Harreman funtzioa.

6, maila, Altza Herri Ikastetxea

Laguntza eta Hipi Gela

1

HARREMAN-FUNTZIOA. 3. GAIA

Harreman-funtzioari esker, ingurunean gertatzen diren aldaketei

erantzuten diegu. Harreman funtzioan, atal hauek hartzen dute

parte: zentzumen-organoek, nerbio-sistemak eta

lokomozio-aparatuak.

LOKOMOMOZIO-APARATUA

1.Eskeleto-sistema:

Eskeleto: gorputzeko hezur eta Kartilago guztien multzoa da.



2

2.- Artikulazioak:

Artikulazioak hezurren arteko loturak dira.

Hiru mota daude:

o Artikulazio finkoak: burezurrekoak

o Artikulazio mugikorrak: belaunak, ukondoak.

o Artikulazio erdimugikorrak: ornoak.



3

3.- Gihar-sistema:

Luzera aldatzeko gaitasuna duten organoak dira giharrak.

Gihar-sistemak gorputzaren mugimenduetan parte hartzen du.

Giharreak hezurretara tendoien bidez lotuta daude..



4

4.- Lokomozio-aparatua:

Bi elementu osatzen dute lokomozio-aparatua: eskeleto-sistemak

eta gihar-sistemak.

Mugimenduak artikulazio mugikorren inguruan sortzen dira.

Gihar pare batek parte hartzen du mugimendu bakoitzean.

Antagonistak deitzen dira : gihar bat uzkurtzean eta bestea

erlaxatu egiten denean.



5

NERBIO-SISTEMA

1.- Nerbio-sistemaren funtzioa :

Nerbio sistemak harreman-funtzioa zuzentzen du.

o Zetzumen-organoek inguruari buruzko informazioa ematen

diote eta organismoak nola erantzun behar duen

planifikatzen du.

o Barne-organoen eta sistemen funtzionamendua

koordinatzen du.

2.- Nerbio-sistemaren atalak:

Bi atal ditu:

o Nerbio-sistema zentrala: informazioa jaso, interpretatu

eta erantzun egiten du. Enzefaloak eta bizkarrezur-muinak

osatzen dute.

Nerbio-sistema zentrala.



6

o Nerbio-sistema periferikoa: Nerbioz osatuta dago.

Zentzumen-organoetan jasotako informazioa nerbio-

sistema zentralera eramaten du eta handik beste organo

batzuetara.

3.- Neuronak

Neuronak nerbio-sistemako zelula nagusiak dira.

Neuronaren atalak: o Gorputza: Nukleoa eta organuloak daude.

o Dendritak: luzakin lodiak: zentzumen organoek neuronei bidalitako

informazioa jasotzen dute.

o Axola: Luzakin bakarra.

4.- Mugimendu erreflexuak eta borondatezko mugimenduak:

Mugimenduaren bidez, gure inguruan gertatzen denari erantzuten diogu.

Bi motatako mugimenduak bereizten ditugu:

o Mugimendu erreflexuak : azkar eta nahi gabe sortzen dira.

o Borondatezko mugimenduak : gure nahiaren baitan daude eta

jakinaren gainean egiten ditugu : jatea, idaztea…



7

BARNE-KOORDINAZIOA :

1.- Gorputzaren barne-funtzionamendua

Gure gorputzaren barruan, prozesu asko gauzatzen dira

etengabe, gu konturatu gabe.

Nerbio-sistemak gorputzaren barne-funtzionamendua

kontrolatzen du, ez borondatezko giharren eta sistema

endokrinoaren bidez.

2.- Ez-borondatzeko giharrak

Ez-borondatzeko giharrak gure nahia zein-nahi delarik ere eta gu

horretaz ohartu ere egin gabe funtzionatzen dutenak dira.

Adibidez: bihotzeko giharrak, digestio-aparatuko giharrak.

3.- Sistema endokrinoa:

Sistema endokrinok hazkuntza eta ugalketa zuzentzen ditu.

Odolera hormonak isurtzen dituzten guruinek (glandulek) osatzen

dute sistema endokrinoa.

4.- Sistema endokrinoaren guruin nagusiak:

o Tiroide guruina.

o Pankrea. Insulina sortzen du. Digestio.sistemaren parte da.

o Obarioak emakumeetan eta barrabilak gizonetan. Sexu-

hormonak sorzten dituzte.

o Hipofisa. Hazkundearen hormona ere sortzen du.



8

Sistema endokrinoa



9

JARDUERAK

1.- Osatu esaldiak:

o nerbio sistema zentrala eta nerbio sistema periferikoa o eskeleto-sistemak eta muskulu sistemak o ez borondateko giharren eta sistema sistema

endokrinoaren... o guruin endokrinoek, hormonak

a.- Lokomozio-aparatua bi sistemak osatzen dute: ............................

.............. eta ...................................................................................................

b.- Nerbio-sistema bi hauek osatzen dute: nerbio-sistema..............

................................................ eta .................................................................

c.- Sistema endokrinoa ...................................................... osatzen

dute ........................................................ sortzen dute haiek.

d.- Nerbio-sistemak gorputzaren barne-funtzionamendua

zuzentzen du ......................................................... giharren eta

sistema ......................................................... bidez.

2.- Kopiatu liburutik neuronaren marrazkia eta idatzi izen haueK:

gorputza - nukleoa - luzakinak



10

3.- Lotu:

Iban zain dago espaloian.

Zirkulazio-argia oinezkoentzako

berde jartzean, bidea

zeharkatzen hasi da.

Mugimendu erreflexua

Leire oinez doa, eta sorbaldan

ukitu du norbaitek. Berréala,

lepoa bihurtu du, nor den

ikusteko.

Borondatzeko mugimendua

4.- Santiago Ramon y Cajalen biografia idatziko dugu:

o Non jaio zen:

o Noiz jaio zen:

o Noiz hil zen:

o Non ikasi zuen:

o Non bizi izan zen:

o Non egin zuen lan:

o Zer aurkitu zuen bere lanean:

o Beste datu batzuk:



11

KALIGRAFIA

Harreman funtzioa. Harreman-funtzioaren bidez, kanpo-ingurunean eta barne-ingurunean gertatzen diren aldaketei erantzuten diegu. Kanpo-ingurunean gertatzen diren aldaketei erantzuteko, zentzumen-organoak, nerbio-sistema erta lokomozio-aparatua erabiltzen ditugu. Nerbio-sistema Nerbio-sistemak bi zati hauek ditu: nerbio-sistema zentrala eta nerbio-sistema periferikoa. Nerbio-sistema zsentralak bi osagai hauek ditu: entzefaloa eta bizkarrezur-muina. Nerbio-sistema periferikoa nerbioz osatuta dago.



12

Barne-koordinazioa Barne-koordinazioan, nerbio-sistemak, ez-borondatezko giharrek eta sistema endokrinoak esku hartzen dute. Sistema endokrinoa guruin endokrinoz osatuta dago. Guruin endokrinoek hormonak sortzen dituzte.



13



14

Harreman funtzioa.

Education

Transcript of Harreman funtzioa.