HENAC zirriborroa (2010-I-18)eibz.educacion.navarra.es/baliabideak/curriculumak/dok/...Curriculum...

_________________________________________________________________________________

HENAC Helduak Euskalduntzeko Nafarroako Curriculuma

42/2011 FORU DEKRETUA, maiatzaren 16koa

Nafarroako Foru Komunitatean helduei euskara irakasteko curriculuma ezartzen duena

_________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________ HENAC - 42/2011 FORU DEKRETUA, maiatzaren 16koa, Nafarroako Foru Komunitatean

helduei euskara irakasteko curriculuma ezartzen duena. 2



AURKIBIDEA

1. SARRERA 7 1.1. Atarikoa........................................................................................... 7 1.2. Printzipio metodologikoak ..................................................................... 8

2. MAILEN DEFINIZIOAK 10 2.1. A1 maila ......................................................................................... 10 2.2. A2 maila ......................................................................................... 10 2.3. B1 maila ......................................................................................... 10 2.4. B2 maila ......................................................................................... 11 2.5. C1 maila ......................................................................................... 11

3. HIZKUNTZA-JARDUERAK ETA ESTRATEGIAK 13 3.1. A1 maila ......................................................................................... 14

3.1.1. A1 Ulermena ............................................................................... 14 A1 AHOZKO ULERMENA ..................................................................... 14 A1 IDATZIZKO ULERMENA .................................................................. 15

3.1.2. A1 Elkarreragina .......................................................................... 16 A1 AHOZKO ELKARRERAGINA .............................................................. 16 A1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ............................................................ 16

3.1.3. A1 Adierazpena............................................................................ 17 A1 AHOZKO ADIERAZPENA ................................................................. 17 A1 IDATZIZKO ADIERAZPENA ............................................................... 17

3.2. A2 maila ......................................................................................... 19 3.2.1. A2 Ulermena ............................................................................... 19

A2 AHOZKO ULERMENA ..................................................................... 19 A2 IDATZIZKO ULERMENA .................................................................. 20 A2 ULERMEN-ESTRATEGIAK ................................................................ 21

3.2.2. A2 Elkarreragina .......................................................................... 21 A2 AHOZKO ELKARRERAGINA .............................................................. 21 A2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ............................................................ 22 A2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK ......................................................... 22

3.2.3. A2 Adierazpena ......................................................................... 23 A2 AHOZKO ADIERAZPENA ................................................................. 23 A2 IDATZIZKO ADIERAZPENA ............................................................... 23 A2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK ............................................................. 24

3.3. B1 maila ......................................................................................... 25 3.3.1. B1 Ulermena ............................................................................... 25

B1 AHOZKO ULERMENA ..................................................................... 25 B1 IDATZIZKO ULERMENA .................................................................. 26 B1 ULERMEN-ESTRATEGIAK ................................................................ 27

3.3.2. B1 Elkarreragina .......................................................................... 27 B1 AHOZKO ELKARRERAGINA .............................................................. 27 B1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ............................................................ 28 B1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK ......................................................... 28

3.3.3. B1 Adierazpena ............................................................................ 29 B1 AHOZKO ADIERAZPENA ................................................................. 29 B1 IDATZIZKO ADIERAZPENA ............................................................... 30 B1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK ............................................................. 31

3.4. B2 maila ...................................................................................... 32 3.4.1. B2 Ulermena ............................................................................ 32

B2 AHOZKO ULERMENA ..................................................................... 32 B2 IDATZIZKO ULERMENA .................................................................. 33 B2 ULERMEN-ESTRATEGIAK ................................................................ 34



3.4.2. B2 Elkarreragina .......................................................................... 34 B2 AHOZKO ELKARRERAGINA .............................................................. 34 B2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ........................................................... 35 B2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK ......................................................... 35

3.4.3. B2 Adierazpena ........................................................................... 36 B2 AHOZKO ADIERAZPENA ................................................................. 36 B2 IDATZIZKO ADIERAZPENA .............................................................. 37 B2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK ............................................................ 38

3.5. C1 maila ......................................................................................... 39 3.5.1. C1 Ulermena .............................................................................. 39

C1 AHOZKO ULERMENA .................................................................... 39 C1 IDATZIZKO ULERMENA .................................................................. 40 C1 ULERMEN-ESTRATEGIAK ................................................................ 41

3.5.2. C1 Elkarreragina .......................................................................... 41 C1 AHOZKO ELKARRERAGINA .............................................................. 41 C1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ........................................................... 42 C1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK ......................................................... 42

3.5.3. C1 Adierazpena ........................................................................... 43 C1 AHOZKO ADIERAZPENA ................................................................. 43 C1 IDATZIZKO ADIERAZPENA .............................................................. 44 C1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK ............................................................ 44

4. KOMUNIKAZIO-GAITASUNAK 46 4.1. KOMUNIKAZIO-GAITASUN OROKORRAK ...................................................... 46

4.1.1. GAITASUN SOZIOKULTURALAK .......................................................... 47 4.1.2. GAITASUN ESTRATEGIKOAK ............................................................. 49

4.2. HIZKUNTZA-GAITASUNAK ..................................................................... 50 4.2.1. GAITASUN PRAGMATIKOAK .............................................................. 50

4.2.1.1. TESTU-GENEROAK ................................................................... 50 A1 maila ..................................................................................... 51 A2 maila ..................................................................................... 52 B1 maila ...................................................................................... 54 B2 maila ...................................................................................... 56 C1 maila ..................................................................................... 57

4.2.1.2. GAITASUN FUNTZIONALAK ......................................................... 59 4.2.1.3. DISKURTSO-GAITASUNAK ........................................................... 59

a. Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa ....................................... 59 b. Ideien koherentzia ...................................................................... 61 c. Kohesiorako baliabideak ................................................................ 62 d. Modalizazioa ............................................................................. 64

4.2.2. GAITASUN GRAMATIKALAK .............................................................. 67 4.2.2.1. A1 MAILA ............................................................................. 67

a. A1 Lexikoa eta semantika .............................................................. 67 b. A1 Fonetika, fonologia eta intonazioa ............................................... 67 c. A1 Ortografia ............................................................................. 68 d. A1 Izen-sintagma ........................................................................ 69 e. A1 Aditz-sintagma ....................................................................... 71 f. A1 Sintaxia ................................................................................ 74 g. A1 Kohesiorako baliabideak: ........................................................... 76

4.2.2.2. A2 MAILA ............................................................................. 79 a. A2 Lexikoa eta semantika .............................................................. 79 b. A2 Fonetika, fonologia eta intonazioa ............................................... 80 c. A2 Ortografia ............................................................................. 80 d. A2 Izen-sintagma ........................................................................ 81



e. A2 Aditz-sintagma ....................................................................... 83 f. A2 Sintaxia ................................................................................ 85 g. A2 Kohesiorako baliabideak: ........................................................... 88

4.2.2.3. B1 MAILA .............................................................................. 90 a. B1 Lexikoa eta semantika .............................................................. 90 b. B1 Fonetika, fonologia eta intonazioa ................................................ 90 c. B1 Ortografia ............................................................................. 91 d. B1 Izen-sintagma ......................................................................... 91 e. B1 Aditz-sintagma ....................................................................... 94 f. B1 Sintaxia ................................................................................ 97 g. B1 Kohesiorako baliabideak .......................................................... 101

4.2.2.4. B2 MAILA ............................................................................ 105 a. B2 Lexikoa eta semantika ............................................................ 105 b. B2 Fonetika, fonologia eta intonazioa .............................................. 105 c. B2 Ortografia ........................................................................... 106 d. B2 Izen-sintagma ....................................................................... 106 e. B2 Aditz-sintagma ..................................................................... 109 f. B2 Sintaxia .............................................................................. 112 g. B2 Kohesiorako baliabideak .......................................................... 117

4.2.2.5. C1 MAILA ............................................................................ 121 a. C1 Lexikoa eta semantika ............................................................ 121 b. C1 Fonetika, fonologia eta intonazioa .............................................. 121 c. C1 Ortografia ........................................................................... 122 d. C1 Izen-sintagma ...................................................................... 123 e. C1 Aditz-sintagma ..................................................................... 125 f. C1 Sintaxia .............................................................................. 127 g. C1 Kohesiorako baliabideak .......................................................... 131

5. EBALUAZIOA 138 5.1. Printzipio orokorrak .......................................................................... 138

a. Mailen definizioak, hizkuntza-jarduerak eta estrategiak. ....................... 140 b. Testu-generoak ........................................................................ 141 c. Ebaluazio-irizpideak ................................................................... 141

5.2. Ebaluazio-irizpideak ......................................................................... 142 5.2.1. A1 mailako ebaluazio-irizpideak ...................................................... 143

a. A1 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa ................................. 143 b. A1 Diskurtsoaren antolaketa ......................................................... 143 c. A1 Baliabide gramatikalak ............................................................ 144 d. A1 Estrategiak .......................................................................... 144 e. A1 Ahozko jariotasuna ................................................................ 144

5.2.2. A2 mailako ebaluazio-irizpideak ...................................................... 145 a. A2 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa ................................. 145 b. A2 Diskurtsoaren antolaketa ......................................................... 145 c. A2 Baliabide gramatikalak ............................................................ 145 d. A2 Estrategiak .......................................................................... 146 e. A2 Ahozko jariotasuna ................................................................ 146

5.2.3. B1 mailako ebaluazio-irizpideak ...................................................... 146 a. B1 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa ................................. 146 b. B1 Diskurtsoaren antolaketa ......................................................... 147 c. B1 Baliabide gramatikalak ............................................................ 147 d. B1 Estrategiak .......................................................................... 148 e. B1 Ahozko jariotasuna ................................................................ 149

5.2.4. B2 mailako ebaluazio-irizpideak ...................................................... 149 a. B2 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa ................................. 149



b. B2 Diskurtsoaren antolaketa .......................................................... 149 c. B2 Baliabide gramatikalak ............................................................ 150 d. B2 Estrategiak .......................................................................... 151 e. B2 Ahozko jariotasuna ................................................................. 151

5.2.5. C1 mailako ebaluazio-irizpideak ...................................................... 152 a. C1 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa .................................. 152 b. C1 Diskurtsoaren antolaketa .......................................................... 152 c. C1 Baliabide gramatikalak ............................................................ 152 d. C1 Estrategiak .......................................................................... 153 e. C1 Ahozko jariotasuna ................................................................. 154



1. SARRERA

1.1. Atarikoa

Europako Kontseiluaren Hizkuntza Politikarako Atalak Europako Erreferentzia Marko

Bateratua (EEMB) garatu du, bertako hizkuntzen curriculumak garatzeko erreferentzia

bateratua izan dadin. Helduak Euskalduntzeko Nafarroako Curriculumak (HENAC) EEMBk

ematen dituen gidalerroei jarraitzen die. Bertan proposatzen diren maila bateratuak hartzen

ditu oinarri, euskararen irakaskuntzaren berariazko ezaugarriei egokituta, eta Nafarroako

profesionalek helduen prestakuntzan eta haien maila egiaztatzen izandako eskarmentuan

oinarrituta.

Honako hauek dira Europako Erreferentzia Marko Bateratuan ezarritako mailak, eta

curriculum honek bere egiten dituenak: A1, A2 (oinarrizko erabiltzailearen maila), B1, B2

(erabiltzaile independentearen maila), C1, C2 (erabiltzaile gaituaren maila).

HENACek C1 maila arteko deskribapena egiten du, azken hori ere barne.

- Curriculuma, zertarako?

Curriculum hau oinarri bateratua da, Nafarroako helduak euskalduntzeko hizkuntza-

programak, programazioetarako jarraibideak, azterketak, materialak eta abar prestatzeko.

Euskara komunikazio-tresna gisa erabiltzeko jakin beharrekoa deskribatzen du, eta helburu

horiek lortzeko beharrezkoak diren zehaztapenak: printzipio teorikoak, metodologia, mailak,

edukiak, prozesuak...

Dokumentu honen helburua da ikasleen, irakasleen, azterketa-diseinatzaileen, aztertzaileen,

azterketarien, eta Administrazioaren lana eta lankidetza hobetzea.

- Curriculuma, nolakoa?

Administrazioak egin duen curriculum hau oinarrizkoa, orokorra eta zabala da eta 1.

zehaztapen-mailako curriculuma deritzo. Euskaltegi (edo erakunde) bakoitzak berea egin

beharko du (2. zehaztapen-mailakoa izanen da), aurrekoan oinarritua, eta bere ezaugarri



soziokulturaletara moldatua. Ikastetxe edo erakunde aztertzaile bakoitzak 3. zehaztapen-

mailako curriculuma eginen du, ikasleen eta azterketarien beharretara egokituta; horren

bidez zehaztuko da, egunez egun eta atazaz ataza, egin beharreko lana.

Curriculum honen helburua koherentea, irekia, malgua eta integratzailea izatea da, egoera

bakoitzaren arabera egokitzapenak egiteko bidea emateko, eta partaide guztiak bere baitan

biltzeko, haien beharrak eta ingurune soziokulturala aintzat hartuta.

Euskara Nafarroako berezko hizkuntza bat denez, curriculumak euskararen ingurune

soziokulturala aintzat hartu eta bere baitan integratzen du. Tresna izan nahi du euskara-

erabiltzaileak gizarteko arlo guztietan trebatzen laguntzeko: arlo pertsonalean, sozialean,

akademikoan, laboralean, administratiboan...; eta hizkuntzaren normalizazio prozesuan parte

hartzeko aukera eman nahi die, beraren ezagutza, erabilera eta transmisioaren bitartez.

HENACek Nafarroako euskara-ikasleen tipologia eta euskara ikasteko motibazio mota guztiak

hartzen ditu kontuan: instrumentala, kulturala edota integratzailea. Halaber, kontuan

hartzen ditu bide naturaletik zein bide akademikotik euskara jaso duten nafarren ezaugarriak,

eta, era berean, haien beharrak asetzeko gauza izan beharko du.

1.2. Printzipio metodologikoak

Gaitasunetan oinarritutako irakaskuntza eta ebaluazioa dira curriculum honen oinarri

metodologikoak. Hizkuntza bat hitz egiteko, komunikazio-jardueretan parte hartzea

beharrezkoa da, xede jakin batekin, gaitasunez baliaturik, testuinguru eta arlo jakin batean.

Europako Erreferentzia Marko Bateratuak zenbait gogoeta egitea proposatzen du: batetik,

besteekin hitz egiten dugunean edo elkarri idazten diogunean, zer gaitasunez baliatzen

garen, eta nola garatzen ditugun, hizkuntza berri bat ikastean; bestetik, esaten digu nola

zehaztu geure helburuak, nola gauzatu hizkuntza baten ikaskuntza-prozesua, zer egin

dezakegun hori erraztearren eta nola ebaluatu.

Egoera komunikatiboetan egiten diren hizkuntza-jarduerak dira hizkuntzen ikaskuntza- eta

irakaskuntza-prozesuaren oinarriak. Honako hau da proposaturiko metodologiaren ardatza:

ekintza komunikatiboak gauzatzeko, hizkuntza-baliabideak erabiltzen ikastea eta irakastea,



esanahi osoa ematen dien gizarte-testuinguru jakin batean eta mota guztietako testuen

bitartez.

Hori dela eta, curriculum honek zehazten du: hiztun bat maila bakoitzean zer hizkuntza-

jarduera egiteko gai den −ahozko zein idatzizko ulermen, adierazpen eta

elkarreraginezkoak−; zein gaitasun-komunikatibo garatu behar dituen −orokorrak eta

hizkuntzazkoak−; hori gauzatzeko zer estrategia erabiltzen dituen eta, azkenik, proposatzen

du ataza tresna didaktiko egoki gisa, ikasgelako lanketarako.

Ikuspegi komunikatiboaz gain, curriculum honek ikuspegi konstruktibista ere hartu du

oinarritzat. Konstruktibismoaren ikuspegitik, bigarren hizkuntzaren ikaskuntza-prozesua

norberaren aurreko ezagutzen eta eduki berrien arteko sintesi- edo orekatze-prozesua da.

Ikasleak, elementu linguistiko berriak bereganatu ahala (asimilazioa), bere aurreko ezagutzak

moldatu egiten ditu, xede-hizkuntzaren arabera (egokitzapena).



2. MAILEN DEFINIZIOAK

2.1. A1 maila

Gai da eguneroko bizitzan sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide mailako testuak ulertzeko

eta erabiltzeko, eta baita berehalako beharrak asetzearren esaldi soilak osatzeko ere. Badaki

bere buruaren eta besteen aurkezpena egiten, eta badaki helbide, gauza, eta ezagutzen duen

jendeari buruzko oinarrizko informazio pertsonala ematen eta eskatzen. Azaleko harremanak

izan ditzake, batez ere galde-erantzunen egituran, baldin eta solaskideak mantso eta argi hitz

egiten badio, eta laguntzeko prest badago.

2.2. A2 maila

Gai da bere eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako testuak, esaldi eta esapide

mailakoak, ulertzeko, solaskidea laguntzeko prest badago: bere buruari eta familiari buruzko

oinarrizko informazioa, erosketei, intereseko lekuei, lanbideei eta abarrei buruzko

informazioa... Badaki komunikatzen ataza soilak eta arruntak egiteko orduan, baldin eta

ezagunak edo ohikoak dituen gaiei buruzko informazio-truke erraza eta zuzena bakarrik

eskatzen badute. Gai da bere iraganaz eta inguruneaz narrazio eta deskribapen errazak

ulertzeko eta idazteko, eta badaki bere berehalako beharrak adierazten. Zailtasunak izaten

ditu testu luzeagoetako ideia nagusiak ulertzeko.

2.3. B1 maila

Gai da euskara estandarrean sortutako testu ez-konplexuen ideia nagusiak ulertzeko, gai

ezagunei buruzkoak badira, eta eguneroko testuinguru ezagunetan sortuak badira, batez ere



harremanetan eta aisialdian. Badaki toki euskaldun gehienetan ongi moldatzen, harreman

errazetan. Gai ezagun edo interes pertsonaleko gaiei buruzko testu soilak eta koherenteak

osa ditzake. Gai da esperientzien, gertaeren, nahien eta asmoen berri emateko, eta gai da,

orobat, bere iritziak labur-labur arrazoitzeko eta bere asmoak azaltzeko. Hala ere,

zailtasunak izaten ditu bere hurbileko testuingurutik kanpo. Mugak ditu, bestalde,

zehaztasunean eta erregistroan. Akats linguistiko ugari egiten du, lexiko mugatua du, eta

bere jarduera motela da.

2.4. B2 maila

Gai da ohiko gai eta egoera ezagunei buruzko solasaldiak, narrazioak, deskribapenak,

instrukzioak eta azalpen laburrak ulertzeko eta adierazteko, ahoz nahiz idatziz. Edozein

euskaldunekin mintza daiteke, nahiko jariotasunez eta naturaltasunez, halako eran non ez

duten ahalegin handirik egin behar ez solaskide batek ez besteak elkar ulertzeko. Gizarte-

harremanetan, gauza da gai zehatzei nahiz abstraktuei buruz diharduten testu konplexuetako

ideia nagusiak eta bigarren mailako ideia esplizituak ulertzeko. Bere espezialitateko

testuetan zehaztasunak ere ulertzen ditu. Testu argiak eta xeheak sor ditzake gai askori

buruz, eta gai da, orobat, gai orokorrei buruzko ikuspegi jakin bat aldezteko, aukera

bakoitzaren aldeko eta kontrako argudioak emanez. Dena den, zailtasunak izaten ditu

ñabardurak jasotzeko eta adierazteko, batez ere ohikoak ez dituen gizarte-gaietan.

Hutsuneak izaten ditu zuzentasunean, eta mugak jariotasunean.

2.5. C1 maila

Gai da berbaldi luzeak eta hizketa biziak neke handirik gabe ulertzeko, oso garbi egituratuta

ez badaude ere edo kohesio-erlazioak oso esplizituak izan ez arren, eta baita telebista-

programak eta filmak ere. Gertakarietan oinarritutako testuak, filmak eta literatura-testuak

ulertzen ditu eta erregistroak bereiz ditzake. Artikulu espezializatuak eta argibide tekniko

luzeak irakur ditzake, bere espezialitatekoak ez badira ere; hala ere, batzuetan lexikoa traba

izan daiteke. Natural eta jarioz hitz egiten du, esapideen bila nabarmen luzatu gabe. Badaki,



gizarte-edo lanbide-erlazioetan, hizkuntza malgu eta eraginkor erabiltzen, ideiak eta iritziak

zehatz adierazten, eta bere adierazpenak beste solaskideenekin trebeziaz lotzen; hitzen

esanahi bikoitzaren gaineko umorea ere egin dezake. Gai da azalpen argiak eta xeheak

egiteko, ahoz nahiz idatziz, gai konplexuei buruz, horiekin lotutako gaiak integratuz, zenbait

puntu garatuz eta solasaldia egoki amaituz, eta baita testu argi eta ongi egituratuak osatzeko

ere, ikuspuntua luze-zabal adieraziz. Badaki gai gehienak garatzen, gutun, idazlan edo

txostenetan, puntu garrantzitsuenak azpimarratuz, malgu eta eraginkor. Hartzaileari

egokitutako erregistroa erabiltzen du.



3. HIZKUNTZA-JARDUERAK ETA ESTRATEGIAK

Hizkuntza-jarduerak komunikatzeko ekintzak dira, zeinetan erabiltzaileek hizkuntza

komunikatzeko erabiltzen duten, besteekin elkarreraginean, gizarte-ingurune batean, hainbat

egoeratan. Jarduera horien helburua pragmatikoa da (hizkuntza zerbait lortzeko erabiltzea),

eta horretarako erabiltzaileek beren gaitasun guztiak baliatu behar dituzte.

Hizkuntza-jarduerak honakoak izan daitezke: batetik, ulermenezkoak, adierazpenezkoak eta

elkarreraginezkoak; bestetik, ahozkoak eta idatziak. Beraz, horiek guztiak konbinatuta, sei

multzo sortzen dira:

-Ahozko ulermena.

-Ahozko adierazpena.

-Idaztzizko ulermena.

-Idaztzizko adierazpena.

-Ahozko elkarreragina.

-Idatzizko elkarreragina.

Ondorengo adierazleen bidez, hizkuntza-jarduerak eta estrategiak zerrendatu dira, maila

bakoitzean, eta progresiboki, erabiltzaileen gaitasunak zehaztuta.

Adierazleok tresna baliagarriak dira zenbait eginkizun bateratzeko, hala nola, programazioak

zehaztu, material didaktikoak sortu eta ebaluatu edo egiaztatzeko.



a

3.1. A1 maila

3.1.1. A1 Ulermena

A1 AHOZKO ULERMENA

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide errazak

ulertzeko, eta gai da berehalako premiei lotutako galderak eta oharrak ulertzeko. Azaleko

harremanak izan ditzake euskara estandarrean ari direnekin, batez ere galde-erantzunen

egituran, baldin eta solaskideak mantso hitz egiten badio, oso ongi ahoskatzen badu, etenak

egiten baditu, eta esandakoa errepikatzeko prest badago. Keinuak eta irudiak lagungarri

zaizkio.

1- Gai da hizketa edo solasaldi errazetan hainbat hitz eta esapide ulertzeko: egunak,

egunaren atalak, hilabeteak, koloreak, zenbakiak, prezioak, datak, orduak, denbora-

erreferentziak...

2- Gai da ahozko hainbat esaldi erraz ulertzeko, eguneroko gaiei buruzkoak: irakaslearen

oharrak, familiari buruko kontuak, zaletasunak...

3- Gai da astiro eta kontu handiz egindako galderak, oharrak, eskaerak eta instrukzio

errazak ulertzeko, bai zuzenean, bai bestela (megafonia, irrati-telebistak, iragarkiak...):

argia piztu, liburua etxera eraman, aretoa itxi eginen da...

4- Gai da toki batetik bestera nola joan behar den azaltzen dionari ulertzeko.

5- Gai da pertsonen eta tokien deskribapen errazak ulertzeko: norbaiten aurkezpena,

solaskidearen zaletasunak, pertsonen eta etxebizitzen deskribapen soilak...

6- Gai da bere eguneroko errutinak, egindakoak edo egitekoak, kontatzen dituenari

ulertzeko, eta baita une jakin batean zertan ari den esaten ari zaionari ere.

7- Gai da oinarrizko ideia batzuk ulertzeko (gaia, tokia, pertsonaiak...), gertatutakoak

modu errazean kontatzen dizkiotenean: pasadizoak, ustekabeak, xelebrekeriak,

objektuen galerak...



8- Gai da azalpen errazak ulertzeko: planak, hitzorduak, asmoak, proposamenak...

9- Gai da aurrez aurreko edo telefonozko solasaldi errazetan hizketa-gaia antzemateko, eta

beren oinarrizko mezua ulertzeko.

A1 IDATZIZKO ULERMENA

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide mailako testu

errazak ulertzeko, behin eta berriz irakurriz, hala behar duenean. Sarritan testuingurua eta

irudiak behar izaten ditu ulertzeko.

1- Gai da eremu publikoko izen, hitz eta esapide arruntak eta laburrak ulertzeko: kaleko

kartelak, dendetakoak, jatetxeetakoak, garraiobideetakoak... (ez erre, salgai, zaborra

hemen, aparkalekua, irteera...).

2- Gai da oso oinarrizko jarraibideak ulertzeko, fitxa eta inprimakiak betetzerakoan. Eta

gai da galdera-sorta bat ulertzeko, bere buruari buruzko informazio nagusiaz.

3- Gai da argibide errazak eta laburrak ulertzeko; adibidez, leku batetik bestera nola joan,

ibilbide bat nola egin...

4- Gai da instrukzio errazak ulertzeko: kutxazaina, eguneroko tresnak, parkimetroa,

azterketa-oharrak..., edo programa informatiko baten agindu nagusiak (inprimatu,

gorde, kopiatu...).

5- Gai da pertsonen deskribapen eta informazio errazak ulertzeko: bizilekua, adina,

lanbidea, zaletasunak...

6- Gai da toki, gauza eta egoera errazen deskribapen laburrak ulertzeko: etxeak, festak

eta ospakizunak, animaliak...

7- Gai da ipuin errazetako eta filmen laburpen errazetako oinarrizko informazioa

identifikatzeko (gaia, tokia, pertsonaiak...), batez ere ezagunak badira.

8- Gai da lehenaldian idatzitako testu laburretan zenbait informazio ulertzeko, esate

baterako, berri edo elkarrizketa erraz bat herri-aldizkari batean, edo pertsona baten

biografia erraza.

9- Gai da informazio espezifikoa aurkitzeko, iragarkietan, kaleko karteletan, Interneteko

agendetan, katalogoetan... Gai da, adibidez, emanaldi bat aukeratzeko, eta non eta

noiz izanen den jakiteko.



10- Gai da oso azalpen errazak ulertzeko: norbaiten planak, asmoak, proposamen soilak...

3.1.2. A1 Elkarreragina

A1 AHOZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da solasaldi errazetan parte hartzeko, baina galde-erantzunen egituran.

Solaskideak mantso hitz egin behar dio, eta beti laguntzeko prest egon behar du.

1- Gai da galdera errazak egiteko eta erantzuteko, poliki eta argi eginak badira: non bizi

den norbait, non egiten duen lan, zer gustatzen zaion...

2- Gai da adeitasunezko hitz eta esapide motzak ulertzeko eta erabiltzeko: norbait

aurkeztu, agurtu, eskerrak eman, norbait nola dagoen galdetu, zoriondu, barkamena

eskatu...

3- Gai da gonbidapenak eta proposamenak egiterakoan erabiltzen diren esapide sinpleak

ulertzeko, eta horiei labur erantzuteko: ospakizunak, aisialdiko planak, hitzorduak...

4- Gai da zerbitzu errazak eskatzeko, keinuz lagunduta edo eskuz seinalatuta, eta

galdetzen zaionari erantzuteko: erosketa errazak, izen-emateak, txartelak eskatu... Gai

da, denda, taberna edo ostatu batean, zerbait erosi eta kontua eskatzeko.

5- Gai da hitz eta esaldi ezagun gutxi batzuk ozen irakurtzeko: istorio laburrak, gauza

ezagunen etiketak, data, eguraldiaren iragarpena, horoskopoa... Gainera, gai da haurrei

ipuin laburrak, asmakizun errazak eta galde-erantzun motzak ozen irakurtzeko.

6- Gai da, orobat, haurren eskolako oinarrizko hitzak ulertu eta esateko (irakasgaien

izenak, esate baterako).

A1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan erabiltzen den zenbait hitz eta esapide irakurtzeko, eta

irakurritakoari idatziz erantzuteko, hizkuntza-baliabide gutxi batzuk erabilita.

1- Gai da zenbait ohar informal sinple irakurri eta idazteko, sms mezuetan, mezu

elektroniko errazetan... (ogia erosi, bihar etorriko naiz, liburua erosi dut...).

2- Gai da agurtzeko, eskerrak edo zorionak emateko edo jasotzeko, postaletan eta

lagunarteko eskutitz laburretan, sms-etan, zorion-txarteletan edo posta elektronikoetan.



3- Gai da informazio errazak eskatzeko eta emateko, bere buruaz nahiz besteez (bizitokia,

ohiturak, zaletasunak...): postaletan, posta elektronikoetan, txatetan, oharretan,

formularioetan...

3.1.3. A1 Adierazpena

A1 AHOZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan euskaraz sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide mailako

testuak sortzeko. Bere berehalako beharrak asetzeko esaldi soilak osatzen ditu. Badaki bere

buruaren eta besteen aurkezpena egiten, eta pertsonak eta bizitokiak deskribatzen. Azaleko

harremanak izan ditzake, batez ere galde-erantzunen egituran, baldin eta solaskideak argi

hitz egiten badio, eta laguntzeko eta errepikatzeko prest badago.

1- Gai da bere burua aurkezteko: izena, herria, adina, helbidea, telefonoa, lanbidea,

zaletasunak...

2- Gai da zenbakiak, zenbatekoak, salneurriak eta orduak erabiltzeko.

3- Gai da gauzak eskatzeko, emateko eta eskaintzeko. Gai da, baita ere, zerbait

proposatzeko eta agindu edo aholku errazak emateko.

4- Gai da non bizi den esateko, eta bere bizitokia modu sinplean deskribatzeko: non

dagoen, zein itxura duen...

5- Gai da, modu sinplean, gauzak eta jendea deskribatzeko.

6- Gai da zer eguraldi egiten duen esateko, edo iragarpenaz galdetzeko.

7- Gai da eguneroko ohiturez hitz egiteko; gai da une jakin batean zertan ari den esateko;

gai da oporretan, asteburuan edo goizean bertan egindakoa kontatzeko; eta gai da, baita

ere, geroko planak adierazteko.

8- Gai da, kontaketa labur eta sinpleetan, denbora-antolatzaile errazak erabiltzeko.

9- Gai da zer egiteko gauza den esateko, eta zer ez.

A1 IDATZIZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide mailako testuak

idazteko. Berehalako beharrak asetzeko esaldi soilak erabiltzen ditu, oinarrizko lokailuez



kohesionatuta (batez ere eta; tarteka edo eta baina): familia arteko oharrak, postal eta

lagunarteko gutun motzak, posta elektroniko errazak, sms-ak...

1- Gai da datu pertsonalak galde-sorta edo inprimakietan idazteko: izena, herria, adina,

helbidea, lanbidea, zaletasunak...

2- Gai da hitz eta esapide errazak idazteko (eskatu, zoriondu, galdetu, labur erantzun...)

ohar txiki batean, txat batean edo sms batean.

3- Gai da jarraibide errazak emateko etxekoei edo ezagunei: toki batera nola irits

daitekeen, gauza bat non dagoen...

4- Gai da deskribapen sinpleak egiteko, bere buruarena edo beste pertsona batena: toki

batena, tresna edo ibilgailu batena, eguraldiarena...

5- Gai da kontatzeko zer egiten duen, zer ohitura dituen eta zer gustatzen zaion, esate

baterako, oporraldietako postaletan edo mezu elektroniko errazetan.

6- Gai da oharrak idazteko, non dagoen esanez, zer nahi duen adieraziz eta planak

proposatuz, modu soilean.



3.2. A2 maila

3.2.1. A2 Ulermena

A2 AHOZKO ULERMENA

Orokorra: gai da ulertzeko bere eguneko bizitzako ahozko testu laburrak (aurrez aurrekoak,

telefonokoak eta komunikabideetakoak), batez ere esaldi eta esapide mailakoak, betiere

solaskidea laguntzeko prest badago. Behar eta ataza zehatzei aurre egiteko adina ulertzen

du, baldin eta diskurtsoa ongi egituratua badago, erregistro neutroan egina bada, eta laburra,

aski motela, eta ongi ahoskatua bada. Zailtasunak izaten ditu solasaldi luzeagoetan ideia

nagusiak ulertzeko, batez ere ulertu ez duena errepikatzeko aukerarik ez badu.

1- Gai da esapide eta esaldi ugari ulertzeko, hurbileko gaiei dagozkienak: erosketak,

bizitokia, lana, bidaiak...

2- Gai da ohar, mezu eta iragarki labur eta sinpleetan ideia nagusia harrapatzeko: tren

geltokiko ohar errazak, telebistako trafiko-aholkuak, publizitatea, irratiko agendak...

3- Gai da instrukziozko oso testu errazak ulertzeko: eguneroko tresnen erabilera, errezeta

laburrak, helbide eta norabideetako xehetasunak, mapen gainean emandako

jarraibideak...

4- Gai da pertsona, toki, animalia eta gauzen deskribapenak ongi samar ulertzeko.

5- Gai da kontaketa erraz eta laburren ideia nagusiak ulertzeko, gaia ezaguna eta ohikoa

zaionean: ipuin errazak, eguneroko bizimoduari buruzko pasadizoak...

6- Gai da telebistako albiste labur eta deigarrietan gertaeretako hari nagusia ulertzeko,

batez ere irudien laguntza badu: bitxikeriak, txutxu-mutxuak, kirol kontuak,

eguraldiaren iragarpena... Elkarrizketetan ere ideia batzuk harrapatzen ditu, oso gai

arruntei buruzkoak badira.

7- Gai da zerbitzuetako informazio errazak ulertzeko: jatetxea, erosketak, informazio

turistiko erraza, garraio publikoak, udala, eskola...



8- Gai da inguruko solasaldietan gaia eta ideia nagusiak ulertzeko, hurbileko kontuak

badira: norberaren familia, herria, lana, osasuna, kirola, oporrak, ospakizunak...,

betiere solaskideak laguntzen badio. Gai-aldaketez konturatzen hasia da.

9- Gai da eguneroko zerbitzuetako informazio nagusia ulertzeko, poliki eta argi hitz egiten

badiote, ulertu duena egiaztatzeko aukerarik badu, eta entzundako informazioa

errepikarazteko aukerarik baldin badu: denda, jatetxea, zinema, kultur etxea...

10- Gai da ulertzeko norbait zerbaitekin ados dagoen edo ez, iritzia oso argi eta modu

soilean ematen badu.

A2 IDATZIZKO ULERMENA

Orokorra: gai da bere eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako testuak, esaldi eta

esapide mailakoak, ulertzeko. Egitura erraza eta argia duten testuen zentzu orokorra

antzematen du eta beren oinarrizko informazioa ulertzen du. Xehetasun batzuk ere

antzematen ditu, behin baino gehiagotan irakurtzeko aukera baldin badu. Bestalde, irudien

laguntza eta testuingurua oso lagungarri zaizkio.

1- Gai da testu formal sinpleetako jarraibideak ulertzeko: izena emateko orriak,

formularioak...

2- Gai da arau errazak ulertzeko; jokamoldeei buruzkoak, joko-arauak..., betiere

hizkuntza-egitura errazetan emanak badira.

3- Gai da eguneroko bizitzako tresnei buruzko argibide errazak ulertzeko: jostailuak eta

altzariak nola muntatu, arropa nola garbitu...

4- Gai da leku publikoetan dauden seinaleak eta ohar errazak ulertzeko: leku batera

joateko argibideak, arrisku-oharrak, jakinarazpenak, erakundeen kanpainak...

5- Gai da pertsona, toki, animalia eta gauzen deskribapenak ongi ulertzeko.

6- Gai da ipuinak, liburuak, eta haien laburpenak eta eguneroko bizimoduari buruzko

pasadizoak ulertzeko, gai ezagunekoak badira, eta argi egituratuta badaude.

7- Gai da herri-aldizkarian edo auzokoan argitaratutako berri laburren informazio nagusia

ulertzeko, eta baita xehetasun batzuk ere: istripuak, gertaera bitxiak...

8- Gai da zerbitzu-zerrendetan informazio praktiko eta espezifiko erraza aurkitzeko,

garraioez, saltokiez edo landetxeez: helbideak, ordutegiak, garraio-motak, informazio



osagarria...: web-orrietan, esku-orrietan, tabernetako karteletan, informazio-

oholetan...

9- Gai da interesatzen zaion informazioa lortzeko, salerosketez eta bere formazioaz

(egunkariko iragarkietan eta web-orrietan): zer dagoen salgai, nolakoa den eta zenbat

balio duen, ikastaro bati buruzko xehetasunak...

10- Gai da norbait zerbaitekin ados dagoen edo ez ulertzeko, betiere testua modu argian

eta soilean idatzita badago.

A2 ULERMEN-ESTRATEGIAK

1- Gai da eguneroko gai arruntei buruzko testu laburretan, idatzizkoak zein ahozkoak,

ezagutzen ez dituen hitzen esanahia ondorioztatzeko, testuingurutik eta ideia

orokorretik abiatuta.

3.2.2. A2 Elkarreragina

A2 AHOZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da solasaldi laburretan parte hartzeko, egitura errazekoak badira, eta, behar

izanez gero, solaskideak laguntzen badio. Gai da informazioa eta ideiak trukatzeko eguneroko

bizitzako gaiei buruz.

1- Gai da oso galdera errazak bat-batean egiteko eta erantzuteko, aurrez aurre edo

telefonoz. Zailxeagoak badira, batez ere iraganeko kontuez, errepikatu behar izaten

zaizkio, eta erantzunak formulatzen lagundu.

2- Gai da gizarte-harremanetan kortesiazko ohiko formulak eta oinarrizko informazio-

trukeak ongi erabiltzeko eta ulertzeko, aurrez aurre nahiz telefonoz: agurtu, norbaitek

zein bizimodu duen galdetu, barkamena eskatu eta onartu, informazio pertsonala

trukatu...

3- Gai da taldeko solasaldietan hariari jarraitzen diola adierazteko (hurbileko bizipenez ari

direnean), eta gai da tarteka zerbait esateko. Gai da, era berean, solasaldi laburretan

ekarpenak egiteko, gai orokorrei buruzko testuinguru arruntetan.

4- Gai da informazio errazak eskatzeko eta emateko, zerbitzuei buruz: salerosketak,

matrikulak, kultur etxeko edo ikastetxeko kontu errazak...



A2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da esaldi eta ohar errazak irakurtzeko eta idazteko, berehalako premiei

erantzuteko asmoz.

1- Gai da eguneroko gauzei buruzko ohar eta testu errazak ulertzeko, lagunek edo

lankideek idatzitakoak, zerbait egin dezan eskatzeko, plan baten xehetasunak eman

ditzan, edo gauza pertsonalak galdetzeko: sms-ak, mezu elektroniko eta gutun errazak

eta soilak... Eta gai da horiei erantzuteko: informazio erraza eman, gonbidatu, eskerrak

edo eskumuinak eman, barkamena eskatu...

2- Gai da, berehalako beharrak asetzeko asmoz, zerbait galdetzeko, proposatzeko,

informazioa errepikarazteko... ohar, eskutitz eta posta elektronikoetan. Adibidez, gai da

zerbitzu bati buruzko informazioa eskatzeko eta erantzuna ulertzeko.

3- Gai da haurrei ipuin errazak ozenki irakurtzeko, eta baita asmakizun errazak kontatzeko

ere. Gai da eskolako problema eta eragiketa sinpleak ulertzeko. Eta gai da irakaslearen

ohar, jakinarazpen eta jarraibide errazak ulertzeko.

A2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK

Hitza hartzea:

1- Gai da aurrez aurreko solasaldi laburrak hasteko, jarraipena emateko edo amaitzeko

teknika errazak erabiltzeko.

Hartzaileari laguntzea:

2- Gai da esaten dena zenbateraino ulertu duen adierazteko.

Azalpenak eskatzea:

3- Gai da solaskideari esandakoa argitzea eskatzeko, oso era errazean.

4- Gai da ulertu ez dituen hitz-gakoak edo enuntziatuak azaltzea eskatzeko, ohiko esaldiak

erabiliz.

5- Gai da zer ez duen ulertu esateko.



3.2.3. A2 Adierazpena

A2 AHOZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da bere hurbileko bizipenei lotutako testu labur eta soilak sortzeko. Oinarrizko

lokailuak erabiltzen ditu kohesiorako: eta, edo, baina, zeren eta... Badaki egoera arruntetan

komunikatzen, baldin eta ezagunak edo ohikoak dituen gaiei buruzko informazio-truke erraza

eskatzen badute. Gauza da bere iraganaz narrazio eta deskribapen errazak egiteko, eta baita

ere berehalako beharrak adierazteko. Gauzak modu soilean esaten ditu, labur, eta oinarrizko

egiturak erabilita. Oso hizketaldi geldoa du, akatsez, etenez eta itzulinguruz betea, eta

batzuetan ez zaio ongi ulertzen. Solaskidearen laguntzarekin aritzen da maiz.

1- Gai da argibide errazak emateko eta ulertzeko: toki batetik bestera nola joan, errezeta

laburrak, zerbait nola egiten den... Gai da, orobat, mapa eta planoetan ibilbidea

galdetzeko edo adierazteko.

2- Gai da pertsonen, ibilgailuen, lekuen, paisaien eta eguraldiaren deskribapen objektiboak

egiteko. Gai da konparazio sinple batzuk egiteko.

3- Gai da eguneroko gertaeren kontaketa laburrak eta xumeak egiteko (pasadizoak,

bizipenak, albiste laburrak...). Ideia orokorrak ematen ditu, nolanahi ere, xehetasun

askorik eman gabe.

4- Gai da kontatzeko aisialdian zer egitea gustatzen zaion, zer egiten duen lanean, nolako

heziketa jaso duen, zer interesatzen zaion...

5- Gai da eguneroko bizitzako azalpen laburrak emateko: festak, kultura-jarduerak...

6- Gai da zerbaitekin ados dagoen edo ez adierazteko, oso argudio garaturik eman gabe.

Gai da hurbileko gauzez zer pentsatzen duen modu soilean esateko.

7- Gai da ingurukoekin planak egiteko, hitzorduak jartzeko, eta zer egin daitekeen edo ez

proposatzeko. Gai da iradokizunak egiteko, adostutakoa ongi iruditzen zaion edo ez

azaltzeko, eta eman beharreko urratsez ustea adierazteko. Gai da aitzakiak jartzeko eta

onartzeko.

A2 IDATZIZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako testu labur eta soilak

idazteko. Oinarrizko lokailuak erabiltzen ditu kohesiorako: eta, edo, baina, zeren eta...



Badaki bere iraganaz eta bere inguruneaz narrazio eta deskribapen errazak egiten, eta bere

berehalako beharrak labur adierazten, oharretan, postal eta lagunarteko gutun motzetan,

mezu elektroniko errazetan...

1- Gai da galde-sorta bati erantzuteko, bere intereseko gauzez, lanaz, bere osasunaz,

zaletasunez, ohiturez... Gai da, baita ere, informazio eskematikoa ematen duen

curriculum vitae erraz bat idazteko.

2- Gai da jarraibideak emateko, ohar eta iragarkietan: arau errazak, berak zerbait nola

egin ohi duen, errezeta laburrak...

3- Gai da pertsonen, tokien eta gauzen deskribapen txukuna egiteko. Konparazio errazak

baliatzen ditu horretarako.

4- Gai da bere burua edo beste norbait labur aurkezteko (familia, ikasketak, bizimodua,

lana, aisia, zaletasunak...), gutun edo posta elektroniko batean.

5- Gai da gertatutakoak edo bizi izandakoak esaldi motzekin kontatzeko (zer, non eta noiz):

istripu bat, festa bat, esperientzia pertsonal bat, denborazko lokailu errazak erabiliz,

kronologia eta maiztasuna adierazteko.

6- Gai da eguneroko jarduerez (ospakizunak, zerbitzuak, lana...) ohar, sms eta mezu

elektroniko laburrak idazteko.

7- Gai da irakurritako testuen laburpen motzak egiteko: albiste laburra, gertaera hurbilak,

agenda kulturalak, egitarauak...

8- Gai da zerbaitekin ados dagoen edo ez idatziz adierazteko, oso argudio garaturik eman

gabe.

A2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK

Planifikatzea:

1- Gai da ataza baten xede orokorra identifikatzeko.

2- Gai da ataza bat egiteko beharrezkoak diren urratsak zehazteko eta sekuentziatzeko.

Konpentsatzea:

3- Gai da zer adierazi nahi duen ikusarazteko edo identifikatzeko, hura seinalatuz, bere

errepertorioan hitz egokirik aurkitzen ez badu (adibidez: Hori nahi dut, mesedez).



3.3. B1 maila

3.3.1. B1 Ulermena

B1 AHOZKO ULERMENA

Orokorra: gai da, euskara estandarrean eta argi ahoskatutako eta egituratutako solasaldietan,

ideia orokorrak eta zenbait xehetasun ulertzeko, gai ezagunei buruzkoak badira, eta

eguneroko testuinguruetan gertatzen badira, batez ere harremanetan eta aisialdian. Bestela,

zailtasunak izaten ditu zehaztasunak ulertzeko. Argibide, eztabaida, narrazio eta azalpenetan

emandako informazio orokorra ulertzen du, eta baita zehaztasunak ere, igorlea laguntzeko

prest badago, informazioa errepikatuz edo birformulatuz. Badaki toki euskaldun gehienetan

ongi moldatzen, harreman errazetan.

1- Gai da ahozko jarraibide xehe gehienak ongi ulertzeko: erosketak egiteko aholkuak, nola

egin matrikula bat, medikuaren gomendioak...

2- Gai da instrukzio tekniko sinpleak ulertzeko: etxetresna elektrikoak, laneko

prozedurak...

3- Gai da pertsonen, gauzen eta tokien deskribapen xeheak ulertzeko.

4- Gai da pertsonen deskribapen psikologikoak ulertzeko, batez ere adjektiboetan

oinarritutakoak (aldartea, tristura, grina... adierazten dituztenak), ohiko solasaldi edo

kontaketetan: norbaitek nola sentitzen den kontatzen duenean, beste baten izaeraz ari

denean...

5- Gai da kontaketa eta narrazio laburretan informazio gehiena ulertzeko: egunerokoak,

ipuinak, ametsak, ezbeharrak, pasadizoak, liburuen eta filmen laburpen soilak...

6- Gai da irratsaio eta telebista-saioetako ideia nagusiak ulertzeko, eguneko kontuez edo

gai ezagunez ari direnean: albiste laburrak, berriak, elkarrizketa informalak, agenda eta

ikastaroak, errepideen egoera, eguraldiaren iragarpena, kirol emanaldia, magazin eta

dokumental arinak, reality show-ak... Mesedegarria zaio ahoskera argia eta motela, eta

irudien laguntza.

7- Film eta telesailak ulertzen ditu, solasaldiak errazak badira, eta gaiak arinak; xehetasun

asko galtzen du, dena den.



8- Gai da azalpenen eta informazioen hari nagusia ulertzeko, eguneroko kontuez (aurrez

aurre, edo komunikabideetan): etxebizitza, langileen eskaerak...

9- Gai da inguruko solasaldien eta eztabaiden hari nagusia ulertzeko, euskara estandarrean

ari badira, eta eguneroko kontuez: sukaldaritza, harremanak, txikitako kontuak, laneko

ohiko solasaldiak... Dena den, gauzak maiz errepikatu eta argitu egin behar zaizkio.

10- Gai da eztabaida informal edo errazetan hitz egiten ari direnen iritzia ulertzeko, argi

eta poliki hitz egiten badute. Aldeko eta kontrako argudio nagusiak ulertzen ditu, gai

ezagunez ari badira: ekologia, auzo-elkartearen, herriaren edo auzoaren arazoak,

udalaren erabakiak...

B1 IDATZIZKO ULERMENA

Orokorra: gai da ongi egituratutako eta euskara estandarrean sortutako testuen ideia

nagusiak eta hainbat xehetasun ulertzeko, betiere gai ezagunei buruzkoak badira, eta

eguneroko testuinguru ezagunetan sortuak, batez ere harremanetan eta aisialdian. Testuok

egitura linealekoak izan ohi dira, ez oso luzeak, kohesio eta koherentzia handikoak eta lexiko

errazekoak. Hala ere, hartzaileak ez du igorlearen jarrera edo aldartea zein den antzemateko

nahiko baliabiderik, argi adierazten ez badu.

1- Gai da, testu labur nahiz luzeetan, bere intereseko jarraibideak xehetasunez ulertzeko:

elkarteen arauak, lan-ohar errazak... Gai da, orobat, autolaguntzarako testu errazak

ulertzeko, aldizkari eta egunkarietan, eta esku-orrietan: nola utzi erretzeari, nola

antolatu oporrak ez estresatzeko...

2- Gai da erabilera- eta instalazio-gidak eta zerbitzu teknikoen argibide errazak ulertzeko:

ikuzgailua, telefonoa, ordenagailua...

3- Gai da objektuen eta kontzeptuen definizioak ulertzeko.

4- Gai da pertsonen deskribapen psikologikoak ulertzeko, batez ere sentimenduak

(atsekabea, poza...) adierazten dituzten adjektiboak baliatuta, eskutitz eta mezu

elektroniko pertsonaletan, adibidez.

5- Gai da testu narratibo errazak ulertzeko, batez ere garapen lineala dutenak: ipuinak eta

narrazio laburrak, albisteak, titularrak, kronikak, pasarte biografikoak, eta

kontakizunak. Gai da hari nagusia nahiko ongi ulertzeko, eta gertaera nagusiak zein

diren antzemateko.



6- Gai da egunkarietako azalpen laburren puntu nagusiak ulertzeko: zutabeak, artikuluak,

irudi askoko erreportajeak, elkarrizketak..., gaiak arruntak edo ezagunak direnean.

7- Gai da informazioa lortzeko, testu motz eta luzeak kontsultatuta (gutunak, katalogoak,

agiriak...). Gai da testu bateko zenbait ataletatik edo zenbait testutatik informazioa

biltzeko, jarduera zehatz bat burutu ahal izateko asmoz.

8- Gai da kontsulta orokorrak egiteko azalpenezko eta deskribapenezko testu errazetan:

kontsulta-liburuetako azalpen laburrak, entziklopedia digitaletako definizioak, web-

orriak... Xehetasunak ulertzeko, ordea, zailtasunak izaten ditu.

9- Gai da eskolako problema eta eragiketa asko ulertzeko, eta baita testu-liburuetako

azalpen sinpleak eta jarraibideak ere.

10- Gai da argudio-testuen ildo nagusiak identifikatzeko, gaia ezaguna bazaio, nahiz eta

xehetasunik ez ulertu, Interneteko foroetan, zuzendariarendako gutunetan, edo posta

elektronikoetan.

B1 ULERMEN-ESTRATEGIAK

1- Gai da, testuinguruaren bidez, bere intereseko gaiekin eta espezialitatearekin zerikusia

duten hitz ezagunak identifikatzeko.

2- Gai da, testuingurutik abiatuta, hitz eta esaldi ezezagun batzuen esanahia asmatzeko,

gaia ezagutzen badu.

3.3.2. B1 Elkarreragina

B1 AHOZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da, eguneroko testuinguruetan, nolabaiteko segurtasunez komunikatzeko, batez

ere aisialdian eta giza-harremanetan. Gai da sor daitezkeen ohiko egoera gehienetan ongi

moldatzeko. Beharrezkoa du, dena den, informazioa maiz errepikatzea edo birformulatzea.

1- Gai da gertuko gaiez solasaldi sinpleak hasteko, mantentzeko, eta bukatzeko: familia,

zaletasunak, lana, bidaiak, gaurkotasunezko gertakariak... Eragozpen handiegirik gabe

moldatzen da, eta ez du, esate baterako, etengabe galdetu beharrik. Baina tarteka

komunikazio-arazoak gerta daitezke.



2- Gai da arrazoiak emateko eta besteenak entzuteko, jarraitu beharreko urratsez

eztabaidatzeko, eta aukerak balioesteko, helbururen bat lortu nahi duenean, edo arazo

bat konpondu nahi duenean. Dena den, maiz birformulatzen du, eta birformulatu behar

izaten zaio.

3- Badaki zalantzak transmititzen, iritziak ematen, baldintzak jartzen eta jarrerak

adierazten eta ulertzen, betiere modu xumean: bidaietan, dendetan, udaletxean, kultur

etxean, elkartean, bankuan...

4- Gai da eguneroko bizitzan kutsu formaleko kexa edo erreklamazioak egiteko, eta

argibideak eskatzeko eta emateko, modu xumean, eta erregistro neutroan. Gai da

eskatzen zaion informazioa zehatz emateko: bankuko eragiketa errazetan, kultur

etxean, ikastetxean...

B1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da gutun eta ohar pertsonalak ulertzeko eta idazteko, informazio erraza

eskatuz eta emanez, eta garrantzitsuak diren alderdiak nabarmenduz.

1- Gai da ohiko harremanetan ongi samar moldatzeko (informazio erraza eskatzeko edo

emateko, afera zehaztasunez adierazteko, eta alderdi garrantzitsu batzuk

nabarmentzeko, eta proposamen xeheak egiteko): oharren, gutunen, posta

elektronikoen, eta Interneteko sare sozialen bidez.

2- Gai da lagunekin gutun-truke sarria izateko, edo sare sozialetan maiz parte hartzeko eta

bertan gertaerak eta sentimenduak bereizteko.

3- Gai da, zerbitzu publikoetan, informazioa orokorra eta zehatza eskatzeko, gutun edo

posta elektronikoen bidez, eta administrazioko inprimaki erraz bat betetzeko.

4- Gai da ohar eta eskutitz formal estandar sinpleak ulertzeko: elkarteetakoak, seme-

alaben ikastetxekoak, zerbitzu publiko batenak (opor-eskaerak, izen-emateak,

jakinarazpen laburrak...).

B1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK

Hitza hartzea:

1- Gai da eguneroko bizitzako gaiei buruzko eztabaidetan parte hartzeko, hitza hartzeko

esapide egokia erabiliz.



2- Gai da solasaldi errazak hasteko, jarraipena emateko eta amaitzeko, aurrez aurre, gai

arruntei edo interes pertsonaleko gaiei buruz.

3- Gai da besteen arreta erakartzeko.


4- Gai da oinarrizko hizkuntza- eta estrategia-errepertorio bat erabiltzeko, solasaldia edo

eztabaida gerta dadin.

5- Gai da esandakoa laburtzeko, eztabaida bideratzen laguntze aldera.

6- Gai da norbaitek esandakotik parte bat errepikatzeko, elkar ulertzen dutela

berrestearren eta ideiak garatzen laguntzearren. Gai da beste pertsona batzuei

eztabaidan parte hartzera animatzeko.

Azalpenak eskatzea:

7- Gai da esandakoa argitzea edo hobeki azaltzea eskatzeko.

3.3.3. B1 Adierazpena

B1 AHOZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da gehienetan euskaraz ongi moldatzeko, eguneroko harremanetan eta

aisialdian. Gai ezagun edo interes pertsonaleko gaiei buruzko hizketa soilak eta koherenteak

osa ditzake, nolabaiteko jariotasunez. Gai da gertaeren, nahien eta asmoen berri emateko,

eta baita bere iritziak labur-labur arrazoitzeko ere. Zailtasunak ditu, alabaina,

zehaztasunean, zuzentasunean, jarioan, eta hartzailearen erregistroari egokitzen, baina

konpentsazio-estrategiei esker, eraginkorra da, eta komunikazioa ez da erabat eteten.

1- Gai da gai praktikoetako argibideak emateko, zehaztasunez: ohiko tresnen erabilera,

bizikidetzarako aholkuak, errezeta laburrak, zerbitzuen erabilera...

2- Gai da pertsonen deskribapen xeheak egiteko (zaletasunak, familia, ikasketak...), eta

baita objektuena, tokiena, paisaiena eta zerbitzuena ere. Kokapen xehea ematen ahal

du.

3- Gai da pertsonen deskribapen psikologikoak egiteko, baina oso modu errazean. Gai da

bere aldartea eta sentimenduak modu soilean azaltzeko: haserrea, poza, harridura,

atsegina, maitasuna...



4- Gai da eguneroko gertaerak kontatzeko, modu sinple eta linealean (pasadizoak,

ustekabeak, bizipenak, albisteak...) eta horiek sortzen dizkioten emozioak nolabait

transmititzeko. Ideia orokorrak ematen ditu, eta xehetasun batzuk ere bai.

5- Gai da hainbat iturritatik jasotako informazioa laburtzeko, jatorrizkoari oso lotua. Gai da

liburu, film, eztabaida eta dokumental errazen laburpenak egiteko, eta iritzia emateko.

6- Gai da haurrei ipuin errazak kontatzeko, eta baita asmakizunak eta hitz-jokoak esateko

ere.

7- Gai da azalpen laburrak egiteko, nolabaiteko jariotasunez, gai arruntei buruz, edo bere

alorreko gaiei buruz, batez ere aurrez prestatu baditu, eta egiten zaizkion galderei

erantzuteko.

8- Gai da asmoak eta planak xeheki azaltzeko. Gainera, ametsak, itxaropenak eta nahiak

ere agertzen hasia da, baina xehetasun handiegitan sartu gabe.

9- Gai da, solasaldi informaletan, bere iritzia labur emateko, eta besteen iritziaz iruzkin

laburrak egiteko, gaia ezaguna bazaio. Ideia osagarriak eta adibideak eman ditzake,

zenbait aukeraren alde onak eta txarrak nabarmenduta, eta arrazonamendu logikoak

eraikita. Hala ere, sarritan mugak ditu horiek zehazteko.

B1 IDATZIZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da esperientzien, gertaeren, nahien eta asmoen berri idatziz emateko. Gai da,

baita ere, bere iritziak labur-labur arrazoitzeko edo bere asmoak adierazteko, bere interes

pertsonaleko gaietan eta koherentzia mekanismo errazak erabilita.

1- Gai da inkesta formal bati erantzuteko, laneko, gizarteko kontuez...

2- Gai da instrukzio eta argibide praktikoak txukun emateko, hiztegi zehatza erabilita:

gailuen erabilera, zaborren sailkapena, bizikidetzarako arauak...

3- Gai da pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak nolabaiteko xehetasunez egiteko.

Deskribapen psikologikoak ere egiten hasia da, baina oso modu orokorrean, eta

adjektiboetan oinarrituta. Gai da bere sentimenduak ere adierazteko, aditzondoetan

oinarrituta: zoriona, tristezia, mina, damua..., eskutitzetan eta sare sozialetan.

4- Gai da gertaerak nolabaiteko xehetasunez emateko, denbora-antolatzaileak egoki

erabilita, eta gai ezagun abstraktu nahiz zehatzei buruzko ideiak jaso eta

transmititzeko, gutun pertsonaletan edo mezu elektronikoetan.



5- Gai da esperientziak ezagunei kontatzeko, sentimenduak eta erreakzioak modu soilean

adieraziz, testu argi eta egituratuetan (bidaiak, eskolako kontuak, bizipenak...),

gutunen, mezu elektronikoen eta oharren bidez.

6- Gai da interes orokorreko eta gai ezagunei buruzko testuak nolabaiteko zehaztasunez

laburtzeko; baita filmen, liburuen edo ikuskizunen argumentuak ere.

7- Gai da berehalako informazio eta azalpen errazak emateko, lagun edo lankideei,

garrantzizkoak iruditzen zaizkion alderdiak nabarmenduz, oharretan edo mezu

elektronikoetan.

8- Gai da bere gustuko arloetan testu sinple eta koherenteak idazteko, iritziak emanez,

arrazoi laburren bidez; esate baterako, zerbitzu bati buruz (ostatua edo garraioa),

ekitaldi bati buruz edo gertaera bati buruz, mezu elektronikoen, foroen, sare sozialen

bidez...

B1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK

Planifikatzea:

1- Gai da hitz-konbinazio eta esamolde berriak adierazteko saioak egiteko, eta gai da

mezua adierazteko dituen baliabideei egokitzeko.

Konpentsatzea:

2- Gai da adierazi nahi duen kontzeptuaren antzeko esanahia duen hitz erraz bat

erabiltzeko, eta gogoratzen ez duen hitzaren nolabaiteko definizioa egiteko.

3- Gai da bere lehendabiziko hizkuntzako hitz bat egokitzeko, eta ea ulertu dioten

galdetzeko.

Kontrolatzea eta zuzentzea:

4- Gai da aditz-denboren nahasketak zuzentzeko, baita gaizki ulertua sor dezaketen

esapideak zuzentzeko ere, solaskideak okerren bat dagoela adierazten badio. Gai da,

baita ere, erabili duen forma ea zuzena den galdetzeko.

5- Gai da, komunikazioa etenez gero, bestelako taktika bat aukeratu eta berriz hasteko.



3.4. B2 maila

3.4.1. B2 Ulermena

B2 AHOZKO ULERMENA

Orokorra: gai da ohiko gai eta egoera ezagunei buruzko edozein solasaldi estandar ongi eta

zehatz ulertzeko, bai aurrez aurre, bai komunikabideetan. Bere hurbileko euskalkian eta

euskara estandarretik gertu dauden euskalkietan (batez ere erdialdeko euskalkia eta euskalki

nafarra, Koldo Zuazok 1998an egin zuen euskalkien sailkapena oinarri hartuta), ideia nagusiak

ere ulertzen ditu. Gai zehatzei nahiz abstraktuei buruz diharduten hizkera konplexuetako

ideia nagusiak eta bigarren mailako esplizituak ere ulertzeko gai da. Bere espezialitateaz ari

badira, zehaztasunak ere ulertzen ditu. Arazoak izan ditzake egitura zailekin eta esamolde

jatorrekin.

1- Gai da abisuak eta jarraibide zehatzak oso ongi ulertzeko, baita eremu teknikoan ere,

arloa ezaguna badu.

2- Gai da deskribapen xeheak oso ongi ulertzeko. Deskribapen psikologikoak ere ongi

ulertzeko gai da: jarrerak, sentimenduak eta emozio-graduak, solasaldi, azalpen eta

kontaketetan.

3- Gai da pasarteak, gertaerak, pasadizoak, kontaketa historikoak... xeheki ulertzeko,

aurrez aurre entzun, nahiz grabazioan entzun.

4- Gai da telebista eta irratietako kontaketa eta azalpen gehienak ongi ulertzeko, gaur

egungo gaiez ari direnean: albistegiak, informazio-saioak, filmak, dokumentalak,

telesailak, reality show-ak... Ideia nagusiak ulertzen ditu, eta baita xehetasun asko ere.

Traba txikia egiten diote, hala ere, egitura nahasiek, esamolde eta egitura

ezezagunek...

5- Gai da bere intereseko hitzaldi, diskurtso edo jardunaldietako komunikazioetako

kontaketa eta azalpenetan ideia nagusiak ulertzeko (izan gai zehatzak, izan gai

abstraktuak, izan zuzenekoak, izan grabatuak), hizketaren erritmoa eta egituraketa

egokiak direnean. Egitura nahasiekin, ordea, arazoak izan ditzake.

6- Gai da komunikabideetako elkarrizketak eta eztabaida gehienak ulertzeko. Solaskideen

jarrera edo aldartea zein den ere antzematen du.



7- Gai da zuzenean entzuten dituen elkarrizketa gehienak ongi ulertzeko, hurbileko gaiez

ari direnean: kaleko elkarrizketak, seme-alabek lagunekin izaten dituzten solasaldiak,

irakasleen arteko solasaldiak... Ahalegina eskatzen dio, hala ere, eta erne egon behar

du. Xehetasun batzuk gal ditzake.

8- Gai da solaskideen iritzi eta argudioak ongi ulertzeko. Xehetasunak eta bigarren mailako

arrazoiak ongi ulertzen ditu, batez ere esplizituak direnean. Solaskideen jarrera eta

aldartea zein den ere antzematen du: ezustekoa, zoriona, tristura...

9- Gai da zuzeneko eta hedabideetako eztabaidak ulertzeko, egungo auzi sozial eta

politikoez. Partaideen aldarteari ere antzematen dio. Arazoak izan ditzake gaia

ezagutzen ez duenean, eta solaskideek batera hitz egiten dutenean.

B2 IDATZIZKO ULERMENA

Orokorra: gai da gai zehatzei nahiz abstraktuei buruz diharduten testu konplexuetako ideia

nagusiak eta bigarren mailakoak ulertzeko, batez ere gizarte-harremanen esparruan. Bere

espezialitateko testuetan zehaztasunak ere ulertzen ditu. Lexiko zabala du, baina zailtasunak

izan ditzake ñabardurak antzemateko. Hasia da igorlearen jarrera eta aldarte inplizituak zein

diren antzematen. Testuetako erreferentzia-iturriak era selektiboan irakurtzeko eta ulertzeko

gai da, bere helburuaren arabera.

1- Gai da autolaguntzarako testuak ongi ulertzeko, aldizkari, egunkari eta liburuetan: nola

hobetu lan-harremanak, zer egin osasuna hobetzeko...

2- Gai da jarraibide luze eta konplexuak ulertzeko, betiere atalik zailena berriz irakur

badezake. Gai da, beraz, gidaliburuak azkar begiratzeko (esate baterako, programa

informatiko batena, edo zerbitzu tekniko batena), eta arazo jakinak konpontzearren,

behar diren argibideak aurkitzeko.

3- Gai da pertsonen deskribapen subjektibo xeheak ulertzeko (aldartea, grina, zaputza,

itxaropena...), eskutitz eta mezu elektronikoetan, sare sozialetan, testu literarioetan...

4- Gai da testu narratibo literarioak ulertzeko, emoziotik eta subjektibitatetik kontatuak

badira ere (nobela laburra, ipuina, narrazio laburra...). Pertsonaien aldarteak eta

jokaerak, eta azken horien ondorioak ulertzen ditu.

5- Gai da egunkari, aldizkari eta Interneteko testu informatiboen edukia eta esanahia azkar

harrapatzeko, bere intereseko gaiei buruz: albisteak, erreportajeak, foroak, webguneak,

blogak, wikiak...



6- Gai da aldizkari, egunkari, eta Interneteko testu dibulgatiboak ulertzeko, baldin eta

hiztegia erabil badezake eta gauzak zuzen interpretatu dituela egiazta badezake:

artikuluak, erreportajeak, webguneak, wikiak, blogak... Gai da testuotan xehetasun

esanguratsuak erraz aurkitzeko.

7- Gai da testu formal asko ulertzeko, eta baita administrazioko inprimakiak ere, nahiz eta

hainbat xehetasun ez ulertu (jakinarazpenak, erreklamazioak...). Gai da bere

espezialitateari buruzko gutun eta txosten laburrak ulertzeko, eta erraz jabetzen da

esanahi orokorraz; xehetasun gehienak ere ulertzen ditu.

8- Gai da gaur egungo auzi sozial eta politikoez iritzi-emaileek adierazten dituzten

ikuspegiak eta iruzkinak ongi ulertzeko, iritzi-artikuluetan, gutunetan, manifestuetan,

foroetan, blogetan... Ongi antzematen ditu aldeko eta kontrako jarrerak, eta horien

arrazoiak, batez ere esplizituak direnak.

9- Gai da kultura arloko kritikak ulertzeko: filmak, antzerkiak, liburuak, kontzertuak...

B2 ULERMEN-ESTRATEGIAK

1- Gai da askotariko estrategiak erabilt ze ko , adibidez: adi entzutea, ideia nagusiez

jabetzeko; testuinguruko hitz-gakoak erabiliz, ulermena egiaztatzea...

3.4.2. B2 Elkarreragina

B2 AHOZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da nahiko jariotasunez, zehaztasunez eta eraginkortasunez komunikatzeko,

halako eran non solaskideek ez duten ahaleginik egin behar elkarri ulertzeko. Bat-bateko

komunikazioa erraza egiten zaio, bai ohiko gaietan, bai eta gai konplexuagoetan ere.

Zailtasunak izan ditzake, dena den, zuzentasunean eta jariotasunean.

1- Gai da euskaldunekin sortzen diren solasaldi informaletan parte hartzeko, bizipenak argi

adierazteko eta proposamenak egiteko, jariotasunez eta naturaltasunez. Solaskideak

tarteka birformulazioetan lagundu behar izaten dio, baina ez da ia-ia geldiunerik

sortzen.

2- Gai da, gai orokor eta gaurkotasun handikoetan, bere ideiak eta iritziak eztabaidatzeko,

argudio-ildoak argi aurkezteko eta besteen argudioak ongi ulertzeko, azalpen, argudio

eta iruzkin egokiak eginez.



3- Gai da eraginkortasunez bere laneko edo arloko informazioa trukatzeko, gertaerei eta

jarraibide zehatzei buruz.

4- Gai da talde-lanean aritzeko, besteak parte hartzera bultzatuz. Arazoak edo auziak garbi

azaltzen ditu, alde onak eta txarrak alderatzen ditu eta ondorioak ateratzen ditu,

tentsiorik ez sortzeko moduan.

5- Gai da zerbitzuak erreklamatzeko, eta gatazken konponbidea negoziatzeko: isunak, lan-

arazoak...

B2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da kontaketak eta azalpenak trukatzeko, eta bere ikusmoldea ongi adierazteko,

besteen ikusmoldearekin lotuz.

1- Gai da gutun eta mezu elektronikoetan, foroetan, sare sozialetan eta blogetan testuak

ulertzeko, eta azalpen- eta iritzi-truke sarriak izateko, kontu pertsonalez, gizarteko

kontuez, eta baita bere espezialitateko gaiez edo gai dibulgatiboez ere. Emozioak eta

iritziak antzematen ditu.

2- Gai da zerbitzuei buruzko informazio-trukea erraz egiteko. Gai da produktu bati buruzko

informazio osatuagoa eta zehatza eskatzeko, eta baita erreklamazio bat egiteko ere,

esate baterako, autoaz, lanaz, ikastaro batez...

B2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK

Hitza hartzea:

1- Gai da solasaldi batean ongi aritzeko, esamolde egokiak erabiliz.

2- Gai da hizketaldia hasteko, hitzari eusteko eta, behar denean, amaitzeko, hitz

egiteko txanda eraginkortasunez erabiliz.

3- Gai da esaldi eginak erabiltzeko, denbora irabaztearren eta hitz egiteko txandari

eustearren, zer esan pentsatzen duen bitartean.


4- Gai da besteen ekarpenei eta inferentziei jarraipena emateko eta horien aurrean

zuzen erreakzionatzeko, solasaldiaren garapenari laguntzearren.



5- Gai da eguneroko gaiei buruzko eztabaiden garapenean laguntzeko, besteek

esandakoa ulertzen duela berretsiz, beste solaskide batzuk parte hartzera bultzatuz, eta

abar.

Azalpenak eskatzea:

6- Gai da galderak egiteko, solaskideak esandakoa ulertzen duela egiaztatzearren, eta

zalantzazko alderdiak azal diezazkioten eskatzeko.

3.4.3. B2 Adierazpena

B2 AHOZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da, ohiko gai eta egoeretan, solasaldiak, narrazioak, deskribapenak, azalpenak

egiteko eta instrukzioak emateko, testu argiak eta xeheak sortuz. Euskaldun osoekin mintza

daiteke, jariotasunez eta naturaltasunez. Gai da, baita ere, gai orokorrei buruzko iritzia

emateko, aldeko eta kontrako argudioak emanez. Dena den, zailtasunak izan ditzake

xehetasunak emateko. Hutsegiteak izaten ditu zuzentasunean, eta mugak jariotasunean.

1- Gai da arau eta jarraibide formal xeheak ahoz emateko, auzo-elkarteko, laneko, bere

arloko gaiez...

2- Gai da deskribapen argi eta zehatzak egiteko, bere arloko edo laneko gauzen gainean.

3- Gai da jarrerak eta sentimenduak ongi adierazteko, bereak eta besteenak, eta baita

emozio-graduak adierazteko ere.

4- Gai da ohiko berri eta gertaerei buruzko narrazio eta azalpen xeheak eta ongi garatuak

egiteko, nahiko jariotasunez eta argitasunez, entzulearengan tentsiorik edo eragozpenik

sortu gabe.

5- Gai da gertaera eta esperientzia jakin batzuek berarendako duten garrantzia

nabarmentzeko, eta bere ikuspegia argi adierazteko. Alderdi esanguratsuak eta

lagungarri izan daitezkeen xehetasunak ongi bereizten ditu, eta ohar osagarriak eta

adibide egokiak ematen ditu.

6- Gai da azalpenak modu eraginkorrean emateko, gai akademiko eta profesional askori

buruz, ideien arteko lotura argi adieraziz.



7- Gai da egunkari eta aldizkarietako elkarrizketa edo erreportajeak ahoz laburtzeko,

ikuspegiak, argudioak eta eztabaidak islatuz, eta bere ikuspegia gehituz.

8- Gai da iritzi eta argudioak garatzeko, eta bere ikuspegiari eusteko, alderdi

esanguratsuak nabarmenduz, eta argudio osagarriak eta xehetasunak emanez, gai

orokorrei buruz.

9- Gai da, eztabaida edo auzi batean, bere aldartea adierazteko (ezustekoa, zoriona,

tristura...), argudio-kate arrazoituak osatuz.

B2 IDATZIZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da ohiko gai eta egoerei buruzko jarraibideak, deskribapenak, narrazioak eta

azalpenak idazteko, modu argi, xehe eta kohesionatuaz. Gai da, orobat, gai ezagun bati

buruzko iritzia eta aldeko eta kontrako argudioak emateko.

1- Gai da arauak eta jarraibide xeheak idazteko: auzo-elkarteko edo laneko arauak, bere

arloko prozedurak...

2- Gai da deskribapen argiak, xeheak, aberatsak eta ongi egituratuak egiteko, narrazio edo

azalpen baten testuinguruan.

3- Gai da jarrerak eta sentimenduak ongi adierazteko, ongi kohesionatutako esaldien bidez,

gutun batean edo mezu elektroniko batean.

4- Gai da gai ezagunen inguruko berriak eta gertaerak xeheki kontatzeko, eta alderdi

esanguratsuak nabarmentzeko, denbora erreferentziak ongi erabilita, auzoko aldizkariko

albiste batean, esate baterako.

5- Badaki kontaketak eta azalpenak egiten alderdi nagusiak nabarmenduz eta

esanguratsuak diren xehetasunak emanez, gutunetan, mezu elektronikoetan, foroetan,

sare sozialetan edo eremu akademikoari lotutako idazlanetan.

6- Gai da testu luzeen laburpenak egiteko, esate baterako, albiste edo erreportaje batena,

ideia nagusiak eta xehetasunak ongi bilduta, gaia ezaguna bada.

7- Gai da zerbitzuak eskatzeko, eskertzeko, erreklamazioak egiteko edo datuen zuzenketa

eskatzeko, gutun formaletan edo idazki administratiboetan. Gai da, orobat, bere laneko

ohiko testuak idazteko, eginak dauden eredu estandarretatik abiatuta.



8- Gai da film, liburu edo ikuskizun baten aipamen edo kritika laburrak idazteko, foroetan,

blogetan edo auzoko aldizkariren batean, adibidez.

9- Gai da bere iritzia emateko, alde edo kontra eginez, zenbait aukeraren alde onak eta

txarrak nabarmenduz, eta argudioak arrazoituz, foroetan, blogetan, edo

zuzendariarendako gutunetan, adibidez.

B2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK

Planifikatzea:

1- Gai da, entzulearengan izan dezakeen eragina kontuan hartuta, esateko duena

antolatzeko, eta horretarako behar dituen baliabideak ere bai.

Konpentsatzea:

2- Gai da, lexiko eta egituretan dituen hutsuneak betetzeko, itzulinguruak erabiltzeko.


3- Gai da akats ohikoenez ohartzeko eta diskurtsoa kontrolatzeko, akats horiek kontzienteki

zuzentzeko moduan.

4- Gai da akatsek eta hutsegiteek sortzen dituzten gaizki-ulertuak konpontzeko.



3.5. C1 maila

3.5.1. C1 Ulermena

C1 AHOZKO ULERMENA

Orokorra: gai da berbaldi luze edota biziak nekerik gabe jarraitzeko, nahiz eta litekeena den

xehetasunen bat (hitz, esamolde...) ziurtatu behar izatea, batez ere intonazioarekin ohituta

ez badago. Esamolde idiomatiko asko ezagutzen ditu, erregistro formaletan eta

lagunartekoan, eta gai da erregistro-aldaketaz ohartzeko. Gai da ideiak xehetasunez

ulertzeko, baita inplizituak ere. Gai da euskalki gehienetako solasaldietako ideia nagusiak

ulertzeko, intonaziora ohitzeko denbora izan badu.

1- Gai da informazio tekniko konplexuak eta espezializatuak ulertzeko, adibidez, mediku

espezialisten azalpenak, tresnen eta aparatuen funtzionamenduari buruz teknikariek

ematen dituzten argibideak, eta Administraziotik jasotzen diren eguneroko zerbitzuen

gaineko zehaztapenak.

2- Gai da deskribapen konplexuak, abstraktuak eta teknikoak ulertzeko (gauzen, tokien eta

pertsonen deskribapen fisikoak edota psikologikoak), bai ohiko solasaldietan, baita

laneko azalpenetan ere. Bere espezialitatekoak ez badira, arazoak izan ditzake lexikoa

oso teknikoa denean.

3- Gai da kontaketa eta narrazio konplexuen informazio esplizitua zein inplizitua ulertzeko

(pasarteak, gertaerak, kontaketa historikoak eta literarioak; gai konkretuez zein

abstraktuez...). Gai da, orobat, ideia nagusien, bigarren mailakoen eta xehetasunen

arteko harremanak antzemateko.

4- Gai da hedabideetako testuak ulertzeko, arazorik gabe: filmak, irratia, telebista,

Internet, eta xehetasunez eta ñabardurez ohartzeko, hiztunen jarrerez eta haien arteko

harreman inplizituez, esaterako.

5- Gai da erregistro intimoa ia zailtasunik gabe ulertzeko, batez ere modu estandarrean

formulatua badago: filmak, telefilmak...



6- Gai da talde bateko hiztunen arteko solasaldi konplexuak eta biziak erraz ulertzeko,

baita gai abstraktuei, konplexuei eta ezezagunei buruz ari badira ere, aurrez aurre edo

hedabideetan; informazioa esplizitua edo inplizitua izan daiteke. Umorea edo ironia

erabilita ere ulertzeko gai da, baina gaia ezezaguna bazaio, bere erreferentziak eta

ezagutza kulturalak martxan jarri beharko ditu.

7- Gai da, jendaurreko zein grabatutako azalpenetatik, informazio espezifikoa ateratzeko,

azalpenen grabazioek kalitate txarra eta soinu distortsionatua edo egitura nahasia izan

arren (adibidez, geltokian, estadioan, etab.).

8- Gai da maila jasoko hitzaldiak, kontaketak eta azalpenak ulertzeko, batere arazorik

gabe, zuzenean zein grabazio bidez, eta gaiak abstraktuak eta ezezagunak baditu ere.

Arazoak izan ditzake, hala ere, gaiak oso espezializatuak direnean.

C1 IDATZIZKO ULERMENA

Orokorra: gai da ia edozein testu luze eta konplexu erabateko xehetasunez ulertzeko, baita

beren ideia inplizitu gehienak ere; gai da, era berean, igorlearen asmoa eta aldartea zein

diren antzemateko, nahiz eta tonua oso ironikoa izan; gaia norberaren arlokoa ez denean, eta

lexikoa oso teknikoa denean, traba izan daiteke.

1- Gai da tresnei eta aparatuei buruzko instrukzio luzeak konplexuak eta zehatzak

ulertzeko, bere espezialitatearekin lotura dutenak nahiz bestelakoak, betiere lexikoa

oso teknikoa ez bada.

2- Gai da deskribapen konplexuak, abstraktuak eta teknikoak ulertzeko (gauzen, tokien eta

pertsonen deskribapen fisikoak, psikologikoak edo teknikoak), ohiko solasaldietan eta

lanari buruzko azalpenetan. Bere espezialitatekoak ez badira, arazoak izan ditzake

lexikoa oso teknikoa denean.

3- Gai da testu narratibo eta literario konplexuetan xehetasun esanguratsuak erraz

aurkitzeko. Gai da ideia nagusien, bigarren mailakoen eta xehetasunen arteko

harremanak bereizteko, eta testuak interpretatzeko jarrera kritikoa hartzen du, bere

ezagutza erreferentziala erabiliz.

4- Gai da testu dibulgatibo eta informatibo konplexuak eta luzeak ulertzeko: albisteak,

artikuluak, erreportajeak, foro, webgune, blog, wiki espezializatuak..., bere arlokoak

direnean... Testuak arazorik gabe ulertzen ditu, xehetasunak barne, eta jarrera eta

iritzi inplizituak zein esplizituak modu kritikoan identifikatzen ditu.



5- Gai da hainbat gai profesionali buruzko berrien, artikuluen eta txostenen edukiaz eta

garrantziaz azkar ohartzeko, eta horien analisi sakonagoa egitea beharrezkoa den ala ez

erabakitzeko. Administrazioko inprimakiak eta dokumentuak ere ulertzen ditu arazorik

gabe (jakinarazpenak, erreklamazioak, araubideak...).

6- Gai da era guztietako gutunak, formalak eta informalak, ulertzeko, gai orokorrekoak zein

bere espezialitatekoak.

7- Gai da argudioak zehazki bilatzeko eta interpretatzeko, eta, gainera, jarrerak eta iritzi

inplizituak nahiz esplizituak adierazten dituzten xehetasunez ohartzeko: gizarte-

harremanetako, lan-arloko eta testu akademiko zabal eta konplexuetan, hala nola, testu

literario eta zientifiko-dibulgatiboetan, hedabide idatzietako editorialetan, eta

Interneteko foro, blog, wiki eta sare sozialetan...

C1 ULERMEN-ESTRATEGIAK

Trebea da, testuinguruko hitz-gakoak, hitz-gako gramatikalak eta lexikalak baliatuta, jarrera,

aldartea, adimen-jarrerak eta asmoak inferitzeko, eta ondoren gertatuko dena aurreikusteko.

3.5.2. C1 Elkarreragina

C1 AHOZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da jariotasunez eta bat-batekotasunez hitz egiteko, ia ahaleginik egin gabe.

Hitzen errepertorio zabala du, eta gai da bere gabeziak erraz gainditzeko itzulinguruak eginez.

Gai kontzeptual zailetan eta solasaldi bizi eta umoretsuetan bakarrik izan dezake arazoren bat.

1- Gai da gizarte-harremanetan, baita erregistro intimoan ere, hizkuntza malgutasunez eta

eraginkortasunez erabiltzeko, sentimenduak eta emozioak adierazteko, norbaiti edo

zerbaiti buruz jarduteko eta umorea, ironia... adierazteko.

2- Gai da, naturaltasun osoz, hiztunen arteko solasaldi bizietan parte hartzeko, ideiak

jariotasunez eta laguntzarik gabe adieraziz, eta harridura-esapideak ongi erabiliz.

3- Gai da eztabaida-taldeetako solaskideen artean gertatzen diren elkarreragin konplexuak

erraz ulertzeko, gaiak ezezagunak badira ere, eta horietan parte hartzeko.

4- Gai da solasaldi formaletan eta laneko bileretan, eztabaiden erritmoari erraz

jarraitzeko, baita gai abstraktu, konplexu eta ezezagunei buruzkoak badira ere.



5- Gai da bere jarrera era formalean eta ziurtasunez argudiatzeko, galderei, adierazpenei,

eta argudio konplexuei jariotasunez, bat-batean eta egokitasunez erantzunez.

6- Gai da bere lanbidearekin zerikusia duten gai guztiei buruzko informazio konplexua eta

aholkuak trukatzeko.

7- Gai da gatazken konponbidea negoziatzeko, adibidez, zirkulazio-isun bidegabe bat

erreklamatzeko, pisu batean eragindako kalteen ordain ekonomikoa edo istripu baten

erantzukizuna eskatzeko.

8- Gai da arazo baten azalpena egiteko eta zerbitzuaren emaileak edo bezeroak amore

eman behar duela argi adierazteko.

C1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA

Orokorra: gai da gauzak argi eta zehatz adierazteko, eta hartzaileari malgutasunez eta

eraginkortasunez egokitzen zaio idatzizko elkartrukeetan.

1- Gai da, gutun pertsonaletan (tradizionalak edo posta elektronikoak) eta sare sozialetan

gauzak argi eta zehatz adierazteko, eta hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez

erabiltzeko, sentimenduak eta emozioak ulertzeko eta adierazteko, norbaiti edo zerbaiti

buruz jarduteko eta umorea, ironia... erakusteko.

2- Gai da, arazoei aurre egitearren, informazioa eskatzeko eta emateko. Erregistro

ezberdinak erabiltzen ditu eta erraz egokitzen da egoera edo kanal aldaketetara.

Salerosketetan eta transakzio formaletan ongi konpontzen da, eta adostasuna edo

desadostasuna ongi eta zehazki adierazten ditu.

3- Gai da berehalako informazioa transmititzen duten oharrak eta testu formalak idazteko,

ideia garrantzitsuak nabarmenduz, lagunei, irakasleei, zerbitzu publikoei...

C1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK

Hitza hartzea:

1- Gai da, aukera guztietatik, esaldi egokia hautatzeko, hitza hartzeko edo hitz egiteko

txandari eusteko asmoz, zer esan pentsatzen duen bitartean.


2- Gai da bere ekarpena eta gainerako solaskideena trebetasunez lotzeko.

Azalpenak eskatzea:



3- Gai da, solaskideak esandakoa ulertzen duela egiaztatzearren, galderak egiteko eta

zalantzak azal diezazkioten eskatzeko.

3.5.3. C1 Adierazpena

C1 AHOZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da deskribapen, narrazio eta azalpen argiak eta xeheak gai konplexuei buruz

egiteko, beste gai batzuk txertatuz, ideia zehatzak garatuz eta bukaeran ondorio egokia

atereaz.

1- Gai da prozedura bat gauzatzeko moduari buruzko jarraibide argiak, zehatzak eta

teknikoak egiteko, batez ere bere espezialitatekoak badira.

2- Gai da esperientzien, pertsonen, emozioen eta gertaeren deskribapen argiak eta xeheak

egiteko, gai konplexuei buruz, eta gai nagusiari bigarren mailako beste gai batzuk

txertatzeko, ideia zehatzak garatzeko eta amaieran ondorio egokiak ateratzeko.

3- Gai da iturri espezializatuetatik informazioa eta argudioak laburtzeko. Horretaz aparte,

gai da informazioa eraldatzeko, xehetasun handiz, ikuspegi kritikoa eta bere ezagutza

erreferentziala erabiliz.

4- Gai da jendaurreko adierazpen labur zein luzeak jariotasunez egiteko, ia ahalegin

berezirik egin gabe, aurretik idatzi edo prestatu baditu, azentuaren eta intonazioaren

bidez esanahiaren ñabardurak zehaztasunez transmitituz. Gai da, gainera, bere

ikuspegiari eusteko, eta bat-batean erantzuteko.

5- Gai da ohikoak ez diren berri eta gertaerei buruzko kontaketa xeheak, konplexuak eta

ongi egituratuak egiteko, jariotasun eta argitasun handiz.

6- Gai da asmoak, jarrerak eta sentimenduak xehetasun handiz adierazteko, bereak zein

besteenak.

7- Gai da argudioak era sistematikoan, zabaltasunez, argitasunez eta xehetasunez

garatzeko, alderdi garrantzitsuak nabarmenduz, bere ikuspegiari eusteko ideia

osagarriak eta adibide egokiak emanez, auzo bileretan, mahai-inguruetan,

irratsaioetan...



8- Gai da arazo edo auzi bati buruzko ikuspegiak azaltzeko eta alderatzeko, zenbait

aukeraren alde onak eta txarrak adieraziz. Gai da emandako arrazoiez gogoeta egiteko

eta ondorioak atera edota laburbiltzeko.

C1 IDATZIZKO ADIERAZPENA

Orokorra: gai da testu argiak eta ongi egituratuak idazteko, gai orokor gehienei eta bere

espezialitateari buruzkoak, ideia nagusiak nabarmenduz, zabaltasunez. Eta gai da, bestalde,

bere ikuspegiari eusteko, ideia osagarriak eta adibide egokiak emanez, eta ondorioak

ateratzeko.

1- Gai da prozedurak argi eta zehazki azaltzeko (arauak, jarraibideak, argibideak...).

2- Gai da sormenezko deskribapen eta narrazio argiak, xeheak eta ongi egituratuak

idazteko, estilo sinesgarria, pertsonala eta naturala erabiliz.

3- Gai da esperientziak, sentimenduak eta emozioak azaltzeko, lexiko aberatsa eta zehatza

erabiliz.

4- Gai da testu konplexuen eta tekniko-dibulgatiboen eskemak edo laburpenak egiteko,

batez ere bere espezialitatekoak badira, ideia nagusiak eta bigarren mailakoak bereiziz.

5- Gai da azalpen argiak eta ongi egituratuak idazteko (txostenak, eremu akademikoari

lotutako idatziak...), gai konplexuei buruzkoak, ideia nagusiak nabarmenduz.

6- Gai da bere eta besteen ikuspegiari buruzko azalpenak xehetasunez eta zabaltasunez

emateko, eta bere ikuspegiari eusteko, eta ideia osagarriak eta adibide egokiak emateko

ere bai.

7- Gai da gai orokor edota auzi bati buruzko ikuspegiak azaltzeko eta alderatzeko, zenbait

aukeraren alde onak eta txarrak adieraziz; era berean, gai da emandako arrazoiez

gogoeta egiteko eta ondorioak atera edota laburbiltzeko, hedabideetan, Interneten eta

Administrazioarekiko harremanetan.

C1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK

Planifikatzea:

1- Gai da bere azalpenetan behar dituen baliabideak planifikatzeko, entzulearengan izan

dezakeen eragina kontuan hartuta.

Konpentsatzea:



2- Gai da itzulinguruak eta parafrasiak erabiltzeko, hiztegian eta egituretan dituen

hutsuneak betetzeko.


3- Gai da zailtasunak gainditzeko, eta esan nahi duena berriro formulatzeko, bere

diskurtsoaren jarioa erabat eten gabe.



4. KOMUNIKAZIO-GAITASUNAK

Gizakiaren gaitasun guztiek laguntzen dute erabiltzailearen komunikazio-gaitasuna nola edo

hala garatzen. Gaitasun-orokor horiek norberaren ezagutza-, trebetasun-, ahalmen-,

ezaugarri-multzoari deritzo, mota guztietako jarduerak gauzatzeko, eta horietako batzuk

komunikazio-gaitasunaren osagaitzat jo daitezke.

Curriculum honek komunikazio-gaitasun orokorrak −soziokulturalak eta estrategikoak− eta

hizkuntza-gaitasunak bereiztu ditu. Hizkuntza-gaitasunek honakook hartzen dituzte beren

baitan: gaitasun pragmatikoak −testu-, funtzio- eta diskurtso-gaitasunak– eta gramatika-

gaitasunak –lexikoa eta semantika, fonetika, fonologia eta entonazioa, ortografia eta

morfosintaxia–.

Eduki didaktiko esanguratsua duten gaitasunak mailaka sailkatu dira, eta eduki horien

progresioa gauzatu da, maila batetik bestera (gaitasun gramatikalak eta, gaitasun

pragmatikoen kasuan, testu-generoak, esate baterako. Kohesiorako baliabideak modu orokor

batez azaldu dira, diskurtso-gaitasunei dagokien atalean, eta, aldi berean, mailaka sailkatu

dira, gramatika-gaitasunen atalean). Eduki orokorreko atalak ez dira mailakatu.

Proposatzen diren zerrendak baliabideak dira eta, aldian-aldiko, euskaltegi edo irakasle

bakoitzak behar dituenak aukeratuko ditu, kontuan hartuta ikasleen ikaskuntza-estiloa,

irakasleen metodologia, programa, ataza-mota, sekuentzia didaktikoa, helburua... Jakina,

bermatu behar da, betiere, hautatutako eduki horien bidez behar diren gaitasunak egoki

garatuko direla mailako hizkuntza-jarduerak gauzatzeko, estrategia egokiak erabiliz.

4.1. KOMUNIKAZIO-GAITASUN OROKORRAK

Erabiltzaile eta ikasleek, komunikazio-egoeretan atazak eta jarduerak burutu behar

dituztenean, euren aurreko esperientzietan garatutako hainbat gaitasun baliatzen dituzte

(munduaren ezagutza, trebetasunak, ezaugarri pertsonalak...).

Helduek munduaz eta haren funtzionamenduaz duten eredua oso landua eta xehetasunez

artikulatua da, eta, jakina, lotura estua du beren lehendabiziko hizkuntzako lexikoarekin eta



gramatikarekin; izan ere, bi alderdiak elkarri lotuta garatu dira. Horrenbestez, euskararen

ikas-irakas-prozesuan, gogoan izan behar da, besteak beste, ikasleen jatorria gero eta

zabalagoa dela, eta gero eta euskara-ikasle etorkin gehiago dagoela. Kontuan hartu behar da

zein den/diren ikasle bakoitzaren lehendabiziko hizkuntza/k, eta munduaren zein eredutan

oinarritzen den/diren.

Munduaren ezagutzak (esperientziatik, hezkuntzatik, informazio-iturrietatik eta abarretatik

eratorriak) ondorengoak hartzen ditu bere baitan:

- Lekuak, erakundeak, pertsonak, objektuak, gertaerak, prozesuak edo zenbait eremutako

esku-hartzeak. Hizkuntza jakin bat ikasten ari den ikaslearendako bereziki garrantzizkoa da

hizkuntza hori hitz egiten den herrialdea ezagutzea; adibidez, ezaugarri geografiko

nagusiak, ingurumenekoak, demografikoak, ekonomikoak eta politikoak.

- Entitate-motak (konkretuak eta abstraktuak, bizidunak eta bizigabeak, eta abar) eta

horien ezaugarriak eta harremanak (espazio-denborazkoak, asoziatiboak, analitikoak,

logikoak, kausa-ondoriozkoak, eta abar).

Ondoko lerrootan komunikatzeko bi gaitasun orokor azalduko dira: gaitasun soziokulturala

eta gaitasun estrategikoa.

4.1.1. GAITASUN SOZIOKULTURALAK

Gaitasun soziokulturala hizkuntza bat hitz egiten duen komunitatearen (edo komunitateen)

kultura eta gizartea ezagutzea da. Izan ere, ezagutza hau munduaren ezagutzaren alderdi

garrantzitsu bat da, eta berebiziko pisua du hizkuntzen ikaskuntza eta irakaskuntzan. Kultura

baten ezaugarri bereizgarri horiek honako eremu hauekin lotuak egon daitezke:

a. Eguneroko bizitza:

- Jan-edanak, jatorduak, jatorduetako ohiturak.

- Jaiegunak.

- Lansaioak eta lan-ohiturak.

- Aisiako jarduerak (zaletasunak, kirolak, irakurketa ohiturak, hedabideak...).

b. Bizi-baldintzak:

- Bizi-maila (eskualdearen, gizarte-mailaren eta kulturaren araberako aldaerekin).

- Etxebizitzaren ezaugarriak.



- Gizarte-laguntzarako neurriak eta hitzarmenak.

c. Pertsonarteko harremanak (botere eta elkartasunezkoak barne):

- Gizarte-antolaketa eta gizarteko kideen arteko harremanak.

- Sexuen artekoak.

- Familiaren egitura eta familiarteko harremanak.

- Belaunaldien artekoak.

- Lan-egoeretakoak.

- Agintariekiko, Administrazioarekiko... harremanak.

- Arrazen eta komunitateen artekoak.

- Talde politikoen eta erlijiosoen artekoak.

d. Gizarte-balioak, sinesmenak eta jarrerak, honako eragile hauei buruz:

- Gizarte-maila.

- Talde profesionalak (akademikoak, enpresakoak, zerbitzu publikoetakoak,

langileenak...).

- Aberastasuna (diru-sarrerak eta ondasunak).

- Eskualdeko kulturak.

- Segurtasuna.

- Erakundeak.

- Tradizioa eta gizarte-aldaketa.

- Historia: batez ere, pertsonaia eta gertaera adierazgarriak.

- Gutxiengoak (etnikoak, erlijiosoak eta kulturalak).

- Nazio-identitatea.

- Atzerriko euskal komunitateak.

- Politika.

- Arteak (ikusizko arteak, literatura, antzerkia, musika, herri-abestiak eta abesti

modernoak...).

- Erlijioak.

- Umorea.

e. Gorputzaren hizkuntza eta jarduera paralinguistikoak:

- Keinuak.

- Aurpegierak.

- Jarrerak.

- Ikusizko kontaktua.



- Gorputz-ukipena.

- Proxemika.

- Onomatopeiak.

- Ezaugarri prosodikoak (ahotsaren tonua, iraupena, bolumena eta ezaugarriak...).

f. Gizarte-hitzarmenak (adibidez, harrera ona egitea eta jasotzea):

- Puntualtasuna.

- Opariak.

- Jantziak.

- Jan aurrekoak, edariak, janariak.

- Portaerari eta solasaldiei buruzko hitzarmenak eta tabuak.

- Egonaldiaren iraupena.

- Agurrak.

g. Portaera erritualak, honako arlo hauetan:

- Erlijio-ospakizun eta jarduerak.

- Jaiotza, ezkontza eta heriotza.

- Ikusleen jarrera jendaurreko ekitaldietan eta ospakizunetan.

- Ospakizunak, festak, tabernak, sagardotegiak, dantzak, diskotekak, eta abar.

4.1.2. GAITASUN ESTRATEGIKOAK

Gaitasun estrategikoak bide ematen dio hizkuntza-erabiltzaileari komunikazio eraginkorra

lortzeko, izan ditzakeen hutsuneak betetzeko, edo egon daitezkeen komunikazio-etenak

konpontzeko. Beraz, estrategiak honakoak dira: eragiketa mentalak, mekanismoak, taktikak

eta prozedurak (hitzezkoak eta hitzik gabekoak), atazak gauzatzeko edo ikasketa prozesuan

egoera berriei aurre egiteko. Mekanismo horien garapenak komunikazioa errazten du:

diskurtsoa kontrolatzea, azalpenak eskatzea, ondorioak ateratzea, norberaren esperientzia

eta ezagutza berrerabiltzea, informazioa errepikatzea, zuzentzea, eta abar. Mekanismo

horien garapenak ikaskuntza-prozesua errazten du, eta hizkuntza-baliabideetan egon

daitezkeen gabeziak ordezkatzen laguntzen du. Hortaz, nork bere ikaskuntza-prozesuaz

ohartzeko eta ardura hartzeko bidea bilatu behar du.

Gaitasun estrategikoen helburua da testuinguruko komunikazio-beharrei erantzutea, eta

dagozkien atazak ahalik eta era arrakastatsuenean gauzatzea. Erabiltzaileek era guztietako

komunikazio-estrategiak erabiltzen dituzte, etengabe, komunikazioa hobetzeko, baita haien



lehenengo hizkuntzan ere. Komunikazio-estrategiak erabiltzea (planifikatzea, gauzatzea,

jarraitzea, kontrolatzea, zuzentzea...) printzipio metakognitiboen baitan dago, eta horien

bidez hizkuntza-jardueren komunikazio-prozesuak errazten dira.

Hizkuntza batez jabetzeko prozesuan, estrategia garrantzitsuenak honako hauek dira:

komunikazio-prozesukoak, estrategia komunikatiboak eta ikaskuntza-prozesuko estrategiak.

4.2. HIZKUNTZA-GAITASUNAK

Hizkuntza-gaitasunak ezinbestekoak dira hizkuntza-komunitate batean modu egoki eta

eraginkorrean komunikatzeko eta jokatzeko, eta ikasteko balio duten hizkuntza-jarduerak

gauzatzeko.

Curriculum honetan bi multzotan sailkatu dira: gaitasun pragmatikoak (funtzionala, testuala,

eta diskurtsiboa) eta gaitasun gramatikalak (lexikoa eta semantika, fonetika, fonologia eta

intonazioa, ortografia eta morfosintaxia).

4.2.1. GAITASUN PRAGMATIKOAK

Testua edo diskurtsoa komunikazio-egoerara moldatzeko gaitasunak dira: solaskideei,

egoerari, inguruari, xedeari... Horrenbestez, komunikazioa ziurtatzeko, hizkuntza-

erabiltzaileak diskurtsoaren eta testuinguruaren elementuak eta ezaugarriak aukeratu behar

ditu (kontzeptuak, erregistroa, testu-generoa, ezaugarri linguistikoak...), eta elementu horiek

egoki antolatu behar ditu.

Gaitasun pragmatikoetan, honakoak bereizi dira: testu-generoak, gaitasun funtzionalak eta

diskurtso-gaitasunak.

4.2.1.1. TESTU-GENEROAK

Testua erabiltzaileek edo ikasleek, ahoz zein idatziz, jasotzen, sortzen edota trukatzen duten

diskurtso-sekuentzia da. Gutxieneko komunikazio-unitatea da, autonomoa, egituratua,

koherentzia eta kohesioa duena, testuinguru jakin batean eta xede jakin baterako sortua.



Komunikazioaren funtsezko oinarria denez, ezin egon daiteke hizkuntza-jarduerarik testurik

gabe eta, beraz, jarduerak eta prozesuak antolatzeko eta sailkatzeko abiapuntua da

curriculumetan.

Gizartean testuak zenbait xederen arabera sortzen dira, eta, horregatik, alde handiak izaten

dira beren forman eta muinean. Igorlearen xede edo funtzio komunikatibo nagusiaren

arabera, testuak oinarrizko testu-sekuentzia edo makrofuntzio batzuen arabera bereizten

dira. Ohikoenak hauexek dira: solasaldi bidezkoak, instrukziozkoak deskriptiboak,

narratiboak, adierazpen-azalpenezkoak eta argudiozkoak. Kontuan hartu behar da testu

batzuek ez dutela makrofuntzio bakarra izaten; gehienetan, oinarrizko testu-sekuentziaz

gain, bestelakoak ere agertzen dira testu berean.

Ezaugarri komunak kontuan hartuta, testuak testu-genero eta azpigeneroetan sailkatzen dira.

Egin daitezkeen sailkapen guztien artean, esan dezakegu osatuenetakoa dela ondorengo

osagaiak kontuan hartzen dituena: xede komunikatiboa, kanala, erabilera eremuak, baliabide

linguistikoak eta testu-generoak. Testu-generoak eta azpigeneroak asko dira; horregatik,

hizkuntzen irakaskuntzari eta ebaluazioari dagokienez, haietako zenbaitetan jarri behar izan

dugu arreta handiagoa, hizkuntza-jarduerak egiteko maiztasun eta praktikotasun handiena

izaten dutenetan, alegia. Hona testu-generoak, mailaz maila antolatuak:

A1 maila

▪Hitz eta esapide errazak, kalean, dendetan, jatetxeetan, garraiobideetan...: zenbakiak,

prezioak, denbora-erreferentziak... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta

idatziz).

▪Adeitasunezko hitz eta esapide errazak: aurkezteko, agurtzeko, zoriontzeko... (ulermena,

adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Aurkezpen errazak: izena, herria, adina, helbidea, telefonoa, lanbidea, zaletasunak...

▪Galde-erantzun errazak, azaleko kontuez: non bizi den, nora doan, zer gustatzen zaion...

(ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Solasaldi errazak, ezagunekin: eskatzeko, emateko, proposatzeko, agintzeko, gonbidatzeko,

deskribapen bat egiteko... (elkarreragina, ahoz).

▪Solasaldi errazak, zerbitzu publikoetan, informazio zehatza eskatzeko eta zalantzak

argitzeko: tabernetan, dendetan, jatetxeetan, izen-emateak... (elkarreragina, ahoz).



▪Jarraibideak, kokatzekoak: toki batetik bestera nola joan, gauza bat non dagoen...

(ulermena eta adierazpena, ahoz).

▪Mapak, planoak, atlasak, krokisak, horma-irudiak: bideak, tokiak, mendi eta ibaiak...

(ulermena, idatziz).

▪Formulario edo inprimaki errazak betetzea eta horretarako jarraibideak ulertzea: izena,

herria, adina, helbidea, lanbidea... (ulermena eta adierazpena, idatziz).

▪Ohiko instrukzio tekniko errazak: kutxazainak, parkimetroak, azterketa-oharrak, ordenagailu

baten agindu nagusiak... (ulermena, idatziz).

▪Deskribapen errazak: pertsonak, gauzak, tokiak... (ulermena, adierazpena, ahoz eta

idatziz).

▪Kontaketa errazak: pasadizoak, gauzen galerak, planak eta asmoak, biografia errazak...

(ulermena, adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Istorio eta ipuin motz ezagunak, asmakizunak... (ulertu, eta ozen irakurri).

▪Ohar eta eskaera informal errazak: sms mezuak, ohar txikiak, txatak (Ogia erosi; Bihar

etorriko naiz...) (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Mezu elektroniko errazak eta lagunarteko postalak: galdetzeko, zoriontzeko, proposatzeko,

zerbait labur kontatzeko, asmoak adierazteko, zerbait deskribatzeko... (ulermena,

adierazpena eta elkarreragina). Lagunarteko gutunak ere bai, ulermen-mailan.

▪Eguraldiaren iragarpenak, horoskopoak... (ulertu, ahoz eta idatziz, eta ozen irakurri).

▪Sarrerak, txartelak, etiketak, iragarkiak, katalogo komertzialak, agendak, kartelak, turismo-

gidak, informazio zehatza bilatzeko, Interneten, aldizkarietan, eta abar: tokiak, ordutegiak,

helbideak, salneurriak, ezaugarriak... (ulermena, idatziz).

A2 maila

▪Esapide errazak: erosketak, bizitokia, lana, bidaiak... (ulermena, adierazpena eta

elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Adeitasunezko esapideak: eskerrak emateko, zoriontzeko, barkamena eskatzeko...




▪Galderak, poliki eta argi eginak, eguneroko kontuez: norbait ezagutzen ote duen, zerbait

norena den, osasun kontuak, zaletasunak, ohiturak... (ulermena, adierazpena eta


▪Galde-sortak eta inkestak betetzea, informazio errazak eta eskematikoak emateko: bizitokia,

ohiturak, zaletasunak, lan kontuak... .(ulermena eta adierazpena, idatziz).

▪Solasaldiak, aurrez aurre eta telefonoz, lagunartean: planak egitea, hitzorduak jartzea,

iradokizunak egitea, ustea adieraztea, adostasuna/ezadostasuna edo irudipena adieraztea

(justifikazio handirik eman gabe)... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta

idatziz).

▪Solasaldiak, zerbitzuak eskatzeko: erosketak, izen-emateak, jan-edanak eskatzea, zerbait

nola egiten den edo norabait nola joaten den galdetzea, mapa edo planoak baliatuta

emandako azalpenak, deskribapen laburrak... (elkarreragina, ahoz).

▪Solasaldi arinak, telebistan nahiz aurrez aurre, ohiko kontuez: familia, herria, osasuna,

kirola, oporrak, ospakizunak... (ulermena, ahoz).

▪Ohar, mezu, seinaleak eta iragarki laburrak: garraio-zerbitzuetakoak, grafitiak, trafiko-

aholkuak eta abisuak, publizitatea, irratiko agendak, erakundeen kanpainak, osasun-

aholkuak... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Instrukzio tekniko errazak, eguneroko tresnez: jostailuak eta altzariak nola muntatu, nola

erabili garbigailua... (ulermena, idatziz).

▪Errezeta laburrak eta errazak (ulermena eta adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Joko-arauak eta erabilera-arauak, errazak eta ohikoak (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Kontaketa eta deskribapen xumeak, ideia orokorrak ematen dituztenak, xehetasunik gabe

eta esaldi motzetan, lokailu errazak erabiliz, kronologia eta maiztasuna adierazteko:

gertatutakoak, bizi izandakoak, albiste laburrak... (ulermena eta adierazpena, ahoz eta

idatziz).

▪Albiste errazak eta titularrak: herri-aldizkarietakoak edo auzoetako aldizkarietakoak:

istripuak, gertaera bitxiak, kirola, efemerideak... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Ipuin motz ezagunak, asmakizunak, eguraldiaren iragarpenak... (ulertu eta ozen irakurri).



▪Postalak, gutunak, zorion-txartelak, mezu elektronikoak, sms mezuak, oharrak, lagunen

artekoak, eta esapide errazen bidez: agurtzeko, eskerrak emateko, zoriontzeko, informazioak

trukatzeko, deskribapenak egiteko, zerbait kontatzeko... (ulermena, adierazpena eta

elkarreragina, idatziz).

▪Iragarkiak, egunkarietakoak eta webguneetakoak: salerosketak, produktuen ezaugarriak,

ikastaroei buruzko xehetasunak... (ulermena, idatziz).

▪Zerbitzu-zerrendak eta informazio errazak: agendak, webguneak, esku-orriak, kartelak,

informazio-oholak, katalogo komertzialak, turismo-gidak... (ulermena, idatziz).

▪Horma-irudiak, krokisak, planoak, eskemak (ulermena, idatziz).

B1 maila

▪Solasaldi errazak ohiko gaiez, asmoak eta nahiak adieraztekoak: familia, lana, zaletasunak,

bidaiak, gertakariak... (ulermena eta elkarreragina, ahoz).

▪Jarraibide eta aholkuak, hiztegi zehatza erabilita: joko-arauak, elkarteetako arauak, ohiko

gauzak egiteko aholkuak, medikuaren gomendioak... (ulermena, adierazpena eta


▪Instrukzio tekniko errazak eta zehatzak, ohiko gailuen gainekoak: erabilera- eta instalazio-

gidak, etxetresna elektrikoen eta ordenagailu-programen gaineko argibideak... (ulermena eta

adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Autolaguntzarako testu errazak, esku-orrietan eta hedabideetan: nola utzi erretzeari, nola

antolatu oporrak... (ulermena eta adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Kontaketa errazak, ohiko gaiez, garapen lineala dutenak, eta emozioak eta deskribapen

psikologikoak islatzen dituztenak: ipuin eta istorio laburrak, gertaerak, bizipenak...


▪Literatura-testuak, egitura errazekoak, eta deskribapen fisiko eta psikologiko ugarikoak:

ipuin klasikoak, narrazio laburrak, mailakatutako eleberriak, komikiak, asmakizunak,

olerkiak, bertsoak... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Hedabideetako kontaketak eta azalpenak, gai arruntez eta arinez: albisteak, titularrak,

kronikak, pasarte biografikoak, erreportajeak, elkarrizketak... (ulermena, idatziz).



▪Irrati-telebistetako eta Interneteko informazio eta azalpenak, harremanez eta aisialdiaz:

albiste laburrak, prentsaurrekoak, elkarrizketa informalak, iragarkiak, agendak, errepideen

egoera, eguraldiaren iragarpenak, kirol emanaldiak, magazin eta erreportaje arinak, reality

show-ak, film eta telesail errazak, web-kamera bidezko mezuak, Interneteko bideo eta audio

arinak... (ulermena, ahoz).

▪Laburpenak, jatorrizkoari oso lotuak, eta testu-iruzkinak, inpresioak eta balorazioak

dituztenak: liburuenak, filmenak, debate eta dokumental errazenak, biografienak...

(ulermena eta adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Azalpen eta informazio laburrak arlo ezagunetan, kontsultak egiteko: kontsulta-liburuak,

Interneteko entziklopediak, webguneak, testu-liburuak, eskolako problemak eta eragiketak,

jendaurreko aurkezpenak... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Katalogo komertzialak, turismo-gidak eta publizitatea, informazio zehatzekoak eta

deskribapen teknikoekin (ulermena, idatziz).

▪Iruzkin eta eztabaida laburrak, hedabideetan, gai ezagunekoak, eta emozioak agertzen

dituztenak: irrati-telebistetan, Interneteko foroetan, sare sozial eta blogetan, mahai-

inguruetan, iritzi-zutabeetan, zuzendariarendako gutunetan... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Iritzi-trukeak eta solasaldi arinak eta informalak: planak egiteko, gauzak kontatzeko, arazoak

konpontzeko, zalantzak eta jarrerak agertzeko... Ondorengo zerbitzuetan: bidaia-

agentzietan, udaletxean, kultur etxean, auzo-elkartean, bankuan... (ulermena eta


▪Gutunak, mezu elektronikoak, Interneteko sare sozialak eta blogak, harreman sozialak

izateko, lagunartean eta zerbitzuetako arduradunekin: ustea eta iritzia modu xumean

emateko, deskribapenak egiteko, sentipenak trukatzeko, informazioa trukatzeko,

proposamenak egiteko, aferak zehaztasunez adierazteko... (ulermena, adierazpena eta

elkarreragina, idatziz).

▪Inkesta formalak eta administrazioko inprimakiak: inkesta sozialak eta laneko inkestak,

instantziak, opor-eskaerak, izen-emateak, jakinarazpen laburrak; lanekoak,

erakundeetakoak, gizarte-bizitzako kontuetakoak... (ulermena eta adierazpena, idatziz).

▪Ohar eta eskutitz formalak, estandarrak eta errazak, eredu ezagunetan oinarrituta:

elkartekoak, seme-alaben ikastetxekoak, zerbitzu publiko batenak, gonbitak, curriculum

vitae-ak... (ulermena eta adierazpena, idatziz).



B2 maila

▪Solasaldi informal eta formalak, aurrez aurre, telefonoz, web-kamera bidez, bideo-konexio

bitartez... (ulermena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Jendaurreko aurkezpenak, hitzaldiak, kazetari-elkarrizketak, prentsaurrekoak, mahai-

inguruak, debateak, komunikatuak, bideokonferentziak... (ulermena, ahoz). Aurkezpen

laburrak, eta aldez aurretik oso ongi prestatuak (adierazpena, ahoz).

▪Jarraibide teknikoak eta formalak: laneko prozedurak, programa informatikoak, zerbitzu

teknikoak... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz). Gidaliburu

formalak eta autolaguntzarako liburuak −nola hobetu lan-harremanak, osasuna...−

(ulermena).

▪Gertaerak, pasadizoak, ohiko gaiez, eta kontaketa historikoak, emozio-graduak xeheki

adieraziz (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Testu narratibo literarioak, emoziotik eta subjektibitatetik kontatuta: nobelak, ipuin klasiko

eta modernoak, narrazio laburrak, poesiak eta bertsoak... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Irrati-telebistetako saioak, gaur egungo gaiez: albistegiak, informazio-saioak, filmak eta

telesailak, iragarkiak, dokumentalak, mahai-inguru eta debateak, reality show-ak...

(ulermena, ahoz).

▪Testu informatibo eta dibulgatiboak, prentsan, Interneten eta entziklopedietan; kontaketa,

deskribapen edota azalpen xehekoak; intereseko gaiez edota norberaren espezialitateaz:

artikuluak, erreportajeak, dokumentalak, foroak, Interneteko atariak, sare sozialak, blogak...

(ulermena eta adierazpena, idatziz).

▪Kultura arloko sintesi eta kritika errazak: filmak, antzezlanak, liburuak, kontzertuak...

(ulermena eta adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Laburpenak, ideiak eta emozioak islatuta: albisteenak, elkarrizketenak, erreportajeenak,

debateenak... (ulermena eta adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Iritzi-zutabeak, editorialak, iritzi-artikuluak, adituen hausnarketak, arrazoi-kate

errazetakoak (ulermena, ahoz eta idatziz).



▪Gutun, mezu elektroniko eta sare sozial informalak, gertaerek sortzen dituzten emozioak

islatzen dituztenak, batez ere; informazioa eman eta eskatzeko, proposamenak egiteko,

aferak zehaztasunez adierazteko... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, idatziz).

▪Azalpen, kontaketa, iritzi-truke formalak eta lagunartekoak, gizarteko kontu sozial eta

politikoez, eta dibulgazio mailako eta bere espezialitateko gaiez: iritzi-artikuluak, gutunak,

mezu elektronikoak, foroak, blogak, sare sozialak... (ulermena, adierazpena eta


▪Informazio-truke teknikoak eta zehatzak, zenbait zerbitzutan: zirkulazio-isun bidegabeak,

ordainketak, istripuetako gorabeherak, udalerako kexuak... (ulermena, adierazpena eta


▪Idazki formal errazak, administraziokoak eta lanekoak, eredu estandarrekoak:

jakinarazpenak, erreklamazioak, opor-eskaerak, curriculum vitae-ak... (ulermena,

adierazpena eta elkarreragina, idatziz).

C1 maila

▪Gertaerak, pasadizoak eta kontaketa historikoak, baita emozio-graduak xeheki adierazten

dituztenak ere; formalak, neutroak, informalak... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina,

ahoz eta idatziz).

▪Gutunak, mezu elektronikoak, foroak, sare sozialak, blogak, azalpenak, eztabaidak,

lagunarteko eta erritu sozialetako solasaldiak (urteurrenak, jaiotzak, ezkontzak...); formalak,

neutroak eta informalak; aurrez aurre, telefonoz, bideo-konexio bitartez, komunikabideetan,

Interneten... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz eta idatziz).

▪Komunikatuak, aurkezpen ofizialak, hitzaldi publikoak...; formalak eta neutroak (ulermena,

ahoz eta idatziz).

▪Albistegiak, informazio-saioak, filmak eta telesailak, iragarkiak, dokumentalak,

elkarrizketak, kirol eta kultura saioak, artikuluak...; formalak eta neutroak; irrati-

telebistetako saioetan eta Interneten (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Debateak, reality show-ak, lehiaketak...; informalak eta neutroak; komunikabideetan




▪Iritzi-zutabeak, editorialak, iritzi-artikuluak, adituen hausnarketak eta kritikak...; formalak;

komunikabide idatzietan (ulermena, idatziz).

▪Zuzendariari gutunak eta iritzi-artikuluak, formalak eta neutroak; komunikabide idatzietan

(ulermena eta adierazpena, idatziz).

▪Testu-liburuak, kontsulta-liburuak (entziklopediak, hiztegiak...); formalak (ulermena,

idatziz).

▪Testu informatiboak, informalak, neutroak eta formalak: foroak, sare sozialak eta blogak...;

erakunde publikoetan, prentsan eta Interneten (ulermena, adierazpena eta elkarreragina,

idatziz).

▪Testu literarioak: saiakera dibulgatiboak, nobelak, ipuinak, kantak, poesiak, bertsoak,

antzerkia (baina ez literatura esperimentalekoak)... (ulermena, ahoz eta idatziz).

▪Laburpenak, erreseinak eta kritikak, informalak, neutroak eta formalak; argudioak eta

emozioak islatuta: albisteenak, elkarrizketenak, erreportajeenak, debateenak, filmenak,

antzezlanenak, liburuenak, kontzertuenak... (ulermena eta adierazpena, ahoz eta idatziz).

▪Jarraibide, agindu eta azalpen teknikoak: laneko prozedurak... (ulermena, adierazpena eta


▪Jarraibide, agindu, azalpen teknikoak eta abisuak: medikuen azalpen teknikoak, zerbitzu bat

lortzeko jarraibide teknikoak (diru-laguntzak...), etxeen planoen gainekoak, kirol-araudiak,

ibilgailuen eta tresnen funtzionamendurako jarraibide zehatzak... (ulermena, ahoz eta

idatziz).

▪ Idazki formalak, informazio-truke teknikoak eta zehatzak, zerbitzuetakoak eta lanekoak

(eredu estandarrekoak): abisu, ohar eta iragarpen publikoak, eskutitz komertzialak,

txostenak, memoriak, aktak, egitasmoak... (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz

eta idatziz).

▪Idazki formal tekniko eta zehatzak, zerbitzuetakoak eta lanekoak, eredu estandarrekoak:

deialdiak, kontratuak, araudiak, legeak... (ulermena, ahoz eta idatziz).



4.2.1.2. GAITASUN FUNTZIONALAK

Gaitasun funtzionala norbaitek ahozko eta idatzizko testuak helburu jakin batzuen arabera

moldatzeko duen gaitasuna da. Erabiltzaileak, komunikazio-egoera bakoitzean, testu-

sekuentziak sortu eta ulertuko ditu, komunikazio-xede jakinen arabera moldatuta, eta

horretarako beharrezkoak diren hizkuntza-baliabideak erabilita. Komunikazio-funtzioak asko

eta asko izan daitezke, asmoa, igorlea, hartzailea, ingurunea... kontuan hartzen badira. Baina

esan daiteke badirela makrofuntzioak edo funtzio orokorrak (ikus 4.2.1.1. Testu-generoak

atala), eta mikrofuntzioak, edo funtzio xeheak, kategoria batzuen arabera sailkatuta,

erabiltzaileek elkarreraginean sortzen dituzten testu sinpleen eta laburren erabilera

funtzionala adierazten dutenak.

4.2.1.3. DISKURTSO-GAITASUNAK

Diskurtso-gaitasuna erabiltzaileak testu egokiak, koherenteak eta kohesionatuak sortzeko edo

interpretatzeko duen gaitasuna da. Gaitasun diskurtsiboaren ardatza koherentzia edo

egokitasun soziolinguistikoa, ideien koherentzia, kohesiorako baliabideak eta modalizazioa

dira.

a. Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa

Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoak hizkuntzaren erabileraren alderdi sozialera

egokitzeko behar diren ezagutzak eta gaitasunak hartzen ditu bere baitan: erregistro-

desberdintasunak, gizarte-harremanen adierazle linguistikoak, herri-jakintzaren

adierazpenak, euskalkiak, azentua...

Hizkuntza-erabiltzaileak kontuan hartu behar ditu hizkuntza-jardueretan eragina duten

faktoreak, eta horien arabera moldatu behar du bere diskurtsoa:

1. Solaskideak (igorlea eta hartzailea nor diren, zenbat diren, nolako harremana duten,

elkarreragina, beren gaitasunak...).

2. Komunikazioaren testuingurua eta erabilera eremua: etxea, lantokia, ikastetxea..., ea

solaskideak toki berean dauden edo ez...

3. Komunikazio-unea.



4. Komunikazio-kanala: ahozkoa edo idatzizkoa, aurrez aurrekoa, edo bestelakoen

bitartekoa (telefonoa, irrati-telebistak, megafonia, web-kamera, ordenagailua...)...

5. Komunikazioaren gaia: ezaguna den edo ez, interesekoa den edo ez, ohikoa den edo

teknikoa...

6. Komunikazio-xedea: informatzea, konbentzitzea...

Aldagai horien guztien ondorioz, euskara-erabiltzaileak erregistroa eta modalizazio

baliabideak egokitu behar ditu, besteak beste.

Erregistroa esaten zaie hizkuntza beraren aldaeren arteko ezberdintasun sistematikoei;

aldaera horiek testuinguru ezberdinen arabera erabiltzen dira. Erregistroa aukeratzeko,

komunikazio-egoeraren ezaugarri sozialak hartu behar dira kontuan: solaskideen arteko

harremana, asmoa, gaia, formaltasun-maila... Igorleak, norekin ari den eta zertan ari den

kontuan hartuta, bere hizkera egokituko du (neutroa, informala edo lagunartekoa, formala,

intimoa eta ofiziala/espezializatua), eta horretarako hainbat hizkuntza-baliabide erabiliko

ditu. Erregistroa egokitzeko gaitasuna handitu egiten da hizkuntzaren ezagutza

handitzearekin batera.

Euskara, beste hizkuntzak bezala, bi modutan ikas daiteke: ibilbide naturala eginda

(lehendabiziko hizkuntza), edo ibilbide akademikoa eginda (ikastetxean edo euskaltegian

ikasita, batez ere). Eta ibilbide bakoitzak oso bilakaera desberdina du, hizkuntzaren

erregistroen garapenari dagokionez. Ondorengo motak bereiz daitezke: neutroa, informala,

intimoa, ofiziala/espezializatua.

Jarraian, egokitasun soziolinguistikoa zehaztuta agertzen da, mailaka:

A1 maila

Eguneroko gizarte-harreman errazak eratzen ditu, hitz eta formula arruntenak erabiliz eta

ulertuz: kaixo, eskerrik asko, zorionak, barkatu...

A2 maila

Gizarte-harremanetan hizkuntzaren oinarrizko funtzioak gauzatzen ditu: norbait aurkeztu,

eskerrak eman, informazioa eskatu, norbait nola dagoen galdetu... Ez du, oraindik, erregistro

bereizketarik egiten, ez ulermen ez adierazpen-mailan.



B1 maila

Ulermen-mailan, erregistro formaleko eta informaleko hainbat esapide eta diskurtso

bereizten ditu. Ingurukoen ohitura, jarrera, balio eta sinesmenen arteko desberdintasunez

jabetzen da.

Hizkuntza-funtzio asko gauzatzen ditu, erregistro neutroa erabiliz: zalantzak agertu, kexak

adierazi, balorazioak egin, gauzak eskatu...

B2 maila

Erregistro formala eta informala bereizten ditu, ulermen-mailan, nahiz eta tarteka

xehetasunak galtzen dituen. Bere espezialitateko testuak eta zenbait testu ofizial ere

ulertzen ditu, eta erregistro intimoaz ere jabetzen hasia da.

Ziur, argi eta adeitasunez jarduten du, solaskideari eta egoerari egokituta. Hasia da bere

adierazpenean ere erregistro formalean eta informalean jarduten, nahiz eta erregistro

neutrorako joera handia duen, oraindik ere. Jatorrizko euskaldunekin oinarrizko harremanak

izaten ditu, eragozpenik sortu gabe.

C1 maila

Esamolde idiomatiko eta lagunarteko asko ulertzen ditu. Ongi bereizten ditu erregistro

formala, informala, ofiziala eta espezializatua, eta intimoa. Jabetzen da, beraz, hizkuntzaren

inplikazio soziolinguistikoaz.

Desberdintasun soziolinguistikoetara moldatzen da, eta euskara gizarte-harremanetan

malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzen du. Erregistro formala eta informala ongi

erabiltzen ditu. Bere espezialitateko hainbat testu eta testu ofizial batzuk ere ekoizten ditu.

Baina mugak ditu, oraindik, oso diskurtso tekniko eta espezializatuak sortzeko, eta arazoak

izan ditzake diskurtso intimoetako xehetasunak eta emozio-graduak adierazteko.

b. Ideien koherentzia

Koherentzia testuaren edo diskurtso-sekuentziaren ezaugarrietako bat da. Koherentzia

egoteko, testuko ideiek eta kontzeptuek ongi egituratuta egon behar dute; ordenatuta,

alegia. Ideiek uztardura logiko bat izan behar dute: bigarren mailako ideiek informazio

garrantzitsua eman behar dute, ideia nagusira edo gaira iristeko; horrela, irakurleak



testuaren esanahi orokorra ulertu ahalko du. Testu-koherentzia lortzeko, honako osagaiak

hartu behar dira aintzat:

1- Ideien antolaketa:

▪Gaia eta tesia, ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak ongi bereiztea.

▪Informazioaren kantitatea (adibideak, arrazoiak, informazioa osagarria...) eta kalitatea

(kontzeptu pertinenteak, informazio egokia...) ongi neurtzea.

2- Esaldien arteko aurrerabide tematikoa: tema/rema:

Testuetan beharrezko informazioak daude, batetik, eta bigarren mailakoak, bestetik. Eta

informazio hori testuan galdegaia-mintzagaia legearen arabera garatzen da, informazio

ezaguna/ezezaguna, berria/aurretik esana; nabarmentzekoa/bigarren mailakoa uztartuz eta

harilkatuz, esaldi batetik bestera. Horrek berebiziko ondorioak ditu esaldien hitz-ordenan,

eta esaldien arteko loturetan.

3- Paragrafoen antolaketa:

Idatzizko komunikazioan, testuaren progresio logikorako garrantzi handiko unitatea da

paragrafoa. Izan ere, paragrafo bakoitzak ideia nagusi bat biltzen du, eta ideia horrek

markatzen du testuaren barruko esaldien kohesioa.

c. Kohesiorako baliabideak

Ongi egituratutako testuaren ezaugarria da kohesioa; esaldiak elkarrekin lotzen dira, zenbait

baliabide linguistiko –gramatikalak, lexikoak, fonetikoak- eta grafikoren bidez; baliabide

horiek bide ematen dute esaldi eta paragrafo bakoitza ulertzeko, gainerakoekin duten

loturaren arabera.

Kohesio-baliabideak bi mailatakoak izan daitezke: perpaus-mailakoak eta testu-mailakoak.

(ikus baliabide hauek mailaz maila sailkatuta, 4.2.2. Gaitasun gramatikalak atalean):

1- Perpaus-mailako kohesio-prozedurak:

Perpaus barruko hitz eta sintagmak lotzeko baliabideak:

▪Deklinabide-kasuak.

▪Postposizioak (atze, aurre, barru, bitarte...).



▪Lokailuak: emendiozkoak (eta...), hautakariak (edo...) eta aurkaritzakoak (baizik...).

▪Menderagailuak:

- Perpaus osagarriak: konpletiboak, zehar-galderak, subjuntibozko perpausak...

- Erlatibozko perpausak.

- Perpaus adberbialak: denborazkoak, moduzkoak, konparaziozkoak, helburuzkoak,

kausazkoak, baldintzazkoak, kontzesiozkoak eta ondoriozkoak.

2- Testu-mailako kohesio-baliabideak:

Testuko pasarteak eta elementuak lotzeko eta estekatzeko dauden bitartekoak:

▪Konexiozkoak (testu-markatzaileak):

- Antolatzaileak: hasiera emateko, jarraipena, amaiera, ordena, arrazoiak, aipamenak,

indartzeko, hierarkizazioa, denbora, lekutasuna, ideia berriak txertatzeko, adibideak

emateko, parekidetasuna, kontrastea, onarpena, ziurtasuna, beharrizana, balorazioa eta

ondorioa adierazteko.

- Lokailuak: emendiozkoak, hautakariak, aurkaritzakoak, ondoriozkoak eta kausazkoak.

- Puntuazio-markak: puntua; koma; puntu eta koma; bi puntuak; eten-puntuak; galdera

-eta harridura-markak; parentesia; marra luzea; komatxoak edo aipu-markak;

marratxoa; apostrofea; zehar-marra.

- Gorputzarenak, baliabide paralinguistikoak (keinuak, jarrerak...), eta idatzizkoak

(irudiak, grafikoak, ortotipografia...).

- Intonazioa, erritmoa, bolumena eta intentsitatea.

▪Erreferentziazkoak (deiktikoak), testuan kate anaforikoa eratzeko: anafora (aurretik esana

dagoenari erreferentzia egiteko), eta katafora (gero esan behar denari erreferentzia

egiteko):

- Izenordainak (zuek, neronek, haren/bere/beraren, haien/beraien/euren, geure burua,

elkar, deus ez, zera, zeinek...).



- Determinatzaileak (haurra, emakumeok, hau, horixe, bat/batzuk, asko, denak/denok,

laurak, aita eta biok, geure burua, elkar...).

- Aditzondoak (hemen, hortxe, bertan, hona/horra, horrela/honela, gaur, edonon...).

- Ordezkapen lexikala: sinonimia (lapurtu/ostu); hiperonimia (lilia>lorea); hiponimia

(eguna>asteartea) eta perifrasia (lehoia>oihaneko erregea).

- Hitz-errepikapena (Ez dago siesta egitea bezain gauza onuragarririk. Siesta egunero

egin beharko genuke).

- Elipsia (Arraina erosi dugu. Ø Gero prestatuko dugu).

- Aditz laguntzailearen komunztadura (da, dugu, diogu, zaio...).

d. Modalizazioa

Modalizatzaile esaten zaie igorleak hitz egiten edo idazten duenean hartzen duen jarrera eta

inplikazioa islatzeko erabiltzen dituen hizkuntza-baliabideei. Gertaera baten aurrean edo gai

baten gainean igorleak duen aldartearen edo egiten dituen balorazioen berri ematen du,

betiere bere xede komunikatiboaren arabera.

Hona adibide batzuk, zenbait modutan modalizatuta:

Igandean ekarriko dut, ziur. (Ziurtasuna) / Agian igandean ekarriko dut. (Duda)

Ez nator bat zurekin. (Baieztapena) / Esan duzun hori gezurra galanta da. (Balorazioa)

Eskertuko nuke egia esango bazenit. (Proposamena) / Egia esan behar didazu, nahi edo ez

nahi. (Derrigortasuna)

Atzo istripu bat egon zen. (Neutraltasuna) / Atzo istripu lazgarri bat egon zen. (Balorazioa)

Nahi badut, egin dezaket. (Ziurtasuna) / Nahi izanen banu, egin nezake. (Hipotesia)

Modalizatzaileak zenbait kategoriatakoak izan daitezke. Neurria edo gradua emateko balio

duen edozein hizkuntza-baliabide erabil daiteke modalizatzaile moduan, adierazitakoa

indartzeko edo lausotzeko:

▪Aditzondoak (oso, ozta-ozta, agian, nonbait...).

▪Postposizioak (zikina dago/zikin antza dago...).



▪Atzizkiak (gehiegi/gehiegixko...).

▪Aditz moduak: ahalera (egin dezaket...); hipotetikoa (ez legoke gaizki...); baldintza:

(ikusiko nuke...); agintera (egin ezazu!...).

▪Lokailuak (ez ezik ... ere; nolanahi ere...).

▪Esapideak (Zur eta lur...; Aho bete hortz...).

▪Adjektiboak (polita/ederra/liluragarria...).

▪Aditzak (poztu, harritu, uste izan, iritzi...).

▪Deiktikoak (diote/denek esaten dute/denok esaten dugu; Iragarki batean: Zapatak

konpontzen dira/Zapatak konpontzen ditugu...).

▪Baliabide semantikoak: ironia, exagerazioa, zentzu bikoitzeko adierazpenak, metaforak,

biraoak, piropoak...

▪Egitura adierazgarriak:

- Erakusleak indargarri (Hau zoriona!).

- BAI ... -(E)LA egitura (Bai polita dela!).

- ZE(R)/ZEIN/ZELAKO/NOLAKO egiturak (Nolako egia esan duen!).

- Atributua izenaren aurretik (Ederra astakeria! Polita esandakoa!).

- -(R)EN+izenondoa (Hori liburuaren polita!).

- ESKERRAK ... -(E)N (Eskerrak egia esan duen!).

- Sekuentziak (Esan dizut ez naizela etorriko ez gaur, ez bihar, ez etzi.).

- Elementu bat isiltzea eta ordezkatzea (Zera esatea ere!).

- Baieztapen eta ezeztapen indargarriak (Baietz!; Ezetz!; Esan dizudala!).

- Konparazioak (Leize-zuloa baino ilunagoa da.).

- Baldintzazko esaldi etenak (Zer gertatu den jakingo balu!).



- Harridurazko galderak (Nola?!).

- Errepikapena (Jakina, jakina; Hau da hau!).

- Adizki inpertsonalak (Gehiago ikasi beharko zenuke Gehiago ikasi beharra dago.).

- Kortesiazko baiezkoa (Ez naiz zurekin joango Beste batean izan beharko du.).

- Ezeztapen indargarriak (Esan ez du ba berak ez duela etorri nahi!; Ezta hurrik eman

ere!; Inondik ere ez!...).

- Baieztapen indargarriak (Bai horixe; Nola ez ba...).

▪Azentua eta ahoskera indargarriak:

-Azentu adierazkorra: [émakumeà!] (neutroa: [emákumeà].

-Bokalak luzatzea: (Haandi-haandia zen!).

-Silabaka ahoskatzea (Ez-du-da-la-e-gin-nen!).

▪Hitzen eta esaldien intonazioa, bolumena, etenak eta intentsitatea, kontzeptuak

nabarmentzeko edo lausotzeko.



4.2.2. GAITASUN GRAMATIKALAK

Gaitasun gramatikala esaten zaio hizkuntza-erabiltzaileak hizkuntza jakin baten baliabide

gramatikalak zuzen, egoki eta eraginkor erabiltzeko eta ulertzeko duen gaitasunari. Baliabide

gramatikalak hizkuntza baten unitate eta printzipio multzo bat dira, unitate horiek nola

erabiltzen eta uztartzen diren arautzen duena: lexikoa eta semantika, fonetika, fonologia eta

intonazioa, ortografia, morfosintaxia, eta kohesiorako baliabideak.

Komunikazio-jarduera bakoitzak eta testu-genero bakoitzak baliabide gramatikal jakin batzuk

eskatzen dituzte; ideia horretan oinarriturik sailkatu dira atal honetan baliabide

gramatikalak, mailaz maila.

Baliabideak maila batetik bestera errepikatu gabe sailkatu dira, progresio bati jarraikiz, argi

uzteko maila bakoitzean zer landu behar den bereziki, eta ebaluazioan ere zer baloratu behar

den, betiere malgutasunez. Ez da ahaztu behar maila bakoitzean aurrekoetan landutako

baliabideak ere kontuan hartu behar direla; hots, lotura bermatu egin behar da maila batetik

hurrengora.

4.2.2.1. A1 MAILA

a. A1 Lexikoa eta semantika

Ikasleak oso oinarrizko hitz errepertorioa du gizarte harremanetan jarduteko (norberari

buruzkoa, familia, eguraldia, etxea...). Berehalako beharrak asetzeko hitz eta esapideak

erabiltzen ditu, galde-erantzunen egituran (eskatzeko, emateko, galdetzeko, erantzuteko,

aurkezteko...). Hasia da kategoria lexikoak bereizten: izen propioak eta arruntak; bizidunak

eta bizigabeak; bakunak, eratorriak eta elkartuak.

b. A1 Fonetika, fonologia eta intonazioa

- Euskararen bokalak eta kontsonanteak ezagutu eta ahoskatzea.

- Fonema txistukariak: /tz/, /tx/, /ts/, /z/, /s/, /x/.

- Hots eta fonema bokalikoak:

http://irati.pnte.cfnavarra.es/usktzartw/moodle/mod/wiki/view.php?wid=94&userid=0&groupid=0&page=Kohesiorako%20baliabideak



. Diptongoak: /ai/ aizu; /ei/ zein; /oi/ goi; /au/ auzo; /eu/ euri.

. Beheranzko hiatoak: /ei/ gizonei; /eu/ ehun...

. Goranzko hiatoak: /ia/ handia; /ua/ altua; /ue/ zuek...

- Hots eta fonema kontsonantikoak:

. /g/-ren ahoskera (geografia, filologia...).

. /j/-ren ahoskera (joan, erloju...).

. /s/ eta /ts/-ren ahoskera (soinu, hots...), /z/ eta /tz/ (aza, hitz...), /x/ eta /tx/ (xaboi,

txori...).

. Maileguen egokitzapena: funtzionario, erresistentzia, manifestazio...

- Prozesu fonologikoak:

. Palatalizazioak: /in/>[ñ], baina> [baña]; /il/>[ill], mutila> [mutilla].

. /e/-ren galerak dakarren zenbait laburdura (ehun eta bi>[eundabi]; Hau merkea da, eta

hori?>[Hau merkea da, ta hori]...).

. /g/-ren galera (egon>[eon], egin>[ein]...).

- Fonetika sintagmatikoa eta elipsiak: /r/>[Ø] (Zer ordu da?>[ze ordu da]...).

-Intonazioa: perpaus bakunaren intonazioa lantzen hastea.

c. A1 Ortografia

- Euskararen alfabetoa.

- Txistukariak: ts, tt, ts eta tz.

- r-ren aurrean bokala, mailegu zaharretan (arropa, errege, erloju...).

- -nb- eta -np- grafiak (ganbara, denbora, kanpaldi...).

- g-/j- grafiak (gero, giro...; jende...).

- Absolutuan deklinatutako orduen grafia (hirurak eta erdi...).



d. A1 Izen-sintagma

Adjektiboen eta determinatzaileen komunztadura izenarekin eta izenordainekin.

1. Izena:

- Izen bereziak eta arruntak bereizi (Uharten /uhartean...).

- Izen bizigabeen eta bizidunen kontzeptuak bereizi eta ulertu (kalera/emakumearengana...).

- Izen bakunak eta eratorriak bereizi (bertso/bertsolari...).

- Eratorriak. Atzizkiak: -ARI (kirolari...), -GAILU (garbigailu...), -GARREN (zortzigarren...), -GILE

(etxegile...), -KA (korrika...), -LE (idazle...), -TEGI (barnetegi...), -TZAILE (zulatzaile...), -DUN

(euskaldun...), -KIDE (jolaskide...), -ZALE (pilotazale...).

- Hitz elkartuak (seme-alabak, anai-arrebak...).

2. Deklinabidea eta galdetzaileak:

- Deklinabide singularra eta plurala. Mugagabea izen propioekin eta ZENBAT galdetzailearekin

(Josu etorri da. Zenbat urte dituzu?...).

- Izen bereziekin; eta arruntekin singularrean eta pluralean:

. Absolutua: NOR (Donostia, gizona, haurrak...).

. Ergatiboa: NORK (Mirenek, gizonak, haurrek...).

. Datiboa: NORI (Aneri, gizonari, haurrei...).

. Genitibo edutezkoa: NOREN (Mikelena, gizonaren lana, haurrena...).

- Izen bereziekin; eta arruntekin singularrean:

. Inesiboa: NON/NOIZ (Gasteizen, etxean, igandean...).

. Adlatiboa: NORA (Iruñera, etxera...).

. Ablatiboa: NONDIK/NOIZTIK (Bilbotik, lanetik, gaurtik aurrera...).

. Genitibo leku-denborazkoa: NONGO (Iruñeko, kaleko...).



. Soziatiboa: NOREKIN (Ikerrekin, gizonarekin...).

. Destinatiboa: NORENTZAT/NORENDAKO (Julenentzat, haurrarentzat/haurrarendako...).

- Instrumentala, mugagabean (autoz, oinez...).

- Birdeklinabidea: ZEREZKO (artilezko jertsea...).

- Partitiboa (etxerik, gizonik...).

3. Izenordainak:

- Galdetzaileen deklinabidea (Zenbat etorri dira? Zeinek esan du? Zer ordu da?...).

- Pertsona-izenordain arruntak (ni, nik, zuri, zure, zurekin, gure...).

- Izenordain zehaztugabeak:

. Ezezkoetan (inor [ez], ezer [ez], deus [ez], inon [ez], inora [ez], inorekin [ez], inori [ez]).

4. Determinatzaileak:

- Mugatzaileak:

. Artikulu mugatuak (-a/-ak).

. Artikulu mugagabeak (bat/batzuk).

- Erakusleak (hau, hori, hura; hauek, horiek, haiek; honetan, horretan, hartan; hauetan,

horietan, haietan; honek, horrek, hark; honetara, horretara, hartara...).

- Zenbatzaileak:

. Zehaztuak: kardinalak (0-100; 0-1.000...) eta ordinalak (lehendabizi, bigarren,

hogeigarren...).

. Zehaztugabeak (batzuk, asko, gutxi, nahikoa, pixka bat...).

. Orokorrak: (osoa[k], dena[k], guztia[k]).

. Esapide zenbait (aita eta biok, hogei bat, hogei inguru...).

- Data: hilabeteak eta urteak.



5. Adjektibo-sintagma:

- Izenondoak:

. NOLA eta NOLAKOA(K) bereizi (Nolakoa da? Nola dago? Beti alaia da; gaur ez dago alai...).

- Eratorriak: -TSU (euritsu...).

. Graduazioa: askea (oso, nahiko...); finkatua (onena...); errepikapenaren bidezkoa (txiki-

txikia...) eta atzizkien bidezkoa (txikitxo...).

. Konparazioa (termino bakarrekoa): -AGO(A)(K) (zoriontsuagoa...).

- Izenlagunak:

. NOREN eta NONGO (ikus deklinabidea).

- Aposizioa:

. Aposizio murrizgarria (Osaba Iñaki, Lasa andrea...).

e. A1 Aditz-sintagma

ADITZA

1- Ezaugarri orokorrak:

. Aditz trinkoak eta perifrastikoak bereizi (dator, ikasten dut...).

. Aditz iragangaitzak eta iragankorrak: NOR eta NOR-NORK aditzak bereizi (sartu da, sartu

du...).

2- Indikatiboko orainaldia:

. NOR laguntzailea (naiz, da...), eta trinkoak: EGON, JOAN, IBILI, ETORRI (dago, doa, dabil,

dator...).

. NOR-NORK laguntzailea (dut, du...), eta trinkoak: UKAN, EDUKI, JAKIN (du, ditu, dauka,

daki...).

. NOR-NORI laguntzailea: NOR 3. pertsonan (zait, zaizkit...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (diot, didazu...).



3- Indikatiboko lehenaldia:

. NOR laguntzailea (nintzen, zen) eta EGON trinkoa (nengoen, zegoen).

. NOR-NORK laguntzailea (nuen, zuen).

4- Aspektua:

. Orainaldi eta lehenaldi burutua (joan naiz, joan nintzen...).

. Orainaldi eta lehenaldi burutugabea, iraunkorra (joaten naiz, joaten nintzen...).

. Geroaldia (joanen/joango naiz, etorriko naiz...).

. Orainaldiko puntukaria eta trinkoak (ikasten ari naiz, dago, nago...).

5- Baldintzazko adizkiak: baldintza erreala (etortzen bada...).

6- Agintera:

. Partizipio burutua (Etorri! Segi! Ez margotu zuhaitzak!...).

. NOR laguntzailea (zaitez, zaitezte), eta JOAN, ETORRI trinkoak (zoaz, zoazte, zatoz, goazen

eta zatozte).

. NOR-NORK laguntzailea (ezazu, itzazu...).

7- Ahalera:

. AHAL IZAN (Azokara joan ahal naiz. Azokara joaten ahal naiz...).

. EZIN IZAN (Ezin naiz azokara joan....).

8- Subjuntiboa (maila honetarako ez da adierazlerik proposatu).

9- Aditz-lokuzioak:

. ARI IZAN, BIZI IZAN, NAHI IZAN, BALIO IZAN, BEHAR IZAN; baiezkoan eta ezezkoan (etxera joan

behar dut/ez dut etxera joan behar...).



10- Aditz-izena, ondorengoak adierazteko:

. Iritzia, nahia, araua...: –T(Z)EA (Komeni da denok erne egotea. Gustatzen zait lasai jatea.

Debekatuta dago erretzea...).

. Agindua edo debekua: -T(Z)EKO (Joateko esan diot...).

. Helburua: -T(Z)ERA (Bazkaltzera joango naiz...); -T(Z)EKO (Hori lortzeko, asko ikasi behar

duzu...).

. Ekintza: -T(Z)EN, JAKIN, HASI eta IKASI aditzekin (Hasi naiz idazten. Badakizu kantatzen.

Ikasiko dugu josten...).

11- Bestelako erabilerak:

. Eguraldia (Euria ari du. Elurra ari du. Haizea dabil...).

ADBERBIO-SINTAGMA

1- Aditzondoak:

. Lekuzkoak (hemen, hor, han, hona, horra, hara, hemendik, hortik, handik, hemengo,

kanpoan, barruan, kanpora, barrura, urrun, hurbil, goian, behean).

. Moduzkoak (honela, horrela, gaizki, ondo, ongi, poliki, bakarrik, korrika); -TA atzizkia

(nekatuta, lotsatuta...).

. Denborazkoak (gaur, atzo, bihar, etzi, orain, gero, lehen, lehenago, berandu, laster,

goiz); -RO atzizkia (urtero, egunero...).

. Lokuzioak (gutxi gorabehera, duela bost urte...).

. Graduatzaileak (batere, oso...).

2- Postposizioak:

. NOR edo partitiboa eskatzen dutenak: -(R)IK GABE (dirurik gabe).

. NOREN eskatzen dutenak (artean, aurka, aurrean/atzean, aurrera/atzera,

barruan/kanpoan, erdian, ezkerrean/eskuinean, gainean/azpian, inguruan, ondoan...).

. NONDIK eskatzen dutenak (etxetik urrun, herritik hurbil/gertu...).



f. A1 Sintaxia

PERPAUS BAKUNAK

1. Komunztadura baiezkoetan eta ezezkoetan:

. NOR eta NORK singularra eta plurala (Nik egin dut/Ni joan naiz... Sagarrak erosi

dituzte...).

. Denbora erreferentzia eta aditz-aspektua (Gero joanen da...).

2. Adierazpen-perpausak: baiezkoak eta ezezkoak (Berandu da. Ez dut ulertzen...).

3. Galde-perpausak: galde-hitza dutenak eta ez dutenak (Noiz etorri da? Etorri da?...).

4. Aginte-perpausak (Itxaron! Etorri hona!...).

5. Harridurazko perpausak (Zer ondo! Bai polita!...).

PERPAUS ELKARTUAK

a. Juntadurazkoak:

1. Emendiozkoak: ETA eta ERE (Koldo etorri da eta Miren joan da. Koldo etorri da eta Miren

ere bai. Nik ez dut ikusi. Nik ere ez...).

2. Hautakariak:

. EDO (Bi edo hiru liburu ekarri ditu. Zinemara joan edo etxean geratu; zer nahiago

duzu?...).

. ALA (Zinemara joan ala etxean geratu; zer nahiago duzu?...).

3. Aurkaritzakoak: BAINA (Euria ari du, baina ez naiz bustiko...).

b. Menderakuntzazkoak:

1. Perpaus osagarriak:

- Adierazpen-perpausak:

. -(E)LA (Pozik dagoela esan du...).



- Galde-perpausak edo zehar-galderak:

. -(E)N (Ez dakit zer ordu den...).

- Aditz-izenaz osaturiko perpausak:

. Iritzia, nahia, araua...: -T(Z)EA (Komeni da denok erne egotea. Gustatzen zait lasai

jatea. Debekatuta dago erretzea...).

. Agindua edo debekua: -T(Z)EKO (Joateko esan diot...).

2. Erlatibozko perpausak:

- Erlatiboa erreferente gabe, NOR kasuan deklinatua (Kalea garbitzen duenA).

3. Konparaziozkoak:

- Berdintasuna: BEZALA (Zuk bezala egin dut...).

- Desberdintasuna:

. -AGO (Mendia nahiago dut. Zer nahiago duzu?...).

. -ENA (Ni txikiena naiz...).

. GEHIEN/GUTXIEN (Hori gustatzen zait gehien...).

4. Baldintzazko perpausak (errealak): BA-, BALDIN BA- (Igandean bada, joango naiz. Bihar baldin

bada, ez naiz joango...).

5. Denborazkoak:

- Aldiberekotasuna: -(E)NEAN (Etorri naizenean hemen zegoen...).

- Aurrekotasuna:

. BAINO LEHEN (Patatak egosi baino lehen, garbitu egin behar dira...).

. AURRETIK, AITZINETIK (Patatak egosi aurretik, garbitu egin behar dira...).

- Ondokotasuna: ONDOREN, ETA GERO (Patatak egosi ondoren, utzi hozten...).

- Iraupena adieraztekoak: ARTE (Txirrinak jo arte, ez altxatu...).



6. Helburuzkoak:

- -T(Z)ERA (Bazkaltzera joango naiz...).

- -T(Z)EKO (Hori lortzeko lan handia egin behar duzu...).

7. Kausazkoak:

- HORREGATIK (Horregatik esan dizut...).

- -(E)LAKO (Maite zaitudalako kontatuko dizut egia...).

- (-)ETA (Oso pozik gaude, guretzat dira-eta...) .

8. Kontzesiozkoak (maila honetarako ez da adierazlerik proposatu).

9. Moduzkoak (maila honetarako ez da adierazlerik proposatu).

g. A1 Kohesiorako baliabideak:

TESTU-MARKATZAILEAK

1- Antolatzaileak:

. Hasiera (bat, bi, lehendabizi, bigarren...).

. Jarraipena (gero, ondoren, jarraian...).

. Amaiera (azkenean...).

. Adibideak (adibidez...).

. Denbora (lehen, aurretik, ondoren, eta gero, orduan, noizean behin, egunero, batzuetan,

askotan, gutxitan, goizean, arratsaldean, heldu den urtean, orain, oraintxe, aspaldian,

hilabeteak, asteko egunen izenak, orduak...).

. Espazioa (hemen, hor, goian, behean, ezkerretan, eskuinetan...).

2- Lokailuak:

. Emendiozkoak: ERE, GAINERA (Herriko plaza handia da. Ederra ere bai/Ederra, gainera...).

. Hautakariak: BESTELA (Zoaz zu, bestela ez dute bukatuko...).



. Aurkaritzakoak: BAINA (Merkea da, baina ez zait gustatzen...).

. Ondoriozkoak: BADA (Nor etorri da, bada?...).

PUNTUAZIOA

Atal honetan mailari dagozkion puntuazio-baliabideak ematen dira, puntuazioa oso tresna

garrantzitsua delako kohesioa emateko. Dena den, zerrendatu diren baliabide guztiak ez

dauden propio kohesioari lotuak; aitzitik, badira ortografia kontu hutsak ere.

- Puntua:

. Esaldi amaieran (Etxea handia da...).

. Milatik gorako zenbakietan (1.500...); urteak, berriz, punturik gabe (2010...).

. Zenbaki ordinaletan (1.; 5.;...) .

- Koma:

. Enumerazioak eta adibideak ematean (Kolore guztiak gustatzen zaizkit: gorria, berdea,

urdina...).

. Zenbakietan, zenbaki osoen zatiak bereizteko (1,25...).

. Deiktiko edo bokatiboetan (Egun on, Asun...).

- Bi puntuak:

. Gauzak zerrendatzeko edo adibideak emateko (Gaur erosketak egin behar ditut: arraina,

ogia, barazkiak...).

. Orduak (08:30...).

- Eten-puntuak:

. Adibide eta zerrendetan, ETA ABAR adierazteko (sagarra, udarea, gerezia...).

- Galdera- eta harridura-markak: esaldiaren amaieran bakarrik (Aspaldiko!...).

- Marra luzea: solasaldiaren hasieran (–Zer eginen dugu asteburuan?...).



HITZ-ORDENA

Perpauseko sintagmen barruko hitz-ordena:

- Izen-sintagma:

. Izen-sintagmako elementuen kokapena:

(determinatzailea)+(zenbatzailea)+izena+(adjektiboa)+ (determinatzailea) (sagar gorria;

lau mendi handiak...). Izenen aurreko determinatzaileak (lehen emakumea...) eta izenen

ondorengo determinatzaileak (txakur bat, sagar erdia...).

. Adjektibo-sintagmako elementuen kokapena:

(graduatzailea)+adjektiboa+(graduatzailea)+(artikulua) (oso beltza, txikitxoa...).

. Aposizio murrizgarria: izen arrunta+izen berezia (Osaba Iñaki...)/izen berezia+izen arrunta

(Lasa andrea...).

- Postposizio-sintagmako osagaien kokapena:

izena+deklinabide kasua+postposizioa+deklinabide kasua (mahaiaren gainean...).

- Aditz-sintagmako elementuen kokapena:

. Baiezkoetan (ez-markatua denean):

(IS)+(IS)+ad. nagusia+ad. laguntzailea (Lagunak istripua ikusi du).

. Galderazko perpausetan: galdetzailea+aditza (Zergatik etorri zara...?).

. Baieztapena galdegai denean:

Aditz perifrastikoekin (Etorri zarete? Bai, etorri gara...).

Aditz trinkoekin (Baduzue? Bai, badugu; Badator trena...).

. Ezeztapena galdegai denean:

Aditz trinkoekin: (IS)+EZ+ad. trinkoa+(IS) (Nik ez dakit ezer).

Aditz laguntzaileekin: (IS)+EZ+ad. laguntzailea+ad. nagusia (Jone ez da etorri).



BALIABIDE PARALINGUISTIKOAK

1- Ahozko komunikazioan:

- Askotan, gorputzaren hizkuntza ahozko komunikazioaren oinarria izaten da maila

honetan: keinuak, gorputzaren jarrerak, begirada, gertutasuna/urruntasuna...

- Ahotsa: intonazioa eta bolumena zenbait perpausetan (harridura, agindua, galdera...).

Soinu onomatopeikoak, hitzak eta esaldiak ordezkatzeko (mm, ee, puff...).

2- Idatzizko komunikazioan:

Baliabide paratestualak linguistikoen osagarri izaten dira:

- Ilustrazioak: argazkiak, marrazkiak...

- Grafikoak: taulak, diagramak...

- Irudiak: ikurrak, logotipoak, ikonoak, emotikonoak...

- Mailari dagozkion testu-generoen formatuak kontuan hartu behar dira (ikus 4.2.1.1.

Testu-generoak): baliabide paratestualak, elementu testual eta paratestualen kokapena,

hitz, esaldi eta paragrafoen disposizioa, euskarriak, ohiko ereduak eta txantiloiak...

4.2.2.2. A2 MAILA

a. A2 Lexikoa eta semantika

Ikasleak egoera eta gai ezagunei buruzko jarduera arruntetan parte hartzeko moduko gaitasun

lexiko-semantikoa du (osasuna, kirola, oporrak, bidaiak...). Eguneroko trukeetan moldatzeko

adina lexikoa du (argibideak emateko, deskribapen eta kontaketa errazak egiteko...).

Elementu lexikoen kategoriak ongi samar bereizten eta baliatzen ditu: izen zenbakarriak eta

zenbakaitzak; bizidunak eta bizigabeak; generoa eta gradua... Atzizki eta aurrizki ohikoenak

erabiltzen ditu, eta baita zenbait hitz elkartu ere.



b. A2 Fonetika, fonologia eta intonazioa

- Kontsonante-taldeen ahoskera (antz, hortz, nork...).

- Prozesu fonologikoak:

. Palatalizazioa (/is/>[ix]: isilik>[ixilik], /in/> [iñ]: mina>[miña]...).

. Bokal epentesia: /e/ (Ixabelek, lurrean...).

. Kontsonante epentesia: /r/ (hirurehun, lauretan...).

. Ahostuntzea (berrehun eta bost>[berrehundabost]).

. Asimilazioak eta elipsiak (ez dira/[eztira], ez naiz/[enaiz], badator/[baator], ez

ba/[ezpa]...).

- Intonazioa:

Euskararen hitz luzeen azentu bikoitza:

. Lau silabakoak: [mendíllorrì] *[mendillórri], [osásunà] *[osasúna]...

. Bost silabakoak: [emákumeà] *[emakuméa], [etórkizunà] *[etorkizúna]...

c. A2 Ortografia

- Maileguen moldaketa:

. Txistukariak: -s->-ts-, -z->-tz- (bertso, poltsa, dantza...).

. -CIÓN>-ZIO amaiera (nozio...); -SIÓN>-SIO (ilusio...); -ON>-OI (balkoi...); -ADO>-ATU

(estatu...).

- Letra larrien eta xeheen idazkera: izen arruntak eta bereziak.

- Fonema berezien transkripzioa: /ll/ (koadrila...)...



d. A2 Izen-sintagma

1. Izena:

- Zenbakarriak (etxe, katu...) eta zenbakaitzak (gose, hotz...).

- Eratorriak. Atzizkiak: -KERIA (pellokeria...), -TASUN (batasun...), -ALDI (merkealdi...), -GAI

(salgai...), -GINTZA (etxegintza...), -GIN/-KIN (hargin, okin...); aurrizkiak: ANTI-

(antisorgailu...), AURRE- (aurrekontu...), DES- (deskontu...), KONTRA- (kontraeraso...), EZ-

(ezbehar...).

- Elkartuak: -ALDE (mendialde...), -LEKU (pilotaleku...), -TOKI (jolastoki...).

- Generoa (seme/alaba, neska/mutil, zaldi/behor...).

- Gradua: absolutua (etxe...) eta erlatiboa (etxetxo...).

- Sintagmako elementuen ordena:

. Izenen aurreko determinatzaileak (lehen, bigarren...).

. Izenen ondorengo determinatzaileak (bat, erdi...).

2. Deklinabidea:

- Izen bereziak eta arruntak: mugagabean (absolutua, ergatiboa, datiboa denean). Amaieran

-A organikoa duten hitzak, eta kontsonantea eta diptongoa dutenak.

. Absolutua: NOR (zein gizon, hamar etxe).

. Ergatiboa: NORK (edozein haurrek, zenbat etxek...).

. Datiboa: NORI (zein gizoni, zein neskari...).

. Inesiboa: NON (zenbait etxetan, zein arautan...).

- Izen bereziak; eta arruntak singularrean eta pluralean.

. Inesiboa: NON (mendietan...).

. Adlatiboa: NORA (mendietara...).

. Ablatiboa: NONDIK (mendietatik...).



. Soziatiboa: NOREKIN (haurrekin...).

. Genitibo leku-denborazkoa: NONGO/NOIZKO (etxeetako, urteetako...).

. Destinatiboa: NORENTZAT/NORENDAKO (haurrentzat/ haurrendako...).

. Adlatibo bukatuzkoa: NORAINO (Uharteraino, kaleraino, tontorretaraino...).

. Adlatibo norabidezkoa: NORANTZ (Lapurdirantz, etxerantz...).

. Motibatiboa: ZERGATIK, NORENGATIK (Mikelengatik, lagunengatik...).

. Instrumentala: NORTAZ/ZERTAZ (Josunez, zure boligrafoaz, haurrez...).

. Birdeklinabidea: NORAKO (etxerako lanak...).

- Orduen deklinabidea: Zein ordutan? Ze(r) ordutatik ze(r) ordutara? −Lauretatik seietara.

Ze(r) ordu arte?...

3. Izenordainak:

- Zehaztugabeak:

. Galderetan (inor [ez], ezer[(ez], deus [ez], inon [ez], inora [ez], inondik [ez],inorekin

[ez], inori [ez], inorentzat [ez]...).

. Galderetan eta baiezkoetan (zerbait, norbait, zerbaitek, norbaitek, zerbaiti,

norbaiti...).


- Erakusleak (honengatik, hauengatik...).

- Zenbatzaileak:

. Zenbatzaile zehaztugabeak (hainbeste, gehiegi, gutxiegi, pilo bat, apur bat...).

. Zatikiak (erdi, laurden, heren...).

. Esapide zenbait (bizpahiru, hiruzpalau, gutxi gorabehera, ehunka, milaka...).




- Izenondoak:

. HUTS izenondoa (kafe hutsa/poltsa hutsa...).

. Eratorpena. Atzizkiak: -GARRI (harrigarri...), -TI (beldurti...), -GABE (lotsagabe...).

. Errepikapenak (beltz-beltza, arin-arina...).

. Graduazioa: askea (handi samarra, izugarri handia, alfer hutsa...); atzizki bidezkoa:

-EGI, -AGO (handiegia, gero eta handiagoa...).

- Izenlagunak: nominalizazioa+-(E)KO (kaleak garbitzeko makina...).

- Aposizioa: aposizio ez-murrizgarria, aposizioa IS denean NOR kasuan (Julian Gaiarre,

Erronkariko tenorea, euskalduna zen...).

e. A2 Aditz-sintagma

ADITZA


. Aditz iragankorrak eta iragangaitzak: NOR-NORK, NOR-NORI-NORK, NOR eta NOR-NORI

aditzak bereizi (sartu du, sartu dio, sartu da, sartu zaio).


. NOR-NORK laguntzailea (nauzu, nau, nauzue, naute, zaitut, zaitugu, zaituzte, gaitu,

gaituzue, gaituzte); eta trinkoak: EKARRI, ERAMAN, ERRAN/ESAN, IRUDI (dakar, darama, dio,

badirudi, dirudienez...).


. NOR laguntzailea (nintzen, zen...); eta trinkoak: EGON, JOAN, IBILI, ETORRI (nengoen, zegoen,

nindoan, nenbilen, nentorren...).

. NOR-NORK laguntzailea (ninduen, zintuen...) eta trinkoak: EDUKI, JAKIN (neukan, nekien...).

. NOR-NORI laguntzailea (zitzaidan, zitzaizkidan...).



. NOR-NORI-NORK laguntzailea (nion, nizkion...).

4- Aspektua:

. Iragan burutua (joan nintzen...).

. Iragan burutugabea (joaten nintzen...).

. Lehenaldiko puntukaria perifrastikoetan eta trinkoetan (egiten ari nintzen, nenbilen,

zenbiltzan...).

5- Baldintzazko adizkiak (ikus A1).

6- Aginterako adizkiak:

. NOR-NORI-NORK trinkoak (galdeiozu, esaiozu...).

7- Ahalerako adizkiak (orainaldia):

. NOR laguntzailea (naiteke, zaitezke...).

. NOR-NORK laguntzailea, NOR 3. pertsona (dezakegu, ditzakegu...).

8- Subjuntiboa (maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen).

9- Aditz-lokuzioak:

. Aditz-lokuzioen aspektua (nahi izan, nahi izaten, nahi izanen=nahiko).

. Lehenaldia (ari izan, bizi izan, nahi izan, balio izan, behar izan, ahal izan, ezin izan...).

. Zenbait aditz-lokuzio (logura naiz, haserre naiz...).

10- Aditz-izena:

. –T(Z)EA, ESPERO, ERABAKI eta PENTSATU aditzekin (Harekin ez joatea erabaki dugu...).


. Aditz nagusiaren eta laguntzailearen artean AL partikula (Berak egin al zuen?...).



ADBERBIO-SINTAGMA

1- Aditzondoak:

. Moduzkoak (inola [ez], ederki/ederto...).

. Denborazkoak (sekula [ez], betiko...).

. Graduatzaileak (erabat, guztiz, ikaragarri, izugarri...).

2- Postposizioak:

. NORI eskatzen dutenak: BURUZ, BEGIRA (filosofiari buruz, zuri begira...).

. NON eskatzen dutenak: ZEHAR, GORA/BEHERA (kalean gora, basoan zehar...).

. NOREN eskatzen dutenak: ZAIN, BILA (autobusaren zain, amaren bila...).

f. A2 Sintaxia

PERPAUS BAKUNAK

1. Komunztadura (ikus A1).

2. Adierazpen-perpausak (ikus A1).

3. Galde-perpausak:

- BAI/EZ erantzuna eskatzen dutenak, EZTA partikula erabiliz (Bilbokoa zara, ezta?...).

- Galde-hitza dutenak (Zenbatean daude sagarrak?...).

4. Aginte-perpausak (ikus A1).

5. Harridurazko perpausak:

- ZEIN (Zein polita den!...).

- Interjekzioak (Noski!...).

- Erakusleak erabiliz (Hau hotza!...).



PERPAUS ELKARTUAK

a. Juntadurazkoak:

1. Emendiozkoak: BAITA ... ERE/... ERE BAI, EZTA ... ERE/... ERE EZ (Koldo etorri da, baita Miren

ere...).

2. Hautakariak: EDO ... EDO (Edo etorri da edo galdu da...).

3. Aurkaritzakoak: BAIZIK (Ez da alaba etorri, ama baizik...).



- Adierazpen-perpausak:

. BAIETZ/EZETZ (Baietz uste dut...).

. -(E)NIK: (Ez dut uste pozik dagoenik...).

- Galde-perpausak:

. -(E)N ALA EZ (Ez dakit etorri den ala ez...).

. EA ... -(E)N (Galdeiozu ea zer nahi duen...).

- Aditz-izenaz osaturiko perpausak:

. -T(Z)EA, batez ere ESPERO, ERABAKI eta PENTSATU aditzekin (Harekin ez joatea erabaki

dugu...).

2. Erlatibozkoak:

- Erreferentedun deklinatua: NOR, NORK, NORI, NOREN... (Kalea garbitzen duen

gizona/gizonari...).

- -TAKO(A)/-DAKO(A) (Goizean erositako ogia...).



3. Konparaziozkoak:

- Berdintasuna:

. BEZALAKO(A/AK) (Zurea bezalako telefonoa erosi dut...)

. BEZAIN, ADINA (Hori bezain polita da. Zuk adina jan dut...)

- Desberdintasuna:

. BAINO ... -AGO(A/AK)/GEHIAGO, GUTXIAGO (Zu baino gazteagoa da. Esneak txokolateak

baino gutxiago balio du...).

. -(R)IK ... -EN(A) (Mendirik altuena...).

- Konparazio erromanikoa:

. GERO ETA ... -AGO (Gero eta ederrago zaude, laztana...).

. HAIN, HAINBESTE (Ez dira hain onak. Ez dugu hainbeste ikasi behar...).

4. Baldintzazkoak (errealak):

. -T(Z)EN BA-/BALDIN BA- (Zu etortzen bazara, ni ere etorriko naiz...) .

5. Denborazkoak:

- Aldiberekotasuna:

. -T(Z)EAN (Etortzean esango diot...).

. -(E)N BITARTEAN (Afaria prestatzen dugun bitartean hitz eginen dugu...).

- Ondokotasuna:

. BEZAIN LASTER/ETA BEREHALA (Baimena lortu bezain laster joango da. Etorri eta berehala

joan da...).

- Iraupena adieraztekoak:

. BITARTEAN (Bazkaldu bitartean ez da hitz egin behar...).

6. Helburuzkoak (ikus A1).



7. Kausazkoak:

- Aditz jokatua dutenak: (E)LA ETA (Auto-istripua dela eta, ez da etorri...).

- Aditz jokatugabea dutenak: -T(Z)EAGATIK (Korrika ibiltzeagatik gertatu zaizu...).

8. Kontzesiozkoak: NAHIZ ETA jokatu gabeko aditzekin: (Nahiz eta hori jakin, oporretara joan

da....).

9. Moduzkoak (maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen).

g. A2 Kohesiorako baliabideak:

TESTU-MARKATZAILEAK

1- Antolatzaileak:

. Hasiera (hasteko, lehenik, lehendabizi...).

. Amaiera (bukatzeko, amaitzeko, azkenik...).

. Ondorioa (beraz...).

. Kausa (horregatik...).

. Adibideak emateko (esaterako, esate baterako...).

. Denbora (txikitan, gaztetan...).

. Espazioa (aitzinean, gibelean, goiko aldean, azpiko aldean...).

2- Lokailuak:

. Emendiozkoak (baita ere/ere/ere bai..., bestalde...).

. Ondoriozkoak: BERAZ, ORDUAN... (Non dago, orduan?).

. Kausazkoak: ZEREN, ZERGATIK... (Hori ez da harritzekoa, zeren ez du ezagutzen).

PUNTUAZIOA

Atal honetan, mailari dagozkion puntuazio baliabideak zehaztu dira, bai kohesioari bai

ortografiari soilik dagozkionak, arrazoi praktikoengatik.



- Koma:

. BAINA-ren aurrean (Ez naiz joango, baina deituko dizut...).

. BAI edo EZ bat baino gehiago jarraian daudenean (Ez da beltza, ez gorria, ez zuria...).

. Juntadurazko esaldiak lotzeko (Gaur denok mendira joango gara, eta bihar egun librea

izanen dugu...).

. Aposizioetan (Josu, Martaren laguna, atzo ikusi genuen...).

- Bi puntuak:

. Gutun, postal eta mezu elektronikoetako hasierako agurretan (Adiskide maitea:).

. Hitzez hitzeko aipamenetan (Eta esan zion: “Ez nago ados”).

. Adibideak emateko (Gehienak etorri ziren: Aitor, Tomas, Lurdes...).

- Parentesia (edo marra luzea): azalpenak emateko (Josuri −Zizurren bizi dena− eman

diogu). Parentesi barrukoak ez du komunztadurarik behar esaldi nagusiarekiko.

- Galdera eta harridura markak: harriduraz egindako galdera (Atzo eman zeniola!?).

- Marratxoa: hitz elkartuetan, batez ere izen eta adjektiboekin (senar-emazte, anai-arreba,

zuri-beltz...).

HITZ-ORDENA

- Aditz-sintagma:

. Galderazko AL partikula aditz perifrastikoetan (Koldo etorri al da?); eta trinkoetan (Ba al

duzu dirurik?).

. Aditz-lokuzioen tartekia aditzaren barnean, ezezkoetan (lan egin, joan behar...):

IS+EZ+ad. laguntzailea+IS+ad. nagusia (Jonek ez du lanik egiten...).

- Perpaus bakunaren hitz-ordena: ordena markatua eta ez-markatua:

. Ordena ez-markatua: Subjektua+Osagarria+Aditza (Joseba kalean dago).

. Ordena markatua: galdegaia aditz aurrean.



NON dago Joseba? → Joseba KALEAN dago.

NOR dago kalean? → JOSEBA dago kalean.

. Aditzaren ekintza galdegai denean, aditza hasieran jartzen da (Bukatu da kontua...).


1- Ahozko komunikazioa:

- Ahotsa: galdegaia intonazioaren bidez indartzea. Esapide batzuk nabarmentzeko,

intentsitatea eta bolumena baliatzea. Onomatopeia ez-lexikalizatuak, hitzak eta esaldiak

ordezkatzeko (mm, ee, puff...).

2- Idatzizko komunikazioa (ikus A1).

4.2.2.3. B1 MAILA

a. B1 Lexikoa eta semantika

Ikasleak eguneroko bizitzako gai gehienei buruz jarduteko oinarrizko lexikoa ezagutzen du

(harremanak, aisialdia, auzoa...), testuinguru ezagunetan eta ohiko beharrak asetzeko

(gertaerak kontatzeko, asmoen berri emateko, iritziak eta azalpenak labur emateko...).

Hitzak sortzeko baliabideen kontrol ona du: hitz elkartuak, eratorriak (atzizkiak eta

aurrizkiak)... Sinonimoen eta antonimoen errepertorioa garatzen hasia da, eta hainbat

baliabide lexikal ongi erabiltzen du: esapide lexikalizatuak, sarri erabiltzen diren esaerak,

maileguak, adjektibazioaren graduak...

b. B1 Fonetika, fonologia eta intonazioa

- Zailtasunak dituzten fonema txistukariak bereziki landu: /z, s, ts/>[x, tx] (zakur [txakur],

itsaso [*itxaso])...

- Palatalizazio adierazkorra (xuhur, pollita, goxo, txuri, edder...).

- Zailtasunak dituzten prozesu fonologikoak:

. /z/-k eragindako aldaketak: (izanez gero [izanezkero], hor zegoen [hortzegoen]...).

. Asimilazioak eta elipsiak (ez luke [eluke]...).



. /g/-ren galera (egon [eon]...).

. /e/-ren galera (zu eta ni [zu ta ni], ehun eta bi [ehundabi]...)

- Intonazioa:

Euskal hitzen berezitasun batzuk:

. Hiru silabako hitzek azentua bigarren silaban izaten dute: [erántzun], [etórri]...

. Bi silabako zenbait hitzek azentua hasieran izaten dute: [órdu], [néska], [písu]...

. Mailegu moldatuak: [dirékzioà], [autómobilà]...

. Hitz errepikatuen intonazioa: gorri/gorri-gorri [górri/gorrí-gorrí]...

c. B1 Ortografia

- Geminazioa:

. Izen eta adjektiboetan, bustidura adierazteko: -dd-, -ll-, -tt- (onddo, pollita/politta,

pottoka ...).

. Izen berezietan: -dd-, -ll-, -tt- (Anttoni, Maddi...).

- H grafia (hau, harri, ahal...).

- Atzerriko ohiko izenen idazkera (Erroma, Bartzelona, Madril, Pirinioak...).

- Zenbakien (bi kilo eta erdi), ordinalen (8.a; 5.ean...) eta daten idazkera (2007ko; XX.

mendea...).

- Letra larriak eta xeheak nola erabiltzen diren.

. Erreferentzia kardinal hutsak (Hegoaldea, Ekialdea...).

. Egun handien eta erlijio-jaien izenak (Aste Santua, Maiatzaren Lehena...).

- Ortografiari dagozkion erabilera bereziak (-(e)z gero...).

d. B1 Izen-sintagma

1. Izena:



- Izen elkartuak: izena+izena (arrain zopa, negu giro, babalore, itsas gizon...);

- Eratorriak. Atzizkiak: -GURA (logura...), -ZAIN (kutxazain...), -ZULO (etxezulo...), -ARO

(nerabezaro ...), -ERA (errusiera...), -KADA (betekada...), -KARI (egunkari...), -KUNTZA

(aldakuntza...), -TZA (harritza...), -KETA (azterketa...), -MEN/-PEN (ulermen, askapen...), -TE

(eurite...), -DI (pinudi...); aurrizkiak: BER-/BIR- (berresan...), SASI- (sasieskola...).

- Maileguak (bioklima, termometro...).

- Generoa: kasu bereziak (maisu/maistra, printze/printzesa ...).

- Gradua: erlatiboa (mutikote, andereño...).

- Numeroa: plural hurbila (neska-mutilok, ikasleok...).

- Siglen eta laburduren deklinabidea (BEZa gutxituko dute...).

2. Deklinabidea:

- Aurreko mailetan landutakoak sakondu (singularra, plurala, mugagabea).

- Genitibo edutezkoa, mugagabean: NOREN (zein lagunen, zein neskaren...).

- Bizidunen deklinabidea (singularra, plurala, mugagabea):

. Inesiboa: NORENGAN, singularrean, pluralean eta mugagabean (haurra(ren)gan,

haurrengan, zein haurrengan, Anerengan...).

. Adlatiboa: NORENGANA (ama(ren)gana, lagunengana, zein neska(ren)gana,

Mikelengana...).

. Ablatiboa: NORENGANDIK (laguna(ren)gandik, lagunengandik, zein lagunengandik,

Josunerengandik...).

. Adlatibo bukatuzkoa: NORENGANAINO (ama(ren)ganaino, alabenganaino, zein

lagunenganaino, Ikerrenganaino...).

- Bizigabeen eta bizidunen deklinabidea (singularra, plurala, mugagabea):

. Adlatibo norabidezkoa: NORANTZ/NORAT/NORENGANANTZ (tontorretarantz, etxerat,

alabenganantz, edozein neskarenganantz, Iratxerenganantz...).



3. Izenordainak:

- Forma indartuak (neu, zeu... neroni, neronek, bera, bere..., ni neu...).

- Izenordain zehaztugabeak (edozein, edozeinek, edozeini, edonor, edonork, edozer...).

- Galdetzaileak (nortzuk, zertzuk...)

- Zehaztugabeak (nor edo nor, zer edo zer, zein edo zein, nornahi, zernahi, zeinahi,

beste...).

- Bihurkariak: NOREN+BURUA (Ez du bere burua onartzen...).

- Elkarkariak: ELKAR, absolutuan, datiboan, soziatiboan eta genitiboan (Elkar ikusi dugu.

Elkarrekin etorri gara. Elkarren ondoan eseri gara...); BATA BESTEA (Batak besteari musu

eman diote...).


- Mugatzaileak: BAT zenbatzailea eta -A artikulua bereizi (Institutu berria behar dugu/Beste

institutu bat behar dugu...).

- Erakusleak (honengana, hauengana...; honengan, hauengan...).

- Zenbatzaileak:

. Zehaztuak: zatikiak (bosten bat, bost seiren...); ehunekoak eta portzentajeak

(ehuneko bost, hamarretik bik...).

. Banatzaileak: -NA (Zenbana? Bana, bina... Disko bana erosi dute); -NAKA (Launaka sartu

dira...); -KO (Liburu bakoitzeko, 10 € kobratu digute...).

. Zehaztugabeak (ugari, makina bat, zenbait, hainbat...).

. Esapide zenbait (hogeiren bat, baten bat, bizpahiru, bost axola, hamaika arrazoi...).


- Izenondoak:

. Elkartuak: izena+adjektiboa (sudur-luze edo sudurluze, ipurtarin...).



. Eratorriak: -KOI (herrikoi...), -KOR (sarkor...), -ERRAZ (konponerraz...), -EZIN

(konponezin...), -TIAR (goiztiar...).

. Graduazioa: askea (erabat itsusia, txit arina...); atzizki bidezkoa (askoz larriagoa

da...).

. Esamoldeak: -ARENA EGIN (pailazoarena egin...).

. Generoa: kasu bereziak (gizajo/gaixo...).

- Izenlagunak:

. Zenbatzailea+izena+-(E)KO (bi urteko umea, hiru litroko botila, zenbateko prezioa?...).

- Aposizioa:

. Aposizio ez-murrizgarria, aposizioa IS denean, kasu guztietan (Julian Gaiarrerena,

Erronkariko tenorearena, da eskutitz hori...).

. Aposizio ez-murrizgarria, aposizioa perpausa denean, batez ere NOR kasuan (Asier,

nirekin bizi dena, gaixotu egin da...).

e. B1 Aditz-sintagma

ADITZA


. Aditzaren egitura: aditzoina, partizipioa, aditz-izena (etor, etorri, etortze...).

. Komunztadura: subjektu+predikatua+atributua edo osagarria. Aditzarekin komunztaduran

datozen elementuen elipsia ([zuk] [niri] [partiturak] utzi zenizkidan...).

. Zenbait aditzen erregimena (begiratu, deitu, eragin, gonbidatu, itxaron, abisatu...).


. NOR-NORI trinkoa: EGOKI (dagokio...).


. NOR trinkoak, pertsona guztietan: EGON, JOAN, IBILI, ETORRI (zeunden, zindoazen...).



. NOR-NORK laguntzailea, pertsona guztiak (ninduzun, gintuzten...); eta trinkoak: ERAMAN,

EKARRI 1. eta 3. pertsona (nekarren, zekarren, neraman, zeraman).

. NOR-NORI laguntzailea, NOR 3. pertsona (zitzaidan, zitzaizkidan...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea, pertsona guztiak (nion, zenidan...).

4- Aspektua geroaldiko markarekin:

. Iraganeko gertakizuna (Etorriko zela esan zuen...).

. Ustea (Non da Jon? Bere anaiak jakingo du...).

. Baimena (Utziko didazu sartzen...).

5- Baldintzazko adizkiak (alegiazkoak, oraina):

. NOR laguntzailea (izanen balitz..., litzateke...).

. NOR-NORK laguntzailea (hartuko balu..., luke...).

. NOR-NORI laguntzailea (etorriko balitzait..., litzaidake...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (emango balit, banio, balizkit, banizkio..., lioke, nioke,

lizkidake, nizkioke...).


. NOR aditz trinkoak: egon (zaude hor...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (iezaiozu, iezaiozue...).

. 3. pertsonako agintera trinkoak (doala, dagoela...).

7- Ahalerako adizkiak: NOR laguntzailea (ninteke, liteke).

8- Subjuntiboa (maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen).

9- Aditz-lokuzioak (behar izan/nahi izan/ezin izan/ahal izan):

. Aspektua baiezko eta ezezko perpausetan (Ez dut erosi nahi izan; Egunero joan behar

izaten dut...).



10- Aditz-izena:

. –T(Z)EKO PREST, GOGOA, BELDURRA, ASMOA (joateko prest, hondartzara joateko gogoa...).

. –T(Z)EN: UTZI, AHAZTU aditzekin (Semeak utzi ditugu telebista ikusten. Aitatxiri ahaztu zaio

pastelak egiten...).

. –T(Z)EA: AHAZTU aditzarekin (Aneri tarta prestatzea ahaztu zaio...).

. –T(Z)EAK, -T(Z)EARI (Horrela ikusteak sutan jartzen nau. Erretzeari utziko dio...).

. –T(Z)EAREN, -T(Z)EAREKIN, -T(Z)EAZ (egitearen garrantziaz, egitearekin batera, egiteaz harro

dago...).

11- Bestelako aditzak:

. Adizki inpertsonalak (Hemen ez zaigu/digute kasurik egiten. Eguberrietan asko edaten da.

Ez dago etortzerik...).

. Moduzko partikulak aditz nagusiaren eta laguntzailearen artean: OTE (Berak egin ote

zuen?...) eta OMEN/EI (Berak egin omen zuen...).

. Ekintzen korrelazioa eta denbora-moduen komunztadura. Denboraren korrelazioa

narrazioan (Etxera deitu du/zuen berandu datorrela/etorriko zela esateko...).

ADBERBIO-SINTAGMA

1- Aditzondoak:

. Lekuzkoak (urruti, gertu, inongo, nonbait, edonon...).

. Moduzkoak (honelaxe, ozta-ozta...).

. Denborazkoak (zazpiak jota, uda partean, gazte denboran...).

. Iritzizkoak (jakina...).

. Zalantzazkoak (agian, antza, dirudienez, itxuraz...).

. Graduatzaileak (zeharo, erabat, izugarri, gogotik, biziki, -egi, lar, sobera...).



. Beste maila batzuk: ERDI, BENETAN (Erdi biluzik kaleratu zen. Benetan ondo jo zuten

pieza...).

. Aditzondo eratorriak: -KI (gardenki, automatikoki...), -KA (keinuka, gordeka...), -RO

(geldiro...), -TO (ederto...), -(R)IK (osorik, hutsik...).

. Galdetzaileetatik eratorritakoak (inon, inongo, inondik, inola, nonbait, nolabait, edonon,

edonola...).

. Jarreren adierazpena (nire ustez, bere iritziz, ziur asko, jakina!, noski, zalantzarik gabe,

badaezpada ere, dirudienez, itxura denez, hurrean, antza, agian, beharbada...).

. Esamolde adberbialak (hamaika bider...).

2- Postposizioak:

. NOR edo partitiboa eskatzen dutenak: -(R)IK EZA (ur eza, diru[rik] eza...).

. NOREN/ZEREN eskatzen dutenak (bidez, bitartez, arabera, eske, beharrean, mende[an],

ordez, partez, truk[e], jabe...).

. NORI/ZERI eskatzen dutenak: ESKER (zuri esker...).

. Instrumentalarekin ([zerez] gain[era], bestalde[an]).

. Denbora adieraztekoak (hemendik aurrera/aitzinera, handik aurrera/aitzinera, barru...).

f. B1 Sintaxia

PERPAUS BAKUNAK

1- Komunztadura (ikus A1).

2- Adierazpen-perpausak (ikus A1).

3- Galde-perpausak (ikus A1).

4- Aginte-perpausak (ikus A1).



5- Harridurazkoak:

- Erakusleak erabiliz:

. HAU DA HAU! (Hau da hau, eguraldi ederra!...).

. ... HORI! (Mugi zaitez alfer hori!...).

. Erakusleak izenaren aurretik (Hau zorte txarra!...).

- Esapideak erabiliz:

. ZER ARRAIO! (Ez gara joango, zer arraio!...).

. NOLA DEMONTRE? (Nola demontre esan diozu hori?...).

. NOLAKO...! ZELAKO...! (Nolako itxura duzun!...).

- Indargarriak erabiliz:

. EA ... -(E)N! (Ea esnatzen zaren!...).

. BAI ... (Bai zaila dela ariketa hau!...).

- Interjekzioak erabiliz: ARRAIOA! ALDE! JAKINA!...

PERPAUS ELKARTUAK

a. Juntadurazkoak:

1. Emendiozkoak:

. BAI ... BAI (Bai larunbatean, bai igandean, kanpoan bazkalduko dugu...).

. EZ ... EZ (Ez azaroan, ez abenduan, ez du euririk egin...).

. EZ BAKARRIK ... ERE (Ez bakarrik Jon, beste guztiak ere galdu dira...).

2. Hautakariak (ikus A1 eta A2).

3. Aurkaritzakoak: BAIZIK ETA (Ez dago etxean, baizik eta bulegoan...).





- Galde-perpausak: galde-hitza eta partizipioa (Ez dakit zer egin -ez dakit zer eginen

dudan-. Ikusiko dut non lo egin -ikusiko dut non lo egiten dudan-...).

2. Erlatibozkoak:

- Erreferente gabea, NOR, NORK eta NORI kasuekin, Galdera egin zuena. Mendian galdu

zirenek. Bost urte dituztenei...).

- -(R)IKO (Erosiriko ogia...).

3. Konparaziozkoak:

- Berdintasuna:

. ADINA (Horrek guk adina daki...).

. MODUAN (Bertakoen moduan egiten du ingelesez...).

. MODUKO ( Zure moduko ikaslerik ez dago...)

- Desberdintasuna:

. EZ BEZALA (Zuk ez bezala egin dugu...).

. HONEN, HORREN (Ez duzu horren gaizki egin...).

- Konparazio erromanikoa:

. ZENBAT ETA ...-AGO (HAINBAT ETA, ORDUAN ETA)...-AGO (Zenbat eta gutxiago jan, hainbat

eta lodiago nago. Zenbat eta kirol gehiago egin, orduan eta indartsuagoa izanen

zara...).

- Superlatibo erlatiboa: AHALIK ETA ... -EN (Ahalik eta lasterren...).

4. Baldintzazkoak (alegiazkoak, orainaldia eta lehenaldia):

. Aditza jokatuta (Ikusiko banu, ezagutuko nuke. Ikusi banu, ezagutuko nuen...).

. Aditza jokatu gabe: -(E)Z GERO (Nahi izanez gero...).



5. Denborazkoak:

- Aldiberekotasuna: -(E)N GUZTIETAN/GEHIENETAN/BAKOITZEAN (Etortzen zaren guztietan

alaitzen nauzu...).

- Aurrekotasuna: -T(Z)ERAKOAN (Kirola egiterakoan beroketa egin behar da...).

- Ondokotasuna: partizipioa+ORDUKO (Kalera atera orduko hasi zuen euria...).

- Iraupena:

. -(E)N BITARTEAN (Jaten duzun bitartean, zaude isilik, mesedez...).

. -(E)NETIK (Joan zenetik alaiago dago...).

6. Helburuzkoak: -T(Z)EKO ASMOTAN (Txinara joateko asmotan nabil...).

7. Kausa eta ondorioa:

- Kausazko perpausak:

. Aditza jokatuta:

-(E)NEZ GERO (Ezertarako behar ez nuenez gero, bota egin nuen...).

. Aditza jokatu gabe:

-T(Z)EARREN (Zenbat emango dizute hori garbitzearren?...).

-T(Z)EAGATIK (Zu ikusteagatik etorri naiz...).

- Ondoriozkoak, menderagailurik gabe: ..., HAIN DA ... (Ez du lana bukatuko, hain da

alferra...).

8. Kontzesiozkoak:

- Jokatu gabeko aditzekin:

. Partizipioa+-TA ERE (Mesedez eskatuta ere, ez zituen gauzak berehalakoan

uzten...).

. Partizipioa+ARREN (Etorri arren, ez zuen ikusi...).



- Jokatutako aditzekin

. -(E)N ARREN (Galdu dugun arren, ez gaude haserre...).

. NAHIZ ETA ... -(E)N (Nahiz eta urruti utzi gaituen, garaiz iritsi gara...).

. BA- ... ERE (Gaixorik bazegoen ere, umore ona zuen...).

9. Moduzkoak:

. -(E)N BEZALA/-(E)N BEZALAKOA (Nahi duzun bezala; Nahi zenuen bezalako jertsea...).

. -(E)N NEURRIAN (Ahal dugun neurrian eginen dugu... ).

. -(E)N MODUAN (Egunkariak dioen moduan), -(E)N ERAN, -(E)NEZ, -(E)NAREN ARABERA

(Egunkariak dioenaren arabera...).

g. B1 Kohesiorako baliabideak

TESTU-MARKATZAILEAK

1- Antolatzaileak:

. Hasiera (aurrena, egun hartan, lehenengo eta behin...).

. Informazioa gehitu (gainera, are gehiago, bestalde, ez hori bakarrik, hau ikusi eta gero,

segidan, honetaz gain...).

. Gai aldaketa (dena dela, dena den...).

. Ondorioa (azken finean...).

. Sailkapena (alde batetik ..., bestetik...).

. Indartzea (berriz, berriro diot...).

. Adibideak ematea (besteak beste, esate baterako, hau da...).

. Laburtzea (konklusio gisa, laburbilduz, hitz batean...).

. Denbora eta espazioa mugatzeko antolatzaileak (orain dela, maiz, sarritan, aurreko

egunean, gaurtik antzina, horren ondotik, biharamunean, handik gutxira, jadanik,

dagoeneko, bertan, gibelaldean...).



2- Lokailuak:

. Emendiozkoak (behintzat, era/modu berean, gutxienez...).

. Hautakariak (gainerakoan, aldiz...).

. Aurkaritzakoak (hala ere, hala eta guztiz ere, dena dela/den, berriz, ordea...).

. Ondoriozkoak (hortaz, honenbestez, horrenbestez, hala...).

. Kausazkoak (izan ere, bada, hain zuzen ere...).

PUNTUAZIOA



- Puntua:

. Mendeak adierazteko (XXI. mendea...).

. Oso laburdura erabilietan: adib. (adibidez), e.a. (eta abar), or. (orrialdea(k),

zenb.(zenbakia), jn. (jauna), and. (andre)...

. Punturik ez, nazioarteko unitateetan: m (metro), km (kilometro), g (gramo), ml

(mililitro), seg (segundo), min (minutu), h (ordu)...

. Sigletan, punturik ez: EAE (Euskal Autonomia Erkidegoa), EHU (Euskal Herriko

Unibertsitatea)...

- Koma:

. Azalpenezko mendeko esaldia amaieran dagoenean (Eramanen niola esan nion, presa

zeukan eta...).

. Lokailuak eta lokuzioak, koma artean (ordea, gainera, adibidez, orduan, egia esan, hain

zuzen ere, beraz, hau da, azkenean, nire ustez, hala ere, batez ere, hasteko...).

. Data idaztean, toki-izenaren ondoren (Iruñean, 2009ko urriaren 20an...).

- Eten-puntuak: esaldia bukatu beharrik ez dagoenean (Badakizu nolakoa den...).



- Komatxoak:

. Hitzez hitzeko aipamenak egiteko (Honela erantzun zion: “Hori nire esku”...).

. Izengoitiak emateko (“Kaskagorri” deitzen diogu...).

- Marra luzea:

. Norbaiten hitzak hitzez hitz ematen direnean, narratzailearen hitzak tartekatzeko

(—Nondik etorri zara? —galdetu zion— Oso berandu da...).

- Marratxoa:

. Atzerriko hitz ezezagunak deklinatzeko (Minsk-en...).

. Hitz elkartuetan, bigarrena lehendabizikoaren oihartzuna denean (ikusi-makusi, zehatz-

mehatz...).

. Errepikapenetan, indargarri (garbi-garbi, txukun-txukun...). Marratxorik ez, ordea,

aurrez aurre modukoetan (*aurrez-aurre..).

. Hitz elkartuetan, hitz-bikoteak osatzeko (joan-etorri; ikus-entzuteko; aurre-atze...).

- Apostrofoa t´erdi hitzean (Agur t´erdi!).

HITZ-ORDENA

- Adjektibo-sintagma: adjektiboaren eskuinean jartzen diren graduatzaileak (txiki samar...).

- Perpaus bakunaren hitz-ordena markatua (mintzagaia eta galdegaia):

. Mintzagaia (solasaldiaren markoa edo informazio “ezaguna”), esaldiaren hasieran, edo

amaieran (galdegaia +aditza blokearen aurretik edo atzetik):

Kepak Mireni oparia erosi dio.

→ Oparia ALDE ZAHARREAN erosi dio.

→ ALDE ZAHARREAN erosi dio oparia.

. Ezezko perpaus bakunen hitz-ordena:

-Ezetza bera galdegai denean, hasieran jartzen da (EZ DUT ETORRI NAHI Jonerekin).



-Osagarria galdegai denean: EZ+ad. laguntzailea+ galdegaia+ad. nagusia+(lokuzioa): Ez

naiz JONEREKIN etorri. Ez dut JONEREKIN etorri nahi.

. Perpausaren zenbait osagai indartu, ordena markatuan:

Izenordaina+aditza (Kotxea NERONEK eman nion...).

Erakuslea+aditza (HAUXE da erosi nahi dugun etxea...).

Aditzondoa+aditza (HANTXE ikasi nuen nik ere...).

Aditzaren baieztapena/ezeztapena+aditza (BADAKI zein den. EZ GOAZ herrira...).

- Beste fokalizazio osagarri batzuk:

. Harridurazko hitzak erabilita (A ze suertea daukaten batzuek!. Hi haiz hi!...). A ZER

NOLAKO...! esamoldea (A zer nolako jenioa duzun!...).

. Errepikapena (Neka-neka eginda heldu zen. Jan eta jan egon gara...).

. Luzaketa fonikoa (Eneee! Edeeeerra da, gero!...).

. Hitzak silabaka esatea (Nola esan behar dizut? EZ-DE-LA-NI-RE-ERRU-A!...).

. Graduatzaile lexikoak (izugarri garestia, sekulako kotxea...).

- Erlatiboaren kokagunea izen-sintagman: determinatzailea+adjektiboa+erlatibozko

perpausa+adjektiboa +determinatzailea (belarri luzeak dituen txakur txuri hori/txakur txuri

hori, belarri luzeak dituena...).

- Aditz deklaratiboak (esan, agindu, proposatu...) hasieran jarri ohi dira esaldi

konposatuetan (Esan du eginen duela. Azaldu du ardoa nola egiten den...).


1- Ahozko komunikazioa:

- Ahotsaren modulazioa: tinbrea, tonua, intentsitatea eta bolumena, erritmoa eta

etenaldiak.

- Euskarazko onomatopeia ohikoenak (danba, plisti-plasta, klask, zipli-zapla...).



2- Idatzizko komunikazioa:

- Osagarri grafikoak: eskemak, mapa kontzeptualak, organigramak, krokisak, dokumentu-

mapak...

- Ikurrak: marra-estiloak, geziak, bandak, lotura-marrak, estekak...

- Ezaugarri tipografikoak:

. Letrak: estiloa (beltza, etzana, azpimarratua), tipoa, tamaina...

. Koloreak: marra-koloreak, letra-koloreak, kolore betegarriak.

- Mailari dagozkion testu-generoen formatuak (ikus aurreko mailak).

4.2.2.4. B2 MAILA

a. B2 Lexikoa eta semantika

Ikasleak hiztegi orokor zabala du, gai ezagun zehatz eta orokorretan (gaurkotasuneko gaiak,

bere interesekoak...). Bere espezialitateko lexikoa ezagutzen du. Informazio zehatza eta

fidagarria emateko moduko gaitasun lexiko-semantikoa du giza-funtzio gehienetan

(narratzeko, azaltzeko, ikuspegiak arrazoitzeko...). Hitzen balio semantikoaren gaineko

kontrola du, eta badu gaitasunik formulazioa aldatzeko, hitz bera ez errepikatzearren, edo

hitz egokiago bat ematearren: sinonimoak, nahasmena sor dezaketen hitzak, inguruko

hizkuntzekin sor daitezkeen interferentziak...

b. B2 Fonetika, fonologia eta intonazioa

- Euskaltzaindiaren aholkuak (hastapenak): EBAZ (Euskara Batuaren Ahoskera Zaindua,

Euskaltzaindia, 87. araua, 1998).

- Fonemak ahoskatzean egon daitezkeen aldaerak ezagutu eta bereizi (kalea/[kalia],

astoa/[astua], behar/[biar], bihar/[bijer]...).

- Intonazioa:

Euskal hitzen berezitasun batzuk:

. Pluralak azentua tokiz mugitzen du: [etxéa/étxeàk]...



. Aditzak: silaba bakarreko oina duten aditzek azentua hasieran: [sáldu], [hártu],

[kéndu]... Gainerako aditzek, bestela: [egín[, [esán], [etórrì]...

. Azentua tokiz mugitzen da aditz aspektua aldatzean: [ikási/ikásikò]...

. BA- eta EZ partikula klitikoak aditzetan: dator/badator/ez dator

[datór/bádatòr/èztatòr]...

. ERE partikularen izaera klitikoa: zu ere [zúere]...

. Erakusleak: [zúre], [alába] > [zuréalabà]...

c. B2 Ortografia

- Txikigarriak bereizteko egiten diren aldaketak (zuri>txuri, polita> pollita, zakur>txakur...).

- Maileguen egokitzea: x-dunak (xenofobia, taxi, testu...); g-, j- eta y-dunak (birjina,

jogurt...); lehenengo silabako r- edo s-dunak (radar, izpiritu, stop...); o edo u amaiera

dutenak (titulu, minutu, segundo...).

- Hizki larrien erabilera tituluetan (Axularren Gero...) eta elementu berezituetan (Lurra

Eguzkiaren inguruan dabil...); baina, letra xehez, astro adiera hertsitik kanpokoak (Gure

eguzki-sistema ez da bakarra...).

- Orduak.

- Ortografiazko berezitasunak (BA-, BAIT-...).

- Sigla erabilienak (BEZ, NUP, AEB, EHUko irakasleak, NBen bilera, AEBetako atletak,

HIESaren zabalkundea).

d. B2 Izen-sintagma

1- Izena:

- Izen motak eta generoa, numeroa, eta kasua: sakontzea eta zabaltzea.

- Beste kategoria gramatikal batzuk izen bihurtzea (Bapo eman digute jan-edana...).

- Izen eratorriak. Atzizkiak: -(K)ARI (opari...), -(T)ERIA (tresneria...) ,-GO (jabego...), -KI

(beroki..., txerriki...), -KIZUN (ospakizun...), -KUNDE (erakunde...), -TZA (nekazaritza...,

jendetza...).



- Elkartuak:

. Izena+izena (kirol-denda, mari-mutila...); iz. eratorria+izena/izena+iz. eratorria

(hurbiltze saio, odol emaile...); aditz erroa+izena (logela, idazlan...); ad.

erroa+adjektiboa (ezkonberri...); izena+adjektiboa (katagorri, gibelurdin...);

partizipioa+partizipioa (joan-etorri, hartueman...); izena+aditza (denborapasa...);

adjektiboa+aditza (berridatzi...).

- Maileguak: aurrizkiak (mikroegitura...); atzizkiak (burutazio, amorante...). Zenbait hitz

(krokodiloa...).

- Onomatopeiak (plista-plasta, kili-kolo, zurrumurru...).

- Sigla erabilienak (EAE, AEK, EH, AEB...).

2. Deklinabidea eta galdetzaileak:

- Deklinabide osoaren erabilera, izen berezi eta arruntetan (singularra, plurala eta

mugagabea).

- Bereziki landuko dira izenordainak, determinatzaile zenbatzaile zehaztugabeak eta

erakusleak. Kasu guztiak.

- Prolatiboa: -TZAT/-TAKO/-DAKO (atezaintzat, tontotako...).

3. Izenordainak:

Izenordain arrunten, indartuen, bihurkarien, elkarkarien eta zehaztugabeen erabilera.


- Erakusle indartuen erabilera (hauxe, horixe...).

- Zenbatzaileak:

. Zehaztuen zenbait erabilera sendotu: zatikiak (zortzirena), ehunekoak (ehuneko

zazpi...), banatzaileak (seina, bana...), zenbait esapide (bospasei, hogei[ren] bat,

baten bat...).

. Zehaztugabeak.

. Orokorrak.




- Izenondoak:

. Elkartuak: aditza+adjektiboa (hasi berri...); adjektiboa+adjektiboa (luze-labur, hotz-

bero...).

. Eratorriak. Atzizkiak: -BAKO (ganorabako...), -BERA (hozbera...), -TIAR (goiztiar...),

-GAITZ (neurgaitz...).

. Graduazioa: askea (nahiko, oso, guztiz, biziki, gogotik, zeharo...); finkoa (larregi,

areago...) eta atzizki bidezkoa (zahartuxe...).

. Konparazioa: ARE ...-AGO (are txikiago, are handiago...).

. Aditz-partizipioa adjektibo gisa (gezur asmatua; oilo errea; Auto lapurtu batean egin

zuten ihes...).

- Izenlaguna:

. Deklinabide kasuei –KO atzizkia erantsita (tontorrerainoko zidorra, ikasleendako

kopia...).

. Izena+-(E)KO (hitzeko gizona...); izena+adjektiboa+-(E)KO (indar handiko pertsona...);

zenbatzailea+-(E)KO (egun osoko lana, zenbateko diru-laguntza du?...).

. Postposizio bitartez sorturiko izenlagunak (legearen aurkako/aldeko iritzia,

itzulpengintzari buruzko hitzaldia...).

. NOREKIKO (kanpotarrekiko harremanak...).

. NORENGANAKO (zaharrenganako begirunea...).

. NORAINOKO (hemendik aterainoko sugea...).

- Aposizioa:

. Aposizioa ez-murrizgarria, aposizioa perpausa denean, kasu guztietan (Asierri, atzo

ezagutu zenuenari, gertatu zaio hori...).



e. B2 Aditz-sintagma

ADITZA


. Aditz jokatuak eta jokatugabeak (Atzo gertatu zena larria izan zen/Atzo gertatutakoa

larria izan zen...).

. HIKA eta ZUKA tratamenduak ezagutu (ondo zegok, egonen gaitun...).

. Subjektu-predikatu-atributu edo osagarria: haien arteko komunztadura finkatzea.


. NOR, trinkoak: ETZAN (datza).

. NOR-NORK, trinkoak: IRAUN (dirau, diraute), ERABILI (darabilte, darabil...).

. NOR-NORI, trinkoak: JARIO (dariola).

. NOR-NORI-NORK, trinkoak: IRITZI (deritzozu...).

. NOR-NORI laguntzailea, pertsona guztiak (natzaizu, zatzaizkit...).


. NOR-NORK trinkoak: EKARRI, ERAMAN (pertsona guztiak); pluralgileak (neramatzan,

zekartzaten...) eta ESAN/ERRAN, 3. pertsona (zioen...).

4- Aspektua:

. Aspektu burutua adierazteko IZAN partikularen erabilera (Askotan joan izan naiz...);

partizipio nominalizatua (Liburu hori irakurria dut...).

. Etorkizuna adierazteko esamoldeak: -T(Z)EKOA IZAN (Bihar joatekoa naiz...), -T(Z)EKO EDUKI

(Ikusteko daukat...).

5- Baldintzazko adizkiak (alegiazkoak):

. NOR laguntzailea, lehenaldia, (joan balitz, joango zen...), eta trinkoa, orainaldia: EGON

(balego, legoke).



. NOR-NORK laguntzailea, orainaldia, pertsona guztiak (eramango bagintuzu, zintuzkegu...);

lehenaldia, NOR 3. pertsona (ikusi izan balu, izanen zuen...).

. NOR-NORI laguntzailea, lehenaldia, NOR 3. pertsona (gustatu izan balitzait, gustatuko

zitzaidan...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea, lehenaldia (esan balit, esango nion...).


. NOR, trinkoa: IBILI (zabiltza...).

. NOR-NORK laguntzailea, pertsona guztiak (nazazue, gaitzazue...), eta trinkoak (egizu,

jakizu...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (iezaiozu, iezazkiozu...), eta trinkoak (egiozu, eutsiozu,

emadazu...).

. 1. eta 3. pertsonako zehar-agintera aditz jokatuaz, subjuntiboan, orainaldian −dadila,

gaitezen, dezala, dezagun...− (Lehenbailehen buka dezadala eskatu dit...).

7- Ahalerako adizkiak:

. NOR laguntzailea, alegiazkoak, pertsona guztiak (nintekeen, ninteke...).

. NOR-NORK laguntzailea, alegiazkoak, NOR hirugarren pertsona denean (zezakeen,

lezake...).

. NOR-NORI-NORK laguntzaileak, orainaldia (diezaioket...).

. Ahala eta ezina, aditz-izenaz egina (-t[z]erik/-t[z]ea izan/ukan/eduki/egon).

8- Subjuntiboa (orainaldia):

. NOR laguntzailea (nadin...).

. NOR-NORK laguntzailea (dezadan, ditzadan...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (diezaioten...).



9- Aditz-lokuzioak:

. Aditz-lokuzioak (logura, haserre, komeni izan...).

. Laguntzailearen elisioa NAHI IZAN, EZIN IZAN, BEHAR IZAN aditzetan, eta beste zenbait aditz-

lokuzio eta esamoldetan (Gauzak hala datozela-eta, guk zer eginen dugu, ba? Konformatu

egin behar. Nahi, bai, baina bankuak mailegua ukatu zigun eta ezin erosi pisua...).

10- Aditz-izena:

. –T(Z)ETIK (Egitetik libratu gara...)

. –T(Z)EA −NAHI, NAHIAGO− (Osasunak irabaztea nahi dugu/guk irabazi nahi dugu...).


. Partizipioak: -Ø (Kotxe lapurtu batean egin zuten ihes); -TA (Amaituta ditugu lanak); -(R)IK

(Asperturik zebiltzan); ERDI, BERRIA, ZAHARRA... (Erdi galdua dabil. Bazkaldu berria da. Ez da

jan zaharra...); beste batzuk (Ez dugu nora joanik. Ezetz asmatu!...).

. Aditz eragileak: -ARAZI (Ezkonarazi gaituzte...), -T(Z)ERA BEHARTU (Hori egitera behartu

naute...) eta ERAGIN (Barre eragin dit...).

. Baimena eskatzea (Ba al dut sartzerik? Sar liteke?...).

. Partikula modala aditz laguntzailearen eta nagusiaren artean: BIDE (Birusa sartu bide zaio

ordenagailuan...).

ADBERBIO-SINTAGMA

1- Aditzondoak:

. Denborazkoak (agudo, harrezkero, arestian, artean...), moduzkoak (aise, blai, dotore,

itsu-itsuan...) eta lekuzkoak (hurrean...).

. Baieztapenezko, ezeztapenezko edo zalantzazko aditzondoak (menturaz, itxuraz,

apika...).

. Iritzizko aditzondoak (nonbait...).

. Aditzondoaren gradua (oraintsu, halaxe, berandutxo/beranduxko...).



. Eratorriak: -KIRO atzizkia (emekiro...).

. GERO, indargarri gisa (Garesti zegok, gero!...).

2- Postposizioak:

. NOREN eskatzen dutenak: KONTU, ESKU, ORDE(Z) (Utzi hori nire kontu; Zure ordez joango

naiz...).

. NORI eskatzen dutenak: SO (Itsasoari so zegoen...).

. NOR eskatzen dutenak, aditza isilduta: BEHARREAN (Auto beltza beharrean, gorria

ekarri...).

f. B2 Sintaxia

PERPAUS BAKUNAK

1- Komunztadura (ikus A1).

2- Adierazpen-perpausak (ikus A1).

3- Galde-perpausak (ikus A1 eta A2).

4- Aginte-perpausak (ikus A1).

5. Harridurazkoak:

. ESKERRAK... (Eskerrak etorri zaren...).

. GAITZ ERDI!; LASTIMA!; ALAJAINA!; BAI HORIXE!...

. Elementuen errepika (Luze-luzea!...).

. Erlatiboaren erabilera (Hau sasoia daukaguna!...)

. Esamolde indargarriak: ... GERO (Leloa zara, gero!...), ... ETA (Zurea da eta!...)....



PERPAUS ELKARTUAK

a. Juntadurazkoak:

1- Emendiozkoak:

. ETA juntagailuaz lotutako elementuen deklinabidea (Mikel eta Anek egin dute/Mikelek eta

Anek egin dute; Zuk eta guk egin dugu/*Zu eta guk egin dugu).

. EZ EZIK (Kafea ez ezik tostadak ere hartuko ditut...).

2- Distributiboak:

. ZEIN, NAHIZ (Hizkuntza bat nahiz bestea, atorra hori zein bestea...).

. ZEIN ... ZEIN (Zein kotxez zein trenez, ordu bertsuan iritsiko gara...).

. NAHIZ ... NAHIZ (Nahiz hau nahiz bestea, hartzen duzuna hartuta, gustura ibiliko zara...).

. DELA ... DELA (Dela oinez, dela bizikletaz, ederra da mendian ibiltzea...).

3- Hautakariak (ikus A1 eta A2).

4- Aurkaritzakoak (ikus A1 eta A2).


1- Perpaus osagarriak:

- Adierazpen-perpausak: -(E)NIK eta –(E)LA bereizi (Ez dut uste ezkondua denik/Ez da egia

ezkondu dela...).

- Galde-perpausak: OTE indargarria (Ez dakigu zer egin ote duten...).

- Aditz-izenaz egindako perpausak: –T(Z)EA -NAHI, NAHIAGO- (Osasunak irabaztea nahi

dugu...).

2- Erlatibozkoak: galde-hitza eta partizipioa (Ez daukagu zer eginik. Ez dute non lo egin...).



3- Konparaziozkoak:

- Berdintasuna:

. -(E)N BEZAIN (Ez da dirudien bezain gaiztoa...).

. -(E)N BEZALAKOA (Zaren bezalakoa izanda, urruti iritsiko zara...).

. -(E)N ADINA, -(E)N HAINBAT (Nahi duzuen adina jan dezakezue...).

. -(E)N BESTEKO, ADINAKO, BEZAINBESTEKO (Ez da normala horrek duen besteko pazientzia

izatea...).

. -(E)N BEZAINBAT, BEZAINBESTE (Nik zuk bezainbeste dakit...).

- Konparazio erromanikoa (Nolako egurra, halako ezpala; Zer ikusi, hura ikasi...).

4- Baldintzazkoak:

- Jokatutako aditzak: alegiazko orainaldia eta lehenaldia bereizi, baita ondorioan izan

daitezkeen aukerak ere (Asko ikasi izan banu, proba gaindituko

nuen/nukeen./Medikuntza ikasi izan banu, orain medikua izango nintzateke eta lana

izango nuke./Asko ikasiko banu, proba gaindituko nuke...).

- Aditza jokatu gabe:

. -(E)Z GERO (Behar izanez gero...).

. EZEAN, EZIK (Legea bete ezean, ezin dira aurkeztu. Bidea erakutsi ezik, nekez

aurkituko dugu borda hori...).

5- Denborazkoak:

- Aldiberekotasuna:

. -(E)LA(RIK) (Haurra nintzelarik, musika ikasi nuen. Oporretan nengoela ezagutu

nuen...).

- Aurrekotasuna:

. -(-(E)N) ORDUKO (Suhiltzaileak agertu orduko errea zegoen dena...).



- Ondokotasuna:

. -TAKOAN (Bazkaria amaitutakoan aterako gara...).

. -(-(E)N) ORDUKO (Zu agertu orduko joango gara...).

. -T(Z)EAREKIN BATERA (Ohean sartzearekin batera lokartu da...).

- Iraupena adieraztekoak:

. -(E)NEZ GEROZTIK (Karrera bukatu zuenez geroztik, ez zuen libururik hartu...).

. -(E)N ARTEAN (Haserre zaudeten artean hobe duzue ez elkartzea...).

. HARIK ETA ... ARTE (Harik eta sendatu arte, geldi egon beharko duzu...).

. BITARTEAN (Sendatu bitartean, geldi egon beharko duzu...).

6- Helburuzkoak:

. Aditza jokatu gabe: -T(Z)EARREN (Haren maitasuna izatearren edozertarako prest

zegoen...).

. Aditza jokatua: subjuntiboan (Erosoago egon zaitezen ekarri dizut burukoa...).

7- Kausa eta ondorioa:

- Kausazko perpausak, aditza jokatuta:

. -(E)LA MEDIO, -(E)LA KAUSA (Zure lagunen gestioak zirela medio lortu zuen diru-

laguntza hori...).

. -(E)NEZ GERO (Garesti samar daudenez gero, gutxi saltzen dira...).

. -(E)LA ... -(E)LA ... (Dela lana, dela familia, beti berdin, ezin lasai bizi...).

- Ondoriozkoak:

. HAIN/HAINBESTE ... EZEN/NON ... BAIT-/-(E)N (Hain zen toki ederra eta lasaia non

paradisuan ginela uste baikenuen...).

8- Kontzesiboak, jokatu gabeko aditzekin: -AGATIK (Esanagatik ez zuen kasurik egin...).



9- Moduzkoak:

. -(E)N ALDETIK (Irakaslea zaren aldetik esan dezakezu...).

. -(E)N, ERAN, LEGEZ, ANTZERA, GISAN (Egizue zeuek ere besteek egin duten antzera...).

. -(E)NEZ (Lehenago esan dudanez, hori ez da egia...).

. -BA-... BEZALA (Aberatsak bagina bezala zabiltza, erruz gastatzen...).

. -(E)LA(RIK) (Sofan erdi-etzanda zegoen, hankak mahai gainean zituela. Txiklea jaten ari

zela hasi zaigu hizketan...).

. Aditzaren elipsia (Zigarroa ahoan (zekarrela) igo zen autobusera...).

. -T(Z)EKO MODUAN (Lanean hasteko moduan nago ni!...).

. AHALA (Orduak aurrera joan ahala, esperantza etsipen bihurtu zen...).



g. B2 Kohesiorako baliabideak

TESTU-MARKATZAILEAK

- Agurretako formulak (jaun-andreok, lagunok...).

- Gaia edo asmoa aurkezteko sarrerak (hasteko esan dezadan, ezer baino lehen, lehenik eta

behin, aztertuko dugun gaia, idazlan/mintzaldi honen helburua...).

- Gaiaren jarraipena (era berean, hariarekin jarraituz, behinik behin, halaber...).

- Balorazioa (tamalez, jakina denez, ez gaude ados horrekin, bat gatoz; sentitzen dugu,

baina...).

- Iritziak nabarmentzea (onartu behar da, dudarik gabe, zer esanik ez, ez dago

zalantzarik...).

- Kontrastatzea (bestela ere, gaia aldatuta, edozein modutan ere, hori horrela izanik ere,

gaia alde batera utzita...).

- Berriz azaltzea (hau da, bestela esan...).

- Zuzentzea (hobeki esan, beste era batera esateko...).

- Zehaztea (zehatz esateko, zehatzago, egia esan, egia esateko...).

- Gogora ekartzea (jakina den bezala, hamaika aldiz esan dugun moduan...).

- Bukatzea (amaituko nuke esanez, esandakoaren arabera...).

- Laburbildu eta ondorioak ateratzea (guztira, hartara, honen ondorioz, kontuan izanik...).

- Agurtzeko formulak (zure erantzunaren zain...).



PUNTUAZIOA



- Puntua:

. Ez oso ohiko laburduretan paratzen da: etorb. (etorbidea), stua. (sinatua), K.a. (Kristo

aurretik), zenb.g. (zenbaki gabea)...

- Koma:

. Aditz nagusiaren aurrean dauden mendeko esaldietan koma jartzen da, galdegaia ez

badira (Zuk erosi behar ez baduzu, neuk erosiko dut. Iluntzen duenean, argiak piztuko

ditugu...). Galdegaia direnean edo atzean jartzen direnean ez da komarik jartzen, ordea

(Etorri zenean erakutsi zigun. Neuk eginen dut nahi ez baduzu...).

. Aditza isilpean dagoenean (Iñigok baietz esan zuen. Uxuek, ezetz...).

. Adierazpen perpausetan ez da komarik jartzen nagusiaren eta mendekoaren artean (Esan

zuen kanpora joango zela. Ez zekien zenbat etorriko ziren. Esan duzun bezala eginen

dut...).

- Bi puntuak:

. Loturarik gabeko bi esaldiren artean, aurrenekoa bigarrenaren azalpena bada (Egun

hauetan hotz handia egiten du: hona guztion kexa...).

. Aurreko hitzak laburbiltzeko (Ume batzuek 5 opari jasotzen zituzten, beste batzuek 8,

eta beste batzuek 10: opari gehiegi direla esango nuke...).

- Puntu eta koma:

. Perpaus lokabeak lotzeko (Ez dago zurekin hitz egiterik; ez duzu entzuten...).

. Ideia kontrajarriak adierazteko (Zure kotxea ongi dago; nirea, ordea, matxuratuta

dago...).

. Esaldi juntatuen artean, horietako baten barnean komarik bada (Egun hauetan hotz

handia egiten du; eta, hala ere, mahuka motzean ibiltzen da...).



- Eten-puntuak:

. Zalantza, beldurra, misterioa... adierazteko (Eta ilundu zuenean... Zapla!).

. Inoren esanak hitzez hitz aipatzen direnean, esan gabeko zatia ordezkatzeko (Hizlariak

azaldu zuen: “Urak lurrazalaren ia hiru laurden estaltzen du (...). Eta gure gorputzaren

%61 urez osaturik dago".).

- Komatxoak:

. Liburu, artikulu, aldizkari, zinema areto, antzoki eta abarren izenburuak emateko

(“Bilbao-New York-Bilbao” Kirmen Uribek idatzitako liburua da...).

. Atzerriko hitz berriak eta ezezagunak emateko (Filmaren protagonista “broker freaky”

bat da...).

. Komatxoen edo parentesiaren ondoren, puntua jartzen da (Hauxe esan zion: “Ez al

nauzu ezagutzen?”.).

- Parentesia edo marra luzea: tartekiak eta iruzkinak mugatzeko (Haren etxean –aski zabala,

nire ustez– denok sartuko gara...).

- Marratxoa:

. Liburu, lan artistiko, egunkari, aldizkari, zinema areto, antzoki, marka-izenak...

deklinatzerakoan (Berria-k, Diario de Noticias-ek...).

. Hainbat hitz-elkartutan marratxoa noiz erabili eta noiz ez (jarleku, udal zerga,

liburu[-]denda, hizkuntza[-]jarduera...).

HITZ-ORDENA

- Aditza galdegai:

. Aditz perifrastikoak, EGIN aditzaren bidez:

Zer egin duzu liburuarekin? → Liburua, OPARITU EGIN DUT.

. ERE partikularen bidez:

Koldo azkenean etorri ERE etorri da.



. Aditz trinkoak, aditzaren errepikapenaren bidez:

JAKIN badakit. ETORRI badator...

- Baieztapena edo ezeztapena:

. Aditz trinkoak:

Geldituko zara gurekin?

→ Ez, ni BAnoa paseatzera

→ Bai, ni EZ noa paseatzera.

. Aditz perifrastikoetan, ezeztapenaren indartzea:

Galdetu ere ez du EGIN.

Galdetu ere ez du GALDETU.

- Beste fokalizazio osagarri batzuk:

. Errepikapen bidezko fokalizazioa (Irabazi, ez genuen ezer irabazi, baina ongi pasatu

genuen).

. ZERA lokailu fokalizatzailea (Zera esan behar dizut...).

. Galdetzailearen bidezko fokalizazioa: galdetzailea+geroaldia+ETA (Nor etorriko, eta

Sabino!).


1- Ahozko komunikazioa (ikus aurreko mailak).


- Orrialdearen diseinu orokorra: testuaren konposizioa, espazioaren antolaketa,

orrialdearen tamaina, testuko elementuen kokapena...

- Testuaren mugak: marjinak, lerroarteak, tabulazioak...

- Mailari dagozkion testu-generoen formatuak kontuan hartzea (ikus 4.2.1.1. Testu-

generoak atala eta aurreko mailak).



4.2.2.5. C1 MAILA

a. C1 Lexikoa eta semantika

Ikasleak ia edozein gairen gainean hitz egiteko hiztegi zabala du (giza-harremanak, lana,

dibulgazio-gaiak, kultura...). Gaitasun lexiko-semantiko garatua du, hizkuntza-funtzio

gehienak xehetasunez egiteko (argudiatzeko, xehetasunez azaltzeko, bigarren mailako ideiak

garatzeko...). Errepertorio lexikal zabala du, eta izan ditzakeen hutsuneak aise betetzen

ditu. Ez da ahalegindu behar hitz egokia aurkitzeko. Esamolde idiomatikoak, ordezkapen

lexikal zabala, esanahi bikoitza duten hitzen erabilera, aldaera dialektologikoak eta eremu

lexikal xeheen kontrola du.

b. C1 Fonetika, fonologia eta intonazioa

- Euskaltzaindiaren aholkuak (sakondu): EBAZ (87. araua). Ahoskera zaindua eta erregistroen

bereizketa.

- Euskalkien ezaugarri fonologiko, fonetiko eta melodiko hedatuenak antzematea:

./d/-ren ordezkapenak, bokal artean ([agudo/aguro], [edan/eran]...).

./r/-ren galera, bokal artean ([kalera noa/kalia nue]...).

. Bokalen alternantziak ([ontsa/untsa], [berri/barri], [bai/bei], [aita/aite],

[gorria/gorrie...]).

. Kontsonantismoa ([beste/bertze], [joan/fan/yoan], [harrizkoa/harriskoa]...).

- Intonazioa:

. Galdegaia aditzaren talde melodikoari lotzen zaio (bihar [bíhar]/Liburua bihar erosiko

dugu [biháreròsikò]).

. Hitz elkartuek talde melodiko bera dute:

ume lapurra≠ume-lapurra [úme lapúrra/umélapurrà]

tresna garbitzailea≠tresna-garbitzailea [trésna.garbítzaileà/tresnágarbìtzaileà]



c. C1 Ortografia

- Atzerriko izenek sortu ohi dituzten zalantzak, irizpide fonetikoa edo ortografikoa

erabiltzean (James Joycen idazlanak/James Joyceren idazlanak).

- Letra larriak:

. Bi puntuen ondoren, aipamena zuzena denean (Hauxe esan zidan: “Ez al dakizu nor

naizen?”...).

. Planeta eta astro guztien izenak (Ilargia Lurraren satelitea da...).

- Letra xeheak:

. Antso erregea, aita santua...

. Astro adiera hertsitik kanpokoak (eguzki-sistema, eguzki-panelak...).

- j/i txandaketa.

. Hitz hasieran, j- (jadanik, jardun, jogurt...). Salbuespenak: iaio (trebe), iodo...

. Bokal artean, -i- (leial, proiektu...). Diptongorik egiten ez duten hitzetan, -h- (ihartu,

ihes...).

- y letra: berriki jasotako zenbait maileguk hasierako y- gorde egiten da (yoga, yuppie...).

- Maileguen idazkera: hitzaren erdian kontsonante multzoak gorde egiten dira (sintagma,

administrazio, objektu...).

- -ARAZI: ortografia-arauak.

- EZKERO: orduekin eta, oro har, denborazko postposizio gisa erabil daiteke (hamarrez

gero/hamarrak ezkero, San Ferminez gero/San Fermin ezkero, atzoz gero/atzo ezkero...).

- Galdetzailea (nor, zer, nola...)+NAHI (GURA) egiturak hitz bakar batean (nornahi, zernahi,

nolanahi...). Galdetzailea -n, -t edo -k letraz amaituz gero, ordea, bi aukera daude

(nonahi/non-nahi, zenbanahi/zenbat-nahi, nondinahi/nondik-nahi...).

- -NA banatzailea (bana, bosna/borzna, ehuna, zenbana...).

- ALDE postposizioa: bi modu onartzen dira (atzealde/atzeko alde, *atzekalde...).



d. C1 Izen-sintagma

1. Izena:

- Bizidunen deklinabidea leku-denborazko kasuetan (norengan, norengana, norenganantz,

norenganaino, norenganako, norengandik).

- Numeroa: zenbatzaile zehaztu batzuen balio enfatikoa (bi, bost, hamaika...).

- Deklinabidea: mugagabearen erabilera kasu guztietan:

. Izen bereziak.

. -A itsatsia dutenek ez dute -A galtzen (animalia, anaia...).

. Kontsonantez eta diptongoz bukatutako hitzak (haran, jai, zelai, gau...).

. Galdetzaileak, zenbatzaile zehaztuak eta zehaztugabeak (nor edo nor, nornahi, zertzuk,

norbera, nor bere, beste, anitz, franko, aski...).

. Zenbait aditz berezirekin (heroi bihurtu, zuzendari izendatu, alkate aukeratu...).

. Aditz-lokuzioak, IZAN, EGIN, EMAN eta HARTU aditzekin.

. Kantitatea adierazten duten konparaziozko perpausetan: ADINA/BESTE/BEZAINBAT+(izena+

–Ø) (Zuk beste ardo edan du...).

2. Deklinabidea eta galdetzaileak (ikus B2).

3. Izenordainak:

- Forma indartuen erabilera (neu, neronek, geu, gerok, heu, zeu, zerorrek, zeuek...).

- Bihurkariak (X-(r)en burua, neure, heure, bere, geure...).

- Elkarkariak (elkar, bata bestea).


- Erakusle indartuak (hauxe, horixe, huraxe...) eta erakuslearen balioa duten kataforak

(hona hemen, horra hor...).

- Zenbatzaile zehaztuak:



. Kantitateak adierazteko esapideak (hiru litro ardo, baso bat ur hotz, sei kilo kafe...).

. Datak eta orduak deklinatuak (2010eko irailaren 11, hamarrak eta hamarrean, bostak

laurden gutxitan, 15:30ean).

. Frakzioak, ehunekoak, kalkuluko eragiketak.

. -NA banatzailea.

. Biderkatzaileak (bakoitz, bikoitz...).


- Izenondoak:

. BERA≠BERDINA izenondoak.

. Graduazioa: bustiduraren bidezkoa (xoxoa, pottoloa...); atzizkien bidezkoa (-xko, -xka,

-tzar, -kote...).

. Adjektiboaren leku aldaketak sortutako adierazkortasuna (Gizon bat ederra! Indarra

behar da handia!...).

- Izenlagunak:

. Zenbatzailea+izenlagun singularra -(E)KO+izena, adina, prezioa, neurria, pisua

kontzeptuak adierazteko (bi urteko umea, bost euroko aldizkaria, hiru kilometroko

bidea...).

. Esanahiak bereizteko, -(E)KO/-(E)TAKO/-ETAKO:

Zazpi urteko ardoa (botilan dagoen ardoak zazpi urte ditu).

Zazpi urtetako ardoa (ardoa zazpi urtetan, ez zortzitan, bildua izan da).

Zazpi urteetako ardoa (azkeneko zazpi urteetan).



- Aposizioa:

. Izen-sintagma bat beste izen-sintagma baten aposizioa denean, deklinabide-kasuaren

marka aposizioaren amaieran paratzen da bakarrik:

Erronkariko tenore Julian Gaiarre euskalduna zen.

Erronkariko tenore Julian Gaiarrerena da eskutitz hori.

e. C1 Aditz-sintagma

ADITZA


. Adizki jokatugabeak ondorengo funtzioetan: adjektiboa -Ø, -A/-AK (Neska prestu bat...;

Mutila(k) egona(k)...); aditzondoa: -TA/-DA (egonda, egondako); -(R)IK (egonik); -(E)Z

(egonez); -(E)AN (egonean); izena: -Ø+(IZAN) +mugatzailea (etorria, etorri izana).

2- Indikatiboko orainaldia (ikus aurreko mailak).

3- Indikatiboko lehenaldia: NOR-NORI laguntzailea, pertsona guztietan (nintzaizun,

zintzaizkidan...).

4- Aspektua:

. Aspektu burutugabea, OHI erabiliz (Igandeetan joan ohi naiz...).

. Etorkizuna, esamoldeen bidez: -T(Z)EKOA IZAN (Bihar joatekoa naiz...); -T(Z)EKO EDUKI

(Ikusteko daukat...).

. Etorkizuna, -KIZUN adierazpidea erabiliz (Hori ikuskizun da...).

5- Baldintzazkoak: NOR-NORI laguntzailea, pertsona guztietan (banintzaizu,

zintzaizkidan...).

6- Aginterakoak: zehar-agintera aditz jokatuaz, lehenaldiko subjuntiboan (Lehenbailehen

buka nezala eskatu zidan...).



7- Ahalerakoak:

. NOR-NORK laguntzailea, lehenaldiko alegiazkoa, pertsona guztiak (zenezakeen,

zenezaketen, zintzaketedan...).

. NOR-NORI-NORK laguntzailea, lehenaldiko alegiazkoa (niezaiokeen, geniezazukeen...).

8- Subjuntiboa:

. NOR, lehenaldia (nendin...).

. NOR-NORK, lehenaldia (nezan...).

. NOR-NORI, orainaldia (dakigun...).

. NOR-NORI-NORK, lehenaldia (ziezaioten...).

9- Aditz-lokuzioak (ikus aurreko mailak).

10- Aditz-izena: –T(Z)ERAINO, T(Z)ERAINOKO (Hiltzeraino estutu zuen. Lehertzerainoko barrea

eragin zion...) .


. Aditz arazleak: -ARAZI, ERAGIN aditz laguntzaileen erabilera, sistema guztietan.

. Gerundioa: EZEAN (zer erantzun ezean geratu zen), BATEAN (negar batean aurkitu nuen),

-KI (gazteena izaki), -(E)AN (jakinean dago).

ADBERBIO-SINTAGMA

1- Aditzondoak:

. Denbora: galdetzaileak (noizdanik, noizdaino) eta maiztasuna adieraztekoak (zenbatean

behin, zenbatetik behin... esapide adberbialak).

. Lekua: esapide adberbialak (hor nonbait, tokian-tokian, nora edo hara...).

. Modua: esapide adberbialak (arin bai arin, zaharraren zaharrez...).

. Iritzi eta jarrera (-en aburuz, nonbait, itxura (denez), antza (denez), agidanez,

agidanean, -en irudiko... ).



. Adizlagun gisa erabiltzen diren IS absolutuak, aldiaren luzera, neurria, pisua edo

antzekoa adierazteko (Hiru metro luze da; Ordu pare bat egon da...).

2- Postposizioak:

. Postposizioen bidez sortutako izen sintagmak (aitzin, antzean, at, barna, barrena, -a(k)

barne, bestalde, buru, gibel, goiti, kontu, zehar...).

f. C1 Sintaxia

PERPAUS BAKUNAK

1- Komunztadura (ikus aurreko mailak).

2- Adierazpen-perpausak (ikus aurreko mailak).

3- Galde-perpausak (ikus aurreko mailak).

4- Aginte-perpausak (ikus aurreko mailak).

5. Harridurazkoak:

- Erakusleak, lekuzko aditzondoen funtzioan (Han gertatu zena!...).

- Izenondoa+HALAKO izenlaguna (Harroputza halakoa!...).

- Ezezkoak:

. ... EZ ... BA! (Jakingo ez dut, ba!...).

. EZ ... (Ez da izanen!...).

. ... EZ ...-(E)NEAN! (Burua apurtu ez duenean!...).

- Errepikaketa: adizki osoa errepikatuta (Esan badut, esan dut!...).

- Bestelakoak :

. Baldintza (Bazeneki, jakin...).

. ERE partikula (Hori esatea ere!...).

. Erakuslea absolutiboan+genitiboa (Hura umearen negarra!...).



. -(E)NEZ (Ongi ari gara, ari garenez! Ikusi dugunez!...).

PERPAUS ELKARTUAK

a. Juntadurazkoak:

1. Emendiozkoak:

- Alborakuntza:

. ... EZ EZE ... (ERE) (Etxean ez eze, kalean ere horrela portatzen da...).

. ... EZ EZIK ... (ERE) (Udan ez ezik, neguan ere hara joaten gara oporretara...).

2. Hautakariak (ikus aurreko mailak).

3. Aurkaritzakoak:

. BAINA (≠BAINO) (Joaten utziko dizut, ez duzu merezi baina=Joaten utziko dizut, baina ez

duzu merezi. Ez dut zugatik egin, amagatik baino=Ez dut zugatik egin, amagatik

baizik...).


1.-Perpaus osagarriak:

- Adierazpen-perpausak :

. -(E)NIK eta –(E)LA bereizi, kasu guztietan (Ez du esan ezkondu zela/Ez du esan ezkondu

zenik...).

- Subjuntibokoak: aditza subjuntiboan+-(E)N/-(E)LA (Eskatu zioten edozertan lagun

ziezadala; Onenak irabaz dezala; Alabari ezer gerta ez zekion bereak eta bi egin zituen...).

- Izenlagunak:

. -(E)N (Eguzkia Lurraren inguruan zebilen ustea hautsi zuen Kopernikok...).

. -(E)LAKOAN, -(E)LAKO USTEA(N) (Kanpoan zinelakoan nengoen. Euskara Afrikatik datorrelako

ustea oso zabaldua zegoen...).



2. Erlatibozkoak:

- Aditz-partizipioa+izena (Amak eman diru guztia gastatu duzu...).

- Erlatiboak: ZEIN- (Orduan agertu zen gizon bat, zeini beso bat falta zitzaion...).

- Erlatiboak: BAIT- (Galdetu gizon horri, etxean baita...).

- Erlatibo motak eta erabilerak:

. Murriztagarriak (Goizean zurekin mintzatu den gizona nire lantokian ibili zen...).

. Azalpenezkoak (Aspaldi ezagutzen duzun nire arreba Maddik esango dizu hori...).

. Aposizioan erabilitako erlatiboak (Gizon bat etorri zen, ongi ezagutzen duzuna...).

3. Konparaziozkoak:

- Enfasia adieraztekoak: BAINO-z osaturiko esapideak: ZEIN BAINO ZEIN/NOR BAINO NOR (...–AGO)

(Nor baino nor aritu ziren pilotariak...).

- Berdintasuna adieraztekoak

. ADINAKO (Nesken futbolari ez zaio behar adinako garrantzirik eman...).

. -T(Z)EKO LAIN, BESTE (Nekatzeko lain egin dugu lan; Zuk beste edan dut...).

- Eredu erromanikoz osaturiko konparaziozko perpausak: NOLA ... HALA, ZENBAT ... HAINBAT

(Zenbat aldiz eskatu genion, hainbat aldiz ukatu zigun...).

4. Baldintzazkoak:

- Etorkizuneko aspektua+baldintza, helburua adierazteko (Irabaziko badugu, jo eta ke

entrenatu behar...).

- -T(Z)ERA (Jakitera, ez nizun ezer esango...).

- -T(Z)EKOTAN (Gera zaitezkete, baina isilik egotekotan...).

5. Denborazkoak:

- Aldiberekotasuna: -T(Z)EAZ BATERA (Ohean sartzeaz batera...).



- Aurrekotasuna:

. -T(Z)ERAKO(AN) (Hitzaldia bukatzerako bagenekien zer erantzun jasoko genuen...).

. -(E)NE(RA)KO (Agertu zinenerako joanak ziren denak...).

- Ondokotasuna: -TAKOAN (Bazkaria amaitutakoan aterako gara...).

- Iraupena adieraztekoak: -(E)N ARTEAN (Bizi naizen artean...).

- Denbora-erreferentea dutenak: BADA/BADIRA ... -(E)LA (Badira 5 urte ez dudala hegazkinik

hartu...).

6. Helburuzkoak:

. Aditz jokatua subjuntiboan (Denok bakean egon gaitezen egin zuen otoi...).

. Aditz jokatugabea+-T(Z)EKOTAN/-T(Z)EKO ASMOTAN (Iruñera joatekotan, abisatu...).

7. Kausa eta ondorioa:

- Kausazkoak: -(E)LA BIDE (Edana zela bide, bikotea hautsi egin zen...).

- Ondoriozkoak:

. HAIN/HAINBESTE/HAINBESTEKO+IS/HALAKO+MANERAN/MOLDEZ/GISAZ... (EZEN/NON/ZEIN ETA)...

(BAIT-/-N/) (Halako elurtea egin zuen, non elur-makina guztiak ez ziren aski

errepideak garbitzeko. Halako moldez gogaitu ninduen, non modu txarrean moztu

behar izan nion erretolika...).

8. Kontzesiozkoak:

- ...BA-... ERE, -(E)Z GERO ERE, -T(Z)EKOTAN ERE, -T(Z)EKOZ ERE, EZIK ERE (Oso txukun egiten ez

baduzu ere, ez kezkatu...).

- -TA/-(R)IK+ERE; partizipioa+GABE ERE (Laster joanda ere ordu erdia duzu...).

- -(E)NA...-(E)LA (Datorrena datorrela...).

- Bestelakoak:

. Izena+GORABEHERA (Gaizki ulertu batzuk gorabehera, dena ongi joan zen...).



. Izena+-GATIK ERE (Diruagatik ere ez nuke eginen. Askotan eskatu du, baina

horregatik ere ez diote alerik ere eman...).

. Izena+ETA GUZTIZ ERE (Elurra eta guztiz ere, kotxea hartu zuen. Debekua eta guztiz

ere, lantokian erretzen du...).

. Aditza+-AGATIK ERE (Lapurra izanagatik ere, emakume jatorra da...).

. Izena absolutu pluralean+izena mugagabean, errepikatuta: IRITZIAK IRITZI (Iritziak

iritzi, ezin da ukatu berak esandakoa egia dela...); SALBUESPENAK SALBUESPEN

(Salbuespenak salbuespen, ikasleak langileak eta arduratsuak dira...).

9. Moduzkoak:

- Galdetzaile batez (Prezioak nola doazen, asko edo gutxi erosiko dugu...).

- Esamoldeak: DAGOEN DAGOENEAN, ZIREN ZIRENEAN (Lana zegoen zegoenean utzi eta alde egin

zuten besterik gabe...).

g. C1 Kohesiorako baliabideak

TESTU-MARKATZAILEAK

Testuaren kohesioan sakontzea, eta antolatzaile eta lokailuen erabilera sistematizatzea:

- Antolatzaileak:

. Hasiera: lehen-lehenik; aztertuko dugun gaia; idazki (hitzaldi) honen bidez; idazki

(hitzaldi) honen helburua; ezeri ekin baino lehen; ...-z hitz egin behar baitut; sarrera

gisa esango dugu...

. Jarraipena: hari beretik; honen ostean; aitzinera joko dugu; bidenabar, esan daiteke;

honez gain...

. Amaiera: laburbilduz; konklusio/ondorio gisa; zera esanez amaituko dut; azkenez;

honenbestez; hitz gutxitan esateko...

. Ordena: horiek horrela; besteak beste; arestian esan den bezala; gisa berean; batik

bat...

. Ideia berriak: ez ezik ... ere; horrez gain; halaber...



. Kontrastea: esanak esan; nolanahi ere; aurrekoaren kontrara; datorrena datorrela; hori

gorabehera; kontuan izan, bestetik...

. Beharrizana: derrigorrean; ezinbestean; halabeharrez...

. Denbora: antzina; egun; behiala; aurreko batean; harrezkero; hemendik aitzinera; sasoi

horretan...

. Adibideak emateko: konparazio baterako; alegia; aipa dezagun; demagun; besteak

beste; hau da; kasu; hots; beste hainbaten artean...

. Zehazteko: egia esan; egia esateko...

. Ziurtasuna: nola ez!; ziurrenez; zinez; ezbairik gabe...

. Probabilitatea: agidanez; antza; omen; ote; ei; inondik ere; nonbait; onenean (ere);

apika; antza denez; baliteke...

. Ondorioa: esandakoaren arabera; hau guztia dela eta; funtsean; dela kausa/bide...

. Indartzea: mila bider esana dugun bezala; hori horrela delarik...

. Parekidetasuna: halaber; dela ... dela; legez; orobat; lain; antzera...

. Balorazioa: tamalez; espero dezagun; ez legoke gaizki...

- Lokailuak:

. Emendiozkoak: halaber; orobat; bederen; behinik behin...

. Hautakariak: osterantzean; ezpabere; gainontzean...

. Aurkaritzakoak: bizkitartean; bien bitartean; alta; alabaina; haatik; hargatik; horratik;

barren...

. Ondoriozkoak: honenbestez/horrenbeste/hainbestez; halatan...

DEIKTIKOAK

Deiktiko edo erreferentziazko baliabideen erabilera egokia, komunikazio testuinguruko

elementuei erreferentzia egiteko:



- Anafora, aurretik esana dagoenari erreferentzia egiteko: Aurreko azalpen hori asko gustatu

zait (2. graduko erakuslea).

- Anafora bikoitzak:

. 2. eta 3. graduko erakusleak:

Gaztetan Parisen bizi izan nintzen, baina orain Tuteran bizi naiz.

→ Han bakar-bakarrik nengoen; hemen, ordea, familia eta lagunak

ditut. (han=Parisen; hemen=Tuteran).

. 3. pertsonako izenordainen eta erakusleen balio anaforikoa, batez ere NOREN

kasuan, singularrean (horren/haren, bere, beraren...) eta pluralean (horien/haien,

beraien, euren...):

Koldo azaldu zen orduan, eta bera ez zela joango esan zigun.

(Koldo=hura).

Koldo azaldu zen orduan, eta hura ez zela joango esan zigun.

(Koldo≠hura).

- Bigarren graduko erakusleak (hori, horiek...) aurreko perpaus osoa izan dezake

erreferentzia, izenordain moduan dagoenean:

Hala esan diot lagunari. Hori (lagunari hala esan izana) ez da oso lagungarria.

Konforme nago, baina horrek (konforme egoteak) ez du esan nahi...

- Katafora, ondotik esan behar denari erreferentzia egiteko: Azalpen hau eman zigun: (...) (1.

graduko erakuslea).

. Zenbait markatzaileren balio kataforikoa (hona hemen, behean sinatzen dugunok,

zera...).

Zera esaten du txosten horrek, laburbilduz: (...).

- Hizkuntza-jardueran parte hartzen dutenei buruzko deixiak:

Hemen nago. (solaskidea kontuan hartu gabe)

Hemen nauzu. (solaskideari erreferentzia eginda)



Hemen nagok/nagon. (solaskideari erreferentzia eginda)

PUNTUAZIOA



Maila honetan testu konplexuak lantzen dira eta, horregatik, puntuazioari garrantzi handia

ematen zaio. Puntuazio baliabide guztien erabilera landu eta hobetu egin behar da: komak,

puntuak, puntu eta komak, parentesiak, marra luzeak, eten-puntuak...

- Koma:

. Aditz laguntzailea isilpean dagoenean (Esan, eta egin...).

. Zenbait atsotitzetan, bikoiztasuna adierazteko (Kanpoan uso, etxean otso. Eguzkia nora,

zapiak hara...).

. Komaren erabilera zuzena: komak, sarritan, binaka jarri behar dira, eta ez banaka

(aposizioan, lokailuak mugatzeko, azalpenak tartekatzeko...). Koma gehiegi jartzeak,

batzuetan, kalte egiten du.

- Puntu eta koma:

. Perpausen arteko hierarkizazioa markatzeko, askotan lokailua tartean dagoela (Ez zaitu

ikusi nahi; beraz, ez etorri...).

. Testuko osagaiak bereizteko eta antolatzeko (Pipiak jana zuen etxeko egitura osoa;

hoditeriak aspaldi emanak zituen eman beharrekoak; lorategi izandakoa sasitza beldurgarri

bat baizik ez zen. Ezin zen etxe hartan bizi).

. Zerrendak ematean, baldin eta zerrendatutako elementu bakoitzari ezaugarriak gehitu

behar bazaizkio (Honako ordezkari hauek espero ditugu: Olaia Arregi, oraingo zuzendaria;

Jontxu Arratibel, lehengo zuzendaria, eta orain aholkulari dena; Maria López, idazkaria,

eta bilera gidatuko duena.).

- Komatxoak (edo letra etzana):

. Euskalki bateko edo erregistro informaletako hitzen transkripzioa egiteko (“Inkoaldeu?”

−galdetu zion...).



. Ironia edo esanahi bikoitza adierazteko (Hauek al dira “lan-baldintza duinak”?...).

. Liburu, aldizkari, egunkari edo agerkarien aipamen zuzena egiteko, letra etzana erabiltzen

da (Irakurri al duzu Sargori liburua?...); bertako artikuluak, ordea, komatxoen artean

(Irakurri al duzu Argia aldizkariko “Hondakin biltzaileak” artikulua?...)

- Marratxoa:

. Neurri-unitateetan, deklinabide-atzizkia marratxoarekin lotzeko (12 cm-ko luzera...).

. Sigletan, deklinabide-atzizkia marratxorik gabe (EHUk...). Siglaren azkeneko letra eta

deklinabide-atzizkiaren hasierakoa berdinak badira, ordea, marratxoa jarri behar

(AEK-ko...).

. ETA eta EDO aurreko hitzari lotzeko (Zure anaia-eta, ikusi ditut plazan. Zuk esan zenuena-

edo, errepikatu dit...).

. Marratxoaren erabilera zaindua eta normalizatua hitz elkartuetan. Euskaltzaindiaren araua

(Hitz elkartuen osaera eta idazkera, 25. araua, Euskaltzaindiak 1995ean onetsitakoa).

. Anbiguotasuna argitzeko, hitz elkartuetan: txakur zaintzailea (zaintzen duen txakurra) eta

txakur-zaintzailea (txakurrak zaintzen dituena).

HITZ-ORDENA

- Mintzagaia (lehendik emana dagoen informazioa): mintzagai hanpatua, esaldi hasieran,

koma baten aurretik; mintzagaiaren gainontzeko elementuak esaldiaren amaieran.

-Gu etxe horretan bizi gara aspaldidanik.

-Nor bizi da etxe horretan?

-Etxe horretan, GU bizi gara aspaldidanik.

Mintzagai hanpatua: etxe horretan.

Mintzagai ez hanpatua: aspaldidanik.



- Iruzkina (informazio berria):

Iruzkina hanpatua izan daiteke (galdegaia), edo hanpatu gabea. Iruzkin hanpatua edo

galdegaia (informazio berri garrantzitsuena) aditzaren aurrean jartzen da. Iruzkinaren

gainontzeko elementuak, hanpatuak ez direnak, ordea, bukaeran jartzen dira:

-Aitziberrek egunero kotxea hartzen du.

LANERAKO hartzen du kotxea GARAJETIK.

Iruzkin hanpatua edo galdegaia: LANERAKO

Iruzkin hanpatu gabea: GARAJETIK

- Mintzagaia eta galdegaia baliabide gramatikalen bidez nabarmentzea:

. Esaldiaren ordena (Gogoa daukat, ikaragarria!...).

. Lexikoa baliatuta (Jan? Irentsi egin duzu!...).

- Fokalizazio osagarriak, zenbait egitura sintaktiko baliatuta:

. Zerrendatzea (Dei egin dizut eta komunikatzen ari zen, eta pixka batean itxaron dut, eta

berriz ere deitu behar izan dut...).

. EZTA+aditza+ERE (Ezta belauniko jarrita eskatuta ere...).

. ERE lokailua (Nora doan ere ez daki).

. Galdetzailea+aditza+ETA... (Nori suertatuko, eta errugabe bakarrari gertatu behar...).




1- Ahozko komunikazioa (ikus aurreko mailak).


Mailari dagozkion testu-generoen formatuak kontuan hartzea (ikus 4.2.1.1. Testu-generoak

atala): baliabide paratestualak, elementu testual eta paratestualen kokapena, hitz, esaldi eta

paragrafoen disposizioa, euskarriak, ohiko ereduak eta txantiloiak... Batez ere testu-genero

formalen formatuari erreparatuko zaio (osagarri grafikoak, orrialdearen diseinua, baliabide

ortotipografikoak...): curriculuma, administrazioko zenbait idazki (egitura estandarrak),

albisteak (krokisak, leihoak, tartekiak, titularrak...), txostenak...



5. EBALUAZIOA

5.1. Printzipio orokorrak

Ebaluazio era guztiak egituratzen dira hizkuntzaren teoria edo eredu baten arabera, izan

erabaki kontzienteetan oinarrituta, izan intuizio hutsean oinarrituta.

Ebaluazioa tresna bat da, batetik, helburuak bete diren ala ez egiaztatzeko, eta bestetik,

helburuak lortzeko egin behar diren aldaketak erabakitzen laguntzeko, eguneroko jardunean

biltzen den informazioan oinarrituta. Hau da, ebaluazioa ez da prozesuaren amaieran edo une

jakinetan kokatzen den elementua bakarrik, baizik eta prozesuan zehar ikasle-irakasleek

etengabe darabilten tresna, beren gaitasunak hobetzeko. Ebaluazioak bere baitan hartzen

ditu prozesuaren osagai guztiak eta partaideak, irakasle-ikasleak, alegia; bertan, osagai

horiek guztiak uztartuta daude eta elkarri eragiten diote etengabeko modu dinamiko batez:

- Irakaskuntza eta ebaluazioa planifikatzea.

- Jardun didaktikoa gauzatzea eta datuak jasotzea.

- Prozesuaren eta datuen gaineko hausnarketa egitea.

- Erabakiak hartzea eta planifikazio berria egitea.

Printzipio metodologikoetan (ikus 1.2. atala) azaldu den bezala, curriculum honek Europako

Erreferentzia Marko Bateratuak eskainitako ikuspegi komunikatiboa du oinarri. Beraz, hemen

proposatzen den ebaluazio eredua komunikatiboa da, gehienbat, eta gaitasunetan

oinarritutako ebaluazioari ematen zaio lehentasuna; dena den, teoria konstruktibista ere

hartzen da kontuan.

Irakasleek eta, hala dagokionean, ikastetxeaz kanpoko aztertzaileek, ziurtatu behar dute

ebaluazioen emaitzek ikasleen eta azterketarien gaitasunak modu fidagarrian islatzen

dituztela. Horretarako, prozesuak, batetik, baliagarria, fidagarria eta bideragarria izan behar

du, eta bestetik, zehatza eta neurgarria.



Testuingurua eta ebaluazioaren helburuak kontuan hartuta, hau da, nork, zer, zertarako, noiz

eta nola ebaluatzen den, ebaluazio mota bat edo beste bat baliatu behar da. Adibidez, eskola

emateko, ebaluazio-mota batzuek garrantzi handia dute: diagnostikoa, jarraitua,

kalifikatiboa, formatiboa, sumatiboa...; eta ebaluazio egiaztatzailean, ordea, beste batzuek:

hizkuntza-gaitasunen ebaluazioa une jakin batean, sumatiboa, objektiboa, irizpide

zehatzetan oinarritutakoa...

Ebaluazio-prozesu bat diseinatzeko lehendabiziko pausoa da ebaluatzaileek zenbait erabaki

hartzea, eta zenbait zehaztasun adostea. Eta HENAC lanabes lagungarria izan daiteke

ikastetxeendako eta erakunde egiaztatzaileendako, euren barne-curriculum edo

programetako diseinuan zehaztasunak egin ditzaten. Curriculum honetan ematen diren atalek

eta eskalek informazioa ematen ahal dute hurrengo galderei erantzuna ematen laguntzeko:

. Zein da ebaluazioaren helburua?

. Zer erabiltzaile/ikasle/azterketari motari zuzentzen zaio?

. Zein izanen da ebaluazioaren egitura?

. Zein egoeratan edo arlotan espero dugu azterketariek euren gaitasuna erakustea?

. Zein komunikazio-gaitan, jarduera eta estrategiatan, testu-generotan, edo ataza-motatan

espero dugu ikasleak ongi moldatzea?

. Zein hizkuntza-baliabide baliatzea espero dugu?

. Zeintzuk dira bere gaitasun soziolinguistikoak, pragmatikoak eta estrategikoak?

Curriculumak ebaluazioa bideragarri egiteko tresna izatea du helburu. Aurretik esan den

bezala, ebaluazio egoki baten xede nagusia da neurtzea ea euskara-erabiltzaileek garatuak

dituzten ala ez zenbait hizkuntza-gaitasun komunikatibo (ikus 4. atala); hau da, baloratzea ea

baliabide eta estrategia egokiak erabiltzen dituzten, eta gai diren baliabide horien bidez

jarduera bakoitzaren komunikazio-xedea lortzeko. Hizkuntza-jarduerak gizarte-testuinguru

erreal batean egin behar dira, edo egoera simulatuetan.

Ebaluazioa bideragarria izateko, hiru tresna nagusi eskaintzen ditu curriculum honek:

a. Mailen definizioak, hizkuntza-jarduerak eta estrategiak (ikus 3. atala).

b. Testu-generoak (ikus 4.2.1.1. atala).



c. Ebaluazio-irizpideak (ikus 5.2. atala).

a. Mailen definizioak, hizkuntza-jarduerak eta estrategiak.

Mailen definizioak, hizkuntza-jarduerak eta estrategiak deskribatzeko, deskribatzaile-eskalak

erabiltzen dira. Eskala horiek zerrenda kontzeptual bat eratzen dute, maila bakoitzean

hizkuntza-erabiltzaile batek izan beharko lituzkeen gaitasunak xeheki ematen dituena, eta

ondorengo gauzetarako erabiltzen dira:

. Helduen euskalduntzean eta egiaztatzean diharduten erakunde desberdinen programak eta

ebaluazio-irizpideak bateratzeko, Europako Erreferentzia Marko Bateratua oinarri hartuta.

. Azterketen eta ikastaroen helburuak finkatzeko.

. Benetako bizitzako hizkuntza-gaitasunak neurtzeko, eta helburu zehatz eta eraginkorrak

jartzeko. Horrek egoki aurreratzea errazten du, eta motibazioari eustea.

Hizkuntza-jardueren deskribatzaileak ondorengo helburuetarako balia daitezke:

. Ebaluatzeko atazak diseinatzeko: probetarako zehaztapenak eta atazak taxutzen laguntzen

dute.

. Prozesuaz jabetzeko: indarguneak eta hutsuneak zehazteko.

. Emaitzen txostenak egiteko: kalifikatzeaz gain (gai/ez gai, edo zenbaki bat), irakasleak

deskribatzen ahal dio ikasleari zer dakien egiten eta noraino, bere emaitzak eta aurrerapenak

ulertzeko moduan.

. Ikaslearen autoebaluaziorako: komunikazio-jardueren deskribatzaileak baliagarri dira

erabiltzaileak bere burua ebaluatzeko, eta bere gaitasunak banan-banan aztertzeko.

Kontzientzia hori garatzeko, oso interesgarria izan daiteke Hizkuntzen Portfolio Europarra.

HPEa erabiltzaile bakoitzak izan dezakeen dokumentu bat da, norberak zein hizkuntza-

gaitasun duen islatzen duena. Bertan, erabiltzaileak era gidatuan eta sistematikoan erregistra

ditzake bere hizkuntza-gaitasunak, lortutako hizkuntza-egiaztagiriak, eta izan dituen

esperientzia linguistiko eta kultural esanguratsuak. Dokumentu horrek bi helburu ditu:

pedagogikoa (nork bere gaitasunak identifikatzea eta azaltzea, autoebaluazioa, hausnarketa,

eta ikasleen erantzukizuna bultzatzea) eta informatiboa (Europako hizkuntzen gaineko

gaitasunak neurri berarekin definitzea).



b. Testu-generoak

Atal hau oso baliagarria da xeheki neurtzeko hizkuntza-erabiltzaileak testuak ulertzeko eta

ekoizteko gaitasuna, ahoz eta idatziz. Izan ere, testu-generoak gaitasun pragmatikoan

ardaztutako ikaskuntza eta irakaskuntzaren oinarriak dira.

c. Ebaluazio-irizpideak

Atal honetan agertzen diren ebaluazio-irizpideen eskala argigarriak oso egokiak dira

hizkuntza-gaitasunen mailak xehetasunez eta progresiboki deskribatzeko.

Edozein ikuspegiri heltzen zaiola, ebaluazioa bideragarria izateko, eta erabakiak errazago

hartzeko, kategoria-kopuru zehatz eta erabilgarri baten arabera antolatu behar dira

ebaluazio-irizpideak.

Curriculum honetan bost kategoria esanguratsu aukeratu dira, maila bakoitzean zeri

erreparatu behar zaion islatzeko (ikus 5.2. Ebaluazio-irizpideak).

Eskala horien helburu nagusia da laguntzea gaitasun-mailen mugak doitzen, eta, horrela,

ebaluazio-sistema desberdinak bateratzen. Eta ziurtatzeko sistemen arteko erkaketak egiten

direla, ondoko metodo hauek erabili ohi dira:

. Parekatzea: proba beraren aldaerak sortzea, erabiltzaileen gaitasunak ebaluatzeko, bi

neurketa mota desberdin erabilita. Proba horiek parekatu egin beharko dira, ziurtatzeko

zailtasun bereko ariketak egin direla, eta beraz, emaitzek maila bera adierazten dutela.

. Kalibratzea: proba desberdinen emaitzak eta eskala bateratu bat elkarri lotzea. Adibidez,

Europako hizkuntza gaitasun agiri asko EEMBrekin lotzen dira, euren arteko baliokidetzak

ezartzeko.

. Bateratze estatistikoak: metodo estatistikoak erabiliz, proba baten zailtasuna neurtzen ahal

dugu, eta baita zuzentzaileen jokabidea ere. Horrela, posible da zailtasun desberdinetako

probak eta zuzenketa subjektiboak orekatzea, emaitza baliagarriak lortzeko.

Hiru kontzeptu nagusi daude ebaluazioaren analisi guztietan: baliagarritasuna,

fidagarritasuna eta bideragarritasuna. Horien artean baliagarritasuna da oinarria, beste

guztiak bere baitan hartzen baititu.



. Baliagarritasuna: ebaluaziorako prozedura batek balio du egiaztatzen bada prozedura

horren bidez benetan ebaluatzen dena ebaluatu beharko litzatekeena dela, eta lortzen den

informazioa erabilgarria eta zehatza dela.

. Fidagarritasuna termino estatistikoa da, eta proba baten emaitzen sendotasuna eta

egonkortasuna neurtzen du. Hau da, proba bera behin baino gehiagotan aplikatuko balitz,

emaitza bertsuak izan beharko lituzke. Alde batetik, fidagarritasun-indizea erabiltzen da,

proben korrelazioak kalkulatzeko. Bestalde, beste indize batek kontrakoa neurtzen du:

neurketa-errore estandarra, hau da, test batean lortutako emaitzaren ziurgabetasuna.

. Bideragarritasuna: ebaluazio-prozesua erreala eta bideragarri izateko, baliabideak hartu

beharko dira kontuan: fisikoak, ekonomikoak, pertsonalak, denborazkoak eta abar.

Ebaluazioaren subjektibotasuna mugatzeko, eta honenbestez, baliagarritasuna bermatzeko,

ondorengo urratsak ematea komeni da:

- Bere edukiak adostea, zehaztapenen bidez.

- Prozedura estandarizatuak erabiltzea.

- Zeharkako probetarako erantzun-zerrendak ematea, eta zuzeneko probak ebaluatzeko argi

definitutako irizpideak erabiltzea.

- Ebaluazioaren kalitatea egiaztatzea (baliagarritasuna, fidagarritasuna...), emaitzen

analisien bidez.

5.2. Ebaluazio-irizpideak

Lehenago esan bezala, ebaluatzeko, ondorengoak hartu beharko dira oinarri: curriculum

honetako Mailen definizio orokorrak (ikus 2. atala), mailaz mailako Hizkuntza-jarduerak eta

estrategiak (ikus 3. atala), eta Komunikazio-gaitasunak (ikus 4. atala).

Dena den, mesedegarria izan daiteke mailaz maila kategoria sinplifikatu batzuk zehaztea,

komunikazio-gaitasun maila nahikoa den ala ez jakiteko. Ez da ahaztu behar kategoria horien

ebaluazioak ez duela zentzurik, ez bada komunikazio-testuinguru jakin baten barnean eta



hizkuntza-jarduera bati edo batzuei lotuta. Hona curriculum honek proposatzen dituen bost

kategoriak, ebaluatzeko lagungarri izanen direlakoan:

1- Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa.

2- Diskurtsoaren antolaketa.

3- Baliabide gramatikalak.

4- Estrategiak.

5- Jariotasuna.

Komeni da malgutasunez jokatzea kategoria horietan ematen diren adierazleekin. Ebaluazio

ponderatua egin behar da, eta zenbait adierazletan konpentsazio-bideak egon daitezke

(hiztun orok komunikatzeko egiten duen bezala), muga onargarri batzuen barnean, betiere.

Horrek esan nahi du balitekeela erabiltzaile batek kategoria batean maila ona izatea, eta

beste batean, ordea, eskasagoa. Kasu horietan, konpentsazio-irizpideak ezar daitezke,

indarguneak nahikoak baldin badira ahuleziak orekatzeko edo estaltzeko.

Ebaluazio ponderatu hori egitean, zalantzazko kasuetan lehentasuna emanen zaio

komunikagarritasunari eta atazen helburuak lortzeko gaitasunari, eta hortaz, gaitasun

pragmatikoek eta estrategikoek pisu handia izanen dute. Hori guztia oso kontuan hartu

beharko da edozein hizkuntza-erabiltzaileren nahikotasun-maila neurtzean, eta beraz, eskatu

beharreko gutxieneko gaitasunak zein diren zehaztu behar denean.

5.2.1. A1 mailako ebaluazio-irizpideak

a. A1 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa

Eguneroko gizarte-harreman errazak eratzen ditu, hitz eta formula arruntenak erabiliz eta

ulertuz, galde-erantzunen egituran, betiere (kaixo, eskerrik asko, zorionak, barkatu...).

b. A1 Diskurtsoaren antolaketa

Hitzak edo hitz-multzoak oso lokailu errazen bidez lotzen ditu (eta, edo, baina...). Oinarrizko

puntuazio-markak ere erabiltzen ditu (puntua, esaldi amaieran; bi puntuak, gauzak

zerrendatzeko...). Nolanahi ere, hitz eta esapide bakartuak erabiltzen ditu gehienetan, eta

askotan, hartzaileak deduzitu egin behar izaten ditu horien arteko kohesio-erlazioak.

Baliabide paralinguistikoen mende egoten da gehienetan, diskurtsoari kohesioa emateko

(keinuak, irudiak...).



c. A1 Baliabide gramatikalak

Egitura gramatikal eta sintaktiko gutxi batzuen gaineko kontrol mugatua du. Maila honetako

ikasle edo erabiltzaileekin komunikatzeko ohitura ez duten hiztunek zailtasunak izan

ditzakete ulertzeko.

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak baliatzen ditu: zenbait deklinabide forma bereizten

du (NOR, NORI, NOREKIN, NON, NORA...); NOR, NORI eta NOREKIN kasuetako singularra eta

plurala bereizten ditu; ongi erabiltzen du aditz-aspektua (jan dut/jaten dut); aditz-

laguntzailea ongi bereizten du (da/du); esaldiak hurrenkera egokian egiten ditu (ez dut

nahi/*ez nahi dut); denborazko erreferentzia batzuk erabiltzen ditu...

Aberastasun semantikoari dagokionez, hitz eta enuntziatu labur eta bakartuak erabiltzen

ditu. Hitz eta esaldi bakunen oinarrizko errepertorioa du berehalako beharrak asetzeko eta

horietaz jarduteko.

d. A1 Estrategiak

Ulermena:

Badaki solaskideari mantso eta argi hitz egin diezaion eskatzen, eta ulertu ez duena berriz

errepika diezaion eskatzen. Idatzian, baliabide paratestualen behar handia du testuak

ulertzeko, nahiz eta oso testu errazak izan (ilustrazioak, baliabide tipografikoak,

grafikoak...).

Adierazpena:

Bere lehendabiziko hizkuntzara maiz jotzen du, euskarazko hitza edo esapidea aurkitzen ez

badu. Batzuetan mezua bera ere aldatu behar izaten du, edo zenbait gai saihestu, gauzak

nola esan ez dakienean. Horregatik, baliabide paralinguistiko ugari erabiltzen du, adierazi

nahi duena komunikatzeko (soinu onomatopeikoak, keinuak, gorputzaren jarrerak...).

e. A1 Ahozko jariotasuna

Hitz eta esapide soil batzuen bila aritzen da, berehalako beharrak asetzeko asmoz. Aldez

aurretik asko pentsatzen du esan behar duena, eta eten asko egiten du adierazpenean. Dena

den, gehienetan moldatzen da oinarrizko komunikazioari nolabait eusten, galde-erantzunen

egituran betiere; baina, tarteka, komunikazioa erabat eteten da.



5.2.2. A2 mailako ebaluazio-irizpideak

a. A2 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa

Gizarte-harremanetan hizkuntzaren oinarrizko funtzioak gauzatzeko gai da: norbait aurkeztu,

eskerrak eman, informazioa eskatu, norbait nola dagoen galdetu... Badu gaitasunik solasaldi

laburrak hasteko, jarraitzeko edo amaitzeko, baliabide errazak erabiliz. Ez du, oraindik,

erregistro-bereizketarik egiten, ez ulermenean, ez adierazpenean.

b. A2 Diskurtsoaren antolaketa

Esaldi errazetan lokailu eta menderagailu ohikoenak erabiltzen ditu, istorioren bat

kontatzean edo gauzak zerrendatzean (eta, baina, -lako, -gatik...). Hasia da, bestalde,

denbora-erreferentzia errazak ematen (aurretik, ondoren, egunero...). Nolanahi ere,

hartzaileak kohesio-erlazio horiek deduzitu behar izaten ditu tarteka.

Badaki oinarrizko puntuazio-markak erabiltzen: puntua, galdera- eta harridura-markak,

komaren erabilera errazak (enumerazioetan, adibidez)... Perpaus bakun laburren hitz-ordena

ez-markatua erabiltzen du. Nolanahi ere, baliabide paralinguistikok baliatu behar izaten ditu

diskurtsoari kohesioa emateko (keinuak, ahotsaren modulazioa, grafikoak...).

c. A2 Baliabide gramatikalak

Egitura erraz batzuk zuzen erabiltzen ditu, baina oinarrizko akats sistematikoak egiten ditu;

adibidez, aditz-denborak nahasten ditu eta komunztadura ahaztu egiten zaio. Dena den, zer

esan nahi duen ulertzen zaio, gehienetan.

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak baliatzen ditu: singularra eta plurala gehienetan

ongi markatzen ditu, baina akatsak ere ugariak dira; aditz-sistemak bereizten ditu (NOR,

NOR-NORK, NOR-NORI-NORK, NOR-NORI), nahiz eta oraindik nahastu egiten den erabiltzen

dituenean; subjektuaren eta aditzaren arteko komunztaduran oraindik ere huts bakan batzuk

egiten ditu; nominalizazioa erabiltzen hasia da; gehienetan perpaus bakunak erraz egiten

ditu, eta hasia da mendeko perpaus batzuk ere erabiltzen (osagarriak, denborazkoak,

helburuzkoak eta kausazkoak, batez ere).

Aberastasun semantikoari dagokionez, behar adinako lexikoa du, nahiz eta bere errepertorioa

oso mugatua izan, egoera eta gai ezagunei buruzko jarduera arruntetan eta eguneroko

trukeetan moldatzeko. Esaldi errazak egiten ditu, lexiko mugatua du, eta kategoriak

bereizteko zailtasunak izaten ditu.



d. A2 Estrategiak

Ulermena eta elkarreragina:

Solasaldi laburrak hasteko, jarraitzeko edo amaitzeko estrategia errazak erabiltzen ditu, eta

badaki besteen arreta erakartzen. Badaki solaskideari ulertu ez duena argitzeko eskatzen, oso

era errazean eta esamolde eginak erabiliz. Bestalde, ezagutzen ez dituen ohiko hitz errazen

esanahia ondorioztatzen hasia da, testuingurutik abiatuta.

Adierazpena:

Badaki entzundako esaldi-sail bat gogoratzen, eta diskurtsoa bere errepertoriora moldatzen.

Bere errepertorioan hitz egokirik aurkitzen ez badu, keinu eta hiperonimo errazen bidez

ordezkatzen ditu hitzak (astoa>animalia; giltza>gauza). Badaki zerbait kontatzen oinarrizko

esaldi-zerrenda batetik abiatuta, eta badaki, gainera, esaldiok zabaltzen, zenbait elementu

era errazean konbinatuz.

e. A2 Ahozko jariotasuna

Eguneroko kontuetan esku-hartze errazak egiten ditu, esan behar duena era ulergarrian

adieraziz, eta truke laburretan ongi samar moldatuz. Nolanahi ere, oso nabarmenak izaten

dira etenak, trabak, zalantzak eta birformulazioak. Hitz-makuluak erabiltzen ditu (bada, hau,

tira, e...), baina ez du oraindik jariotasunik geldialdiak ekiditeko. Tarteka komunikazioa eten

dezake, baina gai izaten da berriz ere hariari heltzeko. Ez da gai diskurtso jarraitua egiteko,

eta galde-erantzunen makulua behar du oraindik.

5.2.3. B1 mailako ebaluazio-irizpideak

a. B1 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa

Badaki egoera orokorretan kontuan hartzen nori zuzentzen zaion, zertarako, eta gaia zein

den. Eta horren arabera, ulermen-mailan bereizten ditu erregistro formaleko eta informaleko

zenbait esapide eta diskurtso, eta ingurukoen ohitura, jarrera eta balioen arteko

desberdintasunaz jabetzen da. Hizkuntza-funtzio asko gauzatzen ditu, erregistro neutroa

erabiliz: zalantzak agertu, kexak adierazi, balorazioak egin, gauzak eman/eskatu...



Oro har, ez du arazorik oinarrizko harremanak izateko, eta ez du etenaldi askorik sortzen.

Dena den, kosta egiten zaio egoera guztietara bere jarduna erabat egokitzen, eta zenbaitetan

arrotz eta artifizial gertatzen da.

b. B1 Diskurtsoaren antolaketa

Bere mailako testu ulergarriak sortzen ditu, oztoporik gabe, eta eman nahi dituen ideiak

hartzaileak interpretatzen ibili behar izan gabe. Diskurtsoa hari nagusi baten inguruan modu

linealean antolatzen du (denbora, espazioa, prozesua...), nahiz eta erabat josia ez izan.

Elementu labur, solte eta bakunak lotzen ditu, eta sekuentzia kohesiodun soilak sortzeko gai

da, kohesio-baliabide batzuk erabilita (hala ere; nahiz eta; beraz; batetik..., bestetik...).

Puntuazio-marka gehienak ongi erabiltzen badaki: komaren ohiko erabilerak; marratxoaren

erabilera errazenak; eten-puntuak... Gainera, hasia da esaldi bakun laburretan ordena

markatua erabiltzen. Zenbait baliabide paralinguistikoz baliatzen da diskurtsoaren kohesioa

indartzeko (soinu onomatopeikoak, intonazioa, baliabide tipografikoak...).

Dena dela, koherentzia arazoak ager ditzake bigarren mailako ideiak garatu behar dituenean,

esaldi luzeak lotu nahi dituenean, edota aurrez ikusita ez dauden egoerak sortzen direnean

(ustekabeak eta inprobisazioak).

c. B1 Baliabide gramatikalak

Nahiko zuzen komunikatzen da eguneroko egoeretan, oinarrizko egitura gramatikalen bidez,

aurretik pentsatzeko denbora baldin badu. Oro har, egitura arrunten gaineko kontrola du,

baina zenbait akats egiten ditu, lehendabiziko hizkuntzaren eta euskararen arteko egituretan

alde handia dagoenean, eta, horren ondorioz, kalkoak oso agerikoak dira. Akatsak egiten ditu,

baina gehienetan horrek ez du ulergarritasuna oztopatzen. Bestalde, aurrez ikusirik ez dauden

egoeretan zuzentasunaren kontrola gal dezake. Tarteka, gaizki-ulertuak sor daitezke,

hizkuntza-formen erabilera desegokiagatik, baina elkarreraginean erraz konpontzen dira.

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak baliatzen ditu: indikatiboko orainaldiko aditzak ia

akatsik gabe erabiltzen ditu (singularra/plurala eta denbora-komunztadurak); zenbait adizki

hipotetiko ere erabiltzen hasia da; deklinabide-kasu gehienak ongi erabiltzen ditu

singularrean eta pluralean... Bestalde, gehienetan ez du akats sistematikorik egiten

egiturotan: ergatiboa, aditz-sistemak, nominalizazioa, perpaus konpletiboak eta

erlatibozkoak..., nahiz eta hitz egin aurretik pentsatu behar izaten duen nola esan, eta

zenbaitetan gaizki adierazi.



Aberastasun semantikoari dagokionez, eguneroko bizitzako gai gehienei buruz jarduteko adina

lexikoa du, batzuetan itzulinguruka ibili behar badu ere. Ideia nagusiak eta kontzeptu

praktikoak nolabaiteko xehetasunez azaltzen ditu, baina lexiko mugatua du gai konplexuetan,

eta tarteka bere lehendabiziko hizkuntzako hitzak erabili behar izaten ditu. Oraindik akats

handiak egiten ditu gai ez-arruntez jardun behar duenean. Ez du, esate baterako, sinonimoen

errepertorioan aberastasun handirik. Ideiak molde bakarrean adierazteko joera izaten du.

d. B1 Estrategiak

Ulermena:

Hurbileko gaien gaineko solasaldietan ideia nagusiak ongi ulertzen ditu, errepikatu beharrik

izan gabe. Baina gaia hurbilekoa ez bada, edo gaia aldatzen bada, ideia nagusia gal dezake,

eta, zenbaitetan, mezua beste era batera adierazi beharko zaio, eta erritmoa doitu.

Xehetasunak jasotzeko errepikapena beharko du. Badaki hitz eta esaldi ezezagun batzuen

esanahia ondorioztatzen, testuingurutik abiatuta.

Elkarreragina:

Badu nahiko hizkuntza- eta estrategia-errepertorio, eguneroko solasaldi errazak hasteko,

jarraitzeko eta amaitzeko, eta beste pertsona batzuei eztabaidan parte hartzeko gonbita

egiteko; betiere aurrez aurre egonda, eta gai arruntei edo interes pertsonaleko gaiei buruz ari

bada. Intonazioaren bidez zenbait elementu afektibo ulertzeko eta adierazteko gai da:

seriotasuna, txantxa, haserrea...

Badaki norbaitek esandakoa osorik laburtzen eta errepikatzen, edo zati bat, elkarri ulertzen

diotela berresteko eta ideiak garatzen laguntzeko. Nahasten bada, badaki esandakoa

argitzeko eskatzen. Oso tarteka laguntza beharko du ideien garapenean aurrera egiteko.

Adierazpena:

Badaki bere hizkuntza-baliabideak egoera komunikatibora egokitzen, edo ustekabeko zenbait

egoeratan moldatzen. Hitz-konbinazio eta esapide berriak egiten ditu, eta esaldiak

berregituratzen ditu. Bestalde, baditu estrategiak berriz hasteko, komunikazioa arriskuan

dagoela sumatzen badu.

Hitz edo esapide bat gogoratzen ez badu, esanahia perifrasien bidez transmititzen du, edo

antzeko esanahia duen batekin ordezkatzen du. Gai da, oro bat, ea ulertu dioten galdetzeko,

zalantza duenean. Bestalde, solaskideari zuzenketa egin diezaion eskatzeko gai da, eta bere



burua zuzentzen du, ulertu ez zaiola adierazten bazaio (gaizki-ulertua sor dezaketen

esapideak, egitura nahasiak...). Erabiltzen duen forma zuzena den ala ez ere galdetzen du.

e. B1 Ahozko jariotasuna

Kontaketa edo deskribapen errazak jariotasun aski handiz egiten ditu, elementuen sekuentzia

linealaren bidez. Badaki jardun askeko tarte luzeetan diskurtsoari eusten, nahiz eta

nabarmenak izaten diren errepikapenak, etenak, auto-zuzenketak eta berrantolaketak. Bere

jariotasuna aldakorra izaten da, eta batzuetan bukatu gabe uzten ditu esaldiak, baina

komunikazioa ez da eteten, eta gai da gehienetan eraginkortasunez eta laguntzarik gabe

aurrera egiteko. Dena den, zenbaitetan solaskidea deseroso senti daiteke, eta laguntza

puntuala eman behar izaten dio, komunikazio-korapiloak askatzen laguntzeko.

5.2.4. B2 mailako ebaluazio-irizpideak

a. B2 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa

Ez du arazorik izaten bere diskurtsoa modu naturalean egokitzeko, elkarreraginezko ohiko

testuinguruetan. Gaia, hartzailea eta xedea kontuan hartzen ditu, eta testu-genero ugari

baliatzeko gai da. Ulermenean erregistro formala nahiz informala bereizten ditu, nahiz eta

tarteka xehetasunak galtzen dituen (jarrerak, ikuspegiak, ideia inplizituak...); bere

espezialitateko testuak eta zenbait testu ofizial ere ulertzen ditu. Erregistro intimoaz ere

jabetzen hasia da.

Adierazpenari dagokionez, ziur, argi eta adeitasunez jarduteko gai da. Hasia da bere

adierazpenean ere erregistro formalean eta informalean jarduten, nahiz eta erregistro

neutrorako joera handia duen, oraindik ere. Asmo komunikatibo argia izaten du, eta

gehienetan gai da solasaldian gertatu ohi diren aldaketetara egokitzeko, eta formulazioa

aldatzeko: gaiaren norabidea, estiloa, enfasia... Baina, batzuetan, diskurtsoa zuzentasunez

sortzeko ahaleginak tentsioa ekartzen dio, eta horrek eragina izaten du egokitasunean.

b. B2 Diskurtsoaren antolaketa

Gizarte-mailaren esparruan, ohiko gaien gaineko testu argiak eta egituratuak sortzen ditu,

hau da, koherenteak eta kohesionatuak. Lehendabiziko eta bigarren mailako ideiak bereizten

ditu, ohiko gaietan, abstraktuetan, eta baita bere espezialitatekoetan ere. Kohesiorako

baliabide sail zabal bat eraginkortasunez erabiltzen du, eta gero eta egitura sintaktiko

aberatsagoak baliatzen ditu.



Hasia da hitz-ordena baliatzen esaldiko elementuak antolatzeko eta batzuk nabarmentzeko,

galdegaia-mintzagaia legearen arabera. Hala ere, puntu ilunak edo gaizki-ulertuak egon

daitezke hitzaldi luzeetan edo gai konplexuetan.

Paragrafoak ongi bereizten ditu, nahiz eta batzuetan akats batzuk izan ideia nagusien

antolaketa orokorrean.

Puntuazio-markak ere gero eta hobeki erabiltzen ditu (parentesiak, marra luzeak...). Hasia da

puntuazio-marka zailenak erabiltzen (komak, antolatzaileen ondoren, mendeko perpausetan

eta aposizioetan; bi puntu, azalpenezko esaldiak lotzeko; puntu eta koma, ideiak

kontrajartzeko; marratxoa, hitz elkartuetan...).

c. B2 Baliabide gramatikalak

Kontrol gramatikal ona du. Oraindik ere akatsak eta huts txikiak egin ditzake esaldiak

egituratzean, baina ez dira asko, eta sarritan laguntzarik gabe zuzentzen ditu. Ez du

normalean egitura errazetan akats sistematiko nabarmenik egiten, eta egiten dituenak ez dira

gaizki-ulertuak sortzeko modukoak izaten. Egitura konplexuagoak erabiltzen dituenean, huts

egiten du maiz, oraindik ere.

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak gehienetan ongi erabiltzen ditu: lehenaldiko

adizkiak; alegiazko adizki arruntenak; ohiko aditz trinkoak; mugagabe gehienak; juntagailu,

menderagailu, lokailu eta antolatzaile arruntenak...

Aberastasun semantikoari dagokionez, hiztegi zabala du gai ezagun zehatz eta orokorretan,

eta informazio xehea eta fidagarria ematen du. Sinonimo ugari ezagutzen ditu, eta badu

gaitasunik formulazioa aldatzeko hitz bera ez errepikatzearren, baina askotan ideiak molde

bakarrean adierazteko joera du; testuinguru ezezagunetan oraindik ere motel aritu daiteke.

Tarteka, hala ere, lexiko-zalantzak izaten ditu, eta itzulinguruka ibiltzen da. Horren

ondorioz, zehaztasun-akatsak egiten ditu, baina komunikazioan eragozpenik eta tentsiorik

sortu gabe.

Idaztean kontrol handiagoa dauka, pentsatzeko denbora gehiago duelako, baina gaia oso

ezaguna ez duenean testu pobreak sor ditzake aberastasunean eta ñabarduretan.



d. B2 Estrategiak

Ulermena:

Estrategia ugari erabil ditzake ulertzeko; adibidez, xehetasunen bila adi entzutea; ideia

nagusiak zein diren jakiteko eta ulermen orokorra egiaztatzeko, esapide esanguratsuak eta

hitz-gakoak identifikatzea; ulertzen ez dituen hitzak testuinguruaren arabera deduzitzea...

Nolanahi ere, lagunarteko hizkera ulertzeko zailtasunak izan ditzake, batez ere ohikoak ez

diren gaietan; horregatik, errepikapen eta azalpen osagarrien beharrean egoten da, eta testu

idatzien kasuan berriz irakurri behar izaten ditu.

Elkarreragina:

Badaki solasaldia modu egokian hasten, jarraipena ematen eta amaitzen; badaki, halaber,

eztabaidetan parte hartzen ere, argudioak emanez eta indartuz.

Badaki bere ikuspuntua azaltzerakoan estrategiak erabiltzen, solaskideari behar dituen

xehetasunak emateko: adibide egokiak, errepikapenak, berrantolaketa esanguratsuak... Eta

gai da galderak egiteko, solaskideak esandakoa ea ulertzen duen egiaztatzeko asmoz, eta

baita eskatzeko zalantzazko alderdiak azal diezazkiola ere.

Adierazpena:

Esaldi eginak erabiltzen ditu esan beharrekoa pentsatzen duen bitartean (adibidez, Galdera

horri erantzutea ez da erraza). Horrela, denbora irabazten du, eta hitz egiteko txandari

eusten dio, naturaltasunez. Itzulinguruak eta parafrasiak erabiltzen ditu, lexikoan eta

egituretan dituen hutsuneak betetzeko. Akatsak, hutsegiteak eta gaizki-ulertuak zuzentzeko

gai da.

e. B2 Ahozko jariotasuna

Erritmo erregularreko diskurtsoak ekoizten ditu, eta nahiko modu naturalean aritzen da. Bat-

bateko solasaldietan jariotasunez jarduten du, eta elkarreragin erregularra izaten du, alderdi

bati nahiz besteari tentsiorik sortu gabe. Baina, tarteka, zalantza egin dezake egiturak eta

esapideak aukeratzeko, edo esaldiak berrantolatzeko. Horren ondorioz, diskurtsoan eten txiki

batzuk sor daitezke, batez ere gaia arrotza zaionean, edo solaskidea ez bada euskara

estandarrean ari. Oraindik ez du euskaldunen abiaduraz hitz egiten, baina sobera motel ere

ez da aritzen.



5.2.5. C1 mailako ebaluazio-irizpideak

a. C1 Koherentzia edo egokitasun soziolinguistikoa

Esamolde idiomatiko eta lagunarteko asko ezagutzen ditu, ahozkoan eta idatzian, eta

erregistro aldaketak antzematen ditu. Baliteke, alabaina, tarteka xehetasunak ziurtatu behar

izatea. Ongi bereizten ditu erregistro formala, informala, ofiziala edo espezializatua eta

intimoa. Gizarte-harremanetan hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzen du,

baita emozioak adierazteko, norbaiti edo zerbaiti buruz jarduteko, eta umorea erabiltzeko

ere (adeitasuna, haserrea, ironia, ziurtasun gabezia...).

Esan nahi duena adierazteko, bere baliabideak egoerari eta hartzaileari egokitzen ditu, eta

egoera bakoitzari dagokion erregistroa erabiltzen du, eta solasaldietan gertatu ohi diren

norabidearen, estiloaren eta enfasiaren aldaketetara ere egokitzen da.

Bere espezialitateko testuak eta testu ofizial batzuk ekoizten ditu. Hala ere, mugak izan

ditzake, batetik, diskurtso tekniko edo oso espezializatuak sortzeko, eta bestetik, xehetasun

intimoak emateko eta emozio-graduak adierazteko.

b. C1 Diskurtsoaren antolaketa

Testu landuak, argiak, ongi egituratuak, koherenteak eta ongi kohesionatuak sortzen ditu,

askotariko gaiei buruzkoak, ikuspegi desberdinak adieraziz, amaieran ondorio egokia atereaz,

eta baliabide linguistikoak modu egokian erabiliz, ahoz zein idatziz.

Paragrafo bakoitzeko ideia nagusia eta bigarren mailakoak modu koherentean lotzen ditu;

paragrafoen arteko lotura ere koherentziaz egiten du. Esaldien barruko ordenan, gehienetan,

ez du akats nabarmenik egiten: galdegaia eta mintzagaia ongi bereizten ditu, eta, beraz,

badaki non kokatu. Diskurtsoa egituratzeko, testu-antolatzaileak eta puntuazio-markak ongi

erabiltzen ditu. Puntuazioa zuzena da, tarteka egindako akatsak kenduta: puntu eta koma, bi

puntuak, marratxoak, komatxoak...

Intonazioa modulatzen badaki, eta esaldiaren enfasia modu egokian egiten du, esanahiaren

ñabardura sotilak adieraztearren.

c. C1 Baliabide gramatikalak

Zuzentasun gramatikal handiz jarduten du; akats gutxi egiten ditu, eta ez dira ia nabaritzen.

Testuak sortzean, ez du alderdi morfosintaktikoan aparteko arazorik izaten. Zenbaitetan,



adierazi behar duena konplexu samarra baldin bada, akatsen bat egin dezake, baina ez du,

inolaz ere, akats sistematikorik egiten. Bere ahozko adierazpenean akats gutxi batzuk egin

ditzake, bat-batekotasunak eta jardunaren nondik norakoak eragindakoak, hain zuzen ere.

Auto-zuzenketak egiteko gaitasun handia du.

Batzuetan, mugagabea gaizki erabiltzen du, zenbatzaile zehaztugabeen kasuan, batez ere.

Aditz erregimena eta aditz sistema guztiak modu egokian erabiltzen ditu. Subjuntiboan eta

alegiazko aditz trinkoetan, noizbehinka, huts egin dezake. Baliabide sintaktiko guztien

kontrol handia du. Juntagailu, menderagailu, lokailu eta antolatzaile gehienak ongi erabiltzen

ditu.

Euskararen fonemen erabilera zuzena egiten du (fonemen ahoskera, hitz-barneko aldaketak,

hitz-kateak...). Hala ere, oso tarteka, arazoren bat izan dezake, baina horrek ez du

komunikazioa eragozten.

Aberastasun semantikoari dagokionez, elementu linguistikoen errepertorio zabal batetik

formulazio egokia hautatzen du, esan nahi duena argi eta mugarik gabe adierazteko. Ez du

itzulingururik erabili behar bere ideiak adierazteko. Bere iritziak eta baieztapenak zehatz-

mehatz modalizatzen ditu (ziurtasun/ziurtasun eza, ustea/zalantza, probabilitatea, eta

abar). Esamolde idiomatikoen eta lagunartekoen ezagutza-maila ona du. Baliabide gramatikal

asko erabiltzen ditu.

d. C1 Estrategiak

Ulermena:

Ulertzeko, estrategia mota asko erabiltzen ditu, ahoz zein idatziz. Hala nola: bere aurre-

ezagutzak aktibatzea; hizkuntza-jardueretan, edukiari eta antolaketari buruzko hipotesiak

egitea; testuinguruan oinarrituta, hitz ezezagunen esanahia ondorioztatzea, eta, testua oro

har ulertzea; solaskidearen edo igorlearen aldartea, adimen-jarrera eta asmoak inferitzea,

ondorioak ateratzeko. Oro har, ez du zailtasunik izaten edozein euskaldunen hizkera

ulertzeko, horretarako egokitzeko denbora izan badu; dena den, arazoak izan ditzake ongi

ulertzeko, gaiak eta hizkerak oso ezohikoak edo desberdinak direnean, bere ingurugirokoen

aldean. Halakoetan, errepikapen eta azalpen osagarriak bilatzeko edota eskatzeko

estrategiak erabiltzen ditu, batez ere.



Elkarreragina:

Solasaldi edo eztabaidetan, diskurtsoaren enuntziatu-sail batetik esaldi egokia hautatzen du,

bere adierazpenak modu egokian egiteko, hitza hartu edo hitz egiteko txandari eustearren

denbora irabazteko xedez zer esan pentsatzen duen bitartean. Bere ekarpena eta gainerako

solaskideena trebetasunez bateratzen ditu. Solaskideak esandakoa ulertzen duela

egiaztatzeko galderak egiten ditu, eta zalantzak argitzeko eskatzen du. Diskurtsoa laburtzen

du, eta horrela, solaskideen parte-hartzea errazten du, gaia bideratuz. Diskurtsoa hasteko,

jarraitzeko eta bukatzeko prozedura egokiak erabiltzen ditu. Gaizki-ulertuek eta adiera

anbiguoek sortzen dituzten okerrak zuzentzeko estrategiak ongi baliatzen ditu.

Adierazpena:

Esateko duena eta horretarako behar dituen baliabideak planifikatzen ditu, entzulearengan

izan dezakeen eragina kontuan hartuta. Gai da, lexikoko eta egituretako gabeziak dituenean,

parafrasiak erabiltzeko, eta esan nahi duena beste era batera formulatzeko, diskurtsoaren

jarioa eten gabe. Aurretik landutako diskurtso ereduetan oinarritzen da, eraginkortasunez

erabiltzeko, beharrezkoa denean.

e. C1 Ahozko jariotasuna

Jariotasunez eta bat-batean jarduten du, naturaltasun handiz, eta ahaleginik egin gabe.

Kontzeptualki zaila den gai batek motel dezake bere diskurtsoaren jariotasuna, adierazpide

egokiaren bila ari denean. Tarteka, auto-zuzenketak egiten ditu, baina ez dira

komunikazioaren kalterako izaten.

HENAC zirriborroa (2010-I-18)eibz.educacion.navarra.es/baliabideak/curriculumak/dok/...Curriculum...

Documents

Transcript of HENAC zirriborroa (2010-I-18)eibz.educacion.navarra.es/baliabideak/curriculumak/dok/...Curriculum...