Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan · Leire Ereño Javier Ansorena Domingo Merino Félix Izko Ander...

Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia

1

Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan

EASW lantegiaren laburpen-agiria

2002ko azaroaren 29 eta 30a

Irakasle Eskola

Euskal Herriko Unibertsitatea

Donostia

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


2

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


3

EASW lantegiko partaideak

1. taldea: Ordezkari instituzionalak

Leire Ereño

Javier Ansorena

Domingo Merino

Félix Izko

Ander Arzelus

Ixidro Esnaola

Javier Agirre

Angel Garrote

Xabier Landa

Anton Azkona

Iñaki Erauskin

Mª Jesús Garin

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


4

2. taldea: Teknikariak eta profesionalak

Juan Carlos Mujika

José Manuel Etxaniz

Mikel Urruzola

Xabier Garmendia

Antonio Bea

José Ramón Saenz

Cristina Gutiérrez Cañas

René Santamaría

Iñigo Legorburu

Javier Gómez Piñeiro

Ainhoa Amundarain

Carlos Martínez

3. taldea: Eragile ekonomikoak

Juan Luis Moragues

Javier Uribarri

Arantza Laskurain

Iñigo Muguruza

Julia Balenziaga

Ainhoa Katarain

Begoña Igartua

Izaskun Iturrioz

Luis Díaz

Josetxo Atín

Iñigo Sagarna

Jesús Uzkudun

Ruth Mozo

4. taldea: Hiri-elkarteak

Javier Abalde

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


5

Mª Cruz Polanco

Fermín Arozena

Gorka Iribar

Javier Pradini

Tomasita Zabaleta

Juan Mª Beldarrain

Iker Karrera

Félix López Etxezarreta

Arantxa Campos

Sara del Río

5. taldea: Herritar aktiboak

José Javier Ormazabal

Juan Carlos Lizarazu

Zuriñe Larrea

Paco Ceña

José Ramón Ibeas

Yago Guerreiro

Amancio Paniego

Amaia Elola

Edurne Arruti

Javi Belza

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


6

Lantegiaren antolamenduaren talde arduraduna:

Bertako antolamendua:

Gipuzkoako Foru Aldundia:

Javier Ansorena

Itziar Eizagirre

Olatz Mendiguren

Montse Enfedaque

Manu González (Gea21)

Lantegiaren koordinazio teknikoa (Gea21) :

Isabel Velázquez Valoria

EASWren monitorea

Monitore taldea (Gea21):

Manuel Gil (Biologoa)

María Naredo Molero (Abokatua)

Josefina Olza (Psikologo eta ingurumen-hezitzailea)

Marta Román Rivas (Geografoa)

Saioetako buru-moderatzailea:

Julen Rekondo

Erreferentziako egoerak:

Isabel Velázquez

Laburpen-agiriaren prestakuntza:

Gea 21

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


7

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


8

Aurkibidea:

AURKEZPENA: ....................................................................................................................... 11

DENON ETORKIZUNA ERABAKITZEKO UNEAN DENOK IZATEA ..................... 11

SARRERA: EASW METODOA ................................................................................................

1. LEHEN SAIOA: GIPUZKOAKO HONDAKINEN GAIARI BURUZKO

ETORKIZUNEKO IKUSPEGI BAT ERAIKITZEN ..............................................................

1.1. Lehen osoko bilkura: ...........................................................................................................

1.2 Lantaldeen etorkizuneko ikuspegiak ................................................................................

1.2.1. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, instituzioetako ordezkarien ikuspegitik ............

1.2.2. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, eragile ekonomikoen ikuspegitik. ......................

1.2.3. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, teknikarien ikuspegitik ........................................

1.2.4. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, herritarren elkarteen ikuspegitik. ......................

1.2.5. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, herritar taldearen ikuspegitik .............................

1.3. Lehen saioko konklusioa: etorkizunerako ikuspegi komunak. ..................................

2. BIGARREN SAIOA: EKINTZARAKO BIDEAK ..............................................................

2.1. Talde tematikoen proposamenak ......................................................................................

2.1.1. Lantegi tematikoa: hiri hondakinen zikloa. ................................................................

2.1.2. Lantegi tematikoa: Hondakina baliabide gisa ...........................................................

2.1.3. Lantegi tematikoa: Hondakinen errausketa eta isurketa I ........................................

2.1.4. Lantegi tematikoa: Hondakinen errausketa eta isurketa II ......................................

2.1.5. Lantegi tematikoa: Elkarrekiko erantzukizuna kudeaketan ....................................

2.2. Bigarren saioko ondorioak: partaideek gehien defendatutako proposamenak. ......

3. PARTAIDEEK LANTEGIARI BURUZ EGINDAKO EBALUAKETA .........................

4. ERANSKINAK ........................................................................................................................

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


9

4.1 Erreferentziazko egoerak .....................................................................................................

4.2 Gonbidatutako pertsonen zerrenda ..................................................................................

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


10

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


11

Aurkezpena:

DENON ETORKIZUNA ERABAKITZEKO UNEAN DENOK IZATEA

Gipuzkoak datozen urteotan zehar erronka konplexua eta, aldi berean, erakargarria

izango du aurrean: oro har bere ingurumenaren eta, bereziki, bere hiri hondakinen

kudeaketa eramangarria bermatzeko oinarriak finkatzea.

Helburu hori lortzea denon etorkizuna bermatzea da, egungo arazoak bideratzea

ahalbide dezaketen erabakiak eta printzipioak atera baititzakegu aurrera, ingurumen

zein ekonomi mailako inolako zamarik uzteke gure atzetik etorriko diren belaunaldiei.

Garapen eramangarriak formula berriak eskatzen ditu, eztabaida publikoaren bidez eta

arazo kolektiboetarako irtenbideen bilaketan elkarrekin arituz gobernu, merkatu eta

gizartearen interesak orekatu ahal izateko. Ildo honetatik, Gipuzkoako Foru

Aldundiaren Nekazaritza eta Ingurumen Departamentuak EASW eztabaida-lantegia

aukeratu du (European Awarennes Scenario Workshop), metodologia hau Europar

Batzordearen XIII. ZNek garatu eta hobetu baitu; are gehiago, dagoeneko europar

berrogeita hamar hiritan baino gehiagotan egindako proiektuen babesa ere badu

atzean.

Eztabaida-lantegiak posible egin du gipuzkoar gizartearen estamentu guztiak biltzea,

bere ikuspegi espezifikoa eskain dezaten denoi eragiten digun arazo baten inguruan,

arazo hau baita hiri hondakinen etorkizunarena. Foro honetan, herritarrek, ekonomi

zein gizarte eragileek, instituzioek, teknikari adituek eta elkarte-mugimenduaren

ordezkariek eztabaidan murgildu eta hondakinen kudeaketari lotutako arazoak

bideratzeko kontsensu bidezko formulak planteatu ahal izan dituzte.

Prozesu honen emaitza aberasgarria izan da; hogei proposamen baino gehiago onartu

eta erantsi zaizkio Gipuzkoako Hiri Hondakinen Kudeaketa Plan Integralaren testuari,

agiri honi gizartean txertatzen lagunduko dion eta herritarrentzat duen

erabilgarritasuna areagotzen duen dimentsio bat emanez.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


12

Eztabaida-lantegiak lagundu egin du gizarte-partaidetzaren eredua finkatzen, bide

batez erakutsiz ikuspegi askotariko bat beti-beti osoago eta aberasgarriago gertatzen

dela, eta errealitateari hobeto egokitutako irtenbideak lortzen laguntzen duela, modu

eramangarriagoan inondik ere, bai ingurumenaren ikuspegitik bai gizartearen

ikuspegitik.

Leire Ereño Osa

Gipuzkoako Foru Aldundiaren Ingurumen zuzendaria

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


13

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


14

Sarrera: EASW metodoa

Agiri honetan jasotzen diren ideiak

European Awareness Scenario Workshop

(EASW) Lantegiko konklusioak dira.

Lantegi honetan Gipuzkoako herritarrak

elkarrekin aritu ziren, batzuk herritar gisa,

eta beste batzuk Gipuzkoako hondakinen

produkzio eta kudeaketaren gaiarekin

lotutako hainbat instituzio, ekonomi talde,

elkarte edo lanbideri loturik, hondakinen,

ingurumenaren eta gipuzkoar lurraldearen

etorkizunari buruzko eztabaidan; eta

proposamenak egin zituzten, gaur egun

lurralde honetako gizartearentzat kritikoa

den gai bati eman beharreko irtenbidea

ahalik eta onena izan dadin.

Lantegi honetan aplikatutako EASW

metodologia Europar Komunitateen

Batzordearen XIII. Zuzendaritza Nagusiak

prestatu zuen, VALUE II eta

INNOVATION programen barruan,

Teknologiako Daniar Institutuaren

aurretiazko lanetan oinarriturik, eta beste

europar herrialde batzuetan, nagusiki

Danimarka eta Holandan garatutako beste

partaidetza sistema batzuen ildotik joz.

EASW eztabaida-lantegiak oso lanabes

eraginkorra dira herritar-sektore

desberdinek berdintasunez parte hartu ahal

izan dezaten. Lantegi hauen helburua

eztabaida publikoak sustatzea eta gizarte-

lanabes berritzaileak sortzea da, hain zuzen

gizartearen, teknologiaren eta

ingurumenaren arteko harreman orekatua

lortzeko bidean.

1995ean hasi zenez geroztik, metodo honen

araberako lantegi eta jardunaldiak garatu

izan dira europar hiri askotan, antzeko

helburuak gogoan betiere: nola definitu hiri

eta lurraldeetarako etorkizun

eramangarriagoa tokian tokiko biztanle

guztien ekarpenak bilduz. Espainian,

dagoeneko luzea da eramangarritasunaren

erronkei aurre egin ahal izatearren

partaidetzarako metodologia hau erabili

duten herri eta lurraldeen zerrenda. Agiri

honek jasotzen duen Hondakinen

Etorkizuna Gipuzkoan EASW Lantegia

2002ko azaroaren 29 eta 30ean garatu zen,

Donostiako Maisutza Eskolan.

Eztabaida-jardunaldi hauek jasotzen zuten

helburu nagusia Gipuzkoako lurraldean

hondakinen kudeaketari lotutako arazo

zehatzak eta orokorrak antzematea zen, eta

hurrena proposamen globalak zein lokalak

planteatzea antzemandako arazo horiek

bideratzearren. Helburu orokor honen

ildotik, eta erabilitako metodologiarekin bat,

lantegiak beste hainbat helburu partzial ere

bazituen, hala nola:

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


15

- Herritarrek, era guztietako herritarrek

alegia, Gipuzkoako hondakinen etorkizunari

buruz duten iritzia ezagutzea.

- Elkarrizketa bat finkatzea hainbat

pertsonaren artean, hiri hondakinen

kudeaketari, aldaketarako aukerei eta

antzemandako arazoak bideratzeko egin

beharreko pausoei buruz, kontsensu

alderdiak zein ezinbestez kontrajarriak

diren interesen arteko dibergentzia eta

gatazka puntu nagusiak identifikatuz.

- Partaideek eginiko ekarpenetako ideia eta

proposamen aberastasuna biltzea, ekarpen

horiek guztiak antolatuz eta lehentasunak

finkatuz, eta orain hasten ari den

partaidetzarako prozesu oso baterako lan-

agiri baten itxura emanez.

- Bildutakoak inplikatzea lantegi honetan

aurreratzen diren ideien hedapen eta

ondorengo garapen prozesuan.

Helburu hauek betetzeko asmotan 120

pertsona gonbidatu ziren lantegira;

pertsona horiek herritarren elkarteetakoak,

enpresa eta inguruko indar

ekonomikoetakoak, beste produkzio sektore

batzuetakoak, herritar hutsak eta

administrazioaren eta talde politikoen

ordezkariak ziren. Pertsona multzo honetan

bost talde egin ziren, talde funtzionalak edo

interes taldeak alegia, honakoak:

Ordezkari instituzionalak

Teknikariak eta profesionalak

Sektore ekonomikoa

Herritarren elkarteak

Herritarrak

Bildutakoei pertsonalki egin zitzaien

gonbidapena gizarte-profil horien arabera,

zeren eta partaide kopuru gutxieneko bat

finkatu behar baita eztabaiden sakontasuna

eta eraginkortasuna bermatzeko.

Aukeraketa-lan zaila egiteko unean

erabilitako irizpide bakarra (zeren eta uko

egiten baitzaio beste partaide posible

askoren iritzia edukitzeari, nahiz besteena

bezain baliotsua izan), behar besteko

aniztasuna duen talde bat osatzeko

ahalegina da, eztabaidaren eremuko gizarte-

mapa ahalik eta fideltasun handienaz

islatzearren, gure eskuarteko kasuan

Gipuzkoako gizarte-mapa adieraztearren

alegia. Edonola ere, azpimarratu beharrekoa

da gonbidatuak maila pertsonalean

gonbidatuak direla, ez kide diren

kolektiboaren ordezkari gisa.

Dena den, hasieran talde funtzional batekoa

izateak ez du derrigorrezko ezer adierazten,

gizabanako guztiengan “profil” desberdinak

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


16

teilakatzen baitira, kasuan-kasuan jorratzen

den ikuspegiaren arabera. Halaz, udal

teknikari bat oso arrazoi bidez koka liteke,

lantegi funtzionalaren kasuan, bai

“politikari eta ordezkari instituzionalen”

taldean bai “teknikari eta profesionalen”

taldean, eta baita, halaber, “herritarren”

taldean ere, lantegiaren ezaugarrien

arabera. Gauza bera esan genezake hasiera

batean beste taldeetako edozeinetan

sartutako beste zenbaiti buruz; izan ere,

“eragile ekonomiko” izateak ez du kanpoan

uzten, ezinbestean, “elkarte” bateko kide

izateko aukera. Ildo honetatik, talde

funtzionalei dagokien etiketa ez da modu

zehatz eta zorrotzean ulertu behar, baizik

eta halako lehentasunezko kidetasun edo

homogenotasun adierazle ireki gisa, kasuan

kasuko taldeari atxikitako partaideen

artean. Gainera, zeharkakotasuna eta

heterogeneotasuna ere bilatzen da,

ahalegina eginez gizonezko zein

emakumezko proportzioa edo adin-multzoen

arteko banaketa egokia izan dadin laneko

lantegi bakoitzean eta partaide guztien

artean.

Izan ere, aplikatutako metodologiaren

eraginkortasuna gizarte errealitate

zeharkako eta poliedriko horren

egiaztapenean datza.

Hirurogeita lau herritarrek bere denbora

eskuzabal eskaini zieten jardunaldi bizi

hauetan zehar sortu ziren ideia eta

proposamenak, zalantzarik gabe, garrantzi

handi-handiko lanabesa izango dira,

lurralde honetan hondakinen kudeaketa

hobetzeko prozesuan zehar. Eta ideia eta

proposamen hauek dira hurrena laburpen-

agiri honetan ahalik eta modurik

literalenean aurkezten direnak.

Jardunaldien inaugurazioa Jon Mikel

Murua Uribe-Etxeberriaren eginkizuna

izan zen, eta amaiera ematekoa, berriz, Foru

Aldundiaren Ingurumen zuzendari nagusi

Leire Ereño andrearena.

Estreinako lansaioak, talde funtzional deitu

horien eskutik, eta EASW metodologiarekin

bat etorriz, planteatu zuen talde hauetako

bakoitzak hondakinen kudeaketari buruzko

ikuspegi positibo bat eta negatibo bat

eraikitzea, behar beste urrun dagoen

etorkizuna, 2016. urtea alegia, hartuz

ikuspegi horretarako epetzat. Epe urruneko

honek aukera emango zuen zeharo

koiunturazko gerta zitezkeen diagnostikoak

gainditu eta kudeaketa eredu orokorrarekin

lotuagoko gauzetara jotzeko.

Eztabaidan laguntzeko, talde antolatzaileak

eszenatoki alternatibo batzuk erredaktatu

zituen, umorez beterik edo gehiegikeria

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


17

baliatuz, bildutakoei etorkizunean kokatzen

eta prospekzio-ikuspegia izan zezaten

laguntzeko. Eszenatoki edo egoera hauen

xedea ez zen partaideek aztertu beharreko

edo baloratu beharreko irtenbide posibletzat

agertzea, baizik eta gehiegikeria hutsak

aurkeztea, ingurumen mailako arazoen

kudeaketako hiru mitoren aukera guztiak

modu ez manikeoan erakutsi ahal

izatearren. Hiru mitoak honakoak ziren:

merkatua erregulatzaile gisa, erregulazio

instituzionalizatua, eta kontzientziatze

orokorra, honek dakarren biztanleriaren

ohitura-aldaketarekin batera. Helburu

bakarra partaideei etorkizunean pentsa

zezaten bultza egitea zen, partaideetako

bakoitzak ezartzen zituen etorkizuneko

ikuspegietan eragiteke.

Gipuzkoako Hiri Hondakinen Plan

Integrala erredaktatu zuen taldeak egindako

bideo bat ere aurkeztu zen, honetan

azaltzen baitzen hiri hondakinen arazoaren

egungo egoera, Planak berak aurreratzen

dituen irtenbideetako batzuekin batera.

Lantegian zehar hiru osoko bilkura egin

ziren, izan baitziren lantegiaren

aurkezpenerakoa -aipatua jada-, zeinean

etorkizuneko eszenatoki alternatibo deituak

irakurri ziren, bigarrena lehen saioko talde

funtzionalen lana komunean jartzekoa, eta

amaierakoa, konklusiokoa eta botaziokoa

alegia, gaikako taldeen bigarren lansaioaren

ostekoa; eta hiru osoko bilkura hauetan

gipuzkoar kazetari eta ingurumen-

aholkulari Julen Rekondo izan zen buru eta

moderatzaile.

EASW europar metodologiaren aplikazio

egokia lantegiko koordinatzaile tekniko eta

monitore nazional Isabel Velázquez

andrearen ardura izan zen. Aipatuak eta

beste lau monitorek osatutako talde batek,

besteak gea21-eko Manuel Gil, Marta

Román, Josefina Olza eta Maria Naredo

baitziren, bere gainean hartu zuen

eztabaidako bost lantegien baitan partaideak

bideratzeko ardura, partaideek berek

eztabaidatutako eta planteatutako guztiaren

notario lana egitekoarekin batera.

Estreinako lansaioak, talde funtzional edo

interes talde deituen eskutik, eta EASW

metodologiarekin bat etorriz, planteatu

zuen talde hauetako bakoitzak Gipuzkoako

hondakinen kudeaketari buruzko ikuspegi

positibo bat eta negatibo bat eraikitzea,

behar beste urrun dagoen etorkizuna, 2016.

urtea alegia, hartuz ikuspegi horretarako

epetzat. Epe urruneko honek aukera emango

zuen zeharo koiunturazko gerta zitezkeen

diagnostikoak gainditu eta kudeaketa

ereduarekin eta hondakinen kudeaketa

alderdi guztietan hobetzeko aukerekin

lotuagoko gauzetara jotzeko.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


18

Talde bakoitzak etorkizunari buruz prestatu

ikuspegi laburtuak bigarren osoko bilkuran

aurkeztu ziren. Gai komun batzuk agertu

ziren, eta horiexek osatu zuten lantegiaren

bigarren zatian, irtenbideak proposatzera

zuzendutakoan, mugitu ahal izateko

kontsensu esparrua.

Bigarren eguneko lansaioa hasteko, lehen

saioan kontsensu bidez finkatutako

esparruaren laburpen bat aurkeztu zen,

hurrena taldekako lana abiatzeko;

oraingoan, bost talde funtzional edo interes

taldeetako pertsonak hartu zituzten, hauek

bakoitzaren lehentasunen arabera bildu, eta

horrela osatutako taldeak langai espezifiko

baten inguruan jarri zituzten lanean.

Eztabaidarako proposatutako gaiak

honakoak izan ziren:

A taldea. Hiri hondakinen

zikloa: kontsumoa, produkzioa,

prebentzioa.

B taldea: Hondakina baliabide

gisa: berrerabilpena eta birziklapena.

C taldea: Isurketa eta honi

lotutako prozesuak: biogasa,

aurretratamenduak.

D taldea: Hondakinen

errausketa: energi berreskurapena.

E taldea: Hondakin-kudeaketan

elkarrekiko erantzukizuna.

Bildutakoen aukeraketak lehen proposamen

hau aldatzea eragin zuen, eta D taldea bi

taldetan banatu zen, hasieran partaide asko

baitzituen, eta jorratu behar zuen gaia ere

isurketaren ingurukoa zuen C taldekoari

lotu zitzaion. Ez da koherentziarik falta

izan honetan, zeren eta prozesu biak beti-

beti lotuta baitoaz.

Bigarren lansaio trinko honetarako

planteatutako helburua gai-esparru

bakoitzarentzako proposamenak finkatzea

zen, Gipuzkoako hondakinen etorkizuneko

kudeaketaren plangintzaren baitan kontuan

hartu ahal izatearren, betiere kudeaketa

horrek ahal den neurrian herritarren behar

eta nahiei erantzun egokiena eman diezaien

bilatuz. Bost lantegi tematiko horietako

bakoitzaren baitan, eta EASW

metodologiarekin bat etorriz halaber,

kontsensu bidez lortutako bost

proposameneko zerrenda bat egitea eskatu

zitzaien bildutakoei, ondoren osoko bilkuran

aurkeztu eta bildutako guztien artean

aukeraketa egiteko.

Azkenik, taldeak aukeratutako bost ideia edo

proposamenen laburpena beste partaide

guztiei aurkeztu ondoren, azkeneko osoko

bilkuran bildutako guztiek botoa eman

zuten, adieraztearren zein ideia jotzen

zituzten lehentasunezkotzat hondakinen

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


19

kudeaketaren erakunde arduradunek

etorkizunean garatzeko; bide batez, ideia

horiek osatuko zuten lehen pausoa,

herritarrek etorkizuneko plangintzan

izango duten partaidetzaren bidean.

Adierazi beharrekoa da, halaber,

bildutakoen lanerako gogoa eta gaitasuna.

Izan ere, horrelakorik izan ezean lanaren

emaitzak ez ziren hain aberats eta hain

askotarikoak izanen. Ondoren azaltzen den

konklusioei buruzko agiriak ahalegina

egiten du lantegian sortutako ideia eta

proposamen sorta zabala laburtzeko, nahiz

ezinezkoa den paper gainean harien

aberastasun eta sormen guztia islatzea.

Laburpen eta kontsensu mekanismoek, oso

denbora epe laburrean konklusioetara iritsi

ahal izateko ezinbestekoak izan arren,

batzuetan gehiegi sinplifikatzen dute

emaitza, eta partaide-taldean izan

daitezkeen interes eta balio handiko

ñabardurak eta gutxiengoen jarrerak

ezkutatzen dituzte. Espero dugu jende

guztia agiri honetan ordezkatuta sentitzea,

nahiz aipatu sinpletze horiek gertatu diren.

Azkenik, gauzarik garrantzitsuena,

bildutako guzti-guztiei eskerrak ematea

komunitatearen eskura eskuzabaltasun

paregabeaz jarri duten energia eta

esperientzia baliotsuagatik.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


20

1. LEHEN SAIOA: GIPUZKOAKO

HONDAKINEN GAIARI BURUZKO

ETORKIZUNEKO IKUSPEGI BAT

ERAIKITZEN

1.1. Lehen osoko bilkura:

HONDAKINEN ETORKIZUNA

GIPUZKOAN etorkizuneko lantegia,

sarreran azaltzen den moduan, aurkezpen

gisako osoko bilkura baten bidez abiatu zen

azaroaren 29ko eguerdian, Donostiako

Maisutza Eskolan; geroko lansaioak ere

eskola horretako ikasgeletan burutu ziren.

Lehen saio honetan, talde teknikoak

metodologiaren eta lantegiaren

programaren axaleko aurkezpen bat egin

ondoren, komunitatean hondakinen

tratamenduak egun duen egoerari eta

Gipuzkoako Hiri Hondakinen Kudeaketa

Plan Integralaren filosofiaren ildotiko

etorkizunerako proposamen batzuei

buruzko Gipuzkoako Foru Aldundiaren

bideo baten proiekzioa izan zen. Prospekzio-

hausnarketara bideratutako lehen saioari

bizitasun pixka bat ematearren, lantegiko

monitoreek etorkizuneko eszenatokiak

irakurri zituzten, hau da, agiri honetako 4.1

Eranskinean aurkezten diren horiexek.

Hiru eszenatoki edo egoera hauetako

bakoitzean etorkizunera begirako

estrapolazio ariketa bat planteatzen da,

Gipuzkoan hiri hondakinen kudeaketaren

arazoari irtenbidea emateko halako

estrategia batek izan ditzakeen aukerak

gogoan izanik, eta oinarritzat hartuz,

berriz, kontzientziatze orokor bat, mugak

finkatzea, eta merkatu-mekanismoen eta

arauketa instituzionalaren bidezko

kudeaketa.

Hantxe azaldu moduan, etorkizun posibleei

buruzko aurkezpen labur horien betekizuna

lantegiko partaideei ikuspegi koiunturazko

eta hurbila gainditzen laguntzea eta

prospekzio-irudimenezko ariketa bat gara

zezaten bultzatzea zen; izan ere,

etorkizunari buruzko hausnarketan

murgiltzean oso ohikoa izaten da aipatu

ikuspegi horretara mugatzea. Beraz,

etorkizun posible horiek lanabes hutsak dira

lantegiaren garapenari begira, eta ez da

horietan zorroztasunik edo erabateko

koherentziarik inondik inora bilatu behar,

besteak beste kanpo-talde teknikoak prestatu

dituelako, eta talde honek zona honetako

arazoen gainean izan dezakeen ezagutza

ezin delako, sekula, lantegiko partaideek

berek dutenarekin alderatu.

1.2. Lantaldeen etorkizuneko

ikuspegiak

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


21

Lantegiaren benetako lana bazkari baten

ondoren hasi zen; otordu honek, dena den,

aukera eman zuen partaideak bildu zituzten

gaiei buruzko lehen aipamen informalak

egiten hasteko. Bildutakoek, bost talde

funtzionaletan banatuta zeudela (ordezkari

instituzionalak, teknikariak, ekonomi

eragileak, herritarrak eta elkarteak),

eztabaida lantegi independentetan bildu, eta

hiru ordu inguruko lansaio batean zehar

ikuspegi baikor eta ikuspegi ezkor bana

eztabaidatu eta prestatu zuten, 2016ko

urtearen inguruan gipuzkoar komunitatean

hondakinek izango duten etorkizunari

buruz. Etorkizuneko ikuspegi hauexek dira

hurrengo lerrootan datozenak.

Adierazi beharrekoa da, dena den, hemen

jasotzen den informazioa lantegien

garapenean zehar monitoreek ahalik eta

fideltasunik handienaz bildutakoarekin bat

datorrela; gainera, monitoreak berak izan

dira kasuan kasuko laburpenak prestatu

dituztenak, bildutako informazioa

erabilgarria izateko moduan antolatuz.

Monitoreen iruzkinak, horrelakorik dagoen

kasuetan behintzat, subjektiboak dira, eta

sekula ez dira lantegiaren baloraziotzat

hartu behar. Hauen eginkizun nagusia

lantegiko giroa kokatzen laguntzea da,

azalpenen bat behar den kasuetan

beharrezko argibide guztiak emanez

horretarako.

1.2.1. Hondakinak Gipuzkoan 2016an,

instituzioetako ordezkarien

ikuspegitik

Monitorea: Isabel Velázquez Valoria

Partaideak:

Leire Ereño

Javier Ansorena

Domingo Merino

Felix Izko

Ander Arzelus

Ixidro Esnaola

Javier Agirre

Angel Garrote

Xabier Landa

Anton Azkona

Iñaki Erauskin

Mª Jesus Garin

Monitoreak lantegiaren garapenari

buruz egin oharrak:

Partaideen ezaugarriengatik eta horietako

batzuek plangintza prozesuan duten

inplikazio handiagatik, hasiera batean

konplexua izan zen eskatzen zen

kontrasterako ikuspegi ezkorra lantzea.

Adierazi behar, halaber, eszenatoki

baikorrak bildu zituela ekarpen eta

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


22

eztabaida gehienak, eta taldeak berak

proposatu zuen baikorraren kontrako iritzia

jotzea ikuspegi ezkortzat.

Eszenatoki baikorra:

Taldekideek banaka azaldu eta denen

artean eztabaidatutako ideiak:

Kontsensu instituzionala

- Kontsensu instituzional bat

lortu da arazoak konpontzeko

estrategiak planifikatzearren.

- Konplizitate bat bada

instituzioen eta toki-

erakundeen artean, herritarrak

berak ere barnean harturik.

- Antolamenduak partaidetza

handiagoa ahalbidetzen du.

- 2002an sortutako aukera baliatu

da, denboran zehar emaitzak

ekarri dituzten apustu

garrantzitsuak eginez.

- Inplikazio politikoa eta

aurrekontu bidezkoa

handiagoa da hondakinen

gaian.

- Inflexio puntu bat gertatu da

hondakinen planteamenduari

dagokionez, lehenago urari edo

kutsadurari dagokienez ere

gertatu zen bezalaxe.

- XXI. mendearen hasierako

egoera kritikoa erreakzio eta

kudeaketaren normalizazio

bihurtu da azkenean.

- Ez da ingurumen mailan beste

arazo orokor batzuen parean jar

daitekeen arazo handi bat, baina

behar bezala bideratzeko

baliabideak jartzea eskatzen du.

- Erabaki politikoa hondakinak

murriztera bideratuta dago.

Kontzientziatze, sentiberatze,

heztea

- Asko eta ongi inbertitu da

kontzientziatze lanean (Agenda

21, kudeaketa planak, ISO

arauen aplikazioa...).

- Kontzientziatzeak emaitza onak

eman ditu.

- Ingurumen-heziketarako

prozesuek bere goia baduten

konklusiora iritsi gara.

- Bada halako kontzientziatze-

maila bat.

- Kontzientziatzearen emaitzei

buruzko zalantzak sortu dira.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


23

- Herritarren pertzepzioak

kudeaketarako eredu integrala

eskatzen du.

- Ohiturak aldatu dira, heziketari

esker: emaitzak lortzen dira

haurrekin, familiekin...

- Herritarra inplikatzea lan

nekeza da, lorgarria ordea.

- Sentiberatzea zorroztasunik

handienaz burutzen da.

Joerak

- Hazkunde ekonomikoak

arazoa larriagotzen du:

hondakinen hazkuntza BPGren

hazkundearen araberakoa da, ez

bizitza-kalitatearen

hobekuntzaren araberakoa.

- Erabili eta botatzeko kultura

maldan behera doa, bizitza-

kalitatean batere galtzeke.

- Kontsumo kultura berria

minimizazioan oinarritzen da,

gure arbasoek egiten zutenaren

antzera.

- Kultura orokorrean dagoeneko

txertatu da guztia ahalik eta

gehien aprobetxatzeko ideia.

- Ontzikietarako kuota.

- Hondakin kantitatea murrizteko

neurri zehatzak: atez ateko

publizitatea galaraztea.

- Beste hondakinak

planeamendu integratu baten

gai dira.

Prebentzioa

- Azkenean zerbait egin da

prebentzioan.

- Ez dago Hondakin

Minimizaziorako Planik.

- Minimizazioa: Hondakin-

produkzioa moteltzen hasi da,

eskumen mailako arazoek

apenas duten eraginik,

aurrerapenak pixkanakakoak

eta zeharo txikiak dira.

Birziklatzea eta berrerabilpena

- Benetan birziklatzen da:

birziklatzea ez da soilik

bereiztea, baizik eta

birziklatutakoa berriro

baliabideen ziklo orokorrean

sartzea.

- Asko eta ongi birziklatzen da:

gai honetako helburuak

gaindituta daude maila

praktikoan.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


24

- Birziklatzeari buruzko

hausnarketa sakona egin da,

prozesu osoari buruzko

analisiaz, barnean harturik

Bizitza Ziklo osoari buruzko

azterlanak eta ekonomi

auditoriak.

- Birziklatzeak gune berri asko

aurkitzen du (IMIHA,

ustekabeko materialak,...).

Errausketa eta isurketa

- Azken belaunaldiko

hondakindegiak instalazio

hauen neurririk txikienean

daude.

- Ingurumenarentzako eta

osasunarentzako berme guztiko

energi balorizazioa aldi

baterako irtenbidea da.

- Ingurumenarentzako eta

osasunarentzako berme guztiko

energi balorizazioa behin betiko

irtenbidea da.

- Errausketan hobekuntza

teknologikoak gertatu dira.

- Errausketa praktikak baztertu

egin dira, eta materialak

berreskuratzeko sistemetara jo.

- Errausketaren aurrean sortutako

hainbat aurreiritzi desagertu

egin da.

- Errausketak hondakindegiak

behar ditu, azken

hondakinerako.

- Hainbat zalantza bada azkenean

erraustu beharreko materia zein

ote den.

Beste politika batzuetan

txertatzea

- Hirigintzako arautegian eta

etxebizitza-tipologietan

baldintzak jasotzen dira,

birziklatzea behar bezalako

baldintzetan zertu ahal izateko.

- Irtenbide teknologikoetan

inbertsioak egiten dira.

- Europar politika eta

esperientziak dira, aldi berean,

Gipuzkoan kudeaketak hartzen

dituen erreferentzia eta eraginen

esparrua.

Ekonomi kudeaketa

- Amaitu da zaborraren tarifa

laua: ezaugarrien araberako

kostuak.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


25

- Zabor mota desberdinen

gaineko kontrola eta ad-hoc

tarifatzea.

- Zenbat eta bizi-maila altuagoa

izan, hainbat eta handiagoa,

halaber, zabor produkzioa.

- Hondakindegien gaineko

zergak.

- Neurri ekonomikoak eta

legezkoak abian jarri dira.

- Profesionaltasun handiagoa

dago hondakinen alorrean.

- Zaborra negozio bikaina da

dagoeneko.

Taldeak lehen osoko bilkurara

aurkeztutako ikuspegi baikorraren

sintesia:

Kontsensu instituzionala

hondakinen kudeaketa

integralerako proposamenak

abian jartzeko.

Gero eta gehiago eta hobeto

birziklatuko da, nahiz

birziklapena birkokatu beharra

dagoen.

Minimizaziora begirako

ahaleginak.

Hondakinen energi

balorizazioa, azken aukeratzat.

Kostuen birplanteamendua eta

tarifatze egokia, herritarrei

eskainitako informazioarekin

eta herritarrek zertu

kontrolarekin batera.

Eszenatoki ezkorra:



Instituzioak, partaidetza

- Alderdikeriaren ondoriozko

desartikulazio instituzionalak

arazoa konpontzeko behar diren

proposamenak abian jartzea

eragozten du.

- Egiaz oso ekintza gutxi garatzen

da, eta kudeaketa motz geratzen

da.

- Gizarte-partaidetza ez da

egunean-egunean garatzen, eta

batzuetan aireak eramaten

dituen enuntziatu eta hitz

soiletara mugatzen da.

- Gizarte-kontsensua zaila da: ez

da gutxieneko batzuetara

heltzea lortzen.

Joera orokorrak

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


26

- 2016. urtea une kritikoa da:

energi krisi bat izan da, petrolio

eskasia dela eta.

- Eredu ekonomikoak

funtzionatzen segitzen du,

pertsonetatik %15 baino

gutxiago ari delarik lanean.

- Talde handien (hipermerkatuen

eta abarren) eta botere

ekonomikoen inpaktua.

- Gizarteak, gai honetan,

enpresek erabakitakoaren

arabera funtzionatzen du.

Hondakinen tratamenduko

joerak

- Birziklatzeak ez du material

xahutze hazkorrari nagusitzea

lortu.

- Tratamendu mekaniko-

biologikoek bigarren mailako

arazoak eragiten dituzte.

- Ez da erosketetan enbajale-

kantitatearen murrizketa

desiratua lortzen, hain zuzen

ohituren inertziagatik eta

merkatuaren presioagatik.

- Bolumen handikoak ahantzi

egin dira.

- Produktoreen arduragabekeria:

interes gordeak.

- Konpostatzeak ez du egungo

abere-hondakinekin lehiatzea

lortu: nekazaritzak ez du

konpostaren beharrik.

- Bizitza-kalitateak zuzenean

antzeman ditu muturrera

eramandako berrerabilpenaren

eraginak.

- Minimizaziora zuzendutako

ahaleginek ikuspegi faltsua dute

gidari; izan ere, birziklatzeko

zailenak diren, hots,

minimizatzeko zailenak diren

hondakinetan egiten da

ahalegina.

Instituzioek proposamenak

abian jartzeko zailtasunak,

desartikulazio politikoaren

eraginez.

Gizarte-kontsensu zaila, bizitza-

kalitateak eta hondakinek eratu

binomioaren artean.


ekonomi eragileen ikuspegitik

Monitorea: Marta Román

Partaideak:

Javier Uribarri

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


27

Arantza Laskurain

Iñigo Muguruza

Julia Balenziaga

Ainhoa Katarain

Begoña Igartua

Izaskun Iturrioz

Luis Diaz

Josetxo Atin

Iñigo Sagarna

Jesus Uzkudun

Ruth Mozo

Juan Luis Moragues




Sorburuan jardutea

- Hondakin produkzio txikiagoa

dago.

- Produkzio garbiagatik eta

birziklatzeagatik dirulaguntzak

daude.

- Arriskuak minimizatu dira

sorburuan. Ez dago tratatu

ezindako hondakin

arriskutsurik.

- Arriskuei aurre hartzea

ahalbidetzen duen prebentzio

neurri sorta bat bada.

- Bizitza-kalitate handiagoa dago,

zeren eta iturrien, hots,

industria, garraio eta beste

zenbaiten ingurumen-inpaktua

murriztu baita.

- Hondakin gutxiago sortzen dira

produkzio eta fabrikazio

faseetan.

- Administrazioak esku-hartze

garbia du merkatuan sorburuan

bertan, besteak beste

berrerabilpena eta birziklapena

bultzatzeko.

- Fabrikatzaileek berrerabil

daitezkeen produktuak

prestatzen dituzte.

- Produkzioaren gainean eragin

da, baliorik gabeko artifizioak

saihestearren.

Elkarrekiko erantzukizuna

- Eragile (sozial, politiko eta

ekonomiko) guztiek onartu dute

arazo kolektiboa dela.


irtenbideen bilaketan.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


28

- Administrazio, elkarte eta

herritarren arteko koordinazioa

hondakinen kudeaketan.

- Herritarren konpromisora eta

gizarte-kontsensura heldu da.

- Hondakinen finantzaketa

eragile guztien artean

partekatua da.

- Irtenbide globala, ez soilik toki

mailakoa.

Kontzientziatzea eta heziketa

- Hondakinei buruzko

kontzientziatze bat bada,

eskolan bertan hasita.

- Gizabidezko portaera eta

heziketa dago.

- Zarrastelkeria dagoeneko ez da

hainbestekoa baliabideen

erabileran.

- Informazio-gardentasuna da

nagusi.

- Birziklatzerako informazio ona

dago.

Gizabidezko portaeren

sustapena

- Ez da soilik herritarren

kontzientziatzea, baizik eta

dagoeneko jendeak gauzak oso

“erraz” edukitzea, jardun ahal

izateko.

- Kontsumitzaileak motibatzen

dira, gauzak zuzen eta egoki

egin ditzaten.

- Kantitate eta kalitatearen

araberako tasa sistema bat dago.

Bonus/malus sistema.

- Sorburuan bereizketa egiteko

erraztasuna ematen da.

- Desagertu da “erabili eta bota”

dioen esaldia; honen ordez,

“erabili eta erabili” dago

indarrean.

- Kontsumo eskaintza eraginkor

eta doia dago.

- Beste gizarte-balio batzuk eta

beste osasun-egoera batzuk

daude.

Hondakinen balioa

- Hondakinen energi eta material

baliabideen aprobetxamendu

bat ematen da.

- Hondakina balioa duen

baliabidetzat tratatzen da.

- Ekonomiaren sektore

garrantzitsu bat hondakinen

tratamenduan oinarrituta dago.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


29

- Lanpostu pila handia

sortarazten duen jarduera

ekonomikoa da.

Tratamendua eta teknologia

- Azpiegitura egokiak erabiltzen

dituen kudeaketa-sistema

eraginkor eta eragimen handiko

bat badago.

- Teknologiak minimizatu egin

ditu hondakindegien eraginak.

- Teknologiak materiaren

konposatuak desintegratzea

lortu du.

- Hondakindegiak desagertu dira.

- Birziklatutako eta

berrerabilitako hondakin-

portzentajea areagotu da.

- Industri zein etxeko zaborrak

bildu eta tratatzeko irizpide

homologatu sorta bat dago.

Sinergiak.

Arriskuak

- Sorburuko arriskuak

minimizatu dira.

- Ingurumen-inpaktuaren

gaineko kontrola dago.

- Administrazioak kontrol

handiagoa zertzen du emisioen

eta ingurumeneko kutsaduraren

gainean.

Taldeak bigarren osoko bilkurara


sintesia:

Produkzio garbiaren kultura.

Zero hondakina.

Hondakina balioa da.


eragile sozial, ekonomiko eta

politikoen artean, irtenbideak

bilatzeko lanean.

Zuhurtziaren Printzipioan

oinarritutako irtenbide

teknologikoak, ingurumenari

eta osasunari dagokienez.

Kontsumo arduratsuaren

kultura.

Eszenatoki ezkorra:



Konpromisorik eta

erantzukizun kolektiborik eza

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


30

- Elkartasun falta dago.

Hondakin trafikoaren

kudeaketa bidegabea.

- Koordinazio falta dago


- Kontrolik gabeko sistema bat

dago.

- Partaidetza eta konpromisoa

falta da.

- Interes partikularrak

gehiengoaren kalterako izaten

dira.

- Banakako irtenbideak ongizate

kolektiboari gailentzen zaizkio.

- Hondakinak eragile batzuen

negozioa dira, arazo kolektibo

baten kontura.

- Gardentasuna falta da.

- Aplikatutako irtenbidea

teknologikoa da, eta ez du

berarekin inolako gizarte-

konpromisorik.

Arazoa areagotzea edo

mantentzea

- Kakaz gainezka gabiltza.

- Hondakin sorrera handiagoa

gertatzen da.

- Biztanleria zabor artean bizi

izatera ohitu da.

- Haranak instalazio eta

hondakindegiz beteta daude.

- Birziklatutako bolumena

murriztu da.

- Egungo egoera mantentzen da.

Tratamendu eta kudeaketa

sistemak

- Hondakinen tratamendurako

baliabideetan zarrastelkeria.

- Azpiegitura egokiak falta dira.

- Tratamendurako teknologia

zaharkituak aplikatzen dira.

- Hondakinen tratamenduaren

kostua administrazioaren

gainean geratzen da, oso-osorik.

- Administrazioak hondakinak

kudeatzen ditu, ez zerbitzu

publiko gisa baizik eta negozio

iturri gisa.

Osasun arazoak

- Osasunak arazo gehiago

pairatzen ditu.

- Ez da Zuhurtziaren Printzipioa

aplikatzen irtenbide berriak

bilatzen direnean.

- Bizitza-kalitatearen degradatze

bat gertatzen ari da, arazo hau

dela eta.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


31

- Hondakinak murrizteko modua

biztanleriaren osasunaren

kalteko gertatzen da.


aurkeztutako ikuspegi ezkorraren

sintesia:

Zarrastelkeriaren ondorioz,

hondakinen areagotze

kontrolik gabea.

Eragileen arduragabekeria eta

administrazioaren utzikeria.

Azpiegitura-kolapsoa, esku-

hartze eta prebentzio faltagatik.

Bizitza-kalitatearen

degradazioa eta

osasunarentzako mehatxua.


teknikarien ikuspegitik

Monitorea: J. Manuel Gil Martínez

Laguntzailea: Manu González

Partaideak:

Juan Carlos Mujika

Jose Manuel Etxaniz

Mikel Urruzola

Xabier Garmendia

Antonio Bea

Jose Ramon Saenz

Cristina Gutiérrez Cañas

René Santamaria

Iñigo Legorburu


Ainhoa Amundarain

Carlos Martínez Orgado


buruz egin oharrak:

Lantegia giro lasai eta atseginean garatu

zen, eta eztabaida interes askoak sortu

ziren, ñabardura ugariz, partaideen

interbentzioen inguruan; izan ere,

nabarmen geratu zen gaiaren ezaguera

sakona zutela taldekideek, bakoitzak bere

ikuspegi profesionalari egokiturik.

Ikuspegi baikorrak nagusitu ziren, eta

etorkizun hobe baten desira adieraziz

agertu, nahiz eszeptizismo puntu bat ere

azaldu partaideetakoren batek edo bestek.




Gizartea

- Biztanleen jarrera partaidetzara

zuzenduagoa, gaikako bilketari

dagokionez.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


32

- Hobeto hezitako biztanleria.

- Gizarte kontzientziatua.

Partaidetzak oso ahalegin txikia

eskatzen dio.

- Herritarren lankidetza.

- Herritarren erantzukizuna

handiagoa da.

- Lankidetzarako modu berri bat

dago.

- Herritarrek irizpide garbiak

dituzte, eta baita politiko eta

teknikariekiko konfiantza ere.

Ezagutza handiagoa.

- Hondakinekin bizi izaten ikasi

dugu.

Birziklatzea

- Tratamendu, birziklatze eta

energi balorizazioaren

optimizazioa.

- Birziklatzea, berrerabiltzea,

erraustea.

- Birziklatzearen eta

“konpostatzearen” gorakada.

- Herritarren partaidetzarako

joera, birziklatzeari dagokionez.

Arautegia

- Hondakinei buruzko lege-

printzipioak mantentzen dira.

- Arau-arloa egonkortzea.

- Arau-sistemaren erabateko

aldaketa.

- Dagoeneko juridikoki badakigu

hondakina zer den.

- Dagoeneko juridikoki badakigu

hondakin arriskutsua zer den.

- Hondakin-sailkapenerako

sistema argia dago.

- Hondakin planak agiri

juridikoak dira.

- Legegileen partaidetza ere

ematen da.

Politikak

- Politika integralagoak, ez hain

sektorialak.

- Planen arteko artikulazioa.

- Udalen kontrol (eskumen)

handiagoa, inplikazio

handiagoa.

- Administrazio eskumenak

sailkatu dira.

Lurraldea

- Herritarrek balio handiagoa

aitortzen diote lurraldeari. Bai

kontserbazioari begiratuta bai

kudeaketari begiratuta.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


33

- Hondakindegiek ez dute dena

hartzen.

- Administrazio, teknikari eta

herritarren artean kontsensua

dago, lurraldeak duen edukiera

errealaren eta potentzialaren

inguruan.

Kudeaketa

- Industri hondakinen kudeaketa

hobea.

- Hondakinak dagoeneko ez dira

konpondu beharreko arazo bat,

baizik eta produktu sorta bat.

- Irtenbide merkeagoak egongo

dira klinikako hondakinetarako.

- Tratamendu-kostuak

internalizatuta egongo dira (+/-

).

- Emisio eta inpaktuen kontrol

gardena.

Teknologia

- Aukera tekniko askotariko eta

aldi berekoak daude.

- Errausketa-planta handiak

egongo dira (+/-), arriskurik

gabe.

Produktuak

- Ekodiseinuan lan egiten ari da.

- Ekodiseinuko alderdiak jasotzen

dira.

- Lehengaiak zaintzen dira.

Beste zenbait

- Neutralizazioa vs.

deuseztapena.

- Hondakin-produktoreen

erantzukizuna murrizketa eta

berrerabilpenean.

- “Ziurtasuna”

- Diziplinartekotasunaren kultura

ezarri da.

- Finantza-irizpideak garatu dira.

Kutsatzen duenak ordaintzen

du.

- Hondakinen tratamenduak

berak ere bere hondakinak

dauzka (+/-).

- Hondakindegiak desagertu dira.

- Erantzukizuna partekatzen da

hondakinen tratamenduan.



sintesia:

Hondakin politikaren

printzipioak mantentzea.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


34

Lurraldea ondasun murriztzat

baloratzea. Lurraldeak duen

gaitasunari buruzko ezagutza

handiagoa.

Biztanleria arduratuagoa.

Prebentzioa: Produktu politika

integratua.

Aukera tekniko askotariko, aldi

bereko eta eraginkorrak

badaude.

Eszenatoki ezkorra:



- Arau-sistema (sakabanatua,

zatitua...) mantendu da.

- Lurraldearen antolamendurako

plan eta programak

liburutegietako kontsultetarako

agiri gisa geratu dira.

- Sektoreka gehiegi banatutako

ikuspegiak segitzen du

indarrean.

- Ez diogu kontsumoari uko egin.

- Produktu berriak ez daude

ekodiseinuaren mendean.

- Aitzindari diren herrialdeei

begira jarraitzen dugu.

Diskurtsoa onartu bai,

praktikara eraman ez ordea.

- Lankidetza kolapsatuko da.

- Ez dira berreskurapen

aurreikuspenak betetzen.

- Lan gutxi egin da murrizketan.

- Behar baino lan gutxiago egin

da heziketan.

- Espero baino hondakin gehiago

sortu da.

- Jaiotze-tasaren eta

kontsumoaren gorakada.

- Birziklatze eta konpostatze

plantak ez dira guztira iristen.

Kolapsoa.

- Lurralde okupatua.

- Zona batzuk zigortu egiten dira,

hondakinetarako azpiegiturak

bertan kokatzean.

- Hondakinak kuantifikatzean

ziurgabetasuna.

- Gizarte-kontzientziatzeak bere

maila gorenarekin topo egin du.

- Maila kimikoko arazoak daude.

- Ingurumen-hezkuntzak

oraindik ez du emaitzarik

eskaini.

- Errausketaren aurrean badaude

beste aukera batzuk.

- Hondakin bolumenak

murrizteke segitzen du.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


35



sintesia:

Egungo arau-sistema

sakabanatu eta zatikatua

mantentzen da.

Kontsumoa gora doa eta,

honekin batera, baita hondakin

sorrera ere; hondakinen beren

kalitatean aldaketa gertatzen da.

Biztanleriak ez du behar adina

laguntzen.

Ez dago prebentziorako behar

adina lanabes.


herritarren elkarteen ikuspegitik

Monitorea: Josefina Olza

Partaideak:

Javier Abalde

Mª Cruz Polanco

Fermin Arozena

Gorka Iribar

Javier Pradini

Tomasita Zabaleta

Juan Mª Beldarrain

Iker Karrera

Felix López Etxezarreta

Arantxa Campos

Sara del Río




Murriztea/Minimizatzea

- Hondakin produkzioa eta

sorrera murrizteko giltza

ondasun kontsumoaren

murrizketan dago.

Kontsumoaren murrizketa

lehentasunezkoa da.

- Hondakin produkzioaren

murrizte zorrotza, ez soilik

kantitateari begira, baizik eta

baita toxikotasunari ere.

- Birziklatze eta berrerabilpen

tasa handiagoak daude

(kontzientziatze handiagoa),

baina kontsumoari bridarik jarri

ezean, edo kontsumoa areagotu

behar izanez gero ondasun

gehiago eskuratzeko, azkenean

beste aldera joko dugu

(eszenatoki ezkorrera).

Arau erregulatzaileak

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


36

- Legeak aplikatuz, hondakin

produkzio eta sorrera ere

murrizten duen sektore

ekonomiko bat. Sektore

ekonomikoak ingurumen-

irizpidea jaso behar du bere

produkzioan.

- Hondakin murrizketa, legediko

aldaketekin batera, hain zuzen

bakar-bakarrik produkzio

garbiko sistema

ahalbidetzearren, biztanleriak

arazo honen inguruan izango

duen konpromiso eta ezagutza

harturik oinarritzat. Ikuspegi

honetan errausketa ez da

posible, ez du inolako tokirik.

- Hondakin murrizketa eta

birziklatzea gizarte eta ekonomi

mailan, legediaren eta kontrol

zorrotzaren bidez.

Aukerak

- ‘Hondakinak sortzen dituenak

ordainduko du’, edo

‘kontsumitzen eta sortzen

dugunagatik ordaintzea’

printzipioak aplikatu beharrean,

kontsumoa bridatzeko eta

inguruaren tratamendua

kontuan hartzeko aukera

bultzatzea.

- Aldaketak sartzea produkzio

sistemetan, produktuak

birziklagarriak eta

berrerabilgarriak izan daitezen

eta iraupen erabilgarri

luzeagoa izan dezaten.

- Hondakinak teknika

eramangarrien bidez

(konpostajeaz) tratatzea, ez

errausketa bidez.

- Ideologi eta kultur aldaketak

sartzea herritarrengan:

ulertaraztea kontsumo

handiagoak ez duela zertan

ongizate handiagoa adierazi,

zarrastelkeria baizik.

Enpleguaren sustapena

- Prebentzioaren sustapena, eta

berrerabilpen eta birziklapena

lanpostuen sorrerarantz bidera

daitezela.

- Berrerabilpenak eta

birziklapenak produktu berriak

eta lan berriak eragiten dituzte.

- Hondakin produkzioari eta

sorrerari darizkien arazoek

irtenbideak bilatzera behartzen

zaituzte, esate baterako,

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


37

birziklatzera dedikatutako talde

edo enpresak sortzera.

Kontzientziatzea/Sentiberatzea

- Biztanleria prestatu eta

sentiberatua, hondakin

errausketaren oso aldekoa ez

den jarrera duena, etxeko

hondakinei dagokienez

behintzat.

- Hondakinen tratamendu

eramangarria, konpostatzea

bezalako tratamendu sistemak

aplikatuz, eta errausketara

jotzeke.

- Biztanleriaren zati bat

konprometituta eta

kontzientziatuta dago

hondakinen arazoaren

inguruan, eta etorkizunean

gizarte-kontzientzia handiagoa

izango da.

- Administraziotik

berrerabilpenaren eta

birziklatzearen aldeko

kanpainak bultzatzea, bai eskola

mailan, bai gizarte zein ekonomi

mailan.

- Biztanleriaren zati batek

(sentiberatu eta prestatuta

dagoenak) behar besteko

presioa egin du,

Administrazioak hondakinen

arazoaren aurrean zerbait egin

dezan lortzeko.

- Kontzientzia handiagoa aipa

dezakegu kontsumoak kostu bat

duela onartzen dugunean, baina

hau berrerabilpenaren eta

birziklatzearen aurka doa.

Prestakuntza

- Etxekoandreek (inplikazio

garrantzitsua baitute

hondakinak birziklatzeko eta

gaika sailkatzeko prozesuan)

informazio eta prestakuntza

handiagoa behar dute, ikastaro,

programa edota hitzaldien

bidez, eta bide batez

prozesuaren eraginkortasuna

bermatzeko baliabideak eskaini

behar zaizkie.

Teknologiak

- Berrerabilpena eta birziklapena

sustatzea, teknologiaren

laguntzaz eta teknologia

sorkuntzaz.

Generoa/Berdintasuna

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


38

- Gizonezkoen inplikazio

handiagoa etxeko hondakinen

birziklatze eta berrerabilpenean.

Etxeko lanaren banaketa.

- Kontsumoaren murrizketa

funtsezkoa da, baina

emakumeei estu lotutako kontu

bat da; horregatik, gizonezkoari

inplikazio handiagoa eskatu

behar zaio eginkizun

honetarako.

Partaidetza publikoa

Teoria mailan, birziklatze eta

berrerabilpen prozesuan herritarren

partaidetza hedatzearen alde

positiboa nabarmentzen da, baina

praktikan ez zaio irtenbiderik

ikusten. Mundu guztiak hobeto bizi

nahi du eta, egungo kultura eta

bizimoduez, kontsumoa da

horretarako baliabide bakarra.

Kontsumoa hobeto bizi izatea

baldin bada, zaila izango da

ingurumena hobetzea.

Sektore ekonomikoa

- Hondakin murrizketarekin

sentiberatuagoko sektore

ekonomikoa.

Taldeak lehen osoko bilkurara


sintesia:

Partaidetza publikoa

Hondakinei buruzko Planen

garapenean eta hauetako

erabakietan, eta gardentasuna.

Hondakin sorrera murriztea

produkzio garbiko eta

kontsumo arduratsuko sistema

baten bidez.

Berrerabilpena eta

birziklapena sustatzea.

Herritarrak kontzientziatzea,

informazio egiazko eta

egiaztagarri batean oinarrituta.

Lanaren banaketa etxe

esparruan.

Eszenatoki ezkorra:



Kontzientziatzea/Sentiberatzea

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


39

- Ez dago birziklatzeko aukerarik,

dedikazio faltagatik.

- Birziklatzeko eta berrerabiltzeko

denbora behar da, eta egungo

bizimoduak ez du berrerabilpen

horretarako aukerarik ematen,

produzitu eta kontsumitu

beharra dagoelako.

- Sentiberatasun gutxiko eta

ahaleginak egiteko prestutasun

gutxiko biztanleria.

Kontsumoa

- Jarduerak bakar-bakarrik

berrerabilpen eta birziklapenean

biltzen badira, eta

kontsumoaren

murriztapenerako ahaleginik

egin ezean, arazoa luzatu

besterik ez da egiten (10 urteko

berrerabilpena, birziklatzea...).

- Ez da posible hondakin

kantitatea murriztea, ondasun

kontsumoa murrizten ez bada.

- Kontzientzia eta birziklatzea ez

dira kontsumoaren gorakada

berdintzeko gai izango.

- Kontsumoa bridatu ezean,

hondakin produkzio eta

sorrerak ez du etenik izango.

Informazioa/Prestakuntza

- Informazio, prestakuntza eta

ezaguerarik ezean, proposatzen

den aukera orok gainezkatze

bat, gizarte butxadura bat

eragiten du.

Sektore ekonomikoa

- Bakar-bakarrik kostuak

merkatuz eta errentagarria

zaionean birziklatzen duen

sektore ekonomikoa.

- Industriaren negozioak

bultzatzen eta errazten dira,

herritarren osasun globalaren

aurrean. Bakar-bakarrik

industrien etekina bilatzen da.

- Sektore ekonomikoek

hondakinak merkatuko

elementu bihurtzea.

Hondakinak dagoeneko ez dira

arazo, baizik eta negozio. Denok

ordaindu beharko dugu

kontsumitzen dugunagatik.

- Sektore ekonomiko

indartsuenek bere irtenbideak

ezarriko dituzte.

- Hondakin sorrera zenbat eta

handiagoa izan, hainbat eta

negozio biribilago.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


40

- Egungo produkzio eta salmenta

sistemak hondakin eta behar ez

den osagarri pila itzela

sortarazten du; ondorioz,

ingurumena degradatzen da.

Errausketa

- Hondakinen tratamendua

errausketaren bidez.

- Hondakin sorrera eta

produkzioari ez zaio bridarik

jartzen. Bakar-bakarrik

hondakinen tratamenduan

oinarritutako irtenbideak

proposatzen dira, esate baterako

errausketa, eta ez dira kontuan

hartzen horrelako tratamendu

sistemek ingurumenean zein

osasun publikoan duten

eragina.

- Oso komenigarria ez den

errausketa bezalako tratamendu

baten erabilera.

Ingurumena

- Ondorioetan eragitea, baina

hondakinak sortzen dituzten

arrazoietara eta hauek eragiten

duten inpaktura zuzenean ez

jotzea. Arrazoi horiek

produkzio sistema, gehiegizko

kontsumoa eta banaketa

desorekatua dira.

- Natur baliabideak agortzea.

- Hondakin sorreraren

hazkundea.



sintesia:

Errausketak beste aukera

batzuen garapena eragozten

du, alderanztu egiten baitu

hierarkiaren hurrenkera,

honakoa behar bailuke:

- Minimizazioa

- Berrerabilpena

- Birziklatzea

- Errausketa

- Hondakindegia

Arazoa merkatuko gai

bihurtzea.

Ongizatea kontsumotzat

ulertzea.

Hondakin errausketak

osasunean eta ingurumenean

duten inpaktua.

Natur baliabideak agortzea.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


41


herritar taldearen ikuspegitik

Monitorea: María Naredo Molero

Partaideak:

Jose Javier Ormazabal


Zuriñe Larrea

Paco Ceña

Jose Ramon Ibeas

Yago Guerreiro

Amancio Paniego

Amaia Elola

Edurne Arruti

Javi Belza




Gizarte-eredua

- Sozialki orekatuagoa den

gizartea, zuzentasun eta

elkartasunezkoa, inguruarekiko

begirune handiagoa duena.

- Herritarren kontzientziatze eta

antolamendu garrantzitsua

dago.

- Ingurumena gai globaltzat

tratatzen da.

- Enplegu “berdeak” izugarri

bultzatu dira, lehen baztertuta

zeuden taldeak integratzeko

modutzat.

- Kontzientzia handiagoa dago

hondakinen kudeaketarako

halako forma batzuei darizkien

osasun arriskuen inguruan.

- Ingurumen mailako arazoak

argiago ageri dira, eta

herritarren kontzientziatze eta

presio handiagoa ahalbidetzen

dute.

- Kontsumo arduratsua

nabarmentzen da. Herritarrek,

erostean, erositako

produktuaren azken xedea ere

baloratzen dute (erabili ostekoa

alegia). Datu honek produktuen

arteko bereizketa bat eragiten

du.

- Hondakin sorrerak gora egin

du.

Lurralde kudeaketarako eredua

- Eredu aldaketa bat bada

lurralde plangintzan,

instituzioen kontzientzian

gertatu eraldaketaren ondorioz:

lurralde gutxiago kontsumitzen

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


42

da, eta baliabideak gehiago

errespetatzen dira.

- Den-dena, lurraldearen

erabilera eta hondakinak alegia,

integratuta dagoela ikusten da.

- Ibaiak garbiago daude.

- Paisaia antolatuago dago,

garbiago.

- Brigada asko ikusten da bide

ertzetako belar txarrak

ebakitzen.

Murrizketa

- Legeak berak ezartzen du

hondakin murrizketa.

- Hondakinetatik eta hauen

tratamendutik ondorioztatutako

osasun arazoek hondakin

murrizketa bat eragin dute.

Birziklatzea eta berrerabilpena

- Hiri, industria zein

nekazaritzako hondakinei

buruzko ikuspegi integral

batetik abiatzen da.

- Kontsumoak gora egin badu

ere, berrerabilpen eta birziklatze

tasak ere gora egin du.

- Lau edukiontzi daude: papera,

beira (itzultze sistema),

plastikoak (estandarizagarriak)

eta materia organikoa (gaikako

bilketaren emaitza = kalitatezko

konposta).

- Ontzikiak estandarizatu egin

dira.

- %15 edo 20 inguru geratzen da

birziklatzeke. Zati edo frakzio

hau tratatzeko modurik onena

zein ote den ari da aztertzen.

- Hondakin bolumenaren %50

baino gehiago birziklatzen da.

- Benetako eztabaida dago

birziklatzen ez den frakzio

horrekin berrikuntza

teknologikoetatik abiatuta egin

behar denaren inguruan.

- Konpostatzea bultzatu da:

konposta, baliabide erabilgarri

gisa, oso ongi baloratuta dago

gaur egun. Gipuzkoako lurretan

behar adina materia organiko

badagoenez, produzitzen den

konpostaren parte bat gabezia

gertatzen den beste zona

batzuetara eramaten da.

- Materia organikoaren gaikako

bilketaren sistema kasu zehatz

bakoitzerako egokitu da.

- Birziklatzea areagotu da.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


43

- Tetra-brik sistema amaitu da.

Orain birziklatze gaitasun

handia duten ontzikiak daude.

- Supermerkatuak beira

itzultzeko tokiak dira.

- Eroskik dagoeneko ez du

itzultzerik ez dagoen ontzikirik

saltzen.

Hondakindegiak

- Egungo hondakindegiek 2016

arte jarraituko dute.

Errausketa

- 2016 arte lurraldean ez zen

batere errausketa-plantarik

eraiki, aurretiazko hainbat

neurri hartu zelako, esate

baterako gaikako bilketa,

gehiegizko ontziki erabileraren

gaineko kontrola eta

konpostatzea.

- Gipuzkoan errausketa-plantarik

ez jartzea erabaki da, lur eskasia

dela arrazoi.

- Hondakinen tratamendurako

irizpide gisa lurraldez gaindiko

irtenbideetara jo behar dela

ikusi da; halaz, gure lurraldea

bezain populatuta ez dauden

zonetan jarri beharko dira

hondakinak eta tratamendu-

plantak.

Teknologia

- Teknologiak aukera ematen du

gaikako bilketarako eta

bereizketarako sistemen

eraginkortasuna areagotzeko.

Heziketa/kontzientziatzea

- Gaur egun “etxeko” eta

“kaleko” hezitzaileak daude

hondakinen inguruko gaietan

informazioa eta

kontzientziatzea lantzeko;

honek hazkunde handia eragin

du produktuen

berrerabilpenean.

- Eskolaumeen ingurumen-

heziketak oso garrantzi handia

hartu du. Prestakuntza Planen

inguruan artikulatzen da, eta

ahalbidetu du mezu

ekologikoak mezu kontsumistak

baino indar handiagoa izatea

gazteengan.

- Ikasketa praktikoa da, ez soilik

teorikoa.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


44

- Jendeak badu kontzientzia, eta

hondakinen bereizketa

sorburuan bertan egiten du.

- Lehengo ezaguerarik ezaren

ondotik gizarte informatu eta

kontzientziaduna etorri da.

- Hedabideak murgildu dira

eginkizun honetan, eta mezu

hezitzaile bidezko

“bonbardaketa” egiten ari dira.

- Telebista biztanleriari

ingurumen arloan informazioa

emateko eta mezu hezitzaileak

igortzeko erabiltzen da.

Legedia eta administrazioaren

jarduera

- Administrazioa birziklatze

sistemarekin konprometituta

dago.

- Administrazioa hobeto

antolatuta dago.

- Politikoek, gizarteko beste

guztiek bezalaxe,

kontzientziatuta egonik

erantzun sendoa ematen diote

arau beharrari eta hondakinen

tratamenduaren

eraginkortasunari.

- Gizarteak egun legedi berri bat

du, murrizketa, berrerabilpena

eta birziklapena posible izan

daitezen.

- “Kutsatzen duenak ordaindu

behar du” leloa egia bihurtu da.

Hondakin sorreragatik gehiago

ordaintzen da.

- Isurketei kuotak ezartzen

zaizkie.

- Hondakinen kudeaketa

pribatizatu egin da, eta

Administrazioak ikuskapen eta

kontrol eginkizun garrantzitsua

bereganatu du.



sintesia:

Produkzio eta kontsumo

eramangarri eta arduratsua,

kontuan harturik produktu

bakoitzaren erabilgarritasun-

epe edo bizitza-zikloa.

Hondakinak (materia

organikoa barne) gaika

biltzeko sistemak badira, kasu

bakoitzari egokituak.

Ontzikiak itzuli eta

berrerabiltzeko sistemak

berreskuratu dira.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


45

Ekintzarako sentiberatze eta

kontzientziatzean inbertitzen

da.

Eskura diren teknologiarik

onenak erabiltzen dira,


Politikoek onartzen dute

ingurumen kudeaketaren

kostua, eredu dira arautegia

betetzeko unean, eta

aitzindariak ere bai gai honi

dagozkion kontuetan.

Eszenatoki ezkorra:



Errausketa eta isurketa

- 2002ko kudeaketa finalistaren

aukera segitu da: errausketa eta

isurketa.

- Hondakinen esparruko lana

azkeneko deuseztapenera

bideratuta dago, betiere

teknologiarik onena erabiliz

horretarako.

- Errausketa-planta gehiago eraiki

dira, etekin ekonomikoari

lehentasuna ematen dion

ikuspegitik, politikoen eta

enpresen onerako izango

delako.

- Sistema bikoitzaren (errausketa

+ hondakindegia) arriskuak

orain trafiko-istripuak onartzen

diren bezalaxe onartzen dira.

- Zaharkitutako errausketa-

plantak badaude, eta hau arazo

iturri larria da.

- Pasai Antxo, Portua, San

Markos... dagoeneko ez dira

existitzen. Orain dena

hondakindegi handi bat da.

Hondakinez osatutako

zelaigune handi bat.

- Arazoak agertzen ari dira

zigilatutako hondakindegietan.

Gizarte-eredua

- 2002koa baino ere gizarte

kontsumistagoa.

- Jasandako krisialdi

ekonomikoek eragin negatiboa

izan dute biztanleriaren

ingurumen arloko

kontzientziatzean.

- Baliabideak irensten dituen

kontsumo-eredu bat da.

- Informatika eguneroko

bizimoduan jaun eta jabe

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


46

bihurtu bada ere, 2002an baino

paper gehiago erabiltzen da.

- Erantzun muturrekoegiak

ematen zaizkie osasun arriskuak

direla eta sortzen diren arazoei.

- Berrerabilpena galdu egin da.

Heziketa/Kontzientzia

- Gizartea motibaziorik gabe

dago, ez da arazoan inplikatzen.

- Heziketa falta da.

- Ez dago hondakin sorreraren

sustraiaren gaineko

kontzientziarik. Honen

ondorioz, prozesu amaierako

kudeaketa sistemak aukeratzen

dira, esate baterako errausketa,

erre ondoren zaborra “ez delako

ikusten”.

- Kanpainak badira, baina oso

eragin txikia dute kontsumoan.

- Hondakin sorrerak gora egin

du.

- Istripu gehiago, gaixotasun

gehiago.

Birziklatzea

- Aurrerapen gutxi egin da

2002az geroztik hona,

birziklatze sistemetan.

- Europar iparraldeko

herrialdeetatik oso atzetik

segitzen dugu.

- Garapenaren bidea

birziklapenaren bidearen

aurkakoa da.

- Konpostarekin arazoak sortzen

dira, zeren eta ez baita

kalitatezko konposta, eta jakin

ez berarekin zer egin.

- Brik eta aerosol pila itzela dago.

Arduradun politikoak

- Politikoek ez dituzte kosturen

bat eragin dezaketen


neurriak onartzen.

- Interes ekonomikoak nagusitzen

dira ingurumenaren

kudeaketan, eta oso ekologikoak

ez diren jarduerei halako

makillaje “berde” bat ematen

diete, nabarmen, industriek eta

politikoek.

- Ingurumen arloko politikek

“erralentian” segitzen dute.

- Egungo akatsak betikotu dira:

ekologiaren aurkako portaerak

onartzen dira oraindik ere.

Lurraldea

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


47

- Gipuzkoa osoa trinkoki

urbanizatuta dago, eta errepidez

beteta.



sintesia:

Hondakinak negozio gisa:

etekin ekonomikoa helburu

nagusia da hondakinen

kudeaketan (esate baterako,

elektrizitatea sortuz).

Ez da sorburuan esku-hartzerik

zertu, eta batez ere “hodi

amaierako” irtenbideak

planteatzen dira, ekonomiaren

ikuspegitik erakargarriak

direlako.

Lurraren okupazioa erabatekoa

da Gipuzkoan, eta argi- eta

zarata-kutsadurak eta emisioek

eragindako arazoak larriagotzen

ari dira, eta energi gastua

goratzen.

Erabateko konformismoa dago,

eta elkartasun falta izugarria:

ingurumen arloko arriskuak

gaur egun trafiko-istripuak

bezalaxe onartzen dira.

Herritarrei, oraindik ere, ez

zaie informaziorik eskaini

errausketaren kalte gabeziari

(horrela baldin bada) edo izan

ditzakeen arrisku posibleei

buruz.

1.3. Lehen saioko konklusioak:

etorkizunerako ikuspegi komunak

Ostiral arratsaldean zehar egindako lanean,

kidetasunezko talde bakoitzak 2016rako

desiratutako etorkizuna marraztu behar

zuen, eta hurrena beste partaide guztiei

aurkeztu.

Interes taldeen proposamenek hainbat

ezaugarri komun izan zuten, bai etorkizun

desiragarri edo positiboaren definizioari

dagokionez, bai saihestu beharko litzatekeen

etorkizun negatiboari dagokionez. Bost

lantaldeek sortutako irudiek bat egin zuten,

desiratutako etorkizunaz aritzean, hainbat

ideiatan, hain zuzen honakootan:

Herritarren kontzientziatzeak

eta sentiberatzeak duen

garrantzia, kontsumo kultura

berri eta arduratsuagoa

sustatzeko lanabes gisa.

Berrerabilpenaren eta

birziklatzearen sustapena,

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


48

etxebizitza edota egoera

bakoitzari egokitutako gaikako

bilketarako sistemak erabiliz.

Prebentzioaren, hondakin

murrizketaren eta

minimizazioaren garrantzia:

produkzio garbia eta kontsumo

arduratsua.

Hobekuntza teknologikoa,

irtenbide askotarikoak eta

eraginkorrak,

ingurumenarekiko eta

osasunarekiko Zuhurtziaren

Printzipioan oinarrituak

guztiak.

Herritarren partaidetza eta

elkarrekiko erantzukizuna

irtenbideak bilatzeko unean eta


planen garapenean.

Saihestu behar den etorkizunari dagokionez

ere, hainbat ezaugarri komun aipatu behar

dira:

Egungo arazoen aurrean

erreakziorik ez izateko

arriskua, hainbat faktoreren

eraginez. Faktoreak honakoak

dira: desartikulazio politikoa,

eragileen arduragabekeria,

gizarte kontsensurik eza edo

egungo arau-sistema

mantentzea, prebentziorako

behar adina lanabesik gabe

alegia.

Arazoa eta beronen

konponbideak merkatuko

elementu bihurtzeko arriskua.

Zalantza ugari errausketa-

prozesuek osasun, ingurumen

eta bizitza-kalitatean izan

dezaketen inpaktuaren

inguruan.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


49

2. BIGARREN SAIOA:

EKINTZARAKO IDEIAK

2.1. Talde tematikoen proposamenak

2.1.1. Lantegi tematikoa: hiri

hondakinen zikloa

Monitorea: Manuel Gil Martínez

Laguntzailea: Manu González

Partaideak:

Amancio Paniego


Izaskun Iturrioz

Xabier Landa

Amaia Elola

Xabier Garmendia

Jose Ramon Saenz

Mikel Urruzola

Fermin Arozena


buruz egin oharrak:

Lantegia oso giro lasaian garatu zen, oso

modu egokian inolaz ere eztabaida eta

elkarrizketarako.

Taldean teknikari proportzio altua

zegoenez, eta partaide guzti-guztiek ongi

ezagutzen zutenez Gipuzkoako ingurumen

eta lurralde mailako errealitatea, eztabaida

aberatsa eta sakona izan zen.

Azkeneko kontsensua lortzeko ez zen

aparteko zailtasunik izan, ezta

desadostasun handiko punturik ere, nahiz

denbora falta izan zen, interbentzio

kopurua handiagoa izan zedin.

Lantegia, laburbilduz, baliagarria eta

atsegina izan zen.

Taldekideek eztabaidarako

aurkeztutako hasierako ideiak:

Arautegia.

- Minimizazioa eta berrerabilpena

azpimarratzea. Ontzikiei

buruzko legea.

- Hondakinei buruzko arautegi

zuhurragoa.

- Arautegi eraginkorrak

aplikatuko dira hondakinak

sorburuan bertan murrizteko,

eta honetarako bultzada

administrazio eskudun guztiek

emango dute, hala nola europar

mailakoek, Eusko Jaurlaritzak,

lurraldekoek, eta abarrek.

- Hondakin sorrera murriztea

merkaturatzetik azken ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


50

kontsumoraino. Legezko

lanabesak erabiltzea

produktoreei eta

kontsumitzaileei lege horiek

betearaziz, ontzikiei buruzko

legea zehaztea, eta informazio

baliabideak erabiltzea, telebista

bereziki.

- Antolamendu koherenteagoa

(ez hain sakabanatu ez hain

ordezkaritza bidezkoa).

Herritarrak.

- Pizgarriak (baita ekonomikoak

ere) norbanako, komunitate eta

abarri, hiri hondakinen

kudeaketa onaren postulatuak

betetzen badituzte.

- Kuota aldagarriak

herritar/enpresentzat,

zona/auzoentzat, hondakin

gehien sortzen duenak

ordainduko baitu gehien.

- Kontsumitzailea prestatzea eta

heztea irtenbidearen parte bat

da. Aukeratu ahal izateko,

bereizten jakin behar da.

- Herritarraren informazioa eta

kontzientziatzea bultzatuko da,

biztanleria informatu eta

kontzientziaduna izatearren,

behar adina irizpidez eta

partaidetzarako prest.

- Autohornikuntza sustatzea.

Lurraldea.

- Lurralde-ereduan baliabide

produkzio eta kontsumorako

eredua aztertzea (gizarteak bere

espazioarekin duen harremana

alegia).

- Lanabes indartzaileak

azpimarratzea (kalitatea

areagotzea), eta hauen barnean,

halaber, lurraldearen balorazioa

eta lurraldeak elementuak

hartzeko duen gaitasuna.

Ingurumen kudeaketa.

- Planteamendu integral eta ez-

sektorial garbiak dituzten

ingurumen kudeaketarako

sistemak bultzatzea.

- Prebentzioa, bai osasunari

begira bai ingurumenari begira.

- Ingurumen mailako

larrialdietarako prozedurak

ezartzea.

- Prebentzio planak. Osasunerako

arrisku faktoretzat sartzea.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


51

- Hondakin-kudeaketaren

planteamendu integralagoa.

- Hiri hondakinek ito gaitzakete.

Zuk arazoa konpontzeko egin

dezakezun ekarpena

hondakinak gaika sailkatzea eta

kasuan kasuko edukiontzi

egokietan kokatzea izan daiteke.

Pizgarri ekonomikoak eta

marketinga.

- Toxikotasun edo arrisku

txikiagoko produktuak

aukeratzea, hauen kudeaketa

eta tratamendua ez dadin hain

garestia eta arriskutsua izan.

- Hiri hondakinen arazo hazkor

hau konpontzeko ekarpena izan

daiteke hondakin gutxien

sortzen duten produktuak

aukeratzea, edota hauek

birziklagarriak, itzulgarriak edo

eraldagarriak izatea.

- Marketinga edo hondakinen

kudeaketako praktika on baten

etekinen salmenta.

- Minimizaziorako pizgarriak

produkzio sektorean.

- Sorreraren prebentziorako,

lanabes ekonomikoak ezartzea

(tasa hazkorra, etab.), hiri

hondakin gehien sortzen

dituztenak zigortzeko, hau da,

hondakin gehien sortzen

dutenei gehien kobratzea

(herritarrak, dendak, enpresak

edo dena delakoa izan).

Beste batzuk.

- Energi industriek, aberasteko

bidean, gero eta hondakin

gehiago sor dezaten saihestea.

- Komunikazioan lan egiten da,

ez ordea sortzailearen

erantzukizunean.

- Hondakin sorreraren

prebentzioak mugak ditu

bizitza-kalitatearen

hobekuntzetan, eta hauei ezin

diegu uko egin dagoeneko lortu

ditugun aurrerapenetan

atzerantz jotzeke, esaterako

osasun publikoan

(ontziratzean), higiene

pertsonalean eta pertsonen

autonomiaren garapenean

(haur-oihalak, higiene-zapiak),

eta kultur garapenean (egunkari

eta aldizkari kontsumoa, etab.).

- Asko minimizatu arren, beti

segituko dugu hondakinak

sortzen fisikaren legeekin bat.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


52

Izan ere, sorreraren neurri

gabeko hazkuntza mugatzea

edo azken hogeita hamar (30)

urteetako joera alderanztea izan

behar dugu helburu. Hemendik

aurrera, hurrena, eta garapen

eramangarriaren bidetik,

hondakinetan dauden baliabide

gehienak –materialak eta

energia- ateratzea eta ahalik eta

gutxien isurtzea.

- Eskaintzaren eredua ez dator

eskariarenarekin bat.

- Ordezkaritza bidezko

demokraziatik partaidetzazko

demokraziara igarotzea.

- Produkzio-makinara ez

egokitzea.

- Hondakinak ezaugarritzeko,

kuantifikatzeko eta jarraitzeko

sistema uniformea izango da

europar komunitate osoan,

maila guztietan, hala nola

produkzio, berreskurapen eta

isurketan, besteak beste.

- Hondakinaren erabilera

desegokiaren aukera mugatzea.

Azpiegiturak egokitzea

(etxeetakoak, industrietakoak).

Taldeak eztabaidaren ostean

kontsensuz finkatu eta hirugarren

osoko bilkurara botaziorako

aurkeztutako bost ideiak honakoak

dira:

1. Hondakin sorreraren murrizte

kuantitatibo eta kualitatibora

bideratutako arautegia.

(Eskuratutako botoak: 18).

2. Herritarrak kontsumitzaile

arduradun gisa

kontzientziatzeko informazioa

bultzatzea. (Eskuratutako

botoak: 5).

3. Herritarrak antolatzeko eta

administrazioaren eta enpresen

aurrean hondakin

murrizketarako partaidetza

zorrotza izan dezaten pizgarriak

ematea. (Eskuratutako botoak:

2).

4. Hondakin produkzioa eta

kontsumoa lurralde ereduaren

arabera aztertzea, lurraldeak

duen gaitasuna eta lurraldearen

balorazioa azpimarratuz.


5. Kutsaduraren prebentziora eta

natur baliabideen babesera

bideratutako ingurumen

kudeaketarako sistemak

bultzatzea. (Eskuratutako

botoak: 4).

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


53

2.1.2. Lantegi tematikoa: Hondakina

baliabide gisa

Monitorea: Josefina Olza

Partaideak:

Joxe Javier Ormazabal

Javier Uribarri

Anton Azkona

Domingo Merino

Aitor Aldalur

Ruth Mozo

Javier Ansorena

Begoña Igartua

Josetxo Atin

Iker Carrera

Javier Agirre

Juan Mari Beldarrain



Energi berreskurapena duen

errausketa.

- Konspostatzea eta energi

balorizazioa (biogasa)

biometanizazioaren bidez.

- Hondakina oso baliabide

garrantzitsua da,

berrerabilpenerako duen

balioagatik (birziklatze

enpresak) eta duen energi

balioagatik. Bero gisako energia

du, eta hau etxebizitzak eta

berotegiak berotzeko eta

argindarra produzitzeko erabil

daiteke.

- Energi balorizazioa errausketa

bidez, erreusaren energi

berreskurapenaz.

- Hiri hondakinen energi

balorizazioa, aurrez bereizi eta

birziklatu ostean.

- Materia organikoaren beste

zatiaren (etxekoaren) energi

balorizazioa.

- Errausketa, erreusaren eta gaika

sailkatzeke, zikin, degradatu

edota beste zerbaitengatik

birziklagarriak ez diren

hondakinen energi

berreskurapenaz.

Gaikako bilketa

- Gaikako bilketa esparru eta

material guztietara zabaltzea,

bizitza-zikloari buruzko analisi

bat egin ostean birziklagarriak

direla ikusiz gero. Analisi hau

gainditzen ez duen zati edo

frakzioa isuri aurretik baliatu

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


54

behar da, isurtzea alferrik

xahutzea baita.

- Berrerabilpena eta birziklapena,

gaikako bilketaren, zerbitzu

egokien, eta teknika zein

teknologi mailako baliabide

egokien bidez.

- Etxeko hondakin arriskutsuen

bilketa eraginkorra antolatzea.

- Ekipo elektriko eta

elektronikoen gaikako

bilketarako sistema bat

antolatzea, ahalik eta kantitate

handienak biltzearren, eta

elementu horiek duten

materialaren %75 birziklatzea,

hain zuzen errausketara doazen

hiri hondakin masako metal

astunetatik %50 deuseztatzeko.

- Sorburuan bereiztea (bai etxean

bai produktore handien kasuan)

materia organikoa, ondoren

konposta egiteko, eta kaleetan

honexetarako izango den

laugarren edukiontzia jarriz

propio.

Konpostatzea

- Konpostatze (zentralizatua)

ezarri ondoren sortzaile handiek

sortutako hondakin

biodegradagarrietarako, eta

merkatua saturatua ez dagoen

neurrian, konpostatze

komunitarioa ezartzea,

egoitzetan eta dentsitate baxuko

etxebizitza-inguruetan

konpostatzaile itxiak jarriz,

besteak beste.

- Hirietako inausketa eta

lorezaintza lanetako hondakin

berdeen egungo konpostatze

tasa areagotzea, sortzaile

handiek (merkatuek,

hipermerkatuek eta beste

zenbaitek) produzitutako

materia organiko

biodegradagarriaren gaikako

bilketarako sistemak jarriz.

- Hiri zein etxeko lorezaintzan

konpostaren erabilera sustatzea.

- Gaikako bilketa eta

hondakinaren zati organikoa

konpostatzea.

- Hondakinen bereizketa,

ingurumenari begira egokiak

diren metodoak erabiliz

horretarako.

- Denda, etxe eta sortzaile

handietatik datorren eta gaika

bilduta dagoen materia

organikoa konpostatzea.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


55

- Lorezaintzatik datorren materia

organikoa eta sortzaile

handietatik datozen hondakin

organikoak konpostatzea.

- Kalitatezko konpostatzea

inausketa eta lorategietako

hondakinetarako eta produktore

handien elikagai-erreusetarako.

Konposta fabrikatzeko plantak

- Teknologiarik onenez

hornitutako planta

zentralizatuetan konpostatzea,

hain zuzen elikagai-hondakinen

konpostatzeari lotutako

eragozpen eta arriskuak, hala

nola usainak, intsektuak, gasak

eta nitrogeno-oxidoak besteak

beste, saihesteko.

- Hondakindegiak.

- Birziklatze zaileko materialak,

balorizatzerik ez dagoenak,

azken belaunaldiko

hondakindegira bideratzea.

- Hondakindegien azken

estalketa, eta harrobiak eta

antzekoak leheneratzea.

- Enplegua.

- Produzitutako konposta tokian

bertan erabiltzeko sustapen

programak, lur goldagarrien

gozagarri gisa edo substratuko

elementu gisa.

- Bada hainbat berrerabilpen

esperientzia, ongintzarekin

lotuagoa inondik ere garatzen

duen benetako lanarekin baino.

Erakusketa kanpainak

- Ahalik eta eperik laburrenean

esperientzia pilotuak abian

jartzea, gero gizarte osoari

berrerabilpen eta birziklatze

modu eraginkorrak aurkezteko

balio ahal izan dezaten.

Aprobetxamendua/Erabilgarrit

asuna

- Materia organikoaren

erabilpena (frakzio honek %33

hartzen du, eta garrantzitsuena

da) oso baxua da, eta probetxu

gutxi ateratzen zaio. Frakzio

hau landuz gero, arazoaren zati

handi bat kenduko dugu.

Aurrez ez dago zertan jarduera

hau (konpostatzearena)

baztertu, nahiz Planak horixe

egin. Aukera teknikoak badira.

Erabilpenerako merkatua ere

badago. Eta biztanleriaren parte

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


56

bat parte hartzeko gogoz

egoteaz gain, beste hiri

batzuetan ere hainbat

esperientzia positibo burutu da.

Ingurumenaren ikuspegitik, oso

jarduera onuragarria da.

Planaren amaieran seiren baten

tratamendu organikoa jasotzen

da.

- Konposta nekazaritza eta

abelazkuntzako substratu edo

kalitatezko ongarri gisa

erabiltzea, edota energia

eskuratzeko.

- Probetxua ateratzerik ez dagoen

zatiari dagokionez, industriak

aprobetxa dezakeen lurra sortuz

balorizatzea, balio agronomiko

handiko nekazaritzako lurra

errespetatuz betiere.

- Produktuei bigarren edo

hirugarren bizitza emanez gero,

produktuen erabilgarritasuna

luzatzeaz gain, askoz

eskuragarriagoak izango dira

herritar desfaboratuentzat ere.

- Etxeko elektrotresnetako eta

informatikako materialari

loturik, bada halako merkatu

bat eta igurikapen izugarrizko

batzuk ere berrerabilpenari

begira, oraindik garatzeke.

Minimizazioa/Berrerabilpena/

Birziklatzea

- Eraikuntza eta eraisketa

lanetako materialei (geldoei)

dagokienez, ahal den guztiaren

berrerabilpena eta birziklapena.

- Berrerabilpena bultzatu behar

da, zeren eta arreta txikia

eskaintzen baitzaio, eta batere

hornidura ekonomikorik ez

(esate baterako, kristalezko

ontzikien kontua, dagoeneko ia-

ia desagertu egin baitira

merkatuan).

- Garrantzi handiagoa eman

behar zaio minimizazioari.

Halaz, energiarik garbiena

kontsumitzen ez den horixe den

moduan, hondakinen

tratamendurik ekologikoena

behar ez dena da.

- Hierarkia hurrenkeran

minimizazioa garrantzitsuena

den bitartean, egiazkoan, eta

zehazki proposatzen den

Planean, ez du inolako diru-

hornidura zehatzik, eta edukita

ere oso-oso txikia. Ez dira

ebaluatzen, ezta finkatzen ere,

esparru honetan erdietsi

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


57

beharreko eduki zehatzak.

Jarduera guztiak hipotesi hutsak

dira.

- Minimizazioa ez da soilik

produkziora mugatu behar; izan

ere, kontsumo txikiagoarekin

eta, batez ere, behar ez den

kontsumoarekin lotu behar da.

- Muga jar diezaiogun hondakin

sorreraren gorakadari.

Berrerabil daitekeenetik gehiena

berrerabil eta birzikla dezagun,

materialen bizitza-zikloari

buruzko analisi arduratsu bat

egin ostean.

- Etxeko hondakin

bolumendunak erabat edo

neurri handi batean

berrerabiltzea. Birziklapena,

produkzio-katean atzera

sartzeko, eta beste zatia

balorizatzeko.

- Etxeko hondakinak edo

organikoak minimizatzea eta

birziklatzea, gero konpostatzean

erabili ahal izateko.

- Berrerabiltzea eta birziklatzea,

gutxien kutsatzen duen

teknologia baliatuz.

- Eraikuntzako materialak

berrerabiltzea, birziklatuz eta

gaika bilduz. Materialak eta

enpresak identifikatzea.

- Prebentzio politiken ondotik

sortutako hiri hondakin

biodegradaezinen birziklatze

tasa handitzea, etxekoak ez

diren hondakinak gehituz

etxeko hondakinen birziklatze

zikloari.

- Eraikuntzako hondakinak:

obren plangintza egokia eginez,

errepideetarako birziklatuz eta

harrobiak betez minimizatzea.

Baliabideak/Ahalbidetzea

- Material birziklatuak

erabiltzeko baliabideak

eskaintzea.

- Gipuzkoako etxe guztietara eta

elkarte eta bestelakoetara

hondakinak birziklatzeko

ontziak bidaltzea. Beiraren

kasuan, aztertu posible ote den

hauen entrega, berrerabilgarriak

izan daitezen hain zuzen ere.

- Hondakin organikoen

berrerabilpena ahalbidetzea,

gaikako bilketaren bidez.

Probetxua atera dakiekeen

osagaien bereizketa bultzatzea.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


58

- Beharrak eta bilketa eta garraio

aukerak identifikatzea.

Administrazio

arauketa/Legedia

- Hondakin biodegradagarri

nahasietarako tasak areagotzea,

are hondakin horiek galaraztea

edo ez biltzea ere.

- Eraikuntzako materialen kasuan

identifikazioa, jatorria eta xedea

galdatzea.

- Legedi zorrotz eta estuagoa

ontziratze kontuetarako.

Ontziratzea arautzeko legeak.

Berrerabil daitezkeen materialak

eta ontziratze mota zehaztea.

Erabiltzen diren materialen

araberako kargak, etab.

- Materialen erabilpen eta geroko

birziklatzea arautzen duten

legeak.

- Etxe, denda, bulego eta

abarretako obrak zaintzea eta

araupetzea, material

arriskutsuak (amiantoa, asfalto-

ehunak, kableak eta osagai

elektronikoak, zur pintatua eta

abar) beste obra-hondakinetatik

bereiztearren.

- Material birziklagarriak (zura,

plastikoa etab.) sorburuan

bertan bereiztea sustatzeko

neurriak ezartzea, tasa

aldagarrien, isurketarako

zergaren eta prebentzio eta

kudeaketa planen bidez.

Tratamendu plantak

- Masa biodegradagarriaren

tratamendu biologikoetarako

aukera guztiak erabiltzea

(papera eta zura honetatik

kanpo utziz, hauek birziklatu

beharrekoak baitira).

- Mistoa: sorburuan eta plantan

bereiztea.

- Berrerabilpena eta birziklapena

maximizatzea, teknologiarik

onena baliatuz horretarako.

Hondakinak (metalezkoak,

eraikuntzakoak, elektronikoak

eta abar) bereizteko eta

birziklatzeko plantak, aukeren

muturreraino iritsiz.

- Etxeko frakzio organikoa

biometanizatzea frakzio hori

bereiz daitekeen tokietan, hiri

hondakinak ez diren beste

batzuekin batera.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


59

- Aurretratamendu

mekaniko/biologikoa eta

ateratzen den azken gerakina

erabiltzea, kalitate handirik

behar ez duten erabileretan.

Partaidetza/Kontzientziatzea

- Gizarte-eragileak

berrerabilpenaren eta

birziklatzearen beharraren

inguruan inplikatzea.

- Hondakinak baliabide gisa izan

ditzakeen onurei buruzko

kontzientziatze kanpainak.

Lurraldea

- Lurraldeak duen gaitasuna:

fisikoa, sozial/kulturala,

industriala.

- Esku hartzeko eremu

arrazoizkoa: toki-maila,

eskualdea, probintzia, autonomi

erkidegoa edo beste batzuk.


kontsensuz finkatu eta bigarren osoko

bilkurara botaziorako aurkeztutako

lau ideiak honakoak dira:

1. Minimizazioa bultzatzea, lege eta

ekonomi mailako lanabesak

finkatuz. Emaitzen jarraipena

egitea, horretarako adierazle

egokiak prestaturik. (Eskuratutako

botoak: 25)

2. Gaur egun masiboki baztertu diren

berrerabilpen praktikak

berreskuratzea, eta mota berriak

sustatzea: beirazko ontzikiak,

bolumen handikoak,

ehungintzakoak, etab.


3. Gaikako bilketa hedatzea edo

hobetzea etxeko elektrotresna

txikien eta etxeko hondakin

arriskuen kasuan. Etxeetako

obretan hondakin arriskutsuak eta

arriskutsu ez direnak bereizteko

legezko lanabesak, birziklatzea

erraztearren betiere. (Eskuratutako

botoak: 7).

4. Neurri batean edo bestean era

guztietako tratamendu biologikoak

erabiltzea, kasuan kasuko

hondakinei egokiturik:

konpostatzea, biometanizazioa,

tratamendu mekaniko-biologikoak.

Honen inguruko esperientzia

pilotuak eskaintzea. (Eskuratutako

botoak: 10).

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


60

2.1.3. Lantegi tematikoa: Hondakinen

errausketa eta isurketa I

Monitorea: Isabel Velázquez

Partaideak:

Felix Izko Armendariz

Angel Garrote

Arantxa Campos

Iñigo Legorburu

Jose Ramon Ibeas

Iñaki Erauskin

Paco Ceña Lazaro

Jose Manuel Etxaniz

Jesus Uzkudun

Ander Arzelus

Julia Maria Balenziaga



Aurretiazko azterlanak eta

aukerak

- Zuhurtziaren Printzipioa

aplikatzea hondakinen

errausketan, barne harturik

zementu-lantegiak ere, osasun

publikoari eta ingurumenari

begira dituzten kostuengatik.

- Errausketak emisio arriskutsuak

sortarazten ditu.

- Mundu globalizatuan ez da

konpostatzea baztertzeko

aukera ulertzen.

- Jorratutako teknikak. Zer egin

benzopireno edo dioxinekin?

- Osasunaren gaineko

inpaktuaren kontrol zorrotza.

- Azken egoera gisa errausketa-

plantak izatearen kontrakoa

izanik, gustatuko litzaidake

jakitea (interes ekonomikoak

alde batera lagata) ea baden

errausketa-plantez aparteko

aukera erreal eta bideragarririk.

- Planteatzen diren irtenbideen

kostu globalak aztertzea, hala

nola ingurumen mailakoak zein

ekonomikoak, besteak beste

Bizitza Zikloaren analisia.

- Errausketa deuseztapen sistema

gisa, ezinbestekoa ote? Honi

lotutako teknologia azaldu

behar da.

Kudeaketa instituzionala

- Administrazioen arteko

hitzarmen eredu bat lantzea,

gizartearen partaidetza ere

sustatuz bide batez.

- Errausketaren aurreko jarrera

sartzea datozen

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


61

hauteskundeetarako alderdien

programetan.

- Hiri hondakinen kudeaketa,

irtenbide aniztasunean

(mosaiko edo puzzle

kudeaketan) oinarritua, hurren

datorren jarduera hierarkia

honen arabera:

1. Sorreraren prebentzioaren

maximizazioa.

2. Baliabide berreskurapenaren

(berrerabilpena, materia

birziklatzea eta

konpostatzea) eta energi

berreskurapenaren (energi

balorizazioa, hondakinetatik

eratorritako erregaien

fabrikazioa) maximizazioa.

3. Isurketa minimizatzea:

hondakin gordin edo

primarioetan zero isurketa,

eta bakar-bakarrik baliabide

sekundarioak isurtzea,

aurrez beharrezko

berreskurapen prozesuak

igaro ostean.

- Teknika bakoitzak bere tokia

du. Teknika-kate bat hartzea

kontuan: Plan Integrala.

Azpiegiturak kokatzea

- Errausketa eta beronen

kokapena. Kokapen bat

aukeratzeko arrazoiak

azaldu behar dira.

- Epe luzera planteatzen diren

irtenbide proiektuek (5

hamarkada edo

gehiagorakoek) osasun

mailako betekizunak izango

dituzte, eta eragozpenei zein

lurraldeari lotuak halaber.

Bakar-bakarrik proiektua

zaharkitzen duten teknika

berrien garapenagatik aldatu

ahal izango dira, esate

baterako prozesua

sinpleagotzen dutenengatik

edo aprobetxamenduaren

intentsitatea aldatzen

dutenengatik.

- Errausketa-planta bakarra

lurralde osorako, beharrezko

ekipo-bikoiztasuna duena

geldialdi teknikoetarako.

Kudeaketa publikoa eta

informazioaren

gardentasuna.

Teknologia berriak

- Etorkizunean ager daitezkeen

berrikuntza teknologikoei erne

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


62

egotea, abantaila tekniko,

ekonomiko eta ingurumen

mailakoak ekar baititzakete:

gasifikazioa.

- Probatutako teknologi irtenbide

eraginkorrak.

- Errausketa-plantak, azken

batean, beharrezkoak badira,

era guztietako bermeak eduki

behar dituzte: teknologiarik

onena, eta zorrotz betetzen den

arautegi estu bat.

- Irtenbide teknologikoa

(balorizazioa) unean-unean

dagoen onena dela ziurtatzea:

europar herrialde

aurreratuenetan informazioa

jasotzea.

- Erraustea (gaur egun) eskura

dugun konponbiderik onena

omen da, edo hori dirudi

behintzat, aurreratuago dauden

herrialdeetatik jasotako

informazioaren arabera. Horien

ildotik jarraitu behar al dugu?

Gardentasuna eta kudeaketa

publikoa

- Teknika bakoitzak bere

hondakinak dauzka:

hondakinen gaineko kontrol

eraginkor eta gardena.

- Energi balorizazioko

instalazioek publikoak izan

behar dute, ezinbestean (bai

jabetza bai kudeaketa).

- Energi balorizazioa honako

premisa hauetan oinarrituta:

Gardentasunik handiena

herritarrei emandako

informazioan.

Eskura diren teknologia

probatu eta eraginkorretan

onenak erabiltzea, osasun

publikoa eta ingurumenaren

babesa bermatzearren.

Balorizazio instalazioen

eraikuntza, kudeaketa eta

kontrol publikoa.

Planta kopuru murritza, ez

derrigorrean bakarra,

hondakin-garraioaren

inpaktuaren arabera.

- Inplikatutako eragileei eta

biztanleriari informazioa

eskaintzea.

- Aplikatu beharreko

irtenbideak, hondakin-masak,

espazioak eta erabaki

politikoek (aurrekontuek,

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


63

komenigarritasunak...)

mugatuak.

- Energi balorizazioa.

Kudeaketaren gardentasuna

- Errausketara doan azken

frakzioaren osaketaren

dibulgazioa, eta balantze

ekonomikoaren kontrol

publikoa; etxeko erreziboan izan

daitekeen ondorio ekonomikoa;

emaitzazko emisioen kontrol

publikoa eta I+G unitate bat

sortzea azpiegiturari loturik.

Isurketak

- Errausketak ez ditu hondakinak

deuseztatzen: hondakindegiek

beharrezko izaten segitzen dute,

errauts arriskutsuetarako.

Aurretiazko gaikako bilketa

- Hondakinen energi

balorizazioa, sortzea saihestu

ezin izan den hondakinetara

mugatua, edo birziklagarriak

izan arren herritarrek bereizi ez

dituztenetara mugatua

(sistemaren akatsak), edota

eskura diren teknologien bidez

birziklagarriak direnetara

(sortutako inpaktua BZA des-

inpaktua baino handiagoa

denean).

- Plantaren diseinu

parametroetako muga,

ezarritako minimizazio eta

birziklatze helburu

askonahikoen arabera

(esleitutako kuota baino gehiago

balorizatzerik egon ez dadin):

Zorroztasuna.

- Errausketa beharrezkoa bada,

bertara hondakinak iristea

ahalik eta gehien atzeratzea, eta

ahalik eta hondakin kantitate

txikiena heltzea.

- Materia organikoa bereizi egin

behar da beste zaborretatik, hau

errekuntza bidez deuseztatzen

denean, non eta tenperaturak

600º C baino handiagoak ez

diren.

- Energi balorizazioa

deposituaren aurretiko azken

etapatzat.

- Berreskuratzerik ez dagoen

frakzioaren errausketa, eskura

dagoen teknologiarik onena

baliatuz, eta erabateko

lehentasuna emanez

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


64

ingurumenarekin lotutako

kontuei.

Kontzientziatzea

- Herritarren kontzientziatzea

sustatzea, hondakinen

produkzioan (minimizatzean,

birziklatzean...) duten

erantzukizunaren inguruan.

Informazioa ematea eta zerga-

neurriak sortaraztea.

- Instituzioen ardura izango da

herritarrak kontzientziatzea,

herritarrak hondakinen

banaketa egokiago baterako

heziz.

- Hartutako erabakietan

gardentasuna, eta herritarrei

etengabeko informazioa ematea.


kontsensuz finkatu eta bigarren osoko

bilkurara botaziorako aurkeztutako

bost ideiak honakoak dira:

1) Osasunari eta ingurumenari begira

eskura diren teknologiarik onenak,

frogatuenak eta seguruenak hautatzea

eta etengabe eguneratzea.

(Eskuratutako botoak: 15)

2) Kudeaketaren gardentasuna,

informazioa eta herritarrek zertutako

kontrola, titularitate publikoko

kudeaketaren bidez ahalbidetuta


3) Errausketa mugatzea: gaikako

bilketaren ondoren birziklagarriak,

berrerabilgarriak edo konpost

bihurtzeko modukoak izango ez diren

hondakinentzako diseinu baldintzak

zorroztea, depositu aurreko azken

aukera gisa.


4) Errausketaren alternatiba

bideragarriak sakonean estudiatzea

Zuhurtziaren Printzipioa gogoan

hartuta (ekonomi, ingurumen eta

bizitza-zikloaren estudioak...).


5) Hondakinak kudeatzeko

proposamenak (errausketa barne

hartuz) alderdi politikoen programetan

jasotzea datozen hauteskundeetarako.

(Eskuratutako botoak:

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


65

2.1.4. Lantegi tematikoa: Hondakinen

errausketa eta isurketa II

Monitorea:

Marta Román Rivas

Partaideak:

Antonio Bea

Iñigo Sagarna

Cristina García Cañas

Sara del Río

María Jesús Garin

Félix López de Etxezarreta

Carlos Martínez Orgado

Santi Larreta Alzelai

Juan Carlos Mujika

Javier Pradini Olazabal

Javier Belza


buruz egin oharrak:

Lantegiaren garapenari buruz zenbait gauza

adierazi behar dira. Lehenik, partaideen

jarrera konstruktiboa eta adostasunean

oinarritutako proposamenak sortzeko

egindako esfortzua azaldu behar dira.

Gehiengo argi bat egon zen eztabaidako

gairik zailenean, errausketari buruzkoan

alegia. Adostasun hori eztabaidaezina izan

zen, taldeak ez baitzituen jaso neurri horren

aurka azaltzen zen gutxiengoaren ikuspegiak.

Adituak eta teknikariak zeudenez, eztabaidak

“gora” egin zuen une batzuetan, eztabaidan

zehar zenbait partaideren parte hartzea

murriztuz, baina ez ezabatuz. Interesgarria

da, halaber, eztabaidan nola barne hartu den

terminologia berri bat ikustea, gutxienez

lantegian parte hartu zuten pertsonen

artean, eta agian beren trebakuntza

teknikotik eratorrita; gehienek beren

azalpenetan “energi balorizazio” kontzeptua

erabili zuten, eta oso gutxitan aipatu zen

errausketa hitza.

Eztabaidan indibidualki emandako ideiek oso

ondo islatzen dute arazoaren konplexutasuna

eta partaideek hautemandako beharra, fronte

anitzetatik aldi berean jardutekoa. Hori dela

eta, epigrafe zabaletan egituratu dira, nahiz

eta zenbait ekarpen atal batean baino

gehiagotan barne har litezkeen.

Azkenik, talde honek lantegira hiru

proposamen, eta ez eskatzen zitzaizkien

bostak, aurkeztu zituela aipatu behar da.

Baina ez zen nekeagatik edo denbora ezagatik

izan, baizik eta adostasunaren oinarrizko

mamia hiru proposamen horietan laburtzea

lortu zelako.



ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


66

Gardentasuna eta partaidetza

- Instalazioak demokratikoki

kontrolatzeko Informaziorako eta

Jarraipenerako Tokiko Batzordea

sortuko da. Gizartearen kontrola

bermatzen duen organo aholku-

emailea da. Partaideak: Foru

Aldundia, alderdi guztietako

zinegotziak, bizilagunak,

kontsumitzaileak,

unibertsitateak/eskolak,

sindikatuak, agente ekonomikoak,

aditu independenteak, hiri

elkarteak. Instalazioak ustiatzen

dituen enpresatik, eskatzen den

informazio guztia jaso beharko dute

aldizka eta sistematikoki. Foru

Aldundiak eta Mankomunitateek

sustatua.

- Ingurugiroarentzako eta

osasunarentzako arriskuekin nahiz

beste balorizazio moduekin

zerikusia duten alderdiei

dagokienez, funtzionamendu ona

bermatzeko helburuarekin,

Batzorde independente bat

eratuko da. Batzorde horrek

aipatutako funtzionamendu hori

ikuskatuko du aldizka, herritarrari

beharrezkoa den informazio guztia

eskainiz.

- Proposamena erakundeek egin

beharko lukete, adostasun politiko

handienarekin eta gizarte agenteen

laguntzarekin, biztanleriari oro har

zuzendutako kontzientziatze eta

hezkuntza kanpaina batekin eta

aplikazio argi eta ulergarri batean

oinarritua.

- Balorizazio sistemetan

gardentasuna. Dokumentu argiak

eratzea, balorizazio sistemen

baliabideak, prozesuak,

hondakinak, isurketak, abantailak,

arriskuak eta abar ezagutzea

ahalbidetzen duten eduki tekniko

eta dibulgatzaileekin. Instalazioak

abian jartzeak egoeren, hondakinen,

isurketen eta abarren jarraipen eta

kontrol bat dakar berarekin,

ustekabeei aurre egiteko jarduketa

plan alternatiboekin batera

(sinergien analisia).

- Gardentasuna, bai ezartzean bai

eta ondoren ustiatzean ere.

Aurreko biekiko zeharkakoa da

praktika hau, herritarrek

baliozkotua. Biztanleriarengan

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


67

konfiantza sortzeko bide bakarra

da. Energi balorizaziorako

instalazioen funtzionamenduari

dagokion gardentasuna zenbait

herrialde europarretan praktika

komuna da, emaitza positiboekin,

biztanleriaren harrera ona irabaziz.

- Azpiegiturei buruzko erabakitze

prozesuetan gizarte zibilari

entzutea. Partaidetza.

- Arriskuen behatokia.

Gardentasunezko politika bat

sustatzea, errausketa-plantak gaur

egun eta etorkizunean izan

ditzakeen arriskuen jarraipenerako

behatoki bat sortuz.

Ingurugiro eta osasun arriskuak

- Errausketa-planta lanean

abiarazteak ingurugiro eta osasun

arriskuen aurretiko analisi bat

ekarriko du berarekin, eta horiei

aurre egiteko irtenbide teknikoak

halaber; ostean, hondakin-

kudeaketaren alternatiba partziala

izaki, aditu independenteek inolako

kalterik ez duela eragiten bermatu

beharko dute.

Jarduera orientatzeko uneko

arriskuaren hautemate argi eta oso

batengatik: Kudeaketa jasangaitza:

energia zarrastelkeria, produktuen

zarrastelkeria, kontrolatu beharko

liratekeen isurpenak dituzten

azpiegiturak, tratatzen ez den

toxikotasuna. Kudeaketa sistema

integratua: bilketa, karakterizazioa,

bereizketa, errausketa, isurketa.

Zero arriskua ez dugu ez orain eta

ez etorkizunean; baina ebaluatu eta

kontrolatu egin behar da.

- Zuhurtziaren printzipioa

aplikatzea beti erabakiak

hartzerakoan. Teknika hobeak,

probatuak, edukitzea. I+G.

- Kostu-etekin analisian gizarte,

osasun eta ingurugiro inpaktua ere

barne hartzea, eta ez ekonomikoa

bakarrik. 1. Berrerabiltze eta

birziklapen sistemak errausketak

baino lanpostu gehiago sortzen

ditu; 2. Hondakinen errausketak

substantzia toxikoak sortzen ditu; 3.

Ez du hondakindegien beharra

saihesten, errauts hegalariak,

toxikoak diren zepak, deuseztatu

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


68

egin behar baitira. Ekonomia eta

erakunde agenteak.

Teknologia aplikatua eta energi

balorizaziorako sistemak

- Balorizazio sistemak

dibertsifikatzea.

- Hondakinen energi balorizaziorako

sistemak aldi berean abian jartzea.

Instalazioak/sistemak esku-

hartze/sustapen publikoarekin

garatzen dira. Horiek abian jartzeak

herritarren partaidetza arazoak argi

eta garbi ebaztera behartzen du

(horri lotutako kanpaina

hezitzailea). Balorizazio sistema

bakoitzarentzako parte hartzea

bultzatzen da eta sustagarriak

sortzen dira (ezagumendu

publikoa/abantaila fiskalak): ondo

egitearen diploma, laguntza-

maileguak eskuratzea.

Administrazio publikoak gidatzen

du. Udalek/mankomunitateek

eguneroko kudeaketan parte

hartzen dute eta parte hartzen

duten herritarrei esker ona ematen

diete

- Lan prozesura lotuta dagoen eta

alferrik galtzen den bero energia

beste agente ekoizle batzuek

aprobetxatu behar dute.

Baratzezaintza eta lorezaintza oso

bero energia urrikoak dira, prezio

lehiakorrean. Sektore horri beroa

erabiltzeak aurreztea, positibismoa

(marjinala ez izateari dagokionez),

lehiakortasuna eta urte askorako

salbazioa ematen dio.

- Hiri ingurunearekiko elkarrekintza

kalorifikoa, horrek dakarren energia

aurreztearekin.

- Ekoizpen prozesuen, energiak

sortzen dituzten ekoizpen

prozesuen, eta energia eskatzen

duten ekoizpen prozesuen arteko

elkarrekintza. Horretarako, egiteko

modua aldatu behar da,

ingurumen-arauak dituen ekoizpen

prozesu bat integratua edo

etxebizitza poligonoetatik gertu

egon dadin. Administrazioek aldatu

behar dute, gauzak egitean beste

sektoreak kontuan hartzeko. Azken

batez, hirigintza, industria eta

nekazaritzaren arteko elkarrekintza,

ingurugiro-arauekin.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


69

- Konpromisoa hartzea, etorkizuneko

balorizazio instalazioak eskura

dagoen teknologiarik hoberena

izateko, zuhurtziaren printzipioari

jarraituz.

- Balorizazio teknologien garapena.

Balorizazio sistemen

eraginkortasuna handitzea: I+G.

Material berriei, produktuen

bizitza-zikloei eta jadanik abian

dauden sistemen alternatiba gisa

balioztatzeari buruzko ikerketa

ildoak garatzea.

- “Irtenbide probatuak eta energiaren

berreskuratze maximoa”.

Teknologia probatuenak aukeratu

behar dira, energia berreskuratzen

duten tratamendu termikoen

inguruan. Guztiz errespetatu behar

da alor horretan TEOak erabiltzea;

ahalik eta energia gehien

berreskuratzea, ez elektrizitate

forman bakarrik, baizik eta bero

forman ere, industria eta

nekazaritza helburuekin,

lurrunezko berogailuentzako eta

abar; Foru Aldundiak eta

mankomunitateek sustatua.

- Ezarritako irtenbide zehatzen balio

teknikoa: errausketa. Zehaztutako

eskakizunak betetzeko ezarri behar

diren ekipoen balioa ziurtatzea.

Baldintzak betetzen direla saritzeko

aurrekontuko nahikoa diru-

hornidura. Ez hartu irtenbideak

behin betikotzat, etengabe

hobekuntzari bidea eman,

berrikuntza, I+G,...

Hondakinak kudeatzerakoan

lehentasunen hurrenkera

- Produktuak berrerabiltzearen eta

birziklatzearen bidez energia

aurreztea sustatzea, errausketatik

ondorioztatutakoa baino gehiago

baita. Eraginkortasun energetikoko

sistema bat ezartzea. Erakunde eta

ekonomia agenteek berrerabilpena

eta energia aurreztea sustatzea.

- Baliabideen kudeaketa eramangarri

baten alde. Helburua: azken isurpen

minimoa, lanaren segurtasuna, bere

balioaren aprobetxamendua

(balantze ekonomiko globala).

Metodoa: Europako kudeaketa

hurrenkera jarraitzea: prebentzioa,

balorizazioa eta amaierako

antolamendua/ezabaketa.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


70

Baliabideak: teknika eskuragarriak,

diseinatutako, landutako eta

mantendutako instalazioak teknika

eskuragarri onekin konbinatzea.

Informazio puntual eta argia,

herritarrarengan konfiantza

sortzeko bitarteko gisa.

- Lehentasunei dagokienez

kudeaketa zuzena. Aplikatu behar

diren irtenbideen lehenespenean

postu jakin bat du energi

balorizazioak. Gai soziala da, behin

ekipamenduak ezartzen direnean,

lehentasun garrantzitsuagoak

mugatu edo bertan behera uzten

direla, energi balorizazioaren alde.

Hasierako mesfidantza hori

gainditzeko moduan gardendu eta

kudeatu behar da.

- Azkeneko baliabidea. Errausketa

beharrezko baliabide baina

azkeneko baliabide gisa sustatzeko

konpromiso sozial bat sustatzea.

Hau da, errausketa hondakinen

murrizketaren, berrerabilpenaren

eta birziklapenaren osagarri gisa

bakarrik ulertuko da.

- Murrizketa, berrerabilpen eta

birziklapen tasetara moldagarriak

diren kudeaketa-sistemak

erabiltzea. Zentzu horretan,

hondakinen errausketa alde batera

uztea, milioi askoko inbertsioa

hondakinak erreaz errentagarri

bihurtu behar baitu, eta hondakinak

ezabatzeko tratamendu gisa

hondakindegiaren aurretiko

tratamendu mekaniko-biologikoak

aukeratzea (modu horretara,

hondakindegiei buruzko

arteztaraua betez). Erakunde

agenteek garatu beharrekoa.

- Berrerabili edo birzikla daitezkeen

hondakinak erraustea debekatuko

edo galaraziko da, Planean

onartutako hurrenkera printzipioa

betetzeko helburuarekin,

murrizketa, berrerabilpena,

birziklapena edo konpostajea

sustatzen eta bultzatzen duten

jarduerak artikulatuz.

- Produktuak fabrikatzerakoan

baliabideak minimizatzea. Bizitza-

zikloa, aurreztea eta eragimen

energetikoa. Gizartean elkarrekiko

erantzukizuna. Sustapen fiskaleko

politika.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


71

Errausketa ez beste sistemen

balorazioa

- Berehala konpostaje instalazioak

eraikitzea eta hondakin sortzaile

handi nahiz txikietan hondakinen

bilketa egiteko logistika abiaraztea,

aurretiko sentsibilizazio kanpaina

gogor bat egin ondoren.

Gauzatzaileak: Mankomunitateak

eta Gipuzkoako Foru Aldundia.

- Konpostarentzako tokiko eta

kanpoko merkatuak bilatzea,

gehienbat estatuko merkatua

azpimarratuz. Merkatu horrek, gaur

egun, urteko 500 milioi tona behar

ditu, beste erabileren artean, lur

higatuak eta landaketak

berreskuratzeko. Gauzatzaileak:

Mankomunitateak eta Gipuzkoako

Foru Aldundia.

- Hondakindegia eramangarritasun

politiken porrota da: baliabideen

erabilera jasangaitza, hondakinak

sortzean prebentzioa eta

baliabideen eta hondakinen

kudeaketa eramangarria. Hori dela

eta, legalki ezarri beharko litzateke

gaur egun Europako Batasuneko 11

herrialdeetan hondakindegiak

erabiltzeko dagoen irizpidea:

hondakin birziklagarriak botatzea

debekatzen da; materia organikoa

botatzea debekatzen da (%5 baino

gehiago tratatu gabeko karga

organikoa; %17 baino gehiago

tratamendu mekaniko-biologiko

baten bidez egonkortutako

hondakinak); 6.000 KJ/Kg baino

gehiagoko hondakin erregaia

botatzea debekatzen da. Hondakin

guztiak aurretik tratatu beharko

dira sistema mekaniko-biologiko

baten bidez. Administrazioa.

Baliabide legala.

- Egungo hondakindegien bizitza

erabilgarria luzatzea, berehala

gaikako bilketa aplikatuz –baita

materia organikoan ere–, modu

horretara erreusak %15era

murriztuz, 25 urte baino gehiagora

arte luzatuz horrela bizitza

erabilgarria –hondakindegiak

egokituz gero, luzapen hori

oraindik ere handiagoa izan liteke–.

Gauzatzaileak: Mankomunitateak

eta Gipuzkoako Foru Aldundia.



ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


72


aurkeztutako ideiak honakoak dira:

1) Hondakinen kudeaketaren urrats eta

alderdi guztietan (ingurumenaren,

osasunaren, sistema teknikoen aldetik

eta abar) gardentasunaz jokatzea eta

baliabide egokiak egituratzea

(behatokia...).


2) Hondakinen kudeaketa Europako

araudiarekin bat etortzea, honako

hurrenkera segituz: prebentzioa,

berrerabilpena, birziklatzea,

aprobetxamendu energetikoa eta

isurketa azken aukera gisa.

(Eskuratutako botoak: 20 )

3) Eragimen energetikoa aplikatzea

gerakinen balorizazioan, Europar

Batasunak ezarritako hurrenkera bete

ondoren, ahal den teknologiarik onena

erabiliz eta zuhurtziaren printzipioari

jarraiki.

(Eskuratutako botoak:10 )

2.1.5. Lantegi tematikoa: Elkarrekiko

erantzukizuna kudeaketan

Monitorea:

María Naredo Molero

Partaideak:

Ainhoa Katarain

Ainhoa Amundarain

Arantxa Laskurain

Inigo Muguruza

Isidro Esnaola


Juan Luis Moragues

Leire Ereño

Luis Diaz

Rene Santamaría

Tomasa Zabaleta

Yago Guerreiro



Hondakin-kudeaketaren eredua

- Hondakin-kudeaketak zerbitzu

integral eta publiko bat izan behar

duela kontuan hartzetik abiatu

behar da legedia. Integrala:

prestazioak ez zatikatzea (bilketa,

garraioa,...) Publikoa: prestazioak ez

liberalizatzea.

- Integraltasuna: Plangintzak

kontuan hartu beharko du

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


73

hondakin-kudeaketaren arazoaren

globaltasuna, hiri hondakinen,

hondakin geldoen eta hondakin

arriskutsuen kudeaketa kontuan

hartuz, oraingoa bezain zorrotza den

eskumen bereizketarik gabe.

Erakundeen arteko koordinazioa

- Erakunde eta teknikari desberdinen

inplikazioa (udalerri mailakoak,

alorrekoak,...)

- Administrazioen arteko lankidetza,

kooperazio eta koordinazio

baliabideei, antolamenduzko,

funtzional zein finantzarioei

esleitutako funtzioa berriro aztertu

beharko litzateke.

- Legediak eskumenen banaketa

argitu beharko luke, mota guztietako

hondakinen kudeaketan ahalik eta

protagonismorik handiena esleituz

tokiko administrazioei.

- Deszentralizazioa.

- Hondakinen planifikazioan eta

kudeaketan eskudunak diren

erakunde maila guztien artikulazio

egokia: antolamendu aldetik

erakundeen arteko adostasuna behar

da, abiapuntu gisa uneko

administrazio antolaera (oso

positiboa) hartuta eta hondakin-

kudeaketa modernoaren beharrei

erantzuteko ahalmena duten

ereduetarantz aldatuz.

- Lurraldea kohesionatzen duen

kudeaketa eredua, horrela gure

lurraldeko eskualdeen arteko

dispertsioa eta desberdintasuna

saihestuz.

- Hiri hondakinen kudeaketa guztiz

publikoa.

Informazio publikoa /

kontzientziatzea

- Hondakinekin zerikusia duten

ohiturak aldatzeko kontzientziatze

prozesua. Proiektuarekin lortu nahi

dena ZER den komunikatzea

dibulgazio bitarteko egokiak

erabiliz. Biztanleriari oro har

zuzendutako neurri bat izango

litzateke.

- Sentsibilizazioa, kontzientziatzea,

informazio jarraitua eta gardena

gizartean. Gizarteari kontsumoa eta

ongizatea ez direla berdinak

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


74

helarazi, eta beharrezkoa dela

ingurumena kontserbatzea eta

hobetzea.

- Erakundeetako ordezkariak izan

daitezela aitzindariak eta

guztiontzako eredu.

- Ahalik eta azkarren, hondakin-

kudeaketari buruzko ohitura onak

eta hezkuntza sustatzeaz arduratuko

den berariazko organo bat sortzea

(gune garbia, edukiontzi horia eta

abar).

- Ingurugiro hezkuntza eta

informazio gehiago, prebentzio eta

kontzientziatze baliabide gisa.

- Hondakinen Planaren garapenari,

hondakinen kudeaketaren koste

xehatuari, eta hondakin-kudeaketa

sistema bakoitzaren abantaila eta

desabantaila argi eta zehatzei buruz

informatzea.

- Helburu horiekin baliabide

publikoak erabiltzerakoan sormena:

adibidez, telebista publikoaren bidez

kontzientziatzea.

Herritarren partaidetza

- Herritarren partaidetza jarraituko

sistemak, metodologia zehatz

batekin, helburu eta muga

garbiekin, informazioa eta

erabakiak hartzera zuzenduak.

- Gizarte eta erakunde agenteek

partaidetza, koordinazio eta

elkarrekin erabakitzeko organo bat

sortzea, erabakiak hartu eta horiek

abiarazteko balioko duena.

- Gipuzkoako gizarteko agente

guztiak ordezkatuak agertzen

diren organo bat sortzea. Bertan

adostutako erabakiak hartuko dira,

gizarteko agente bakoitzarentzako

helburu bereziak eta komunak

zehaztuko dira, eta horiek betetzeko

konpromisoa hartuko dute.

- Planak prestatzerakoan gizarte

partaidetza.

- Irtenbide zehatzak aurkitzeko,

organo politikoen, teknikarien eta

hiri ordezkarien arteko lankidetza

ezartzea. (Ordezkatutako

organismoen elkarrizketaren eta

adostasunaren balioa aldaketa-

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


75

proiektua indartzen duen faktore

bat da).

Plangintza

- Hondakin-kudeaketaren

plangintzari Administrazio

Publikotik ekin behar zaio, baina ez

toki-mailatik, baizik eta Eusko

Jaurlaritzatik edo Foru Aldunditik.

- Gipuzkoa osoko, edota zabalagoko

–Euskal Herria–, elkarrekintza eta

sinergia guztiak jasotzen dituen

plangintzarako baliabide komun bat

behar da.

Herritarrak arduratsuki jarduteko

erraztasunak eta neurri praktikoak

- Etxebizitza berrietan hondakinak

bereizteko espazio bat diseinatzea,

orain garbigailuarentzako zuloa

duten pisuak diseinatzen diren

bezalaxe.

- Edukiontzien tamaina txikitzea,

horien kopurua eta

deszentralizazioa, hala nola bilketa

maiztasuna, gehituz.

- Ontziek osagai dituzten materialak

estandarizatzea (batez ere plastikoz

eginak daudenak), birziklapena

errazteko, eta etiketa osatu bat

edukitzea, kontsumitzailea

informatzeko.

- Zatiki organikoa gaika bildu

dadila, leku bakoitzeko beharretara

moldatutako sistemen bidez,

ondoren konpostatzeko.

- Itzultze eta bihurtze sistemak

indartzea, eta horretaz enpresa

pribatuak arduratzen ez badira,

sistema horiek kudeatzeko enpresa

publikoak sor daitezela (adibidez,

beiraren kasuan).

- Jatorrian gaikako bilketa sistema

orokortuak biztanleriaren sektore

desberdinetako bakoitzarentzako.

Sistema horiek denboran jarraituak

izango dira, herritarrak horietara

moldatzen direla ziurtatzeko.

Erantzukizun ekonomikoa

- Zabor bilketa sortutako

kopuruaren arabera ordaintzea,

neurri horretatik salbuetsiko

liratekeelarik hondakin sailkatuak.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


76

- Hondakinak sortzeagatiko kostuak

sortzen dituenari eragitea

(“kutsatzen duenak ordaindu egiten

du”), baina gehiago kutsatzen

duenak gehiago ordaintzen duela

ziurtatuz. Hori horrela izan dadin,

neurriak instantzia egokienetatik

zehaztuz eta udalerri, eskualde edo

probintzien arteko desberdintasunak

saihestuz.

- “Kutsatzen duenak ordaindu egiten

du” indarrean dagoen araudia

aplikatzeko borondatea (arau-

hausteak).

- Hondakin-kudeaketa integralaren

benetako kostuen tarifatze egokia,

pixkanaka denboran zehar.

- Hondakin-kudeaketa ereduaren

gizarte kostuak ekonomia sisteman

barne hartzea.

- Zerga neurri behartzaileak:

Erreforma fiskal baten beharra,

ohitura negatiboak zigortzeko,

positiboak sustatzeko eta merkatua

norabide batean bideratzeko.

Legedi berria

- Organo arteko izaera duten

irtenbideak bilatzean lortutako

adostasunetik eratorritako

aplikazioko araudia garatzea.

- Botere politikoaren ahalmen

legegilea:

*Legedia bateratzea.

*Hondakinen minimizazioa

bermatzea.

- Hondakin-kudeaketan gertatzen

joaten diren aldaketen arabera

eguneratutako legedia. Beti

gertatzen doazen aldaketa guztiekin

bat etorriz.




aurkeztutako bost ideiak honakoak

dira:

1) Hondakinen kudeaketa eredua

orokorra, publikoa eta lurraldez

kohesionatua izatea.


2) Administrazio desberdinen

koordinaziorako erakundeen

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


77

arteko organo bat sortzea,

eskumenen mugaketa argiarekin.


3) Parte hartzeko eta jendea

jakinaren gainean jartzeko

metodologiak sortzea, bertan

inplikatutako agente desberdinek

osatutako organo aholku-emaile bat

barne hartuz.


4) "Kutsatzen duenak ordaindu

behar du" printzipioa aplikatzea

zerga neurri behartzaileen bitartez,

nahiz ekoizleen nahiz

kontsumitzaileen artean jokaera

desegokiak eragozteko.


5) Herritarrak hondakin-

kudeaketa arduratsu batean

inplika daitezen bultzatzea,

hezkuntzaren, informazio-

publizitate kanpainen eta zerga

neurrien bidez.


ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


78

2.2. Bigarren saioko ondorioak: partaideek gehien defendatutako proposamenak.

Azkeneko osoko bilkuran gaikako bost lantegietan landutako hogeita bost ideiak

aurkeztu ondoren, partaideei beren botoak (bost boto partaide bakoitzeko) ideia horien

artean banatzeko eskatu zitzaien. Baldintza bakarra, partaideei ez zitzaiela uzten

beraiek parte hartutako lantegian bertan proposatutako ideiak bozkatzea zen. Osoko

bilkuran aurkeztutako ideia bakoitzak jasotako botoen zenbatekoa kapitulu honetako

aurreko 2.1 atalean azaltzen da, lantegi bakoitzaren laburpenaren amaieran. Horri

dagokionez, derrigorrez adierazi behar da botorik jaso ez zuten ideiek, nolanahi ere,

lantaldeak eztabaidatu, adostu eta aurkeztu izanaren balioa dutela. Nolabait ere esan

daiteke proposamen bakoitzak, gutxienez ere, landu duen taldeko partaideen boto

birtualak dituela.

EASW metodoaren filosofiarekin bat etorriz, bozketa egin eta botoak zenbatu ondoren

eztabaidari ekiten zaio, alde batetik, ondorioei buruz kolektiboki hausnartzeko

helburuarekin, eta bestetik, talde desberdinek proposatutako ideien antzekoak dauden

ziurtatzeko helburuarekin, horietako botoak sintesi proposamen baten barruan barne

hartzeko. Prozesu hori bakarrik antzeko ideiak daudenean eta partaide guztiek

sintesiaren beharra eta horri dagokion botoen batura adosten dutenean gauzatzen da.

Lantegi honen kasuan, gaikako talde desberdinetatik antzeko proposamen asko egin

ziren. Horietako batzuetan berehala iritsi zen sintesia egiteko eta botoak batzeko

adostasunera, ondoren aurkezten den azken proposamenen zerrenda osoan ikus

daitekeen bezala:

Hautatutako ideia eta proposamenak:

Hondakinen minimizazioa bultzatzea bitarteko ekonomikoak eta legezkoak

erabiliz, eta adierazle egokiak jarrita emaitzen jarraipena egitea (25 boto).

Kudeaketaren gardentasuna, informazioa eta herritarren kontrola, titularitate

publikoko kudeaketaren bidez ahalbidetuta (22 boto).

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


79

Errausketa mugatzea: gaikako bilketaren ondoren birziklagarriak,

berrerabilgarriak edo konpost bihurgarriak izango ez diren hondakinentzako

diseinu baldintzak zorroztea eta, azken aukera gisa, horrelakoetarako aurre-

gordailuak jartzea (21 boto).

Hondakinen kudeaketa Europako araudiarekin bat etortzea, honako

hurrenkera segituz: prebentzioa, berrerabilpena, birziklatzea,

aprobetxamendu energetikoa eta isurketa azken aukera gisa (20 boto).

Araudia hondakinen murrizketa kuantitatiboa eta kualitatiboa lortzera

bideratzea (18 boto).

Hondakinen kudeaketa eredua orokorra, publikoa eta lurraldez

kohesionatua izatea (15 boto).

Osasunari eta ingurumenari begira eskura diren teknologiarik onenak,

frogatuenak eta seguruenak hautatzea eta etengabe eguneratzea (15 boto).

Zerga neurri behartzaileak: "Kutsatzen duenak ordaindu behar du"

printzipioa aplikatzea zerga neurri behartzaileen bitartez, nahiz ekoizleen

nahiz kontsumitzaileen artean jokaera desegokiak eragozteko (12 boto).

Bertan behera utzi izan diren berreskuratze eta berrerabilpen ohiturak

errekuperatzea eta aprobetxatzeko era berriak sustatzea beirazko ontziei,

bolumen handiko gauzei, ehun gauzei, etxeko tresna txikiei eta abarrei

begira (12 boto).

Gaikako bilketa gaur egun birziklatzen ez diren gauzetara zabaltzea,

esaterako etxeko tresna elektrikoak eta etxeko hondakin arriskutsuak

biltzeko zerbitzuak jarriz (12 boto).

Ahal den hondakinetan tratamendu biologikoak sustatzea (konpostajea,

biometanizazioa...). Horretarako esperientzia pilotuak egitea (10 boto).

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


80

Parte hartzea: Parte hartzeko eta jendea jakinaren gainean jartzeko

metodologiak sortzea (10 boto).

Eragimen energetikoa aplikatzea gerakinen balorizazioan, Europar

Batasunak ezarritako hurrenkera bete ondoren, ahal den teknologiarik onena

erabiliz eta zuhurtziazko printzipioak jarraituz (10 boto).

Hondakinen kudeaketaren urrats eta alderdi guztietan (ingurumenaren,

osasunaren, sistema teknikoen aldetik eta abar) gardentasunaz jokatzea eta

baliabide egokiak egituratzea (behatokia...) (8 boto)

Oro har, proposamen bozkatuenak izan ziren hondakina baliabide gisa baloratzen

zutenak, hau da, berrerabilpena, birziklatzea eta konpostajea lantzen zutenak.

Proposatutakoaren laburpen gisa, honakoa jaso daiteke:

Partaideek neurri fiskalak eta arauemaileak jartzearen alde egin zuten, hondakinak

murrizteko eta minimizatzeko helburuarekin, ekoizleen eta kontsumitzaileen

erantzukizuna azpimarratuz eta berrerabilpen praktikak proposatuz.

Partaideek gardentasuna eta herritarren kontrola eskatu zuten hondakinen kudeaketaren

urrats guztietarako, kontrol horren berme gisa kudeaketa publikoa defendatuz.

Kudeaketa eredurako, gehienek eredu orokorra, publikoa eta lurraldez

kohesionatua defendatuz zuten, Europako Batasunak onartua duen hurrenkeran

oinarrituta eta zuhurtziaren printzipioa gogoan hartuta. Bestela inola ere tratatu

ezin diren hondakinen errausketari dagokionez, teknologiarik onenak eskatzen

dira, osasunari eta ingurumenari begira zuhurtziaren printzipioa bermatzeko.

Gaikako bilketa begi onez ikusten da eta gaur egun horrela biltzen ez diren beste

hondakin batzuetara zabaltzea komeni dela baloratzen da. Gaikako bilketaren zati

organikorako era guztietako tratamendu biologikoak erabiltzea ondo ikusten da.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


81

Azkenik, azpimarratu behar da, parte hartze prozesua ez zela Hiri Hondakinen

Planean, onespen fase aurreratu batean aurkitzen den horretan, oinarritu, baizik eta

herritar talde horrek lurralde gipuzkoarreko hondakin-kudeaketari buruz zuen

ikuspegian.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


82

3. Partaideek lantegiari buruz egindako ebaluaketa

Jardunaldiaren amaieran banatutako ebaluaketa-galdetegiko emaitzak jarraian

azaltzen dira xeheki. Emaitza horiek kontuan hartuta, inkesta erantzun duten gehienak

ados daude erabilitako partaidetza metodologiarekin, eta espresatzeko eta

eztabaidatzeko aukerarekin, eta gainera positiboki baloratzen dituzte lantegian zehar

talde desberdinek egindako ekarpenak.

Bereziki baloratu dira iritziak giro onean elkartrukatzeko aukera, gainontzeko

partaideengandik jasotako ekarpen eta informazioak, adostasuna edo akordio

espazioak bilatzea eta partaidetza-jardunaldietan parte hartu duten agente

aniztasunari lotutako aberastasuna.

Proposatutako eta eztabaidatutako ideiez eta emaitzez gain, oso positiboki baloratzen

da partaidetza-prozesu bat antolatu izana, gizarte, ekonomia eta erakunde agente

desberdinen iritzira irekitako eta antolatutako prozesu batean parte hartzeko aukera

alegia, plangintza-prozesuko une honetan partaidetzari ekiteko aukerari buruzko

iradokizunez ñabartua izan bada ere.

Erabilitako metodologiari buruzko balorazio ona egin da, nahiz eta balizko hobekuntza

batzuei buruzko iradokizunak ere badauden: hasieran informazio gehiago eman behar

da, gutxiengoa duten posizioak ez dira zigortu behar, eta adostasunera iristeko

mekanismoaren ondorioa generalizazioa da.

Kritika ohikoenetako bat, denbora falta sentsazioa, komentario kualitatiboetan eta

datuetan ere islatzen da. Ordutegi zabalago bat jartzen bada zaila da jardunaldi

hauetan eduki dugun partaidetza edukitzea. Hori dela eta, modu intentsiboan

planteatzen da, nahiz eta programa zabalago batek partaideak erosoago egotea eta

adostasun prozesu zainduago bat bultzatuko lukeen.

Lantegiaren azken helburua saioetan proposatu eta aztertu denaren jarraipenari lotzen

zaio. Hau partaidetza puntualeko ekintza bat da, eta prozesu jarraitu baten hasiera

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


83

izan behar luke, herritarren ikuspuntua hondakinen kudeaketa eta plangintza

prozesuetan barne hartzen joan ahal izateko.

Kritikarik argiena, lehen ere aipatu den bezala, partaidetza hasteko aukera plangintza

jadanik amaitzear dagoenean eman dela izan da.

Ebaluaketa-galdetegia

Entregatutako 45 galdetegietan oinarritutako emaitzak

1. TALDEA

Zein taldetan zaude?

Erakundeetako arduradunak....................10

Eragile ekonomikoak.................................12

Teknikari eta profesionalak........................8

Elkarte eta erakundeak...............................6

Herritarrak..................................................9

2. LANTEGIARI BURUZKO IRITZIA

2.1 Mesedez, balora itzazu ondoren zehazten diren lantegiaren alderdi desberdinak:

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


84

Nire ideiak adierazteko aukera

Ona........ 36 Nahikoa..... 9 Eskasa..... 0

Lantegiaren erritmo orokorra

Azkarra.....9 Normala....31 Mantsoa.....5

Parte-hartzaile kopurua

Handia.....9 Egokia.....35 Txikia.... 1

2.2 Parte-hartzaileen ondorengo ezaugarria baloratu:

Parte-hartzaileak ordezkatzaileak izan dira

Ondo.....28 Nahikoa.....15 Gutxi....2

Parte-hartzaileak sortzaileak izan dira

Ondo.....25 Nahikoa.....17 Gutxi.... 2

Parte-hartzaileak aurreiritzirik gabe agertu dira

Ondo.....26 Nahikoa.....11 Gutxi.... 7 Ez dakit 1

2.3 Nola baloratuko zenuke aurkeztutako eszenatoki edo goera?

Interesgarria izan al da egoera?

Oso...16 Nahikoa...22 Gutxi...5 Ez dakit 1

Egoera hezitzailea izan da

Oso...11 Nahikoa...23 Gutxi... 5 Ez dakit 2

Egoera eragingarria izan da


Egoera erabilgarria izan da


ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


85

2.4 Zein iritzi duzu ondoko gai hauen eztabaida mailari buruz?

Gaikako alorrak

Nahikoa.....20 Onargarria.....21 Eskasa..... 4

Tokiko arazoak

Nahikoa.....11 Onargarria....21 Eskasa.....12 Ez dakit 1

Proposatutako irtenbide eta ekintzak

Nahikoa.....19 Onargarria.....12 Eskasa.....11 Ez dakit 3

2.5 Zein iritzi duzu ondorengo hauen ekarpenei buruz?

Erakundeetako ordezkariak

Oso baliagarriak.....23 Ez oso baliagarriak.....15 Batere baliagarriak

ez.....5 Ez dakit... 2

Eragile ekonomikoak


ez.....0 Ez dakit 6

Teknikari eta profesionalak


ez.....2 Ez dakit..3

Hiri elkarteak


ez.....0 Ez dakit 3

Herritarrak


ez.....1 Ez dakit 3

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


86

3. HELBURUAK ETA EMAITZAK

3.1 Nola kalifikatuko zenituzke lantegiko helburuak ?

Oso argiak...5 Argiak...24 Ez oso argiak...7 Ez

dakit 9

Oso interesgarriak..13 Interesgarriak..19 Ez oso interesgarriak..4 Ez

dakit 9

3.2 Nola kalifikatuko zenituzke lantegiaren emaitzak (ideiak, ekintzak, lehentasunak)?

Oso berriak..2 Berriak..18 Ez oso berriak..14 Ez dakit 11

Oso baliagarriak...9 Baliagarriak.......22 Ez oso baliagarriak...3 Ez

dakit 11

Gauzatu daitezkeenak....21 Gauzatzen zailak..7 Ezin gauzatu litezkeenak..1

Ez dakit 16

3.3 Adierazi bi lerrotan zein izan diren zure ustez lantegiko emaitzarik

garrantzitsuenak:

Iritzi desberdinen trukaketa:

- Kultura eta sentiberatasun desberdineko pertsonekin eztabaidatzea.

- Beste sektoreetako iritziak eta beste kezka batzuk ezagutzea.

- Gizarteko sektore anitzetako iritzi desberdinak ezagutzea.

- Inplikatutako beste agente edo sektoreetako iritziak entzutea.

- Parte-hartzaile aniztasuna eta elkar aberastea. ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


87

- Eztabaida, esperientzia eta ikuspuntu desberdinak dituzten pertsonen artean

ideiak eta iritziak trukatzea.

- Parte hartzen duen talde bakoitzaren lehentasun desberdinak ikustea.

- Jatorri, prestakuntza eta lanbide desberdinetako pertsona taldeak gai honen

inguruan hausnartzea, hitz egitea eta eztabaidatzea.

- Pertsona multzo batek normaltasunez eztabaidatzea, parte hartzea, proposatzea

eta askatasun osoz iritzia ematea.

Denen arteko lana eta adostasuna bilatzea:

- Gure artean ezagutzea eta denok batera lan egitea.

- Egin behar den/diren lanak.

- Nire iritziz, jende gehienak antzeko ikuspegitik ikusten dugu hondakinen

arazoa, eta hala ikusi da emaitzetan.

- Posizioak adostea.

- Adostasun jarrerak bilatzea.

- Planaren ildo estrategikoekiko adostasun ia orokorra.

- Denen buruan dauden ideiak adostea: a) Arazoaren jatorrira joatea: hondakin

kopurua murriztu edo arrazionaliza daiteke. b) Beharrezkoa da informazioa,

herritarren kontzientziazioa eta kontsumo arduratsuago bat (gazteak badira ere

etorkizuneko kontsumitzaileak, ez da nahiko lan egiten beraiekin)

- Adostasuna, gehienetan aho batekoa, erabakiak hartzerakoan.

- Funtsezko gaietan oinarrizko akordioa. Informazioaren bidez konpon

daitezkeen oinarrizko desadostasun batzuk daude.

- Espazio bakar batean gizarte gipuzkoarreko estamentu desberdinetako iritziak,

eztabaida eta proposamenak elkartzea lortu du, batzar izaera duten beste foro

irekietan ohikoak diren planteamendu demagogiko eta maximalistei

kontrajarrita.

Aurkeztutako ideien balioa eta elkar aberastea:

- Gipuzkoako egoera hobeto edo gertuagotik ezagutzea.

- Parte hartzaileen aldetiko proposamen interesgarriak eta akordioetara iristeko

esfortzua: herritarrak politikarien oso gainetik daude.

- Taldeen ekarpen indibidualak, oso aberasgarriak gainontzeko partaideentzat.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


88

- Jendearen partaidetza eta ekarpenak

- Ideien arteko erlazioa.

- Arazoa bere alderdi guztietatik, ez teknikotik bakarrik, ondo hautematea.

Partaidetza prozesua bera:

- Partaidetza, ezinegona, lantegian parte hartzeko gogoa: aurrekari gisa balio

izatea nahiko litzateke.

- Denoi eragiten digun gai batean parte hartzea.

- Gizarte partaidetzari sargarritasuna, nahiz eta mugatua eta berandu izan.

- Partaidetzari suminik gabe ekitea.

- Egon den parte hartzea azpimarratu nahiko nuke. Baita parte hartzeko modua

ere.

- Gizarteak gehiago informatzeko eta gehiago parte hartzeko beharra adierazi

du.

Lanaren metodologia:

- Kanpoko lan metodo bat denon artean onartzea.

- Lan metodologia.

- Eraginkortasuna/efikazia/operatibotasuna

- Arrazionalizazioa.

- Baliagarria/praktikoa/erabilgarria/onuragarria

- Administraziorako erreminta aholku-emaile ona da.

- Gardentasuna.

Emaitzak:

- Azken ondorioak.

- Hierarkizazio hurrenkera errespetatzea.

- Erabakiak hartzerakoan esan den guztia kontuan hartu dadila.

- Arazo larri bati buruzko eztabaida sortzea.

- Argi eta garbi aditzera ematen du egungo sistema mantentzearekiko

mesfidantza eta kontrol eta partaidetza askotarikoago baten beharra

(gardentasuna, partaidetza...).

- Joera europarren barneraketa.

- Partaideok gustura edo oso gustura utzi gaituen ekimen bat.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


89

3.3 Adierazi bi lerrotan lantegiari egin nahi dizkiozun kritikak:

Kritikarik gabe: 11 inkesta

Prozesuan eztabaidatzeko aukera:

- Plan Integralaren hasierako onespena baino lehenago egin behar zen.

- Eztabaidatutakoa ez da islatuko, erabakia hartuta baitago.

- Hondakinak Kudeatzeko Planaren eraketara egokituagoa egin behar zen. Edo

lehenago hasi eta Planaren eraketa prozesuan eta bere gauzatzean zehar

jarraitzea.

- Gizarte partaidetzari sargarritasuna, nahiz eta mugatua eta berandu izan.

- Plana onartu baino lehenago egin behar zen.

- Lantegiaren azken helburua zein den eta edukiko duen erabilgarritasuna ez

ezagutzea.

- Nahiz eta metodologikoki ez dagokion, dagoen Plana esplikatu egin behar zen

lehenik.

- Gipuzkoako Erraustegien Planari buruzko aurretiko informazioa edukitzea

interesgarria izango zen.

- Agian hobe izango zen aurretik egitea.

- Beranduegi egin da. Hobe izango zen lehenago egitea.

- Duela urte bat edo bi egin behar zen

- Zehazki hiri hondakinen planari buruz oso gutxi hitz egin da.

- Lantegiaren helburuak ez dira argiak izan.

- Helburuak ez dira argitasunez azaldu, ikusi.

- Tratatzen ari den plan integralari buruzko informazio eta aipamen eza. Ez zait

egokia iruditu lantegiaren hasieran jarri diguten ikus-entzunezkoaren edukia.

Metodologia:

- Partaideei aurretiko informazio gehiago eman beharko litzaieke: ‘Etxeko lanak

prestatu’.

- Gehiegi zigortzen dira gutxiengoaren aukerak eta, bereziki, guztiz kontrakoak

diren planteamenduak edo alternatiba erradikalak.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


90

- Gainontzeko dinamikarekin bat ez datozen egoerak.

- Partaidetza publikoko jardunaldiak eztabaida tekniko bilakatu dira,

jardunaldien helburuak indargabetuz.

- Garrantzi handiagoa eman beharko litzaioke metodologiari.

- Adostasuna bilatzeko metodologiak oso orokorrak dira, oso balio gutxiko

ondorioak lortzen dira.

Partaideen aukeraketa:

- Partaideen hautaketa partziala (Hondakin Planaren aldekoak).

- Betikoak

- Gizartearen partaidetza ez da egin herrialde osoa kontuan hartuta.

Erritmoak eta denbora:

- Agian denbora nahiko eskasa.

- Agian nahiko motza. Ez litzaidake axolako taldeetan eztabaidarako denbora

gehiago edukitzea.

- Denbora gutxi.

- Eztabaidarako denbora gutxi.

- Denboran kontzentratuegia.

Jarraipena eta emaitzak:

- Ez dadila geratu itxura hutsean.

- Eztabaidaren kalitatearen azpitik daude emaitzak.

- Lantegi hutsean geratzea.

- Zehaztapen praktiko gutxi edo batere ez.

- Batzuetan nahiko nahasiak diren proposamenak.

- Ez da ezer argitu hondakinen egungo aukerei, balizko irteeren erabilerei, etekinei eta

kalteei buruz, erabakia hartzeke dagoela uste dut.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


91

4. ERANSKINAK

4.1 Erreferentziazko egoerak

A Egoera: RIEN NE VA PLUS

Azkeneko Hondakinen Plan Integralak hondakinen minimizazioaren eta

murrizketaren aldeko apustua egiten zuen, beste neurri batzuen artean, eta bost urte

beranduago hondakinen sorrera indizea handituz doa etengabe. Sentsibilizazio

kanpaina asko finantzatu dira, eta horiek, irauten duten bitartean, inpaktu erlatiboa

dute, baina epe luzera, eguneroko jokabideen aldaketan eragin gutxi lortzen dute.

Ingurugiro hezkuntzak, denbora honetan guztian zehar irakasle eta erakundeen

esfortzua jaso baldin badu ere, ez du lortu nahi zen eragina izan: gazteek ahaztu egiten

dituzte jasotako ideiak, ez baitituzte beren inguruko helduen eguneroko bizitzan

aplikatuta ikusten. Funtsean, ez dute guztiz sinesten gauzak beste era batera funtziona

dezaketenik.

Aurreikuspen guztiak gainditzeko mehatxua egiten duen egoera jasangaitzaren

aurrean, irtenbide gogor bat hautatzen da: tratatuko den hondakin kupo maximo

arrazoizko bat ezartzea eta biztanle gipuzkoarren artean zatitzea. Herritar bakoitzak

hondakin bolumen jakin bat izango du, eta zehaztutako tasa bat ordainduko du

horrengatik. Pertsona baten jokaerak Hondakinen Batzorde Kudeatzaileak urte

horretarako zehaztutako bolumena baino gehiago sortzen badu, ingurugiroari

dagokionez ohitura koherenteagoak dituen beste pertsona bati espazio eta tratamendu

gaitasuna erosteko modua moldatu beharko du pertsona horrek.

Neurri horren eragina bat-batekoa da. Modu horretara, epe nahiko laburrean,

biztanleriaren gehiengoaren ohiturak aldatzea lortzen da, ez baitaude prest zaborraren

kudeaketa pertsonalean arreta gehiago ez jartzeagatik eguneroko gainkarga bat

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


92

ordaintzera. Eta hain xahutzaileak ez direnen koherentzia erabili gabeko txartelak

aldatzean irabazten den aparteko diru batekin saritzen da.

Aldaketak oso azkar nabaritzen dira eguneroko bizitzan. Gehiegi ontziratuak dauden

produktuak berehala desagertzen dira apaletatik, eroslerik ez baitute. Etxeko

konpostagailuak arrakasta duten tresnak dira, batez ere urbanizazioetan eta

nekazaritza eremuetan, horiek badaukatelako kanpoaldeko espazioa kokatzeko.

Enpresek berehala diseinatu dituzte espazio desberdinetara moldatutako modeloak,

eta konpostagailua zorioneko etxeko tresnatzat hartzen da.

Herritarren eskura dagoen beste aukera bat masan biltegiratzea da, baina bere prezioa

du horrek ere. Sektore ahaltsuenentzako luxu bat da, erabili ohi ez duten luxua,

zerbitzu pertsonala daukatenez ez baitaukate inolako arazorik hautaketa beren

laguntzaileen eskura uzteko. Egia esan, aukera hori egoera berezian dauden pertsonek

hartzen dute, une batez etxeko lanetarako denborarik ez duten pertsonek.

Etxebizitza bat erostean edo bizilekuz aldatzean, hondakinak kudeatzeko erraztasuna

xeheki kontuan hartzen den faktoreetako bat da, erabaki txar batek epe ertainera

ondorio ekonomiko garrantzitsuak izan baititzake. Sustatzaileek birziklatzeko,

berrerabiltzeko, banatzeko edo, gutxienez, etxeko hondakinen bolumena txikitzeko

irtenbide burutsuak eskaintzen dituzte.

Enpresek ere zorrozten dute beren buru-argitasuna, prozesu osagarrien arteko

berrerabilpen zikloak duela urte batzuk imajinatu ere ezin litezkeen maila batzuetara

iritsi baitira.

Herrietako festetan eta azoketan, hondakinen kudeaketa logistikako, aurrekontuko eta

abarreko elementu garrantzitsutzat planifikatzen da. 90eko hamarkadako irudia, herri

ekitaldi baten ondorengo freskagarri laten eta plastikozko botilen arrastoa, jadanik

guztiz zaharkitua dagoen irudi bat da.

B Egoera: KONTZIENTZIAREN IRAULTZEA

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


93

Kalte handietatik erabaki handiak ondorioztatzen dira. Ez da jakin nola gertatu ziren

gauzak... ziurrenik, 2000ko lehenengo urteetan behin eta berriro gertatutako krisi

ekologiko larriak izan ziren biztanleriaren gehiengoak bizitza planteatzeko zuen

modua aldarazi zutenak. Marea beltz larri bat egon zen eta iparraldeko kostaldea

jokoz kanpo geratu zen urte askotarako, ondoren “oilaskoen krisia” etorri zen, “behi

eroenaren” jarraian, alergiaren eta kutsaduraren arteko harremana aurkitu zen, zenbait

hiri europarretan zirkulazioaren kolapsoa gertatu zen, eta maskaradun oinezkoen

irudia geroz eta ohikoagoa egin zen albistegietan.

Erantzun orokorra gizartean artean geratzen ziren gauza naturalak baloratzen hastea

eta ohituraz eta jarreraz aldatzea izan zen. Nekazaritza ekologikoa eta tokiko

ekoizpena dira orain kontsumitzaile gehienen aukera argia. Elkarte eta erakunde asko

sortu dira, klasikoekin batera, arriskuak saihesteko prozesuak kontrolatzen dituztenak.

Hondakinen alorrean, erakunde askok aztertzen, analizatzen eta aholkatzen dute

hondakinen minimizazio prozesuak abiaraztean, produktuak zerbitzuez ordezkatzean

eta ekoproduktuak ezartzean.

Birziklatua balio erantsi bat da edozein produkturentzat. Enpresek interes handia dute,

nabarmenarazteko produktuaren bizitzan zehar hondakinak sortzeko eta ekoizteko

bere politika koherentea dela, eta zentzu horretako mezuak etengabe ageri dira

publizitatean.

Eraikuntzako materialetan adibidez, iraunkortasuna da gehien baloratzen den

elementuetako bat, eta horrela adierazten da edozein motatako erreferentzia

teknikoetan.

Etxeko hondakinak arreta handiz bereizten dira, zati organikoaren konpostaje perfektu

bat bermatuz. Arrakasta handia duten ikastaroak ere badaude, hondakinen

tratamendu ekologikoan trebatzeko, eta erabiltzaileen egite ona bermatzeko. Parke eta

lorategiek hondakin berdeekin, papera eta kartoiarekin edo hondakin organikoarekin

joan zaitezkeen unitateak dituzte eta, horrela, auzoko hondakinak dira espazio

komunetako lurraren kalitate ona ziurtatzen dutenak.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


94

Erabilitako gauzak berrerabiltzea benetako zaletasun bihurtzen da batzuentzat. Gune

zibikoetan edo auzoko instalazioetan lantegi komunak daude jendeak esperientziak

elkartrukatu eta erabilerarik ez duten objektuentzako irtenbidea aurkitzeko.

Energi eskaera kontrolpean mantentzen da, energia berriztagarria barne hartzeari eta

hirigintza eta arkitektura ekologikoko ildo berriei esker egoitza kontsumoak

nabarmenki jaitsi direlako.

Jarrera aldaketa horrek badirudi, herritarren eskaintza eta lan boluntario handiari

esker, benetan irekitzen dizkiola bide berriak hondakinen arazoari.

C egoera: TEKNOPOLIS

Hamabost urtetan hainbeste aldatu da hondakinen egoera, ezen zaila izango

bailitzateke garai hartan bere bilakaera xehetasunez aurreikustea. Papera bezalako

hondakinak, 2002. urtean hondakin bolumen garrantzitsu bat osatzen zutenak,

zorrozki gutxitu dira, etxe eta negozio guztietan sistema informatikoen orokortzeari

esker. Hala ere, ekipo informatikoen hondakinak dira orain bere kudeaketa ildo

propioa behar dutenak. Aldatu ez den gauza bakarra elikadura mota izan da, funtsean

janari mota berdinak mantentzen baitira.

Materialetan ikertzeak aukera aniztasun handi bat ekarri du berarekin: plastiko

berriek, material hibridoek, metal eta zura osagai artifizialekin nahasteak, duela

denbora bat imajinatu ere ezin litezkeen erabilera moduak eta ezaugarriak eskaintzen

dituzte. Material berri horiek, behin hondakin bihurtzen direnean, hain da zaila

tratatzea, ezen legez agindu den osaera kualitatiboarekin batera hondakin bezala

kudeatzeko modua adierazi behar da: zer egin behar da erabili ostean?

Hondakinen tratamenduaren prozesu osoa oso arautua dago: kudeaketa goranzko

joera duen enpresa sektore baten ardura da orain. Konpetentzian enpresa asko ditu, eta

horrek bere prozedurak oso opakoak izatea eragiten du. Hondakinetan

espezializatutako teknikariak, hala nola horiek kontrolatzen dituzten erakunde

teknikariak, oso baloratuta daude eta oso ondo ordaintzen zaie.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


95

Herritar arrunten erantzuna hondakinen arazotik deslotzea izan da, produktuak

hornitzeaz gain aurreko erosketako hondakinen kargu egiten diren enpresa

hornitzaileak bilatzen baitituzte. Horrek, erabiltzailearentzat, hondakinaren ibilbide

konplexutik axolagabetzea eta legez kanpoko isurpenengatiko isunak saihestea dakar.

Enpresentzat, ontziak eta beste hondakinak biltzea bezero bat leial bihurtzeko biderik

errazena da, eta bezeroak leial bihurtzea da, oraindik ere, marketing zuzendarien ideia

obsesiboa.

Teknologiak aurrera egin du, baita etxeko hondakinak kudeatzeko mota guztietako

instalazio eta tresnen eskuragarritasunean ere, batez ere, irtenbide zaila duten

hondakin organikoen kasuan. Prozesu guztietarako (konpostajea, aurretratamendu

biologikoak edo mekanikoak, triajea, errausketa...) proposamen sofistikatuak daude,

eskala guztietan gainera. Azpiproduktuak herri lanetan edo zaharberritzetan

erabiltzen dira. Komunitate, auzo, herri edota eskualde bakoitzak eskaintza sorta zabal

baten artean erabaki dezake, bere aukera ekonomikoen, planteamenduen edo

erabakitako lehentasunen arabera. Egia esan, proiektu komun handien aurrean,

irtenbide indibidualagoak aurrea hartzen ari dira, garestiagoak badira ere autonomia

handiagoa ematen dutelako.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


96

4.2 Gonbidatutako pertsonen zerrenda

Lantegiaren antolakunde orokorrak eta tokiko antolatzaileek, lankidetzan,

gizarte gipuzkoarra ahalik eta aniztasun handienarekin islatuko lukeen hautaketa bat

egiten saiatu dira, nola ez, hondakinen kudeaketarekin zerikusi zuzena duten agente

guztiak, hala nola ingurumena eta herritarren bizitza-kalitatea babesteaz arduratzen

diren gizarte eta hiri agenteak, barne hartuta.

Gipuzkoako biztanle diren aldetik gonbidatutako pertsona horiei guztiei,

lehendabizi, proposamena, helburuak eta erabiliko zen metodologiaren azalpen labur

bat jasotzen zituen gonbidapen gutun bat bidali zitzaien. Ondoren, bigarren gutun bat

bidali zitzaien, lantegiaren programarekin eta lantegia egingo zen lekuari buruzko

erreferentziekin. Lantegian parte hartzeko gonbidapena banakakoa bada ere,

garrantzitsua da Gipuzkoan hondakinen alorrean aktiboki lan egiten ari diren

erakunde eta instituzioetako langile edo pertsonekin harremanetan jartzea. Jarraian,

parte hartu zuten pertsona gonbidatuen zerrenda dago, zein erakunde edo

instituzioetakoak diren edo partaide gisa hautatuak izateko eduki duten erreferentea

ere adierazten delarik.

ERAKUNDEETAKO ARDURADUNAK

Leire Ereño Osa Gipuzkoako Foru Aldundia

Javier Ansorena Miner Gipuzkoako Foru Aldundia

Felix Izko Gipuzkoako Foru Aldundia

Ixidro Esnaola Herrero Batzar Nagusiak

Javier Agirre Eusko Jaurlaritza

Domingo Merino Gipuzkoako Foru Aldundia

(Fraisoro)

Angel Garrote Energiaren Euskal Erakundea

Ander Arzelus Mugaz Gaindiko Agentzia

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


97

Iñaki Erauskin

Xabier Landa San Markoseko Mankomunitatea

Anton Azkona IHOBE

María Jesús Garin Batzar Nagusiak

TEKNIKARI ETA PROFESIONALAK

Juan Carlos Mujika Inasmet Fundazioa

Jose Manuel Etxaniz Makazaga Donostiako Udala

Mikel Urruzola Artelatz

Xabier Garmendia Ingurugiroaren Babes eta Garapena

Antonio Bea Ekos

Jose Ramón Saenz Donostia Ospitalea

Cristina Gutierrez Cañas Ingeniari Industrialen Goi Mailako

Eskola

Rene Santamaría Donostiako Zuzenbide Fakultatea

Iñigo Legorburu Kimikako Fakultatea

Javier Gomez Piñeiro Humanitate Fakultatea

Carlos Martínez Orgado Baliabideen Eramangarritasuna

Ainhoa Amundarain Ingeba

EKONOMIAKO AGENTEAK

Javier Uribarri Cespa Conten

Arantza Laskurain Eroski Taldea Fundazioa

Iñigo Muguruza Merkataritza Bazkuna

Julia Balenziaga Eibarko Merkatarien Elkartea

Ainhoa Katarain Asfaltos Naturales de Campezo

Begoña Igartua MCC Mondragon Corp.Cooperativa

Izaskun Iturrioz Matia Fundazioa

Luis Diaz Ostalaritzako Enpresarien Elkartea

Josetxo Atin Konposgune, S.L.

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


98

Iñigo Sagarna ELA sindikatua

Jesus Uzkudun CC.OO. sindikatua

Ruth Mozo

Getariako Txakolina Jatorri

Izendapenaren Kontseilu

Erregulatzailea

Juan Luis Moragues ACLIMA

HIRI-ELKARTEAK

Javier Abalde Ekologistak Martxan

Mª Cruz Polanco Aranzazu, Etxekoandreen Elkartea

Fermin Arozena Habea

Gorka Iribar Sarea Fundazioa

Javier Pradini Emaús Kooperatiba Elkartea

Tomasita Zabaleta San Joxepe Jubilatu Elkartea

Arantza Campos Plazandreok

Juan Mª Beldarrain Otamendi Eguzki

Iker Karrera Tolomendi

Felix Lopez de Etxezarreta Gilbe

Sara del Río Greenpeace

HERRITARRAK OROKORREAN

Juan Carlos Lizarazu La Anunciata Ikastola

Edurne Arruti Mariaren Bihotza Ikastola

Zuriñe Larrea Bidebieta Institutua

Paco Ceña Txindoki Institutua

Javier Belza Agenda 21-Oiartzun

Jose Ramón Ibeas Agenda 21-Legazpi

Yago Guerreiro Agenda 21-Legazpi ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000

2018-10-18T10:47:57Z


99

Amancio Paniego Bidasoa L.H. Institutua.

Amaia Elola Tolosako Udala

Jose Javier Ormazabal Fraisoro Nekazaritza Eskola

Dokumentu honen osotasuna eta sinadura baieztatzeko, egiaztapen kode seguru hau sar dezakezu egoitza elektronikoa: https://egoitza.gipuzkoa.eus/eks

Compruebe la integridad y firma de este documento, introduciendo el código seguro de verificación en la sede electrónica: https://egoitza.gipuzkoa.eus/csv

ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000 2018-10-18T10:47:57Z

Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan · Leire Ereño Javier Ansorena Domingo Merino Félix Izko Ander...

Documents

Transcript of Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan · Leire Ereño Javier Ansorena Domingo Merino Félix Izko Ander...