Hiriak (2 DBH)
-
Upload
mentxu-gandarias -
Category
Education
-
view
197 -
download
3
Transcript of Hiriak (2 DBH)
Hiri- eta landa- eremuak
BADAKIZU BEREIZTEN
….HIRIAK ETA HERRIAK?
…HIRI-EREMUAK ETA LANDA-EREMUAK?
Hiri- eta landa- eremuak
Hiri- eta landa- eremuak
EZAUGARRIAK LANDA-EREMUA HIRI-EREMUA
POPULAZIO DENTSITATEA
PAISAIAREN
ELEMENTUAK
HABITAT
MOTA
ERAIKINEN
TIPOLOGIA
BESTE
ELEMENTUAK
EKONOMIA-JARDUERAK
Hiri- eta landa- eremuak
POPULAZIOA
(absolutua eta dentsitatea)
LANDA-EREMUA HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
HABITATA
LANDA-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
Lerro formako herria Herri nuklearra Herri erradiala
PAISAIAREN ELEMENTUAK
HABITATA
LANDA-EREMUA HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
ERAIKINEN TIPOLOGIA
LANDA-EREMUA HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
ERAIKINEN TIPOLOGIA
HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
BESTE ELEMENTUAK
LANDA-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
BESTE ELEMENTUAK
HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
BESTE ELEMENTUAK
HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
BESTE ELEMENTUAK
HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
PAISAIAREN ELEMENTUAK
BESTE ELEMENTUAK
HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
EKONOMIA-JARDUERA NAGUSIAK
LANDA-EREMUA HIRI-EREMUA
Hiri- eta landa- eremuak
Hiri- eta landa- eremuak
EZAUGARRIAK LANDA-EREMUA HIRI-EREMUA
POPULAZIO DENTSITATEA
PAISAIAREN
ELEMENTUAK
HABITAT
MOTA
ERAIKINEN
TIPOLOGIA
BESTE
ELEMENTUAK
EKONOMIA-JARDUERAK
Hiri- eta landa- eremuak
Zer da hiria?
Irizpide kuantitatiboak Irizpide kualitatiboak
Hiritzat hartzeko behar den biztanleria herrialdeka
Zer da hiria?
Hiriaren funtzioak
HIRIAREN FUNTZIOAK
Hiriaren funtzioak
JARDUERA SOZIO-EKONOMIKOAK
HIRIAREN FUNTZIOAK
ETXEBIZITZA KULTURAeta
HEZKUNTZAINDUSTRIA
POLITIKO-ADMINISTRATIBOA
TURISMOA
Hiriaren funtzioakETXEBIZITZA
BURGESIARENTZAKO DENTSITATE BAXUKO AUZOAK
DENTSITATE HANDIKO LANGILE-AUZOAK
Hiriaren funtzioakINDUSTRIA
Hiriaren funtzioakKULTURA
etaHEZKUNTZA
Hiriaren funtzioakPOLITIKO-
ADMINISTRATIBOA
Hiriaren funtzioak
TURISMOA
Hiriaren funtzioakZERBITZUAK
Zer da hiria?
AURREKO GUZTIA KONTUAN HARTUTAHIRIAREN DEFINIZIOA HAUXE DA
Hiriaren egitura
HIRIAREN EGITURA
Morfologia eta erabilera ikusita hirian atal desberdinak dira:•Alde Zaharra (hirigune historikoa): industria aurrekoa•Zabalgunea: industria garaikoa•Kanpoaldekoa: gaurkoa
Hiriaren egitura
Hiriaren egitura
Eremu txikia soposatzen du baina balio historiko eta kutural handikoa.
• Hiriaren sorrera, jatorrizko eremua, hasierakoa.• Harresiz inguratua• Eraikin historikoak• Plano irregularra• Bilbea (eraikinen antolamendua) itxia da, kale estuez
osatutakoa• Lurzoruaren erabilera anitza.• Talde sozial desberdinak (gehienetan maila ekonomiko txikikoak)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde Zaharra
Avilako harresiak(Espainia)
Hiriaren egitura1-HIRIGUNE HISTORIKOA
Alde Zaharra
Hiriaren egitura
Kordoba (Espainia)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde Zaharra
Hiriaren egitura
Siena (Italia)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde Zaharra
Alde Zaharra (Bilbo)
Hiriaren egitura
Alde Zaharra (Sevilla)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde Zaharra
Alde Zaharra (Gaisteiz)
Hiriaren egitura
Alde Zaharra (Hondarribia)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde Zaharra
Katedrala (Leon)Plaza Berria (Bilbo)
Hiriaren egitura
Alde Zaharra (Gasteiz)
Alde Zaharra (Iruñea)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde ZaharraAlde Zaharra (Bilbo)
Hiriaren egitura
Europaz kanpoko hiri anglosaxoi batzuek ez dute alde zaharrik
Filadelfia (AEB)
1-HIRIGUNE HISTORIKOAAlde Zaharra
Industrializazioaren ondorioz harresiak bota eta antolatutakoauzoak eraikitzen dira.
Paseo de Sarasate eta
Avda. Navas de Tolosa
(Iruñea)
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
• XIX.mendean sortuak• Populazio hazkundeari erantzun egokia emateko harresiak
bota eta auzo berriak eraiki ziren.• Aldez aurretiko planifikazioa: plano ordenatua• Plano erregularra, erresidentziala hasieran.• Bilbe irekiagoa, zabalagoa.• Gerora dentsitatea handitu zen eta ondorioz , bertikalizatu
eta tertziarizatu zen.• Gaur egun modernizatu.• Herrialde anglosaxoietan, CBD (Central Business District)
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Bartzelonarako proiektua (Cerdá arkitektua)
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Donostiako planoa
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Bartzelonako zabalgunea
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Madrileko zabalgunea
Donostiako zabalgunea
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Bilboko zabalgunea
Hiriaren egitura
2- ZABALGUNEAK
Hiriaren egitura
HERRIALDE ANGLOSAXOIETAN: CBD (Central Business District)
• Etxe orratzak, eraikuntza bertikala nagusi.• Negoziotarako gunea, ez ia dago etxebizitzarik.
1. Populazio hazkundearen ondorioz gero eta eremu gehiago betetzendu hiriak.
2. Eremu batzuk oso ondo planifikaturik daude eta ondoan, ordea,beste batzuk erdi hutsik aurki daitezke.
3. Funtzio ugari eta oso dibertsifikaturik4. Talde sozial oso ezberdinak auzoka banaturik.
Hiriaren egitura
3- KANPOALDEKOA
Hiri europear baten egituraren planoa
Hirigune historikoa, ohikoena
harresi batek mugatzea izaten zen,
plano irregularra zuen eta ez zuen
ia-ia gune irekirik.
Zabalguneek plano
ortogonala eta gune
berdeak.
Hiriaren ingurunea landa lurraren
gainean zabaltzen ari da. Oin-
planoa erregularra izan ohi da.
Alde zaharra
Zabalgunea
Ingurua
Lorategiak
Hiriaren egitura
Hiriaren egitura
3- KANPOALDEKOA
INDUSTRIALDEA
MERKATARITZAGARRAIOAK
IKASTETXEAKOSASUN ZENTROAK,…
ETXEBIZITZAK
ZERBITZUAK
3- KANPOALDEKOA
INDUSTRIALDEA
Hiriaren egitura
Hiriaren egitura
3- KANPOALDEKOA
INDUSTRIALDEApoligono
tradizionala
Hiriaren egitura
Parketeknologikomodernoa
3- KANPOALDEKOAHiriaren egitura
Langileentzakodentsitate handiko
blokeak
Burgesiarentzakodentsitate baxuko
etxebizitzak
ETXEBIZITZAK
Auzo marjinalak
Hiriaren egitura
3- KANPOALDEKOA
MERKATARITZA-, ZERBITZU, GARRAIO-EREMUAK
Hiriaren egitura
3- KANPOALDEKOA
IKASTETXEAK
Hiriaren egitura
Hiriaren egitura
Hirien plano motak
HIRIEN PLANO MOTAK
Hirien plano motak
IRREGULARRA
Hirien plano motakLINEALA
Arturo Soriaren hiri lineala, Madrilen
Ondarroa
Hirien plano motak
ERRADIOZENTRIKOA
Hirien plano motak
ORTOGONALA
Hirien plano motak
HIRIEN PLANO MOTAK
IRREGULARRA
LINEALA
ERRADIOZENTRIKOA
ORTOGONALA
a) Lotu argazki bakoitza bere planoarekin.
b) Zein plano mota aurkezten dute?
Hirien plano motak
Hirien plano motak
Zein da Parisen Garaipen Arkuaren inguruan dagoen plano mota?
Hirien plano motak
Zein da AEBetako Las Vegaseko auzo honetan dagoen plano mota?
Hirien plano motak
Hirien plano motak
Hirien plano motak
Zeintzuk dira Sevillako auzo honetan bereiz daitezkeen plano motaezberdinak?
HIRIEN SAILKAPENA ETA HIERARKIA
Hirien sailkapena
Hirien sailkapena
METROPOLI HANDIAK 10.000.000 edo +
METROPOLIAK 5.000.000 - 10.000.000
HIRI HANDIAK 1.000.000 - 5.000.000
TARTEKO HIRIAK 500.000 – 1.000.000
HIRI ERTAINAK 100.000 – 500.000
POPULAZIOAREN ARABERAKO HIERARKIA
Sao Paulo (Brasil)
Tokio(Japonia)
Hirien sailkapena
Tokio – 39.230.000
Guangzhou – Foshan- Dongguan- Jiangmen – 32.600.000
Shanghai – 29.600.000
Yakarta – 27.000.000
New Delhi – 25.3000.000
Seúl-Incheron – 24.200.000
Karatxi – 23.2000.000
Bombay – 22.600.000
Manila – 22.5000.000
México DF – 22.200.000
POPULAZIOAREN ARABERA (2016)
Hirien sailkapena
Hirien sailkapena
POPULAZIOAREN ARABERA (2016)
a) Zein kontinentetan kokatzen dituzu gehienak?
b) Zein izan daiteke Europako hiri populatuena?
c) Eta Espainiakoa?
d) Eta Euskal Herrikoa?
Hirien sailkapena
POPULAZIOAREN ARABERA (2016)
a) Zein kontinentetan kokatzen dituzu gehienak?
b) Zein izan daiteke Europako hiri populatuena?Istambul, Mosku, Londres, San Petersburgo, Madril, Berlin, Kiev, Erroma, Paris,…
a) Eta Espainiakoa?Madril, Bartzelona, Valentzia, Sevilla, Zaragoza,…
a) Eta Euskal Herrikoa?Bilbo, Gasteiz,
Hirien sailkapena
• Hiri handien kasuan hiriaren muga non dagoen definitzea
oso zaila da. Elkarren ondoan dauden hirietan, non hasten
da bat eta non bestea?
• Hiriaren funtzioek ez dute soilik hirian eragiten. Hiritik
kanpo ere zabaltzen da hiriaren boterea eta indarra.
• Batzuetan, hiri ezberdinak daude guztiz lotuta eta
zonalde hiritar oso zabalak sortzen dituzte.
FUNTZIOEN/HARREMANEN ARABERAKO HIERARKIA
Hirien sailkapena
• Hirien horien arteko HARREMANAK oso estuak dira:
• Komunikazio- eta garraio-harremanak• Pertsonak, salgaiak eta zerbitzuak
• Errepideen, trenbideen eta hegazkinen bidez
• Politika- eta ekonomia-harremanak• Gobernuaren egoitzak
• Erakunde administratiboak
• Enpresa nagusien bulego zentralak
• Berrikuntzari lotutatako harremanak• Unibertsitateak eta ikerketa guneak
• I+G+B (Ikerketa + Garapena + Berrikuntza) zentroak
Hirien sailkapena
• Hirien arteko harremanak ez dira homogeneoak.
• Hirien arteko harremanen indarraren eta garrantziaren
arabera HIRI-HIERARKIA eratzen da.
• Ez dator askotan bat populazioaren araberako hiri-hierarkiarekin.
ADIBIDEZ:
• New York……………..12 milioi biztanle
• Karatxi (Pakistan)……24 milioi biztanle
Zeinek du eragin handiagoa munduan?
Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ
Hierarkiaren arabarea
Harremanak
Eragin eremua (kolorearen arabera)
HIRI SISTEMA
HIRI SISTEMAHirien sailkapena
Hirien sailkapena
• Beste hirietan duten eragina kontuan hartuta, hauxe da
hirien sailkapena/hierarkia:
HIRI GLOBALAK-NAZIOARTEKOA
KONTINENTEKO HIRIAK
HIRI NAZIONALAK
ESKUALDEKO HIRIAK
HIRI ERTAIN ETA TXIKIAK
FUNTZIOEN/HARREMANEN ARABERAKO HIERARKIA
Hirien sailkapena
FUNTZIOEN/HARREMANEN ARABERAKO HIERARKIA
Durango, Irun,
Cuenca,
Hirien sailkapena
HIRI GLOBALAK/NAZIOARTEKOAK
izateko IRIZPIDEAK
• Nazioarte mailako finantza eta zerbitzu
aurreratuak.
• Langileen espezializazio maila, goi-mailako
profesional kualifikatuak.
• Informazioa trukatzeko askatasuna eta
bitartekari ugari , arin eta fidagarriak izatea.
• Eskaintza kultural zabala.
• Nazioarteko erakunde politiko nagusien egoitzen
kokalekua izatea.
Hirien sailkapena
EKONOMIA- ETA FINANTZA-JARDUERAK
• New York• Tokio• Londres• Hong Kong• Shangai
LANGILE KUALIFIKATUAK
• New York• Boston• Tokio• Sydney
INFORMAZIO-TRUKEA• Paris• New York• Zurich
ESKAINTZA KULTURALA• Londres• Mosku• Paris
KONPROMISO POLITIKOA
• Washington• Brusela• Geneva• New York
Hirien sailkapena
HIRI GLOBALAK (liburuko 258-59 orr)
• 13. jarduera
• Lehendabiziko 4 ariketak
• 6.ariketa
Hirien sailkapena
Hirien sailkapena
BIZI-KALITATEAREN ARABERAKO HIERARKIA (2015)
Hirien sailkapena
BIZI-KALITATEAREN ARABERAKO HIERARKIA (2015)
Hirien sailkapena
• Hirien hazkundeak eta ingurunean duten eraginak forma
konplexuagoak sortzea ekarri du.
• METROPOLI-BARRUTIAK• Hiri batez eta haren inguruko beste biztanlegune
batzuez osatua
• Udalerri ezberdinetan banatuta
• Harreman handia hiri handiarekiko (lanpostuak,
mediku espezializatuak, unibertsitateak,
abokatuak,…)
• KONURBAZIOAK• Metropoli-barrutiz osatuak.
• Hiriak elkartu eta hiri-eremu jarraituak osatu dira
• MEGALOPOLIAK• Hiri-eremu jarraitu izugarriak
Hirien sailkapena
AEBetako megalopoliak
Hirien sailkapena
Japoniako megalopoliak
HIRIEN ARAZOAK
Hirien arazoak
ARAZOA EZAUGARRIAK
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
HONDAKINAK
DESBERDINTASUNAK GIZARTEAN
Hirien arazoak
Hirien arazoak
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
PERTSONA ETA MERKANTZIEN GARRAIOKETA LANAK
Hirien arazoak
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
AZPIEGITURA GARESTIAK
LUR EREMU ZABALEN OKUPAZIOA
Hirien arazoak
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
JOAN-ETORRIETAN GALDUTAKO DENBORA
ERLOJUPEKO BIZITZAK ERAGINDAKO ESTRESA
Hirien arazoak
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
KUTSADURA AKUSTIKOA
AIREAREN KUTSADURAKOTXE-ILARAK ETA ISTRIPUAK
Hirien arazoak
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
BEROTEGI EFEKTUA
Hirien arazoak
HIRIKO BERO-UHARTEA
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
Hirien arazoak
HONDAKINAK
Hirien arazoak
HONDAKINAKZABORTEGI ERRALDOIAK
Hirien arazoak
DESBERDINTASUN SOZIALAK
BIZI-MAILA OSO EZBERDINA DUTEN
AUZOEN ARTEKO DIFERENTZIAK
Hirien arazoak
DESBERDINTASUN SOZIALAK
BIZI-MAILA OSO EZBERDINA DUTEN
AUZOEN ARTEKO DIFERENTZIAK
Hirien arazoak
DESBERDINTASUN SOZIALAK
BIZI-MAILA OSO EZBERDINA DUTEN
AUZOEN ARTEKO DIFERENTZIAK
Hirien arazoakDESBERDINTASUN SOZIALAK
ARAZOA EZAUGARRIAK
ZIRKULAZIOA ETA KUTSADURA
• Pertsona eta salgaien trafiko handia• Garraiobide askoren erabilera zabala
o Diru asko gastatzen da azpiegituretano Eraikinek lur-eremu oso handiak betetzen dituzteo Hiritarrek denbora luzea galtzen dute joan-etorrietano Kotxe-ilarak eta istripuak askotan sortzen dirao Kutsadura akustikoao Erregai fosilen etengabeko erabilera
� Karbono dioxidoaren isurketak (CO2)� Airea oso kutsatuta dago� Hiriko bero-uhartearen efektua
HONDAKINAK
• Hondakin solidoen pilaketa• Zabortegi erraldoien beharra• Hondakinak tratatzeko azpiegitura garestiak
DESBERDINTASUNAK GIZARTEAN
• Etxebizitzen prezioaren araberako populazioaren banaketao Baliabide gutxiko pertsonentzako kalitate txarreko pisuak
� Hirigunetik urrun� Azpiegitura falta arlo batzuetan� Inmigrante kopuru altua� Egoera oso larria garatu gabeko herrialdeetan
o Baliabide handiko pertsonentzako auzo garestiak� Kalitate oneko materialak eta instalazioak� Mota guztietako zerbitzuak gertu
Hirien arazoak
HIRIEN ARAZOAK KONPONTZEKO BIDEAK
Hirien arazoak
Hirien arazoak eta konponbideak
Hirien arazoak eta konponbideak
HIRI JASANGARRIAK
Hirien arazoak eta konponbideak
Hirien arazoak eta konponbideak
Hirien arazoak eta konponbideak