitzeko estrate-giak:• Ez da gomendagarria bere jokaeranegatiboak onartzea “horrelakoakdira umeak” esanez.

• Besteak beldurtzea ez dela inoizpositiboa izaten gogoraziko diegu,biktiman konfiantza murrizten baitu,bai bere buruan bai erasotzailearen-gan.• Zuen seme-alabarekin komunika-zioa bilatu. Konfiantzazko giro batbadago, arazoaren bat egonezgero komunikazioa erraztuko du.• Ahal den beste denbora emanzuen seme-alabarekin. Denbora horibaikortasunez baloratuko du etajokaera egokiagoen ikasketa proze-suan lagunduko du.• Gustuko ez dituen egoera etapertsonen aurrean erantzun oldar-korrak ez ematen irakatsi: errespe-tuz berba egin dezala, beste lekubatean jolas dadila, beste lagune-kin batu dadila.• Ezberdinak garela gogoratukodiogu, ez hobeak ez okerragoak etaezberdintasun horiek onartzen ikas-ten badu, errespetatuko du eta ingu-rukoek errespetatuko dute.

Espezialista baten interbentzioarenaukera ez utzi inoiz alde batera.

Las situaciones altamenteconflictivas en los centrosescolares pueden ser muydañinas para quienes lassufren, generalmente ensilencio y en soledad. Lasconsecuencias principalesque se derivan de estas“acciones negativas” seríanlas siguientes:• Para la Víctima: puedetraducirse en fracaso esco-lar, trauma psicológico, ries-go físico, insatisfacción,ansiedad, problemas depersonalidad…• Para el Agresor/a: podríanser los inicios de una poste-rior conducta delictiva, elaprendizaje de la obtenciónde poder basándose en laagresión, una creencia deque los actos violentos sonsocialmente aceptables yrecompensados.• Para los Compañeros/asObservadores/as: puedeconducir a una actitud pasi-va y complaciente ante lainjusticia.

Prebentzirako Udal Zerbitzua

Eskola-erasoari etxetik nola aurrea hartu

aurrera begira

aurrera begira

Gaur egun txundituta geratzen gara gure haur eta nera-beek agertzen duten biolentzia maila altuarengatik eta,batez ere, kanporatzen den moduarengatik: telefonoangrabazioak, umilazioak…Zer gertatzen da bakeareninguruko formazio eta informazio gehien duen belaunal-diak horrelako biolentzia agertzeko?Ez gaitezen asaldatu, kontuan izan behar baitugugutxiengo baten jarrera dela biolentziaren erabilera hau;baina izebergaren punta ote? Ondorengo hitzen helbu-rua hausnarketarako hasiera puntu bat eskaintzea da. Biolentzia honek ez du helbururik, ez dauka izateko arra-zoirik. Umilazioa eta biolentzia bera dute azken portu etahau da benetan kezkagarria. Zer gertatzen da nerabebatzuk bihozgabekerriaz jokatzeko? Gaur egungo gizar-tean eta heziketan buruak sentipenari aurrea hartu otedio? Gizarte bihozgabe baten islada ote?Bihotza neurri bezala hartzen badugu, ezinezko da bio-lentziaren erabilera krudel hau aurrera eramatea.Sentipenetik aldentzen garen heinean, biolentzia aukeraerraza bihurtzen da, aurrean dugun pertsonaren gizata-suna difuminatu eta objetu bezala antzematen baita. Bakearen inguruko heziketan, lehenengo pausoa agresi-bitatearen presentzia natural eta derrigorrezkoa onar-tzea da, biolentziarekiko egiten den paralelismoa per-bertitua baitago: agresibitatea destrukzioarekin lotzendugu, beronen energia konstruktiboa alde batera utziz. Haurraren garapenean agresibitateak funtsezko paperadauka: bizitzarekiko kuriositatea, mundua bereganatze-ko modua, objetuak manipulatzeko bidea...Bizitzarakobultzada da, nahiz eta haurrengan ematen diren agresi-bitate jarrerak helduok desegokitzat jo. Eta guztiz errepri-mitzen ditugu horiek kanporatzeko inolako alternatibarik

eskaini gabe eta mezu kontrajarriak emanez: alde bate-tik,beraien agresibitatea mozten dugu eta, bestetik, une-oro gure bizitzan ekintza biolentoak egiten ditugu (hitzez,jarreraz..). Ahaztu egiten dugu haurren kasuan agresibitateak ezduela bestearen kaltea bilatzen(nahiz eta askotan bes-teei min egin ondorio bezala), ez du biolentziarekin zeri-kusirik, norbere izatearen biziraupena du helburu .Beraien agresibitateari lekurik uzten ez badiogu, beremunduarekiko kuriositatea ere itotzen ari gara. Beraz,noiz bilakatu daiteke pertsonen agresibitate naturalabiolentzia?Agresibitatea instinto naturala denez, ezin da desager-tarazi; bere agerpenak ekidin ezin da egin. Energiahorrek guregan jarraituko du eta espresiorako bestebide batzuk aurkituko ditu (eta askotan ez egokienak).Autore batzuek dioten bezala, norbanakoaren agresibi-tatea erreprimitzen den gizarteetan biolentzia kolektiboahaunditu egiten da (aipatzen ari garen kasuetan talde-ko agresioak izan ohi dira).

Agresibitatea erabili eta bideratzeko aukera eta tresnakeskaini behar dizkiegu haurrei, bere alderdi konstruktibo-ari esker hazi eta hezi daitezen. Agresibitatea erreprimi-tua egon denean, bat-batean eztanda egiten du.Errepresioaren erruz ez da transformaziorako aukerarikegon, eta agertzen den agresioa haurrarena da, bainahelduon indar fisiko eta tresna teknikoekin:une honetanbihurtzen da arriskutsua eta biolentoa.Beraz, agresibitatearen alde konstruktiboari leku bat eginez diogunean, bihotzak lekurik ez duenean, eta inpunita-tea aurkitzen den unean, agertzen da biolentzia.

AGRESIBITATE ERREPRIMITUA:BIOLENTZIAREN ITURRI

Ione BeitialarrangoitiaPsikologoa,

gazte eta helduen psikoterapeuta

GURASOENDAKO ALDIZKARIA - Bergara · AURRERA BEGIRA / 3 GURASOENDAKO ALDIZKARIA Gaur egungo...

Documents

Transcript of GURASOENDAKO ALDIZKARIA - Bergara · AURRERA BEGIRA / 3 GURASOENDAKO ALDIZKARIA Gaur egungo...