Yordana Acedok egina

Haurren intoxikazioak prebenitzeko

gurasoentzako gidaliburua

Haurrak bizkor mugitzen dira... toxikoak bezain bizkor

Pediatriako Larrialdi Zerbitzua

Gurutzetako Unibertsitate Ospitalea

Argazkilaria Jorge Gómez Manresa (CC by-nc-nd)

Haurren Intoxikazioak prebenitzeko gurasoentzako gidaliburua by Yordana Acedo is licensed under a Creative Commons Reconocimiento-NoComercial-SinObraDerivada 4.0 Internacional License.

https://www.flickr.com/photos/jorgegomezmanresa/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.es_ES

Intoxikazio gehienak prebeni daitezke!

Intoxikaziorik

gertatuz gero, deitu

TOXIKOLOGIAKO

INSTITUTU

NAZIONALERA

915.620.420

Haurrak sintoma

larriak baditu, hala

nola arnasa hartzeko

zailtasuna edo

konbultsioak, edo

erantzuten ez badu,

DEITU

EMERGENTZIETARA

112

Gidaren helburuak dira...

Etxean egon daitezkeen toxikoez ohartaraztea

Familiek jakitea zer urrats eman behar diren

intoxikazioren bat gertatuz gero

Begiratu bizkor bat

intoxikazioei...

• Sei urtetik beherako haurrek dute intoxikazioakizateko arriskurik handiena, dena arakatzeko

irrika dutelako

• Etxean gertatzen diren intoxikazio gehienaksendagaiek, etxeko produktuek eta kosmetikoek

eragiten dituzte

• Intoxikazioen mekanismoa zein den jakin beharda prebentzio-neurri egokiak hartzeko

Aurkibidea

Etxeko arriskuak…………………4

Arrisku-ikurrak…………….6

Lehen laguntzak………………..7

Sendagai-intoxikazioen

prebentzioa…………………9

Etxeko produktuen intoxikazioen

prebentzioa…….10

CO-agatiko intoxikazioa…………11

Nerabeen

intoxikazioak………………………12

3

Etxeko arriskuak

Helduok eta haurrek ez dugu berdin ikusten mundua.

Imajinatu zer ikusiko zenukeen haur baten begiekin.

Etxean ditugun produktu gehienek ez dute kalterik

egiten modu egokian erabiltzen baditugu, baina

modu desegokian, kantitate desegokian edo pertsona

desegokiarekin erabiltzen baditugu, intoxikazio-

iturri izan daitezke, bereziki, haurretan.

Hurrengo orrian intoxikazio-iturri izan daitezkeen

produktuen zerrenda bat dago. Baina ez ahaztu beste

batzuk ere izan daitezkeela. Zerbait toxikoa dela uste

baduzu, garrantzitsua da modu egokian gordetzea.

Gorde beti produktu horiek haurrek ikusi ezin haurrek ikusi ezin haurrek ikusi ezin haurrek ikusi ezin

duten leku batean; ahal bada, itxi daitekeen duten leku batean; ahal bada, itxi daitekeen duten leku batean; ahal bada, itxi daitekeen duten leku batean; ahal bada, itxi daitekeen

leku garaleku garaleku garaleku garai bateani bateani bateani batean. Gainera, oso garrantzitsua

da produktuak beti beren jatorrizko ontzietanjatorrizko ontzietanjatorrizko ontzietanjatorrizko ontzietan

edukitzea, barruan zer dagoen argi jakiteko

eta intoxikaziorik ez gertatzeko.

4

Argazkilaria Kygp (CC by-nc-nd)

Argazkilaria Madhan Kumar (CC by-nc-nd)

http://www.flickr.com/photos/kygp/http://www.flickr.com/photos/madhankumarbs/

Begiratu etxean, eta bilatu toxikoak izan daitezkeen eta haurren

helmenetik kanpo gorde beharko liratekeen produktuak

Logela:

� Tabakoa

� Sendagaiak

� Azazkaletako

esmaltea eta esmalte-

kentzekoa

� Makillajea...

Bainugela:

� Sendagaiak

� Bainuontzia eta

dutxa garbitzeko

produktuak

� Xaboiak

� Lurrinak

� Bainu-gatzak

5

Gogoratu haurra egon ohi den etxe guztietan

begiratzea

Trastelekuak, garajeak,

lorategiak

� Izotz-kontrakoa

� Landareak

� Pinturak

� Erregaiak

� Erretzeko alkohola

� Agoarrasa...

Sukaldea

� Labe-garbigarriak

� Ontzi-garbigailuetarako

pastillak

� Lixiba

� Edari alkoholdunak

� Intsektizidak...

Erakutsi seme-alabei ikur hauek arriskua adierazten dutela. Gorde produktu hauek

haurren helmenetik kanpo beti. Ez kendu produktuen etiketak

Arrisku-ikurrak

LEHERKORRALEHERKORRALEHERKORRALEHERKORRA Lehertu egin daiteke astinduz edo zulatuz gero. Askatzen diren piezek kalte

larriak eragin ditzakete, batez ere begietan.

SUKOIASUKOIASUKOIASUKOIA Produktu honek edo haren keek erraz har dezakete su bero-iturri batetik,

sugarretatik edo txinpartetatik gertu badaude.

KALTEGARRIA/NARRITAGARRIAKALTEGARRIA/NARRITAGARRIAKALTEGARRIA/NARRITAGARRIAKALTEGARRIA/NARRITAGARRIA Larruazalarekin edo mukosekin hurbileko kontaktua, kontaktu luzea edo

errepikatua izanez gero hantura-erreakzioa eragin dezaketen substantziak.

KORROSIBOAKORROSIBOAKORROSIBOAKORROSIBOA Kalteak eragiten dituzte ehunetan. Larruazala edo begiak erre ditzakete. Irentsiz

gero, kalte larriak eragin ditzake digestio-traktuan.

TOXIKOATOXIKOATOXIKOATOXIKOA Inhalatzean, irenstean edo larruazal bidez xurgatzean, osasun-arazo

larriak eragin ditzake, baita heriotza ere.

6

Lehen laguntzak

Intoxikazio LARRIen kasuanIntoxikazio LARRIen kasuanIntoxikazio LARRIen kasuanIntoxikazio LARRIen kasuan (konortea galtzea, arnasa hartzeko zailtasuna, konbultsioak…), deitu deitu deitu deitu

112 zenbakira112 zenbakira112 zenbakira112 zenbakira

Gainerako kasuetan, deitu Toxikologiako Institutu Nazionalera (915.620.420),

informazio gehiago eta jarraibideak jasotzeko, eta, bestela, jo ezazu zure osasun-zentrora

edo emergentzia-zerbitzu hurbilenekora.

Intoxikazioetan denborak urrea balio du!

Toxikoa ahotik hartu bada...Toxikoa ahotik hartu bada...Toxikoa ahotik hartu bada...Toxikoa ahotik hartu bada...

� Haurrak konortea galdu badu edo arnasa hartzeko zailtasunak edo konbultsioak baditu, deitu 112ra.

� Bere kordean badago eta arnasa hartzen badu, begiratu ea irentsi dezakeen.

� Inoiz ez eragin oka egitea eta inoiz ez eman substantziarik oka egiteko; horrek kalte handiagoa

egiten du batzuetan.

� Saiatu identifikatzen zer produktu eta zenbat hartu duen eta zenbat denbora igaro den hura hartu

duenetik.

Toxikoa inhalatu egin bada...Toxikoa inhalatu egin bada...Toxikoa inhalatu egin bada...Toxikoa inhalatu egin bada...

� Saihestu zuk substantzia bera inhalatzea, eta atera inhalatu duen pertsona aire zabalera;

ezin bada kanpora atera, ireki leihoak eta ateak.

� Haurrak konortea galdu badu edo arnasarik hartzen ez badu edo arnasa hartzeko zailtasunak baditu,

deitu 112ra.

� Saiatu identifikatzen zer substantzia inhalatu duen eta zenbat denbora egon den haren eraginpean.

7

Begietan sartu bada...Begietan sartu bada...Begietan sartu bada...Begietan sartu bada...

� Sartu burua ur epeletan (ez berotan), eta ziurtatu bi begiak urpean daudela. Dutxan egin daiteke, ur-

zurrusta zuzenean begietara zuzenduz eta begiak etengabe kliskatuz. Egon horrela 15 minutu.

� Ez behartu begiak irekitzera. Jarraitu kliskatzen.

� Saiatu jakiten zer produktu izan den eta noiz gertatu den.

Larruazalarekin ukitu bada...Larruazalarekin ukitu bada...Larruazalarekin ukitu bada...Larruazalarekin ukitu bada...

� Bota kutsatuta dagoen arropa berehala.

� Identifikatu ukitutako larruazal-eremua

� Garbitu larruazala ur-zurrustaren azpian 10-15 minutuz.

� Saiatu jakiten produktuak zer izen duen eta noiz gertatu den.

Ziztadak/HozkakZiztadak/HozkakZiztadak/HozkakZiztadak/Hozkak

Ziztaden eta hozken tratamendua oso desberdina izan daiteke sintomen kausen arabera. Hala ere,

garrantzitsua da kontsultatzea, jakiteko tratamendu espezifikorik behar den.

� Haurrak konortea galdu badu edo arnasarik hartzen ez badu edo arnasa hartzeko zailtasunak baditu,

deitu 112ra.

� Eraman haurra leku seguru batera, kalte gehiago jasango ez duen leku batera.

� Saiatu jakiten zer animaliak edo intsektuk eragin dion eta zer sintoma dituen.

Zeren berri eman behar dut intoxikazioari

dagokionez?

Saiatu beti ahalik eta informaziorik gehiena biltzen, lagungarria izan

baitaiteke tratamendua zehazteko.

Zer
• Zenbat
• Nola
• Noiz
• Zergatik
• Aurrekariak
•

Sintomak
• Sintomen segida

Saiatu dagokion substantzia identifikatzen (ahal baduzu, eraman

ontzia zeurekin)

Kalkulatu gutxi gorabehera zenbat hartu duen

Zenbat denbora igaro da gehienez?

Nola gertatu da: dosi-errore bat izan da, inhalazioa, ustekabean

hartu du...?

Badu gaixotasun edo aurrekaririk nire semeak edo alabak?

Zer sintoma ditu, eta zer ordenatan agertu dira?

8

Sendagai-intoxikazioen prebentzioa

AholkuaAholkuaAholkuaAholkua

Jarri botika-kutxa egunean

maiz. Kendu iraungitako

sendagaiak edo erabiltzen ez

dituzunak, eta eraman

farmaziara, botatzeko.

Intoxikazioak gerta daitezke sendagaia okerreko dosian

ematen bada, okerreko pertsonari ematen bazaio edo biak

batera egiten badira.

• Inoiz ez hartu sendagaiak seme-alaben aurrean;helduak imitatzen dituzte beti.

• Inoiz ez deitu "gozoki" sendagai bati. Arreta berezia izanzapore atsegina eta zure seme-alaben gustukoa duten

sendagaiekin.

• Saihestu distrazioak sendagaiak ematen edo hartzendiren bitartean.

• Irakurri beti prospektua, eta egiaztatu dosia egokia delasendagaia ematen duzun bakoitzean.

• Gorde sendagaiak haurren helmenetik kanpo eta betijatorrizko ontzian.

• Ez eman sendagairik ilunpetan.• Idatzi zer sendagai eta zer dosi eman dizkiozun semeari

edo alabari, beste zaintzaile batek botika berriz ematea

saihesteko.

9

Argazkilaria Renata Santoniero (CC by-nc-nd)

http://www.flickr.com/photos/renata-santoniero/

Etxeko produktuen intoxikazioen prebentzioa

AholkuaAholkuaAholkuaAholkua

Eduki beti etxeko produktuak

beren jatorrizko ontzietan.

Erakutsi seme-alabei ez dela

produktu horietara gerturatu

behar.

Etxeko produktuen intoxikazioak dira haurren kasuan maizen

agertzen direnetako batzuk.

• Gorde beti horrelako produktuak leku garaietan, eta,ahal bada, giltzapean.

• Eduki beti jatorrizko ontzietan, nahastea saihesteko.• Produktu horietakoren bat erabiltzen ari bazara eta

telefonoak jotzen badu edo atea jotzen badute, eraman

produktua zurekin. Ez utzi zure semeak edo alabak har

dezakeen leku batean.

• Ez nahasi produktuak. Lurrun toxikoak sor daitezke, eta,inhalatuz gero, kaltegarriak izan daitezke zuretzat edo

zure semearentzat edo alabarentzat.

• Ahal den neurrian, erosi segurtasun-tapoia dutenproduktuak, eta, beti etxean erabiltzekoak, ez

industrialak.

• Gorde produktuaren etiketak.• Intoxikazioren bat gertatuz gero, eraman beti jatorrizko

ontzia zurekin, balizko toxikoak bizkorrago

identifikatzeko. 10

Argazkilaria Brittney Bush Bollay (CC by-nc-nd)

http://www.flickr.com/photos/tzofia/

CO-agatiko intoxikazioak

Karbono monoxidoa (CO) ez kolorerik, ez usainik eta ez

zaporerik ez duen gasa da. Normalean, autoen, estufen eta

abarren errekuntza desegokiagatik gertatzen da. CO-

agatiko intoxikazioak heriotza eragin dezake.

• Autoa eta erregaiez ibiltzen diren estufa guztiak maizikuskatu, eta mantentze-lan egokiak eginda eduki.

• Inoiz ez utzi autoaren motorra martxan garajebarruan.

• Inoiz ez egin barbakoarik eraikin baten barruan edogarajean.

• Ez egin lo gas- edo keroseno-estufa bat dagoenaireztatu gabeko gela batean.

• Estufa bat, galdara bat... dagoen leku batean burukomina edo zorabioa sentituz gero, atera segituan

kalera.

• CO-agatiko intoxikazioaren sintomak dituen norbaittopatzen baduzu, deitu 112ra.

CO-agatiko

intoxikazioaren sintomak

Buruko mina

Zorabioa

Nahasmena

Goragalea

Konorte-galera

11

Nerabeen intoxikazioak

Nerabeen intoxikazioak nahita egindakoak izaten dira gehienetan.

Gehienetan, aisialdian eta ondo pasatzeko asmoz egindakoak dira.

Bada beste egoera bat ere intoxikazio-arrazoi izan daitekeena

helduen artean: norbere buruaz beste egiteko ahalegina. Baina

hori aurrekoa baino gutxiagotan gertatzen da.

Horrelako intoxikazioak gero eta gehiago ari dira gertatzen,

gutxitzeko ahaleginak egiten diren arren. Ezaugarri hauek dituzte:

� Etxetik kanpo gertatzen dira

� Sintomak maiz izaten dituzte, eta emergentzia-

zerbitzuetara gainerako intoxikazioetan baino

geroago jotzen dute

� Toxikoa ez da beti izaten ezaguna

� Zailagoa izaten da maneiatzeko

Berriro ere, prebentzioa da garrantzitsuena. Ezinbestekoa da gure

seme-alabekin alkoholari edo drogei buruz, besteak beste, hitz

egitea, eta zer ohitura dituzten jakiten saiatzea.

Gure semeak edo alabak horrelako intoxikazioren bat izan badu,

ondoren segimendua egin behar da berriro gerta ez dadin.

Bazenekien…

Intoxikazio etilikoa da

nerabeetan gehien

gertatzen dena, eta

haren intzidentzia

handituz doa. Gero eta

gazteagoek izaten

dituzte intoxikazioak.

12

Laburbilduz...

Intoxikaziorik

gertatuz gero, deitu

TOXIKOLOGIAKO

INSTITUTU

NAZIONALERA

915.620.420

Haurrak sintoma

larriak baditu, hala

nola arnasa hartzeko

zailtasuna edo

konbultsioak, edo

erantzuten ez badu,

DEITU

EMERGENTZIETARA

112

Edozein substantzia bihur

daiteke balizko toxiko

Prebentzioa da gure armarik

onena

Ez egin zalantzarik ustezko

edozein intoxikazioren aurrean

kontsulta egiteko

Intoxikazio gehienak geure

etxean bertan gertatzen dira

13