Tema X: España e Galicia de 1902 a 1939

Raúl Piñeiro Rodríguez 4º ESO

1. A crise do liberalismo (1898-1931)

1.1: A crise do 98· Guerra de Cuba.· O Maine.· Guerra hispanoamericana.· O rexeneracionismo de Joaquín Costa.

1.2: O reinado constitucional de Alfonso XIII (1902-1923)

· Constitución de 1876.· Alternancia: - Maura. - Canalejas.· Influencia rexeneracionista de Maura.· Intento de acabar co caciquismo.· Reformas de Canalejas.· Política de descentralización.· Lei do cadeado.· Aumento da representación dos partidos nacionalistas: - Lliga Catalá. - PNV.· Avance dos partidos republicanos: - PSOE.· Gran forza dos sindicatos: - UXT. - CNT.

· Crise da Restauración en 1909: - Semana Tráxica de Barcelona.· Crise de 1917: - Protesta militar. - Protesta política. - Folga xeral.· Trienio bolxevique.· Fracaso dos gobernos.

1.3: A ditadura de Primo de Rivera· Derrota de Annual (1921).· Golpe de Estado de Primo de Rivera (1923).· Prohibición de partidos políticos.· Certa prosperidade económica.· Crítica dos intelectuais.· Pacto de San Sebastián.

2. A Segunda República: un réxime democrático

2.1: O goberno provisional e a Constitución de 1931

· Eleccións municipais de 1931.· Goberno provisional de Alcalá Zamora.· Constitución de 1931: - Liberdades individuais amplas. - Divorcio. - Sufraxio universal sen distinción de sexo. - Estado aconfesional. - Organización territorial descentralizada (autonomías). - Fomento do benestar social: expropiación.· Consecuencias: - A máis democrática da historia española. - Incidentes anticlericais.· Alcalá Zamora, presidente da República.· Azaña, Presidente do goberno.

3. O Bienio Reformista (1931-1933)

3.1: As reformas· Reforma agraria (IRA).· Autonomía de Cataluña.· Reforma militar.· Reformas laborais: - Salarios mínimos. - Seguros de accidentes.· Reforma educativa.· Lei de matrimonio civil e o divorcio.

3.2: A oposición ás reformas· Oposición desde a dereita e desde a esquerda.· Golpe de Estado de Sanjurjo.· Ocupación de terras no campo (Casas Viejas).· Dimisión de Azaña e convocatoria de eleccións.· Triunfo da CEDA de Gil Robles.

4. O Bienio Conservador e a Fronte Popular (1933-1936)

4.1: O Bienio Conservador (1933-1935)

· Partido Radical de Lerroux.· Paralizou as reformas e amnistiou ós golpistas.· Revolución de outubro: - Revolución en Asturias. - Revolución en Cataluña.· Corrupción no Partido Radical.

4.2: A Fronte Popular· Fronte Popular.· Falanxe española de Primo de Rivera.· Destitución de Alcalá Zamora e substitución por Azaña.· Aumento da crispación (falanxistas e obreiros).· Conspiración de Mola.· Detonantes: - Asasinatos de Castilla e Calvo Sotelo.

5. O estourido da guerra civil

5.1: O golpe de Estado e a división de España

· Sublevación de África e da Península.· Apoios: - Parte do exército. - Partido carlista. - Monárquicos. - Conservadores. - Falanxistas.· Zona nacional (Castelas, Galicia, Cáceres, parte de Andalucía, Navarra, Baleares e Canarias): - Xunta de Defensa Nacional. - Franco é nomeado Xefe de Estado. - FET e das XONS.· Zona republicana (Aragón, Norte de España, Cataluña, Levante, parte de Castela-A Mancha, Andalucía e Madrid): - Intento de revolución social. - Milicias populares. - Exército popular.

5.2: A internacionalización do conflito

· Asinouse un acordo de non intervención: - Papel mollado. - A URSS axuda á República. - A Italia fascista e a Alemaña nazi axudan ós rebeldes.· Brigadas Internacionais.

6. A evolución da guerra

6.1: A campaña arredor de Madrid (xullo 1936- marzo 1937)· Traslado de tropas de Marrocos á Península.· Batallas do Jarama e Guadalaxara.

6.2: A fronte norte (abril-outubro 1937)

· Bombardeo de Guernica (Lexión Cóndor).· Caída do País Vasco, Asturias e Santander (control dos recursos minerais e obreiros).· Contraataque republicano en Brunete e Belchite.

6.3: O final da guerra (outubro 1937- abril 1939)

· Fronte leste: - Toma de Teruel. - Chegada ao mediterráneo. - Corte da zona republicana en dúas partes. - Batalla do Ebro. - Caída de Cataluña. - Caída de Madrid. - ½ millón de vidas e exilio.

7. Vivir en guerra

7.1: Fame e represión· Racionamento de alimentos.· Medo aos bombardeos.· Represalias (paseos).· Foxas comúns.

7.2: Refuxiados e exiliados· Refuxiados.· Nenos da guerra.· Exilio.

8. A Idade de Prata da cultura española

· Definición.· Xeración do 98: - Rexeneracionismo. - Escritores: Unamuno, Pío Baroja, Valle-Inclán e Machado.· Xeración do 14: - Vangardas.· Xeración do 27: - Escritores: García Lorca, Alberti, Aleixandre, Cernuda. - Pintores: Picasso, Gris, Dalí. - Cineastas: Buñuel.

9. Galicia de 1902 a 1939

9.1: A sociedade e a economía· Sociedade rural.· A maioría da xente traballaba no campo.· Cambios sociais e económicos: - Desaparece o poder da fidalguía e as terras pasaron ás máns dos campesiños. - Fortalecemento dunha burguesía industrial e financieira. - Trasvasamento de traballadores do sector primario á industria e aos servizos.

9.2: O agrarismo· Redención de foros de 1926.

9.3: O nacionalismo· Irmandades da fala.· ORGA.· Partido galeguista.

9.4: A II República e o Estatuto do 36

· Castelao e a loita polo Estatuto.· Estatuto de 1936: - Presidente de Galicia. - Presidente da Xunta. - Base para a definición de Galicia como nacionalidade histórica.

9.5: A cultura· Xeración Nós.

9.6: A guerra· Represión.