hlawtling Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet ... Thar/2017/September/HT-04-09-2017.… ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : 4-06-2017 to 05-06-2017 delivery :04-09-2017 (MOn) Time :9AM-ll stock stOCK : 306 Hmasawnna Thar Vol - 32/315 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLArAm (sepTember) 04, 2017 THAw|Anni (mondAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number 7085-256-377 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Jane Fonda le Robert Red Ford Lifetime Achievement Award-P4 Manipur-ah simkhawlei an hning impHAL: Zani Septem- ber 3, 2017, 2:30AM vel khan Manipur-a Imphal khawpui-a chun magnitude 3.4 a hratin simkhawlei an hning a, sienkhawm thil suksiet a nei thu hriet a ninaw bakah thi le hliemna tuok an um thu hriet a ni nawh. June thla khawm khan magnitude 4.4 a hratin Imphal-a hin sim- khawlei a lo inhning ta bawk a nih. Nk. Angela damzo lovin a thi tah CCpur: Lungthu- lien, Pherzawl district, Chawrsawnga inthawk changsuola a tlak huna hmawlin a phinga a dawth- liem leia District Hospital, CCPur le RIMS, Imphal hai chena doctor hun pan- pui Nk. Angela (13), d/0 Mr Hmingsiemvel of Lungthulien, Pherzawl district chu Sept. 3, 2017, 12:26 AM khan damzo loin a thi. Tulai hnai ela kha CC- Pur le Imphal chena doc- tor hung panpui a ni a, sienkhawm infection a lo nasa ta leia doctor han law ngaina an hriet tanaw leia zani hmasa laia kha an khuo tieng panpui nawk a nih. Bible Quiz first round CCpur: Presbyterian Chil- dren’s Fellowship, Mualkoi Prewsbyterian Church huoi- hawtnain zani zantieng 2:00PM khan Rayburn High School-ah Bible Quiz first round nei a nih. Quiz com- petition hi Rev. Thanglian- mang, Coordinator (Insti- tution) in \awng\ainain a hawng. Competition-a hi group khatah mi 2 pei, an rengin mi 106 an \hang. Pakhatna, pahn- ina le pathumna hai kuomah Rs. 5,000; Rs. 3,000, Rs. 2,000 le Citation inhlan ning an ta, Top 10 chen hai kuomah Rs. 200 le Citation pek ni bawk an tih. Rukru han In pakhat an rawk CCpur : Zani biekin inkhawm kar khan (L) P. Goubiaklian of College Road, Vengnuam, New Lamka chu rukru han kawt- khar kalna tala kar siein an rawk a, belsung iemanizat an inruk. Hi In hi kum hlui khawm khan rukru han an lo rawk ta a, sum, Laptop le Activa motor an inruk hmang a nih. JCILPS Stu- dents Wing Convenor thar impHAL : JCILPS Stu- dents Wing Convenor thar dingin Manjit Sarangthem thlangtling a nih. Man- jit Sarangthem hi AMSU President sin chel lai a nih. Manjit Sarangthem hin a sin thar hi a chel \an nghal a, zinga inthawk ILPS le inzawmin nuorna \an nghal ning a tih tiin a hril. Assem- bly Session nuhnung takah khan CM chun phaimi le tlangmihai inthuruolintuta kum sung ngei Manipur Assembly-ah ILP Bill thar pasi ni dingin a hril a. Hi nawrna hi sukhrat a \ul a nih tiin Manjit Sarangthem chun a hril. KNF(P) cadre pakhat man a nih impHAL : September 2, 2017 khan Imphal West District Police han KNF(P) cadre pakhat Pao- minthang Kipgen (30), S/o (L) Thenmang Kipgen of Kipgen Veng, Tuibong, ccpur chu Khuyathong, Imphal hmuna an man. Paominthang Kipgen hin a ruolpa Arshat Hang- shing of Saparmeina leh NH-2 (Imphal-Dimapur Road) a Truck tlanhai sukchawlin, Trucks Driv- er-hai pawisa le mobile phones an lakpek hlak niin Police kuomah an pu- ong. Chun, kum 2015 a Self Style Corporal Satminlun fe thlenga KNF(P) a lut, hi kuma Haipidring, Ka- lapahar a training nei le Self Style Sergeant Major Tiger Kipgen of Mulsang hnuoia sin thaw niin Po- lice kuomah an puong. Tuiruong leilak siem \hat zo impHAL : NH-37 (Imphal-Jiribam Road) a Sibilong le Kambiron inkara Tuiruong (Barak) leilak sietna chu zani zingkar khan siemzo a ni tah. Manipur mipui mamaw thil chi tum tum phur Truck-hai chun zani zing dar 10 a inthawk khan hi leilak hi hraw \an thei nawkin Imphal an hung pan thei tawk nawk tah. India in Myanmar kuomah diesel a pek ding moreH : India chun Myanmar le an inlaichinna siem \hatna dingin diesel pek a tum. Diesel tankers 2 chu Moreh an tlung der ta a, vawisun hin diesel hi India chun Myanmar kutah inhlan a tih. India Sawrkar in electric power khawm supply a tiem leiin tuta hma khan Moreh, Manipur a inthawk Tamu area, Myan- mar ah electric power sup- ply a lo ni ta a nih. Sawrkar thlungpuiin JT Road a hung siem vat ta ding: Dr L. Fimate CCpur/impHAL: Kum tam tak sawrkarin a ngaisak talo, rausan ang ela lo um tah Jiri-Tipaimukh Road ( JT Road) chu sawrkar thlungpuiin hung siem vat tang a tih tiin Dr L. Fimate chun a hril. Hi thu hi September 2, 2017 nia Tipaimukh Man- dal BJP hai le an in\hun- gkhawm huna Dr L. Fimate in a hril a nih. August, 2016 laia State BJP \huoitu han Dr L. Fi- mate inrawinaa hmarbiel an fang huna khan lam- lien \hatnaw leia mipui harsatna chieng takin an hmu a, Tipaimukh Road le JT Road siem a \ul thu an lo hriltlang ta a nih. Hi le inzawm pei hin Manipur BJP Vision document a inchuonin sawrkar thlung- pui kuomah hi lampui siem dingin a nawr bakah Dr Fimate chun ama sum sen- gin vawi iemanizat Delhi khawm tlungin hi lampui siem ding hin a lo zu nawr a, sawrkar thlungpui chun National Highway and In- frastructure Development Corporation Ltd. (NHID- CL) siem dingin a hung sukfel ta a nih. Hieng laizing hin mi \henkhatin a lam pangngai ni loa Kharkhuplien tieng inkaitir a, Patpuihmun tien- ga PWD road inhrawtir tum an um a. Hienga thaw a ni chun Kangrengdawr, |ieulien le khuo 6 lai lam- pui boin an um ding tina a ni a. Lampui pahni nei thei ding lai pakhat chau nei thei ding ngirhmuna a um leiin a um tasa sukbo chu ram ta dinga thil \halo a nih ti Dr L. Fimate le mi tam tak ngaidan a ni a. Hi le inzawm hin Pu Fimate chun theitawp suoin JT Road um tasa chu sukdanglam lova JT Road ngai bawk la hraw dingin minister hai bakah Chief Engineer, PWD; Commissioner le NHIDCL hai chen a dawr a, RTI Act chen hmangin nasa taka hma lain JT Road indiktak chu PWD a inthawk a lak- dawk a nih. Hmalakna tluong peiin September 1, 2017, 4PM khan NHIDCL General Manager, Pu Sunil Kumar chun hi lampui siemna dinga peklut hai chu a hlawtling thu Dr L. Fimate telephone in a hung hril a nih. Pu Sunil Kumar in a hung hril dan chun, hi lam- lien hi Bi-lane (two ply) ning a ta, leilak hai khawm concrete vawnga siem ding, Tuiruong leilak khawm daw le Tipaimukh sun ngei ding le Jiribam-ah office hawng a, September, 2017 a inthawk survey \an nghal dingin a hung hril bawk niin Dr Fimate chun a hril. Amiruokchu, lampuiin a tawksa ding hmun le ram neitu, lal le Chairman han compensation ngen rawn taluong an tih ti an lau thu Dr Fimate chun a hril a, lamlien \ha tak ei nei theina ding a ni phawt chun mipui hai \ha taka lo thlawp seng dingin Dr Fimate chun ngenna a siem. ( Input:Lalhmangai) BRICS Sum- mit \hang din- gin zanikhan PM Narendra Modi China a tlung-P4 Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet Minister 4 le MoS 9 lâklût an nih Prime Minister Modi Vision New India awna sawrkâr insiem\hatna a nih: PMO new deLHi: Political charm nei ve tak khakhmul var Prime Minister Mr Na- rendra Modi \huoi NDA sawrkâr chun kum thum a tlingna chara Union Cabi- net suklien vawi thumna dingin Pathienni Septem- ber 3 khan, Cabinet Min- ister 4 le Minister of State (MoS) 9 laklutin BJP \huoi Central sawrkâr chu siem\ hat le suklien a nih. President thar Ram Nath Kovind chun, thu in- tiemkamna an neitir hma- satakna dingin Rashtrapati Bhavan ah Minister thar- hai hi thu intiemkamna inneitirin a laklut tawl. Union Cabinet Minister-a hlangkai palihai hi an sin thaw \hat leia lâwmman le chawimawina anga pêk an nih. Minister of State thar 9 hai ruok hi chu, mi pali lem chu MP ni lo, thiemna hran hran nei (professional) an ni a. Prime Minister Modi- in Vision 2022 le inzawma New India siem a tumna kawng hran hrana thaw hlâwk thei dinga a ngaihai, ama ngeiin a thlanghai an nih. Cabinet Minister 4 promotion hmuhai chu Mr Dharmendra Pradhan (Petroleum & Natural Gas portfolio cheltu, Skill De- velopment and Entrepre- neurship pek sa a nih a), Piyush Goyal (Power & Coal portfolio cheltu, Rail- ways peksa), Nirmala Sith- araman (Commerce portfo- lio cheltu, Defence pek) le Mukhtar Abbas Naqvi (Mi- nority Affairs enkawltu) hai an nih. Minister of State 9 hai chu; Shiv Pratap Shukla, (BJP Rajya Sabha, UP), Ashwini Kumar Choube, (BJP Lok Sabha MP, Bi- har), Virendra Kumar, (BJP Lok Sabha MP, Madhya Pradesh), Anantkumar Hegde, (BJP Lok Sabha, Karnataka), RK Singh, (IAS officer hlui le BJP Lok Sabha, Bihar), Hard- eep Puri, (IFS officer hlui), GS Shekhawat, (BJP Lok Sabha member, Rajasthan), Satyapal Singh, (IPS offi- cer hlui le BJP Lok Sabha member, UP le, KJ Al- phons, (IAS officer hlui) hai an nih. New Delhi-a official thusuokin a hril dan chun, hieng mi thiem bîk 4 hai le BJP MP MoS thar 5 hai hi Prime Minister Modi-in New India siem a tumna le inzawma thil pali pawimaw a tihai - 4 Ps: Passion, Pro- ficiency, Professional le Political Acumen dungzuia a thlang ngat an nih tiin a hril. Tuta Union Cabinet sukliena um hi General Election 2019 ding le inza- wma BJP-in \hanghmun a lo rem theina ding le insukhratna ding a nih a, election hmaa ding chun suklienna nuhnungtak din- ga hril a nih. Hieng laizing hin mi \henkhat beisei angin NDA a lut thar Janata Dal (Unit- ed) le AIADMK bâkah BJP ai-hna-phapui Shiv Sena hai chu pakhat khawm Minister chanvo pek an nih nawh. Selkatu tieng \huoitu abîkin Left Party hotu Si- taram Yechuri chun, Union Cabinet suklienna chu ‘umzie bo’ a nih tiin a hril a. |henkhat chu ‘hun le pawisa khawralna mei’ tiin an sawisêl bawk. Laklutna hunsera hin Prime Minister khawm 10th BRICS Summit, Chi- na ram pana a suok hmain BJP President Amit Shah leh an uop a. Opposition party lientak Rajya Sabha- a Congress \huoitu Ghulam Nabi Azad khawm a \hang. Sawrkar thusuokin a hrilfie dan chun, Union Cabinet minister 4 hai hi an sin thaw \hat dan (pro- ficiency le efficiency) ena hlangkai an nih a. Minister of State (MoS) thar mixed hai chu, BJP party leader suongum le beisei um, diplomats le professional hlui, mani sin/hmazâwn senga thiem filawr bîk, an thiemna le varna India hmasâwnna dawkan chun- ga ngaidan le thawdan \ ha hung phawr suok thei dinghai an nih tiin a hril. Minister thar la junior deu deu thlanga umhai hi BJP stronghold nia ngai state, Hindi \awng hmang- hai laia mi an ni tâwl leiin 2019 Lok Sabha Election ah Prime Minister Modi ta ding le BJP ta dingin an \angkai hle ding nia hriet a nih. Prime Minister Modi chun NDA sukhrât peia party dang Opposition hai kei darh peia, a sun- gril taka chu BJP hlir hlak hrât theina ding ‘system’ siema, tu khawm ngai ta lova BJP hlir hlakin sawrkarna, thuneina ieng- kim a nei theina dinga Pu Modi ‘roadmap’ a nih tiin political observer hai chun an hril. BJP chun ‘develop- ment le pawisa’ hmangin mi a thlem/hne a, a sun- gril taka chu ‘sakhuona le ringna’ thua indona kawn- ga ram a lak dan ding le mi a hne thei dan ding chauh a ‘ultimate aim’ le ‘goal’ a nih tiin politics inlumlet dan thlirtu le sui- tuhai chun an hril bawk. KZP in Felicitation an hmang CCpur: Khangthah Zuun Pawl (KZP) GHQ chun zani zantieng 1:30PM khan Simte Inn, Simveng- ah kum 2016-17 sunga Class, Class XII le Degree level exam-naa hlawtling- na chang hai lawmpuina Felicitation programme an hmang. Hi huna hin Th. Jamchinthang Simte, MDC, 56-Thanlon MDC constituency khuollienin a \hang. Pastor (retd) P. Soil- ian, NTBC in hlawtlingna chang hai ta dinga \awng\ aipekna a nei a, STC le SYO president hai bakah Chief Guest haia inthawk thuhril ngaithlak a ni a, Chief Guest chun Simte Music Video album Ki- Long ti a hawng bawk. Khuollien Th. Jamchin- thang chun, lekhathiem a ninaw leiin hril ding tam tak neinaw sienkhawm inchuklaihai chu Pathien \i dek puma lekha inchuk dingin student hai an fui a, an lekha tiemna Table-ah Bible sie ngei ngei dinga hrilin, nu le pa hai khaw- min mani nau hai lekha inchukna kawnga hunawl pek dan thiem dingin a hril a. Class XII topper kuomah Rs. 10,000; Class X topper kuomah Rs. 5,000 a pek ding thu a hril. Hi hun hmangnaa hin Class X-ah 28, Class XII ah 8, Degree-ah B.Com 2 le M.Com student 1 hai kuomah lawmpuina Cita- tion inhlan an nih. MLA 3-in Pawisa ni lovin an mit an donate impHAL: MLA le Minis- ter tamtak chun pawisa an donate (pek) hlak a. Bish- nupur district sûnga MLA pathumhai ruok chun an thi phat an mit (eye) midanghai hmang dingin an pek (do- nate). SAKSHAM (MA- NIPUR PRANT), Bishnu- pur Vibhagh hai buotsai Eye Donation Campaign, Fortnight Moirang Khunou Mamang Sabal Mandop, Bishnupur district an neina huna an donate a nih. MLA pathum mit do- nate-tuhai chu; Moirang A/C MLA Mr Pukhrem Sarat Singh (Retd. IAS), Thanga A/C MLA Mr T. Robindro le Kumbi A/C MLA Mr Sanasam Bira Singh hai an nih a. An pathum hin hi program-a khuol lien, khuol chawng- pu le khuol inzaum an nih. Pu P. Sarat Singh chun, mihriemin ei mihriem chan- puihai kuoma \hangpuina thil ei pek nêka inhawi thil dang a um nawh, tiin a hril. Hienga mi rethei le hnu- oihnungtak le hnam hran hran hai khawm \hangna le tlung phâk program hai hi Prime Minister Narendra Modi ‘inclusive develop- ment’ zar a nih leia a lâw- mthu a hril bawk. MLA T. Robindro le S. Bira Singh hai khawmin, mit an donate nasan hrilin, thil hmu theia ei um hi an hawi a, ei vângnei a. Hmu thei ve lohai hringnun chu rinum tak a nizie le, ngaituo hlak ding a nizie an hril a. Mitdel han ni khat bek khaw eng an hmu thei thei- na dingin an mit an donate niin an hril. Hi taka \hang official le mipui fekhawm iemani zatin an mithai an donate ve bawk. (DIPR) Khuga Dam lampui chimna an inthielfai CCpur: Sikth Light In- fantry (Khuga Battalion) han Khuga Dam panna lampui pil chimin a hnaw chu zanikhan inthielfaina sin an thaw. Khobak chimna hi Mohan Junction bul, Au- gust 31, 2017 a kha ruosur leia chim a nih. Tuta hma khawmin hi lai hmun hi a lo chim ta a nih. Hlâwtlingna dingin thiemna le disci- pline a pawimaw: Radheshyam impHAL: Education Minis- ter Mr Th Radheshyam Singh chun, inelna (competition) chau ni lo hringnuna khawm hlâwtlingna ding chun thiem- na bâkah mani inthununna (discipline) a pawimaw tiin a hril. Hi thu hi Manipur Arm Wrestling Association buot- sai 2nd Inter School Arm Wrestling Meet, Sept 1-3, 2017, Kakwa Community Hall-a an neina huna khuol liena \hanga a hril a nih. Hi Kut Inbuon inelnaa hin Manipur-a school hran hran 35 a inthawkin stu- dent 280 an \hang a. Ram Lal Paul Higher Secondary School-in Point 63 hmuin Team Champion an nih. Azad English School-in Point 38 hmuin pahnina (Runnrs-up) an nih. Nuh- mei ah, Sacred Heart High- er Secondary School le Khongjom Standard Eng- lish School han Point 34 le 26 ve ve hmuin pakhatna le runner-up an nih. North Korea- in Hydro- gen Bomb thar ensin, a hlawtling-P3 Lampui hri- etnaw leia inhmang ZMA in an va \huoi- P4

Transcript of hlawtling Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet ... Thar/2017/September/HT-04-09-2017.… ·...

Page 1: hlawtling Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet ... Thar/2017/September/HT-04-09-2017.… · Pur le Imphal chena doc-tor hung panpui a ni a, sienkhawm infection a lo nasa ta

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking : 4-06-2017 to 05-06-2017delivery :04-09-2017 (MOn) Time :9AM-tillstockstOCK : 306

HmasawnnaTharVol-32/315 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

THLArAm (sepTember) 04, 2017 THAw|Anni (mondAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

sp Hotline number 7085-256-377

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWI

Jane Fonda le Robert Red Ford Lifetime Achievement

Award-P4

Manipur-ah simkhawlei an hningimpHAL: Zani Septem-ber 3, 2017, 2:30AM vel khan Manipur-a Imphal khawpui-a chun magnitude 3.4 a hratin simkhawlei an hning a, sienkhawm thil suksiet a nei thu hriet a

ninaw bakah thi le hliemna tuok an um thu hriet a ni nawh. June thla khawm khan magnitude 4.4 a hratin Imphal-a hin sim-khawlei a lo inhning ta bawk a nih.

Nk. Angela damzo lovin a thi tahCCpur: Lungthu-lien, Pherzawl district, Chawrsawnga inthawk changsuola a tlak huna hmawlin a phinga a dawth-liem leia District Hospital, CCPur le RIMS, Imphal hai chena doctor hun pan-pui Nk. Angela (13), d/0 Mr Hmingsiemvel of Lungthulien, Pherzawl

district chu Sept. 3, 2017, 12:26 AM khan damzo loin a thi. Tulai hnai ela kha CC-Pur le Imphal chena doc-tor hung panpui a ni a, sienkhawm infection a lo nasa ta leia doctor han law ngaina an hriet tanaw leia zani hmasa laia kha an khuo tieng panpui nawk a nih.

Bible Quiz first round

CCpur: Presbyterian Chil-dren’s Fellowship, Mualkoi Prewsbyterian Church huoi-hawtnain zani zantieng 2:00PM khan Rayburn High School-ah Bible Quiz first round nei a nih. Quiz com-petition hi Rev. Thanglian-mang, Coordinator (Insti-tution) in \awng\ainain a hawng. Competition-a hi group khatah mi 2 pei, an rengin mi 106 an \hang. Pakhatna, pahn-ina le pathumna hai kuomah Rs. 5,000; Rs. 3,000, Rs. 2,000 le Citation inhlan ning an ta, Top 10 chen hai kuomah Rs. 200 le Citation pek ni bawk an tih.

Rukru han In pakhat an rawk

CCpur : Zani biekin inkhawm kar khan (L) P. Goubiaklian of College Road, Vengnuam, New Lamka chu rukru han kawt-khar kalna tala kar siein an rawk a, belsung iemanizat an inruk. Hi In hi kum hlui khawm khan rukru han an lo rawk ta a, sum, Laptop le Activa motor an inruk hmang a nih.

JCILPS Stu-dents Wing

Convenor tharimpHAL : JCILPS Stu-dents Wing Convenor thar dingin Manjit Sarangthem thlangtling a nih. Man-jit Sarangthem hi AMSU President sin chel lai a nih. Manjit Sarangthem hin a sin thar hi a chel \an nghal a, zinga inthawk ILPS le inzawmin nuorna \an nghal ning a tih tiin a hril. Assem-bly Session nuhnung takah khan CM chun phaimi le tlangmihai inthuruolintuta kum sung ngei Manipur Assembly-ah ILP Bill thar pasi ni dingin a hril a. Hi nawrna hi sukhrat a \ul a nih tiin Manjit Sarangthem chun a hril.

KNF(P) cadre pakhat man a nihimpHAL : September 2, 2017 khan Imphal West District Police han KNF(P) cadre pakhat Pao-minthang Kipgen (30), S/o (L) Thenmang Kipgen of Kipgen Veng, Tuibong, ccpur chu Khuyathong, Imphal hmuna an man. Paominthang Kipgen hin a ruolpa Arshat Hang-shing of Saparmeina leh NH-2 (Imphal-Dimapur Road) a Truck tlanhai

sukchawlin, Trucks Driv-er-hai pawisa le mobile phones an lakpek hlak niin Police kuomah an pu-ong. Chun, kum 2015 a Self Style Corporal Satminlun fe thlenga KNF(P) a lut, hi kuma Haipidring, Ka-lapahar a training nei le Self Style Sergeant Major Tiger Kipgen of Mulsang hnuoia sin thaw niin Po-lice kuomah an puong.

Tuiruong leilak siem \hat zoimpHAL : NH-37 (Imphal-Jiribam Road) a Sibilong le Kambiron inkara Tuiruong (Barak) leilak sietna chu zani zingkar khan siemzo a ni tah. Manipur mipui

mamaw thil chi tum tum phur Truck-hai chun zani zing dar 10 a inthawk khan hi leilak hi hraw \an thei nawkin Imphal an hung pan thei tawk nawk tah.

India in Myanmar kuomah diesel a pek dingmoreH : India chun Myanmar le an inlaichinna siem \hatna dingin diesel pek a tum. Diesel tankers 2 chu Moreh an tlung der ta a, vawisun hin diesel hi India chun Myanmar kutah

inhlan a tih. India Sawrkar in electric power khawm supply a tiem leiin tuta hma khan Moreh, Manipur a inthawk Tamu area, Myan-mar ah electric power sup-ply a lo ni ta a nih.

Sawrkar thlungpuiin JT Road a hung siem vat ta ding: Dr L. Fimate

CCpur/impHAL: Kum tam tak sawrkarin a ngaisak talo, rausan ang ela lo um tah Jiri-Tipaimukh Road ( JT Road) chu sawrkar thlungpuiin hung siem vat tang a tih tiin Dr L. Fimate chun a hril. Hi thu hi September 2, 2017 nia Tipaimukh Man-dal BJP hai le an in\hun-gkhawm huna Dr L. Fimate in a hril a nih. August, 2016 laia State BJP \huoitu han Dr L. Fi-mate inrawinaa hmarbiel an fang huna khan lam-lien \hatnaw leia mipui harsatna chieng takin an hmu a, Tipaimukh Road le JT Road siem a \ul thu an lo hriltlang ta a nih. Hi le inzawm pei hin Manipur BJP Vision document a inchuonin sawrkar thlung-pui kuomah hi lampui siem dingin a nawr bakah Dr Fimate chun ama sum sen-gin vawi iemanizat Delhi khawm tlungin hi lampui siem ding hin a lo zu nawr a, sawrkar thlungpui chun National Highway and In-frastructure Development Corporation Ltd. (NHID-CL) siem dingin a hung sukfel ta a nih. Hieng laizing hin mi \henkhatin a lam pangngai ni loa Kharkhuplien tieng inkaitir a, Patpuihmun tien-ga PWD road inhrawtir

tum an um a. Hienga thaw a ni chun Kangrengdawr, |ieulien le khuo 6 lai lam-pui boin an um ding tina a ni a. Lampui pahni nei thei ding lai pakhat chau nei thei ding ngirhmuna a um leiin a um tasa sukbo chu ram ta dinga thil \halo a nih ti Dr L. Fimate le mi tam tak ngaidan a ni a. Hi le inzawm hin Pu Fimate chun theitawp suoin JT Road um tasa chu sukdanglam lova JT Road ngai bawk la hraw dingin minister hai bakah Chief Engineer, PWD; Commissioner le NHIDCL hai chen a dawr a, RTI Act chen hmangin nasa taka hma lain JT Road indiktak chu PWD a inthawk a lak-dawk a nih. Hmalakna tluong peiin September 1, 2017, 4PM khan NHIDCL General Manager, Pu Sunil Kumar chun hi lampui siemna

dinga peklut hai chu a hlawtling thu Dr L. Fimate telephone in a hung hril a nih. Pu Sunil Kumar in a hung hril dan chun, hi lam-lien hi Bi-lane (two ply) ning a ta, leilak hai khawm concrete vawnga siem ding, Tuiruong leilak khawm daw le Tipaimukh sun ngei ding le Jiribam-ah office hawng a, September, 2017 a inthawk survey \an nghal dingin a hung hril bawk niin Dr Fimate chun a hril. Amiruokchu, lampuiin a tawksa ding hmun le ram neitu, lal le Chairman han compensation ngen rawn taluong an tih ti an lau thu Dr Fimate chun a hril a, lamlien \ha tak ei nei theina ding a ni phawt chun mipui hai \ha taka lo thlawp seng dingin Dr Fimate chun ngenna a siem. ( Input:Lalhmangai)

BRICS Sum-mit \hang din-gin zanikhan PM Narendra Modi China a

tlung-P4

Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet Minister 4 le MoS 9 lâklût an nihPrime Minister Modi Vision New India awna sawrkâr insiem\hatna a nih: PMO

new deLHi: Political charm nei ve tak khakhmul var Prime Minister Mr Na-rendra Modi \huoi NDA sawrkâr chun kum thum a tlingna chara Union Cabi-net suklien vawi thumna dingin Pathienni Septem-ber 3 khan, Cabinet Min-ister 4 le Minister of State (MoS) 9 laklutin BJP \huoi Central sawrkâr chu siem\hat le suklien a nih. President thar Ram Nath Kovind chun, thu in-tiemkamna an neitir hma-satakna dingin Rashtrapati Bhavan ah Minister thar-hai hi thu intiemkamna inneitirin a laklut tawl. Union Cabinet Minister-a hlangkai palihai hi an sin thaw \hat leia lâwmman le chawimawina anga pêk an nih. Minister of State thar 9 hai ruok hi chu, mi pali lem chu MP ni lo, thiemna hran

hran nei (professional) an ni a. Prime Minister Modi-in Vision 2022 le inzawma New India siem a tumna kawng hran hrana thaw hlâwk thei dinga a ngaihai, ama ngeiin a thlanghai an nih. Cabinet Minister 4 promotion hmuhai chu Mr Dharmendra Pradhan (Petroleum & Natural Gas portfolio cheltu, Skill De-velopment and Entrepre-neurship pek sa a nih a), Piyush Goyal (Power & Coal portfolio cheltu, Rail-ways peksa), Nirmala Sith-araman (Commerce portfo-lio cheltu, Defence pek) le Mukhtar Abbas Naqvi (Mi-nority Affairs enkawltu) hai an nih. Minister of State 9 hai chu; Shiv Pratap Shukla, (BJP Rajya Sabha, UP), Ashwini Kumar Choube, (BJP Lok Sabha MP, Bi-

har), Virendra Kumar, (BJP Lok Sabha MP, Madhya Pradesh), Anantkumar Hegde, (BJP Lok Sabha, Karnataka), RK Singh, (IAS officer hlui le BJP Lok Sabha, Bihar), Hard-eep Puri, (IFS officer hlui), GS Shekhawat, (BJP Lok Sabha member, Rajasthan), Satyapal Singh, (IPS offi-cer hlui le BJP Lok Sabha member, UP le, KJ Al-phons, (IAS officer hlui)

hai an nih. New Delhi-a official thusuokin a hril dan chun, hieng mi thiem bîk 4 hai le BJP MP MoS thar 5 hai hi Prime Minister Modi-in New India siem a tumna le inzawma thil pali pawimaw a tihai - 4 Ps: Passion, Pro-ficiency, Professional le Political Acumen dungzuia a thlang ngat an nih tiin a hril. Tuta Union Cabinet

sukliena um hi General Election 2019 ding le inza-wma BJP-in \hanghmun a lo rem theina ding le insukhratna ding a nih a, election hmaa ding chun suklienna nuhnungtak din-ga hril a nih. Hieng laizing hin mi \henkhat beisei angin NDA a lut thar Janata Dal (Unit-ed) le AIADMK bâkah BJP ai-hna-phapui Shiv Sena hai chu pakhat khawm

Minister chanvo pek an nih nawh. Selkatu tieng \huoitu abîkin Left Party hotu Si-taram Yechuri chun, Union Cabinet suklienna chu ‘umzie bo’ a nih tiin a hril a. |henkhat chu ‘hun le pawisa khawralna mei’ tiin an sawisêl bawk. Laklutna hunsera hin Prime Minister khawm 10th BRICS Summit, Chi-na ram pana a suok hmain

BJP President Amit Shah leh an uop a. Opposition party lientak Rajya Sabha-a Congress \huoitu Ghulam Nabi Azad khawm a \hang. Sawrkar thusuokin a hrilfie dan chun, Union Cabinet minister 4 hai hi an sin thaw \hat dan (pro-ficiency le efficiency) ena hlangkai an nih a. Minister of State (MoS) thar mixed hai chu, BJP party leader suongum le beisei um, diplomats le professional hlui, mani sin/hmazâwn senga thiem filawr bîk, an thiemna le varna India hmasâwnna dawkan chun-ga ngaidan le thawdan \ha hung phawr suok thei dinghai an nih tiin a hril. Minister thar la junior deu deu thlanga umhai hi BJP stronghold nia ngai state, Hindi \awng hmang-hai laia mi an ni tâwl leiin 2019 Lok Sabha Election

ah Prime Minister Modi ta ding le BJP ta dingin an \angkai hle ding nia hriet a nih. Prime Minister Modi chun NDA sukhrât peia party dang Opposition hai kei darh peia, a sun-gril taka chu BJP hlir hlak hrât theina ding ‘system’ siema, tu khawm ngai ta lova BJP hlir hlakin sawrkarna, thuneina ieng-kim a nei theina dinga Pu Modi ‘roadmap’ a nih tiin political observer hai chun an hril. BJP chun ‘develop-ment le pawisa’ hmangin mi a thlem/hne a, a sun-gril taka chu ‘sakhuona le ringna’ thua indona kawn-ga ram a lak dan ding le mi a hne thei dan ding chauh a ‘ultimate aim’ le ‘goal’ a nih tiin politics inlumlet dan thlirtu le sui-tuhai chun an hril bawk.

KZP in Felicitation an hmangCCpur: Khangthah Zuun Pawl (KZP) GHQ chun zani zantieng 1:30PM khan Simte Inn, Simveng-ah kum 2016-17 sunga Class, Class XII le Degree level exam-naa hlawtling-na chang hai lawmpuina Felicitation programme an hmang. Hi huna hin Th. Jamchinthang Simte, MDC, 56-Thanlon MDC constituency khuollienin a \hang. Pastor (retd) P. Soil-ian, NTBC in hlawtlingna chang hai ta dinga \awng\aipekna a nei a, STC le SYO president hai bakah Chief Guest haia inthawk thuhril ngaithlak a ni a, Chief Guest chun Simte Music Video album Ki-

Long ti a hawng bawk. Khuollien Th. Jamchin-thang chun, lekhathiem a ninaw leiin hril ding tam tak neinaw sienkhawm inchuklaihai chu Pathien \i dek puma lekha inchuk dingin student hai an fui a, an lekha tiemna Table-ah Bible sie ngei ngei dinga hrilin, nu le pa hai khaw-min mani nau hai lekha

inchukna kawnga hunawl pek dan thiem dingin a hril a. Class XII topper kuomah Rs. 10,000; Class X topper kuomah Rs. 5,000 a pek ding thu a hril. Hi hun hmangnaa hin Class X-ah 28, Class XII ah 8, Degree-ah B.Com 2 le M.Com student 1 hai kuomah lawmpuina Cita-tion inhlan an nih.

MLA 3-in Pawisa ni lovin an mit an donate

impHAL: MLA le Minis-ter tamtak chun pawisa an donate (pek) hlak a. Bish-nupur district sûnga MLA pathumhai ruok chun an thi phat an mit (eye) midanghai hmang dingin an pek (do-

nate). SAKSHAM (MA-NIPUR PRANT), Bishnu-pur Vibhagh hai buotsai Eye Donation Campaign, Fortnight Moirang Khunou Mamang Sabal Mandop, Bishnupur district an neina

huna an donate a nih. MLA pathum mit do-nate-tuhai chu; Moirang A/C MLA Mr Pukhrem Sarat Singh (Retd. IAS), Thanga A/C MLA Mr T. Robindro le Kumbi A/C MLA Mr Sanasam Bira Singh hai an nih a. An pathum hin hi program-a khuol lien, khuol chawng-pu le khuol inzaum an nih. Pu P. Sarat Singh chun, mihriemin ei mihriem chan-puihai kuoma \hangpuina thil ei pek nêka inhawi thil dang a um nawh, tiin a hril. Hienga mi rethei le hnu-oihnungtak le hnam hran hran hai khawm \hangna

le tlung phâk program hai hi Prime Minister Narendra Modi ‘inclusive develop-ment’ zar a nih leia a lâw-mthu a hril bawk. MLA T. Robindro le S. Bira Singh hai khawmin, mit an donate nasan hrilin, thil hmu theia ei um hi an hawi a, ei vângnei a. Hmu thei ve lohai hringnun chu rinum tak a nizie le, ngaituo hlak ding a nizie an hril a. Mitdel han ni khat bek khaw eng an hmu thei thei-na dingin an mit an donate niin an hril. Hi taka \hang official le mipui fekhawm iemani zatin an mithai an donate ve bawk. (DIPR)

Khuga Dam lampui chimna an inthielfai

CCpur: Sikth Light In-fantry (Khuga Battalion) han Khuga Dam panna lampui pil chimin a hnaw chu zanikhan inthielfaina sin an thaw.

Khobak chimna hi Mohan Junction bul, Au-gust 31, 2017 a kha ruosur leia chim a nih. Tuta hma khawmin hi lai hmun hi a lo chim ta a nih.

Hlâwtlingna dingin thiemna le disci-pline a pawimaw: Radheshyam

impHAL: Education Minis-ter Mr Th Radheshyam Singh chun, inelna (competition) chau ni lo hringnuna khawm hlâwtlingna ding chun thiem-na bâkah mani inthununna (discipline) a pawimaw tiin a hril. Hi thu hi Manipur Arm Wrestling Association buot-sai 2nd Inter School Arm Wrestling Meet, Sept 1-3, 2017, Kakwa Community Hall-a an neina huna khuol liena \hanga a hril a nih. Hi Kut Inbuon inelnaa

hin Manipur-a school hran hran 35 a inthawkin stu-dent 280 an \hang a. Ram Lal Paul Higher Secondary School-in Point 63 hmuin Team Champion an nih. Azad English School-in Point 38 hmuin pahnina (Runnrs-up) an nih. Nuh-mei ah, Sacred Heart High-er Secondary School le Khongjom Standard Eng-lish School han Point 34 le 26 ve ve hmuin pakhatna le runner-up an nih.

North Korea-in Hydro-gen Bomb

thar ensin, a hlawtling-P3

Lampui hri-etnaw leia

inhmang ZMA in an va \huoi-

P4

Page 2: hlawtling Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet ... Thar/2017/September/HT-04-09-2017.… · Pur le Imphal chena doc-tor hung panpui a ni a, sienkhawm infection a lo nasa ta

Hmasawnna Thar2 THLArAm (sepTember) 04, 2017THAw|Anni (mondAy) ArTiCLe/HeALTH & empLoymenT news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUIAw Lalpa, tui inthuktaka inthawk hin ka ko che hi. Lalpa, ka rawl hi lo ngai la, ka hnina rawl hi, i nain lo ngai raw se. Lalpa, nangin ritlonahai in chik chun, Aw Lalpa, tum ngir thei an ta, Nisien-lakhawm i kuoma ngidamna a um a nih, \ia i um theina dingin. - sam 130:1-3

EditorialBank le mipui

Hmasâwnna le changkangnain a hung rasuok pakhat chu Bank hi a nih. Bank hi Sawrkarin kut le ke taka a hmang a hung nit a leiin. Bank um nâwna hmuna chun hmasâwnna ei ti hi a fe hrât ding angin a fe hrât thei naw pha hlak. Ram hmasâwnna le changkangna taphawtah Bank Branch hi a tam el hlak. Hi thil hi Manipur-a ngei khawm Thudik a nih ti chu mita hmu-tu le nakawra hretu seng ei nih. Manipur phairam biel haiah chun Bank Branch chi tum tum hmu ding a tam a, sienkhawm thingtlangah chun Bank Branch hmu ding a um der nawh. Sawrkar thil po po hlak Bank fe thlenga thaw a hung ni ta a, Bank um nâwna hmun chun Sawrkar Scheme chi tum tum hai thaw thei lovin a um a, hmasâwn le changkâng dan ding a um nawh. Hi lei hin hmasâwnna le changkangna kawngah chun, phairam le thingtlang chu inthlau tak el an nih. Hma-sawnna le changkangna an khuongruol thei naw leiin nuorna le phengna a tam pha a nih. Bank hi mipui ta dingin an luong suok ve ding a ni a. Amiruokchu, Manipur a Bank chi tum tum um hai hi mipui laia an luong suok ding anga an luong suok \ha naw leiin Bank le mipui inlaichinna a fe \ha thei naw pha a nih ti inla ei hril suol taluo ring a um nawh. Manipur State sûnga Bank-hai chun Sawrkar le mipui han an Bank haia sum sie lut chu an dit seng a. Amiruokchu, Sawrkar le mipuiin Bank-hai thaw dinga an dit ang chu an thaw nuom ngai naw leiin Bank le mipui inkara inlaichinna chu a hung \ha thei naw pha niin an lang. Manipur a Bank chi hran hran um hai sin thaw dana hin Manipur Chief Minister N. Biren Singh khawm a lungawi tâwk naw hle niin an lang. Zani hmasaa Imphal khawpuia function pakhata thu a hril-naa chun, “Loan pe nuom lo Bank-hai hrim hrimah Sawrkar pawisa sie lut ni ta naw nih” tiin a \awng suok hiel a nih. Hi thil hin Bank-hai chu Sawrkar dit le beisei angin mipui lai an luong suok naw a nih ti a chieng hle. Bank-hai hi mipuihai kuoma an luong suok ding angin luong suokhai sienla chu ei Chief Minister in vântlâng inkhâwmna hmunah hiengang hin a \awng suok ring a um nawh. Bank-hai chun State Sawrkar le mipuihai chu an Bank haiah an sum neihai sie lut hai sien an nuom a, sienkhawm mipui ta dinga luong suok chu harsa an ti a, loan an sem suok ding ang zat an sem suok naw a nih ti chu ei Chief Minister \awngbau hin a sukchieng hle a nih. Mipuiin Bank haia pawisa an deposit a inthawka Bank han mipui kuoma loan an pek suok ve dingzat bituk umsa (norms rate) chu 100 ah 60 nia hril a nih. Manipur State a Bank chi tum tum han loan an pek suok zat hi iengzat per cent am tling phâk a ta? Hriet nuom a um ngei el. Bank-a pawisa ei deposit huna hin Bank-hai chu an lâwm hle a. Nisienlakhawm, Bank loan lak ding chungthu ei hril pha ruok chu Ui hmur vuok an hril ang elin an nakâwr a thlep el hlak. Loan pek hi chu harsa an ti ngang el chu a ni hi! Mipui pawisa Bank a intlingkhawm tasa chu mipui han ei Sawr \angkai ve phâk nawh tina a nih. Bank han mipui sum chu thil dangah investment thawnain an hmang nasa tina a nih. Bank han mipui pawisa thil danga sumdâwngnain an hmang el bâka hin a interest khawm an la faksa a nih. A hriet awlsam ding le a mawl thei ang tak chun, “mipui sum hmangin, depositor kuomah ni lovin, thil dangah an sumdawng a ni deu tak.” Hieng laizing hin mi narân deuhai ta ding chun Bank a inthawka loan lak hi a harsa em em a, thil thei lo ang tluk a nih. Bank in loan an pek nuomhai chu, mi khawsa thei, mi hausa, milien le milalhai an nih. Hi thil hi thil indik lo tak a ni leiin thuneituhai hin mipui hmakhuo ngaiin Bank tieng-pang hi hrât lemin hung hawrhai sienla nuom a um hle. Hieng laizing hin mipui tieng khawm inenfiena ding, insiem\hatna ding le bânsan ding ei nei. Loan la a tam lem hin a thlawna ei hmu ei sawn a, loan thungkirna chang ei hriet naw a, hi thil hi Bank han an tuor pha a, Bank loan la hung la nuomhai ta dingin kawt an khâr pek pha hlak. Hi thil hi thil \ha lo tak el, sim le bânsan ngei ngei chi a nih. Bank loan rul \hat naw hin personal loan chau ni lovin Sawrkar hnuoia Scheme tum tuma loan, grant, subsidy etc hai khawm a sukbuoi pha hlak. Hi lei hin Bank-hai mipuiah lu-ong suok \ha dinga ei beisei chun mipui tiengpang khawm ei ringum le ei indik ve a \ul a nih. A tu tu khawma dan ei bawsie tlang seng hlak hi a pawi a nih. Dan bawse lova hraw le zui indik seng dingin intuoi thar seng tum ei tiu.

UNIoN CAbINeT MINIsTeRs Le CoUNCIL of MINIsTeRs HAI Le AN sIN CHeLsHrI nArendrA MOdIPrime Minister and also in-charge of:MinistryofPersonnel,PublicGrievancesandPensions;DepartmentofAtomicEnergy;DepartmentofSpace;andAllimportantpolicyissues;andAllotherportfoliosnotallocatedtoanyMinister.

CABInet MInIsters1. sHrI rAJ nAtH sIngH:MinisterofHomeAffairs.2. sMt. susHMA swArAJ:MinisterofExternalAffairs.3. sHrI Arun JAItley :MinisterofFinance;andMinisterofCorporateAffairs.4. sHrI nItIn JAIrAM gAdKArI:MinisterofRoadTransportandHighways;Ministerof Shipping;andMinisterof WaterResources,RiverDevelopmentandGangaRejuvenation.5. sHrI suresH prABHu: MinisterofCommerceandIndustry.6. sHrI d.V. sAdAnAndA gOwdA: MinisterofStatisticsandProgrammeImplementation.7. susHrI uMA BHArAtI: MinisterofDrinkingWaterandSanitation.8. sHrI rAMVIlAs pAswAn:MinisterofConsumerAffairs,FoodandPublicDistribution.9. sMt. MAneKA sAnJAy gAndHI:MinisterofWomenandChildDevelopment.10. sHrI AnAntHKuMAr:MinisterofChemicalsandFertilizers;andMinisterofParliamentaryAffairs.11. sHrI rAVI sHAnKAr prAsAd:MinisterofLawandJustice;andMinisterofElectronicsandInformation Technology.12. sHrI JAgAt prAKAsH nAddA:MinisterofHealthandFamilyWelfare.13. sHrI AsHOK gAJApAtHI rAJu pusApAtI: MinisterofCivilAviation.14. sHrI AnAnt geete:MinisterofHeavyIndustriesandPublicEnterprises.15. sMt. HArsIMrAt KAur BAdAl:MinisterofFoodProcessingIndustries.16. sHrI nArendrA sIngH tOMAr: MinisterofRuralDevelopment;MinisterofPanchayatiRaj; andMinisterofMines.17. sHrI CHAudHAry BIrender sIngH:MinisterofSteel.18. sHrI JuAl OrAM: MinisterofTribalAffairs.19. sHrI rAdHA MOHAn sIngH:MinisterofAgricultureandFarmersWelfare.20. sHrI tHAAwAr CHAnd geHlOt:MinisterofSocialJusticeandEmpowerment.21. sMt. sMrItI ZuBIn IrAnI: MinisterofTextiles;andMinisterofInformationandBroadcasting.22. dr. HArsH VArdHAn:MinisterofScienceandTechnology;MinisterofEarthSciences;andMinisterof Environment,ForestandClimateChange.23. sHrI prAKAsH JAVAdeKAr: MinisterofHumanResourceDevelopment.24. sHrI dHArMendrA prAdHAn:MinisterofPetroleumandNaturalGas;andMinisterof SkillDevelopmentandEntrepreneurship.25. sHrI pIyusH gOyAl:MinisterofRailways;andMinisterofCoal.26. sMt. nIrMAlA sItHArAMAn: MinisterofDefence.27. sHrI MuKHtAr ABBAs nAqVI : MinisterofMinorityAffairs.

MInIsters OF stAte (Independent CHArge)1. rAO InderJIt sIngH:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofPlanning; andMinisterofStateintheMinistryofChemicalsandFertilizers.2. sHrI sAntOsH KuMAr gAngwAr:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofLabour andEmployment.3. sHrI sHrIpAd yessO nAIK:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofAyurveda, YogaandNaturopathy,Unani,SiddhaandHomoeopathy(AYUSH).4. dr. JItendrA sIngH:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofDevelopmentofNorth EasternRegion;MinisterofStateinthePrimeMinister’sOffice;MinisterofStateintheMinistryof Personnel,PublicGrievancesandPensions;MinisterofStateintheDepartmentofAtomicEnergy;and MinisterofStateintheDepartmentofSpace.5. dr. MAHesH sHArMA:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofCulture; andMinisterofStateintheMinistryofEnvironment,ForestandClimateChange.6. sHrI gIrIrAJ sIngH: MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofMicro, SmallandMediumEnterprises.7. sHrI MAnOJ sInHA:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofCommunications; andMinisterofStateintheMinistryofRailways.8. COl. rAJyAVArdHAn sIngH rAtHOre:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryof YouthAffairsandSports;andMinisterofStateintheMinistryofInformationandBroadcasting.9. sHrI rAJ KuMAr sIngH:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofPower; andMinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofNewandRenewableEnergy.10. sHrI HArdeep sIngH purI:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofHousingandUrbanAffairs.11. sHrI AlpHOns KAnnAntHAnAM:MinisterofState(IndependentCharge)oftheMinistryofTourism; andMinisterofStateintheMinistryofElectronicsandInformationTechnology.

MInIsters OF stAte1. sHrI VIJAy gOel:MinisterofStateintheMinistryofParliamentaryAffairs;andMinisterofStateinthe MinistryofStatisticsandProgrammeImplementation.2. sHrI rAdHAKrIsHnAn p.:MinisterofStateintheMinistryofFinance;andMinisterofStateinthe MinistryofShipping.3. sHrI s.s. AHluwAlIA:MinisterofStateintheMinistryofDrinkingWaterandSanitation.4. sHrI rAMesH CHAndAppA JIgAJInAgI:MinisterofStateintheMinistryofDrinkingWaterandSanitation.5. sHrI rAMdAs AtHAwAle:MinisterofStateintheMinistryofSocialJusticeandEmpowerment.6. sHrI VIsHnu deO sAI:MinisterofStateintheMinistryofSteel.7. sHrI rAM KrIpAl yAdAV:MinisterofStateintheMinistryofRuralDevelopment.8. sHrI HAnsrAJ gAngArAM AHIr:MinisterofStateintheMinistryofHomeAffairs.9. sHrI HArIBHAI pArtHIBHAI CHAudHAry:MinisterofStateintheMinistryofMines; andMinisterofStateintheMinistryofCoal.10. sHrI rAJen gOHAIn: MinisterofStateintheMinistryofRailways.11. generAl (retd.) V. K. sIngH:MinisterofStateintheMinistryofExternalAffairs.12. sHrI pArsHOttAM rupAlA: MinisterofStateintheMinistryofAgricultureandFarmersWelfare; andMinisterofStateintheMinistryofPanchayatiRaj.13. sHrI KrIsHAn pAl:MinisterofStateintheMinistryofSocialJusticeandEmpowerment.14. sHrI JAswAntsInH suMAnBHAI BHABHOr:MinisterofStateintheMinistryofTribalAffairs.15. sHrI sHIV prAtAp sHuKlA:MinisterofStateintheMinistryofFinance.16. sHrI AsHwInI KuMAr CHOuBey:MinisterofStateintheMinistryofHealthandFamilyWelfare.17. sHrI sudArsHAn BHAgAt:MinisterofStateintheMinistryofTribalAffairs.18. sHrI upendrA KusHwAHA:MinisterofStateintheMinistryofHumanResourceDevelopment.19. sHrI KIren rIJIJu:MinisterofStateintheMinistryofHomeAffairs.20. dr. VIrendrA KuMAr:MinisterofStateintheMinistryofWomenandChildDevelopment; andMinisterofStateintheMinistryofMinorityAffairs.21. sHrI AnAntKuMAr Hegde:MinisterofStateintheMinistryofSkillDevelopmentandEntrepreneurship.22. sHrI M. J. AKBAr:MinisterofStateintheMinistryofExternalAffairs.23. sAdHVI nIrAnJAn JyOtI:MinisterofStateintheMinistryofFoodProcessingIndustries.24. sHrI y. s. CHOwdAry:MinisterofStateintheMinistryofScienceandTechnology; andMinisterofStateintheMinistryofEarthSciences.25. sHrI JAyAnt sInHA:MinisterofStateintheMinistryofCivilAviation.26. sHrI BABul suprIyO:MinisterofStateintheMinistryofHeavyIndustriesandPublicEnterprises.27. sHrI VIJAy sAMplA: MinisterofStateintheMinistryofSocialJusticeandEmpowerment.28. sHrI ArJun rAM MegHwAl: MinisterofStateintheMinistryofParliamentaryAffairs;andMinister ofStateintheMinistryofWaterResources,RiverDevelopmentandGangaRejuvenation.29. sHrI AJAy tAMtA: MinisterofStateintheMinistryofTextiles.30. sMt. KrIsHnA rAJ: MinisterofStateintheMinistryofAgricultureandFarmersWelfare.31. sHrI MAnsuKH l. MAndAVIyA:MinisterofStateintheMinistryofRoadTransportandHighways; MinisterofStateintheMinistryofShipping;andMinisterofStateintheMinistryofChemicalsandFertilizers.32. sMt. AnuprIyA pAtel:MinisterofStateintheMinistryofHealthandFamilyWelfare.33. sHrI C.r. CHAudHAry:MinisterofStateintheMinistryofConsumerAffairs,FoodandPublic Distribution;andMinisterofStateintheMinistryofCommerceandIndustry.34. sHrI p.p. CHAudHAry:MinisterofStateintheMinistryofLawandJustice;andMinisterofStatein the MinistryofCorporateAffairs.35. dr. suBHAsH rAMrAO BHAMre:MinisterofStateintheMinistryofDefence.36. sHrI gAJendrA sIngH sHeKHAwAt:MinisterofStateintheMinistryofAgricultureandFarmersWelfare.37. dr. sAtyA pAl sIngH:MinisterofStateintheMinistryofHumanResourceDevelopment; andMinisterofStateintheMinistryofWaterResources,RiverDevelopmentandGangaRejuvenation.

RBI Governor hlui in Demon-etisation \ha ti lo

new deLHi: Reserve Bank of India (RBI) Gov-ernor hlui Raghuram Rajan chun, PM Narendra Modi in India pawisa Rs. 500 le Rs. 1000 notes hai hmang zawm ta lo dinga a that (de-monetised) thuah a ngaidan hrilsuok loa hun khang chen a um hnungin a lekhabu thar tak ‘ I Do What I Do: On Re-form, Rhetoric & Resolve’

a chun Demonetisation kha \ha a tinaw thu a zieklang. Demonetised ding thua khan rawn nisienkhawm thutlukna siemna dinga RBI chu rawn a ninaw thu a hril. February, 2016 khan sawrkarin a ngaidan an dawn angin \awngkamin demone-tisation thua a ngaidan chu a lo hril niin Rajan chun a hril. (OD)

Blue Whale Challenge level 20 chel tlung hman; an puong

CHennAi: Tamil Nadu mi kum 13-a upa Roshan (hming thleng) chun tulaia internet game \ium inlar takel Blue Whale Chal-lenge chu a smartphone-a inthawk download in ie-manichen a lo inkhel ve a, level 20 a phak chinah administrator chun Blue Whale lim ziek dingin a ti a, hi taka inthawk thil in-diklo um ti ringna a nei leia intalsuok tuma \hang a lak hnungin school-a aware-ness nei huna an hotuhai kuomah an puong. Roshan in a hril dan chun, Level 20-na a phak huna hin administrator kuomah hi game bansan a nuom thu a hril leiin ama le a nu le pa hai that din-gin an vau niin a hril. A game hi phone-a inthawk sukbo (uninstall) a tum a, sienkhawm a harsa leiin phone factory setting reset a thaw thu school-a aware-ness drive thaw huna an ho-tuhai kuoma a hril. Roshan hi Class IX in-chuklai a ni a, school dan-ga kai a ruol han down-load ve dinga an hril ani leia iengang am ti hriet nuomna a nei leia a down-load niin a hril. Games software hin e-mail ID, thlalak le contact number

hai an hung ngen angin a pek a, \an hlim chun inkhel an hawi a, \i ding iengkhawm a um nawh tiin a hril. Amiruokchu, ni 5 an khel hnung chun a hung danglam pei a, thlahrang film en dinga hril a ni a, en le ennaw sukchiengna dinga record dinga hril a ni bawk a, zanril lai tak app fethlengin ‘The Ring’ horror film en dingin an hung thawn a, downloadin a nu le pa hai inhnungin a en ngei thu a hril bawk. Hienga fe peiin level 20 ka tlung chun ka banah pentui buong (blue pen) a Whale lim ziek dinga inhri-ettir ka ni a, level 30 a chun blade hmangin a bana blue whale lim ziek dinga hrilna YouTube Video a dawng a, chuphing chun tawpsan dinga theitawpa hma a lak thu an hotuhai kuoma hin a hril a nih. Hieng thil tlung popo hi a nu le pa han an hriet-pui loa a lo thaw le a nu mobile phone hmanga a download le an khel a ni bawk. Hienga Mr Roshan an puong hnung hin a nu le pa hai kuoma inhrietti-rin mobile phone hi pe ta lo dingin an inhriettir niin an headmaster chun a hril.

Sports Minister thar din-ga Rathore ruot an lawmnew deLHi: India inkhelmi hai chun Olym-pic silver medalist shooter Rajyavardhan Singh Ra-thore Sports Minister thar dinga ruot a nina chu an lawmpui thu hrilin dit-sakna an inhlan tawl. Mr Rathore hi kum 2004 Athens Olympic-a double trap event-a Silver medal lo dawng ta a ni a, Rathor hin Vijay Goel a thlakthleng a nih. A hma khan minister of state for Information and Broad-casting a lo chel a nih. Rathore sports minis-

ter dinga ruot a ni lawm-puitu hai lai hin a shooter chanpui le 2008 Beijing Olympic games Gold medalist Abhinav Bindra, shooter tho Gagan Na-rang; London Olympic bronze medallist boxer le MP Pi Mary Kom, Khel Ratna awardee Devendra Jhajharia; gymnast star Dipa Karmakar; Indian Hockey captain hlui Viren Rasquinha; Olympian shooter Joydeep Karma-kar bakah sports Minister hlui Ajay Maken hai an \hang.

Silai leh chuktuoa suol-lui, mi suolluitu 3 man

bHopAL: Madhya Pradesh-a Gwalior a chun zani hmasa zan khan nuh-mei naupang kum 11 mi chu an chengnain tuolah a nu le a upa tleirawl pak-hat hai hmuhawiah silai le chuktuoin suollui a nih. Hi thil le inzawm hin Police chun mi 3 an man tah. A suolluitu pasal 3 hai hi zan darkhat velah

an inah hin an va fe a, a nu le a upa kum 14 mi hai chu kap dinga vauin nuh-mei naupang hi tuolah \huoisuokin an suollui el nia hril a nih. Hi le inzawma man hai chu- Jhanwar Singh Kush-waha (36) le a \hangpuitu- Raju Kushwaha (25) le Ramniwas Kushwah (24) hai an nih.

nuhmei a lu bo ruong hmuKoLKATA: West Ben-gal-a Hoogly district-a chun zanikhan nuhmei pakhat Anna Pakhira thisa ruong, a lu umlo chu Hari-pal areai-a an chengnain bul hnai ruobil lai hmu a nih. Ms Anna Pakhira nu le pa hai chun an naunu hi a pasalin a that niin an in-

tum. Anna Pakhira hi chem ngei takel hmanga a ring tan niin an lang a, a ru-ong hi outopsy thaw dinga thawn a nih. Hi thil tlung le inzawm hin a pasal Gour Pakhira chu Police han manin thu indawna an nei mek.

Page 3: hlawtling Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet ... Thar/2017/September/HT-04-09-2017.… · Pur le Imphal chena doc-tor hung panpui a ni a, sienkhawm infection a lo nasa ta

Hmasawnna Thar3 THLArAm (sepTember) 04, 2017THAw|Anni (mondAy) nATionAL/inTernATionAL & AdverTisemenT

LAKTAwi

UP BJP President an hmang

bAreiLLy: Uttar Pradesh-a Bareilly district BJP President Ravindra Singh Rathore chu ni 3 liemtaa inthawk khan a umna hriet loin an hmang. Mr Rathore hi Thawleni liemtaa Mathura tieng a fena lampuia a chinchang hriet loa um ta nia hril a nih. BJP leader, a sunghai le midang dang khawmin an zawng zing a, sienkhawm hmu a la ninaw a nih. (ANI)

GJM President man din-ga nasa taka zawng

dArjeeLing: West Bengal Police chun inbih-mang mek Gorkha Janmuk-ti Morcha (GJM) ‘lookout notice’ an suo hnungin za-nikhan Darjeeling hill le a se vel haiah dappui nasa takin an thaw. GJM Convenor Ta-mang in September 12, 2017 nia state sawrkar le inbiekna nei nawk ni ding chena shutdown hlip lailawk a ni thu puong sienkhawm GJM \huoitu

lien tieng han an pawm-puinaw leiin Gorkhaland hran ngenna le inzaw-ma Shutdown thawa um khawm sunzawm pei a la ni a, Shutdown hi ni 80 zet a tling ta a nih. West Bengal minister Gautam Deb chun Sikkim sawrkar le police administra-tion hai chu Gurung le a rawi hai man loa intlanhmang ti-rin an tum bakah Bimal Gu-rung a thupruk/venghim a nih tiin an tum. (PTI)

Nupui pakhat Rel-a inthawk a tlahlum

new deLHi: Zanikhan Old Delhi Railway sta-tion a chun nupui pakhat Rel-a inthawk a tla thla a, damzo lovin a thi. Tu ti hri-etlo pasal pakhatin a purse inchuthlakpek a tum a, an inkeibuoinaa Rel-a inthawk tla thlaa thi nia hril a nih. Rela inthawka tlahlum hi Sudhir (40) a ni a, na taka a hliem leiin hospital panpui a ni a, sienkhawm damzo lovin a thi a nih. Police chun rukru/suom-hmang hi man a ni theina dingin CCTV thlalak hai enfelna an nei mek.

Shiv Sena in cabinet reshuffle a sawisel; Lalu in Nitish a diriem

new deLHi: Zanita Union cabinet sawidangla-ma um chungthuah NDA-a \hang Shiv Sena chun sa-wiselin, NDA reshuffle ni lovin ‘BJP reshuffle’ a ni lem tiin an hril a, minister a laklut thar hai intiemkam-na hunsera khawm Shiv Sena hi an \hang nawh. Shiv Sena MP San-jay Raut chun, BJP chu thlawpna an mamaw huna chau mi hriefu hlak a nih tiin a hril a, NDA chu a thi vang ta a, BJP inrawi Na-tional Democratic Alliance (NDA) chu paper a chau um a nih tiin a hril. BJP chun Presidential elec-tion annawleh parliament-

ah \hangpuina a mamaw chauin Shiv Sena chu a hrietfuk hlak a nih. Power le portfolio-a phing\am kan ni nawh tiin Raut chun a hril. Hieng laizing hin Grand Alliance-a Nitish le lo inthlawp RJD Chief Lalu Prasad chun tulai hnaia Grand Alliance suok-sana NDA zawm JD(U) chief Nitish Kumar chu diriemin, minister thar hai laklutna inkhawmah JD(U) chun fielna khawm an dawng nawh. Mani mipui hai maksantu chu midang khawmin an dit nawh, hi hi Nitish Kumar chantawk a nih tiin Lalu chun a hril.

Pakistan sipai han hung kap

srinAgAr: Pakistan si-pai hai chun zanikhan cease-fire bawsiein Kashmir-a Kupwara district, Line of Control silaiin an hung kap a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh. Pakistan sipai hai hin zani zanrila inthawk zani zingkar chen khan an hung kap niin army official thu-suok chun a hril a, India si-pai hai khawmin an kaplet ve tiin official thusuok chun a hril.

Nigeria ramah Chol-era leiin mi 14 thi

mAidugiri: Nigeria rama chun Boko Haram hai chetna leia ralzam relief camp-a um mi 14 zet Chol-era leiin an thi ta a, tuhin Cholera invawi ni dinga ring mi 186 vel an um mek niin health ministry thu-suok chun a hril.

Tamil Nadu-ah building chim leiin mi 4 an thi

TiruCHirAppALLi: Tamil Nadu-a Thanjai Kula street-ah zanikhan In sawng thuma insang a chim leiin pasal naupang kum 5 mi \hangin mi 4 in thina an tuok bakah midang 5 na takin an hliem. Building chim hi kum 70-a upa a nitah. Hi building chima thi hai chu Karthick (30), a naupa Harish (5) le nupa tuokkhat Palani le Rajathi hai an nih. Mak takelin Palani le Rajathi hai

nau nuhmeite thla 18 mi chu dama sansuok a nih. Building chim hun hi zani zingkar dar 3 vel, buildinga cheng hai imu inhnik taka an in laia tlung a nih tiin fire brigade offi-cial chun a hril. Building chim hi mi 20 vel umna a ni a, sung-kuo pakhat hai chu In chim huna hin an um naw a, \henkhat chu an tlansuok hman a nih.

Lalhmingthang Sanate inrawi HPC(D) le Mizoram inbiek tumna a tlawl

AizAwL: Mizoram sawrkar le H. Zosangbera inrawi HPC(D) han inrem-na lampui dapa inbiekna an nei mek chu, inremna tluontling a hung um thei nuomna leiin Mizoram sawrkarin Pu Lalhmingth-ang Sanate inrawi HPC(D) hai khawm inbiekpui le inremna siemnaa in\hangtir ve a tum a. Hi le inzawmin August thla tawpa Pu Lalhmingthang Sanate inrawi HPC(D) hai le inbiekna nei dinga ti chu Pu Lalhmingthang Sanate inrawi HPC(D) hai rawt-na Mizoram sawrkarin a

pawmnaw leiin a tlawl ta niin ei thu dawngna chun a hril. Pu Lalhmingthang San-ate inrawi HPC(D) chun inbiekna nei hma hin Au-tonomous district Coun-cil hran an ngen bakah inbieknaa hin sawrkar thlungpui aiaw \hangve raw hai seh tiin sawrkar kuomah rawtna an peklut a. Sienkhawm Mizoram sawrkar chun Autonomous district council hran siem a tumnaw thu le inbiek an nuom chun condition um loa inbiekna hi nei dingin an hril a. Sienkhawm Pu

Lalhmingthang Sanate pawl hin inbiekna dinga condition an siem hai an hnukkir naw leia inbiek tumna hi \hul a hung ni ta a nih. Hieng laizing hin H. Zo-sangbera inrawi HPC(D) le Mizoram sawrkar in-biek nawkna ding hun chu sukfel vat a nita ding thu Home department official han an hril. Tuta \uma inbiekna nei nawk a hung ni chun official level-a in-biekna nuhnung tak ni tang a ta, a dang chu Political level-a inbiekna a nei nita dinga hril a nih.

NEET thua Ms Anita inkhaihlumna thua

protest nasa tak umCHennAi: MBBS le BDS inchuk ding thlang-suokna dinga NEET exam-a a tlingzonaw leia Dalit mi student pakhat Ms Anita in Supreme Court fethlenga NEET a hek le MBBS admission a hmu theinaw beidawnga zani hmasaa ama le ama an khai hlumna le inzawmin zani hmasa khan Tamil Nadu a chun student sangtelin nuo-rna le protest nasa tak an nei a, protest a \hang stu-dent sangtel man an nih. Hieng laizing hin Ms Anita (17) ruong chu zan-ikhan Kuzhumur hmuna rawliem a nitah.

Cabinet Reshuffle umzie bo: Yechurry

new deLHi: Commu-nist party of India-Marxist (CPM) general secretary Sitaram Yechury chun, BJP inrawinaa NDA sawrkar-in Union Cabinet a sa-widanglam (reshuffle) chu umzie bo, demonetisation hlawsamna leia mipui lun-gril keipengna dinga game mei mei a nih tiin a hril.

Delhi a hospital-ah January thla sung mi 1,500 chuong thinew deLHi: Delhi-a sawrkar hospital 4- Ram Manohar Lohia (RML), Guru Tegh Bahadur (GTB), Deen Dayal Upad-hyaya (DDU), le Baba Saheb Ambedkar (BSA) haia chun January thla sung khan enkawla um damnaw 457; 575; 248 le 258 , an rengin damnaw 1,538 ve-

lin thina an tuok niin RTI hmanga indawnna dawnin sawrkar chun a hril. Damnaw an enkawl hai hi Uttar Pradesh le Bihar haia mi dam an ni a, na taka an damnaw (critical) hnunga hung panpui dam an nitawl tiin GTB medi-cal superintendent Sunil Kumar chun a hril.

Thil phurtu Rel eksiden

bHubAneswAr: Od-isha-a Cuttack crossing a chun zanikhan thil phurtu Rel pakhat a eksiden a, thi le hliemna tuok ruok chu an um nawh. Hi lei hin hi lam-puia Rel service ding ie-manichen a sukbuoi pha a, sienkhawm darkar 2 sun-gin inthielfai nawk vawng a nih. (PTI)

PM Modi in China a pan

new deLHi: Prime Minister Narendra Modi chu ni 5 sung thang dinga China le Myanmar ram hai inzin dingin zanikhan New Delhi suoksanin China ram a pan a, zanikhan China a tlung. PM Narendra Modi hi Xiamen khawpuia BRICS (Brazil-Russia-India-Chi-na-South Africa) Summit vawisuna inthawk \an din-gah \hang a ta, China rama ni 3 sung a cham ding a nih. Summit-a a \hang zo

hin PM Modi chun Myan-mar ram hung sir malam a ta, September 7, 2017 India ram tieng a hung kir nawk ding a nih. China ram a cham sung hin PM Modi le China President Xi Jinping leh khawm inbiekna an nei ring a nih. PM Narendra Modi chun Xiamen khawpui a tlung le inzawmin zanikhan Wyndham Hotel hmunah China rama India mi cheng hai inpawlpuina a nei.

MP ni lo 4 minister a laklut hin PM in a politi-cian hai a ringzonaw ti a suklang:Tewari

new deLHi: Zanita Union Cabinet sawidan-glam a ni huna sawrkar of-ficer (bureaucrats) pension ta hnung mi 4 zet Cabinet-a laklut an ni chun NDA

sawrkarin a politicians hai a ringzo tawknaw ti a suk-lang tiin an hril. Ministers dinga laklut thar mi 9 hai chu “Senior citizens’ Club” a nih tiin Congress spokes-

person Manish Tewari chun a hril. Cabinet suklien huna hin MP (Member of Parlia-ment ni lo) IAS officer hlui Alphons Kannantha-nam, diplomat hlui Hard-eep Singh Puri, Mumbai Police Commissioner hlui Satyapal Singh le Union Home Secretary hlui RK Singh hai chu MP ninaw hai sienkhawm minister dinga laklut an ni a. Hi thil hin Prime Minister Naren-dra Modi in a political col-leagues hai a ringzo nawh ti a sukchieng a nih tiin Tewari chun a hril.

UP in minister an hau taknew deLHi: Zanita Union Cabinet sawidan-glam hunah Uttar Pradesh a inthawk minister pakhat chau laklut nisienkhawm tuchena Narendra Modi sawrkar-a Union minister hau tak an la nih. Tuhin PM Narendra Modi \hangin Uttar Pradesh chun centre sawrkar-ah minister 12 an nei mek a, tuta NDA sawrkar-a minis-ter umzat chu Prime Minis-ter \hangin 76 an I a, 27 hai

chu Cabinet rank, 11 hai chu minister of state with independent charge le 37 hai chu minister of state an nih. Lok Sabha-a inthawk ministers 57 le Rajya Sab-ha-a inthawk minister 18 an um. Ms Nirmala Sithara-man cabinet-a hlangkai a ni leiin tuchena Union cabi-net-a nuhmei 6 an um ta a, minister of state-ah nuhmei 3 le council of minister an um ta a nih.

North Korea-in Hydrogen Bomb Thar Ensin, A HlawtlingpyongyAng: Lulul tak le Saipui lamlawn thawa Nuclear Bomb a nei theina ding a ni phawt chun a ram mipuihai phing\ama an thi \eu khawm pawi sa lo, UNSC le US han a hnuk an rek zing ta khawma Missile le Bomb la siem sunzawm pei North Korea chun khawvel \ithawng ang ngeiin atom bomb nêka a let tama hrât Hydrogen Bomb (H-bomb) hlâwtling takin a ensin a, ‘thermonuclear power’ ram a ni tah tiin Pathienni khan a puong. Khawvelin an lauthawng ang ngeiin nuclear bomb a ensin vawi rukna ding chu Pathienni khan hlâwtling takin a nei a. Japan, South Korea le US chu a suklung-sen hle. Japanese Prime minister Mr Shinzo Abe chun, “pawm theilo ding” a nih tiin a hril a. South Ko-rea President Moon Jae-in chun a Cabinet emergency meeting a ko nghâl a. Texas thlipui le tuilet leia buoi US President Trump comment ruok chu hriet a lan nawh. North Korea TV chun Kim Jong Un le scientist han H-Bomb an en lai lim le H-Bomb lim hran hranhai state TV ah suklangin, ‘Hydrogen Bomb chu hlâwtling taka ensin a ni tah” tiin hmêl hlim takin a puong. A hril dan chun, “Hi bomb hi tuta hmaa mihai nek daia lien a nih a. Ei ramin a thiltum (goal) nuclear bomb nei dinga a ti ei tlungna a ni tah” tiin a hril. TV screen-a

hin Kim Jong Un-in Sept.3 a H-Bomb test dinga thu a pêkna ‘sign order’ khawm a suklang bawk. South Korea le US le midang dang han North Korea nuclear râlthuom a siemna le ensinna an en thlakna hmun lai lirinhning 6.3 magnitude a um ti thu an puong zo charin hi thupuong hi a hung suok a nih. South Korea mithiemhai hril dan chun H-Bomb hi ni kuma an test 10-kiloton nek khan a let 5-6 velin a hrât lem nia a hriet a nih. Test thu an puong hma hin Kim Jong Un-in Nuclear Weapon In-stitute a sir lai lim, ICBM a fit thei nuclear bomb an siem a enlai thlalâk khawm an pholang bawk. Tuta H-Bomb (thermo-nuclear devices tia hril bawk) ang hi chu North Korea-in a nei a ensin vet atomic bomb narân hai nêkin a let tamtakin a hrât a nih. “A bomb hrât dan hi ieng ang khawm lo nisien, ‘ther-monuclear bomb’ a nih ti a chieng tah a. A Nuclear

Bomb program-a hmasâwn-na a nih ti fiena a nih” tiin Arms Control Wonk a Jef-frey Lewis chun a hril. Chinese enthlatuhai khawmin nuclear râlthuom an ensina hmun lai magni-tude 4.6 a hrât hnuoi inhning an hriet zovin lir inhning thawk hnina an hriet nawk thu an hril a. Bomb puok zova tlang/puk chim nawk ni dingin an ring. China le NK ramria Chinese hai khawmin second 10 vel lir inhning kan hriet tiin an hril. Hieng ang Nuclear bomb hi an ensin phât chu thlaler khawm a kang \âwl vawng thei a, tlang hnuoi (puk) a nih chun tlang po khawm a tum hnuoi vawng thei bawk a nih. North Korea chun US kap phâk ding ICBM a siem hlâwtling tah a. Tuhin ICBM phur thei ding Nu-clear Bomb a siem/ensin hlâwtling nawk tah a. A Nuclear Program chu tu dang ruol lovin hma a sawn pei a. Indona tiengin am inremna le muongna tiengin hma a sawn nawk ding ti

chu tukhawmin an hriet tah nawh. North Korea chun US le a ruol han an thaw ngam nâwna dinga nuclear bomb hi nei (tum) niin an hril a. Hieng ang bomb a nei chun nuom elin an run ngam a ring naw leiin an \hi\hai vel hlak a. Tuhin H-Bomb a nei ti chieng takin a hung pholang nawk ta a nih. University of North Ko-rean Studies, Seoul-a Koo Kab-Woo chun, “US in inbiekna nei a rawt hmak-hat chu North Korea hin a nuclear program tawpsan naw nih” tiin a hril a. North Korea nuclear program le inzawmna neia hriet Paki-stan khawmin nuclear bomb a neina dingin vawi ruk char test a nei a. North Korea khawm a vawi rûkna char a ni ta leiin a thaw belsa ring a um tah nawh, H-Bomb a nei tah leiin” tiin a hril bawk. Nuclear bomb nei seng seng chu indo el an ngam bik nawh a. inhmelmak naw lei le inhmangai lei ni chie lo, in\ituo lei khawm ni bawk lo, anachu, iemani vengna le \ithawngna leiin an indo naw mei mei a nih a. Bible-in ‘hun’ a ti hun a tlung ta phât chu tuta an râlthuom neihai chu Pathien thu sukpuitlingna ding turtu Hmangruo la hung nîng an ta. Khawvela thil tlung ding, ‘thlapa inthim’ le ‘nisa var insuo ta lo’ thilhai chu nu-clear bomb hai leiin la tlung a tih, ti hi Bible thiemhai hril dan a nih.

Japan le Security dialogue-ah Jaitleynew deLHi: Zanita Union Cabinet sawidan-glam hunah Ms Nirmala Sitharaman chu De-fence portfolio pek nita sienkhawm incharge-a defence ministry lo cheltu Arun Jaitley chu vawisuna Japan le security dialogue-ah la \hang a tih.

Goa Chief Minister ni dinga Mr Manohar Par-rikar in March thlaa de-fence minister a tlansan hnunga Mr Jaitley hin Fi-nance bakah defence min-ister a hung chelsa a nih. Dan pangngai a chun Defence minister thar hi dialogue-a \hang ding a

ni a, sienkhawm logisti-cal thilah hun an bichil taluo leia Jaitley hi secu-rity dialogue pawimaw tak um dinga la \hang ding a nih. Security dialogue ni 2 sung nei zo hnungah Ms Sitharaman hin Defence minister charge a lak ding a nih.

san francisco-a Russia Hmunpui Us-in A man betw A s H i n g T o n : U S sawrkâr chun, a thupêk anga Russia official US suoksan dinga tihaiin thupêk ang taka an zâwm ti fie a ni tah leiin US-a Russia hmunpui pathum hai chu Pathienni khan US sawrkarin an rên-gin a manbet (hluo) tah niin official thusuok chun a hril. Russia rorêlna insangtak Kremlin chun ‘khel’ tiin, US sawrkâr chun thawluina hmangin an tum a. America sipai han kawtkhar hai suksiet dinga an ti leiin Russia staff han an hawngpek niin a hril a. US sawrkâr thusuok ruok chun ‘khel’ tiin a hril ve nawk. FBI han compound a ‘thil le mihriem’ po po an inthielfai vawng tia Rus-sia intumna chu hnâwlin, American hai chun Russia embassy staff hai chun in-tlawnpuiin an inthla suok niin a hril. US a Russian consulate/embassy pathum an inruok or hren bethai chu San Fran-cisco, Washington DC le New York a mihai an nih. State Department-in e-mail hmanga reporters hai a hril dan chun, “Hieng hmunhai hi Russia staff han an suok-san tah ngeia, thil Iengkim US kutah him takin an um tah ti fiena dinga sawrkârin a hren/hluo a nih” tiin a hril.US chun San Francisco a Russia consulate chu khara, Washington le New York office haia office siem/pe dingin a hril a. Hi thil hi Moscow-in US diplomats 455 a hnawtsuok thungrul-

naa US-in a thaw a nih. Rus-sia chun US chu an office/consulate a khâr pêkna chun international law a bawsiet a nih tiin an tum. Russian Foreign Min-istry chun US Dy Chief of Mission, Moscow Anthony Godfrey kuomah dan ang takin a lungawinaw thu a hril a. Office thlang kuol-na thu chu “la um ngai lo thawluina’ a nih tiin a hril. Russia Foreign ministry hin an Facebook account ah US staff han an consulate room tin luta an khâr pek dânhai video an up load bawk. State Department chun hi hmun hi thil dang intel-ligence thil zawngnain an la dap zui pei ding am ti le thil dang dang zawnahai chu a la dawn nuom nawh a. Hi thila hin FBI an \hang le \hang naw tu khawm a hril nuom bawk nawh. Sept. 3 kha suoksan din-ga thupêk tâwpna (dateline) a nih a. Consulate building ah zâna khan meichawk le meikhu hmu a nih a. Secu-rity han an va enfel chun

Russian staff han ‘buoina iengkhawm a um nawh’ ti an lo hril a. A zingah US chun a nam dawk lui tâwl ta a nih. Hienga US-in Russia hmunpui office hai a kharpek hi, Cold War tâwp tieng 1986 a inthawka Russia chunga US a chêt rawngna tak a la ni a. Cold War lai khawm khan US le Russia hai hin an diplomats (palaihai) ve ve tamtak an inhnawtdawk tuo ve ve tah a nih. Hi thil bâka hin Trump le Russia an \hangruola Election 2016 kha an suk-danglam a nih ti thu suina leiin Russia le US inlaich-inna chu a tha naw hle bawk a. Tharum insuona em a la tlung nawa chu, Ukraine le Syria buoina haia inthaw-ka Russia le US inrawlna kakhawk chu an la tuor pei niin an lang. A ruk taka President Trump le Putin inruola that tumna le an ram pahni sum-dâwngna siemlien an tumna chu sawrkâr thil buoina leiin an kar a hla deu deu lem niin an lang.

ATMs a Rs. 200 notes lak theina dingin thla 3 hun a la aw dingnew deLHi: Reserve Bank of India (RBI) chun, karkhat liemtaa bank notes thar an suo Rs. 200 note thar ATMs haia laksuok theina dingin thla 3 vel bek hun a la aw ding thu a hril. Banks \henkhat chun ATM companies hai pawisa notes thar laksuok theina dinga test \an dingin an nawr ta a, sienkhawm tuchena hin ATM compa-nies hai chun pawisa note thar laksuok theina dinga recalibration thawna din-gin note thar supply an la dawng naw bakah RBI a inthawk ATM machine hai

recalibration thawna dinga inhriettirna an la dawng naw niin ATM companies hai chun an hril. India rama um hai po poah Rs. 200 laksuok theina dinga machines hai siem a ni dim ti khawm sukchieng a la ni nawh. AGS Transact Tech-nologies Limited a Chair-man le Managing Director

Ravi B. Goyal chun, RBI a inthawk inhriettirna an dawng charin pawisa notes thar hai laksuok theina din-ga ATMs hai recalibration sin an \an nghal ding thu a hril. Rs. 200 note thar hi tuchena RBI Offices le bank \henkhat haia chau hmu thei a la ni a, State Bank of India le Punjab National Bank hai khawmin an dawng ta a, sienkhawm branches hai chun an la dawng nawh. Tu hri hin Rs. 200 notes hi RBI press a chau sut a nih. (IANS)

Obama-in Trump Enthlakna Fi-ena A Um Nawh: JD

w A s H i n g T o n : U S Justice Department chun, President Donald Trump-in election 2016 lai khan Presi-dent hlui Barrack Obama le a rawi haiin a election campaign le ama office ngei Trump Tower khawm enthlain an ngairuk (wired-tapped) tia an tumna chu fiena iengkhawm a um nawh tiin a hril. Sawrkar watchdog pak-hat American Oversight-in freedom of information request a siem ang dung-zuia Justice Department-in Zirtawpnia court filling dungzuia a dawnnaa chun, “March 4, 2017 nia Presi-dent Trump-in Twitter-a

a tweet (post) angin, FBI (Federal Bureau of Inves-tigation) le NSD (National Security Department) hai chun Trump Tower ngaith-lâk (wire-tap) a nina fiena iengkhawm an hmu naw thu an puong” tiin a hril. NSD hi Department of Justice kaupeng a nih. FBI hin kha hma met khawm khan Trump a team le Russia hai an \hang kawp ti intumna thubuoi chu a lo sukfel ta a nih. President Trump a thuhril \henkhat hi thutak am phuokfawm ti khawm hriet thei an ngai naw leiin tamtak a chawkbuoi a, FBI le CIA chen chen an phihli zak el hlak a nih.

Page 4: hlawtling Centre-a BJP-NDA sawrkâr suklienin cabinet ... Thar/2017/September/HT-04-09-2017.… · Pur le Imphal chena doc-tor hung panpui a ni a, sienkhawm infection a lo nasa ta

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLArAm (sepTember) 03, 2017pATHienni (sundAy)

Tuolsung zawmna Jane Fonda le Robert Red Ford Lifetime Achievement AwardveniCe: French nunghâk Hol-lywood film star hai laia hmêl\ha le sexy a inthang hmasa pawl le dam sawt pawl tak Jane Fonda (78) le a tleirâwl lai 1960s a inthawka an changpui hlak tlangvâl hmêl\ha le sexy kum 81 a ni hnung khawma la smart zing Robert Redford hai chu 74th Venice Film Festival 2017 ah Lifetime Achievement Award inhlan an nih. Jane Fonda le Robert Redford hai hi an chang kawpna hmasatak, in match em ema an changna hma-satak ve ve chu college life romantic comedy “Tall Story” a nih a. Kum 70 an chuong hnunga an chang kawp nâwkna le Golden Lion for Lifetime Achievement award an dawngna chu “Our Souls At Night” ti Netflix (TV) a nih. Jane Fonda, screen le a taka inang chara in-kiss le love play huoisen chun, Lifetime Achievement Award an pek chu a lâwm taluoa, mitthli leh Robert darah a \ap hlawl a. An tleirâwl laia inthawka nupa nun screen-a lo chang kawp ta hlak, tar hnung kum 70 chuong hnunga an hei chang nawk chu an hawi danglam

dan hrilin, “Kha nek khan sawt met sien \ha ding” tiin fiemthu thutakin a hril. “Robert ta dinga sex scene changtu ding ka nih ringawt” tiin, in kiss a thiem a, chuleiin, kum 20 ka ni lai a kan inkiss kha kum 80 hnungin ka hei kiss nawk a na, danglam tak a nih” tiin a hril a. Robert khawm an nui ringawt. Screen Legend Jane Fonda hi a tar taa chu zakuol fuol (Nude Gown)

mawi danglam taka parte chi hran hrana embroidery siem design nal deu a hak a. Robert chu coat suit dum, a hnuoia zakuo var le necktie dum a awrh a. A hmai vun a \âwm taa chu a hmai tlang \hatna a la bo nawh. Jane Fonda hi a naupa kum 44 mi Troy Garity in a hung zui a. Coat suit dum hâkin a nu hi a kei \huoi deu ran tah. Jane Fonda le Robert Redford changna, an inlâr \anna chu

“Barefoot in the Park” ti 1960s laia mi bawk kha a nih a. Tuta kum 70 hnunga an chang kawp nâwkna hi Indian film producer Ritesh Batra siem a nih a. Upat hnunga nupa nun (sex scene) vawi khat bek an chang kawp nawk theina dinga anni pahni bawk hi a fiel a nih a. Robert hi producer a ni nghâl bawk. Jane Fonda le Robert Redford hai hi Hollywood-a nupa inhmetak le chang thiemtaka hril an nih a. Robert hi a khat khawma film inlâr tak tak true story Western (Cowboy) hmingthang “Butch Cassidy” le “The Sundance Kid (1969) le “The Way We Were” (1973) hai lo chang tah a nih. Jane Fonda le an tlangvâl laia film, an chawng kawp, an in-lârna dang chu “The Chase” (1966) a nih. An pahni hin Oscar Award pali an dawng tah a. Tuta an film nuh-nungtak hi, “Our Souls At Night” hi Oscar Award an dawng hnunga chang a nih a. Hmeithai le parawl, makhat ve vein \henum ah kum khat an um hnunga inhmangai hai chanchin a nih a. September 29 khin tlângzar nîng a tih.

Kristen Stewart Le Stella Maxwell Hai NYC ah

new yorK: “Twilight” a nu dak el, nunghâk hmelha tak, Sihal-mi le inngaizâwng Kristen Stewart (27) le Vic-toria Secret Fashion model Stella Maxwell (27) hai chu 2016 a inthawk khan an inzui tah a, nuhmei pasal inngaizâwng angin. An lan zui zing. Nunghak hmêl\ha tak Kristen chun transgender khawm ni chie lovin, pasal anga inngaina a nei lien lem ta tlat leiin nuhmei ngaizâwng a hung dit ta hlau el. Chuong ang bawkin nunghâk zen zet zot Stella Maxwell khawmin a nuhmei chanpui pasal anga um ditna a hung nei ve a. Mak takin an intuok fuk a nih. An inhmu tira inthawk khan an lan \he nawh a, an inngai em em a. Nupa ang takin inrem takin an la um zing a, an sin (career) ve ve khawm châwl lovin an thaw thei zing bawk a, inhawi an tih hle. Pawisa hmang seng ta lo nei a, hun zalen nei

tho bawk ta ding chun lêng thawveng nêka inhawi an ta dingin a um nawh. Chuleiin, kut inchelin New York Bazaar an kai a. Pawisa nei naw ang elin Jean kekawr a khup laia inek \ik \ek an bun ve ve a, nuhmei ve ve e ti lo chun nupa tak tak an hawi hle. A pasal lem Kristen chun kekawr Jean dum intight deu le pheikhawk var a bun a, sunglass le lukhum Cap khumin pasal chu a hawi ve tho. Maxwell chu a dung an sang lem a, Jean pawl T-shirt loose deu var a hak a. Sunglass dum leh a sam eng kawi ngiu chu an hme hle. Mawza bovin savun pheikhawk inhnuoi (low heels) a bun bawka chu Kristen nêkin a lan sang lem tho. Kut an inchel zing a, an inngai hmêl hle. Tu chena chu an chancin \ha naw hriet a la um nawh a, hmatieng peiah iem an ang ding chu hunin la hril a tih.

UEFA World Cup Qualification:Spain chun Italy hnein qualifying an hnai deu deu

Zirtawpni zan khan European re-gion world cup qualifying inkhel sunzawm a nih a. Group D-a um Wales chun an mikhuol Austria hai 1-0 in an lo hne. Wales hai hratna le goal umsun thuntu hi Benjamin Woodburn a nih. Ama hin minute 74 naah hi goal pawimaw tak hi a thun a nih. Tuhin Wales hi inkhel pasariah point 11 neiin Group D-ah pathumna an ni mek a, Austria hi

palina an ni bawk. Group G-a um Spain chun Italy an lo mikhuol ve a, 3-0 tawpin an lo hne. Spain ta dinga goal thuntuhai chu Isco(13`& 40`) le Alvaro Mo-rata(77`) hai an nih. Spain an hrat le inzawm hin an Group-ah point 21 neiin hma an \huoi mek.Group G-a um tho Israel le Macedo-nia an inkhel ve a, Macedonia chun 1-0 in hnena an chang. Macedonia

hi hrat lem hai sien khawm Group-ah pangana an la ni mek a, Israel hi palina an ni bawk. Group I-a um Ukraine chun Tur-key an lo mikhuol ve a, 2-0 in an lo hne. Ukraine an hrat dungzui hin an group-ah point 14 neiin hma an \huoi mek a, Turkey ruok chu palina an ni ve thung.Table :group dPos. Team Pld. GD PtsSerbia 7 9 15R. Ireland 7 4 13Wales 7 5 11Austria 7 0 8Georgia 7 -4 4Moldova 7 -14 2group gPos.Team Pld. GD PtsSpain 7 21 19Italy 7 11 16Albania 7 1 12Israel 7 -4 9Macedonia 7 -4 6Liechtenstein 7 -25 0

US Open 2017:

Rafael Nadal Round lina an hlapkaiUS Tennis Open fe me-kah Rafael Nadal chun a khingpui Argentina mi Leonardo Mayer hnein round lina a lo inhlangkai tah. September 2, 2017 a inkhelah Nadal hin Mayer lakah set khatna hrat naw sien khawm set hnina le set thumna haiah 6-1, 6-4 in a hrat lem a nih. An inkhel sung hi darkar thum le minute 16 zet a ni bawk. Nadal chun, ‘Inkhel

sung po po kha a khir vawng a, hratna ka chang hi ka hlim hle a nih,’ tiin a hril. Roger Federer khaw-ma Spain mi Feliciano Lopez hnein round of 16 a lo inhlangkai ta bawk.

Gareth Southgate : Sterling hi a tumru leiin a hma ang khan hung khel \ha nawk a tih

England football nation-al team manager Gareth Southgate chun Rahem Sterling chungthua a ngaid-an a hril lang. Ama hril dan chun Sterling hi a hmaa a khel \hat dan ang khan a hung invawr kai nawk ding a ni thu a hril. Zirtawpni khan England chun World Cup Qualification-ah Malta hai 4-0 tawpin an hne a, kha \um khan Sterling half zova thleng a nih.

Southgate chun, ‘Ama hi player danglam, hun sawt tak la \angkai ding a nih,’ tiin a hril tawp. Sterling hin kum 2015 khan £44m velin Manches-ter City a lo zawm a, tuhin Leroy Sane, Gabriel Jesus le Bernaldo Silva hai an um leiin inkhel a chang \ha mumal nawh a. Hi lei hin a thiemna tak tak khawm a hmang hman naw niin Southgate chun a hril.

shakira-in el Dorado World Tour Program siemLos AngeLes: Colombian singer inlâr, Shakira “Waka Waka” (40) chun hun iemani chen a châwl hnungin tam takin an nghakhla em em El Dorado World Tour a nei dan ding/hun a puong tah. Shakira hi a nauhai pahni’n zui veng an tih. Social media a fans hai kuomah hi thu hi puongin “Getting ready for the tour! Trying to get in shape!” tiin nasataka a work out lai lim leh a post. Tulai hin a video pakhat Nicky Jam changna “Perro Fiel” editing a thaw buoi lai tak a ni bawk. An buotsaina suklangin, “Whatever it takes to prep for #ElDoradoWorldTour, even swimming at

midnight Rocky style!” tiin Latin singer hin a ziek bawk. El Dorado World Tour program chu Nov.8 a inthawkin Cologne, Germany ah \an nîng a ta, February 10, 2018 in Las Vegas, New York ah tâwp a tih. Tuta program suklang po hi Europe le North America a nih a. Latin America Tour chu khaw hnungah puong nîng a tih. “Khawvel hmun tina ka hla ngaithlatuhai po po lawmthu ka hril cheu. In hla dit le ka hla dithai saka in hmaa stage-a inlang kar ka nghâkhla tah. El Dorado lamlien chu hitaka inthawk hin an \an” tiin a program detail a hnuoia ang hin a târlang.Europe & North America Tour:Nov. 8, 2017: Cologne, Germany – Lanxess ArenaNov. 10, 2017: Paris, France – AccorHotels ArenaNov. 11, 2017: Luxembourg, Luxembourg – RockhalNov. 12, 2017: Antwerp, Belgium – SportpaleisNov. 14, 2017: Amsterdam, Netherlands – Ziggo DomeNov. 16, 2017: Montpellier, France – Park & Suites ArenaNov. 17, 2017: Bilbao, Spain – BECNov. 19, 2017: Madrid, Spain – Wizink CenterNov. 22, 2017: Lisbon, Portugal – MEO ArenaNov. 23, 2017: La Coruña, Spain – Coliseum da CoruñaNov. 25, 2017: Barcelona, Spain – Palau Sant JordiNov. 28, 2017: Lyon, France – Halle Tony GarnierNov. 30, 2017: Munich, Germany – OlympiahalleDec. 3, 2017: Milan, Italy – Mediolanum ForumDec. 4, 2017: Zurich, Switzerland – HallenstadionJan. 9, 2018: Orlando, FL – Amway CenterJan. 11, 2018: Sunrise, FL – BB&T CenterJan. 12, 2018: Miami, FL – American Airlines ArenaJan. 16, 2018: – Washington, DC – Verizon CenterJan. 17, 2018: New York, NY – Madison Square Garden ArenaJan. 19, 2018: Montreal, Canada – Bell CentreJan. 20, 2018: Toronto, Canada – Air Canada CentreJan. 22, 2018: Detroit, MI – Little Caesars ArenaJan. 23, 2018: Chicago, IL – United CenterJan. 26, 2018: Houston, TX – Toyota CenterJan. 28, 2018: Dallas, TX – American Airlines CenterJan. 29, 2018: San Antonio, TX – AT&T CenterFeb. 1, 2018: Los Angeles, CA – The ForumFeb. 3, 2018: Phoenix, AZ – Talking Stick Resort ArenaFeb. 6, 2018: Anaheim, CA – Honda CenterFeb. 7, 2018: San Jose, CA – SAP CenterFeb. 9, 2018: San Diego, CA – Valley View Casino CenterFeb. 10, 2018: Las Vegas, NV – MGM Grand Garden Arena.

El Dorado World Tour hi Rakuten-in present a ta, Live Nation-in a produce ding a nih. “Ka phur taluo tah a, Rakuten le Live Nation hai le sin thaw tlang ka phur takzet tah!” tiin a hril.

A ruolin nupa tuok 26 an inneiAizAwL: Mizoram-a United Pentecostal Church (NEI), Lawngtlai Bazar tu-olsung Kohran-a chun zani hmasa khan innei runpui

buotsai a ni a, hi huna hin nupa ni dingin tuok 26 han kut insuina an nei. September 6, 2017 nia an Kohran kum 25 tling

Silver Jubilee lawmna ding le inzawma innei runpui hi butsai a ni a, zantieng mipuiin molawmna ruoi an kiltlang.

Japan Princess-in Mi Naran A Nei Ding Thu Puong

ToKyo: Lal ropui takin a lalram nêkin nuthlawi a thlang lem dam, lal ding Prince-in a lal\hungpha nêkin a ngaizawngnu mi narân a thlang lem dam ei hriet a. Princess (Lal nau nuhmei) in mi naran tlangval a thlang leia a lal thisen pasal naran thisen leh an chawkpawlpui ti ruok chu hriet ding a la vâng hle a. Tuhin hmu ding a hung um mek. J a p a n e s e E m p e r o r Akihito tunu upatak Princess Mako chun, lal thisen kai ni lo, mi narân sungkuoa mi, University a kaipui tlangvâl chu pasalin a nei ding ti thu Japanese lal sûngkuo ( Imper ia l Household) thusuok chun puongin a namdet tah . Vant lang thupuongtu NHK puong dan chun, lalnaunu’n mi narân a nei lei hin Japan lal sûngkuo hlutna le inzakaina chu a tla hnuoi nawk sawt ding niin a hril. P r i n c e s s M a k o h i Emperor Akihito tu palihai laia upatak a nih a. A dang pa thumha i chu Mako sangnu Kako, a sangpa Hisahito le Crown Prince Natuhito naunu Aiko hai an nih. Lal Akihito naupasal pahni hai laia Crown Prince Naruhito hin nau nuhmei, Aiko a nei leiin lal line-a ama dawt ding chu a unaupa nau Prince Hisahito (10) hi a nih a. Naupang el a la ni bawk leiin Japan lal sûngkuo chu a hrât naw tiel tiel a, a mang el thei dinga ngai pawl an um tah. Anni bâka hin Emperor Akihito unaupa Masahito a la um a, chu po

chu lal sûngkuo an ni tah. Princess Mako le a ngaizawngpa Kei Komuro, Tokyo Law Office ah thawk lai hai inhuolna hi Emperor Akihito-in an la lna a in thawka \um hnuoi a nuomna Japanese Parliament-in June thlaa a pawmpek ta leiin puong thei a hung ni tah a nih. Japan Emperor Akihito \um hnuoina hi kum 1817 hnunga a vawi khatna a la nih. Emperor Akihito hi kum 83 niin prostate cancer neiin a lungphu hrât naw leia operation lo tuok tah, chau em em an tah a. Ni Kum khan a hrisêlna \ha naw leiin lal sin a thaw thei a ring ta naw thu a hril a, lal a nina a inthawka lo \umhnuoi el dingin a sawrkâr a ngen a. A ngênna angin pawmpek a ni tah a nih. Lal \umhnuoina ding phalpekna dan Parliament-in a passed hin Akihito \umhnuoina ding thu chauh a huom a, lal ding danghai hmakhuo a huom naw bâkah lal chu pasal chau nih thei ding thu le, nuhmeiin mi dang an nei hnungin lal

sungkuoa an la um zing a thei ding am, ti thuhai khawm iengkhawm a la hril sa nawh. Dan um zing ang chun pasal chauvin lal\hungpha an hluo sâwng thei a. Nuhmei mi narân pasal neihai chanchin iengkhawm a hril nawh. Conservative tamtak chun, mi narân pasal nei lalnau (Princess) lal sungkuoa la um zing an phalpêk chun, nuhmeiin lal\hungpha an hluo theina ding lampui sattu ni an inlau leiin \ha an ti nawh. Princess Mako le Komura hai hi International Christian University a inthawka graduate an nih a. Mako hin University of Leicester, England ah Master Degree a zo a, University Museum ah Researcher sin thaw lai a nih. A ngaizawngpa Komuro hin Tokyo khawpui ah Tourism promote-na dingin “Prince of the Sea” sin a lo chel tah nia hriet a nih. J a p a n l a l s û n g k u o thusuok chun innei dinga inhuol an ni ta thu a puong a. Thil dang details, an innei hun ding le thil dang dang puong dang a la nei nawh.

Lampui hrietnaw leia inhmang ZMA in an va \huoi

CCpur: Sinzawl khuoa inthawk Khuanggin hmuna pasal nei, Thianhoihching (18), d/o Phungchinthang of Sinzawl, vangduoina tuok leia Police hmalak-naa sansuoka um chu zani hmasa khan ZMA GHQ han Vungzagin Valte quar-ter, Imphal hmuna in-thawk an va \huoisuok. Ms Thianhoihching hi Sinzawl-a um Phungchin-thang enkawlna hnuoia seilien, kum 2 vel liemtaa kha Khuanggin khawmi pakhat le innei an ni a, sienkhawm an nupa kara lungawinawna leia an khuo hai Lo fe kara pasal pakhat le motor-a Lamka hung pan, Lamka vawikhat khawm la hmu lo nia hril a nih. A chuongpui han Lamka an hungtlung hmain lamkarah thingpui an in-dawntir a, chu taka inthawk khawmuol hre lova um, khuo a hung hriet chun

Nungba a lo tlung der ta a. AMBADA strike leia hung kir el thei lova a um hnun-gin Meitei nupui pakhat kuomah a chanchin a hril hnungin Paite \awng hrie mi a zawngpuiin Kuki \awng hmang pakhat pak-hat a kopek a, chutaka in-thawk KSO, CCPur inhri-ettir a ni a, KSO, CCPur in ZSF GHQ an inhriettir hnungin ZSF GHQ chun MTDC Chairman, Vung-zagin Valte an inhriettir a, chu hnunga Thianhoihch-ing hi police kuta inthawk lasuokin a quarter tienga a

\huoi a nih. Thianhoihching hi a pasal leh an inselbuoi leia Zion Veng, New Lamka hmuna cheng a upa bel dinga hung nia hril a ni a, a lampui hrietnaw leia a chuongpui han Jiribam tieng pana phur pei an tum a nih. Amiruokchu, police hai a hun taka an che leiin sansuok in a um a nih. Motor neitu pakhat chu a tlanhmang a, pakhat chu Nungba Police han an man a, Imphal West Police ku-tah an inhlansawng.

Djokovic in nau nuhmeite a nei

Belgrade: Grand Slam champion vawi 12 lo nitah tennis star Novak Djokovic le a nuhmei Jelena hai chun Inrinni liemta khan an nau pahnina dingin nau nuhmeite an nei a, a hming dingin Tara an phuok tiin Blic newspaper online edition report chun a hril. Djokovic le Jelena hai hin tuta hma khan naupasal kum 2 mi Stefan an lo nei ta a nih.