I. DISPOSICIÓNS XERAIS · das materias de matemáticas, ciencias da natureza, tecnoloxías e os...

Nº 142 ! Mércores, 23 de xullo de 2008 14.069DIARIO OFICIAL DE GALICIA

I. DISPOSICIÓNS XERAIS

CONSELLERÍA DE EDUCACIÓNE ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

Orde do 24 de xuño de 2008 pola que seregula a educación básica para as persoasadultas e se establece o seu currículo naComunidade Autónoma de Galicia.

A Lei orgánica 2/2006, de 3 de maio, de educa-ción, considera a educación como unha aprendizaxepermanente que se desenvolve ao longo de toda avida. En coherencia con este principio, a lei dedicao capítulo IX do seu título I á educación das persoasadultas e establece no seu artigo 66 que esa educa-ción ten a finalidade de ofrecer a todos os maiores dedezaoito anos a posibilidade de adquiriren, actuali-zaren, completaren ou ampliaren os seus coñece-mentos e aptitudes para o seu desenvolvemento per-soal e profesional. Inmediatamente despois, o textoda lei enumera os obxectivos da educación de adul-tos, que son, entre outros, adquirir a formación bási-ca, facilitar o acceso aos diferentes niveis do siste-ma educativo, mellorar a cualificación profesional,desenvolver a participación na vida social e corrixiros riscos de exclusión social.

No punto 2 do artigo 67 a mencionada lei orgánicaestablece que a organización e a metodoloxía destasensinanzas se basearán na autoaprendizaxe e teránen conta as experiencias, necesidades e interesesdas persoas adultas, podendo desenvolverse a travésdo ensino presencial e tamén mediante a educacióna distancia. Igualmente, no punto 7 dese mesmo arti-go afírmase que as ensinanzas das persoas adultas seorganizarán cunha metodoloxía flexible e aberta, demodo que respondan ás súas capacidades, necesida-des e intereses; e no seu artigo 68, establece que aspersoas adultas que queiran adquirir as competen-cias e os coñecementos correspondentes á educaciónbásica contarán cunha oferta adaptada ás súas con-dicións e necesidades.

Nesta liña, o Decreto 133/2007, do 5 de xullo, poloque se regulan as ensinanzas da educación secunda-ria obrigatoria na Comunidade Autónoma de Gali-cia, establece na súa disposición adicional primeiraque a consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria regulará o ensino básico para as persoasadultas, no marco do establecido na disposición adi-cional primeira do Real decreto 1631/2006, do 29de decembro, polo que se establecen as ensinanzasmínimas correspondentes á educación secundariaobrigatoria.

Con base nesta habilitación normativa e co fin deadaptar a oferta da formación básica ás condicións,necesidades e intereses das persoas adultas, nestaorde establécese un currículo específico, aberto, fle-xible e adecuado ás características do alumnadoadulto, correspondéndolle a cada centro educativo asúa adaptación ás condicións concretas do seu alum-nado.

En consecuencia de todo o anterior, a formaciónbásica para as persoas adultas organízase en dúasetapas: a da formación básica inicial e a das ensi-nanzas de graduado en educación secundaria.

A formación básica inicial estrutúrase en dousniveis, o primeiro deles correspondente ás habilida-des instrumentais da lecto-escritura e do cálculomatemático, e o segundo nivel, dirixido á consolida-ción desas habilidades e á preparación para o acce-so á educación secundaria para persoas adultas.

A educación secundaria para as persoas adultasestrutúrase tamén en dous niveis, con recoñecemen-to académico en todo o estado. En cada nivel inté-granse tres ámbitos de coñecementos, os ámbitos decomunicación, social e científico-tecnolóxico, orga-nizado cada un deles en catro módulos, aos cales seincorporan os aspectos básicos das materias da edu-cación secundaria obrigatoria previstas na disposi-ción adicional primeira do Real decreto 1631/2006,de 29 de decembro.

Esta organización do currículo en ámbitos integra-dos e estrutura modular considérase a máis axeitadaás características e posibilidades das persoas adul-tas, por ser flexible e aberta, favorecer o acceso ásdiferentes etapas do sistema educativo, respectar oseu estilo e ritmo de aprendizaxe, e posibilitar a con-secución do título de graduado en educación secun-daria obrigatoria por un procedemento específicopara as persoas adultas.

Cómpre, xa que logo, ditar as normas pertinentespara regular as ensinanzas da educación básica paraas persoas adultas, establecendo o currículo corres-pondente, a súa organización, a duración e o horariodesta proposta formativa, as condicións de acceso epermanencia, as equivalencias con estudos realiza-dos, a adscrición dos ámbitos de coñecemento doprofesorado implicado e as pautas e condicións paraa avaliación.

En consecuencia co anteriormente exposto e envirtude das atribucións conferidas polas disposi-cións adicional primeira do Decreto 133/2007, do 5de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da edu-cación secundaria obrigatoria na Comunidade Autó-noma de Galicia, a consellería de Educación e Orde-nación Universitaria,

DISPÓN:

CAPÍTULO I

DISPOSICIÓNS XERAIS

Artigo 1º.-Obxecto.

1. O obxecto desta é ordenar as ensinanzas dirixi-das ás persoas adultas coa finalidade de facilitarllesa adquisición das competencias básicas e a forma-ción necesaria para obteren o título de graduado eneducación secundaria obrigatoria.

14.070 DIARIO OFICIAL DE GALICIA Nº 142 ! Mércores, 23 de xullo de 2008

2. As ensinanzas establecidas nesta orde corres-ponden ás aprendizaxes básicas iniciais e ás condu-centes á obtención do título de graduado en educa-ción secundaria obrigatoria para as persoas adultas.

3. Estas ensinanzas poderanse cursar, tanto namodalidade de educación presencial como a distan-cia, nos centros autorizados para o efecto pola con-sellería de Educación e Ordenación Universitaria.

CAPÍTULO II

O CURRÍCULO DA EDUCACIÓN BÁSICA PARA AS PERSOAS ADULTAS

SECCIÓN PRIMEIRA

ORGANIZACIÓN E OBXECTIVOS XERAIS

Artigo 2º.-Organización xeral.

1. A educación básica para as persoas adultasorganízase en dúas etapas. A primeira correspondeás ensinanzas básicas iniciais e a segunda, ás ensi-nanzas conducentes á obtención do título de gradua-do en educación secundaria obrigatoria.

2. As ensinanzas básicas iniciais organízanse endous niveis, I e II, o primeiro dirixido a adquirir ashabilidades instrumentais básicas da lecto-escriturae do cálculo matemático, e o segundo, á consolida-ción desas habilidades e á preparación para o acce-so aos estudos de educación secundaria para persoasadultas.

3. As ensinanzas conducentes á obtención do títu-lo de graduado en educación secundaria obrigatoriaconstitúen a segunda etapa da formación básica parapersoas adultas, que se organiza en dous niveis, I eII. Neles cúrsanse tres ámbitos de coñecementos,integrado cada un deles por catro módulos interdis-ciplinares.

Artigo 3º.-Competencias básicas.

O currículo das ensinanzas básicas iniciais e daeducación secundaria para persoas adultas oriéntan-se ao logro das competencias básicas, como se des-cribe no anexo I desta orde. Estas competenciasbásicas establécense no marco da proposta realizadapola Unión Europea e están recollidas no anexo I doDecreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regu-lan as ensinanzas da educación secundaria obrigato-ria na Comunidade Autónoma de Galicia.

Artigo 4º.-Obxectivos xerais.

A educación básica para persoas adultas oriéntasea desenvolver as capacidades que lles permitan:

a) Formar unha imaxe adecuada de si mesmos; dassúas características e posibilidades, valorando a súaexperiencia, o esforzo e a superación das dificulta-des.

b) Mostrar actitudes solidarias e tolerantes, valo-rando as situacións en que se deben realizar proxec-tos comúns e rexeitando todo tipo de discrimina-

cións debidas á raza, ao sexo, á clase social, ás cren-zas e a outras características individuais, sociais eculturais.

c) Analizar os mecanismos e valores que rexen ofuncionamento das sociedades, en especial os relati-vos aos dereitos e deberes dos cidadáns, elaborarxuízos e criterios persoais, con liberdade de pensa-mento e iniciativa.

d) Valorar criticamente as crenzas, actitudes evalores básicos da nosa tradición e patrimonio edoutros existentes, discernindo a súa validez.

e) Desenvolver e consolidar hábitos de estudo etraballo individual e en equipo, como condiciónnecesaria para unha realización eficaz das tarefas deaprendizaxe e como medio de desenvolvemento per-soal.

f) Desenvolver ou consolidar o espírito emprende-dor e a confianza en si mesmo, a participación, osentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidadepara aprender a aprender, planificar, tomar deci-sións e asumir responsabilidades.

g) Comprender e producir mensaxes orais e escri-tas con propiedade, autonomía e creatividade naslinguas galega e castelá e nunha lingua estranxeira,utilizándoas para a participación activa e plena nasociedade.

h) Interpretar e producir con propiedade, autono-mía e creatividade mensaxes que utilicen códigosartísticos, científicos e técnicos, co fin de enriqueceras súas posibilidades de comunicación tanto noámbito cultural como laboral.

i) Obter e seleccionar información utilizando asdiferentes fontes en que esta se atopa, incluídas asque proporcionan as tecnoloxías da información e dacomunicación, tratala de forma autónoma e crítica, etransmitila de maneira organizada e intelixible.

j) Utilizar estratexias de identificación e resolu-ción de problemas nos diversos campos de coñece-mento e de experiencia, mediante procedementosintuitivos e de razoamento lóxico, contrastándoas ereflexionando sobre o proceso seguido.

k) Analizar os mecanismos básicos que rexen ofuncionamento do medio físico, valorar as repercu-sións que sobre el teñen as actividades humanas econtribuír activamente á súa defensa, conservacióne mellora, como elemento determinante da calidadede vida.

l) Coñecer e valorar o desenvolvemento científicoe tecnolóxico, as súas aplicacións e a incidencia nomedio físico e social.

m) Coñecer e apreciar o patrimonio natural e cul-tural, especialmente o de Galicia, e contribuír acti-vamente á súa conservación e mellora.

n) Entender a diversidade lingüística e culturalcomo un dereito dos pobos e dos individuos á súaidentidade, e desenvolver unha actitude de interese


e respecto para o exercicio deste dereito, en especialno referente ao uso da lingua galega.

o) Valorar as consecuencias dos actos e decisiónspersoais na saúde individual e colectiva, e os bene-ficios que supoñen os hábitos saudables.

p) Combinar a cualificación técnica e profesionaladquirida cun comportamento social e coa capacida-de de afrontar e solucionar problemas.

SECCIÓN SEGUNDA

AS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS

Artigo 5º.-Organización do currículo.

As ensinanzas básicas iniciais organízanse endous niveis diferenciados, ambos cunha concepciónglobalizadora dos contidos. O primeiro nivel inclui-rá os coñecementos necesarios para adquirir as des-trezas de lecto-escritura, razoamento matemático ecálculo. O segundo nivel incluirá os contidos doámbito da comunicación, da natureza e da socieda-de, e matemático que permitan o acceso ao currícu-lo da educación secundaria para persoas adultas.

Artigo 6º.-Duración.

1. As persoas adultas poderán permanecer cursan-do estas ensinanzas o tempo que o seu ritmo deaprendizaxe precise para o logro dos obxectivosestablecidos.

2. O nivel II das ensinanzas iniciais organízase entres módulos distribuídos trimestralmente. O currí-culo destas ensinanzas é o que se inclúe no anexo Idesta orde.

3. O nivel I das ensinanzas iniciais poderá cursar-se unicamente na modalidade presencial. O nivel IIpoderá cursarse tamén na modalidade a distancia.

4. As ensinanzas do nivel I cursaranse a razón dedoce períodos lectivos semanais e as de nivel II, dedezaseis períodos lectivos semanais.

SECCIÓN TERCEIRA

ENSINANZAS CONDUCENTES Á OBTENCIÓN DO TÍTULO DE GRADUADOEN EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA

Artigo 7º.-Organización.

1. O currículo da segunda etapa da educaciónbásica para persoas adultas, conducente á obtencióndo título de graduado en educación secundaria obri-gatoria, estrutúrase en dous niveis, I e II, organiza-dos de forma modular en tres ámbitos, e secuencia-dos de forma progresiva e integrada. Cada ámbitoconsta de catro módulos de contidos de carácterinterdisciplinar, e cada módulo divídese en dousbloques de contidos.

2. Os ámbitos a que se refire o número anterior sonos seguintes:

a) Ámbito científico-tecnolóxico, que ten comoreferente curricular os aspectos básicos do currículo

das materias de matemáticas, ciencias da natureza,tecnoloxías e os aspectos relacionados coa saúde eco medio natural da materia de educación física.

b) Ámbito de comunicación, que ten como referen-te curricular os aspectos básicos do currículo corres-pondentes ás materias de lingua galega e literatura,lingua castelá e literatura e primeira linguaestranxeira.

c) Ámbito social, que ten como referente curricu-lar os aspectos básicos do currículo das materias deciencias sociais, xeografía e historia, educación paraa cidadanía, e os aspectos perceptivos correspon-dentes ás materias de educación plástica e visual emúsica.

Artigo 8º.-Duración e currículo.

1. Con carácter xeral, as ensinanzas conducentes áobtención do título de graduado en educación secun-daria obrigatoria para persoas adultas cursaranse endous anos académicos. Na modalidade presencial, ototal de períodos lectivos destas ensinanzas nonpoderá ser, en ningún caso, inferior a 1.250.

2. Non obstante, considerando que as persoasadultas posúen coñecementos construídos nas súasexperiencias persoais e académicas e que un proce-so educativo axeitado debe respectar o estilo e o rit-mo de aprendizaxe de cadaquén, a duración do pro-ceso educativo das persoas adultas poderá flexibili-zarse, segundo se establece nesta orde.

3. A cada un dos ámbitos de coñecemento sinala-dos no artigo anterior correspóndenlle catro módu-los.

4. Os módulos estarán distribuídos cuadrimestral-mente, correspondéndolle dous módulos ao primeironivel e os dous restantes ao segundo nivel.

5. O currículo destas ensinanzas está recollido noanexo I desta orde e ten como marco de referencia oestablecido para a educación secundaria obrigatoriano Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que seregulan as ensinanzas da educación secundaria obri-gatoria na Comunidade Autónoma de Galicia.

6. Os currículos recollidos no anexo I desta ordedeberán adaptarse por cada centro educativo ás con-dicións e circunstancias concretas do seu alumnadoe do contexto en que este se desenvolve

CAPÍTULO III

MODALIDADES DE ENSINO

SECCIÓN PRIMEIRA

MODALIDADES E AUTORIZACIÓN

Artigo 9º.-Tipos de autorización.

1. A educación secundaria para persoas adultasdesenvolverase a través do ensino presencial e doensino a distancia.


2. Poderán impartir a educación secundaria parapersoas adultas, nas súas distintas modalidades,aqueles centros autorizados para cada unha delaspola consellería de Educación e Ordenación Univer-sitaria.

Artigo 10º.-Modalidade presencial.

1. Esta modalidade de ensino baséase na asisten-cia regular ás actividades lectivas e no seguimentodirecto do alumnado en cada un dos ámbitos de quese teña matriculado.

2. O horario lectivo semanal do alumnado que cur-se cada un dos módulos desta etapa educativa será oque se recolle no anexo II desta orde.

Artigo 11º.-Modalidade a distancia.

1. As ensinanzas a distancia reguladas nesta ordepoderán impartirse con apoio de titorías presenciais,denominándose entón educación secundaria parapersoas adultas a distancia semipresencial; ou conapoio de titorías telemáticas, designándose nestecaso como educación secundaria para persoas adul-tas a distancia de forma telemática.

Artigo 12º.-Modalidade a distancia semipresencial.

1. Esta modalidade de ensino levarase a cabomediante a combinación de períodos ou sesións lec-tivas de carácter presencial e outras actividades deseguimento do alumnado que terán carácter non pre-sencial.

2. As actividades de seguimento do alumnado decarácter non presencial levaranse a cabo, preferen-temente, mediante o uso das tecnoloxías da informa-ción e da comunicación, a través dunha plataformaeducativa virtual de aprendizaxe creada para talefecto pola consellería de Educación e OrdenaciónUniversitaria para a modalidade a distancia.

3. Semanalmente desenvolverase unha sesión lec-tiva presencial dunha hora de duración para o ámbi-to social, dúas sesións lectivas para o ámbito decomunicación e dúas para o científico-tecnolóxico,en horario que facilite, na medida do posible, unhamaior asistencia do alumnado.

4. As sesións lectivas presenciais, que serán obri-gatorias para o alumnado, terán carácter colectivo ededicaranse, fundamentalmente, a cuestións rela-cionadas coa planificación de cada módulo e ámbi-to, a proporcionar as directrices e orientacións nece-sarias para un bo aproveitamento dos mesmos e aodesenvolvemento dos contidos relevantes do módu-lo, especialmente aos de carácter procedemental.

5. Cada profesor ou profesora responsable dunámbito de coñecemento desta modalidade educativadedicará unha hora semanal de atención non presen-cial a cada grupo de alumnos.

6. O horario de carácter non presencial dedicara-se, fundamentalmente, a incentivar a comunicacióndo titor co alumnado, á revisión e valoración dastarefas propostas, á participación nos temas de dis-

cusión dos foros temáticos e á resolución de dúbidase problemas propostos de forma individual ou colec-tiva.

Artigo 13º.-Modalidade a distancia de forma tele-mática.

1. A educación secundaria para persoas adultas namodalidade a distancia de forma telemática imparti-rase integramente a través dun sistema de teleforma-ción, baseado no seguimento da aprendizaxe doalumnado a través da plataforma educativa virtualde aprendizaxe mencionada no artigo anterior.

2. Nesta modalidade de ensino as probas de ava-liación realizaranse de forma presencial e o alumna-do deberá demostrar debidamente a súa identidade.

Artigo 14º.-Alumnado con privación de liberdade.

A delegación provincial correspondente da Conse-llería de Educación e Ordenación Universitariaarbitrará as medidas necesarias para a matricula-ción na modalidade a distancia do alumnado conmedidas legais de internamento en réxime pechadoou terapéutico en centros de menores dependentesda administración da Comunidade Autónoma deGalicia, para a súa atención presencial e para a rea-lización das probas correspondentes.

SECCIÓN SEGUNDA

CAMBIOS E COMPATIBILIDADE DE MODALIDADES

Artigo 15º.-Cambios de modalidade.

1. Unha vez rematado o cuadrimestre e logo desolicitude á dirección do centro, o alumnado poderácambiar de modalidade para o cuadrimestre seguin-te a aquel en que está escolarizado.

2. Con carácter excepcional, durante a escolariza-ción de cada módulo cuadrimestral, a dirección docentro poderá autorizar o cambio de modalidade noseu propio centro, logo de escrito do interesado enque aduza as razóns persoais ou profesionais que oxustifiquen.

3. Cando o cambio de modalidade supoña optar aunha praza da modalidade presencial, ese cambioestará supeditado á existencia de prazas dispoñi-bles.

Artigo 16º.-Simultaneidade de modalidades.

Con carácter excepcional, a dirección do centropoderá autorizar a matrícula simultánea nas modali-dades presencial e a distancia, en ámbitos diferen-tes e no mesmo centro, cando a algún alumno non llesexa posible asistir a todas as xornadas lectivas dosámbitos correspondentes por razóns da organizacióndo horario do centro ou por razóns persoais xustifi-cadas.


SECCIÓN TERCEIRA

RECURSOS DIDÁCTICOS

Artigo 17º.-Recursos para o alumnado da modali-dade a distancia.

O alumnado de educación secundaria para persoasadultas pola modalidade a distancia recibirá unhaguía do alumnado que oriente o seu traballo autóno-mo. Esta guía incluirá indicacións sobre a distribu-ción temporal dos contidos dos diferentes ámbitosde coñecemento, os criterios de avaliación, orienta-cións metodolóxicas, as actividades que se van rea-lizar, as datas de avaliación e calquera outra infor-mación que se considere de interese para a súaaprendizaxe. A elaboración e actualización destasguías será responsabilidade dos departamentosdidácticos correspondentes, baixo a supervisión daxefatura de estudos. O equipo directivo do centrocorrespondente adoptará as medidas oportunas paraque o alumnado teña acceso a esta guía ao comezodo curso.

Artigo 18º.-Material didáctico.

O alumnado de educación secundaria para persoasadultas, pola modalidade a distancia, utilizará omaterial didáctico específico autorizado pola conse-llería de Educación e Ordenación Universitaria.

CAPÍTULO IV

ACCESO E PERMANENCIA

SECCIÓN PRIMEIRA

CONDICIÓNS XERAIS DE ACCESO E AVALIACIÓN INICIAL

Artigo 19º.-Acceso.

1. Poderán acceder ás ensinanzas básicas para aspersoas adultas aquelas persoas maiores de dezaoitoanos ou que os cumpran no ano natural en quecomeza o curso escolar, de acordo co establecido nopunto 7 do artigo 2 do Decreto 133/2007, do 5 dexullo, polo que se regulan as ensinanzas da educa-ción secundaria obrigatoria na Comunidade Autóno-ma de Galicia.

2. Poderán, así mesmo, incorporarse ás ensinanzasde adultos os alumnos e alumnas que sexan maioresde dezaseis anos e teñan un contrato laboral que nonlles permita acudir aos centros educativos en réximeordinario ou sexan deportistas de alto rendemento.

3. Cando a persoa adulta que accede a esta ofertaeducativa teña acreditados estudos realizados, pode-rá acollerse ás equivalencias recollidas nos anexosIII, IV, V, VI e VII desta orde.

4. Cando non acredite estudos que poidan serobxecto de validación, a adscrición do alumno ou daalumna a unha etapa, nivel e módulo realizarasemediante unha avaliación inicial.

Artigo 20º.-Equivalencias.

Para os efectos académicos, as equivalencias dosmódulos para as persoas adultas cos estudos realiza-dos nas ensinanzas establecidas pola Lei 14/1970,xeral de educación, na educación secundaria obriga-toria, nos módulos voluntarios dos programas decualificación profesional inicial e os grupos supera-dos das probas libres para a obtención do graduadoen educación secundaria obrigatoria, son as querecollen os anexos III, IV, V, VI e VII desta orde.

Artigo 21º.-Avaliación inicial para a adscrición doalumnado.

1. Para as persoas sen requisitos académicos quedesexen matricularse na educación básica para per-soas adultas por primeira vez, os centros efectuaráncon carácter preceptivo durante os meses de setem-bro e de xaneiro un proceso de avaliación inicial,que terá en conta a súa madurez persoal, as apren-dizaxes non formais e informais adquiridas, os coñe-cementos previos e os seus intereses e necesidades,e que facilitará a orientación e adscrición destas áetapa, ao nivel e ao módulo correspondentes.

2. A Comisión de Coordinación Pedagóxica dese-ñará o modelo do proceso de avaliación inicial queincluirá, polo menos, os seguintes aspectos:

a)Valoración das certificacións das aprendizaxesnon formais realizadas.

b) Valoración da experiencia laboral.

c) Unha proba referida, con carácter xeral, aosobxectivos e ás competencias básicas establecidospara cada ámbito.

3. A consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria establecerá os criterios xerais e o procede-mento para a valoración das aprendizaxes non for-mais e informais, e da experiencia laboral.

4. O proceso de avaliación inicial incluirá unha ouvarias entrevistas co xefe ou coa xefa do departa-mento de orientación, no cal se informará o interesa-do ou interesada da natureza do proceso de avalia-ción inicial, se recadará información sobre a súa tra-xectoria formativa e profesional e se lle proporá o iti-nerario formativo coherente con esta.

5. Da avaliación inicial derivarase a adscrición áetapa das ensinanzas iniciais ou ás de graduado eneducación secundaria, e, dentro delas, ao nivel emódulos que corresponda. Nas ensinanzas de educa-ción secundaria para persoas adultas, o alumnadopoderá estar adscrito a un módulo diferente en cadaámbito, en función dos resultados da avaliación ini-cial.

6. Cando a avaliación continua posterior amoseque a adscrición a un nivel ou módulo foi inadecua-da, a persoa adulta deberá recibir medidas de aten-ción á diversidade ou poderá optar por incorporarseao módulo que lle corresponda polo seu nivel decoñecementos.


Artigo. 22º.-Comisión de avaliación inicial.

1. Co obxecto de avaliar todos os documentos eaccións que forman parte do proceso de avaliacióninicial e emitir a valoración correspondente, consti-tuirase unha comisión de avaliación inicial. O seufuncionamento axustarase ás normas establecidasnos artigos 22 e seguintes da Lei 30/1992, do 26 denovembro, de réxime xurídico das administraciónspúblicas e do procedemento administrativo común.

2. Esta comisión estará composta polo xefe ou xefade estudos do centro, o xefe ou xefa do departamen-to de orientación e, polo menos, un representante doprofesorado de cada ámbito que imparte estas ensi-nanzas, elixidos polo director ou a directora do cen-tro logo da consulta ao claustro. O director ou adirectora presidirá a comisión.

3. A citada comisión redactará acta do procesoefectuado, concretando para cada persoa o resultadoobtido para a súa adscrición á etapa, ao nivel e aomódulo correspondente.

4. O resultado da avaliación inicial incorporaraseao expediente académico do alumno ou alumna e aoseu historial académico.

SECCIÓN SEGUNDA

ORIENTACIÓN E TITORÍAS

Artigo 23º.-Orientación e titorías.

1. A acción titorial é unha tarefa colexiada exerci-da polo equipo docente de cada grupo de alumnos ealumnas. Todos os grupos terán un profesor ou pro-fesora titor que coordinará as ensinanzas e a accióntitorial do equipo docente correspondente.

2. O titor ou titora informará ao seu grupo sobre asposibles vías de comunicación entre ambos, e dohorario que teña establecido para a atención aoalumnado.

3. Para tal efecto, dentro do horario lectivo do pro-fesorado no centro, dedicarase unha hora semanal áatención titorial de cada grupo de alumnos.

4. Corresponderá aos centros educativos a progra-mación, desenvolvemento e avaliación destas activi-dades, que serán recollidas no Plan de Orientacióne Acción Titorial incluído no seu proxecto educati-vo.

5. No marco do plan mencionado no punto ante-rior, consideraranse os seguintes aspectos específi-cos referidos a estas ensinanzas:

a) A orientación académica e profesional axeitadaque permita ao alumnado adulto a elaboración dunproxecto persoal realista e axustado aos seus intere-ses, aptitudes e necesidades.

b) A axuda individualizada na adopción de hábitose estratexias apropiadas para o estudo e a organiza-ción do traballo, de acordo coas características sin-gulares da súa situación persoal.

c) A disposición de medidas de atención á diversi-dade que poida requirir o alumnado adulto co fin defacilitar o seu desenvolvemento óptimo e, se é ocaso, a adaptación do currículo establecido na etapae módulo correspondente.

d) A orientación persoal e de grupo axeitada quepermita mellorar os procesos de integración escolar,de identidade persoal, de relación social e de man-temento da motivación e do esforzo necesarios paraculminar con éxito o seu proceso de aprendizaxe.

SECCIÓN TERCEIRA

ADMISIÓN E MATRICULACIÓN DO ALUMNADO

Artigo 24º.-Oferta de prazas.

1. Os centros públicos autorizados para impartirensinanzas de adultos farán pública a oferta de pra-zas dispoñibles para cursar ensinanzas de persoasadultas na segunda quincena do mes de maio.

2. A oferta de prazas e itinerarios formativos des-tas ensinanzas estará condicionada polas posibilida-des organizativas de cada centro. En todo caso, dara-se prioridade ás ensinanzas que conducen á obten-ción do título de graduado en educación secundariaobrigatoria para persoas adultas.

3. Durante o proceso de admisión e matrícula, aspersoas solicitantes deberán ser informadas, polosmedios que se consideren adecuados, das caracte-rísticas destas ensinanzas, así como das posibilida-des que ofrece o centro para seguilas e, en xeral, decanto se considere de interese para a consecucióndos obxectivos propostos.

Artigo 25º.-Admisión e matrícula nas ensinanzasbásicas iniciais.

1. O acceso ás ensinanzas básicas iniciais estarácondicionado aos criterios de idade establecidos.Cando non acredite estudos, o alumnado realizaráunha avaliación inicial que se levará a cabo segun-do o disposto nos artigos 21º e 22º.

2. O prazo de matrícula destas ensinanzas básicasiniciais para persoas adultas abrirase na primeirasemana de setembro e, en función do número de pra-zas ofertadas, estará aberto durante todo o ano.

Artigo 26º.-Admisión e matrícula nas ensinanzasde educación secundaria para persoas adultas.

1. O alumnado que cumpra os requisitos de acce-so establecidos no artigo 19º para a educaciónsecundaria para persoas adultas poderá matricular-se nun nivel completo ou, de forma parcial, nun oudous ámbitos de coñecemento de calquera dosniveis.

2. Na modalidade presencial, o prazo de presenta-ción de solicitudes de admisión será entre o 1 e o 15de xuño de cada ano, e o prazo de matriculación seráo comprendido entre o 1 e o 10 de setembro.

3. Na modalidade a distancia, os centros educati-vos abrirán o prazo de presentación de solicitudes


de admisión e de matrícula no mes de setembro epermanecerá aberto ata o 15 de maio do ano seguin-te.

4. A Dirección Xeral de Formación Profesional eEnsinanzas Especiais poderá establecer outros pra-zos de matrícula cando o considere debidamentexustificado.

5. O procedemento de admisión e matrícula paracursar educación secundaria, na modalidade pre-sencial, realizarase nos prazos establecidos nestaorde e mediante o seguinte procedemento:

a) Tres días hábiles despois de finalizado o prazode admisión, a dirección do centro publicará notaboleiro de anuncios a relación priorizada de solici-tantes despois de aplicar os seguintes criterios naorde establecida:

-Continuar estudos no propio centro.

-Proceder das ensinanzas de adultos doutros cen-tros.

-Ter estado máis tempo desescolarizado.

-Matricularse de todos os ámbitos dun nivel.

-Ser deportista de alto rendemento.

-Menor renda persoal do alumno con ingresos ouda unidade familiar a que se pertenza.

b) Na solicitude de admisión os interesados auto-rizarán expresamente a utilización da informaciónde carácter tributario que se precisa para a acredita-ción da renda anual persoal do alumno con ingresosou da unidade familiar en que convive, que serásubministrada directamente á Consellería de Educa-ción e Ordenación Universitaria pola Axencia Esta-tal e Administración Tributaria, a través de mediosinformáticos ou telemáticos, no marco de colabora-ción entre ambas, de conformidade co establecidono punto 10º do artigo 84 da Lei orgánica 2/2006, do3 de maio, de educación, e nos artigos 95.1º, alí-nea k e 95.2º da Lei 58/2003, do 17 de decembro,xeral tributaria. A dita información será a quecorresponda ao exercicio fiscal anterior en dousanos ao ano natural en que se presenta a solicitude.

No caso de que a Axencia Estatal de Administra-ción Tributaria non dispoña de datos da declaraciónda renda das persoas físicas do alumno con ingresosou dos suxeitos integrantes da unidade familiar,estes deberán achegar certificación de haberes, oucalquera outro documento de cada un deles, corres-pondente ao último exercicio fiscal.

Na documentación de solicitude de matrícula, oalumno con ingresos propios ou os cónxuxes integra-dos na unidade familiar en que convive o alumnoasinarán a autorización para que o órgano autoriza-do da consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria (delegación provincial ou Servizo de Xes-tión Económica e Educación de Adultos da Direc-ción Xeral de Formación Profesional e Ensinanzas

Especiais) solicite da Axencia Estatal de Adminis-tración Tributaria os datos fiscais correspondentes.

c) Tras a publicación da listaxe abrirase un prazode cinco días hábiles para presentar reclamaciónscontra a asignación de prazas, as cales serán resol-tas polo consello escolar do centro nos tres díasseguintes ao remate do prazo de presentación de ale-gacións.

d) A resolución coa relación de admitidos e nonadmitidos, ordenados pola aplicación de cada unhadas epígrafes do baremo, publicarase no taboleiro deanuncios do centro antes do inicio do prazo de matrí-cula. Esta resolución servirá de notificación ás per-soas interesadas para iniciar o proceso de matrículanas datas establecidas.

e) Se rematado o prazo de admisión, non se com-pletasen as prazas ofertadas, a dirección do centropoderá aceptar a matrícula de novos alumnos que osoliciten por orde de entrada na secretaría do centroata completar todas as prazas ofertadas.

Artigo 27º.-Admisión e matrícula nas ensinanzasnon regradas.

Para outras ensinanzas de adultos de carácter nonregrado, os centros autorizados establecerán, na primei-ra semana de setembro de cada curso escolar o calenda-rio de actividades que se van impartir así como o prazode inscrición. Este prazo iniciarase, como mínimo, dezdías antes do inicio das actividades.

Artigo 28º.-Modelos de solicitudes.

A solicitude de admisión e a solicitude de matrí-cula nas ensinanzas para persoas adultas axustaran-se aos anexos VIII e IX desta orde.

CAPÍTULO VDISTRIBUCIÓN HORARIA

Artigo 29º.-Aspectos xerais.

1. A duración mínima de cada período lectivo dasensinanzas de adultos será de 45 minutos.

2. Cada grupo de alumnos matriculados nas ensinan-zas básicas iniciais ou nas ensinanzas de graduado eneducación secundaria terán un período lectivo semanalde actividades de orientación e titoría.

3. A cada grupo de alumnos asignaráselle unhaprofesora ou profesor titor que será designado polodirector ou directora entre o profesorado que lleimparta docencia.

Artigo 30ºº.-Ensinanzas básicas iniciais.

O horario das ensinanzas básicas iniciais com-prenderá doce períodos lectivos semanais no primei-ro nivel e dezaseis no segundo.

Artigo 31º.-Ensinanzas conducentes á obtención dotítulo de graduado en educación secundaria obriga-toria.

1. Dos 1.250 períodos lectivos establecidos para aeducación secundaria para persoas adultas na modali-


dade presencial no artigo 8º desta orde, 1150 distribui-ranse semanalmente segundo figura no anexo II.

2. Para contextualizar o currículo no propio con-torno e poder dar resposta ás características, intere-ses e necesidades das persoas adultas, os 100 perío-dos lectivos restantes serán de libre disposición paracada centro educativo e deberán estar dedicados aunha oferta curricular propia que deberá figurar naconcreción curricular do centro.

3. Esa oferta curricular poderá estar conformadapor diferentes programas formativos que respondanás expectativas do alumnado adulto e sexan do seuinterese, especialmente dirixidas á orientación labo-ral e a actividades de carácter profesionalizante.

4. Os 100 períodos lectivos de oferta curricularpropia de cada centro distribuiranse ao longo dosdous anos académicos e, en función das dispoñibili-dade de profesorado, ofertaranse como módulos cua-drimestrais de 20 períodos lectivos cada un comomínimo.

CAPÍTULO VIPROFESORADO

Artigo 32º.-Profesorado das ensinanzas básicas ini-ciais.

As ensinanzas básicas inicias serán impartidaspolo profesorado do corpo de mestres.

Artigo 33º.-Profesorado de educación secundariapara persoas adultas.

1. Os funcionarios do corpo de mestres que viñanimpartindo as ensinanzas correspondentes aosmódulos 1 e 2 da educación secundaria para persoasadultas, en aplicación do artigo 3 da Orde do 26 demaio de 1997 pola que se regula a ensinanza básicapara persoas adultas, poderán seguir impartindo asensinanzas do nivel I de educación secundaria parapersoas adultas de acordo co establecido na disposi-ción transitoria primeira da Lei 2/2006, orgánica deeducación, do 4 de maio.

2. Sen prexuízo das competencias docentes dasmestras e mestres adscritos ao primeiro nivel daeducación secundaria para persoas adultas, o profe-sorado que imparta as ensinanzas conducentes aotítulo de graduado en educación secundaria será opertencente ao corpo de profesores de ensino secun-dario, de acordo co previsto no artigo 94 e a disposi-ción transitoria primeira da Lei 2/2006, orgánica deeducación, do 4 de maio.

Artigo 34º.-Adscrición dos ámbitos de coñecementoao profesorado.

1. A adscrición dos tres ámbitos de coñecementoen que se organiza a educación secundaria para aspersoas adultas ao profesorado de secundaria reali-zarase segundo recolle o anexo X desta orde.

2. Cada ámbito de coñecemento será impartido porun único profesor ou profesora, pertencente aodepartamento do ámbito, ou ao departamento didác-

tico dalgunha das materias que constitúen os aspec-tos básicos do currículo do dito ámbito.

Artigo 35º.-Asignación de ámbitos.

1. Tendo en conta o recollido no artigo anterior, osdepartamentos correspondentes realizarán a propos-ta de distribución dos ámbitos entre o profesorado.

2. Cando nun centro non existan departamentos deámbitos e varios profesores pertencentes a departa-mentos didácticos diferentes estean interesados enimpartir un mesmo ámbito, o xefe de estudos deter-minará o profesor ou profesora que impartirá eseámbito, respectando en todo caso a lexislación xeralvixente para a asignación ao profesorado de cursos ematerias.

Artigo 36º.-Formación do profesorado.

A administración educativa facilitará ao profesora-do que imparta as ensinanzas establecidas nestaorde a formación necesaria para desenvolver estaoferta educativa.

CAPÍTULO VII

AVALIACIÓN

SECCIÓN PRIMEIRA

ASPECTOS XERAIS

Artigo 37º.-Desenvolvemento da avaliación.

1. A avaliación das aprendizaxes do alumnadoadulto será continua e integradora. No nivel dousdas ensinanzas básicas iniciais e nas ensinanzas deeducación secundaria para persoas adultas estarádiferenciada por ámbitos e módulos, incluídos os daoferta curricular propia do centro.

2. O referente para avaliar o grao de adquisicióndas competencias básicas, así como o da consecu-ción dos obxectivos propostos para as ensinanzasconducentes á obtención do título de graduado eneducación secundaria obrigatoria, serán os criteriosde avaliación que se recollen no anexo I desta orde.

3. Esta avaliación será realizada polo profesorado,preferentemente a través da observación continuadada evolución do proceso de aprendizaxe de cadaalumno ou alumna e da súa madureza persoal. Aofinal de cada un dos módulos, o equipo docentedecidirá sobre a titulación ou promoción de cadaalumno ao módulo seguinte, tendo en conta tamén asúa madureza académica e as súas posibilidades derecuperación e de progreso nos módulos posteriores,de ser o caso.

4. Co fin de garantir que o rendemento académicosexa valorado conforme criterios de transparencia,na primeira quincena de cada cuadrimestre o profe-sorado informará o alumnado, en cada ámbito, sobreos seus aspectos máis relevantes: os obxectivos, oscontidos e os criterios metodolóxicos, así como oscriterios de avaliación.


5. Ao inicio do curso, o profesorado responsabledos distintos ámbitos realizará a todo o alumnadounha avaliación inicial, cuxos resultados orientaránsobre a adecuación do currículo ás características eaos coñecementos do alumnado.

7. Na avaliación das aprendizaxes do alumnadoque realiza estudos de educación secundaria parapersoas adultas pola modalidade a distancia teranseen conta, ademais dos resultados das probas presen-ciais parciais, a realización das tarefas propostas deforma telemática, o grao e calidade das participa-cións nos foros temáticos propostos e aqueloutroselementos determinados nas respectivas programa-cións didácticas.

Artigo 38º.-Medidas de reforzo.

1. Os equipos de profesores dos centros queimpartan o ensino básico para as persoas adultasdeberán establecer na concreción curricular do cen-tro os criterios de promoción tanto de nivel como demódulo dentro de cada ámbito.

2. Se no proceso de avaliación se observa que oprogreso da persoa adulta non responde aos obxecti-vos programados, os profesores e profesoras tomaránas medidas que proceda, tanto de reforzo educativocomo, de ser o caso, de adaptación curricular. Estasmedidas adoptaranse en calquera momento do cur-so, tan pronto como se detecten as dificultades, eestarán dirixidas a garantir a adquisición das apren-dizaxes imprescindibles para continuar o procesoeducativo.

Artigo 39º.-Promoción por ámbito.

Na educación secundaria para persoas adultas, oalumnado poderá estar cursando módulos diferentesnos distintos ámbitos e a promoción será por ámbi-tos de forma independente. Dentro de cada ámbito,o alumnado non poderá ser avaliado dun módulo senter superado previamente o precedente ou ter sidopromovido a el.

Artigo 40º.-Avaliacións ordinarias.

1. Para facilitar o progreso do alumnado no seu iti-nerario formativo e facilitar tamén o recoñecementoda formación obtida en contextos non formais, reali-zarase unha avaliación escrita ao rematar cada undos bloques de contidos que integran cada módulo,dentro dos tres ámbitos de coñecemento.

2. Inmediatamente antes da realización da avalia-ción do segundo bloque, realizarase a proba de recu-peración do primeiro para aquel alumnado que obti-vo avaliación negativa nel.

Artigo 41º.-Promoción.

De acordo cos criterios de promoción establecidosna concreción curricular do centro, o equipo de ava-liación, presidido polo titor ou titora do grupo, pode-rá decidir a promoción ao módulo seguinte do alum-nado que, avaliado negativamente nun dos módulosdun ámbito de coñecemento ou nas ensinanzas da

oferta curricular propia do centro, acadase a xuízodo equipo o nivel de madureza que lle permita con-tinuar con aproveitamento os estudos dese móduloseguinte.

Artigo 42º.-Avaliacións extraordinarias.

O alumnado que non superase a avaliación finaldos módulos de cada ámbito cursados no primeirocuadrimestre poderá realizar no mes de maio unhaavaliación extraordinaria deses módulos. Igualmen-te, o alumnado que non superase a avaliación finalordinaria dos módulos cursados no segundo cuadri-mestre poderá realizar no mes de setembro, nasdatas que cada ano se determine, unha avaliaciónextraordinaria. O equipo avaliador de cada grupo dealumnos decidirá, tras a realización destas probasextraordinarias, sobre a titulación ou promoción aosmódulos seguintes daqueles alumnos que as realiza-sen.

SECCIÓN SEGUNDA

SESIÓNS DE AVALIACIÓN

Artigo 43º.-Sesións de avaliación.

1. As sesións de avaliación son as reunións do pro-fesorado que imparta docencia, convocados, de acor-do co calendario de avaliacións establecido no cen-tro, e coordinados polo profesor titor. Estes profeso-res actuarán de maneira colexiada ao longo do pro-ceso de avaliación e, na adopción das decisiónsresultantes, non poderán absterse, debendo pronun-ciarse expresamente se, ao seu xuízo, procede ounon a promoción da persoa adulta ao módulo ounivel seguinte ou a súa proposta de titulación.

2. O profesor titor presidirá e redactará acta dodesenvolvemento das sesións de avaliación, na quefará constar os acordos acadados e as decisiónsadoptadas. Esta acta aprobarase na mesma sesión eserá asinada polo profesor titor e polos profesores eprofesoras presentes.

Artigo 44º.-Informe ao alumnado.

A partir dos datos recollidos en cada sesión deavaliación, o titor ou titora de cada grupo elaboraráun informe sobre os resultados do proceso de apren-dizaxe que será comunicado ao alumnado. Esteinforme incluirá, cando menos:

a) A cualificación dos distintos ámbitos.

b) Se é o caso, as recomendacións para superar asdificultades de aprendizaxe detectadas.

SECCIÓN TERCEIRA

EXPRESIÓN DOS RESULTADOS DAS AVALIACIÓNS

Artigo 45º.-Cualificacións.

1. Cada módulo dentro de cada ámbito do nivelcorrespondente recibirá unha única cualificación.

2. Os resultados das avaliacións das aprendizaxesexpresaranse nos seguintes termos: insuficiente


(IN), suficiente (SU), ben (BE), notable (NT) ousobresaliente (SB), considerándose cualificaciónnegativa o insuficiente e positivas todas as demais.Esta cualificación irá acompañada dunha cualifica-ción numérica, sen empregar decimais, nunha esca-la do 1 ao 10, aplicándose as seguintes correspon-dencias:

Insuficiente: 1, 2, 3 ou 4.

Suficiente: 5.

Ben: 6.

Notable: 7 ou 8.

Sobresaliente: 9 ou 10.

3. Nos documentos de avaliación rexistraranse ascualificacións de xeito cualitativo e cuantitativo.

SECCIÓN CUARTA

TITULACIÓN

Artigo 46º.-Titulación de graduado en educaciónsecundaria obrigatoria.

1. Para obter o título de graduado en educaciónsecundaria obrigatoria cumprirá ter superado osegundo módulo, módulo 4, de todos os ámbitos donivel II da educación secundaria para persoas adul-tas.

2. Excepcionalmente, o equipo avaliador poderápropor para a obtención do título de graduado eneducación secundaria obrigatoria o alumno ou aalumna que, ao finalizar o nivel II da educaciónsecundaria para persoas adultas, sexa avaliadonegativamente nun dos ámbitos de coñecemento ounas ensinanzas da oferta curricular propia de cadacentro, sempre que acadasen globalmente as compe-tencias básicas e os obxectivos establecidos para oensino básico para as persoas adultas.

3. Todo o alumnado adulto poderá recibir, en cal-quera caso, unha acreditación do centro educativoen que consten os niveis e módulos cursados e ascualificacións obtidas.

4. A superación de calquera dos módulos que inte-gran o currículo da educación secundaria para per-soas adultas terá validez en todo o territorio daComunidade Autónoma de Galicia.

5. As equivalencias entre as ensinanzas reguladasna Orde de 26 de maio de 1997 pola que se regula aensinanza básica para as persoas adultas e as estable-cidas nesta orde son as que se recollen no anexo VI.

SECCIÓN QUINTA

DOCUMENTOS DE AVALIACIÓN

Artigo 47º.-Documentos oficiais.

Os documentos oficiais de avaliación na educaciónbásica para persoas adultas son os seguintes: actasde avaliación, expediente académico, historial aca-

démico de educación básica para persoas adultas einforme persoal por traslado.

Artigo 48º.-Documentos básicos.

Son documentos básicos, necesarios para asegurara mobilidade do alumnado, o historial académico e oinforme persoal por traslado.

Artigo 49º.-Expediente académico.

1. O expediente académico é o documento de ava-liación individual do alumnado que incluirá os datosidentificativos do centro, os relativos á alumna ou aoalumno e a información relativa á súa escolariza-ción, segundo os modelos que figura no anexo XIdesta orde.

2. No expediente académico quedará constancia,se é o caso, dos resultados da avaliación inicial e daadscrición á etapa e módulos correspondentes; e dosresultados obtidos nas ensinanzas básicas iniciais enos módulos dos ámbitos da educación secundaria.Así mesmo, das medidas de atención á diversidadeadoptadas ou adaptacións curriculares. Taménincluirá as decisións de promoción e/ou titulación.Formalizarase ao remate da sesión de avaliaciónfinal ordinaria ou despois da extraordinaria, segun-do corresponda a cada caso. Contará co visto e pra-ce do director ou directora do centro, así como coasinatura da secretaria ou secretario.

3. De acordo co recollido na disposición adicionalprimeira do Real decreto 1631/2006, do 29 dedecembro (BOE do 5 de xaneiro de 2007), a secreta-ría do centro estenderá certificación dos ámbitoscompletos superados en cada nivel de coñecemento.

4. As cualificacións outorgadas ao alumno ou aalumna que realice as probas extraordinarias con-signaranse no seu expediente académico tras a súarealización, independentemente do resultado dadecisión adoptada sobre a da promoción ou titula-ción.

Artigo 50º.-Actas de avaliación.

1. As actas de avaliación comprenderán a relaciónnominal do alumnado que compón cada grupo e osresultados da súa avaliación. As actas serán pecha-das ao remate da avaliación final ordinaria de cadacuadrimestre e das sesións de avaliación extraordi-narias.

2. Nas actas de avaliación da educación secunda-ria para persoas adultas detallaranse as cualifica-cións dos distintos módulos que compoñen cadaámbito, así como as decisións de promoción doalumnado dun módulo ao seguinte ou as propostasde título cando se remate o nivel II destas ensinan-zas. Estas actas axustaranse aos modelos que apare-cen como anexo XII desta orde.

3. As actas de avaliación serán asinadas por todoo profesorado que imparte docencia no grupo e con-tarán co visto e prace do director ou directora do


centro educativo. A súa custodia e arquivo corres-póndelle á secretaría do centro educativo.

4. As actas de avaliación do alumnado e o resumocuadrimestral cubriranse e asinaranse tanto nasesión de avaliación final ordinaria como na extraor-dinaria de cada módulo. Na acta da avaliaciónextraordinaria incorporaranse tanto as cualificaciónscorrespondentes á sesión de avaliación ordinariacomo as da sesión extraordinaria. O modelo para oresumo cuadrimestral de cualificacións do alumna-do aparece no anexo XIII desta orde.

5. Tras a celebración da avaliación extraordinaria,os centros educativos remitirán ao servizo provincialde inspección educativa, xunto coa copia das actasde avaliación, un informe estatístico sobre os resul-tados desa avaliación, que se axustará ao modeloque se estableza.

Artigo 51º.-Historial académico do alumno.

1. O historial académico da educación básica parapersoas adultas é o documento oficial que reflicte osresultados das avaliacións e as decisións relativas aoprogreso académico da alumna ou alumno ao longodas etapas que a integran. Ten valor acreditativo dosestudos realizados.

2. O historial académico da educación básica parapersoas adultas recollerá os datos identificativos decada alumna e cada alumno, os anos da súa escola-rización e os centros onde se realizaron os estudos.Incluirá tamén a adscrición resultante da avaliacióninicial, se for o caso, os módulos cursados dentro decada ámbito e os resultados da avaliación. Así mes-mo, figurará a decisión sobre promoción ao móduloseguinte coa data correspondente así como a data deproposta de título.

3. O historial académico da educación básica parapersoas adultas será expedido en impreso oficial,será asinado pola secretaria ou secretario do centroe contará co visto e prace do director ou directora docentro, que garantirá a autenticidade dos datos nelreflectidos e axustarase ao modelo que figura noanexo XIV desta orde.

4. Ao finalizar a educación secundaria para per-soas adultas ou, en calquera caso, ao finalizar a súaescolarización no centro correspondente, o historialacadémico da educación básica para persoas adul-tas, xunto co anterior libro de escolaridade, se for ocaso, será entregado ao alumnado.

Artigo 52º.-Informe persoal por traslado.

1. O informe persoal por traslado é o documentooficial que ten como finalidade garantir a continui-dade do proceso de aprendizaxe ao alumnado que setraslade a outro centro sen ter rematado o curso aca-démico, debendo axustarse ao modelo que figura noanexo XV desta orde.

2. Contará cos elementos seguintes:

a) Resultados parciais da avaliación, se for o caso.

b) Constancia da aplicación, se é o caso, de medi-das de reforzo ou calquera outra dentro da atencióná diversidade.

c) Adaptacións curriculares realizadas.

d) Calquera outra información de interese, referen-te ao proceso educativo da alumna ou alumno.

3. O informe persoal será elaborado e asinado polapersoa titora, a partir da información de todo o pro-fesorado que imparta docencia no grupo e levará ovisto e prace do director ou directora do centro.

Disposicións transitorias

Primeira.-Durante o curso 2008/2009 comezarán aimpartirse os dous niveis das ensinanzas básicas ini-cias e os dous niveis das ensinanzas de educaciónsecundaria para persoas adultas reguladas nestaorde.

Segunda.-Mentres non se elaboren, de acordo cocurrículo establecido nesta orde, materiais didácti-cos específicos para a educación secundaria parapersoas adultas pola modalidade a distancia, segui-rán tomándose como referente os materiais elabora-dos pola Consellería de Educación e OrdenaciónUniversitaria e vixentes para esa modalidade ata apublicación desta orde.

Disposicións adicionais

Primeira.-Os centros que teñen autorización paraimpartir ensinanzas de persoas adultas seguiranasimpartindo desde o curso 2008/2009 segundo a nor-mativa establecida nesta orde.

Segunda.-Aqueles aspectos non regulados expre-samente nesta orde rexeranse supletoriamente polasnormas para as ensinanzas do réxime ordinario quelles resulten aplicables.

Terceira.-A Consellería de Educación e Ordena-ción Universitaria determinará as condicións enque, con carácter excepcional, os ámbitos da comu-nicación e científico tecnolóxico da educaciónsecundaria para persoas adultas poderán ser impar-tidos por dous profesores, e os criterios para a súaavaliación cando se produza esa circunstancia.

Disposición derrogatoria

Única.-Queda derrogada a Orde do 26 de maio de1997 pola que se regula o ensino básico para as per-soas adultas, se establece a súa estrutura e o seucurrículo na Comunidade Autónoma de Galicia(DOG do 15 de xullo); a Orde do 15 de abril de1998, pola que se regulan os documentos básicos doproceso de avaliación do ensino básico para persoasadultas (DOG do 14 de maio); a orde de correcciónsde erros da anterior (DOG do 4 de xuño); a Orde do25 de xuño de 1999 pola que se ordenan e organizanas ensinanzas de educación secundaria para persoasadultas na modalidade de educación a distancia(DOG do 12 de xullo); a Orde do 23 de marzo de2004 pola que se ditan instrucións para a aplicación


na educación secundaria para persoas adultas doestablecido na disposición adicional primeira doReal decreto 827/2003, do 27 de xuño, polo que seestablece o calendario de aplicación da nova orde-nación do sistema educativo, establecida pola Leiorgánica 10/2002, do 23 de decembro, de calidadeda educación (DOG do 2 de abril); e todas aquelasnormas de igual ou inferior rango cuxo contido seopoña ao establecido nesta orde.

Disposicións derradeiras

Primeira.-Autorízase a Secretaría Xeral da Conse-llería de Educación e Ordenación Universitaria, aDirección Xeral de Formación Profesional e Ensi-nanzas Especiais, e a Dirección Xeral de Ordena-ción e Innovación Educativa para ditaren cantasnormas sexan oportunas para o desenvolvementodesta orde.

Segunda.-Esta orde entrará en vigor aos vinte díasseguintes ao da súa publicación no Diario Oficial deGalicia.

Santiago de Compostela, 24 de xuño de 2008.

Laura Sánchez PiñónConselleira de Educación e Ordenación

Universitaria

ANEXO I

Currículo da educación básica para as persoas adultas

I. Ensinanzas básicas iniciais.

A etapa educativa das ensinanzas básicas iniciaisoriéntase ao desenvolvemento das competenciasbásicas, que permiten o alumnado adulto obter unhaformación integral, tanto na súa dimensión persoalcomo social e laboral, sempre no horizonte da apren-dizaxe ao longo de toda a vida.

O logro das competencias básicas debe iniciarsenesta etapa das ensinanzas básicas iniciais e com-pletarse na educación secundaria para persoas adul-tas. Esas competencias permiten identificar aquelasaprendizaxes que se consideran imprescindiblesdesde un enfoque integrador e orientado á aplica-ción dos saberes adquiridos, de aí o seu carácterbásico. Trátase daquelas competencias que debedesenvolver unha persoa para lograr a súa realiza-ción persoal, exercer a cidadanía activa e incorpo-rarse e progresar na vida laboral de xeito satisfacto-rio.

Coas áreas e materias do currículo preténdese queo alumnado alcance os obxectivos educativos e, con-secuentemente, que adquira as competencias bási-cas. Con todo, non existe unha relación unívocaentre o ensino de determinadas áreas ou ámbitos decoñecemento e o desenvolvemento de certas compe-tencias. Cada un dos ámbitos contribúe ao desenvol-vemento de diferentes competencias e, pola súa vez,cada unha das competencias básicas acádase como

consecuencia do traballo en varios ámbitos de coñe-cemento.

Nesta etapa das ensinanzas básicas iniciais oscontidos agrúpanse en tres grandes ámbitos, a seme-llanza do que ocorre na educación primaria: o ámbi-to da comunicación, onde se integran as habilida-des, coñecementos e actitudes relacionados coas lin-guas galega, castelá e lingua estranxeira; o ámbitomatemático, en que se inclúen as destrezas e coñe-cementos numéricos e de razoamento matemático; eo ámbito da natureza e da sociedade, onde se inte-gran os coñecementos, as destrezas e as actitudesvinculadas coa experiencia do medio natural esocial.

No marco da proposta realizada pola Unión Euro-pea, e de acordo coas consideracións que se acabande expoñer, identifícanse oito competencias básicas:

1. Competencia en comunicación lingüística.

2. Competencia matemática.

3. Competencia no coñecemento e na interacciónco mundo físico.

4. Tratamento da información e competencia dixi-tal.

5. Competencia social e cidadá.

6. Competencia cultural e artística.

7. Competencia para aprender a aprender.

8. Autonomía e iniciativa persoal.

A competencia en comunicación lingüística refíre-se á utilización da linguaxe como instrumento decomunicación oral e escrita, de representación,interpretación e comprensión da realidade, de orga-nización e autorregulación do pensamento, das emo-cións e da conduta.

A competencia matemática consiste na habilidadepara utilizar e relacionar os números, as súas opera-cións básicas, os símbolos e as formas de expresióne razoamento matemático, tanto para producir einterpretar distintos tipos de información como paraampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativose espaciais da realidade, e para resolver problemasrelacionados coa vida cotiá e co mundo laboral.

A competencia no coñecemento e a interacción comundo físico é a habilidade para interactuar comundo físico, tanto nos seus aspectos naturais comonos xerados pola acción humana, de tal modo que seposibilite a comprensión de sucesos, a predición deconsecuencias e a actividade dirixida á mellora epreservación das condicións de vida propia, dasdemais persoas e do resto dos seres vivos. Incorporahabilidades para desenvolverse adecuadamente, conautonomía e iniciativa persoal, en ámbitos da vidamoi diversos (saúde, actividade produtiva, consumo,ciencia, procesos tecnolóxicos, etc.).


A competencia do tratamento da información ecompetencia dixital consiste en dispoñer de habili-dades para buscar, obter, procesar e comunicarinformación, e para transformala en coñecemento.Incorpora diferentes habilidades, que van desde oacceso á información ata a súa transmisión en dis-tintos soportes, incluíndo a utilización das tecnolo-xías da información e da comunicación como ele-mento esencial para informarse, aprender e comuni-carse.

A competencia social e cidadá fai posible com-prender a realidade social en que se vive, cooperar,convivir e exercer a cidadanía democrática nunhasociedade plural, así como comprometerse a contri-buír á súa mellora.

A competencia cultural e artística supón coñecer,comprender, apreciar e valorar criticamente asmanifestacións culturais, artísticas e deportivas, uti-lizalas como fonte de enriquecemento e gozo e con-sideralas como parte do patrimonio dos pobos.

A competencia para aprender a aprender implicadispoñer de habilidades para iniciarse na aprendiza-xe e ser capaz de continuar aprendendo de xeitocada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos pro-pios obxectivos e necesidades e ao longo de toda avida.

A competencia en autonomía e iniciativa persoalrefírese, por unha banda, á adquisición da conscien-cia e aplicación dun conxunto de valores e actitudespersoais relacionadas entre si, como a responsabili-dade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmo ea autoestima, a creatividade, a autocrítica, o controlemocional, a capacidade de elixir, de calcular riscose de afrontar os problemas, así como a capacidadede demorar a necesidade de satisfacción inmediata,de aprender dos erros e de asumir riscos.

Os tres ámbitos en que se integran os coñecemen-tos nesta etapa da educación básica das persoasadultas (comunicación, matemático e da natureza eda sociedade) oriéntanse á consecución dos obxecti-vos xerais e das competencias básicas da etapa, senque exista unha relación unívoca entre a súa ensi-nanza e o desenvolvemento de certas competencias.Aínda que cada ámbito estea máis naturalmenteconectado co logro dalgunha ou dalgunhas compe-tencias (por exemplo, o ámbito da comunicación e acompetencia en comunicación lingüística), todoscolaboran solidariamente ao logro delas.

Nivel I.

As ensinanzas correspondentes ao nivel I das ensi-nanzas básicas iniciais deben permitir á persoaadulta adquirir técnicas de lecto-escritura e cálculoe información sobre o seu contorno que lle facilitena comprensión lingüística e matemática suficientepara satisfacer as necesidades que se lle presentenna vida cotiá e para comprender a realidade en quevive.

Estas ensinanzas están dirixidas a:

-Promover a inserción social das persoas adultas,moi especialmente das pertencentes a grupos conrisco de exclusión social e daquelas que, proceden-tes doutras países, necesitan estas aprendizaxespara a súa integración social e laboral.

-Facilitar o proceso de interpretación e transfor-mación da realidade máis próxima.

-Favorecer a comprensión dos cambios que se pro-ducen no mundo actual e a adaptación a eles.

-Elevar o nivel de autoestima e de confianza en simesmo, para construír expectativas positivas sobreas posibilidades de autoaprendizaxe e progreso nosplanos persoal, laboral e profesional e desenvolverniveis de maior autonomía.

-Permitir o acceso a novas aprendizaxes e tecnolo-xías que faciliten a integración no medio social, cul-tural e laboral.

-Fomentar a valoración positiva das instituciónsdemocráticas e a participación activa nelas.

Obxectivos.

Os obxectivos xerais que se detallan a seguir estánreferidos a aspectos básicos relacionados coa linguagalega e castelá, coas matemáticas e o coñecementodo medio social e natural:

1. Respectar e valorar todas as manifestacións danosa herdanza cultural, especialmente as que teñenque ver co uso e normalización da lingua galega.

2. Coñecer as técnicas instrumentais básicas dalinguaxe oral e escrita.

3. Desenvolver actitudes de respecto e valoraciónpositiva das peculiaridades propias da fala como unvalor da cultura popular e o desexo de corrixir posi-bles erros léxicos, sintácticos, etc.

4. Comprender e expresar mensaxes orais e escri-tas sinxelas, relacionadas coas necesidades persoaise sociais, que nacen do contorno inmediato, e apli-car a comprensión delas a novas situacións deaprendizaxe.

5. Ler comprensivamente textos sinxelos con flui-dez, valorando a lectura como fonte de información,autonomía e pracer.

6. Escribir textos sinxelos de maneira autónomaseguindo as normas convencionais dos escritos.

7. Utilizar recursos expresivos elementais naredacción de textos escritos relacionados coa expe-riencia propia e coa realidade máis coñecida.

8. Interpretar e cubrir documentos e impresosusuais na vida cotiá.

9. Coñecer o significado das palabras e expresións delinguas estranxeiras máis usadas no noso contexto.

10. Identificar, utilizar e valorar os elementos fun-damentais integrantes do ordenador persoal e utili-


zalo para escribir palabras e frases sinxelas e outrasfuncións habituais.

11. Ler e escribir as cantidades numéricas máisutilizadas que permitan a mellor actuación da per-soa nas situacións diarias.

12. Iniciar a mecanización das operacións mate-máticas sinxelas con números naturais que permitana resolución de situacións relacionadas coas necesi-dades básicas da vida cotiá, utilizando especialmen-te o cálculo mental.

13. Identificar as formas xeométricas máis ele-mentais.

14. Coñecer e utilizar en contextos reais sinxelosas unidades de medida máis usuais: de horario,calendario, lonxitude e capacidade.

15. Identificar e interpretar adecuadamente os sig-nos e símbolos máis usuais utilizados a cotío en apa-rellos técnicos, edificios, rúas, etc.

16. Utilizar e apreciar os coñecementos matemáti-cos para interpretar, valorar e producir mensaxesrelacionadas coa vida cotiá.

17. Manexar os aspectos básicos dos recursos téc-nicos habituais na sociedade actual: teléfonos móbi-les e de cabinas, caixeiro automático, calculadora,etc.

18. Participar en actividades grupais adoptandoun comportamento construtivo, responsable e solida-rio, valorando as achegas propias e alleas en funciónde obxectivos comúns e respectando os principiosbásicos da vida democrática.

19. Coñecer e situar as institucións públicas e pri-vadas que teñen unha maior incidencia na súa vida.

20. Coñecer os costumes, tradicións e formas cul-turais, tanto propios como alleos, do medio socialmáis próximo, mostrando actitudes de respecto etolerancia fronte a persoas e actitudes doutras cultu-ras.

21. Diferenciar e situar adecuadamente diferentesespazos: barrio, localidade, concello, comunidadeautónoma, país.

22. Distinguir as administracións que compoñen aestrutura organizativa española (concello, deputa-ción, comunidade autónoma, estado), as relaciónsque mantemos con elas e servizos que nos prestan.

23. Utilizar sistemas sinxelos de representación domedio natural e social.

24. Coñecer as características fundamentais dosmedios de comunicación social: prensa, radio, tele-visión.

25. Valorar as vantaxes e inconvenientes dos dife-rentes medios de transporte: utilización, alternati-vas, custos, impacto ambiental.

26. Coñecer aspectos fundamentais do corpohumano que permitan desenvolver hábitos de saúde

e coidado corporal, mostrando unha actitude deaceptación e respecto polas diferenzas individuais(idade, sexo, características físicas propias, perso-nalidade...)

27. Identificar a intervención humana no medionatural e social, adoptando actitudes compatiblescoa defensa e a recuperación do seu equilibrio e coaconservación do patrimonio cultural.

Orientacións metodolóxicas.

Os presupostos metodolóxicos das ensinanzas denivel I ou de alfabetización terán en conta de manei-ra moi especial a heteroxeneidade do colectivo depersoas adultas que acceden a este nivel. Isto permi-tirá atender á diversidade de situacións de accesodesde a perspectiva educativa e as realidades ecaracterísticas individuais. En toda a educación depersoas adultas, pero dunha maneira especialmentesignificativa neste nivel, as bases metodolóxicosserán abertas, flexibles, diversificadas e individuali-zadas, para contribuír ao logro das capacidadesrequiridas para este nivel.

O proceso educativo no nivel I ou de alfabetizacióndesenvolverase desde a perspectiva da experienciamáis inmediata á persoa adulta.

Os contidos organizaranse arredor de eixes temáti-cos, baseados nas características, necesidades eintereses das persoas adultas, e abordaranse desde aperspectiva da expresión lingüística, matemática edos aspectos relacionados co medio natural e social.

A globalización é o principio metodolóxico quedebe rexer o proceso de alfabetización. Todos oscoñecementos, habilidades e destrezas desenvolve-ranse desde esa perspectiva. Así, a persoa adultaterá a oportunidade de partir de situacións moi pró-ximas á súa vida e de relacionar arredor dela todosos contidos que se lle propoñan.

A participación é un criterio metodolóxico impres-cindible no proceso de alfabetización. A persoaadulta debe ter unha intervención activa no procesoindividual de formación e dentro do grupo a que sedirixe o dito proceso formativo.

A participación e a toma activa de decisións axu-dará a persoa adulta a lograr a seguranza que nacede coñecer activamente as metas que se querenalcanzar e o proceso que se debe seguir, conseguin-do unha maior implicación en todas as etapas da súaformación.

Igualmente, o criterio de funcionalidade e de utili-dade inmediata dos contidos que se lle ofrecendeben estar presentes en todo o proceso para favore-cer o reforzo da motivación e dificultar o abandono.

As dificultades coas técnicas básicas da lecto-escritura e do manexo dos números son vividas confrecuencia polas persoas adultas como unha caren-cia fundamental que impide a súa normal integra-ción na sociedade e que as relega a unha situaciónde illamento e de desfavorecemento social. Isto trae


consigo frecuentemente unha baixa notable daautoestima e mesmo a interiorización desa situacióncon sentimentos de culpabilidade e autodesprezo. Ametodoloxía utilizada con estas persoas debe favore-cer as interaccións que acrecenten a autoestima e aclarificación de sentimentos.

Destas liñas metodolóxicas fundamentais nacerá aaprendizaxe significativa, como motor que vai dotan-do de sentido todo o traballo que realiza a persoaadulta, motivándoa a superar con éxito situaciónsnovas e dar solución a novos problemas. Así, todo oproceso de ensino neste nivel orientarase a favorecera auténtica interiorización e comprensión dos conti-dos ofrecidos nos diferentes campos de coñecemen-to, que poñerán as bases para un proceso permanen-te de autoaprendizaxe. É fundamental que, desde oprimeiro momento, as persoas adultas poñan enpráctica conscientemente as secuencias de procede-mentos que se utilizan para aprender, manexar, diri-xir e controlar a propia aprendizaxe en diferentescontextos.

A alfabetización é sempre un proceso de reflexiónsobre a lingua, que permite codificar o que previa-mente se utiliza como lingua de expresión a niveloral. Neste sentido, é importante a consolidación dashabilidades de expresión oral antes do comezo doproceso de alfabetización. A interacción na auladeberá deixar claros os elementos de coincidencia ediferenza entre as dúas linguas oficiais de Galicia.Isto ten especial relevancia na nosa comunidade áhora de escoller a lingua en que se vai realizar a pri-meira etapa dese proceso de alfabetización, quedeberá ser sempre a lingua que a persoa adulta uti-lice habitualmente como vehículo de comunicación.

Este aspecto ten tamén especial relevancia para aspersoas que proceden doutros países e culturas eque demandan ensinanzas iniciais de alfabetización.Hai que distinguir entre as persoas que xa foronalfabetizadas na súa propia lingua e as que non oforon. As primeiras demandan a aprendizaxe dogalego ou do castelán como lingua de integración nanova sociedade en que viven; as segundas demandana aprendizaxe da lingua e a alfabetización simulta-neamente, o que exixe unha metodoloxía específica.En calquera caso, a comunicación oral debe sersempre o punto de partida de todo o proceso dereflexión sobre a lingua escrita.

Criterios de avaliación.

Os criterios de avaliación que se propoñen estánorientados a valorar o grao de consecución dosobxectivos xerais relacionados co desenvolvementode capacidades do nivel I. Deben servir de orienta-ción á persoa adulta que seguise o proceso formati-vo deste nivel ou que acceda por primeira vez aocentro á hora de establecer a posibilidade de acce-der ao nivel II das ensinanzas de persoas adultas.

Os criterios de avaliación son:

1. Producir mensaxes orais sobre temas coñecidosen que se presenten de xeito organizado feitos, ideasou vivencias, empregando as palabras adecuadas epronunciándoas correctamente.

2. Ler comprensivamente textos escritos moisinxelos, estruturados en frases curtas, superandotitubeos, repeticións ou saltos de palabras.

3. Identificar textos escritos co mesmo contido econ diferentes tipos de letra.

4. Elaborar textos escritos moi sinxelos, construín-do correctamente as frases para expresar con cohe-rencia e claridade ideas, feitos e vivencias e seguin-do as normas convencionais da escritura: tamañoregular das letras, tendencia á liña recta en papelnon pautado, espazos interlineais regulares e usodas marxes.

5. Ler e cubrir correctamente os documentos máisutilizados na vida cotiá: solicitude do DNI, impresode carta certificada, solicitude de certificación noconcello, recibo de caixeiro automático, impreso dematrícula nun centro escolar.

6. Identificar e coñecer o significado das palabrasprocedentes de linguas estranxeiras, especialmentedo inglés, máis utilizadas en contextos reais (apare-llos, tráfico, edificios, medios de comunicación...)

7. Ler e escribir números naturais con fluidez.

8. Resolver problemas moi sinxelos relacionadosco contorno máis próximo aplicando as operaciónsde suma, resta e multiplicación, contrastando oresultado coa anticipación dunha solución razoable.

9. Utilizar adecuadamente os signos propios dasoperacións matemáticas: igual, maior/menor que,máis, menos, por.

10. Utilizar máquinas calculadoras para realizar asoperacións aritméticas fundamentais.

Identificar o valor das moedas e billetes de euro, eexpresar unha mesma cantidade de diñeiro median-te diferentes combinacións de billetes e /ou moedas.

11. Recoñecer e establecer as diferenzas entre asformas xeométricas máis elementais.

12. Utilizar as medidas máis frecuentes en situa-cións da vida cotiá: de horario, calendario, lonxitu-de, capacidade.

13. Manexar o caixeiro automático para as fun-cións básicas de sacar cartos ou obter un saldo, e oteléfono público e móbil para facer e recibir chama-das.

14. Distinguir e utilizar basicamente os elementosfundamentais do ordenador: teclado, rato, CD, DVD,unidades de memoria extraíbles e impresora.

15. Utilizar o ordenador para algunhas funciónsbásicas: abrir arquivos, escribir e imprimir palabrase frases sinxelas e conectarse á internet.


16. Identificar as institucións públicas e privadasmáis habituais para facer xestións persoais e resol-ver problemas (concello, centro de saúde, entidadebancaria, etc.)

17. Interpretar adecuadamente e utilizar para finsprácticos os signos e símbolos máis usados en apa-rellos, edificios e rúas: signos de funcionar, pausa,parada, etc. en electrodomésticos; de entrada, saída,escaleiras, prohibido, etc. en edificios; de farmacia,hotel, etc. na cidade; etc.

18. Recoller información sobre diferentes manifes-tacións culturais (usos, costumes, tradicións...)manifestando respecto e apoio á interculturalidade.

19. Utilizar as nocións espaciais máis elementaispara situarse, localizar ou describir a posición deobxectos en espazos delimitados.

20. Determinar a incidencia sobre a saúde dalgúnshábitos de alimentación, hixiene e descanso.

21. Utilizar planos e mapas sinxelos que represen-ten espazos coñecidos para orientarse e desprazarse.

22. Identificar, a partir de exemplos da vida diaria,a utilización dos recursos naturais, sinalando as van-taxes e inconvenientes derivados do seu uso.

23. Describir os diferentes medios empregados naprensa, na radio e na televisión para presentar men-saxes.

24. Comparar a utilización dos medios de trans-porte usando, dunha maneira intuitiva, indicadoresde custo, comodidade, rapidez, seguranza, influen-cia sobre o ambiente, etc., para decidir a convenien-cia de utilizar uns ou outros.

Nivel II.


O nivel II, ou de consolidación de coñecementos etécnicas instrumentais, está orientado a que a persoaadulta desenvolva habilidades, técnicas, métodos eestratexias de aprendizaxe. Nese sentido, debe terunha grande importancia a utilización conscientedas técnicas e procedementos que se utilizan parabuscar e organizar a información e, en xeral, paramanexar e controlar a propia aprendizaxe en dife-rentes contextos. Baséase no “aprender a facer” e nacapacidade de transferencia, é dicir, saber aplicar oaprendido a situacións diferentes. Por iso dáse máisimportancia ás destrezas e aos procedementos queaos contidos de carácter conceptual.

Algúns dos aspectos sinalados na epígrafe deOrientacións metodolóxicas do nivel I teñen perfec-ta validez para este segundo nivel. A consideraciónpermanente da heteroxeneidade do colectivo que haique atender, a referencia constante á experiencia enecesidades inmediatas das persoas adultas, a parti-cipación activa como criterio metodolóxico, a consi-deración dos aspectos específicos que hai que ter enconta na atención das persoas procedentes doutrospaíses ou culturas, etc. son reflexións que deben

estar sempre presentes no proceso de ensino eaprendizaxe das persoas que seguen este nivel II deeducación básica de adultos.

O currículo deste nivel organízase en tres módulosglobalizados de duración trimestral, nos cales seintegran os contidos correspondentes aos ámbitos decomunicación, de matemáticas e da natureza e dasociedade. Eses contidos gardarán unha secuencialóxica de acordo co seu grao de complexidade, poloque hai que facer compatible esa secuenciación cotratamento xeral e integrado en módulos globaliza-dos. Nese sentido, adquire unha importancia crucialque todas as accións de ensino-aprendizaxe desen-volvidas neste nivel estean intimamente coordinadase respondan a un deseño e programación coherentes.

O desenvolvemento dos módulos realízase arredordun eixe e desde unha perspectiva globalizadora,sendo o ámbito da natureza e sociedade o que será ofío condutor de todos os contidos na configuracióndos tres módulos.

Procurarase utilizar con frecuencia textos xorna-lísticos, materiais doutros medios de comunicación etodo tipo de textos usados na vida real (folletos depublicidade, anuncios escritos, impresos oficiais,cartas de todo tipo de entidades, etc.). Todo estematerial permite un coñecemento moi directo domedio, ofrece modelos de escritura, promove a refle-xión e a actitude crítica e fomenta o hábito da lectu-ra. Igualmente, deben ter unha presenza significati-va neste nivel a aprendizaxe de habilidades relacio-nadas co uso dos medios técnicos que xa son parteda nosa vida: o ordenador persoal, o teléfono, as cal-culadoras, os caixeiros automáticos, etc.

A secuencia dos contidos correspondentes aoámbito da comunicación atenderá ao uso da linguaen situacións reais de comunicación oral e escrita eá reflexión sobre a propia lingua como medio paramellorar a comprensión e expresión en situaciónsreais de comunicación. Os contidos que se especifi-can neste ámbito fan referencia ás dúas linguas ofi-ciais de Galicia, o galego e o castelán. Nas dúashaberá que lograr en igual medida as capacidadesformuladas nos obxectivos xerais.

Nos tres módulos, na epígrafe correspondente aoámbito de comunicación, inclúense tamén contidosrelativos á lingua estranxeira, que deberán introdu-cirse na práctica real das aulas na medida en que amadureza da aprendizaxe das persoas adultas impli-cadas o permita.

O tratamento dos contidos debe ser cíclico. Amaior parte deles tratarase nos tres módulos con dis-tinto grao de amplitude e profundidade, camiñandodesde o máis sinxelo e concreto ao máis complexo eabstracto. Cando non sexa imprescindible seguirunha orde estrita na secuencia dalgúns contidos,introduciranse segundo as necesidades dos temasque se estean abordando.


Na área de matemáticas, a selección e secuenciados contidos fíxose atendendo a estes criterios: apropia xerarquía deses contidos, os coñecementosprevios que se lle supoñen ao alumnado e as necesi-dades que xorden dos temas abordados. Nalgúnscasos, a orde non está previamente establecida (porexemplo, á hora de incluír as unidades de lonxitude,capacidade ou masa no sistema métrico) e escollera-se a más axeitada atendendo a criterios pedagóxicos.En calquera caso, algúns contidos como o cálculomental ou a estimación de resultados estarán pre-sentes en todos os módulos.

Obxectivos xerais.

As capacidades que se pretenden desenvolver nes-te nivel están contidas nos seguintes obxectivos:

1. Desenvolver actitudes que axuden a persoaadulta a mellorar a súa valoración persoal e a con-fianza en si mesma.

2. Mostrar actitudes de respecto e tolerancia fron-te a persoas e costumes doutros medios ou culturas,valorando a interculturalidade.

3. Adquirir as técnicas, destrezas e procedementosque lle axuden a desenvolverse con autonomía ecomprender a realidade en que vive.

4. Desenvolver actitudes que lle faciliten a parti-cipación nos ámbitos familiar, laboral e social, espe-cialmente actitudes de tolerancia, comprensión esolidariedade, aceptando as regras e normas quedemocraticamente se establezan, respectando ospuntos de vista diferentes e asumindo as responsabi-lidades que correspondan.

5. Comprender e producir mensaxes orais e escri-tas en castelán e galego, atendendo a diferentessituacións e contextos.

6. Desenvolver o interese pola aprendizaxe dunhalingua estranxeira, mostrando curiosidade e respec-to polos seus falantes e a súa cultura.

7. Comprender mensaxes orais e escritas moisinxelas nesa lingua estranxeira.

8. Comunicarse a través dos medios de expresiónmatemática e visual, desenvolvendo o sentido lóxi-co, a sensibilidade estética, as actitudes creativas eo sentido crítico.

9. Atopar respostas satisfactorias ás necesidadesmáis básicas.

10. Na resolución de problemas, utilizar os proce-dementos oportunos para obter a información perti-nente, representala mediante os códigos axeitados eter en conta as condicións necesarias para a súasolución.

11. Comprender e establecer relacións entre feitose fenómenos do contorno natural e social e contri-buír activamente, cada un dentro do seu ámbito deactuación, á defensa, conservación e mellora doambiente.

12. Desenvolver hábitos que beneficien a saúde,tanto individual como colectiva, e valorar as reper-cusións de determinadas condutas sobre a saúde e acalidade de vida.

13. Utilizar e valorar os diferentes medios técnicoshabituais, especialmente o ordenador persoal, comoun medio útil para diferentes finalidades prácticas:escribir textos sinxelos e outras funcións habituais.

Contidos.

Os contidos dos tres ámbitos de coñecemento orga-nízanse de maneira globalizada en tres módulos,atendendo aos criterios expostos anteriormente. Ostítulos destes tres módulos son:

1. A Terra, unha casa que coidar.

2. O mundo do traballo.

3. A vida en comunidade.

Módulo 1: a terra, unha casa que coidar.

Contidos.

Ámbito da natureza e da sociedade.

-A Terra, un planeta do sistema solar.

-O medio físico: aire, solo, auga.

-O tempo e as alteracións climáticas.

-Elementos que configuran a paisaxe natural.

-Características básicas e funcións dos seres vivos.

-Diferenzas entre animais e plantas. A fotosíntese.

-Dieta equilibrada e outros hábitos saudables.

-Ecosistemas. Cadeas alimentarias.

-A paisaxe natural de Galicia.

-Actividades humanas que inflúen negativamenteno medio ambiente: contaminación do aire, auga esolo.

-Taxa de natalidade e esperanza de vida.

-Desigualdade demográfica no mundo.

-Movementos migratorios.

-Utilización dos medios de comunicación socialpara a información, a análise e a sistematización doscontidos do ámbito da natureza e da sociedade.

-Recolla e sistematización de informacións distin-tas sobre o ambiente.

-Uso de técnicas de orientación por observación deelementos do medio físico.

-Utilización dos coñecementos básicos sobre oselementos físicos e os seres vivos e as súas interac-cións para comprender mellor o medio natural.

-Interpretación de mapas do tempo e datos de grá-ficas climáticas sinxelas.


-Recoñecemento das plantas verdes como seresvivos que elaboran, consomen e almacenan alimen-tos.

-Interpretación e elaboración de cadeas alimenta-rias sinxelas.

-Interpretación de pirámides de poboación moisinxelas.

-Recoñecemento das diferentes paisaxes de Gali-cia e particularmente das do contorno próximo aocentro.

-Recoñecemento e interpretación da desigual dis-tribución da poboación no mundo e das posiblescausas que provocan esas desigualdades.

-Recoñecemento de hábitos saudables básicos:dieta equilibrada, exercicio moderado, precauciónsnas relacións sexuais.

-Sensibilidade e respecto polo ambiente natural.

-Valoración da necesidade da conservación ou res-tauración do equilibrio ecolóxico.

-Desenvolvemento de hábitos e actitudes que favo-rezan a saúde individual e colectiva.

-Valoración da importancia que ten para a saúdeunha dieta equilibrada, o exercicio físico axeitado,as precaucións nas relacións sexuais, as revisiónsmédicas periódicas...

-Valoración dos movementos migratorios comounha necesidade derivada da desigual distribuciónda poboación e dos recursos no mundo.

-Valoración e respecto pola interculturalidade.

Ámbito da comunicación.

-Características da comunicación: tipo de interlo-cutores, momento e lugar da comunicación.

-Elementos lingüísticos e non lingüísticos dacomunicación oral: pronuncia, ritmo, entoación...

-Diversidade de textos na comunicación oral eescrita: notas, folletos, cartas, anuncios, refráns,prensa escrita, poemas, novelas...

-Técnicas de comprensión lectora, ideas princi-pais e secundarias, subliñado.

-Os medios de comunicación: variedade e caracte-rísticas.

-A biblioteca: busca de información e lecer.

-O ordenador como instrumento útil para a escritu-ra e a comunicación.

-O nome, o adxectivo e os determinantes. Xénero enúmero. Concordancia.

-O abecedario e a orde alfabética.

-Prefixos e sufixos máis usuais. Familias léxicas esiglas.

-Ortografía: as maiúsculas, uso de br, bl, mp, mb,discriminación de ca, co, cu, que, qui.

-Signos de puntuación: o punto, a coma.

-Abreviaturas máis comúns e a súa ortografía.

-Recoñecemento dos elementos que interveñen nacomunicación.

-Participación en conversas e diálogos sobre ostemas tratados no módulo de xeito construtivo, res-pectando as normas que fan posible a comunicaciónen grupo.

-Recolla, memorización e recitación de textos poé-ticos breves e de ditos, refráns e outras locuciónspopulares.

-Comprensión de textos escritos sinxelos de distin-to tipo: folletos, recibos, poemas, refráns, fragmentosliterarios.

-Lectura fluída de textos sinxelos.

-Corrección dos erros de dición.

-Lectura e comentario de noticias de prensa.Comentario de programas de radio e televisión.

-Lectura de símbolos e gráficos moi usuais e deimaxes relacionadas cos temas do módulo.

-Recoñecemento e uso correcto das abreviaturasmáis comúns.

-Produción de textos sinxelos (notas, recados, noti-cias cartas...) presentando de forma organizada osfeitos, as ideas ou vivencias de acordo coa estruturatextual correspondente e empregando procedemen-tos de cohesión e coherencia.

-Desenvolvemento dun tema a partir dun esquemaou un enunciado, e esquematización dun textonarrativo.

-Iniciación no uso dun procesador de textos paraescribir, conservar e imprimir textos sinxelos noordenador.

-Iniciación no uso do ordenador para outras fun-cións básicas: acceso a internet, correo electrónico ebuscadores.

-Utilización de recursos na biblioteca da aula, docentro e pública.

-Iniciación na técnica do subliñado.

-Consulta do dicionario para resolver dúbidas designificado ou de ortografía.

-Consulta da guía telefónica para localizar osnúmeros de abonados.

-Observación das regularidades ortográficas emorfolóxicas estudadas no módulo.

-Comprensión e produción de palabras formadascon prefixos e sufixos.

-Interese e gusto por participar en situacións decomunicación oral.


-Valoración dos elementos culturais tradicionaisda comunidade que se transmiten nos textos orais.

-Valoración da importancia da linguaxe oral eescrita como instrumento para satisfacer as necesi-dades de comunicación, especialmente no relacio-nado cos medios de comunicación.

-Actitude crítica ante o uso da lingua que supónalgún tipo de discriminación: sexual, social, racial.

-Valoración da lectura e da escritura como fontesde pracer e diversión.

-Aceptación e respecto das normas propias daescritura, da claridade, da limpeza e da orde nosescritos.

-Valoración da importancia do dominio da ordealfabética para manexar con facilidade o dicionarioe a guía de teléfonos.

-Valoración da informática como un instrumentoútil ao servizo da información e da comunicación.

-Valoración do uso da biblioteca.

Ámbito da comunicación: lingua estranxeira.

-Vocabulario básico relacionado co módulo.

-Escoita de palabras e frases moi sinxelas de usohabitual.

-Identificarse e presentarse.

-Escritura de palabras e frases moi sinxelas.

Ámbito de matemáticas.

-Números naturais e sistema de numeración deci-mal.

-Operacións de suma, resta, multiplicación, divi-sión e algoritmos.

-Necesidade e funcións da medición.

-Unidades tradicionais de medida.

-Sistema métrico decimal: unidades de lonxitude emasa.

-Representacións gráficas sinxelas.

-Lectura, escritura e ordenación de números natu-rais.

-Sumar, restar, multiplicar e dividir números natu-rais, aplicando o algoritmo correspondente.

-Uso do cálculo mental e da calculadora pararesolver as operacións estudadas no módulo.

-Resolución de problemas tomados da vida cotiáen que haxa que aplicar as operacións básicas.

-Utilizar estratexias persoais para facer estima-cións de resultados e valoración de se eses resulta-dos son razoables ou non.

-Toma de decisións sobre as unidades e instru-mentos de medidas máis axeitados en cada situaciónconcreta.

-Uso adecuado de instrumentos de medida usuaisna vida cotiá: o termómetro clínico, a regra e a fitamétrica, a balanza.

-Expresión verbal do proceso seguido e da estrate-xia seguida na medición.

-Interpretación de gráficas sinxelas.

-Interese polas informacións de carácter numérico,apreciando a utilidade das matemáticas na vidacotiá.

-Valoración da importancia das operacións numé-ricas básicas e das medicións na vida cotiá, tanto nouso das medidas oficiais como das tradicionais.

-Valoración da importancia da elaboración e usode estratexias persoais de cálculo mental e resolu-ción de problemas.

-Confianza nas propias capacidades para elaboraresas estratexias.

-Gusto pola presentación ordenada e clara dos cál-culos e dos seus resultados.


1. Obter información concreta sobre feitos e fenó-menos relacionados co módulo consultando imaxes,gráficas e símbolos.

2. Identificar a auga, o aire e o solo como elemen-tos imprescindibles para satisfacer as necesidadesbásicas da vida humana e valorar a importancia depromover o uso racional dos recursos naturais.

3. Especificar as repercusións sobre a saúde indi-vidual e social dalgúns hábitos de alimentación, daconduta sexual, da hixiene e do descanso.

4. Identificar as partes e funcións principais dosseres vivos.

5. Recoñecer as diferentes paisaxes do seu contor-no e de Galicia, comprendendo que son produto dasrelacións entre axentes físicos e biolóxicos, e desta-cando a especial relevancia da acción sobre eles dosgrupos humanos.

6. Comprender e producir textos orais sinxelos(recados, narración de sucesos reais, participaciónen conversas...) expresándose con propiedade e uti-lizando o léxico adecuado.

7. Comprender e utilizar o vocabulario máis usualutilizado no módulo.

8. Ler textos sinxelos relacionados co módulo confluidez, empregando a pronuncia, o ritmo, e a entoa-ción adecuadas.

9. Elaborar e comprender textos escritos sinxelos(notas, cartas, tarxetas postais, descricións sinxe-las), respectando as normas ortográficas estudadasno módulo e utilizando un vocabulario axeitado.

10. Identificar en textos sinxelos de uso habitualos elementos básicos da oración simple, o nome,determinante e adxectivo, recoñecendo xénero e


número; as abreviaturas máis comúns; os prefixos esufixos incluídos no módulo.

11. Empregar o dicionario para resolver dúbidasde ortografía e comprensión de textos.

12. Ler, escribir e ordenar números naturais, inter-pretando o valor posicional de cada unha das cifras.

13. Resolver problemas sinxelos da vida cotiáaplicando estratexias persoais de resolución e apli-cando as operacións básicas estudadas.

14. Realizar mentalmente cálculos numéricossinxelos utilizando a numeración e as operaciónsbásicas estudadas.

15. Realizar estimacións de medida escollendo asunidades e instrumentos máis axeitados, de acordocoa natureza e a cantidade que se quere medir.

16. Expresar con precisión medidas de lonxitude ecapacidade, utilizando as unidades máis adecuadasá magnitude que se mide.

Módulo II: o mundo do traballo.

Contidos.


-Diversidade de fontes de enerxía e o seu aprovei-tamento. Enerxías renovables e non renovables: car-bón, petróleo, uranio, sol, auga, vento.

-A transformación das materias primas na indus-tria grazas á enerxía, ás máquinas e ao traballohumano.

-O aforro enerxético.

-Sectores da produción.

-Medios de transporte e redes.

-Diversidade de traballos e profesións, poboaciónactiva e paro.

-O traballo doméstico: repartición de responsabili-dades.

-Seguranza e hixiene no traballo: medidas preven-tivas ante os accidentes, enfermidades profesionaismáis comúns.

-Dereitos e deberes dos traballadores: xornadalaboral, salario e vacacións, contratos laborais máisusuais.

-Técnicas básicas de busca de emprego.

-A etiquetaxe dos produtos máis usuais: composi-ción, data de caducidade, precaucións para o consu-mo.

-Uso e manexo de técnicas sinxelas de recolla einterpretación de datos: entrevista, enquisa.

-Recolla de información e identificación dos dis-tintos tipos de enerxía usada no seu contorno para ofuncionamento das máquinas e aparellos máisusuais na vida cotiá.

-Planificación e proposta de medidas que con-tribúen ao aforro de enerxía.

-Análise dos distintos sectores de produción a tra-vés da recolla de datos do seu contorno.

-Observación e interpretación de planos sinxelos,mapas de estradas básicos, sinais informativos epaneis horarios.

-Interpretación de gráficas sinxelas con datossobre o traballo e as profesións máis comúns.

-Recoñecemento dos problemas sociais e laboraismáis importantes do contorno, considerando causase consecuencias: paro, economía somerxida, discri-minación da muller.

-Interpretación crítica da información proporcio-nada por diferentes medios (televisión, radio, pren-sa) sobre os problemas do mundo laboral.

-Observación e rexistro das informacións básicasque inclúen as etiquetas dos produtos máis usuais.

-Crítica das mensaxes publicitarias sobre os pro-dutos de consumo masivo: comparación entre apublicidade e a realidade.

-Sensibilidade cara á necesidade dun uso racionalda enerxía e do aforro enerxético.

-Liberdade e racionalidade ante o consumo debens e uso dos servizos.

-Valoración da axuda que as máquinas e o desen-volvemento tecnolóxico supoñen para o ser humano.

-Recoñecemento do valor e da función social dotraballo doméstico.

-Respecto na utilización dos medios de transporte,polas normas de seguranza, coidado e conservación.

-Valoración de hábitos e actitudes que favorecen asaúde: seguranza e hixiene no traballo.

-Respecto polas regras establecidas polo grupo eas decisións adoptadas, considerando o diálogocomo o camiño democrático para a superación dasdiferenzas e dos conflitos.

-Responsabilidade no exercicio dos deberes edereitos que lle corresponden como membro de gru-po no centro de adultos, no traballo e nas asocia-cións.


-Distintas situacións de comunicación e formasadecuadas a cada unha delas.

-Medios de comunicación: información e opiniónssobre o mundo do traballo.

-O ordenador como instrumento útil para a escritu-ra e a comunicación.

-Vocabulario básico do módulo.


-Diversidade de textos: prácticos (receitas, pros-pectos, instrucións, etiquetas, recibos, anuncios porpalabras, ofertas de emprego...), literarios, etc.

-A estrutura propia dos diferentes textos. A carta.

-O resumo de textos sinxelos.

-Ortografía do texto: ordenación en parágrafos.

-Léxico: as siglas máis comúns (institucións, partidospolíticos, sindicatos, servizos...), prefixos (híper-,súper-, des-, ex-, re-...) e sufixos (-ble, -ción, -itis/-ite)

-Palabras compostas.

-Sinonimia e antonimia.

-Os pronomes persoais. Outros pronomes moiusuais.

-Discriminación de za, zo, ce, ci; uso de r, rr; sin-gular -z, plural –ces; singular –d, plural –des; h enpalabras castelás que comezan por hie-, hue-; o gru-po –nh en galego.

-Signos de puntuación: os dous puntos, o punto ecoma, puntos suspensivos, parénteses.

-Participación reflexiva en conversacións e deba-tes sobre temas do módulo, respectando as normasdo grupo.

-Lectura en voz alta de textos relacionados comódulo, empregando a pronuncia, entoación e ritmoadecuados.

-Uso dos medios de comunicación para localizar einterpretar axeitadamente informacións relaciona-das co mundo do traballo.

-Iniciación no coñecemento das fontes de informa-ción escrita (biblioteca, folletos informativos, guíasde teléfono...)

-Comprensión e produción de instrucións, explica-cións e reclamacións sinxelas, sinalando as ideasfundamentais de cada un.


-Uso dalgunhas técnicas sinxelas para buscar eexpresar a información necesaria: notas, listas,subliñados, resumos sinxelos.

-Interpretación e enchemento de impresos, cues-tionarios e formularios sinxelos relacionados coavida cotiá (DNI, documento da Seguridade Social,solicitude de emprego...).

-Interpretación de símbolos, imaxes e gráficossinxelos (sinais de tráfico, planos...).

-Técnicas sinxelas de ampliación de léxico: pre-fixos, sufixos e palabras compostas.

-Recoñecemento nos textos escritos das distintasclases de palabras estudadas e exploración delasrealizando transformacións.

-Observación de regularidades ortográficas e res-pecto das regras ortográficas nos escritos produci-dos.

-Valoración da lingua como medio para satisfaceras necesidades de comunicación.

-Actitude crítica ante temas e expresións quedenoten discriminación sexual, racial, ou social.

-Respecto polas normas básicas da lingua.

-Interese polo uso de bibliotecas e polas normasque rexen a súa utilización.

-Valoración da lectura como fonte de pracer, diver-sión e coñecemento.

-Recoñecemento da importancia que ten a redac-ción e presentación adecuada dos textos escritos(organización das ideas, vocabulario adecuado,recursos tipográficos...)



-Escoita de palabras e frases moi sinxelas, de usohabitual.

-Saudar e despedirse.

-Escrita de palabras e frases moi sinxelas.

Ámbito das matemáticas.

-Introdución aos números fraccionarios.

-Os números decimais como caso específico dosnúmeros fraccionarios.

-Operacións básicas con decimais (non con diviso-res decimais).

-Unidades de lonxitude, masa e capacidade.

-Transformación de unidades de medida noutrasda mesma magnitude.

-A escala.

-Tanto por cento.

-Mapas e planos sinxelos.

-Formas planas: triángulo, rectángulo, cadrado,circunferencia.

-Interpretación, escrita e ordenación de númerosdecimais que non teñan máis de dúas cifras deci-mais.

-Resolución de problemas da vida cotiá en quesexa necesaria a aplicación de operacións básicascon números naturais e decimais.

-Utilización dalgunhas fraccións moi usadas noscálculos habituais: !, 1/3, ", 1/5, 1/10, #.

-Utilización dunha sistematización na resoluciónde problemas: comprensión, vocabulario, plan deresolución.


-Uso da calculadora para a resolución de proble-mas en que interveñen números decimais ou hai queutilizar o tanto por cento.

-Utilización intuitiva en problemas sinxelos detanto por cento.

-Recoñecemento dalgunhas figuras planas (trián-gulo, rectángulo, cadrado, circunferencia) e dalgúnsdos seus elementos: ángulo, vértice, altura, base.

-Interpretación de mapas e planos sinxelos, valo-rando a importancia da escala.

-Interese pola elaboración e pola presentación coi-dadosa de formas xeométricas.

-Valoración da utilidade dos sistemas de represen-tación espacial na vida cotiá.

-Valoración da utilidade da calculadora na vidacotiá para a realización de cálculos.


1. Obter información concreta sobre feitos a partirda consulta de imaxes, gráficos, planos e mapas.

2. Recoñecer os trazos máis significativos dasprincipais actividades económicas, e asocialas aossectores de produción.

3. Participar en actividades de grupo (na clase, nosórganos de goberno do centro...) respectando as nor-mas de funcionamento, realizando as tarefas propos-tas e asumindo os dereitos e deberes que lle corres-ponden como membro del.

4. Mostrar actitudes de tolerancia e respecto caraa persoas e grupos de características diferentes ápropia.

5. Comprender textos orais da súa vida cotiá: noti-cias, conversas, instrucións e explicacións.

6. Ler textos relacionados co módulo con fluidez,empregando a entoación, pronuncia e ritmo adecua-dos.

7. Comprender e elaborar textos escritos: instru-cións, informes sinxelos, descricións, diálogos.

8. Utilizar notas, listas, guións, resumos, etc. paraa organización das tarefas da vida diaria.

9. Identificar en textos de uso habitual as distintasclases de palabras, recoñecer o xénero e o número;identificar as siglas máis comúns e recoñecer aspalabras en que interveñen os prefixos e sufixosestudados.

10. Interpretar e cubrir impresos, fichas e docu-mentos sinxelos habituais na vida da persoa adulta.

11. Respectar as normas ortográficas coñecidas naprodución de textos e consultar cando xurdan dúbi-das ortográficas.

12. Comprender e utilizar o vocabulario usualestudado no módulo.

13. Resumir as ideas principais de textos escritosde uso habitual.

14. Ler, escribir e ordenar números decimais,interpretando o valor de cada unha das cifras polaposición que ocupa.

15. Resolver problemas sinxelos da vida cotiáaplicando as operacións básicas con números natu-rais e decimais, aplicando estratexias persoais desolución.

16. Realizar estimacións de medidas, seleccionan-do as unidades e instrumentos máis axeitados, deacordo co tipo e coa cantidade da magnitude que sequere medir.

17. Expresar con precisión medidas de lonxitude,masa e capacidade, utilizando os múltiplos e sub-múltiplos máis usuais, e convertendo unhas unida-des noutras cando sexa necesario.

18. Recoñecer en obxectos do contorno as formasxeométricas básicas e os seus elementos.

Módulo III: a vida en comunidade.

Contidos.


-A perspectiva histórica: a historia persoal e fami-liar.

-As testemuñas do pasado no contorno próximo.

-Os medios de comunicación de masas.

-Organización social e política: a localidade, aprovincia, a comunidade autónoma, o Estado.

-A Constitución española e o Estatuto de autono-mía como normas fundamentais da convivencia.

-Galicia como comunidade autónoma. Os seussímbolos.

-A Unión Europea.

-Principais organismos internacionais.

-Recolla de información e realización dunhasinxela árbore familiar.

-Visita, no contorno inmediato do alumnado, a res-tos arqueolóxicos, edificios senlleiros, etc. que sontestemuñas do pasado.

-Utilización dos medios de comunicación comofonte de información para resolver todo tipo de pro-blemas, incluídos os particulares.

-Mediante sinxelas entrevistas ou enquisas, inves-tigar sobre o funcionamento do concello, do seuequipamento e da súa dotación de servizos.

-Mediante sinxelas entrevistas ou enquisas, inves-tigar sobre a organización e o funcionamento dacomunidade autónoma e do Estado.

-Interpretar sinxelos organigramas de funciona-mento de entidades como o propio centro de adultos,o concello, etc.


-Utilización de planos e mapas para obter informa-ción, orientarse e desprazarse por lugares descoñe-cidos.

-Elaboración e interpretación de gráficos sinxelos.

-Adquisición de hábitos útiles para a realizaciónde trámites burocráticos.

-Valorar a importancia das achegas dos nosos ante-pasados nos logros culturais que gozamos hoxe.

-Valorar criticamente a influencia que exercensobre a sociedade os medios de comunicación: tele-visión, radio, prensa.

-Valoración da Constitución española e do Estatu-to de autonomía de Galicia como normas básicas queregulan a nosa convivencia.

-Respecto polas regras establecidas polo grupo epolas decisións adoptadas, considerando o diálogocomo o camiño democrático para a superación dasdiferenzas e a solución dos conflitos.

-Responsabilidade no exercicio dos deberes edereitos que lle corresponden como membro de gru-po no centro de adultos, no traballo, nas asociacións.

-Sensibilidade ética e estética ante os programasde televisión, coñecendo outras alternativas para autilización do lecer.

-Liberdade e racionalidade ante o consumo debens e uso dos servizos.


-Tipos de textos dos medios de comunicación:noticias, artigos, entrevistas, documentais, anunciospublicitarios. Noticia e opinión.

-Fontes de información: libros de consulta, enci-clopedias, medios de comunicación.

-O ordenador como instrumento útil para a escritu-ra e a comunicación

-Vocabulario: siglas, prefixos (tele-...), sufixos(teca, -ista).

-Palabras compostas (radiotelevisión, audiovisual,radiotelégrafo,...); palabras polisémicas; familias depalabras.

-Ortografía: b en verbos rematados en –bir, en tem-pos rematados en –aba; discriminación de ha e a;haber e a ver; acentuación gráfica de palabras agu-das, graves e esdrúxulas.

-Ortografía: signos de entoación e interrogación,comiñas, a raia no diálogo.

-O verbo: variacións de persoa, número e tempo; oadverbio.

-A oración simple e os elementos necesarios paraformala: suxeito e predicado

-Recoñecemento da diversidade lingüística enEspaña a través dos medios de comunicación.

-Participación construtiva en conversas, debates ecoloquios, respectando as normas de intervención.

-Recoñecemento do tema dun programa radiofóni-co ou da televisión: sucesos, noticias, series, pelícu-las, publicidade.

-Recoñecemento no xornal das diferentes secciónsque o integran.

-Comprensión de textos sinxelos nos medios decomunicación, resumindo as ideas principais e ana-lizando aspectos sinxelos propios de cada un deles(estrutura, vocabulario, etc.).

-Uso de diferentes fontes de información de usohabitual: folletos, libros de consulta, medios decomunicación.

-Análise das estruturas propias dos textos estuda-dos, incluíndo os elementos de cohesión: narración,narración con descrición e diálogo.

-Exploración das estruturas básicas da lingua (otexto, a oración, as palabras) realizando transforma-cións diversas e analizando as consecuencias doscambios realizados.

-Produción de textos escritos sinxelos de diferentetipo, organizando as ideas de acordo co tipo de textoe empregando procedementos de cohesión.

-Comprensión e uso do vocabulario usual necesa-rio para comunicarse na vida cotiá: sinónimos, antó-nimos, palabras polisémicas, frases feitas.


-Interese e respecto pola diversidade lingüística ecultural de España.

-Actitude crítica ante as mensaxes procedentesdos medios de comunicación social e da publicida-de, mostrando especial sensibilidade ante os quesupoñan discriminación racial, sexual ou social.

-Valoración da lingua escrita como medio de infor-mación e transmisión de cultura e como instrumentopara planificar e realizar tarefas concretas.

-Aprecio pola calidade dos textos propios e alleos,recoñecendo a importancia da súa adecuación ecorrección, e respecto polas normas ortográficas.

-Valoración da informática como un instrumentopositivo ao servizo da información e da comunica-ción.



-Escoita de palabras e frases moi sinxelas, de usohabitual.

-Expresar sentimentos e gustos.

-Escritura de palabras e frases moi sinxelas.


Ámbito das matemáticas.

-Sistema de numeración decimal: continuación.

-O tanto por cento.

-Unidades de lonxitude, masa, capacidade: múlti-plos e divisores.

-Unidades de superficie e tempo.

-Táboas de datos sinxelas.

-Perímetro e superficie do cadrado, do rectángulo,da circunferencia e do círculo.

-Planos e bosquexos sinxelos.

-Recolla e rexistro de datos sobre obxectos ousituacións cotiás da persoa adulta utilizando técni-cas elementais de observación e medición.

-Lectura e interpretación de gráficos sinxelos condatos relacionados cos intereses dos adultos.

-Aplicación do cálculo do tanto por cento á resolu-ción de problemas sinxelos tomados da vida diaria.

-Resolución de problemas sinxelos da vida cotiárelacionadas coas unidades de lonxitude, masa,capacidade, superficie e tempo.

-Elaboración de gráficas sinxelas a partir de seriessinxelas de datos.

-Representación dunha situación utilizando suce-sivamente diferentes linguaxes (verbal, gráfica,numérica), establecendo comparacións entre eles.

-Elaboración de bosquexos e planos sinxelos.

-Aplicación do cálculo de áreas e perímetros dasfiguras xeométricas estudadas á resolución de pro-blemas tomados da vida cotiá.

-Utilización da calculadora, decidindo sobre aconveniencia de usala en función da complexidadedos cálculos ou da exactitude exixida.

-Valoración da importancia da orde e claridade naresolución de problemas e na presentación das com-posicións xeométricas.

-Perseveranza na busca da solución dos proble-mas.

-Valoración da calculadora como instrumento detraballo.

-Apreciación da utilidade das representacións grá-ficas.


1. Describir e ordenar feitos relevantes da historiapersoal.

2. Participar en actividades de grupo respectandoas normas de funcionamento e realizando con res-ponsabilidade as tarefas que corresponden.

3. Coñecer a organización fundamental, funcións eforma de elección no centro de adultos, concello,

comunidade autónoma, Estado e organismos inter-nacionais.

4. Valorar a importancia do diálogo como mediopara superar os conflitos, mostrando actitudes derespecto e tolerancia coas persoas e os grupos decaracterísticas diferentes ao propio.

5. Comprender textos orais habituais (instrucións,relatos, gravacións de radio...), expresando as ideasque lles son fundamentais.

6. Recoñecer en producións orais e escritas temase usos da lingua que denoten discriminación sexual,racial ou social e procurar evitalos nos textos pro-pios.

7. Ler textos de calquera tipo con fluidez, empre-gando a pronuncia, a entoación e o ritmo adecuadosao seu contido.

8. Interpretar axeitadamente textos escritos usadoshabitualmente na vida cotiá, resumindo as ideasprincipais e as relacións que existan entre elas.

9. Identificar e elaborar textos de diferente tipo:informes e guións sinxelos, pequenos informes, bre-ves narracións, empregando os procedementos ade-cuados para estruturar o texto (nexos, puntuación,tempos verbais...).

10. Producir textos escritos segundo un guión ouplan establecido previamente e seguindo os pasos deplanificación, revisión, incorporación de novasachegas.

11. Respectar as normas ortográficas na escrita detextos e empregar instrumentos que permitan resol-ver as dúbidas suscitadas.

12. Identificar o verbo nos textos de uso máis habi-tual, recoñecendo o tempo, o número e a persoa.

13. Recoñecer en textos as palabras compostas eas formadas cos prefixos e cos sufixos máis frecuen-tes.

14. Comprender e utilizar o vocabulario usado aolongo do módulo.

15. Realizar cálculos numéricos mediante diferen-tes procedementos: calculo mental, tenteo, algorit-mos, calculadora.

16. Resolver problemas sinxelos tomados de situa-cións cotiás, recollendo información, elaborando ainformación recollida, extraendo conclusións e for-mulando posibles solucións.

17. Aplicar o tanto por cento á resolución de pro-blemas sinxelos relacionados con situacións da vidadiaria.

18. Realizar estimacións de medidas, escollendoas unidades e instrumentos máis axeitados, de acor-do co tipo e coa cantidade da magnitude que se que-re medir.

19. Expresar con precisión medidas de superficiee tempo, usando os múltiplos e os divisores máis


comúns e realizando conversións cando sexa necesa-rio.

20. Calcular o perímetro e a superficie das formasplanas estudadas.

21. Ler, interpretar e realizar representacións grá-ficas sinxelas a partir dunha serie de datos relacio-nados con situacións da vida diaria.

22. Representar espazos concretos mediante pla-nos sinxelos.

23. Utilizar planos e mapas con escala para orien-tarse por lugares descoñecidos.

II. Educación secundaria para persoas adultas.

O Real decreto 1631/2006, que determina as ensi-nanzas mínimas correspondentes á educaciónsecundaria obrigatoria establece, seguindo as pro-postas da Unión Europea, que as ensinanzas ordena-das nel deben orientarse ao logro das competenciasbásicas, imprescindibles para a realización persoal,para exercer a cidadanía activa, para incorporarse ávida social e laboral dun xeito satisfactorio e sercapaz de desenvolver unha aprendizaxe permanenteao longo da vida.

Este real decreto establece na súa disposición adi-cional primeira que as ensinanzas da educaciónsecundaria para as persoas adultas se organizan entres ámbitos de coñecemento: o ámbito de comuni-cación, o ámbito social e o ámbito científico-tecno-lóxico.

Deste modo intégranse ao redor de tres grandeseixes vertebradores os coñecementos, as habilidadese os valores que unha persoa adulta debe posuír edesenvolver para integrarse activamente nunhasociedade democrática. No ámbito da comunicaciónintégranse os coñecementos, destrezas e valores quepermiten a unha persoa adulta comunicarse cosdemais na lingua ou linguas que lle son propias, enunha lingua estranxeira. No ámbito científico-tec-nolóxico intégranse aqueles saberes que lle permi-ten enfrontarse ás situacións cotiás que implican aaplicación de habilidades numéricas e de razoamen-to matemático, e interpretar axeitadamente a reali-dade desde os achados das disciplinas científicas,aplicando racionalmente as relacións causa-efecto ea capacidade de descubrimento.

O terceiro dos ámbitos, o social, integra aquelasdestrezas, valores e coñecementos que lle permiten,por unha parte, comprender axeitadamente as rela-cións do home co espazo que habita, interpretar opresente como froito dunha longa experiencia histó-rica e, por outra, desenvolver as actitudes, destrezase hábitos propios dunha sociedade democrática,baseada no respecto aos dereitos humanos e no exer-cicio das propias responsabilidades.


Na educación secundaria obrigatoria para persoasadultas o ámbito de comunicación toma como refe-

rente os aspectos básicos do currículo relativos ásmaterias de lingua castelá e literatura, lingua galegae literatura e a primeira lingua estranxeira. Desdeeste punto de partida, o ámbito de comunicaciónconforma unha proposta curricular coherente, inte-grada e orientada ao desenvolvemento das compe-tencias comunicativas das persoas adultas e aodesenvolvemento das súas capacidades intelectuaise afectivas coa finalidade de que lles permita a súainserción activa e responsable na sociedade e o seudesenvolvemento persoal.

Esta organización do currículo fomentará así aautonomía do alumnado na aprendizaxe, a compe-tencia plurilingüe e pluricultural, a dimensión inter-cultural e a estruturación e organización do propiopensamento, por seren todos aspectos que redundannunha aprendizaxe máis efectiva.

Dentro deste ámbito preséntase o estudo coordina-do das dúas linguas da nosa comunidade para con-seguir unha competencia plena en ambas, favorecera actitude positiva cara a elas e economizar esforzosno proceso de ensino-aprendizaxe.

Os obxectivos do ámbito de comunicación só sepoden acadar desde a perspectiva dese enfoque inte-grador das linguas. Existe unha serie de aprendiza-xes que son transferibles entre as materias que con-forman o ámbito, como son os aspectos relacionadoscoa competencia pragmática, a competencia textual,a construción de conceptos sobre o funcionamentodas linguas ou o desenvolvemento de actitudes posi-tivas de tipo lingüístico. Convén recalcar, de calque-ra xeito, que partir dunha organización integradora econverxente das materias neste ámbito de comunica-ción non significa esquecer a existencia de aspectosespecíficos de cada unha das materias integradas noámbito, sen perder nunca de vista o obxectivo deconseguir unha mesma competencia lingüística doalumnado na lingua galega e na lingua castelá.

A integración das materias lingüísticas no ámbitofaise necesaria especialmente no caso da aprendiza-xe de persoas adultas se temos en conta que os coñe-cementos iniciais na primeira lingua funcionancomo preconceptos na aprendizaxe das segundas, eque as operacións cognoscitivas que facilitan o des-cubrimento e o desenvolvemento lingüístico soncomúns en todas elas, polo que se poden e se debendesenvolver ao mesmo tempo nos diferentes momen-tos do ensino para obter un efecto de reforzo. Ade-mais, o modelo metalingüístico empregado nas dis-tintas linguas deberá de ser común para evitar inter-ferencias entre os distintos procesos de aprendizaxe.

No tocante á lingua estranxeira, o Marco comúneuropeo de referencia para as linguas: aprendizaxe,ensino, avaliación, elaborado polo Consello de Euro-pa establece, ademais da necesidade de integrartodas as linguas estudadas, unha escala de seisniveis comúns de referencia para a organización dasaprendizaxes e o seu recoñecemento público.Seguindo estas recomendacións, os contidos da lin-


gua estranxeira, ademais de se integraren cos daslinguas galega e castelá, establécense para acadarun nivel A1 ao rematar o nivel I do ámbito, e unnivel A2 ao acabar o nivel II. O alumnado adultoconseguirá así o grao de usuario básico, que o capa-citará para comunicarse en situacións e contextoscotiáns, dominando un repertorio básico de recursoslingüísticos frecuentes da lingua estándar, emprega-da de maneira interactiva, receptiva e produtiva-mente, de xeito sinxelo pero adecuado e eficaz, com-prendendo e producindo textos breves, orais e escri-tos.

O ámbito de comunicación e as competencias básicas.

A competencia plurilingüe formúlase como unaspecto esencial para a protección e o desenvolve-mento da nosa herdanza lingüística, e como fonte deenriquecemento mutuo. Esta competencia permítel-le ao alumnado adulto relacionar, de modo significa-tivo, as distintas culturas a que ten acceso medianteos seus coñecementos lingüísticos e lograr unhamellor comprensión delas. As competencias lingüís-tica e cultural de cada lingua quedan modificadasmediante o coñecemento mutuo e contribúen a crearasí unha consciencia, unhas destrezas e unhas capa-cidades interculturais.

Tendo en conta o seu carácter integrador, o ámbitode comunicación participa tamén no desenvolve-mento de todas as competencias básicas da educa-ción secundaria. Se o ámbito de comunicación seorienta á adquisición de destrezas que permitan ouso pleno das linguas nun amplo abano de contex-tos, é evidente que constitúe o ámbito privilexiadopara o progreso da competencia en comunicaciónlingüística en toda a súa extensión. Pero, ademais,garda unha relación moi estreita con outras compe-tencias básicas.

Así sucede coa competencia social e cidadá. Des-de este ámbito de comunicación facilítase, a travésdo traballo con diferentes tipos de textos e situa-cións de comunicación, a aproximación crítica á rea-lidade, e o coñecemento e exercicio dos valoresdemocráticos e dos dereitos das persoas, permitín-dolles a súa promoción e integración social.

O traballo das destrezas lingüísticas prepara paracompartir e respectar saberes e referencias cultu-rais. Ademais, redunda na mellora da práctica dasnormas sociais de convivencia, especialmente noemprego da negociación para chegar a acordos, favo-recendo igualmente a promoción e a integraciónsocial das persoas adultas.

En canto á competencia no tratamento da informa-ción dixital, a súa relación co ámbito de comunica-ción realízase por dúas vías: dunha banda, cómpreaprender a utilizar unha serie de ferramentas quehoxe en día se presentan en soportes variados e quelles permiten ao alumnado adulto mellorar as súashabilidades e competencias para obter información:dicionarios, correctores ortográficos, enciclopedias,xornais dixitais, ou outras de caracter literario

(bibliotecas virtuais, catálogos de publicacións,etc.). Doutra banda, a lingua mesma é unha ferra-menta con que os adultos nos enfrontamos á crecen-te cantidade de información de que se dispón. A tra-vés dela seleccionamos, analizamos criticamente,organizamos e sintetizamos esa información para onoso coñecemento.

Disponse de competencia cultural e artística se secrean, comprenden, aprecian e valoran con criterioesas manifestacións culturais e artísticas e se o indi-viduo é quen de emocionarse e gozar coa lectura.

En canto á competencia para aprender a aprender,desenvólvese ao contribuír a linguaxe á estrutura-ción do pensamento e ao control da aprendizaxe, áinterpretación das informacións lingüísticas, á expo-sición e conclusións sobre tarefas, etc.

A autonomía, como eixe central no proceso deaprendizaxe, e a iniciativa persoal promóvense des-de o ámbito de comunicación co contacto activo econtinuo con distintos espazos de comunicación: aintervención en situacións reais, a lectura de obrasliterarias que estimulen e fomenten a creatividade; ouso progresivamente autónomo dos medios de comu-nicación social, das tecnoloxías da información e dacomunicación (TIC) para aprender a manter unhaactitude crítica ante as mensaxes recibidas; a locali-zación e selección de información, o fomento daautoestima lingüística, etc. Pero, ademais, o propiotraballo da linguaxe é clave na análise de proble-mas, na elaboración de plans e na toma de decisións.

Obxectivos xerais.

1. Coñecer, respectar e valorar a realidade pluri-lingüe e cultural de España, de Europa e do mundoactual, facerse consciente da riqueza que represen-tan as linguas do Estado e as súas variedades lin-güísticas e entender as situacións que provocan ocontacto de linguas.

2. Comprender as circunstancias que condiciona-ron a historia social da lingua galega, afirmándoacomo propia de Galicia, así como as que condicio-nan o seu uso actualmente, de xeito que se estea endisposición de superar as que supoñen obstáculospara o seu emprego en calquera contexto e situación.

3. Comprender discursos orais e escritos nas lin-guas galega e castelá nos diversos contextos da acti-vidade sociocultural, persoal e académica; interpre-talos cunha actitude crítica, aplicando a súa com-prensión a novas situacións de aprendizaxe. Na lin-gua estranxeira, os textos estarán referidos a asuntosda vida cotiá, serán de estrutura sinxela e clara, enunha variedade de lingua estándar e os textos oraisserán articulados a unha velocidade lenta e con cla-ridade, e sempre que as condicións acústicas sexanboas e a mensaxe non estea distorsionada.

4. Desenvolver, nas linguas galega e castelá, acapacidade de construír un discurso oral e escrito,coherente, creativo e adecuado aos distintos contex-tos da actividade social, laboral e cultural, de acor-


do coas diferentes situacións comunicativas, inte-grando os recursos expresivos lingüísticos e non lin-güísticos. Na lingua estranxeira, os textos serán bre-ves, referidos a asuntos da vida cotiá e, no caso dalingua oral, comunicaranse de forma comprensible,aínda que resulten evidentes o acento estranxeiro, aspausas, e sexa necesaria a repetición, a paráfrase ea cooperación dos interlocutores para manter acomunicación.

5. Adquirir conceptos lingüísticos xerais, reflexio-nar sobre os elementos formais e mecanismos daslinguas nos planos fonolóxico, morfosintáctico, léxi-co-semántico e textual.

6. Aplicar con certa autonomía os coñecementossobre as linguas e as normas do uso lingüístico paracomprender textos orais e escritos, para escribir efalar con adecuación, coherencia, cohesión e correc-ción, tanto en galego como en castelán, e para tomarconsciencia dos propios sentimentos e ideas e favo-recer o control da propia conduta.

7. Adquirir as habilidades, actitudes e coñece-mentos necesarios que favorezan utilizar criticamen-te e con progresiva autonomía as bibliotecas, osmedios de comunicación social e as TIC para obter,valorar, seleccionar, almacenar, producir, presentare intercambiar información relacionada coa vidacotiá, académica e laboral.

8. Coñecer e empregar as normas que rexen ointercambio social das linguas e daquelas normassocioculturais que regulan a comunicación nos dife-rentes contextos, evitando estereotipos lingüísticosque supoñan xuízos de valor e prexuízos clasistas,racistas ou sexistas.

9. Desenvolver os coñecementos, hábitos, habili-dades e actitudes que fan posible a lectura de textosliterarios, en galego e en castelán, como fonte depracer, de enriquecemento, de coñecemento domundo e do patrimonio cultural.

10. Adquirir as habilidades, as actitudes e oscoñecementos necesarios para unha interpretacióncrítica das mensaxes dos medios de comunicaciónde masas e da publicidade, especialmente das queteñen relación coa vida cotiá e laboral.


No ámbito da comunicación, os contidos actitudi-nais deben ter sempre un papel central para propi-ciar actitudes positivas cara ás dúas linguas propiasde Galicia e ás súas variantes, desenvolvendo noalumnado o respecto pola riqueza lingüística danosa comunidade e polos falantes das dúas linguas.

O modelo de ensino-aprendizaxe da lingua deberápartir dunha concepción práctica da competenciacomunicativa, entendida como a capacidade de usodo idioma, e que abrangue as competencias lingüís-ticas, sociolingüísticas e pragmáticas. O aprendiz delinguas pon a lingua en uso, en ámbitos, dominios econtextos específicos, facendo uso das estratexias

axeitadas para o seu fin. O usuario da lingua proce-sa e produce textos (orais e escritos), que constitúenas unidades básicas de comunicación, a través deactividades de expresión, comprensión, interacción,mediación ou mediante unha combinación delas.Para iso os alumnos e alumnas terán que adquirir, através das experiencias de aprendizaxe, unha seriede habilidades ou estratexias.

Este proceso de ensino-aprendizaxe orientado áacción debe ser concretado e reinterpretado segun-do as necesidades do alumnado adulto. Estes son osseus aspectos fundamentais:

Activación de estratexias de aprendizaxe (apren-der a aprender) e de comunicación.

Integración das destrezas ou actividades comuni-cativas.

Achegamento contextualizado aos aspectos socio-culturais.

Papel do profesor como guía do alumnado para asúa apropiación dos recursos lingüísticos que faganposible a acción na lingua.

A aula deberase concibir como o espazo onde sedean situacións comunicativas reais ou simuladasen que o alumnado participe. O profesor é o presen-tador, impulsor e avaliador das actividades comuni-cativas. A súa función será a de orientar, estimular,prestar a súa experiencia e aconsellar, pero serán osalumnos os que deberán asumir a responsabilidadeda súa aprendizaxe, colaborando cos demais alum-nos do grupo e co profesor para conseguir os obxec-tivos propostos e desenvolver a súa capacidade deaprendizaxe autónoma. O alumno convértese en pro-tagonista da súa aprendizaxe e ten un papel activona aula: deduce, propón, valora as propias dificulta-des, solicita axuda e avalía os diferentes recursos.

O alumnado é o responsable da súa aprendizaxe ede afrontala de maneira autónoma. E para os alum-nos aprenderen a aprender e chegaren a un uso ade-cuado da lingua obxecto de estudo, o profesor pre-sentará tarefas e experiencias de aprendizaxe signi-ficativas, creando contextos que estimulen o intere-se dos alumnos na aprendizaxe e na utilización dalingua albo, e a sensibilidade para as culturas enque se fala a lingua que están a perfeccionar ouaprender; que fomenten a confianza en si propios,que aumenten a motivación para aprender dentro efóra da aula e que desenvolvan a súa capacidadepara planificar, autoavaliarse e aprender de xeitoautónomo e independente. Estas tarefas serán dese-ñadas a partir dos obxectivos que se pretendan aca-dar, e serán tamén comunicativas, para ofrecer aoalumnado a oportunidade de utilizar a lingua ensituacións reais de comunicación. Os materiaisempregados nesas tarefas serán preferentementeauténticos, para facer que o alumno perciba a linguacomo un verdadeiro instrumento de comunicación.

O alumnado deberá familiarizarse coas estratexiasde planificación, execución, control e reparación,


así como cunha serie de procedementos discursivosxerais e específicos para cada destreza de comunica-ción. Dese xeito, fomentarase a autonomía do alum-nado e poderá aproveitar ao máximo todas as oca-sións para mellorar a propia capacidade de comuni-cación tanto na aula como fóra dela, levando a caboeficazmente as tarefas correspondentes.

A avaliación, que en todo caso debe ser semprecoherente cos obxectivos, contidos e criterios deavaliación e definida nas programacións didácticaspertinentes, debe ser entendida como un instrumen-to que valore o uso axeitado da lingua fronte aocoñecemento do seu sistema teórico ou da simplecorrección formal. O erro é un elemento inevitable,produto da interlingua de transición, que ofrece aoprofesor información sobre a evolución e o estadiolingüístico do alumno, que non exclúe, de xeito nin-gún, unha análise dos erros para que o alumno refle-xione sobre a súa actuación de autoaprendizaxe emellore.

No que se refire aos aspectos específicos do ensi-no da lingua estranxeira, é preciso facer referenciade novo ao documento citado Marco común europeode referencia para as linguas: aprendizaxe, ensino,avaliación, que insiste en que a aprendizaxe de idio-mas debe partir do principio fundamental de que alingua é sobre todo un vehículo de comunicación.

Nivel I.

Modulo 1.

Bloque 1: somos iguais, somos diferentes.

A lingua como vehículo de comunicación e expresión dasdiferenzas.

Cos contidos que se detallan deseguido, preténde-se que as persoas adultas recoñezan o poder comu-nicativo das distintas linguaxes, analicen o seu usoe contextos e reflexionen sobre a realidade sociolin-güística en que viven e sobre as repercusións docontacto entre linguas e culturas. Que fagan unhareflexión crítica sobre certos prexuízos referentes áslinguas e aos seus falantes e valoren a riqueza expre-siva da nosa comunidade para que contribúan a con-quistar a dignificación da nosa riqueza cultural elingüística. Cómpre, ademais, non esquecer ofomento dunha actitude de rexeitamento de expre-sións discriminatorias por razóns sociais, raciais esexuais.

Neste bloque teñen especial significado os conti-dos da epígrafe Lingua e sociedade, que servirán denúcleos organizadores dos materiais e actividadespropostas ao alumnado.

Contidos.

1. Comunicación oral: falar, escoitar e conversar.

-Comprensión de textos orais dos medios de comu-nicación, de situacións da vida cotiá e do ámbitoacadémico.

-Articulación clara, pronuncia adecuada e usocorrecto das regras gramaticais na produción de tex-tos orais curtos nas linguas do ámbito.

-Uso consciente dos elementos paraverbais e nonverbais na intervención oral planificada.

-Valoración das linguas como instrumentos paracomunicarse e achegarse a persoas doutras culturas.

-Participación activa en diálogos, debates e traba-llos de grupo cooperando e respectando o resto dosseus compoñentes.

-Esforzo e interese no uso da lingua oral.

-Na lingua estranxeira, uso de estratexias básicasde comprensión das mensaxes orais: anticipación docontido xeral do que se escoita con axuda de ele-mentos verbais e non verbais e uso dos coñecemen-tos previos sobre a situación.

-Produción de mensaxes orais curtas, con estrutu-ra lóxica e con pronuncia que non impida a comuni-cación (saúdo, despedida, presentacións, felicita-ción ás persoas da aula nos seus aniversarios,etc.)na lingua estranxeira.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir

-Utilización de estratexias para discriminar asideas importantes das secundarias e atopar informa-cións específicas.

-Comprensión de textos propios do ámbito acadé-mico (expositivos e explicativos), da vida cotiá (ins-trucións e normas) e da información dos medios decomunicación (seccións, xéneros).

-Lectura de microrrelatos doutras culturas.

-Uso de estratexias para a planificación da escritu-ra de textos sobre temas de interese persoal: buscare desenvolver ideas, organizalas, facer unha primei-ra redacción, corrixir, reelaborar o texto e preparar aredacción definitiva tanto en papel como en soportedixital.

-Interese por coidar a presentación dos textosescritos en soporte papel e dixital con respecto ásnormas gramaticais, ortográficas e tipográficas.

-Utilización progresivamente autónoma da biblio-teca do centro, das do contorno e de bibliotecas vir-tuais.

-Comunicación persoal mediante correspondenciapostal ou utilizando medios informáticos (chats,correo electrónico, etc.) en calquera das linguas doámbito de comunicación.

-Reflexión crítica con respecto á información dis-poñible ante mensaxes que supoñan calquera tipo dediscriminación.

-Na lingua estranxeira, comprensión de instru-cións básicas para a resolución de actividades pre-sentadas por escrito.


-Na lingua estranxeira, identificación da grafía,pronunciación, fonema e significado, a partir demodelos escritos, de imaxes, con palabras coñecidase relacionadas con temas próximos ao alumnado, ensituacións contextualizadas, empregando diferentesrecursos visuais e informáticos.

3. Coñecemento da lingua

-Elementos e funcións da comunicación en situa-cións formais e informais.

-Uso reflexivo da puntuación e das normas ortográ-ficas en relación coa cohesión sintáctica.

-Coñecemento das normas básicas da ortografía dapalabra, da oración e do texto.

-Observación de diferenzas relevantes, contextuaise formais, entre comunicación oral e escrita e entreos usos coloquiais e formais.

-Identificación e uso das formas lingüísticas dadeíxe persoal (pronomes persoais, posesivos e termi-nacións verbais) en textos orais e escritos como car-tas e normas de uso, etc.

-Utilización de estratexias para inducir as regrasde concordancia e as funcións sintácticas de suxeitoe predicado.

-Na lingua estranxeira, identificación de elemen-tos morfolóxicos básicos e habituais no seu uso,como o substantivo, verbo, adxectivo, adverbio oupreposición e conectores básicos de adición, enume-ración e ordenación.

-Uso de estruturas e funcións básicas relacionadascoas situacións cotiás máis predicibles na linguaestranxeira: saúdos e despedidas, presentacións,dirixirse a alguén, pedir desculpas, agradecer, feli-citar.

4. Lingua e sociedade

-Coñecemento xeral da diversidade lingüística nomundo e en España, valorando positivamente o plu-rilingüismo como expresión da riqueza cultural dahumanidade.

-Observación da situación sociolingüística eobservación dos usos e actitudes no contorno máispróximo (bilingüismo, diglosia, conflito lingüístico,interferencia) con especial referencia aos prexuízoslingüísticos.

-Recoñecemento e valoración das linguas comoinstrumento de comunicación na aula e con persoasdoutras culturas.

-Coñecemento da nosa lexislación esencial enmateria lingüística.

-Toponimia e antroponimia.

-Emprego dos diferentes rexistros lingüísticos ecoñecemento dos seus usos sociais.

-Uso de fórmulas de cortesía axeitadas na linguaestranxeira nos intercambios sociais.

-Coñecemento dalgúns dos trazos máis importan-tes dos países onde se fala a lingua estranxeira,obtendo a información por diferentes medios, entreeles a biblioteca, a internet e outras tecnoloxías dainformación e da comunicación.

5. A educación literaria.

-Introdución aos grandes xéneros literarios a tra-vés de lecturas axeitadas.

-Lectura de relatos breves e de fragmentos deobras, pertencentes a culturas diferentes, recoñe-cendo os elementos do relato literario e a súa funcio-nalidade.

-Identificación en textos literarios de estereotipossociais, de xénero, raza, etc.

-Desenvolvemento da autonomía lectora e do apre-cio pola literatura como fonte de pracer, de coñece-mento doutros mundos, tempos e culturas.


1. Comprender a idea xeral e a intención comuni-cativa en textos sinxelos (tanto orais como escritos)nos ámbitos persoal, social e académico. Realizartarefas guiadas de aprendizaxe seguindo instruciónsrecibidas.

Este criterio permite avaliar se o alumnado adultoé capaz de comprender e de reproducir, oralmente epor escrito, os feitos fundamentais de mensaxesoídas ou lidas en diversos contextos da vida cotiá(radio, prensa, televisión, mensaxes electrónicasre-coñecendo as ideas principais e as secundarias,apoiándose, nos textos escritos, nos seus aspectostipográficos (tipos de letras, títulos, parágrafos) ouen mecanismos como ao subliñado, esquemas, etc.Tamén permitirá comprobar se é capaz de seguir ins-trucións para realizar tarefas ou exposicións ordena-das de carácter académico.

2. Realizar narracións, resumos e exposicións deexperiencias vividas con claridade, coa estrutura eco rexistro axeitados, tanto de forma oral como porescrito, en soporte papel ou dixital e apoiándose nosmedios audiovisuais e nas TIC. Neste caso, prestara-se especial atención á planificación, á revisión e aorespecto ás normas gramaticais e ortográficas.

Con este criterio preténdese comprobar que oalumnado adulto é capaz de narrar e redactar feitose vivencias próximos á súa experiencia persoal (sen-timentos, anécdotas…), académica (traballos, resu-mos…) e social (cartas, normas, noticias…) demaneira secuenciada, con claridade, coherencia ecorrección gramatical e ortográfica. Valorarase espe-cialmente se teñen en conta o contexto, os recepto-res das súas mensaxes e o uso dos medios audiovi-suais e das TIC nas súas producións.

3. Utilizar os coñecementos sobre a lingua e asnormas de uso lingüístico para mellorar a compren-sión de textos orais e escritos e para compoñer e


revisar os textos propios deste bloque, tanto ensoporte papel como dixital.

Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e asnormas de uso para mellorar a súa comprensión,composición e revisión de textos. Atenderase espe-cialmente aos mecanismos de conexión (pronomespersoais, posesivos e terminacións verbais), aos daadecuación e da gramaticalidade, así como á utiliza-ción de estratexias para inducir regras de concor-dancia e as funcións sintácticas de suxeito e predi-cado. En canto ás normas ortográficas, atenderase ásregras xerais de acentuación, ortografía do vocabula-rio máis usual, usos elementais da coma, do punto esignos do diálogo.

4. Recoñecer a riqueza multicultural e a diversidadelingüística da sociedade actual, especialmente en Españae en Galicia, respectalas e valoralas positivamente.

Con este criterio preténdese avaliar o intereseespertado no alumnado adulto polo aprecio de hábi-tos culturais distintos dos seus, o fomento de actitu-des de respecto cara aos valores e manifestaciónsculturais de todo tipo e o recoñecemento da diversi-dade lingüística como riqueza e reflexo do dereitodos pobos e dos individuos á súa identidade.

5. Recoñecer en textos orais e escritos diferentesclases de representacións ou expresións que impli-quen algunha forma de discriminación lingüística,social, sexual, racial, etc.

Este criterio pretende comprobar se o alumnadoadulto é capaz de localizar os usos discriminatoriosda lingua presentes en mensaxes orais, escritas eicónico-verbais; que reflexione sobre a práctica per-soal e social dalgunha forma de discriminación tan-to consciente como inconsciente.

6. Ler con regularidade fragmentos e obras litera-rias e usar os coñecementos adquiridos na aulasobre literatura para unha mellor comprensióndelas. Expoñer unha opinión persoal sobre a lecturarealizada e recoñecer os trazos xerais do xénero aque pertencen.

Este criterio pretende avaliar o uso dos coñece-mentos adquiridos para unha mellora da competen-cia lectora no ámbito literario a través da lecturapersoal de fragmentos e obras axeitadas ás inque-danzas e intereses do alumnado adulto. Considerara-se a elaboración dunha opinión apropiada atenden-do á potencialidade dos trazos temáticos e formaispara ampliar o coñecemento do mundo que cada-quén posúe.

Criterios de avaliación de lingua estranxeira.

1. Comprender fórmulas básicas de contactosocial, como saúdos, despedidas, desculpas e agra-decementos, identificando a intención de comunica-ción e a relación de formalidade entre os interlocu-tores falantes.

Con este criterio trátase de avaliar o recoñecemen-to de fórmulas de contacto social e as normas de cor-

tesía máis sinxelas e comúns, e aquelas utilizadaspara iniciar e terminar o discurso, así como a inten-ción comunicativa dos falantes que as utilizan (agra-decer, interesarse por algo ou alguén, desculparse),reaccionando de forma adecuada á situación decomunicación e á intención do emisor ou do interlo-cutor.

2. Utilizar estratexias de comprensión para supe-rar as limitacións que se atopen na comprensión damensaxe, mediante claves identificadas no contexto.

Con este criterio avalíase a capacidade do alumna-do para predicir e facer hipóteses do contido do tex-to prestando atención aos puntos centrais, deducin-do do contexto palabras descoñecidas baseándosenos seus coñecementos do tema e das expectativaspredicibles na situación de comunicación, deducin-do o significado probable das palabras ou frases quedescoñece coa axuda dos coñecementos doutras lin-guas, de trazos contextuais (ton da voz, expresiónsfaciais, actos explícitos e acenos, que amosan eregulan o comportamento dos individuos), etc.

3. Participar en conversas e en simulacións sobretemas coñecidos ou estudados na aula. Empregar asestratexias axeitadas para facilitar a continuidade dacomunicación e producir un discurso comprensible.

Este criterio pretende avaliar a capacidade decomunicarse oralmente en situacións reais ou simu-ladas, sobre temas estudados na aula. Valorarase ouso de estratexias que aseguren a comunicación,como presentar e contestar preguntas, intercambiarideas e información, e relatar experiencias sobretemas familiares en situacións predicibles. As pro-ducións poderán ter incorreccións léxicas, morfosin-tácticas ou fonéticas que non dificulten a comunica-ción.

4. Comprender mensaxes breves e sinxelas escri-tas que conteñan instrucións, indicacións, descri-cións e narracións breves, mensaxes, cuestionarios,etc. e información básica referida a necesidadesinmediatas, de estrutura moi sinxela, especialmentese contan con apoio visual.

Con este criterio preténdese valorar a capacidadedo alumno para seguir instrucións básicas e com-prender avisos, obrigas e prohibicións. Por exemplo,indicacións para chegar a un lugar, funcións básicasen páxinas da internet, números, horarios de trans-portes públicos ou espectáculos, prezos e cantida-des, etc.

5. Establecer relacións entre funcións da linguaxe,conceptos gramaticais e expoñentes lingüísticos.Inducir regras de funcionamento da lingua estranxei-ra a partir da observación de regularidades e aplicarprocesos de indución e dedución de forma alternativa.

Con este criterio preténdese valorar a capacidadede activar as estratexias cognitivas do alumnadoadulto para mellorar o coñecemento do código lin-güístico con fin de adaptar o que se quere comuni-car ao vocabulario e ás estruturas coñecidas.


Bloque 2: ten un correo electrónico.

As TIC como medio para buscar, expresar e intercambiarinformación.

Nunha sociedade como a nosa, na cal se producencambios constantemente, temos que aceptar un novoconcepto de alfabetización: o coñecemento dos siste-mas e modo de operar das tecnoloxías da informa-ción e da comunicación (TIC). Saber cando e por quese necesita a información, onde encontrala, comoseleccionala, almacenala, reelaborala e compartila.

A lingua é unha ferramenta, por iso temos queintentar aprenderlle ao alumnado a manexala entodas as situacións de comunicación, temos quecapacitar o alumnado adulto para unha axeitada xes-tión da información en todos os ámbitos da súa vida(persoal, académico, profesional…). Este módulopretende ser un primeiro paso para o achegamentodo alumnado adulto ao coñecemento e ao uso dasnovas tecnoloxías, como medio para buscar informa-ción e para organizala e expresala.

Neste bloque, os materiais e actividades propostosao alumnado xirarán preferentemente sobre o usodos ordenadores para buscar e atopar información,para formulala e intercambiala con outras persoas.Neste sentido, os contidos da epígrafe Comunicaciónescrita: ler e escribir terán especial significado.

Contidos.


-Coherencia entre comunicación verbal e non ver-bal na produción dos discursos e presentaciónsorais.

-Exposición planificada, coa axuda das TIC, deinformacións de actualidade e de experiencias e pro-ducións propias.

-Comprensión e exposicións de instrucións, ordese informacións diversas.

-Valoración positiva das intervencións orais pro-pias e alleas nas linguas do ámbito.

-Utilización de estratexias encamiñadas á realiza-ción de tarefas individuais ou en grupo coa utiliza-ción das tecnoloxías da información e da comunica-ción (uso de correos electrónicos, textos de instru-ción...)

-Identificación e desenvolvemento progresivo deestratexias para superar as interrucións na comuni-cación na lingua estranxeira (como, por exemplo, ademanda de repetición e aclaración), facendo uso deelementos verbais e non verbais nas actividades daaula, en parella e en grupo.

-Produción de mensaxes orais curtas na linguaestranxeira, con estrutura lóxica e con pronunciaque non impida a comunicación (saúdo, despedida,presentacións, felicitación ás persoas da aula nosseus aniversarios, etc.)

2. Comunicación escrita. Ler e escribir.

-Uso de estratexias na lectura para conseguir nalectura a adecuación ao contexto da entoación, o rit-mo, as pausas, a énfase, a vocalización e as matiza-cións de voz e o volume.

-Comprensión de textos dos medios de comunica-ción, especialmente noticias e crónicas atendendo áestrutura do xornal dixital e aos elementos paratex-tuais.

-Comprensión, composición e intercambio de tex-tos de instrucións da vida cotiá (prospectos, recei-tas...), dos medios de comunicación (bandos, edic-tos...) e do ámbito académico (regulamentos...)empregando as TIC.

-Consulta de páxinas dixitais para obter, expresare intercambiar informacións, tanto en papel comovirtualmente, sobre contidos do módulo.

-Redacción de textos utilizando procesadores detextos: correos electrónicos, intervencións en foros,traballos de carácter académico.

-Comprensión de textos da vida académica aten-dendo especialmente aos expositivos e de instru-ción, a consulta de dicionarios e outras fontes deinformación como webs educativas.

-En lingua estranxeira, comprensión xeral e iden-tificación de informacións específicas en diferentestipos de textos sinxelos auténticos e adaptados, ensoporte papel e dixital, sobre diversos temas axeita-dos e relacionados coas áreas temáticas.

-Comprensión do sentido dun texto e reformula-ción na propia lingua, como actividade de mediaciónante interlocutores que descoñecen a linguaestranxeira.

-Na lingua estranxeira, uso de diversas estrate-xias, como a planificación, a textualización e a revi-sión, para compoñer textos curtos sinxelos, coñeci-dos previamente en producións orais.

-Desenvolvemento da expresión escrita de formaguiada na lingua estranxeira.

3. Coñecemento da lingua.

-Iniciación e uso de dicionarios e de correctoresortográficos dos procesadores de textos.

-Distinción entre palabras flexivas e non flexivas,e recoñecemento das distintas categorías gramati-cais e dos mecanismos de formación de palabras(composición e derivación).

-Recoñecemento e uso reflexivo dalgúns conecto-res textuais e dalgúns mecanismos de referenciainterna, tanto gramaticais (pronomes persoais, pose-sivos e demostrativos) como léxicos (repeticións,sinónimos e elipses).

-Participación en actividades de avaliación com-partida, na avaliación da propia aprendizaxe e usode estratexias de autocorrección.


-Aplicación de estratexias básicas para inferir,recordar, almacenar e ampliar o vocabulario activo.

-Na lingua estranxeira, reflexión guiada sobre ouso e o significado das formas gramaticais axeitadasa distintas intencións comunicativas: o tempo pre-sente dos verbos.

-Identificación e uso de expresións comúns, defrases feitas sinxelas e de léxico relativo a contextosconcretos e cotiáns na lingua estranxeira.

4. Lingua e sociedade.

-Interese ante as TIC e actitude crítica ante o seuuso.

-Coñecemento da situación das linguas minoriza-das e das internacionais, con manexo e interpreta-ción de mapas, táboas, textos e información proce-dentes dos medios e das tecnoloxías da comunica-ción.

-Valoración do enriquecemento persoal que supóna relación física ou virtual con outras persoas.

-Interese e iniciativa na comunicación con falan-tes ou aprendices da lingua estranxeira, utilizandosoporte papel ou medios dixitais.


-Desenvolvemento da autonomía lectora e do apre-cio pola literatura como fonte de pracer e de coñece-mento do mundo.

-Composición de textos en soporte papel e dixitalutilizando algunhas das aprendizaxes adquiridas naslecturas dirixidas.

-Audición e visionamento de obras e fragmentosliterarios (narracións breves e cancións) en soportesdixitais ou audiovisuais.

-Aproveitamento guiado dos fondos e recursos dabiblioteca do centro e de bibliotecas virtuais.

-Consulta de páxinas dixitais sobre talleres litera-rios e participación neles.


1. Identificar o tema, as ideas principais e secun-darias de diferentes textos, tanto orais como escritos,en soporte papel ou dixital, nos ámbitos persoal,social e académico vinculados á realidade do alum-nado adulto. Realizar tarefas de aprendizaxe seguin-do instrucións con progresiva autonomía.

Con este criterio preténdese comprobar se o alum-nado adulto é capaz de obter, seleccionar e relacio-nar mensaxes propias da vida cotiá e do ámbito aca-démico: noticias, crónicas, reportaxes en soportepapel ou dixital; cartas persoais, manuais de instru-ción, textos expositivos, webs educativas, enciclope-dias e dicionarios dixitais…. Tamén se é capaz defacer esquemas ou resumos co contido máis signifi-cativo e se segue as normas e instrucións recibidaspara a realización de tarefas de aprendizaxe.

2. Realizar exposicións orais sinxelas sobre temasde actualidade e próximos á experiencia do alumna-do adulto, coa axuda dos medios audiovisuais e dasTIC.

Con este criterio preténdese observar se o alumna-do adulto é capaz de presentar de forma ordenada eclara informacións sobre temas de actualidade e doseu interese, seleccionando o mais importante. Valo-rarase o uso nas súas exposicións dos apoios queproporcionan as TIC e os medios audiovisuais.

3. Producir textos, en soporte papel ou dixital,sobre temas de actualidade e próximos ao contornodo alumnado, coa axuda dos medios audiovisuais edas TIC como elementos de autoaprendizaxe. Esestextos adecuaranse ao contexto, empregarase neles aestrutura organizativa propia de cada un deles (ins-trución, noticias, cartas…) e incluirán de formaaxeitada os elementos de conexión, a sintaxe, a orto-grafía e un léxico rico e variado.

Con este criterio preténdese avaliar a capacidadede producir textos do ámbito persoal (experienciaspersoais, rutas de viaxes, cartas, receitas…) e aca-démico (receitas, instrucións, resumos, explicaciónse exposicións académicas sinxelas…) usando orexistro adecuado e unha organización clara do con-tido. Valorarase o manexo das TIC, a presentaciónen soporte papel ou dixital, o respecto ás normasortográficas e tipográficas, e a aplicación da planifi-cación e revisión dos textos.

4. Utilizar os coñecementos sobre a lingua e asnormas de uso lingüístico para mellorar a compren-sión de textos orais e escritos e para compoñer erevisar os textos propios deste bloque, tanto ensoporte papel como dixital.

Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e asnormas de uso para mellorar a súa comprensión,composición e revisión de textos. Atenderase espe-cialmente aos mecanismos de conexión, ás referen-cias internas de tipo gramatical (pronomes persoais,posesivos e demostrativos) e aos mecanismos de for-mación das palabras (derivación, composición…).En canto ás normas ortográficas, incidirase no usodos dicionarios e correctores ortográficos dos proce-sadores de texto.

5. Recoñecer e comprender a diversidade lingüís-tica do mundo actual a través de informacións obti-das nos medios de comunicación e nas TIC.

Con este criterio preténdese avaliar se o alumna-do, a través do manexo de mapas, táboas, textos einformacións procedentes das TIC e dos medios decomunicación, recoñece e comprende a diversidadelingüística do mundo actual, con especial referenciaás linguas minorizadas e ás internacionais.

6. Ler, escoitar ou ver con regularidade fragmen-tos, obras literarias ou adaptacións delas. Usar oscoñecementos adquiridos na aula sobre literaturapara unha mellor comprensión e desenvolvemento


do criterio lector propio que permita ao alumnadoadulto seleccionar, tanto en soporte papel como dixi-tal, fragmentos literarios (narracións breves, can-cións), e películas, para ser lidos, escoitados ouvisionados. Expoñer a súa opinión persoal sobre elese recoñecer os trazos xerais do xénero a que perten-cen.

Este criterio pretende avaliar o uso dos coñece-mentos adquiridos non só para unha mellora da com-petencia lectora no ámbito literario senón taménpara o uso das TIC como fonte para ampliar as súasposibilidades de aprendizaxe e autoaprendizaxe(webs educativas, bibliotecas virtuais…) a través dabusca, selección, lectura, audición e visionamentode fragmentos e obras axeitadas ás inquedanzas eintereses do alumnado adulto. Valorarase a elabora-ción dunha opinión apropiada atendendo á potencia-lidade dos trazos temáticos e formais das obras paraampliar o coñecemento do mundo que cadaquénposúe.


1. Establecer contactos sociais moi básicos de xei-to intelixible sempre que o interlocutor colabore uti-lizando un discurso claro e lento e que repita o quenon se comprende.

Con este criterio avalíase a capacidade do alumna-do para utilizar de maneira espontánea as formas decortesía máis sinxelas e cotiás relativas a saúdos,despedidas, agradecementos e presentacións.

2. Empregar as TIC de forma guiada para buscarinformación, producir mensaxes a partir de modelose para establecer relacións persoais.

Con este criterio avaliarase a capacidade do alum-nado adulto de utilizar as tecnoloxías da informacióne da comunicación como ferramenta de comunica-ción e de aprendizaxe, en actividades habituais daaula e para establecer relacións persoais de formaguiada na lingua estranxeira. As comunicacións ver-sarán sobre temas familiares e próximos á experien-cia do alumnado adulto, previamente estudados naaula.

3. Comprender a información esencial, e os puntosprincipais ou detalles relevantes en textos breves, deestrutura sinxela, que conteñan información persoalbásica propia e doutras persoas.

Con este criterio preténdese valorar a capacidadedo alumnado para identificar información persoalbásica (descrición física, nome, enderezo, teléfono,data e lugar de nacemento, idade e sexo, estadocivil, orixe e nacionalidade, profesión, gustos, etc.)presentada ou solicitada en textos como formularios,fichas, cuestionarios, carnés ou anuncios.

4. Completar textos escritos en papel ou soportedixital en que se solicita información básica sobre aidentificación persoal.

Mediante este criterio avalíase a capacidade doalumnado para cubrir adecuadamente cuestionarios,

formularios ou impresos con información persoalbásica (nome, nacionalidade, idade, enderezo...).

5. Reformular na lingua propia o sentido dun tex-to en lingua estranxeira, oral ou escrito, sobre temaspreviamente traballados na aula, coa finalidade defacelo comprensible a interlocutores que descoñe-cen esa lingua estranxeira.

Trátase de avaliar a capacidade de mediar entrepersoas interlocutoras que non poden entendersepolo descoñecemento da lingua, facendo equivalen-cia dunha lingua a outra ou dando explicacións dosignificado do texto.

6. Identificar e utilizar algunhas estratexias usadaspara progresar na aprendizaxe, de acordo coa expe-riencia propia do alumnado adulto.

Este criterio pretende avaliar se o alumnado adul-to identifica e utiliza no seu propio proceso deaprendizaxe as estratexias básicas que favorecen aadquisición de coñecementos e habilidades: a acep-tación do erro como parte do proceso de aprendiza-xe; o uso de formas diversas para almacenar, memo-rizar e revisar o léxico; o uso correcto do dicionarioe de recursos bibliográficos, informáticos e dixitaispara recoller información, ampliar ou revisar aspec-tos estudados na aula, etc.

Modulo 2.

Bloque 1: a carón do lume.

A literatura tradicional e as novas achegas da cultura demasas.

Cómpre poñer especial atención á oralidade nascompetencias activas; aproveitar os recursos queofrecen as TIC, a biblioteca, a propia experiencia eo contorno do alumnado adulto para fomentar a inte-racción oral, rica e organizada, mediante a investi-gación en grupo e o traballo colaborativo.

A carón do lume pretende desenvolver no alumna-do adulto o gusto pola comunicación oral, o respec-to polas normas de interacción no grupo, o apreciopolo amplo acervo da literatura tradicional, dasnovas tradicións urbanas e da canción popular dasociedade de masas, reinterpretadas permanente-mente a través dos medios de comunicación e dasTIC. Os nosos maiores, os compañeiros e compañei-ras e os medios de comunicación, as bibliotecas einternet son uns referentes fundamentais para inves-tigar, recompilar, elaborar e compartir narracións,cancións, poemas, dramatizacións, informacións, eafondar na riqueza cultural que supón a diversidadelingüística, literaria e a expresividade popular.

Neste bloque, os materiais e actividades propostosao alumnado xirarán preferentemente arredor dosmateriais literarios, e a epígrafe 5, A educación lite-raria e a epígrafe 1 Falar, escoitar, conversar teránespecial importancia.


Contidos.

1. Comunicación oral: falar, escoitar e conversar

-Valoración positiva das intervencións orais pro-pias e alleas en calquera das linguas do ámbito.

-Audición e narración de contos populares dediversas culturas recollidos no contorno do alumna-do ou buscados na internet.

-Audición de cancións populares actuais e doutrosprodutos da cultura da sociedade de masas.

-Uso de estratexias para a exposición planificada,clara e ordenada sobre temas de actualidade, con-trastando os diferentes puntos de vista e opiniónsneles expresados e axudándose dos medios audiovi-suais e das TIC.

-Esforzo e interese no uso da lingua oral.

-Na lingua estranxeira, uso de estratexias de com-prensión das mensaxes orais: contexto verbal e nonverbal e coñecementos previos sobre a situación, asícomo identificación de palabras clave.

-Produción de mensaxes orais breves e coherentessobre temas de interese persoal e cunha pronuncia quenon dificulte a comunicación na lingua estranxeira.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir

-Comprensión de textos narrativos e argumentati-vos, textos propios da vida cotiá (disposicións legaise folletos) dos medios de comunicación (editoriaisou columnas) e textos do ámbito académico, en dis-tintos soportes.

-Composición de textos narrativos, argumentativose da vida cotiá (diarios, blogs, informes sobre tarefase aprendizaxes...), presentados en distintos soportes.

-Manter comunicación persoal mediante corres-pondencia postal ou utilizando medios informáticos(chats, correo electrónico, etc) en calquera das lin-guas do ámbito de comunicación.

-Uso de estratexias para a planificación da escritu-ra de textos: buscar e desenvolver ideas, organizalas,facer unha primeira redacción, corrixir (ortografía,puntuación, coherencia, léxico...) reelaboración dotexto e preparación da redacción definitiva, tanto enpapel como en soporte dixital.

-Escritura de textos narrativos e argumentativosatendendo ás características deste tipo de textos.

-Na lingua estranxeira, comprensión da informa-ción xeral e específica en diferentes tipos de textos,en soporte papel e dixital, auténticos e adaptados,sobre asuntos relacionados coas áreas temáticas.

-Recoñecemento e iniciación no uso dalgunhasfórmulas que diferencian a linguaxe formal e infor-mal nas comunicacións escritas na lingua estranxei-ra.


-Recoñecemento e uso reflexivo dalgúns conecto-res textuais, como os de orde, os explicativos e os decontraste, e dalgúns mecanismos de referencia inter-na, tanto gramaticais (substitucións pronominais)como léxicos, especialmente as elipses e o uso dehiperónimos de significado concreto.

-Identificación e uso das formas de deíxe persoal,temporal e espacial en textos orais e escritos.

-Revisión das normas básicas da ortografía dapalabra, da oración e do texto.

-Identificación dos elementos morfolóxicos bási-cos destas clases de palabras: substantivo, verbo,adxectivo, adverbio e preposición.

-Identificación na lingua estranxeira de elementosmorfolóxicos no uso da lingua: substantivo, verbo,adxectivo, adverbio, preposición, etc.

-Ampliación de expresións comúns, de frases fei-tas e de léxico apropiado a contextos concretos,cotiáns e das áreas temáticas, na lingua estranxeira.


-Recoñecemento e aprecio das tecnoloxías queestán ao servizo da comunicación así como da fun-ción social e cultural que cumpren.

-Utilización da prensa e da televisión como fontede información, lecer e coñecemento da cultura pro-pia e doutras.

-Recoñecemento dos distintos xéneros informati-vos e de opinión na prensa escrita, en soporte papelou dixital, e nos medios audiovisuais: noticia, repor-taxe, crónica, editorial, artigo, entrevista etc.

-Na lingua estranxeira, ampliación de fórmulas decortesía axeitadas nos intercambios sociais.


-Narración oral de relatos oídos no contorno ou derelatos de tradición oral localizados en repertoriosescritos ou mediante as TIC.

-Audición, contextualización e análise de canciónspopulares actuais (de grupos, cantautores, etc.) edoutros produtos da cultura popular da sociedade demasas, en todas as linguas do ámbito.

-Lectura de relatos comparando e contrastando ostemas e os elementos da historia, formas de inicio,desenvolvemento, desenlaces.

-Diferenciación dos principias subxéneros litera-rios.

-Identificación da estrutura dun texto literario(partes e relacións entre elas, conectores que as arti-culan...).


1. Identificar a idea xeral, a intención comunicati-va, o tema e as ideas principais e secundarias en


textos sinxelos (tanto orais como escritos) dos ámbi-tos social e académico. Seguir instrucións para rea-lizar tarefas guiadas de aprendizaxe.

Este criterio permite avaliar se o alumnado adultoé capaz de comprender e de reproducir, oralmente epor escrito, os feitos fundamentais de mensaxesoídas (narracións, poesías de tradición popular, can-cións actuais...) ou lidas en diversos contextos davida cotiá (radio, prensa, televisión, mensaxes elec-trónicas…) recoñecendo as ideas principais e assecundarias, apoiándose, nos textos escritos, nosseus aspectos tipográficos (tipo de letra, títulos,parágrafos…) ou en mecanismos como o subliñado,esquemas, etc. Tamén permitirá comprobar se écapaz de seguir instrucións para realizar tarefas(recompilación de material literario tradicional…)ou exposicións ordenadas de carácter académico.

2. Realizar exposicións orais sinxelas sobre temasde actualidade e próximos á experiencia do alumna-do adulto, considerando os diversos puntos de vistae coa axuda dos medios audiovisuais e das TIC.

Con este criterio preténdese observar se o alumna-do adulto é capaz de presentar de forma ordenada eclara informacións sobre temas relacionados coscontidos do bloque (exposición planificada e clarasobre temas de actualidade, narración de contospopulares de distintas culturas recollidos no contor-no ou na internet…), seleccionando o máis relevan-te e tendo en conta se son capaces de utilizar nassúas exposicións os apoios que proporcionan as TICe os medios audiovisuais.

3. Realizar narracións, resumos e exposicións deexperiencias vividas, con claridade, estrutura erexistro axeitado, tanto de forma oral como por escri-to, en soporte papel ou dixital, coa axuda dos mediosaudiovisuais a das TIC, e compartilas con outraspersoas a través deses medios. Neste caso, prestara-se especial atención á planificación, á revisión, aorespecto ás normas gramaticais e ortográficas, e aouso dun léxico variado.

Con este criterio preténdese comprobar que oalumnado adulto é capaz de narrar e redactar feitose vivencias próximos á súa experiencia persoal (sen-timentos, anécdotas…), académica e social (recom-pilación e presentación de narracións e poemas decarácter popular, textos narrativos, argumentativos,diarios, blogs…) de maneira secuenciada, con clari-dade, coherencia e corrección gramatical e ortográ-fica. Valorarase especialmente se teñen en conta ocontexto, os receptores das súas mensaxes e o usodos medios audiovisuais e das TIC nas súas produ-cións e presentacións.


Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e asnormas de uso para mellorar a súa comprensión,composición e revisión de textos. Atenderase espe-cialmente aos mecanismos de conexión (a deíxe per-soal, temporal e espacial) así como ao recoñecemen-to e uso correcto de elementos morfolóxicos básicos(substantivo, verbo, adxectivo, adverbio e preposi-ción) da adecuación e da gramaticalidade. En cantoás normas ortográficas, revisaranse a regras xeraisde acentuación e a ortografía do vocabulario máisusual priorizando o uso dos dicionarios e correctoresortográficos dos procesadores de texto.

5. Recoñecer en textos orais e escritos diferentesclases de representacións ou expresións que impli-quen algunha forma de discriminación lingüística,social, sexual, racial etc.

Este criterio pretende comprobar se o alumnadoadulto é capaz de localizar os usos discriminatoriosda lingua, presentes en mensaxes orais, escritas eicónico-verbais, especialmente nos produtos da cul-tura tradicional e da cultura da sociedade de masas;que reflexione sobre a práctica persoal e social dal-gunha forma de discriminación tanto conscientecomo inconsciente.

6. Ler, escoitar ou ver con regularidade fragmen-tos, obras literarias completas ou adaptacións. Usaros coñecementos adquiridos na aula sobre literaturapara unha mellor comprensión e desenvolvementodo criterio propio, que permita ao alumnado adultorecuperar e seleccionar, tanto en soporte papel comodixital, fragmentos literarios (narracións breves,poemas, cancións populares actuais…) para serlidas e escoitadas na aula. Prestarase especial aten-ción ao esforzo por recuperar e dar a coñecer contos,anécdotas, poemas de carácter popular recollidos noseu contorno e a través das TIC, así como á maneirade expoñer a súa opinión persoal sobre elas.

Este criterio pretende avaliar o uso dos coñece-mentos adquiridos non só para unha mellora da com-petencia lectora no ámbito literario senón taménpara o uso das TIC como fonte para ampliar as súasposibilidades de aprendizaxe e autoaprendizaxe(manexo de gravadores e reprodutores en distintossoportes, uso de programas de creación audiovisual,webs educativas…) a través da busca, recuperación,lectura e audición de obras de carácter popular reco-llidas, non só do seu entorno senón tamén noutrasculturas. Valorarase o uso que o alumnado faga dosmedios audiovisuais e das TIC nos seus traballos e aelaboración dunha opinión apropiada, atendendo ácapacidade que teñen os trazos temáticos e formaisdas obras para ampliar o coñecemento do mundoque posúe.


1. Identificar a idea xeral e as secundarias demensaxes orais sinxelas que procedan de distintosmedios audiovisuais ou emitidas cara a cara, sobretemas moi coñecidos para o alumnado adulto.


Con este criterio avaliarase a comprensión da ideaxeral de mensaxes breves e conversas sobre temaspróximos ao alumnado adulto, sempre que se emitancunha pronunciación estándar e facendo uso dasestratexias básicas de comprensión das mensaxesorais.

2. Comprender e dar instrucións e indicacións moibreves e sinxelas se se formulan amodo e articuladasclaramente, e reaccionar adecuadamente ante elas,aínda que sexan necesarias repeticións e aclara-cións e se teña que recorrer ao uso de estratexiasparalingüísticas.

Trátase de avaliar esencialmente que o alumnoadulto é capaz de seguir e dar instrucións moi bási-cas (como a de ir a un lugar ou comprender avisosbásicos). Valorarase que se fagan preguntas e sedean respostas para asegurar a comunicación. Osintercambios comunicativos poderán presentaralgunhas incorreccións sempre que non imposibili-ten a comunicación.

3. Comunicarse en conversas sinxelas que requi-ran o intercambio de experiencias persoais e de acti-vidades cotiás e de necesidade inmediata, mediantefrases memorizadas, breves e illadas, da linguaxeformal e informal. O alumno ou a alumna farasecomprender aínda que realice pausas para buscar asexpresións e as palabras menos habituais, sendocapaz de utilizar as estratexias que lle permitangarantir a comunicación.

Trátase de avaliar a capacidade de formular e res-ponder de maneira intelixible preguntas sinxelassobre as súas actividades da vida diaria, tempo libree lecer, relacións humanas e sociais habituais esobre as condicións atmosféricas. Valorarase a utili-zación dun repertorio léxico moi elemental pero pro-pio dos distintos temas abordados.

4. Formular invitacións e realizar propostas moisinxelas, reaccionando adecuadamente a elas, se selle fala a xeito e con claridade, e usando estruturaslingüísticas sinxelas dentro dun repertorio aprendi-do.

Con este criterio avaliarase a capacidade do alum-nado adulto de ofrecer e rexeitar, utilizando normasbásicas e sinxelas de cortesía. Valorarase a utiliza-ción adecuada das expresións relativas á expresióndo acordo, do desacordo, do interese, da posibilida-de e imposibilidade, así como a expresión de núme-ros, cantidades, horas e expresións temporais sinxe-las relacionadas co presente e co pasado.

5. Escribir notas e mensaxes moi breves e sinxelasrelativas a necesidades inmediatas.

Con este criterio preténdese avaliar a capacidadedo alumnado adulto de escribir textos breves moisinxelos con información de inmediata necesidade(indicando horas, número, prezo...), empregandopalabras e expresións moi básicas de uso habitual, efrases e oracións simples e illadas, ou enlazadas conconectores elementais.

Bloque 2: nun lugar desta aulaA linguaxe literaria.

No segundo bloque do segundo módulo preténdeseachegar o alumnado adulto ao coñecemento da lite-ratura como sistema especial de comunicación, paraincrementar a súa capacidade de comprensión einterpretación de mensaxes escritas, mellorar o gus-to pola escoita e lectura de textos literarios, e forta-lecer o seu espírito crítico.

A lingua e a literatura son transmisoras de signifi-cados culturais e iso supón atender a aspectos comoo seu papel de depositarias e, ao mesmo tempo, con-formadoras dunha determinada visión do mundo eda sociedade. A lectura de fragmentos contextuali-zados e obras representativas das literaturas galegae castelá permitirá ao alumnado afondar nos senti-mentos, mergullarse nas fantasías e coñecer os gus-tos e as ideas da sociedade de cada época.

Neste bloque, os materiais e actividades propostosao alumnado xirarán preferentemente arredor dosmateriais literarios e os contidos da epígrafe 5, Aeducación literaria, terán especial importancia.

Contidos.


-Participación respectuosa e responsable en situa-cións de comunicación oral (diálogos, debates, colo-quios...) .

-Exposición de experiencias e argumentos decarácter persoal e descrición dos personaxes de tex-tos lidos ou vistos en películas ou documentais.

-Actitude crítica ante os usos orais que supoñendiscriminación social, racial, sexual ou de calqueraoutro tipo.

-Obtención de información xeral e específica detextos orais na lingua estranxeira sobre asuntoscotiáns e predicibles, procedentes de diferentesmedios audiovisuais e con apoio de elementos ver-bais e non verbais.

-Participación en situacións reais ou simuladas decomunicación na lingua estranxeira (conversas tele-fónicas, peticións, autopresentacións, identificaciónde obxectos, lugares ou persoas) en todo tipo de inte-raccións (parellas, grupos, equipos) dentro da aula,con pronuncia e entoación axeitadas para conseguira comunicación.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir.

-Uso de estratexias para discriminar as ideasimportantes das secundarias e así atopar as informa-cións significativas.

-Comprensión de textos descritivos propios da vidacotiá, dos medios de comunicación, (noticias, docu-mentais...) e do ámbito académico en distintossoportes.

-Compoñer textos facendo descricións físicas epsicolóxicas de personaxes.


-Uso de procedementos para compoñer os enun-ciados con estilo cohesionado, especialmentemediante a inserción de expresións explicativas e deconstrucións de participio e de xerundio.

-Composición de textos de intención literaria utili-zando algunhas das aprendizaxes adquiridas naslecturas.

-Interese por coidar a presentación dos textosescritos en soporte papel e dixital.

-Utilización progresivamente autónoma da biblio-teca do centro, das do contorno e de bibliotecas vir-tuais.

-Iniciativa para ler de xeito autónomo textos decerta extensión na lingua estranxeira.

-Comunicación persoal con falantes da linguaestranxeira mediante correspondencia postal ou uti-lizando medios informáticos: chats, e-mail, etc. Uti-lización das tecnoloxías da información e da comu-nicación para ler e transmitir información.


-Revisión dos elementos morfolóxicos básicos:substantivo, verbo, adxectivo, adverbio e preposi-ción.

-Emprego axeitado dos tempos verbais en cadaunha das linguas do ámbito.

-Recoñecemento do funcionamento sintáctico doverbo, identificando o suxeito e os complementos.Utilización dunha terminoloxía sintáctica básica.

-Recoñecemento dos distintos tipos de oraciónssimples.

-Aplicación de estratexias básicas para inferir,recordar, almacenar e ampliar o vocabulario activo.

-Uso das estruturas gramaticais (o pasado verbal) edas funcións máis habituais na lingua estranxeira.

-Recoñecemento e pronuncia de fonemas de espe-cial dificultade na lingua estranxeira.

-Recoñecemento e produción de patróns básicosde ritmo, entoación e acentuación de palabras e fra-ses na lingua estranxeira.


-Interese pola consulta das fontes de documenta-ción escrita e dixital nas tarefas de aprendizaxe

-Valoración do enriquecemento persoal que supóna relación física ou virtual con outras persoas.

-Coñecemento dos acontecementos culturaisdiversos de tipo histórico, aspectos xeográficos ouliterarios dos lugares onde se fala a lingua estranxei-ra, obtendo a información por diferentes medios(biblioteca, internet e outras tecnoloxías da informa-ción e da comunicación).


-Revisión dos principais xéneros e subxénerosliterarios a través de lecturas comentadas.

-Lectura, audición e/ou visionamento de obras efragmentos significativos da literatura narrativagalega e castelá.

-Lectura dramatizada e comentada de poemas eobras teatrais breves, recoñecendo os recursosempregados nelas (onomatopea, anáfora, metáfora,entre outras).

-Identificación dos elementos fundamentais dorelato literario (personaxes, acción, espazo, tempo...)

-Uso de estratexias para a comprensión das rela-cións entre cine e literatura: visionamento de pelícu-las, contextualización, identificación dos seus ele-mentos narrativos, lingüísticos e formais.


1. Identificar o tema, as ideas principais e assecundarias de diferentes textos, tanto orais comoescritos, en soporte papel ou dixital, dos ámbitossocial e académico vinculados á realidade do alum-nado adulto. Realizar tarefas de aprendizaxe seguin-do instrucións con progresiva autonomía.

Con este criterio preténdese comprobar se o alum-nado é capaz de comprender e relacionar mensaxespropias da vida cotiá (cartas, descrición de persoas,sentimentos….) e do ámbito académico, especial-mente do literario (noticias, documentais, textosdescritivos e dos medios de comunicación, webseducativas, enciclopedias…) en soporte papel oudixital. Tamén se é capaz de esquematizar e resumiro seu contido máis significativo e se segue as normase instrucións recibidas para a realización de tarefasde aprendizaxe.

2. Realizar exposicións orais sinxelas sobre temasde actualidade e próximos á experiencia do alumna-do adulto, coa axuda dos medios audiovisuais e dasTIC.

Con este criterio preténdese observar se o alumna-do adulto é capaz de presentar de forma clara e orde-nada informacións sobre temas de actualidade e doseu interese, seleccionando o mais importante. Valo-rarase o uso nas súas exposicións do apoio que pro-porcionan as TIC e os medios audiovisuais.

3. Compoñer textos, en soporte papel ou dixital,tomando como modelos textos literarios ou realizaralgunhas transformacións neses textos.

Avaliarase a capacidade para recrear ou imitarpoemas ou relatos utilizando determinados recursoscomo a rima ou o ritmo ou realizando algunha trans-formación neles. Terase en conta, máis que a calida-de literaria das producións, a utilización dos coñece-mentos adquiridos e o uso de pasos propios do pro-ceso (planificación, escritura do texto, revisión).



Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e aliteratura e as normas de uso para mellorar a súacomprensión, composición e revisión de textos.Atenderase especialmente aos mecanismos de cone-xión (a deíxe persoal, temporal e espacial), ao reco-ñecemento e uso correcto dos recursos literariosbásicos (onomatopea, anáfora, metáfora…) e aoemprego axeitado dos tempos verbais en todas aslinguas do ámbito. En canto ás normas ortográficas,revisaranse as regras xerais de acentuación e a orto-grafía do vocabulario máis usual, priorizando o usodos dicionarios e correctores ortográficos dos proce-sadores de texto.

5. Aplicar os coñecementos literarios adquiridospara mellorar a comprensión e a valoración de frag-mentos e obras lidos ou localizados a través das TIC.Valorarase especialmente a identificación dos temas emotivos da tradición literaria e a capacidade parasituar as obras lidas dentro do xénero correspondente.

Con este criterio preténdese avaliar se o alumnadoadulto comprende e valora textos representativos apartir de comentarios realizados na aula. Poraseespecial atención na identificación do xénero ousubxénero, na comprensión do tema, na identifica-ción dos personaxes e no tratamento do espazo e dotempo. Tamén se valorará a competencia para loca-lizar e seleccionar fragmentos de obras literariasadaptados aos intereses do alumnado adulto.

Criterios de avaliación en lingua estranxeira.

1. Intervir en conversas e simulacións relaciona-das coas experiencias persoais, cos plans e proxec-tos propios, con progresiva autonomía. Empregaran-se estruturas sinxelas, as expresións máis usuais, eunha pronuncia que non impida a comunicación.

Con este criterio trátase de valorar a capacidadedo alumnado adulto para participar en situacións decomunicación oral que impliquen a comprensión e aexpresión de mensaxes. Estas conversas poderán seras habituais de clase (pedir información e aclara-ción, pedir permiso, traballar en grupo, etc.) e ascreadas polo profesor (simulacións, comunicaciónsmediante as novas TIC, etc.) As mensaxes poderánser aínda titubeantes, incluír un léxico reducido econter erros morfosintácticos.

2. Reformular na lingua propia o sentido dun tex-to en lingua estranxeira, oral ou escrito, sobre temaspreviamente estudados na aula, para facelo com-prensible a interlocutores que descoñecen esa lin-gua.

Con este criterio avalíase a capacidade de mediarentre persoas interlocutoras que non poden enten-derse polo descoñecemento da lingua, facendo equi-

valencia dunha lingua a outra ou dando explicaciónsdo significado do texto.

3. Comprender a información xeral e a específicade textos escritos sinxelos de extensión variada. Oalumnado demostrará a súa comprensión a travésdunha tarefa específica.

A través deste criterio avaliarase se o alumnadoadulto é capaz de comprender textos escritos(correspondencia, anuncios, folletos de diverso tipo,narracións sinxelas, artigos de revistas, páxinasweb, etc.), aplicando estratexias de lectura. Entreoutras, utilizaranse a aplicación de regras de forma-ción de palabras, os coñecementos transferidos daslinguas que coñece ou vinculados a outras áreas docurrículo das persoas adultas e a inferencia dos sig-nificados polo contexto.

4. Escribir, na lingua estranxeira, a partir dunmodelo, correspondencia persoal moi breve e sinxe-la sobre temas da vida cotiá ou de inmediata necesi-dade.

Con este criterio avalíase a capacidade do alumna-do para escribir, en papel ou soporte dixital, notas,cartas persoais, postais, felicitacións e correos elec-trónicos moi sinxelos e breves, que conteñan infor-mación cotiá ou de primeira necesidade. Isto farasea partir de modelos previos, usando as fórmulas máisbásicas de saúdo e despedida, adaptando a presen-tación ao tipo de texto e usando frases e oraciónssimples e illadas ben estruturadas e cunha orde lóxi-ca, dentro dun repertorio xa aprendido.

5. Aplicar os coñecementos sobre a linguaestranxeira e as normas de uso lingüístico pararesolver problemas de comprensión oral e escrita, epara compoñer e revisar de maneira cada vez máisautónoma os textos propios.

Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e asnormas de uso estudadas para mellorar a súa com-prensión de mensaxes orais en lingua estranxeira, ea composición e revisión de textos

6. Seleccionar exemplos de aspectos sociais, cul-turais, históricos, xeográficos ou literarios propiosdos países onde se fala a lingua estranxeira, mos-trando interese por coñecelos.

A través deste criterio preténdese avaliar o coñe-cemento dos trazos máis importantes e característi-cos da sociedade, cultura, historia, xeografía e lite-ratura dos países onde se fala a lingua estranxeira,valorando especialmente o respecto intercultural.

Nivel II.

Módulo 3.

Bloque 1: imos ao quiosco.

Os medios de comunicación.

O ámbito lingüístico ten como finalidade funda-mental o desenvolvemento da competencia comuni-


cativa do alumnado e da capacidade de interaccio-nar nas diversas situacións de comunicación. Asociedade actual posúe unha suficiencia extraordi-naria para producir e consumir mensaxes e imaxesque chegan a través dos medios de comunicación,construíndo un poderoso vehículo de expresión,coñecemento e transformación da realidade, podén-dose converter nun medio de manipulación do pen-samento. Por todo iso, é imprescindible potenciar noalumnado, a través da análise e valoración das men-saxes dos medios, un xuízo crítico e unha reflexióncon que poida alcanzar un criterio propio e unhavisión crítica da realidade, a través dun conxunto deestratexias básicas: seleccionar información, anali-zala, distinguir feitos de opinións, relacionar, etc.

Os contidos que marcarán as pautas deste bloquee que servirán de núcleos organizadores son os rela-cionados coa comprensión de textos e produtos enxeral dos medios de comunicación escrita e audiovi-sual, coa súa análise, e coa construción de textosseguindo as características formais dos que apare-cen neses medios.

Contidos.

1. Escoitar, falar e conversar.

-Comprensión de textos propios dos medios decomunicación audiovisual con especial atención ásentrevistas e noticias.

-Uso de estratexias para lograr a comprensión e avaloración crítica da comunicación televisiva eradiofónica coas súas características propias.

-Comprensión de textos orais do ámbito académi-co, como presentación de tarefas e de instruciónspara a súa realización.


-Colaboración en actividades de aprendizaxe indi-viduais ou compartidas, especialmente nas que fanreferencia ao modo de organizar a actividade, aachega de informacións útiles para o traballo encomún e a exposición de informes sobre as tarefasrealizadas.

-Participación en conversas e simulacións sobretemas de actualidade recollidos dos medios decomunicación.

-Na lingua estranxeira escoita, identificación ecomprensión de información xeral e específica demensaxes sinxelas, de progresiva dificultade, cara acara ou emitidas por medios audiovisuais sobretemas concretos e coñecidos, pronunciados con len-titude e claridade.


-Participación en conversas e simulacións sobretemas cotiáns e de interese persoal con diversos finscomunicativos na lingua estranxeira.

2. Ler e escribir.

-Recoñecemento e comprensión de textos dosmedios de comunicación en soporte papel ou dixital,como noticias, entrevistas, editoriais e crónicas,recoñecendo as diferenzas entre información e opi-nión.

-Estratexias para a análise de textos publicitariosdos medios de comunicación escritos, dos elementosque se empregan neles e as súas mensaxes explíci-tas e implícitas.

-Composición de textos coas características for-mais usadas nos xéneros propios dos medios decomunicación.

-Análise dos diversos puntos de vista usados nosdistintos medios de comunicación escritos e virtuaispara transmitir a mesma información.

-Interese pola presentación coidada dos textosescritos, en soporte papel e dixital, utilizando ade-cuadamente a ortografía e os signos de puntuación.

-Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes quesupoñan calquera tipo de discriminación, con espe-cial atención ás procedentes de reportaxes, crónicasou entrevistas dos medios de comunicación.

-Identificación dos elementos formais e recoñece-mento dalgunhas características e convencións dalinguaxe dos medios de comunicación.

-Interese ante as tecnoloxías da comunicación eactitude crítica ante o seu uso.

-Comprensión da información xeral e específica detextos auténticos na lingua estranxeira, en soportepapel e dixital, sobre temas cotiáns de interese xerale relacionados con contidos doutras áreas do currí-culo.

-Produción guiada de textos sinxelos e estrutura-dos na lingua estranxeira, con algúns elementos decohesión para marcar con claridade a relación entreideas, e utilizando estratexias básicas no proceso decomposición escrita (planificación, textualización erevisión de borradores) que axuden á reflexión sobreo proceso de escritura.


-Coñecemento das diferenzas entre usos formais einformais da lingua a través dos distintos medios decomunicación e consciencia das situacións comuni-cativas en que resultan adecuados.

-Identificación e uso das variacións (fórmulas deconfianza e de cortesía) que adoptan as formas deíc-ticas en relación coa situación.

-Revisión dos conectores textuais de orde, de con-traste e explicativos, e recoñecemento e uso dos dis-


tributivos e de causa, usados frecuentemente nosmedios de comunicación.

-Recoñecemento e uso coherente das formas ver-bais nos textos.

-Coñecemento das funcións sintácticas caracterís-ticas das clases de palabras, cara á mellora dasestruturas na construción e revisión de textos, conemprego dunha terminoloxía sintáctica axeitada.

-Uso de procedementos para compoñer enunciadoscohesionados.

-Identificación e revisión da estrutura do texto entextos de carácter informativo e publicitario.

-Uso de estratexias para a organización do traballopersoal, da autoavaliación e da autocorrección paraprogresar na aprendizaxe.

-Na lingua estranxeira, uso progresivamente autó-nomo de expresións comúns, frases feitas e léxicosobre temas de interese persoal e xeral, temascotiáns e temas relacionados coas áreas temáticas.

-Uso de estruturas e funcións asociadas a diferen-tes situacións de comunicación na lingua estranxei-ra.


-Coñecemento xeral e concreción no marco penin-sular das causas que contribúen á formación, expan-sión, transformación, minorización, substitución enormalización das linguas, con manexo e interpreta-ción de mapas, táboas, textos e información dosmedios e tecnoloxías da comunicación.

-Comprensión da situación sociolingüística galegaa través da abordaxe dos fenómenos de contacto delinguas (bilingüismo e diglosia) desenvolvendo pro-xectos de traballo que teñan como referencia os dis-tintos medios de comunicación en diversos soportes.

-Comprensión e análise do uso das dúas linguas dacomunidade autónoma nos medios de comunicación.

-Identificación dos trazos comúns e das diferenzasmáis significativas que existen entre os costumes,usos, actitudes e valores da sociedade cuxa lingua seestuda e os propios de Galicia.

-Na lingua estranxeira, uso apropiado desde opunto de vista sociocultural de fórmulas lingüísticasen situacións concretas de comunicación paraexpresar matices semánticos como cortesía, acordo,discrepancia, etc.

5. Educación literaria.

-Lectura e valoración de textos literarios (artigos,ensaios, contos) aparecidos nos medios de comuni-cación.

-Análise dos elementos propios da narración e doteatro (espazo, tempo, acción, personaxes, etc.) enproducións televisivas.

-Lectura de obras relacionándoas cos grandesperíodos e autores da literatura a partir da IdadeMedia ata o século XVI.

-Recitación de poemas, comparando o tratamentode certos temas recorrentes en distintos períodosliterarios.

-Lectura de relatos, observando a transformaciónda narrativa desde a épica medieval en verso ánarración en prosa, e do heroe ou heroína como per-sonaxe de novela, ata o século XVI.

-Lectura dramatizada de obras teatrais breves e defragmentos representativos do teatro clásico espa-ñol.

-Composición de textos de intención literaria.



1. Identificar o tema, a idea principal e as secun-darias de textos propios dos medios de comunica-ción e da publicidade, así como sintetizar o contidofundamental dunha exposición académica oral.

Con este criterio comprobaremos se o alumnadoadulto pode identificar a idea fundamental e máis ainformación relevante dos textos propios dos mediosde comunicación e da publicidade. Debe servirtamén para avaliar a súa comprensión de textosexpositivos propios do ámbito académico a través darealización de resumos e esquemas.

2. Realizar exposicións orais sinxelas sobre temasde actualidade próximos á experiencia do alumnadoadulto. Contrastaranse os diferentes puntos de vistae as opinións expresadas nos medios de comunica-ción e nas mensaxes publicitarias. Avaliarase taména participación en traballos colaborativos e en simu-lacións (de entrevistas, de anuncios de publicidade),respectando as regras correspondentes.

Con este criterio comprobarase se o alumnadoadulto é capaz de expoñer oralmente informaciónsde actualidade, así como de participar en traballoscolaborativos e realizar informes académicos. Valo-rarase se utiliza un guión previamente elaborado emantén a atención do auditorio coa axuda de pausase inflexións da voz, da linguaxe non verbal e dosmedios audiovisuais e das TIC.

3. Producir textos propios dos medios de comuni-cación (noticias, editoriais, entrevistas, crónicas,cartas ao director) e dos ámbitos social e académico.Usaranse con autonomía os modelos propostos naaula. Valoraranse especialmente a planificación e arevisión deses textos, así como a súa coherencia ecohesión e a riqueza do léxico empregado.

Con este criterio búscase avaliar a capacidade doalumnado adulto para producir textos seguindo ascaracterísticas formais dos propios dos medios decomunicación e se segue os pasos da escrita compo-


sitiva: planificar, xerar e organizar as ideas, e revi-sar realizando sucesivas versións.

4. Utilizar os coñecementos sobre a lingua e asnormas do uso lingüístico para mellorar a compren-sión dos propios textos e para compoñelos e revisa-los de xeito progresivamente autónomo.

Con este criterio comprobarase como se usa areflexión sobre a lingua e as normas de uso paramellorar a comprensión e a composición e revisióntextuais. Atenderase ás variacións sociais da deíxe(fórmulas de confianza e cortesía), conectores distri-butivos, de orde, de contraste, explicación e causa;valores e uso das formas verbais; recoñecemento dasfuncións características das clases de palabras;construción de enunciados cohesionados; a compa-ración de formas e funcións das palabras nas linguasque estuda e coñece. Terase en conta a puntuacióncomo recurso de cohesión, o uso da raia e da parén-tese en incisos e os usos expresivos das comiñas.

5. Utilizar os medios de comunicación para com-prender e analizar o uso das dúas linguas na comu-nidade autónoma. Recoñecer as causas da diversi-dade lingüística e dos procesos sociolingüísticos.

Avalíase a través deste criterio o recoñecementodas circunstancias que actúan na conformación eevolución social das linguas, especialmente das danosa comunidade, facendo análises dos distintosprogramas que ofrecen os medios de comunicaciónaudiovisual e as publicacións escritas, sobre a quenvan dirixidos e a lingua que usan, a través de mapasconceptuais, esquemas e resumos.

6. Ler, escoitar ou ver con regularidade obras lite-rarias ou adaptacións delas e desenvolver o criteriolector. Expoñer a opinión persoal sobre a lectura ouo visionamento realizados. Valorarase se o alumnadoadulto identifica a estrutura das obras, o seu puntode vista e a linguaxe utilizada.

Este criterio está dirixido a coñecer a competencialectora do alumnado adulto no ámbito literario a tra-vés da lectura persoal ou o visionamento de obrascompletas, de fragmentos, artigos de carácter litera-rio ou adaptacións traballadas na aula.


1. Identificar a idea principal e os detalles rele-vantes de textos e mensaxes orais sinxelas sobretemas coñecidos e próximos á experiencia do alum-nado adulto, emitidos con claridade, cara a cara oupor medios técnicos (radio, televisión, etc.).

Con este criterio preténdese avaliar a capacidadepara seguir instrucións, comprender avisos, diálogosou exposicións breves sobre temas coñecidos (lecere tempo libre, preferencias, experiencias persoais,organización da aula) cunha pronunciación estándare utilizando as estratexias básicas de comprensióndas mensaxes orais.

Preténdese tamén avaliar que o alumnado é capazde comprender detalles concretos e relevantes

(horas, números, letras, accesos básicos aos lugarespúblicos...) para o obxectivo comunicativo, relativosa accións, acontecementos e necesidades cotiás entempos presente e pasado.

2. Comprender a información xeral e os datos máisrelevantes de textos escritos auténticos, de exten-sión variada e sinxelos, e próximos ao alumnadoadulto.

Mediante este criterio valorarase a capacidadepara comprender diferentes tipos de textos escritossinxelos (narrativos, descritivos, argumentativos)que traten temas de interese xeral, aplicando asestratexias de lectura coñecidas e outras novas,como a identificación do tema por medio de elemen-tos textuais e paratextuais.

3. Expresarse intelixiblemente e solicitar a colabo-ración do interlocutor e responder igualmente á peti-ción deste para asegurar a comprensión e o mante-mento da comunicación.

Con este criterio trátase de verificar, en todas astarefas de interacción oral, que se é capaz de mobi-lizar recursos lingüísticos, como a utilización deexpresións memorizadas fixas para pedir que llefalen a un máis a modo, que lle repitan o que lledixeron, ou que lle soletreen unha palabra que nonse entendeu.

4. Escribir de forma guiada textos diversos sinxe-los e breves, coidando o léxico, as estruturas e oselementos de cohesión e coherencia, para remarcara relación entre as ideas e facelos comprensibles aolector.

Con este criterio preténdese valorar se o alumnadoadulto é capaz de comunicarse por escrito facendouso do rexistro adecuado. Os textos incluirán unhasintaxe simple e facilmente comprensible, un léxicolimitado pero apropiado ao contexto, e a ortografía ea puntuación correctas.

5. Aplicar os coñecementos sobre a linguaestranxeira e as normas de uso lingüístico pararesolver problemas de comprensión oral e escrita, ecomo instrumento de autocorrección e autoavalia-ción, para compoñer e revisar de maneira cada vezmáis autónoma os textos propios.

Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e asnormas de uso estudadas para mellorar a súa com-prensión de mensaxes orais en lingua estranxeira, epara compoñer e revisar mellor os seus propios tex-tos.

Bloque 2: @puntonós.

As TIC como ferramenta de aprendizaxe da lingua.

O traballo neste bloque, iniciado xa no bloque 2 domódulo primeiro, céntrase tamén no emprego activodas tecnoloxías da información e da comunicación, eten como obxectivo que o alumnado adulto sexacompetente no tratamento da información dixital.


Cómpre aprender ao alumnado a utilizar unha seriede ferramentas que hoxe en día se presentan ensoportes variados e que lles permitirán mellorar assúas habilidades para obter e expresar informaciónsignificativa.

A lingua mesma é a ferramenta con que se abordaa crecente información de que se dispón. O coñece-mento dos sistemas e modo de operar das tecnolo-xías da información e da comunicación (TIC) e doseu uso debe capacitar o alumnado para unha axei-tada xestión da información atendendo ás distintasfinalidades prácticas, persoais e profesionais. Nece-sitaranse estratexias para organizar, relacionar e sin-tetizar esta información e tamén para prepararnospara os novos avances tecnolóxicos que se aveciñan.

Neste bloque, as epígrafes Comunicación escrita:ler e escribir e Lingua e sociedade terán unha espe-cial relevancia.

Contidos.

1. Comunicación oral. Escoitar, falar e conversar.

-Comprensión de mensaxes orais dos medios decomunicación audiovisual (radio, televisión, inter-net), con especial atención ás crónicas e reportaxes.

-Exposición planificada, clara e ordenada sobretemas de actualidade, contrastando diferentes pun-tos de vista e opinións neles expresadas e axudándo-se dos medios audiovisuais e das TIC.

-Comprensión de textos orais do ámbito académi-co, como intervencións en simposios ou exposiciónsorais de temáticas variadas.


-Utilización de estratexias encamiñadas á realiza-ción de tarefas individuais ou en grupo coa utiliza-ción das tecnoloxías da información e da comunica-ción (achega de informacións, exposicións, infor-mes...).

-Comprensión de instrucións en contextos reais esimulados na lingua estranxeira.

-Produción oral de descricións, narracións e expli-cacións breves sobre acontecementos, experienciase coñecementos diversos na lingua estranxeira.


2. Ler e escribir.

-Comprensión de textos propios da vida cotiá e dasrelacións sociais en ámbitos próximos á experienciado alumnado, como mensaxes de chat e de correoelectrónico, normas e instrucións de uso.

-Comprensión de textos do ámbito académico,atendendo especialmente aos de carácter instrutivoe expositivo (incluídos webs educativas e informa-

cións de dicionarios, glosarios e enciclopedias endiversos soportes).

-Utilización da composición escrita como fonte deinformación e aprendizaxe, como forma de comuni-car experiencias, opinións e coñecementos propios,e como forma de regular a conduta.

-Estratexias para a utilización autónoma da biblio-teca e das TIC, tanto para obter, organizar e selec-cionar información, como para empregala comomodelos para a composición escrita.

-Uso das TIC para elaborar textos escritos ben pre-sentados e correctos, aproveitando as posibilidadesdos procesadores de textos, correctores ortográficos,etc.

-Na lingua estranxeira, uso de distintas fontes, ensoporte papel, dixital ou multimedia, para obterinformación co fin de realizar tarefas individuais ouen grupo.

-Comunicación persoal con falantes da linguaestranxeira mediante a correspondencia postal ouutilizando medios informáticos: chats, e-mail, etc.


-Identificación e uso reflexivo dos mecanismos dereferencia interna, tanto gramaticais como léxicos,especialmente as nominalizacións e os hiperónimosde significado abstracto.

-Recoñecemento e uso coherente das formas ver-bais nos textos con especial atención aos valoresaspectuais e modais das perífrases verbais.

-Análise das funcións sintácticas característicasdas clases de palabras.

-Revisión dos distintos tipos de oracións simples.

-Coñecemento das normas de puntuación en rela-ción coa cohesión sintáctica, e das normas ortográfi-cas, con aprecio dos seus valores funcionais esociais.

-Uso de estratexias para a organización do traballopersoal para progresar na aprendizaxe.

-Interpretación e aproveitamento das informaciónslingüísticas que ofrecen os dicionarios interactivos eos correctores ortográficos dos procesadores de tex-tos.

-Na lingua estranxeira, aplicación de diferentesestratexias para organizar, adquirir, lembrar e utili-zar léxico.

-Organización e uso, cada vez máis autónomo, derecursos para a aprendizaxe (dicionarios, libros deconsulta, bibliotecas ou tecnoloxías da informacióne da comunicación) para a aprendizaxe da linguaestranxeira.

-Confianza e iniciativa para expresarse oralmentee na escrita na lingua estranxeira.



-Coñecemento xeral da formación da lingua galegae das distintas etapas da súa historia social ata oséculo XIX, con manexo de textos da época e deinformación tomados dos medios e tecnoloxías dacomunicación.

-Comprensión da situación sociolingüística galegaa través do estudo dos fenómenos de contacto de lin-guas (conflito lingüístico, interferencias), desenvol-vendo proxectos de traballo, con emprego das TIC,que permitan abordar os prexuízos lingüísticos.

-Comprensión e análise do uso das dúas linguas dacomunidade autónoma nas TIC.

-Coñecemento dos elementos culturais máis signi-ficativos dos países onde se fala a lingua estranxei-ra: literatura, arte, música, cine, obtendo a informa-ción por diferentes medios (a biblioteca, a prensa, ainternet e outras tecnoloxías da información e dacomunicación).

-Interese e iniciativa por comunicarse con falantesou aprendices da lingua estranxeira utilizandosoporte papel ou medios dixitais.


-Localización en bibliotecas virtuais ou noutraspáxinas web de fragmentos de obras literarias dosséculos XVI ao XVIII.

-Lectura de obras relacionándoas cos grandesperíodos e autores da literatura a partir do séculoXVI e ata o século XVIII.

-Recitación de poemas valorando a función doselementos simbólicos e dos recursos retóricos emétricos do texto.

-Lectura de relatos, observando a transformaciónda narrativa en prosa desde o século XVI ata o sécu-lo XVIII, e do heroe ou heroína personaxes desasnovelas.

-Lectura dramatizada de obras teatrais, recoñecen-do algunhas características temáticas e formais.

-Utilización progresivamente autónoma das biblio-tecas virtuais.

-Consulta de páxinas dixitais sobre talleres litera-rios e participación neles.



1. Seleccionar e analizar criticamente a informa-ción relevante en textos orais e escritos en diferen-tes soportes, para usala nas producións propias,especialmente en traballos académico adecuados aonivel.

Con este criterio valorarase a capacidade do alum-nado adulto para usar os recursos da biblioteca do

centro, os medios audiovisuais e as TIC (dicionarios,buscadores, bibliotecas e enciclopedias virtuais...).Comprobarase se o alumnado adulto pode extraer ecomparar a información relevante de diversas fontese integrala nos seus traballos.

2. Realizar explicacións orais sinxelas sobre temasde actualidade próximos á experiencia do alumnadoadulto con axuda dos medios audiovisuais e das TIC.Avaliarase tamén a participación en traballos cola-borativos e en simulacións (de entrevistas, de anun-cios de publicidade), respectando as regras corres-pondentes.

Con este criterio trátase de observar se os alumnose as alumnas adultas son capaces de explicar efacerse entender sobre aquilo que esperte o seu inte-rese da realidade que os rodea. Valorarase a utiliza-ción dos medios audiovisuais e das TIC como apoioás explicacións e a participación en traballos cola-borativos.

3. Escribir textos propios da vida cotiá (normas einstrucións de uso, correos electrónicos, interven-cións en chats...), textos propios das relaciónssociais, dos medios de comunicación e do ámbitoacadémico, tendo como referencia os modelos pro-postos na aula e expresando con claridade as propiasopinións razoadas. Planificar e revisar autonoma-mente os ditos textos para asegurar a súa coheren-cia, cohesión, corrección e precisión léxica.

Con este criterio preténdese valorar se a redaccióndas producións do alumnado se axusta ás propieda-des textuais e se dominan as técnicas fundamentaisda escrita comparativa. Permitirá comprobar, tamén,se se coida a presentación e se se aproveitan eficaz-mente ferramentas como os dicionarios en diferentessoportes, buscadores de internet, correctores orto-gráficos, procesadores de textos e outros programasinformáticos.

4. Utilizar os coñecementos sobre a lingua e asnormas do uso lingüístico, utilizando a terminoloxíalingüística axeitada, para mellorar a comprensión epara compoñer e revisar de xeito autónomo os pro-pios textos.

Con este criterio procúrase comprobar como se usaa reflexión sobre a lingua e as normas de uso para amellora da comprensión e máis da composición erevisión textuais. Permitirá avaliar que se coñece eusa a terminoloxía básica para seguir e dar explica-cións e instrucións nas actividades gramaticais, osmecanismos de referencia interna gramaticais eléxicos; valores de subxuntivo e perífrases verbaisde uso máis frecuente; as funcións característicasdas distintas clases de palabras; clases de predica-dos e oracións simples. Comprobarase a consolida-ción do coñecemento práctico das normas ortográfi-cas e tipográficas. Valorarase a progresiva autono-mía na obtención de información gramatical decarácter xeral nos dicionarios interactivos e oscorrectores ortográficos dos procesadores de textos.


5. Utilizar a información que ofrecen as TIC paracomprender e analizar o uso das linguas de Galicia.Identificar as causas e as consecuencias dos feitosmáis relevantes da historia social da lingua galega;extraer os trazos principais que definen a actualsituación sociolingüística de Galicia, analizando cri-ticamente os condicionamentos da valoración e o usosocial do galego.

Con este criterio avaliarase a comprensión das cir-cunstancias que definen as diferentes etapas da his-toria social da lingua galega co fin de afirmala comopropia de Galicia e entender mellor a súa situaciónactual, analizando o uso que se fai do castelán e dogalego nas distintas informacións aparecidas nasTIC.

6. Elaborar textos de intención estética a partir dosmodelos lidos, comprendendo os recursos expresivosque se empreguen. Situar os autores relevantes e assúas obras no seu contexto histórico e literario. Rea-lizar un traballo de información e de síntese.

Con este criterio preténdese comprobar se o fenó-meno literario se comprende como unha actividadecomunicativa nun contexto histórico determinado.Avaliarase a implicación en obradoiros literarios de(re)creación a partir dos textos lidos na aula e, ade-mais, a realización, en soporte papel ou dixital, duntraballo persoal de síntese.


1. Comprender os puntos principais e os detallesrelevantes en mensaxes e anuncios públicos sinxe-los, transmitidos por medios técnicos ou de viva voz,que conteñan instrucións, indicacións ou outrainformación relativa a situacións de necesidadeinmediata.

Mediante este criterio preténdese avaliar que oalumnado é capaz de comprender detalles concretose relevantes (horas, números, letras, accesos básicosaos lugares públicos...) para o obxectivo comunicati-vo, relativos a accións, acontecementos e necesida-des da vida cotiá.

2. Intervir en conversas e simulacións relaciona-das coas experiencias persoais, cos plans e proxec-tos propios, con progresiva autonomía. Empregaran-se estruturas sinxelas, as expresións máis usuais, eunha pronunciación que non impida a comunica-ción.

Con este criterio trátase de valorar a capacidadedo alumnado adulto para participar en situacións decomunicación oral que impliquen a comprensión e aexpresión de mensaxes. Estas conversas poderán seras habituais de clase (pedir información e aclara-ción, pedir permiso, traballar en grupo, etc.) e ascreadas polo profesor (simulacións, comunicaciónsmediante as novas TIC, etc.) As mensaxes poderánser aínda titubeantes, incluír un léxico reducido econter erros morfosintácticos.

3. Utilizar as tecnoloxías da información e a comu-nicación dunha maneira cada vez máis autónomapara buscar información, escribir textos a partir demodelos, enviar e recibir mensaxes de correo elec-trónico e para establecer relacións persoais orais eescritas.

Mediante este criterio trátase de avaliar a capaci-dade do alumnado adulto de utilizar as tecnoloxíasda información e da comunicación para comunicar-se e aprender en actividades habituais da aula epara establecer novas relacións persoais. As comu-nicacións tratarán sobre temas familiares para oalumnado adulto previamente traballados.

4. Escribir descricións moi breves e básicas delugares, obxectos e persoas mediante frases e ora-cións sinxelas, e co léxico propio da descrición decaracterísticas físicas e psicolóxicas elementais peroprecisas.

Con este criterio preténdese valorar a capacidadedo alumnado adulto para facer descricións elemen-tais sobre lugares e obxectos familiares utilizandoun repertorio lingüístico sinxelo pero amplo.

5. Narrar de forma sinxela e breve feitos e expe-riencias, así como expoñer plans e presentar proxec-tos de xeito moi elemental e relacionados con temascotiáns.

Con este criterio téntase avaliar a capacidade deredactar textos sinxelos e breves sobre acontece-mentos, actividades, plans e proxectos relativos aasuntos cotiáns ou de interese persoal, usando unhaserie de frases e oracións sinxelas enlazadas conconectores simples nas cales, aínda que poida habererros ortográficos, quede claro o que se intenta dicir.

6. Recoñecer os aspectos culturais máis importan-tes dos países onde se fala a lingua estranxeira estu-dada, destacando as características máis significati-vas dos costumes, normas, actitudes e valores desasociedade e valorando positivamente os patróns cul-turais distintos aos propios.

A través deste criterio valorarase se o alumnadoadulto é capaz de identificar nos textos orais e escri-tos algúns trazos característicos da cultura dos paí-ses onde se fala a lingua estranxeira, se os pode des-cribir de maneira sinxela e se amosa respecto poreles.

Módulo 4.

Bloque 1: as cousas de palacio.

A comunicación persoal e profesional.

O obxectivo do ámbito da comunicación é desen-volver a capacidade de comprender e de sabercomunicarse nas diversas situacións e contextos davida. A linguaxe ten un papel fundamental nodesenvolvemento integral da persoa, nas súas rela-cións consigo mesma e nas súas relacións e posibili-dades sociais e profesionais. É tamén o instrumento


imprescindible para entender e explicar o mundo, eintentar a súa transformación.

Neste bloque facilitaranse ao alumnado estratexiaspara a consecución da súa autonomía persoal e dasúa capacitación para integrarse como compoñentepleno na sociedade, a través dun uso máis maduroda linguaxe, especialmente en contextos laborais.

Os contidos máis importantes deste bloque son osrelativos ao perfeccionamento das técnicas de com-prensión e composición de textos propios, especial-mente dos que debe usar nas súas relacións sociaise profesionais.

Contidos.


-Comprensión de textos procedentes dos mediosde comunicación, como debates ou faladoiros.

-Participación activa en diversas situacións decomunicación reais ou simuladas (entrevistas de tra-ballo, etc.) onde se transmita información e seexpresen opinións, ofrecendo argumentos e respec-tando as normas que rexen a interacción oral organi-zada.

-Valoración do diálogo como medio de resoluciónde conflitos, intervencións orais respectuosas conquen nos rodea e actitude de cooperación en situa-cións de aprendizaxe compartida.

-Desenvolvemento de habilidades de comunica-ción asertiva, en especial, á hora de rexeitar peti-cións e propostas cando sexa conveniente.

-Utilización da lingua para tomar consciencia doscoñecementos, as ideas e os sentimentos propios ealleos para regular a propia conduta.

-Participación en actividades de aprendizaxe com-partida para fomentar estratexias de cooperación erespecto.

-Na lingua estranxeira, escoita, identificación ecomprensión do significado xeral e específico deconversas sinxelas sobre temas coñecidos, presenta-dos de forma clara e organizada, co fin de contestarpreguntas ou cuestións sobre temas coñecidos.

-Participación activa en conversas e simulaciónssobre temas cotiáns e de interese persoal con diver-sas fins comunicativas na lingua estranxeira.

2. Ler e escribir.

-Uso de estratexias para a comprensión de textospropios da vida cotiá e das relacións sociais, comodisposicións legais e folletos, contratos ou corres-pondencia institucional ou comercial, e textos dosmedios de comunicación, atendendo especialmenteaos xéneros de opinión como editoriais, columnas,etc.

-Composición de textos propios da vida cotiá e dasrelacións sociais como foros, blogs, solicitudes e ins-tancias, reclamacións, currículos, etc.

-Composición de textos propios dos xéneros dosmedios de comunicación, como cartas ao director,artigos de opinión, etc., en soporte papel ou dixital.

-Detección do tema e dos subtemas dun texto argu-mentativo, análise dos argumentos.

-Utilización da composición escrita como fonte deinformación e aprendizaxe, como forma de comuni-car as experiencias e os coñecementos propios.

-Dominio das normas de presentación dos textosescritos citados, tanto en soporte papel como dixital,e respecto polas normas gramaticais, ortográficas etipográficas.

-Comunicación persoal con falantes da linguaestranxeira a través de correspondencia postal ouutilizando medios informáticos.

-Presentación coidada dos textos escritos, ensoporte papel e dixital, utilizando correctamente aortografía e os signos de puntuación na linguaestranxeira.


-Coñecemento dos diferentes rexistros e dos facto-res que inciden no uso da lingua en distintos ámbi-tos sociais e valoración da importancia de usar orexistro adecuado segundo as circunstancias dasituación comunicativa.

-Revisión da adecuación de textos alleos e pro-pios, con especial atención ás formas de expresiónda subxectividade e ao enfoque do tema, sobre todoen exposicións e argumentacións.

-Identificación e uso reflexivo de distintos proce-dementos de conexión nos textos, con especial aten-ción a conectores de causa, consecuencia, condicióne hipótese.

-Recoñecemento e uso coherente da correlacióntemporal na coordinación e subordinación de ora-cións e no discurso relatado (paso de estilo directo aindirecto).

-Distinción entre forma (categoría gramatical) e afunción das palabras.

-Coñecemento e uso reflexivo das normas ortográ-ficas, empregando os termos apropiados na explica-ción sobre o seu uso (sílaba tónica, til diacrítico,etc.) e apreciando o seu valor social e a necesidadede cinguirse á norma lingüística.

-Análise e reflexión sobre o uso e o significado dediferentes formas gramaticais mediante compara-ción e contraste coas linguas que coñece.

-Uso de estratexias de autoavaliación e autoco-rrección, aceptando o erro como parte do proceso deautoaprendizaxe.

-Na lingua estranxeira, uso de expresións comúns,frases feitas e léxico sobre temas de interese persoale xeral, temas cotiáns e temas relacionados coasáreas temáticas de estudo.


-Recoñecemento e produción autónoma de dife-rentes patróns de ritmo, entoación e acentuación depalabras e frases na lingua estranxeira.


-Coñecemento xeral das distintas etapas da histo-ria social da lingua galega desde comezos do séculoXX. Análise e comprensión das causas e consecuen-cias dos feitos máis relevantes.

-Recoñecemento e valoración dos principais fenó-menos que caracterizan as variedades xeográficasdas linguas e da función da lingua estándar.

-Consciencia da necesidade e das potencialidadesde enriquecemento persoal e colectivo do uso norma-lizado da lingua galega, afirmando o plurilingüismo.

-Comprensión e análise do uso das dúas linguas dacomunidade autónoma nos documentos profesionaise administrativos de uso frecuente.

-Valoración da importancia da lingua estranxeiraen todos os eidos das relacións internacionais.

-Identificación das características máis significati-vas dos costumes, normas, actitudes e valores dasociedade cuxa lingua se estuda e relación cospatróns culturais existentes en Galicia.


-Lectura de novelas e relatos do século XIX engalego e en castelán.

-Recitación de poemas do século XIX, valorando afunción dos elementos simbólicos e dos recursosretóricos e métricos no poema.

-Lectura dramatizada de breves pezas teatrais oude fragmentos das épocas correspondentes en galegoe castelán, de carácter diverso, constatando algun-has innovacións nos temas e nas formas.

-Coñecemento das características xerais dos gran-des períodos da historia da literatura do século XIX.

-Composición de textos de intención literaria,especialmente líricos, como formas de expresión doseu mundo interior.

-Desenvolvemento da autonomía lectora e apreciopola literatura como fonte de pracer.

-Localización en bibliotecas, bibliotecas virtuais enoutras páxinas web de textos literarios do períodoestudado.


1. Identificar os temas e a organización de textostomados dos medios de comunicación (debates, fala-doiros) e de situacións comunicativas simuladas(entrevistas de traballo...). Participar de forma cons-trutiva en diversas situacións comunicativas (simu-lacións, traballos colaborativos...) respectando asregras que as rexen.

Este criterio pretende avaliar se o alumnado écapaz de buscar, localizar e seleccionar información

nos textos orais e escritos. Débese avaliar a capaci-dade para transcender o significado superficial eextraer inferencias directas, tema xeral e secunda-rios; avaliar se aplica as técnicas de organización deideas e se é capaz de participar activamente ensituacións de comunicación, respectando as regras evalorando o diálogo para a resolución de conflitos.

2. Planificar e realizar exposicións orais de traba-llos e de informacións de actualidade, contrastandoos diferentes puntos de vista e as opinións expresa-das en distintos medios audiovisuais.

A través deste criterio comprobarase se o alumna-do adulto é capaz de expoñer oralmente informa-cións de actualidade, traballos e informes académi-cos. Valorarase se utiliza un guión previamente ela-borado e mantén a atención do auditorio coa axudados medios audiovisuais e das TIC.

3. Compoñer textos propios da vida cotiá, das rela-cións profesionais e sociais e do ámbito académico.Tomaranse como referencia os modelos propostos naaula e expresaranse con claridade, coherencia,cohesión, corrección e precisión léxica as opiniónspropias. Valorarase especialmente se se planifican erevisan eses textos.

A través deste criterio valorarase se a redaccióndos textos do alumnado adulto (solicitudes, instan-cias, reclamacións, currículos, cartas ao director...)se axustan aos modelos propostos e se dominan astécnicas fundamentais da escrita: planificar, xerar eorganizar as ideas, e revisar a redacción. Tamén secomprobará se se coida a presentación (índices,tipos de letra, gráficos, mapas conceptuais, citas ebibliografía).

4. Utilizar os coñecementos sobre a lingua e asnormas do uso lingüístico para mellorar a compren-sión e para compoñer e revisar con autonomía ospropios textos.

Trátase de indagar con este criterio se se utilizanos coñecementos sobre a lingua e as normas de usoen relación coa comprensión, a composición e arevisión de textos. Atenderase ás variacións sociais(rexistros e factores de uso), a expresión da subxec-tividade (opinión, valoración, certeza, citas, etc.), ouso de conectores (causa, consecuencia, condición ehipótese), a construción de enunciados cohesiona-dos (construcións e oracións nominais, coordinacióne subordinación e paso de estilo directo a indirecto).Debe distinguirse a diferenza entre forma e funcióndas palabras e a comparación de formas e funciónsdas palabras nas linguas que coñece. Terase en con-ta a ortografía, a puntuación e o recoñecemento nasproducións propias dos erros considerándoos partedo proceso de aprendizaxe.

5. Comprender e analizar o uso das dúas linguasda comunidade nos distintos documentos de tipoprofesional e administrativo. Identificar as causas eas consecuencias dos feitos máis relevantes da his-toria social da lingua galega desde comezos do sécu-


lo XX; extraer os trazos principais que definen aactual situación sociolingüística de Galicia, anali-zando criticamente os condicionamentos da valora-ción e uso social do galego; utilizar as linguas dacomunidade con fluidez e normalidade nos máisdiversos contextos comunicativos.

Con este criterio preténdese avaliar, a través darecolla e análise de documentos de tipo profesionale administrativo recollidos no contorno (contratos detraballo, instancias, follas de reclamación, facturas,etc.), a comprensión do uso das dúas linguas naactualidade. Igualmente, das circunstancias quedefinen as diferentes etapas da historia social da lin-gua galega. Tamén se estimará a reflexión críticaante os prexuízos lingüísticos e mais a adopción deactitudes positivas cara ao uso normalizado da lin-gua.

6. Utilizar os coñecementos literarios estudadospara comprender mellor e valorar os fragmentos lite-rarios ou as obras lidos. Atenderase ao uso de temasrecorrentes, ao valor da linguaxe poética, xénerosutilizados, formas literarias e estilos.

Preténdese comprobar se o alumnado adulto asi-milou os coñecementos literarios e os utiliza paraavaliar o contido dun texto, a súa organización e asúa linguaxe. Valorarase especialmente a compren-sión dos temas recorrentes (amor, tempo, vida, mor-te), o recoñecemento de xéneros e a identificacióndos recursos retóricos.

Criterios de avaliación na lingua estranxeira.

1. Identificar a idea principal e os detalles rele-vantes de textos e mensaxes orais sinxelas sobretemas coñecidos e próximos á experiencia do alum-nado adulto, emitidos con claridade, cara a cara, oupor medios técnicos (radio, televisión, etc.).

Con este criterio preténdese avaliar a capacidadedo alumnado adulto para comprender mensaxesorais que traten sobre as necesidades materiais e asrelacións sociais, sensacións físicas e sentimentosou opinións das persoas adultas.

2. Intervir en conversas sinxelas e en simulacións,usando estratexias adecuadas aos diversos momen-tos da comunicación: inicio, mantemento e remate.O discurso será comprensible e adaptado ás caracte-rísticas da situación e á intención comunicativa.

Con este criterio valorarase a capacidade do alum-nado adulto para desenvolverse en conversaciónssinxelas con funcións diferentes (establecer rela-cións, expoñer, narrar e argumentar, describir e darinstrucións).

3. Usar as tecnoloxías da información e da comu-nicación de maneira autónoma con diferentes propó-sitos: buscar información, escribir textos sinxelos apartir de modelos, enviar e recibir mensaxes decorreo electrónico e establecer relacións persoaisorais e escritas.

Este criterio trata de valorar a capacidade de utili-zar as tecnoloxías da información e da comunicaciónpara comunicarse e aprender a través das activida-des habituais da aula e para establecer relaciónspersoais tanto orais como escritas.

4. Comprender correspondencia persoal breve enpapel ou soporte dixital, redactada en lingua están-dar e sinxela, que narre e describa acontecementos,sentimentos básicos ou desexos das persoas adultas.

Con este criterio preténdese verificar a capacida-de do alumnado para identificar as formas lingüísti-cas que expresan a intención de comunicación doremitente, comprender expresións fixas e conven-cións sinxelas e básicas, propias do tipo de texto, epoder reaccionar de xeito adecuado.

5. Comprender, de maneira suficiente, correspon-dencia formal breve para captar as informaciónsprincipais que conteña sobre cuestións básicas ourelacionadas co seu traballo.

Quérese avaliar con este criterio o coñecemento daestrutura das cartas formais (remitente, cabeceira,lugar e data; asunto, saúdo ao destinatario, corpo dacarta, despedida e sinatura), así como a capacidadede comprender un repertorio básico de expresiónsfixas de confirmación ou denegación, obriga, coñe-cemento, necesidade e permiso utilizadas para asolicitude dun traballo, a confirmación dun pedi-mento, a reserva dun hotel, etc., coa axuda dundicionario.

6. Dar información elemental escrita sobre a acti-vidade profesional, a formación, os hábitos e os inte-reses propios do alumnado adulto.

Mediante este criterio preténdese valorar a capaci-dade do alumnado para escribir información básica,como redactar un curriculum vitae esquemático,cubrir enquisas e cuestionarios breves, etc., sobre otraballo (profesión, horario, lugar de traballo...), osestudos, os hábitos (condicións de vida, horarios eactividades diarias) e os seus intereses (deportes,música...), dun xeito breve e sinxelo, usando estru-turas básicas e aprendidas e utilizando un repertorioléxico moi básico e limitado, pero propio do tema.

Bloque II: toda unha vida.

A lingua como instrumento de aprendizaxe.

Os contidos deste bloque son eminentemente ins-trumentais e deben preparar o alumnado adulto parautilizar a lingua como vehículo para seguir adquirin-do coñecementos durante toda a súa vida. A lingua-xe constitúese así en instrumento de aprendizaxe doresto dos ámbitos, posto que a propia lingua é aferramenta imprescindible do coñecemento.

O alumnado debe desenvolver as estratexias nece-sarias para que aprenda a manexar a lingua en todasas situacións de comunicación.

Neste bloque terán especial importancia a análisee o uso de procedementos para que o adulto poida


autodirixir conscientemente a súa aprendizaxe,desenvolvendo estratexias para buscar, organizar eexpresar a información, especialmente con fins aca-démicos, e poder seguir así aprendendo ao longo detoda a súa vida.

Terán especial significado neste bloque o uso dastécnicas de traballo intelectual e dos formatos máisútiles dos textos informativos (resumos, informes,etc.)

Contidos.


-Comprensión de textos procedentes de distintaspresentacións, exposicións ou conferencias realiza-das no ámbito académico.

-Uso consciente dos elementos paraverbais (volu-me de voz, velocidade, pausas, entoación) e non ver-bais (xestos, movementos...) na intervención oralplanificada.

-Participación activa en situacións propias doámbito académico, especialmente en autoavalia-cións das tarefas realizadas e en presentacións orais,con axuda dos medios audiovisuais e das TIC, detraballos previamente elaborados.

-Exposición da información tomada dos medios decomunicación contrastando os distintos puntos devista e as opinións expresadas, respectando as nor-mas que rexen a interacción oral.

-Utilización da lingua para tomar consciencia doscoñecementos, as ideas e os sentimentos propios ealleos, e para regular a propia conduta.

-Estratexias para favorecer a participación en acti-vidades de aprendizaxe compartida fomentando acooperación e o respecto.

-Na lingua estranxeira, uso de estratexias paradesenvolver a comprensión das mensaxes orais: con-texto verbal e non verbal, coñecementos previossobre a situación, identificación das palabras clavee da actitude e intención do falante.

-Uso autónomo de estratexias de comunicaciónpara iniciar, manter e terminar a interacción na lin-gua estranxeira.

2. Ler e escribir.

-Uso de estratexias que faciliten a recolla de infor-mación: apuntamentos, subliñados, guións, fichastemáticas, resumos.

-Recoñecemento e comprensión de textos do ámbi-to académico como os procedentes de dicionarios,glosarios, enciclopedias e outras fontes de informa-ción en diversos soportes.

-Composición de textos, en soporte papel ou dixi-tal, do ámbito académico, especialmente expositivose argumentativos, elaborados a partir de diversasfontes e organizados mediante esquemas, mapasconceptuais e resumos.

-Nos textos argumentativos, análise dos argumen-tos e elaboración de esquemas que reflitan que secaptou a súa mensaxe principal e a súa estrutura.

-Estratexias para a utilización autónoma da biblio-teca e de buscadores virtuais para obter, seleccionare organizar a información.

-Reflexión crítica ante as mensaxes que supoñancalquera tipo de discriminación para fomentar unhasensibilidade crítica fronte a elas.

-Na lingua estranxeira, obtención de informaciónxeral de textos orais auténticos, gravados e en sopor-te multimedia que conteñan vocabulario relativo alugares, persoas, obxectos, acontecementos eaccións ligados a temas de conversa habituais.

-Consolidación de estratexias de lectura xa utiliza-das como a identificación do tema dun texto escritoco apoio contextual que este conteña.

-Lectura autónoma de textos máis extensos na lin-gua estranxeira relacionados cos intereses do alum-no adulto.


-Identificación e uso reflexivo dos mecanismosgramaticais e léxicos de referencia interna, favore-cendo a autonomía na revisión dos propios textos.

-Recoñecemento dos esquemas semántico e sin-táctico da oración, construción e transformación deenunciados de acordo con estes esquemas e uso daterminoloxía sintáctica necesaria nas actividades.

-Análise e uso dos procedementos léxicos (afixos)e sintácticos para o cambio de categoría.

-Coñecemento e uso reflexivo das normas ortográ-ficas, empregando os termos apropiados na explica-ción sobre o uso (sílaba tónica, til diacrítico, etc.) eapreciando o seu valor social e a necesidade de cin-guirse á norma lingüística.

-Análise e reflexión sobre o uso e o significado dediferentes formas gramaticais mediante compara-ción e contraste nas linguas que coñece.

-Uso de estratexias de autoavaliación e autoco-rrección, aceptando o erro como parte do proceso deaprendizaxe.

-Na lingua estranxeira, organización e uso, cadavez máis autónomo, de recursos para a aprendizaxe(dicionarios, libros de consulta, bibliotecas ourecursos informáticos).

-Participación na avaliación da propia aprendiza-xe da lingua estranxeira e uso de estratexias de auto-corrección.


-Comprensión da situación sociolingüística deGalicia a través da revisión da presenza da linguagalega nos principais ámbitos e contextos, e dos fac-tores de normalización, desenvolvendo proxectos detraballo, con emprego dos medios e tecnoloxías da


información, que permitan abordar e superar prexuí-zos lingüísticos.

-Coñecemento xeral da situación sociolingüística elegal das linguas do Estado español, con manexo einterpretación de gráficos, táboas, textos e informa-cións dos medios e tecnoloxías da comunicación,valorando positivamente o plurilingüismo comoexpresión da riqueza cultural da humanidade.

-Consciencia da necesidade e das potencialidadesde enriquecemento persoal e colectivo do uso norma-lizado da lingua galega, afirmando o plurilingüismo.

-Comprensión e análise do uso das dúas linguas dacomunidade autónoma nos documentos científicos eacadémicos.

-Coñecemento dos elementos culturais máis rele-vantes dos países onde se fala a lingua estranxeira,obtendo a información por diferentes medios (biblio-teca, prensa, internet e outras tecnoloxías da infor-mación e da comunicación).

-Na lingua estranxeira, uso apropiado, desde opunto de vista sociocultural, de fórmulas lingüísti-cas en situacións concretas de comunicación paraexpresar matices semánticos, como cortesía, acordoou discrepancia.


-Lectura de novelas e relatos dos séculos XX eXXI en galego e castelán.

-Recitación de poemas contemporáneos valorandoa función dos elementos simbólicos e dos recursosretóricos e métricos no poema.

-Lectura dramatizada de breves pezas teatrais con-temporáneas ou de fragmentos de carácter diverso,constatando algunhas innovacións nos temas e nasformas.

-Uso de estratexias para a comprensión das rela-cións entre cine e literatura: visionamento de pelícu-las, contextualización, identificación dos seus ele-mentos narrativos, lingüísticos e formais.

-Creación de textos de intención literaria partindodas características dos traballados na aula.

-Aproveitamento autónomo dos fondos e recursosque ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais.

Desenvolvemento da autonomía lectora e apreciopola literatura como fonte de pracer e de coñece-mento doutros mundos, tempos e culturas.


1. Identificar o tema, a idea principal e as secun-darias, a tese e os argumentos de textos propios doámbito académico. Participar en diversas situaciónscomunicativas respectando as regras corresponden-tes, e valorando o diálogo como medio de resoluciónde conflitos.

Mediante este criterio comprobarase se o alumna-do adulto é quen de comprender textos expositivos,

se sintetizan as ideas fundamentais e discriminanneles información, opinión e persuasión; se é quende seguir un guión previamente elaborado e mantera atención do auditorio coa axuda das pausas e infle-xións da voz, da linguaxe non verbal e dos mediosaudiovisuais e das TIC.

2. Planificar e realizar exposicións orais de traba-llos e de informacións de actualidade. Diferenciar ainformación da opinión e da persuasión, e participarde forma construtiva en debates, traballos colabora-tivos, etc., respectando as regras correspondentes.Adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de texto esituación.

Con este criterio comprobarase a capacidade doalumnado adulto para planificar e expoñer oralmen-te temas de actualidade e traballos académicos, des-pois de facer un guión e realizar mapas conceptuaise resumos. Valorarase se o alumnado utiliza osmedios audiovisuais e as TIC.

3. Expoñer, resumir e comentar textos do ámbitoacadémico, en soporte papel ou dixital, nun rexistroadecuado, con secuencias coherentes, respectandoas normas gramaticais e ortográficas e utilizando aplanificación e a revisión de textos.

Este criterio trata de avaliar que as alumnas ealumnos adultos son capaces de expresarse porescrito de forma coherente, seguindo os pasos pro-pios da produción dun escrito e axustándose a unformato e a un rexistro axeitados; cubrir documentospropios do ámbito público; resumir narracións eexposicións reconstruíndo os elementos básicos dotexto orixinal e organizando a información de formaxerárquica, consultando distintas fontes. Valorarasea presentación dos escritos, en soporte papel oudixital, con respecto ás normas ortográficas e tipo-gráficas.

4. Recoñecer os mecanismos gramaticais da linguae coñecer e usar a terminoloxía lingüística adecuada.

Este criterio trata de comprobar que se utilizan oscoñecementos sobre a lingua na revisión de textos deforma autónoma; avaliaranse aspectos como osmecanismos de referencia interna, a identificacióndos esquemas oracionais, os procedementos léxicose sintácticos para o cambio de categoría, a compara-ción de formas e funcións das palabras nas linguasque coñece, a consolidación do coñecemento prácti-co das normas ortográficas e o recoñecemento nassúas producións do erro como parte da aprendizaxe.

5. Coñecer a diversidade lingüística de España,analizando os factores que inciden na relación daslinguas da nosa comunidade e reflexionando sobre asituación plurilingüe de Galicia; analizar critica-mente os condicionamentos da valoración e do usosocial do galego; utilizar as linguas da comunidadecon fluidez e normalidade nos máis diversos contex-tos comunicativos.

Con este criterio trátase de avaliar a comprensióndas circunstancias que definen a situación das dife-


rentes linguas da península e das etapas da historiasocial da lingua galega, co fin de afirmala como pro-pia de Galicia e entender a súa situación actual.Tamén se estimará a capacidade de análise do con-texto sociolingüístico e de reflexión crítica ante pre-xuízos lingüísticos, e mais a adopción de actitudespositivas cara ao uso normalizado da lingua.

6. Amosa, a través dun traballo persoal de sínteseou recreación, en soporte papel ou dixital, que secoñecen as relacións que hai entre os autores/as dasobras lidas ou visionadas, e o seu contexto, expoñen-do unha valoración persoal; valorar as innovaciónsdos xéneros e as formas na literatura contemporá-nea.

Este criterio trata de comprobar que se comprendeo fenómeno literario como unha actividade comuni-cativa estética nun contexto histórico determinado,mediante un traballo persoal, en soporte papel oudixital, que sintetice a información obtida ou a com-posición dun texto que imite ou recree algún dosmodelos utilizados. Preténdese comprobar que seadquire o coñecemento dos períodos literarios dosséculos XX e XXI, así como das obras e dos autoresmáis relevantes desa época.


1. Desenvolverse en situacións de comunicaciónorais da vida cotiá, reaccionando coa expresión deactitudes e sentimentos de interese, desinterese,contento, satisfacción, decepción, esperanza, prefe-rencia, admiración, sorpresa e tristeza, con expre-sións sinxelas e habituais, e respectando as normasde cortesía.

Trátase de avaliar a capacidade do alumnado adul-to de expresarse nun rexistro estándar en situaciónsen que se deban amosar sentimentos ante as persoasimplicadas na interacción, utilizando os marcadoreslingüísticos de relacións sociais básicas, as normasde cortesía, fórmulas fixas e habituais e logrando aadecuación sociolingüística á situación de comuni-cación.

2. Identificar información relevante en textosnarrativos, argumentativos e descritivos, breves esinxelos; textos que presenten unha secuencia linealde elementos, publicados en medios de información,e que traten temas moi coñecidos ou relacionadoscoa súa experiencia e intereses das persoas adultas.

Con este criterio preténdese valorar a capacidadedo alumnado para localizar información específicabásica. Por exemplo, nunha entrevista: informaciónsobre o carácter da persoa, o aspecto físico, os gus-tos; nunha noticia breve ou suceso: o lugar e as per-soas implicadas; nunha narración, as liñas xerais doargumento, os personaxes que as levan a cabo, otempo ou o espazo onde se desenvolven.

3. Narrar de forma sinxela e breve feitos e expe-riencias, expoñer plans e presentar proxectos de xei-to moi elemental e relacionados con asuntos cotiás ede interese persoal nas distintas áreas temáticas.

Con este criterio avalíase a capacidade de redac-tar textos breves e sinxelos sobre actividades, acon-tecementos de temas cotiás e de interese persoal,empregando os tempos verbais en presente, pasado efuturo, usando unha serie de oracións sinxelas enla-zadas con conectores simples.

4. Empregar elementos coñecidos lidos nun textoescrito para elaborar os propios textos, e organizarestes seguindo os textos modelo.

Con este criterio preténdese avaliar, en todas astarefas de expresión escrita, a capacidade do alum-nado para utilizar estratexias que faciliten o procesode escritura seguindo modelos de textos de caracte-rísticas similares: a planificación e o ensaio do tex-to; a revisión que garanta a corrección tanto ortográ-fica como na orde das palabras e na presentación doescrito. Tamén se valorará o uso eficaz de materiaisde consulta e autoaprendizaxe adecuados ao nivel(dicionarios, gramáticas, as novas tecnoloxías, etc.)

5. Aplicar os coñecementos sobre a linguaestranxeira e as normas de uso lingüístico pararesolver problemas de comprensión oral e escrita, epara compoñer e revisar de maneira cada vez máisautónoma os textos propios.

Con este criterio trátase de comprobar como oalumnado adulto usa a reflexión sobre a lingua e asnormas de uso estudadas para mellorar a súa com-prensión de mensaxes orais en lingua estranxeira, ea composición e revisión de textos.

6. Recoñecer os aspectos culturais máis importan-tes dos países onde se fala a lingua estranxeira estu-dada, destacando as características máis significati-vas dos costumes, normas, actitudes e valores desasociedade e valorando positivamente os patróns cul-turais distintos aos propios.

A través deste criterio valorarase se o alumnadoadulto é que de identificar nos textos orais e escritosalgúns trazos característicos da cultura dos paísesonde se fala a lingua estranxeira, se os pode descri-bir de maneira sinxela e se amosa respecto por eles.

Ámbito científico-tecnolóxico.

Introdución.

Na educación secundaria obrigatoria para persoasadultas, o ámbito científico-tecnolóxico toma comoreferente os aspectos básicos do currículo referidosás materias de ciencias da natureza, de matemáticase de tecnoloxía, así como os aspectos relacionadoscoa saúde e co medio natural da materia de educa-ción física da educación secundaria obrigatoria,recollidos no anexo II do Decreto 133/2007, do 5 dexullo.

Todos estes aspectos pretenden conformar unhaproposta curricular coherente e integradora que lleachegue á formación das persoas adultas un coñece-mento axeitado do mundo actual, coa finalidade dasúa inserción activa e responsable na sociedade.


O ámbito científico-tecnolóxico, polo seu aspectoinstrumental e formal, polos contidos que aborda epolos obxectivos que persegue, posúe potencialida-des educativas que contribúen activamente á forma-ción das persoas adultas. O tratamento globalizadodas materias integradas no ámbito procura presentaro coñecemento científico como un conxunto en quecada materia contribúe desde a súa perspectiva, eseguindo un fío condutor, á formación das persoasadultas.

As ciencias, cun conxunto amplo de coñecemen-tos, teñen en común un determinado xeito de repre-sentar e interpretar a realidade. Parten da necesida-de de resolver un problema práctico e apóianse nasúa capacidade para tratar, explicar, describir, pre-dicir, establecer modelos, xeneralizar e construírsituacións reais, así como dar consistencia e rigoraos coñecementos, para axudar a interpretar o mun-do que nos rodea.

No mundo actual temos problemas globais e locaisque nos afectan na vida diaria, como a destrución dacapa de ozono, a deforestación, a contaminaciónambiental e o esgotamento dos recursos, que sonexplicados polas ciencias da natureza. Estas axú-dannos a mellorar a saúde individual e social, e sonparte esencial da formación que unha persoa en ida-de adulta debe posuír.

O valor formativo das matemáticas hase basear noseu xeito de facer, na utilización do razoamento e nomodo de xustificar unha solución. Todo o saber quetransmiten as matemáticas, conectado coa realidade,permite a súa utilización fóra do contexto educativo.A finalidade desta materia non é só a aprendizaxe deconceptos útiles e necesarios para a vida, senón asúa utilización en contextos do mundo real.

A formación básica que a unha persoa adulta llecómpre para a súa incorporación ao mundo laboralou ao sistema educativo debe ter en conta a impor-tancia e a presenza da tecnoloxía na actualidade,tanto nos obxectos e nos procesos tecnolóxicos comonas tecnoloxías da información e da comunicación.Isto fai que a tecnoloxía como materia de estudo,integrada no ámbito científico-tecnolóxico, sexa uninstrumento básico na formación da cidadanía, aotratar de facilitar a comprensión dos obxectos técni-cos, a súa utilización e a súa manipulación. Naactualidade, a ciencia e a tecnoloxía avanzan rápidae conxuntamente, e son unha medida do desenvolve-mento económico dos países industrializados.

Os coñecementos técnicos e científicos foron pro-tagonistas do desenvolvemento social e económicodo século pasado e, na actualidade, ademais da súarepercusión directa sobre a calidade de vida dapoboación, contribúen a facer individuos máis racio-nais, críticos e libres. Asuntos de enorme transcen-dencia actual, como o uso terapéutico de célulastroncais ou embrionarias, a clonación, a utilizaciónde produtos transxénicos, a interrupción do embara-zo, os puntos a favor e en contra das fontes de ener-

xía que usamos actualmente e das que se están adesenvolver, a explotación dos recursos naturais, odesenvolvemento sustentable, a xestión de residuos,o cambio climático, etc., precisan un debate socialserio e rigoroso, non dogmático, non sometido áspresións de determinados medios de comunicaciónnin de grupos políticos, económicos nin relixiosos, eiso só é posible nunha sociedade informada cientifi-camente e capacitada para asimilar novos achados enovas propostas científicas. Por todo isto, a forma-ción das persoas adultas debe concibir o saber queachega o ámbito científico-tecnolóxico como unobxecto social e educativo de primeira necesidade;debe dotar ná poboación adulta das aptitudes nece-sarias para recoñecer e resolver os problemas a quese enfronta, pondo a énfase nas capacidades pararesolver problemas e non no contido. Cómpre, xaque logo, que a cidadanía posúa unha formación téc-nico-científica básica, tendo en conta os beneficiospersoais e sociais que achega.

Xunto coa función formativa das ciencias, teremosen conta que o estudo das materias do ámbito cien-tífico-tecnolóxico ten unha clara finalidade instru-mental no mundo de hoxe. Os coñecementos queproporciona para comprendermos mensaxes dosmedios de comunicación, para analizarmos o ámbitodo consumo e da economía persoal e tomarmos deci-sións ao respecto, para realizarmos medidas e esti-macións, para sermos conscientes da deterioraciónambiental e coñecermos xeitos de actuar para conse-guir un desenvolvemento sustentable son fundamen-tais para nós, e tamén para as xeracións futuras.

Desde outro punto de vista, a promoción da saúdee da calidade de vida proporciónanlle ao individuoun equilibrio psíquico e físico que contribúe ásprácticas saudables para o tempo de lecer e a mello-ra persoal.

Na educación das persoas adultas, o currículo doámbito científico-tecnolóxico debe ter en conta osaber de que parte o alumnado, todo un conxunto deexperiencias e de coñecementos adquiridos ao longoda súa traxectoria vital, na situación familiar, naexperiencia laboral e noutros ámbitos, así como ograo de madureza que presenta. Deberá ter tamén enconta as necesidades de inserción no mundo laborale a capacitación que lle permita acceder aos seguin-tes niveis do sistema educativo, que lle posibilitemellorar a súa cualificación persoal, social e cultu-ral. Todo isto supón un desafío á hora de deseñar ocurrículo do ámbito.

O ámbito científico-tecnolóxico e as competencias básicas.

Polo xeito de organizar os contidos, polas habilida-des que transmite e polas destrezas que ensina, oámbito cientifíco-tecnolóxico contribúe de xeito efi-caz ao desenvolvemento das competencias en comu-nicación lingüística, á competencia matemática, aotratamento da información e á competencia dixital, ácompetencia para aprender a aprender, e á autono-mía e iniciativa persoal, pero cómpre non esquecer-


mos que a posibilidade de argumentar coherente-mente que permite un razoamento ben estruturadocontribúe ao desenvolvemento da competenciasocial e cidadá. Queda, por último, a competenciacultural e artística a que contribúe o ámbito coacreatividade das ideas e das experiencias de inves-tigación científica.

Competencia en comunicación lingüística. Oámbito cientifíco-tecnolóxico contribúe á competen-cia en comunicación lingüística do seguinte xeito:

Co uso da linguaxe como instrumento de comuni-cación oral e escrita, de representación, de interpre-tación e de comprensión do coñecemento científico.

Coa adquisición e o uso de vocabulario específico,co uso da linguaxe formal das matemáticas, dasciencias e das tecnoloxías, e as súas características:rigor, concreción e exactitude.

Estimulando a lectura comprensiva de textos cien-tíficos e os enunciados dos problemas.

Co desenvolvemento do razoamento, co debate dasideas e co contraste das hipóteses perante diversossucesos.

Co desenvolvemento, o uso e a comprensión daslinguaxes asociadas ás tecnoloxías da información eda comunicación.

Competencia matemática. A contribución doámbito cientifíco-tecnolóxico á competencia mate-mática conséguese mediante:

A adquisición de modelos e de procedementosmatemáticos para interpretar feitos, e para represen-tar fenómenos e problemas tecnolóxicos e científi-cos.

A definición, o planeamento e a resolución de pro-blemas científicos e tecnolóxicos mediante procede-mentos matemáticos.

O coñecemento e a utilización de ferramentasmatemáticas como gráficas, táboas, estatísticas, fór-mulas, e comunicación dos resultados relacionadosco medio natural, coa actividade física, coa econo-mía e coa saúde das persoas.

A utilización do rigor, a concreción e a exactitudeda linguaxe matemática nas argumentacións propiase na refutación de feitos.

A utilización con sentido crítico das novas tecno-loxías da información e da comunicación nos cálcu-los e na representación dos resultados.

Competencia no coñecemento e na interacción comundo físico. O ámbito cientifíco-tecnolóxico con-tribúe así á competencia no coñecemento e na inte-racción co mundo físico:

Coa valoración crítica dos avances científicos etecnolóxicos no mundo actual e a súa repercusión navida das persoas.

Coa valoración e o uso da metodoloxía científica:saber definir problemas, formular hipóteses, elabo-rar estratexias de resolución, analizar resultados ecomunicalos.

Coa procura de solucións para avanzar cara a undesenvolvemento sustentable e coa formación axei-tada para a toma de decisións en cuestións da actua-lidade social e científica.

Co coñecemento e o coidado do propio corpo,coñecendo a relación entre os hábitos de vida e asaúde.

Coñecendo e valorando as implicacións da activi-dade humana no medio.

Competencia de tratamento da información e com-petencia dixital. O ámbito cientifíco-tecnolóxicocontribúe ao tratamento da información e competen-cia dixital desta maneira:

Co desenvolvemento da capacidade de procurar,obter e tratar a información dun xeito sistemático.

Coa utilización de linguaxes como a natural, anumérica, a gráfica e a xeométrica no tratamento dainformación.

Co uso como medio de traballo das novas tecnolo-xías (calculadoras, computadores, internet, progra-mas informáticos, etc.), que permiten representargráficas, facer táboas e procesar textos.

Competencia social e cidadá. O ámbito cientifíco-tec-nolóxico contribúe deste xeito á competencia social ecidadá:

Coa valoración da opinión, a argumentación e aelaboración de conclusións baseadas en probas con-trastables.

Coa consideración da formación científica e tecno-lóxica básicas como unha dimensión fundamental dacultura.

Coñecendo e aceptando o funcionamento do propiocorpo, respectando as diferenzas entre persoas esuperando os estereotipos de sexo e de raza.

Coa mellora das relacións, da inclusión social e dodesenvolvemento socioafectivo en xeral.

Coa valoración da importancia social da naturezacomo un ben para preservar de cara ao futuro.

Competencia cultural e artística. A contribucióndo ámbito á competencia cultural e artística consé-guese:

Coa apreciación da importancia da expresión crea-tiva de ideas e experiencias na investigación cientí-fica, utilizando diferentes formas de comunicación:verbal, numérica, gráfica, estatística, etc.

Coa valoración da dimensión creativa e orixinaldos avances matemáticos, científicos e tecnolóxicos,e da súa contribución ao patrimonio cultural dahumanidade.


Coa comprensión ou o rexeitamento de crenzas,tradicións ou experiencias, desde unha perspectivacientífica.

Coa valoración da importancia histórica das inte-raccións entre a arte e a ciencia.

Competencia para aprender a aprender. O ámbitocientifíco-tecnolóxico contribúe á competencia paraaprender a aprender do seguinte modo:

Co desenvolvemento da capacidade de iniciar,continuar, organizar e regular a propia aprendizaxe,co fin de adquirir e asimilar novos coñecementos enovas destrezas.

Coa potenciación de hábitos e actitudes positivasante o traballo individual e colectivo, favorecendo aconcentración e a realización de tarefas, e a perse-veranza na procura de solucións.

Co coñecemento e o uso de ferramentas e de pro-cedementos que favorezan unha maior autonomíapersoal e axuden á integración laboral e social.

Competencia de autonomía e iniciativa persoal. Oámbito cientifíco-tecnolóxico contribúe deste xeito áautonomía e á iniciativa persoal:

Coa potenciación do espírito critico e da autono-mía intelectual e moral para se enfrontar a proble-mas abertos, participando na construción de solu-cións e obtendo satisfacción co coñecemento cientí-fico e tecnolóxico.

Co desenvolvemento do coñecemento, as posibili-dades e as limitacións do corpo humano, tanto noámbito persoal como na actividade física e deporti-va, nos hábitos de saúde e hixiene e no mundo labo-ral.

Coa mellora nos procesos de toma de decisións e apotenciación do espírito emprendedor mediante ocálculo de riscos, a anticipación de consecuencias ea asunción de responsabilidades.

Obxectivos xerais do ámbito.

O ensino do ámbito científico-tecnolóxico tencomo finalidade o logro dos obxectivos xerais daeducación secundaria obrigatoria en relación cosobxectivos xerais das materias que forman parte doámbito, para conseguir o seguinte:

1. Empregar habitualmente as linguaxes matemá-tica, científica e tecnolóxica como instrumento decomunicación para comprender, representar eexpresar situacións da vida cotiá e procedentes dou-tros eidos, utilizando a simboloxía, os recursos grá-ficos, o vocabulario e os medios tecnolóxicos axeita-dos para comunicar argumentacións e mensaxes concontidos científicos.

2. Desenvolver a capacidade de razoamento apli-cando na resolución de problemas da vida cotiámodelos e procedementos propios das matemáticas,tales como o rigor, a precisión, a exploración dealternativas, a flexibilidade para modificar o punto

de vista, a xustificación dos razoamentos, a verifica-ción das solucións e a súa coherencia coas condi-cións do problema analizado.

3. Utilizar na resolución de problemas da vidacotiá as estratexias e os procedementos das cienciasexperimentais, tales como a definición de proble-mas, a formulación de hipóteses, o deseño de peque-nas investigacións, a análise dos resultados, etc.,amosando unha actitude positiva e de confianza naspropias capacidades.

4. Identificar elementos matemáticos presentes narealidade (datos estatísticos e xeométricos, gráficos,cálculos, formas, relacións espaciais, etc.) e cuanti-ficar aqueles aspectos que permitan interpretalamellor, mediante procedementos de medida, técni-cas de recolla e análise de datos, e realizando os cál-culos acaídos en cada caso.

5. Desenvolver actitudes e hábitos favorables ápromoción da saúde persoal e comunitaria, enaspectos relacionados coa alimentación, o consumo,as drogodependencias, a sexualidade e a prácticadeportiva, e facer fronte a prácticas da sociedadeactual que teñen efectos negativos sobre ela.

6. Valorar criticamente a contribución da ciencia eda tecnoloxía á satisfacción das necesidades huma-nas e á mellora do benestar persoal e social, anali-zando a incidencia da investigación e o desenvolve-mento tecnolóxico na sociedade, no medio e na cali-dade de vida das persoas.

7. Utilizar os conceptos básicos das ciencias parainterpretar os fenómenos naturais, apreciar a diver-sidade natural e participar en iniciativas de conser-vación, protección e mellora do medio.

8. Desenvolver unha actitude crítica fundamenta-da no coñecemento científico para analizar e partici-par na toma de decisións sobre problemas actuais dahumanidade, como son as diferenzas entre paísesdesenvolvidos e non desenvolvidos, a convivenciapacífica, o cambio climático, o esgotamento dosrecursos naturais, os alimentos transxénicos, ainvestigación utilizando células troncais ou embrio-narias, a terapia xénica ou a clonación.

9. Analizar obxectos e sistemas técnicos paraidentificar os elementos que os compoñen e a fun-ción de cada un, explicar o seu funcionamento erecoñecer as condicións fundamentais que interve-ñen no seu deseño e construción.

10. Planificar, individualmente ou en grupo, asfases do proceso de realización dunha obra ou dunobxecto técnico, adaptándoa aos obxectivos que sepretenden conseguir, co emprego das ferramentas,as substancias e os materiais que cumpra, e respec-tando as normas de seguranza e hixiene no traballo.

11. Utilizar recursos tecnolóxicos (calculadoras,computadores, etc.) como axuda na aprendizaxe pararealizar cálculos, comprobar propiedades, procurar,almacenar, tratar, representar, transmitir e publicar


información, así como empregar as redes de comuni-cación na propia formación, na procura de empregoou para acceder a servizos administrativos ou comer-ciais.

12. Recoñecer os feitos máis salientables na histo-ria das ciencias, os grandes debates históricos e opapel que desempeñaron nas revolucións científicas,así como a súa repercusión na sociedade de cadamomento e na evolución cultural da humanidade.


O continuo avance tecnolóxico experimentado polomundo nos séculos XIX e XX, e que resulta nomea-damente acelerado na actualidade, precisa que osmétodos de ensino se centren na aprendizaxe de pro-cedementos xerais que resulten aplicables en cal-quera situación e diante dunha gran variedade deproblemas que lle permitan ao alumnado seguiraprendendo autonomamente (aprender a aprender).

A proposta curricular do ensino de persoas adultasfai necesario un tratamento diferenciado na súa pos-ta en práctica. O currículo do ámbito científico-tec-nolóxico está condicionado polas característicasespecíficas do alumnado adulto ao que se dirixe,pola organización interdisciplinar e integradora doámbito, con coñecementos procedentes de variasdisciplinas e polas distintas modalidades de ensinoque se poden presentar: presencial, semipresenciale a distancia.

As persoas adultas caracterízanse por posuíren ungrao de madureza que non ten o alumnado adoles-cente, e por disporen dunha ampla bagaxe de expe-riencias persoais e de coñecementos construídos aolongo da súa vida en diversos contextos: persoal,familiar, laboral e social. Aínda que inicialmenteestas experiencias e estes coñecementos poidanrepresentar unha vantaxe para a aprendizaxe, enmoitas ocasións responden a crenzas erróneas moiasentadas no seu pensamento, polo que son difícilesde remover. Porén, unha vez revisados e recoñecidosos posibles erros, é máis doada a súa substituciónpolos novos coñecementos adquiridos e o establece-mento de relacións entre eles, co que se consegueunha aprendizaxe significativa.

O carácter integrador, pero tamén instrumental, doámbito científico-tecnolóxico fai posible o estudodunha realidade sempre plural e complexa, o quefacilita o tratamento dos contidos dun xeito globali-zado, motivador e significativo. Por iso convén par-tir de situacións, de obxectos de estudo e de proble-mas próximos ao alumnado procedentes da vidacotiá, do contorno laboral ou do mundo natural,abordando o seu estudo dun xeito global coas estra-texias e os procedementos propios das matemáticas,das ciencias e da tecnoloxía, como a resolución deproblemas abertos ou o método de traballo por pro-xectos.

Tendo en conta que unha das finalidades princi-pais da educación de persoas adultas é a formación

dunha cidadanía crítica e libre, capaz de participardemocraticamente na sociedade, resulta nomeada-mente importante capacitar os alumnos e as alumnaspara comprenderen cuestións científicas que llesatinxen como persoas e como cidadáns e cidadás(saúde individual e pública, investigación con célu-las troncais, etc.), ou que afectan local e globalmen-te o planeta (incendios, cambio climático, sobreex-plotación dos recursos naturais, diminución da bio-diversidade, etc.).

Principios metodolóxicos básicos sobre os que sedebe basear a educación das persoas adultas noámbito científico-tecnolóxico:

Fomentar aprendizaxes significativas e funcionaisorientadas á aplicación práctica dos coñecementosadquiridos en situacións diversas e a variedade deproblemas.

Tendo en conta as experiencias e os coñecementosprevios do alumnado para se ir achegando progresi-vamente a interpretacións máis elaboradas sobre omundo que o rodea.

Planificando a realización de actividades que res-pondan ás inquietudes e ás necesidades do alumna-do, que dean relevancia e sentido práctico ao seutraballo, usando estratexias e procedementos pro-pios da ciencia.

Aplicando os coñecementos adquiridos a novassituacións da vida cotiá ou laboral, para asegurar asúa funcionalidade.

Presentar os contidos de xeito integrado en cone-xión cos outros ámbitos do currículo:

Seleccionando obxectos de estudo e problemasrelacionados coa vida cotiá e o contorno laboral quefaciliten un tratamento integrado e útil dos contidos.

Utilizando preferentemente o método de proxectosna resolución de problemas técnicos, polo seu carác-ter planificador e motivador, e o seu poder paradesenvolver as capacidades que se poñen en xogodurante todo o proceso.

Realizando actividades globalizadas que permitano tratamento interdisciplinar en coordinación coprofesorado dos outros ámbitos.

Fomentar a autonomía, a iniciativa persoal, o tra-ballo en equipo e a creatividade para se enfrontar áresolución de todo tipo de problemas:

Presentando situacións problemáticas en que oalumnado, individualmente ou en grupos, teña queabordar de xeito autónomo e creativo todas as fasesdo proceso: análise do problema e emisión de hipó-teses, procura de estratexias de resolución, compro-bación das hipóteses, extracción e debate das con-clusións, etc.

Facilitando o traballo en equipo, a colaboraciónentre o alumnado, a discusión en grupo, o intercam-bio de puntos de vista no seo do alumnado, e entre


este e o profesorado, a adopción de distintos xeitosde agrupamento segundo a situación, etc.

Atender á diversidade do alumnado con ritmos deaprendizaxe, motivacións, intereses e dispoñibilida-de persoal diferentes:

Pondo ao dispor do alumnado actividades con dife-rentes graos de complexidade ou dificultade quepermitan progresar en función das posibilidades decadaquén.

Utilizando recursos didácticos e fontes de informa-ción moi variadas: gráficas, textos, táboas de datos,imaxes, experiencias en obradoiros e en laborato-rios, prensa, documentais, internet, procesadores detexto, follas de cálculo, etc.

Incorporar os recursos tecnolóxicos e informáticosna procura de información e na resolución de pro-blemas:

Empregando o procesador de texto na elaboraciónde traballos escritos, a folla de cálculo na representa-ción de gráficas de funcións e estatísticas, programasde deseño asistido nos traballos tecnolóxicos, progra-mas de presentacións para traballos en equipo, a cal-culadora científica nos cálculos ordinarios, etc.

Observando, manipulando e mesmo confeccionan-do, sempre que sexa posible, modelos matemáticos exeométricos, atómicos e moleculares, materiais pro-pios dos laboratorios de ciencias e de tecnoloxía, etc.

Propondo pequenos proxectos de investigaciónexperimental que impliquen a planificación do tra-ballo, a comprobación de hipóteses e a elaboraciónde conclusións en pequenos grupos.

Desenvolver estratexias que fomenten actitudesresponsables e o espírito crítico do alumnado paramellorar a súa participación na vida cultural, social,política e económica:

Analizando situacións conflitivas procedentes domedio natural e as consecuencias das accións huma-nas sobre el, en contextos concretos e de actualida-de como os incendios, a explotación dos recursosnaturais, os espazos protexidos, etc., participando eniniciativas que contribúan á súa conservación e ásúa mellora.

Fomentando os hábitos de coidado e saúde corpo-ral, e o espírito crítico respecto dalgunhas prácticassociais pouco saudables.

Nivel I.

1. Introdución.

Os contidos comúns atinxen a todos os bloquesdeste nivel e deben estar presentes en todo o proce-so de ensino e aprendizaxe.

En cada bloque preséntase unha secuencia doscontidos en que, partindo dun deles, se vai xustifi-cando o estudo dos demais dun xeito integrado.

2. Contidos comúns para o nivel I.

-Utilización de estratexias e técnicas na resoluciónde problemas, tales como a análise do enunciado, oensaio e o erro, ou a división do problema en partes,e comprobación da solución obtida.

-Emprego correcto dos símbolos e das normas dasmatemáticas, e valoración desta linguaxe.

-Confianza nas propias capacidades para a resolu-ción de problemas, para comprender as relaciónsexistentes e para tomar decisións a partir delas.

-Planificación e realización de traballos indivi-duais e en equipo, mantendo actitudes favorables departicipación e diálogo.

-Utilización de ferramentas tecnolóxicas para faci-litar os cálculos de tipo numérico e alxébrico, asrepresentacións gráficas e a comprensión de propie-dades xeométricas.

-Familiarización coas características básicas dotraballo científico, mediante a identificación desituacións-problema, discusión do seu interese,recoñecemento de hipóteses, experimentación etc.,para comprender mellor os fenómenos naturais,resolver os problemas que presenta o seu estudo eformular suposicións sobre a súa evolución.

-Utilización dos medios de comunicación e dastecnoloxías da información para recoller e seleccio-nar información.

-Identificación de datos e feitos científicos sobre anatureza, e utilización desa información para a coñe-cer.

-Tecnoloxía como resposta ás necesidades huma-nas: fundamento do labor tecnolóxico. Procesoinventivo e de deseño.

-Distribución de tarefas e responsabilidades paraa elaboración de ideas e procura de solucións nasfases dun proxecto técnico.

-Exemplificación do proceso técnico na industriado contorno.

Módulo 1.

Bloque 1: da sociedade da información ao universo.

As técnicas da información e da comunicación(TIC) teñen un papel cada vez máis salientable aosniveis persoal, social e laboral. O seu uso vaille faci-litar ao alumnado adulto a adquisición de informa-ción e coñecementos, así como o seu tratamento, asúa transmisión e a súa presentación. Por iso, inícia-se este primeiro bloque cun achegamento ao mundoda informática (computador, sistema operativo,almacenaxe de información, mantemento do sistema,internet e procura de información) que se emprega-rá como unha ferramenta fundamental ao longo detodo o nivel. Incorpóranse deseguido os númerosenteiros, a partir dos naturais, para comprender eexpresar matematicamente aspectos relacionadoscon eles.


A reflexión sobre a nosa situación no universomotiva o estudo do sistema solar, a Terra, os seusmovementos e os calendarios. Deste xeito xorden demodo natural (a raíz da distancia entre planetas, darazón entre os seus volumes, etc.) os conceptos defracción, decimal, potencias, notación científica eraíces cadradas.

Finalizamos coa descrición dun procesador de tex-tos para mellorar a presentación da información.

Contidos.

-Descrición da arquitectura, dos elementos duncomputador e doutros dispositivos periféricos. Fun-cionamento, manexo e interconexión dos elementosdun computador.

-Emprego do sistema operativo como interfaceentre persoa e máquina. Almacenaxe, organización erecuperación da información en soportes físicos,locais e extraíbles.

-Acceso a recursos compartidos en redes locais eposta á disposición destes.

-Instalación de programas e realización de tarefasbásicas de mantemento de sistemas.

-Estrutura e funcionamento da internet. Dispositi-vos de comunicación. Servizos da internet.

-Ferramentas e aplicacións básicas para a procurae a descarga de información.

-Actitude crítica e responsable cara á propiedadeintelectual e á distribución dos contidos e da infor-mación en xeral.

-Licenzas de uso e distribución do software.

-Números naturais. Operacións con números natu-rais. Divisibilidade de números naturais.

- Múltiplos e divisores comúns a varios números.

-Necesidade de ampliar o conxunto dos númerosnaturais co dos números negativos para expresarestados e cambios. Os números enteiros. Recoñece-mento e conceptualización en contextos reais.

-Significado e usos das operacións con númerosenteiros. Utilización da xerarquía e das propiedadesdas operacións e das regras de uso das parénteses encálculos sinxelos.

-Identificación dos elementos do sistema solar.

-Coñecemento e explicación das características daTerra como planeta. A súa orixe.

-Análise das periodicidades nos calendarios, coninterpretación dos movementos e das posicións nosistema do Sol, da Terra e da Lúa.

-Interpretación, coa axuda de modelos sinxelos,dos fenómenos relacionados cos movementos daTerra: o día e a noite, o ano, as estacións, as faseslunares e as eclipses.

-Fraccións e decimais en contornos cotiáns e enámbitos científicos. Significados e usos das frac-cións.

-Operacións con fraccións: suma, resta, produto ecociente.

-Números decimais. Relacións entre fraccións edecimais.

-Elaboración e utilización de estratexias persoaispara o cálculo mental, para o cálculo aproximado econ calculadoras.

-Potencias con expoñente enteiro. Operacións conpotencias. Utilización da notación científica pararepresentar números grandes, relacionados basica-mente co mundo da ciencia.

-Cadrados perfectos. Raíces cadradas empregandocalculadora.

-Procesador de textos.

-Ferramentas e aplicacións básicas para o inter-cambio e a publicación de información.


1. Identificar os compoñentes físicos dun compu-tador e outros dispositivos periféricos, así comoconectalos e configuralos para o seu uso. Manexar ocontorno gráfico dos sistemas operativos como inter-face de comunicación coa máquina.

Preténdese valorar a adquisición dos coñecemen-tos que permitan administrar un computador per-soal, conectar dispositivos externos e conectalos conoutros sistemas, realizando tarefas de mantemento eactualización, así como personalizar os contornosgráficos, xestionar os tipos de documentos, e alma-cenar e recuperar información en diferentes sopor-tes.

2. Elaborar, intercambiar e publicar documentosen soporte electrónico que incorporen informacióntextual e gráfica.

Preténdese avaliar se o alumnado é que de elabo-rar documentos que conteñan información textual,imaxes e gráficos, empregando procesadores de tex-to. Cumprirá que sexa capaz de intercambiar estainformación con outras persoas empregando docu-mentos progresivamente máis complexos e de maiorperfección canto á estruturación e a presentación,así como de os almacenar en soportes físicos locaise remotos, e de os publicar na rede.

3. Utilizar os servizos básicos da internet: localiza-ción de información, correo electrónico e comunica-ción con outras persoas usuarias.

Trátase de valorar se o alumnado adulto é quen denavegar pola rede, de empregar os buscadores paraobter información e de almacenala. Tamén se valora-rá o uso dos xestores de correo electrónico e dasferramentas para a comunicación entre usuarios.


4. Utilizar os números naturais e enteiros, as frac-cións e os decimais sinxelos, as súas operacións e aspropiedades para recoller, transformar e intercam-biar información, e aplicar estes coñecementos aoutras materias do currículo ou da vida.

Trátase de valorar a capacidade de identificar eempregar os números, as operacións e as propieda-des, de elixir a forma de cálculo apropiada (mental,escrita ou con calculadora) e de estimar a coheren-cia e a precisión dos resultados obtidos.

As potencias de expoñente enteiro empregaranseligadas á notación científica para poder representarcon comodidade cantidades moi grandes ou moipequenas. A estimación e a obtención das raícescadradas deberase facer case sempre para resolversituacións presentes na vida real empregando a cal-culadora. Adquire especial relevancia avaliar o usode diferentes estratexias que permitan simplificar ocálculo con fraccións e decimais.

5. Resolver problemas relacionados cos ámbitossocial, científico e da vida cotiá, utilizando opera-cións con números naturais e enteiros, con decimaise con fraccións.

Preténdese valorar a capacidade de aplicar oscoñecementos adquiridos sobre os tipos de númerospara resolver problemas, e de valorar a adecuacióndo resultado ao contexto.

6. Coñecer a situación da Terra, a Lúa e o Sol nouniverso, e algúns fenómenos que se derivan dosseus movementos.

Trátase de comprobar se o alumnado é capaz desituar a Terra, a Lúa e o Sol no universo, e explicara duración dos anos, o día e a noite, as eclipses, asfases da Lúa e as estacións, axudándose dalgúnmodelo sinxelo con base na interpretación dos move-mentos relativos da Terra e da Lúa no sistema solar.

Bloque 2: materia, auga e vida.

Comézase este bloque coa identificación dalgun-has propiedades xerais da materia, cunha especialatención á densidade, que se utilizará como un cri-terio sinxelo para diferenciar materiais, e continúa-se coa descrición máis detallada doutros materiaisde interese tecnolóxico (naturais, transformados esintéticos). A estrutura, a forma e o acabamento des-tes materiais invitan a describir as figuras xeométri-cas máis frecuentes, e a calcular as súas áreas e osseus perímetros.

O tratamento dos residuos e o impacto ambientalocasionado pola produción dos materiais antes cita-dos serve de ligazón para o estudo do ciclo da augana natureza, da hidrosfera e da atmosfera, e isto levaa identificar os requisitos que posibilitan a vida naTerra, distinguir seres unicelulares e pluricelulares,e a os clasificar nos cinco reinos. Un exemplo decolleita de datos diversos sobre os seres vivos xusti-fica a súa organización en táboas e a súa representa-ción utilizando coordenadas cartesianas.

Contidos.

-Realización de experiencias sinxelas para identi-ficar e medir directa e indirectamente as propiedadexerais da materia en diferentes estados.

-Identificación da densidade como propiedadecaracterística das substancias. Utilización da densi-dade en situacións habituais para diferenciar mate-riais.

-Diferenciación das características observablesdos estados en que se presenta a materia.

-Clasificación de materiais.

-Identificación dos compoñentes da atmosfera e assúas propiedades.

-Explicación dos factores que condicionan o tem-po atmosférico, e establecemento da relación entretempo e clima.

-Uso de instrumentos para medir variablesambientais: temperatura, presión atmosférica, humi-dade do ambiente e dirección do vento.

-Valoración da influencia da actividade humanasobre a atmosfera, e repercusións na saúde das per-soas.

-Materiais terrestres; a xeosfera.

-Materiais naturais, transformados e sintéticos:madeira, metais, e materiais plásticos, cerámicos epétreos. Propiedades e técnicas básicas de utiliza-ción.

-Emprego das ferramentas de forma adecuada esegura.

-Elementos básicos para a descrición das figurasxeométricas no plano. Paralelismo e perpendiculari-dade.

-Clasificación de triángulos e cuadriláteros a par-tir de diferentes criterios. Estudo dalgunhas propie-dades e relacións nestes polígonos.

-Polígonos regulares. Circunferencia e círculo.

-Medida de ángulos en figuras planas. Operaciónscon ángulos empregando calculadora.

-Estimación, medición e cálculo de perímetros ede áreas de figuras representadas e reais, mediantefórmulas, triangulación e cuadriculación.

-Realización de bosquexos para a anotación demedidas.

-Tratamento de residuos e impacto ambiental doproceso produtivo. Uso de materiais comerciais ereciclados para a construción e a fabricación deobxectos.

-Recoñecemento do importante papel da auga noclima, na paisaxe e nos seres vivos.

-Ciclo da auga, o seu percorrido na natureza e asúa incidencia no medio. Análise da intervenciónhumana nese ciclo.


-Realización de experiencias sinxelas que axudena comprender a contaminación da auga e os proce-sos de depuración e potabilización da auga.

-Análise da distribución da auga no planeta e valo-ración da importancia da auga doce como recurso.

-Identificación dos requisitos necesarios para avida.

-Descrición das características que definen osseres vivos: as funcións vitais.

-Identificación dos seres unicelulares e pluricelu-lares, e utilización da lupa e do microscopio paraproceder á súa observación.

-Recoñecemento da biodiversidade e clasificacióndos seres vivos nos cinco reinos.

-Observación de organismos característicos decada reino, con especial atención aos principais gru-pos dos reinos vexetal e animal.

-Razóns da importancia da biodiversidade e a súavaloración como patrimonio natural.

-Organización de datos en táboas de valores.

-Coordenadas cartesianas. Representación depuntos nun sistema de eixes coordenados.

-Identificación de puntos a partir das súas coorde-nadas.


1. Identificar e medir algunhas propiedades demateriais cotiáns, como a masa, o volume, a densi-dade, os estados en que se presentan e os seus cam-bios, así como planificar e desenvolver procedemen-tos para as coñecer.

Preténdese comprobar se o alumnado é capaz derecoñecer e medir algunhas propiedades da materiautilizando instrumentos sinxelos que lle permitaninvestigar as súas características e identificar oscambios de estado que experimentan.

2. Interpretar cualitativamente fenómenos atmos-féricos a partir de datos meteorolóxicos e rexistrosclimáticos, e identificar os compoñentes da atmosfe-ra.

Trátase de comprobar se o alumnado adulto écapaz de explicar de xeito sinxelo os factores queinflúen no tempo atmosférico, así como da súa capa-cidade para obter datos das variables meteorolóxicasempregando instrumentos de medición. Tamén sevalorará o grao de coñecemento dos compoñentes daatmosfera, das súas propiedades e da súa influenciana saúde das persoas.

3. Valorar a importancia da auga para o desenvol-vemento da vida, e identificar as repercusións daactividade industrial e humana sobre ela.

Preténdese valorar o grao de coñecemento que oalumnado adulto ten sobre o ciclo da auga, e aimportancia da calidade e da cantidade desta sobre

a vida no planeta, así como das ameazas que supo-ñen a industria e a actividade humana, as soluciónsposibles, e a elaboración de esquemas sobre o seuciclo.

4. Recoñecer e describir as propiedades de mate-riais naturais, transformados e sintéticos, así comoas súas variedades comerciais: madeira, metais emateriais plásticos, cerámicos e pétreos. Identifica-los en aplicacións comúns e coñecer técnicas bási-cas de conformación, unión e acabamento.

Trátase con este criterio de valorar o coñecementoque o alumnado adulto ten dos materiais presentesna xeosfera, así como dos materias transformados esintéticos máis frecuentes no seu contorno. Valorara-se o coñecemento das súas propiedades mecánicas,eléctricas e térmicas, a súa relación coas aplicaciónsna fabricación de obxectos comúns, así como o coñe-cemento das técnicas de conformación, unión e aca-bamento empregadas no seu proceso construtivo.

5. Recoñecer, describir e analizar figuras planaspresentes na natureza e nas actividades artísticas,utilizar as súas propiedades para as clasificar, e esti-mar e calcular perímetros, áreas e ángulos empre-gando os instrumentos e as unidades pertinentes.

Preténdese con este criterio valorar se o alumnadoadulto identifica as figuras planas presentes nanatureza e na actividade artística, e se é capaz de asclasificar e de determinar a medida do seu períme-tro, a área e os ángulos. Tamén se valorará a aplica-ción destes coñecementos para interpretar e descri-bir o mundo físico e as manifestacións artísticas.

6. Valorar a importancia do sistema atmosfera-hidrosfera-xeosfera para o desenvolvemento da vida,identificar as repercusións da actividade humanasobre o medio e realizar propostas e compromisos demellora.

Trátase de avaliar se o alumnado identifica algúnsdos problemas ambientais, enunciando posiblesconsecuencias, e se propón medidas concretas deactuación no seu contorno próximo que potencien aredución do consumo, a reutilización e a reciclaxe.

7. Recoñecer as funcións vitais como característi-cas dos seres vivos, e que estes están constituídospor células.

Trátase de valorar se o alumnado é capaz de reco-ñecer e describir as funcións dos seres vivos a partirde exemplos sinxelos. Valorarase tamén a identifica-ción dun organismo como pertencente a un dos rei-nos a través da observación e dos seus trazos máissalientables.

8. Organizar e interpretar informacións mediantetáboas e representacións gráficas.

Trátase de avaliar se o alumnado é capaz de reco-ller en táboas informacións numéricas procedentesda vida cotiá e do ámbito científico, de representa-las nun sistema de coordenadas cartesianas, de


interpretar de modo cualitativo os datos tabulados ede os representar graficamente.

Módulo 2.

Bloque 1: enerxía: obtención e transferencia.

Evidenciar a presenza da enerxía en innumerablessituacións cotiás leva a analizar e a valorar as fontesda enerxía de que dispomos. O tratamento matemá-tico de datos relativos a esta última aconsella o estu-do aquí das proporcións e das porcentaxes, e da pro-porcionalidade directa e inversa. Descríbese dese-guida a transferencia de enerxía nas dúas formas detraballo e calor, incidindo nos efectos da calor noscambios de estado de agregación.

O emprego de escalas termométricas serve deexemplo para introducir a linguaxe alxébrica e o pla-neamento e resolución de ecuacións de primeirograo.

De volta á enerxía, analízase a súa produción e oseu uso en Galicia, e iníciase a descrición doutrasformas da enerxía, como a luz e o son, con experien-cias sinxelas de propagación, reflexión, refracción edescomposición, con identificación de aplicaciónsprácticas.

Contidos.

-Recoñecemento da intervención da enerxía ensituacións cotiás como movementos, deformacións,variacións da temperatura, cambios de estado, etc.Aproximación ao concepto de enerxía e á súa rela-ción cos cambios.

-Utilización de criterios para clasificar as fontesde enerxía. Valoración, desde o punto de vistaambiental, do emprego de fontes de enerxía renova-bles e non renovables.

-Razón e proporción.

-Porcentaxes para expresar partes dun todo, cotasde participación ou variación de magnitudes. Apli-cacións á vida cotiá. Cálculo mental, escrito e concalculadora para obter porcentaxes habituais.

-Proporcionalidade directa e inversa. Análise detáboas. Razón de proporcionalidade. Problemas davida cotiá. Magnitudes non proporcionais.

-Transferencia de enerxía: o traballo, a calor e aradiación.

-Realización de experiencias onde o mecanismode transferencia de enerxía sexa a calor.

-Uso do termómetro para medir temperaturas.Diferenciación entre calor e temperatura.

-Identificación dos cambios de estado. Determina-ción experimental das temperaturas de fusión e deebulición dunha substancia pura. Representacióngráfica da relación entre a temperatura e o cambiode estado.

-Emprego de letras para simbolizar números ini-cialmente descoñecidos. Simbolización para expre-

sar cantidades en distintos contextos, e valoraciónda súa utilidade.

-Tradución de expresións da linguaxe cotiá á alxé-brica e viceversa.

-Resolución de problemas por métodos non alxé-bricos: ensaio e erro dirixido.

-Significado das ecuacións e das solucións dunhaecuación.

-Resolución de ecuacións de primeiro grao. Trans-formación de ecuacións noutras equivalentes. Inter-pretación da solución.

-Utilización de ecuacións para resolución de pro-blemas.

-Análise dos procesos de xeración de enerxía apartir das fontes, do transporte e do consumo deenerxía en Galicia. Valoración das repercusiónsambientais.

-Realización de experiencias de propagación daluz. Utilización de espellos e lentes para o estudocualitativo da reflexión e da refracción da luz.

-Relación entre a luz e a visión. Estudo cualitativoda descomposición da luz branca.

-Realización de experiencias de propagación ereflexión do son. Relación entre o son e a audición.

-Identificación das aplicacións prácticas relacio-nadas coa luz e o son para a sociedade.

-Valoración do problema da contaminación acústi-ca e luminosa. Procura e análise de solucións.


1. Identificar a enerxía como causa de transforma-ción e dos cambios que teñen lugar no noso contor-no, a súa utilidade e as consecuencias que ten parao ambiente.

Preténdese avaliar se o alumnado adulto recoñecea presenza da enerxía en procesos da vida cotiá, seidentifica as fontes de enerxía e se emprega criteriospara as clasificar. Valorarase tamén se recoñece anecesidade dun uso responsable da enerxía paracontribuír ao futuro sustentable.

2. Recoñecer relacións de proporcionalidadenumérica. Resolver problemas da vida cotiá, conemprego da proporcionalidade e das porcentaxes.

Preténdese comprobar a capacidade de recoñecerrelacións de proporcionalidade directa e inversaentre magnitudes en diferentes contextos, e de obterelementos descoñecidos a partir doutros coñecidosen situacións da vida real onde existan relacións deproporcionalidade. Ademais, valorarase a aplicacióndas porcentaxes noutras materias do currículo e navida real.

3. Identificar a calor como unha forma de transfe-rencia de enerxía, e coñecer os seus efectos sobre oscorpos.


Preténdese comprobar se o alumnado diferenciacalor de temperatura na análise enerxética de situa-cións prácticas sinxelas. Valorarase se sabe empre-gar o termómetro para medir temperaturas, se coñe-ce o seu fundamento e se identifica situacións deequilibrio ou desequilibrio térmico.

4. Obter expresións alxébricas a partir da linguaxecotiá. Empregar as ecuacións de primeiro grao comounha ferramenta máis para resolver problemas.

Quérese con este criterio verificar se o alumnado écapaz de obter o valor numérico de expresións alxé-bricas sinxelas cunha soa letra, utilizar correcta-mente os signos matemáticos, traducir situaciónsprocedentes da vida diaria e do mundo físico á lin-guaxe alxébrica e obter o valor numérico destasexpresións.

Valorarase tamén a resolución de problemasmediante a técnica de ensaio e erro, e máis formal-mente mediante ecuacións de primeiro grao, comounha ferramenta máis para resolver problemas.

Avalíase, así mesmo, a capacidade para pór enpráctica estratexias persoais como alternativa áálxebra á hora de formular e resolver problemas,interpretando en todos os casos os resultados obtidose valorando a súa pertinencia.

5. Utilizar estratexias e técnicas de resolución deproblemas, tales coma a análise do enunciado, oensaio e erro sistemático, e a división do problemaen partes, así como a comprobación da coherenciada solución obtida. Expresar o procedemento empre-gado na resolución dun problema utilizando a lin-guaxe matemática adecuada ao seu nivel.

Con este criterio valórase o xeito de se enfrontar atarefas de resolución de problemas para os cales nonse dispoña dun procedemento estándar que permitaobter a solución. Avalíase desde a comprensión doenunciado ata a aplicación de estratexias de resolu-ción.

Trátase de avaliar, así mesmo, a perseveranza naprocura de solucións e a confianza na propia capaci-dade para logralas.

Preténdese valorar se o alumnado é capaz detransmitir cunha linguaxe suficientemente precisaas ideas e os procesos persoais desenvolvidos.

6. Recoñecer fenómenos cotiáns referidos á trans-misión da luz e do son, e reproducir experimental-mente algún deles.

Este criterio procura avaliar se o alumnado é capazde utilizar as propiedades da luz e do son para inter-pretar a reflexión e a refracción, así como de o apli-car a algún aparello óptico, e ao eco.

Valorarase o recoñecemento das repercusións dacontaminación acústica e luminosa sobre a calidadede vida, e a formulación de propostas de solución.

Bloque 2: o medio e as funcións dos seres vivos.

Partindo da estrutura das rochas e dos mineraismáis importantes de Galicia iníciase o estudo dasemellanza das figuras coa mesma forma e distintotamaño. Analízanse, así mesmo, os poliedros e oscorpos redondos máis sinxelos (paralelepípedos,poliedros, cilindros, conos e esferas), dos cales secalculan e estiman os volumes e as superficies quenos permiten introducir a semellanza e a utilizacióndos teorema de Tales e de Pitágoras para relacionarmedidas e figuras.

Algunhas destas formas xeométricas pódenseobservar nas células dos seres vivos unicelulares epluricelulares. Dos seres vivos analízanse os proce-sos de nutrición, respiración, fotosíntese, fermenta-ción, relación e reprodución.

A análise de datos numéricos relacionados cosseres vivos (malnutrición/mortalidade, cores daluz/fotosíntese, etc.) conduce ás representaciónsgráficas a partir de táboas de valores, enunciados ouexpresións alxébricas.

Finaliza o bloque coa identificación dos compo-ñentes dun ecosistema e o papel que xogan nel osorganismos produtores, consumidores e descompo-ñedores.

Contidos.

-Recoñecemento das manifestacións da enerxíainterna da terra: volcáns, terremotos, pregamentos,fallas e formación de montañas. Xustificación cuali-tativa á luz do modelo dinámico.

-Identificación do papel da enerxía interna na for-mación de materiais terrestres: magmatismo e meta-morfismo.

-Procura de noticias de xornais relacionadas coasmanifestacións da enerxía interna, e análise dassúas repercusións segundo o grao de desenvolve-mento do país.

-Caracterización das rochas máis importantes enGalicia e dos minerais que as compoñen, e posteriorobservación e identificación da súa formación cunhapequena análise.

-Comparación de figuras coa mesma forma e dis-tinto tamaño. Semellanza. Proporcionalidade de seg-mentos. Identificación de relacións de semellanza.

Ampliación e redución de figuras. Obtención, can-do sexa posible, do factor de escala utilizado.

-Utilización dos teoremas de Tales e Pitágoras paraobter medidas e comprobar relacións entre figuras.

-Poliedros.

-Cilindros, esfera, cono e paralelepípedos. Ele-mentos característicos e volume.

-Resolución de problemas que impliquen a esti-mación, a medida e o cálculo de lonxitudes, superfi-cies e volumes de obxectos do contorno inmediato.


-Identificación da célula como unidade básica dosseres vivos e observación co microscopio apreciandoa súa diversidade.

-Caracterización das funcións de nutrición comoun intercambio de materia e enerxía co ambiente.

-Diferenciación dos dous tipos de nutrición: autó-trofa e heterótrofa.

-Descrición e comparación cualitativa dos proce-sos de fotosíntese, respiración e fermentación.

-Valoración da importancia da fotosíntese para avida na Terra.

-Caracterización e comparación das reproduciónssexual e asexual, e do seu significado desde o puntode vista da súa variabilidade.

-Recoñecemento das funcións de relación: percep-ción, coordinación e resposta (movemento).

-Descrición local e global de fenómenos de tiposocial, natural ou científico, presentados de xeitográfico.

-Representación gráfica dunha situación que véndada a partir dunha táboa de valores, dun enuncia-do ou dunha expresión alxébrica sinxela.

-Identificación dos compoñentes dun ecosistema,dun medio abiótico e dunha comunidade, e recoñe-cemento da influencia dos factores abióticos e bióti-cos nos ecosistemas.

-Recoñecemento do papel dos organismos produ-tores, consumidores e descompoñedores no ecosiste-ma, e da relación coa reciclaxe da materia e o fluxode enerxía.

-Práctica da actividade física como fonte de saúde.

-Atención á hixiene corporal logo da práctica deactividade física.

-Aceptación das normas para a conservación dosmedios urbano e natural.


1. Recoñecer as manifestacións da enerxía internada terra e identificar o seu papel na formación dasrochas magmáticas e metamórficas, e identificar osriscos asociados aos procesos xeolóxicos internosvalorando a capacidade de prevención e predición.

Tratase de comprobar se o alumnado adulto tenunha concepción dinámica da natureza, e se identi-fica algunhas das manifestacións da dinámica inter-na do relevo, como volcáns, terremotos pregamentos,fallas e formación de montañas, e o seu efecto na for-mación de materiais terrestres.

Trátase de valorar tamén se o alumnado é capaz deprocurar informacións relacionadas con estas mani-festacións, de valorar os riscos asociados a elas e asúa repercusión, utilizando noticias de prensa,mapas e outras canles de información.

2. Identificar relacións de proporcionalidade xeo-métrica, e utilizalas para resolver problemas da vidacotiá.

Preténdese comprobar se o alumnado adulto iden-tifica figuras semellantes, se é capaz de calcular arazón de semellanza e se ten capacidade para apli-car estes coñecementos a outras materias do currícu-lo (escalas en mapas) e do mundo científico. Quére-se comprobar, ademais, se sabe aplicar o teorema deTales para resolver problemas de tipo xeométrico.

3. Recoñecer figuras xeométricas elementais(paralelepípedos, poliedros, cilindros, conos, esfe-ras) e os seus elementos característicos. Resolverproblemas xeométricos sinxelos relacionados conestas figuras, efectuar medicións e calcular lonxitu-des, áreas e volumes de espazos e obxectos cunhaprecisión acorde coa situación presentada, expre-sando o resultado da estimación, da medición e docálculo na unidade de medida máis axeitada.

Preténdese valorar o coñecemento que o alumnadoadulto ten das figuras xeométricas elementais, e dosseus elementos característicos. Tamén se ha valorara capacidade para a resolución de problemas relati-vos a espazos ou obxectos do contorno inmediato querequiran o cálculo de lonxitudes, superficies ouvolumes de figuras elementais, e seleccionar a uni-dade axeitada para cada un.

Trátase de comprobar, ademais, se se adquiriron ascapacidades necesarias para estimar o tamaño dosobxectos e as destrezas adecuadas para facer medi-cións.

Tamén se quere comprobar se saben aplicar os teo-remas de Tales e Pitágoras para obter medidas a par-tir doutras e para facer representacións e interpretarplanos.

4. Recoñecer as rochas máis frecuentes de Galicia,os minerais que as compoñen e as súas aplicacións.

Valorarase a capacidade de identificar e recoñeceros tipos de rochas (magmáticas, metamórficas esedimentarias) e de minerais máis comúns en Gali-cia en mostras no laboratorio ou no medio natural, ecoñecer as súas aplicacións. Valorarase, ademais, acapacidade para as diferenciar a partir de observa-cións e comprobacións experimentais dalgunhas dassúas propiedades.

5. Interpretar aspectos relacionados coas funciónsvitais dos seres vivos a partir de observacións expe-rimentais realizadas con organismos sinxelos, com-probando o efecto que teñen determinadas variablesnos procesos de nutrición, relación e reprodución.

Trátase de comprobar se o alumnado adulto coñe-ce as funcións vitais dos seres vivos, as diferenzasentre a nutrición dos seres autótrofos e heterótrofos,as características e os tipos de reprodución, e os ele-mentos fundamentais que interveñen na función derelación.


6. Interpretar relacións funcionais sinxelas dadasen forma de táboa, gráfica, expresión alxébrica oumediante un enunciado, así como obter valores apartir delas e extraer conclusións acerca do fenóme-no estudado.

Este criterio pretende valorar o manexo dos meca-nismos que relacionan os tipos de presentación dainformación, en especial o paso da gráfica dunharelación de proporcionalidade a calquera das outrastres: verbal, numérica e alxébrica.

Trátase de avaliar tamén a capacidade de relacio-nar unha expresión verbal coa súa correspondentegráfica, e de analizar unha gráfica e relacionar oresultado co significado das variables representadasque teñan que ver con fenómenos de tipo social oudo mundo natural.

7. Identificar nun ecosistema próximo o medioabiótico e as comunidades, representar as relaciónstróficas establecidas entre os seus seres vivos e valo-rar a súa diversidade.

Tratase de valorar se o alumnado é capaz de reco-ñecer os elementos dun ecosistema próximo, deobter datos dalgún compoñente abiótico (luz, humi-dade, temperatura, topografía, rochas, etc.) e biótico(animais e plantas máis abundantes), así como inter-pretar as relacións nas cadeas tróficas e valorar adiversidade e a importancia da preservación dosecosistemas.

8. Valorar o beneficio que a práctica da actividadefísica fornece á saúde.

Con este criterio trátase de que o alumnado valorea necesidade de realizar regularmente algún tipo deactividade física, así como da hixiene corporal nece-saria á finalización da actividade e de que durante aactividade física se respecte e se coide o medio.

Nivel II.

Contidos comúns para o nivel II.

-Planificación e utilización de estratexias na reso-lución de problemas, tales como o reconto exhausti-vo, a emisión de hipóteses, a xeneralización, a indu-ción ou a procura de problemas afíns, e comproba-ción do axuste da solución obtida á situación susci-tada.

-Confianza nas propias capacidades para afrontarproblemas, perseveranza e flexibilidade na procurade solucións aos problemas e na mellora das atopa-das.

-Utilización das ferramentas tecnolóxicas e infor-máticas para a procura e a selección crítica de infor-mación científica, nos cálculos de tipo numérico,alxébrico ou estatístico, nas representacións gráficasde funcións e estatísticas, e na comprensión de pro-piedades xeométricas.

-Utilización de estratexias propias do traballocientífico, mediante a proposta de problemas esinxelas investigacións, análise de variables que

interveñen, a formulación de hipóteses, a planifica-ción de experiencias, a organización dos datos, ainterpretación de resultados, e a elaboración ecomunicación de conclusións.

-Valoración da educación científica da cidadanía eda participación cidadá na toma de decisións comorequisito das sociedades democráticas sustentables,e modificación de hábitos de conduta que promovana saúde persoal e comunitaria.

-Asimilación das diferenzas sociais derivadas dadesigual repartición da riqueza no mundo, que pro-voca unhas condicións de enorme desvantaxe enaspectos de saúde e do medio dos países pobres res-pecto dos ricos.

-Análise de obxectos e sistemas técnicos e resolu-ción de problemas tecnolóxicos, individualmente een grupo, respectando as normas de seguridade namanipulación de ferramentas e de materiais.

-Interese polo coñecemento científico e polo avan-ce tecnolóxico, e valoración critica da súa contribu-ción á mellora do benestar social e individual, e dasúa influencia na sociedade, na saúde, na calidadede vida das persoas e no medio.

Módulo 3.

Bloque 1: o mundo microscópico.

Os contidos deste bloque están organizados arre-dor do mundo microscópico, desde os puntos de vis-ta da bioloxía e da química. O bloque iníciase coestudo da célula, facendo fincapé en que todos osseres vivos están formados por células e en que estaé a súa unidade mínima funcional, caracterizando ostipos de células e describindo os orgánulos e as súasfuncións básicas. Préstaselles especial atención aoscromosomas como localización do ADN e dos xenes,e aos dous tipos de división celular -meiose e mito-se- así como ás técnicas da enxeñaría xenéticaactual e as súas repercusións éticas, sociais, etc.

Séguese co estudo da materia desde o punto devista microscópico, coa identificación e a caracteri-zación de mesturas, elementos e compostos, as diso-lucións, os compoñentes e a súa concentración, dan-do pé ao estudo dos números racionais e ao uso danotación científica para representar e operar connúmeros moi grandes ou moi pequenos.

Introdúcense, por último, a teoría cinética damateria e a teoría atómica como modelos que nosserven para interpretarmos satisfactoriamentealgunhas propiedades das substancias e dos estadosfísicos da materia, así como os seus cambios físicose químicos. Aparece tamén a idea de conservación,tanto para a masa como para o elemento, nos cam-bios químicos.

Contidos.

-Recoñecemento da célula como unidade estrutu-ral e funcional dos seres vivos.


-Caracterización dos tipos de células: eucariota,procariota, animal e vexetal. Descrición dos princi-pais orgánulos.

-Identificación do material hereditario na célula:cromatina e cromosomas. O ADN como constituíntedos cromosomas.

-Caracterización dos procesos de división celular:mitose e meiose. Produción de gametos.

-Identificación do cromosoma como organizadordos xenes. O xene como unidade portadora da infor-mación xenética.

-Valoración crítica das técnicas da enxeñaríaxenética, como os transxénicos, a clonación e a tera-pia xénica. Implicacións e repercusións éticas,médicas, ecolóxicas e sociais.

-Procura de información na web sobre algunhadoenza xenética ou aplicación dalgunha técnica deenxeñaría xenética actual.

-Caracterización de mesturas e substancias puras.Elección das técnicas máis axeitadas para a separa-ción experimental de substancias en mesturas.

-Identificación de disolucións e dos seus compo-ñentes, así como o cálculo e a expresión da súa con-centración. Preparación de disolucións. Exemplosde disolucións en produtos de uso habitual: alimen-tos, bebidas, limpeza doméstica, hixiene persoal,medicina, combustibles, etc.

-Números racionais e decimais, e fraccións.Números con expresión decimal finita e periódica.Operacións cos decimais e fraccións empregandocalculadora.

-Comparación de números racionais.

-Representación de números racionais na rectanumérica.

-Utilización axeitada das cifras significativas e doarredondamento.

-Interpretación, coa axuda do modelo cinético damateria, de propiedades dos gases como o volume, atemperatura e a presión, así como de propiedadesdos sólidos e dos líquidos, como o volume, e doscambios de estado. Aplicacións prácticas: potas apresión, inflado correcto dos pneumáticos, etc.

-Identificación dos compoñentes fundamentais damateria: átomos. Núcleo e codia electrónica. Carga emasa dos protóns, neutróns e electróns.

-Uso da notación numérica científico-exponencialpara expresar números moi grandes ou moi peque-nos. Operacións con estes números empregando acalculadora.

-Utilización da teoría atómica para a clasificacióndas substancias puras en simples e compostas. Ele-mentos químicos. Exemplos de substancias de usocotián.

-Interpretación da estrutura das substancias a tra-vés do tipo de enlace entre os seus átomos: enlaceiónico, covalente e metálico. Propiedades máisimportantes das substancias en relación co seu tipode enlace. Exemplos con substancias de uso habi-tual.

-Realización experimental dalgúns cambios físicose químicos sinxelos.

-Interpretación atómico-molecular das reacciónsquímicas, utilizando a representación gráfica e sim-bólica. Xustificación da conservación da masa nasreaccións químicas.

-Observación práctica da transferencia de enerxíanas reaccións químicas. Aplicación as combustiónse á fotosíntese.

-Obtención de información (en textos, xornais,internet, etc.) sobre a emisión de gases nas combus-tións (vehículos, centrais térmicas, incendios, cale-facción, etc.) e os efectos sobre o planeta. Uso decatalizadores nos tubos de escape dos vehículos.


1. Aplicar a teoría celular ao estudo dos seresvivos, con identificación das estruturas característi-cas das células procariota, eucariota, vexetal e ani-mal en relación coa súa función biolóxica.

Trátase de comprobar se o alumnado é capaz derecoñecer a existencia de células en distintos orga-nismos, e de identificar as estruturas celulares endebuxos e microfotografías, sinalando a función decada unha.

2. Describir os procesos de división celular, esinalar as principais diferenzas entre mitose e meio-se, así como o significado das dúas.

Con este criterio deséxase avaliar se o alumnadorecoñece a mitose como un tipo de división celularnecesaria na reprodución dos seres vivos unicelula-res e no crecemento e a reparación do corpo nosorganismos pluricelulares, e de explicar a meiose naprodución dos gametos na reprodución sexual.

3. Coñecer que os xenes están constituídos porADN e situados nos cromosomas, e valorar o papelda diversidade xenética e as consecuencias da utili-zación da enxeñaría xenética.

Procúrase comprobar se o alumnado é capaz deexplicar que a almacenaxe da información xenéticareside nos cromosomas, así como a existencia demutacións e as súas consecuencias na evolución ena diversidade dos seres vivos. Valorarase se é capazde usar os seus coñecementos para elaborar un cri-terio propio sobre as repercusións sociais, éticas esanitarias da biotecnoloxía (terapia xénica, alimen-tos transxénicos, utilización de clons, etc.).

4. Utilizar procedementos e técnicas que permitandiferenciar mesturas, substancias simples e compos-tos en materiais de uso cotián, identificar a súa com-posición e preparar disolucións sinxelas.


Este criterio trata de comprobar se o alumnadodiferencia unha substancia pura dunha mestura, e seé capaz de propor a técnica máis adecuada paraseparar os compoñentes dunha mestura dada e, nocaso de preparar unha disolución, se sabe efectuaros cálculos previos e utilizar adecuadamente osmateriais de laboratorio.

5. Utilizar os números racionais para recoller e tra-tar información, e resolver cálculos dos ámbitoscientífico e social, arredondando o número decimalcoas cifras significativas adecuadas e empregando anotación científico-exponencial, cando sexa aconse-llable.

Trátase de valorar a capacidade do alumnado deempregar fraccións e números decimais nos cálcu-los, de forma mental, escrita e con calculadora, asícomo de expresar o resultado do xeito máis adecua-do á situación (fracción, decimal arredondado ounotación exponencial).

Trátase tamén de verificar se o alumnado é capazde comparar números racionais entre si, de os orde-nar e de os representar graficamente.

6. Empregar a teoría cinética da materia parainterpretar algunhas propiedades dos gases, doslíquidos e dos sólidos; usar a teoría atómica paraidentificar elementos, compostos, moléculas e redescristalinas; e interpretar as reaccións químicas, xus-tificando a conservación da masa nelas.

Preténdese verificar se o alumnado utiliza a teoríacinética da materia para interpretar os conceptos depresión, volume e temperatura nos gases, nos líqui-dos e nos sólidos, así como os seus cambios de esta-dos de agregación, e se utiliza axeitadamente omodelo atómico-molecular para diferenciar átomos,moléculas e redes cristalinas a partir de representa-cións gráficas, e para interpretar as reaccións quími-cas como a ruptura e a formación de enlaces entreátomos en que se xeran novas substancias e se con-serva constante a masa total.

Bloque 2: as persoas e a saúde.

Agrúpanse neste bloque contidos que teñen rela-ción coa organización do corpo humano a nivel estru-tural, de relación e hormonal, os factores que condi-cionan a saúde física e as defensas de que dispomoscontra as doenzas, tanto as propias do organismocomo os fármacos e as vacinas, facendo unha valora-ción crítica do seu uso, así como da conveniencia depracticar hábitos de vida e consumo saudables (prac-ticar exercicio físico, non consumir substancias quecreen adicción, etc.), dando a coñecer as novas pers-pectivas no ámbito do tratamento da doenza e as súasdiferenzas no mundo globalizado.

Introdúcense logo a sexualidade e a reproduciónhumana, a descrición dos aparellos reprodutores, afecundación, o embarazo e o parto, cunha valoracióndos métodos anticonceptivos máis utilizados e aimportancia da hixiene sexual para combater asdoenzas de transmisión sexual, especialmente a

SIDA, co que se remata o estudo das doenzas huma-nas iniciado no punto anterior.

A segunda parte do bloque dedícase á descrición eao estudo dos movementos dos corpos, en particular omovemento uniforme e o uniformemente acelerado,incidindo na inexistencia de sistemas de referenciaabsolutos e na interpretación das gráficas espazo/tem-po e velocidade/tempo dos citados movementos.

O cálculo de tempos, posicións e velocidades levaá necesidade de resolver ecuacións de primeiro graono movemento uniforme, de segundo grao no move-mento acelerado, e de sistemas de ecuacións condúas incógnitas nos exercicios de encontro ou alcan-ce de móbiles, razón pola que o seu estudo se inclúeneste bloque.

Contidos.

-Recoñecemento dos niveis de organización do cor-po: células, tecidos, órganos, sistemas e aparellos.

-Identificación dos factores que condicionan asaúde e a doenza. Doenzas conxénitas, hereditarias,crónicas, deficitarias e infecciosas.

-Actuación do sistema inmunitario en casos con-cretos: gripe, alerxias e infeccións bacterianas. Vaci-nas e fármacos. Valoración crítica do uso de vacinas,fármacos, transplantes, doazóns e terapias con célu-las troncais.

-Diferenciación entre alimento e nutriente. Coñe-cemento dos principios inmediatos necesarios para asaúde do ser humano: proteínas, glícidos, graxas,sales, vitaminas e auga.

-Análise de dietas e dos hábitos saudables na ali-mentación. Doenzas e trastornos da conduta alimen-taria: bulimia, anorexia, dietas de adelgazamento,etc.

-Valoración da saúde física e mental, e a súa rela-ción co consumo de substancias que provocan adic-ción: alcohol, tabaco e estupefacientes.

-Identificación crítica da información contida nasetiquetas dos produtos alimentarios: aditivos, con-servantes, edulcorantes e produtos transxénicos.

-As funcións de relación. Identificación dos meca-nismos de resposta do ser humano ante un estímulo:órganos dos sentidos, sistema nervioso e aparellolocomotor.

-Coñecemento da existencia do sistema endócrinoe as hormonas. Funcións e alteracións frecuentes.

-Diferenciación entre sexualidade e reprodución.Coñecemento e valoración dos cambios psíquicos efísicos na adolescencia.

-Caracterización dos aparellos reprodutores mas-culino e feminino; óvulos e espermatozoides.

-Preparación do útero para a fecundación. Ciclomenstrual. Fecundación, embarazo e parto. Técnicasde reprodución asistida.


-Coñecemento e valoración dos métodos anticon-ceptivos máis frecuentes.

-Coñecemento dos riscos das doenzas de transmi-sión sexual e valoración da hixiene sexual.

-Práctica doutros hábitos de vida saudables. Que-cemento e o seu significado na práctica da activida-de física. Condición física: control do esforzomediante a toma da frecuencia cardíaca. Técnicasde respiración. Posicións adecuadas do corpo nasactividades cotiás no traballo e no lecer.

-Recoñecemento do carácter relativo dos move-mentos. Sistema de referencia. Sistemas de posicio-namento por satélites.

-Descrición do movemento rectilíneo uniforme.Estudo práctico no laboratorio. Utilización da ecua-ción s = so + v. t

-Representación gráfica posición/tempo no move-mento uniforme: estudo da función lineal.

-Resolución de problemas de movemento unifor-me: necesidade das ecuacións de primeiro grao.Solución das ecuacións de primeiro grao e aplica-cións a casos prácticos.

-Identificación da aceleración como a característi-ca principal do movemento de caída libre. Acelera-ción como rapidez do cambio da velocidade. Estudodo movemento uniformemente acelerado. Ecuacións:

2o o

1s v t a t e v v a t2

! " ! "

-Representación gráfica posición/tempo do move-mento uniformemente acelerado: estudo da funcióncuadrática.

-Cálculo do tempo a partir do espazo: ecuacións desegundo grao. Técnicas de resolución.

-Resolución de ecuacións de segundo grao aplica-das a outros ámbitos do coñecemento.

-Resolución de problemas de encontros de móbi-les: necesidade dos sistemas de dúas ecuacións condúas incógnitas. Métodos de resolución alxébrica egráfica. Aplicación a casos prácticos noutros contor-nos.


1. Recoñecer que na saúde inflúen aspectos físi-cos, psíquicos, económicos e sociais, e valorar asconsecuencias dos tipos de vida e dos avances bio-médicos na previsión de doenzas e na mellora dacalidade de vida, así como explicar os mecanismosde defensa do noso corpo que loitan contra os axen-tes patóxenos.

Con este criterio trátase de valorar se o alumnadoposúe unha visión global do concepto de saúde e dosfactores que inflúen nela, así como os efectos dos

hábitos sociais positivos (práctica deportiva, des-canso adecuado, vida activa, etc.) fronte aos negati-vos (vida sedentaria, alcoholismo, tabaquismo, etc.).

Tamén cumprirá distinguir os tipos de doenzas(infecciosas, hereditarias, intoxicacións, etc.) e aacción das vacinas, dos antibióticos e doutros fárma-cos no tratamento das doenzas.

2. Distinguir as achegas dos tipos de alimentos aunha nutrición correcta e xustificar a convenienciade adquirir hábitos alimenticios saudables.

Avalíase aquí se o alumnado diferencia entre osdistintos tipos de nutrientes (proteínas, glícidos, gra-xas, vitaminas e sales) que achega cada alimento apartir da información contida na etiqueta ou doutrasfontes, como internet.

Valorarase a importancia de manter o equilibrioentre a inxestión e o gasto calórico diario, evitandocondutas absurdamente consumistas causadas confrecuencia pola publicidade, así como o recoñece-mento da existencia de doenzas relacionadas coa ali-mentación, como a bulimia e a anorexia.

3. Identificar os órganos dos sentidos e explicar amisión integradora dos sistemas nervioso e endócri-no, relacionando as alteracións máis frecuentes cosórganos e os procesos implicados.

Preténdese comprobar se o alumnado sabe comose coordinan os sistemas endócrino e nervioso, parao que deberá caracterizar as principais doenzas rela-cionadas con eles e identificar os efectos prexudi-ciais de determinados factores como o consumo dedrogas, o estrés, a falta de relacións persoais, ainfluencia dos medios de comunicación e da publi-cidade, etc.

4. Coñecer os aspectos básicos da sexualidade eda reprodución humana, e describir os procesos fun-damentais da fecundación, o embarazo e o parto, asícomo valorar o uso de métodos de control da natali-dade e a prevención de doenzas de transmisiónsexual.

Avalíase con este criterio se os alumnos e as alum-nas distinguen a reprodución como un mecanismode perpetuación da especie, da sexualidade, enten-dida como unha actividade vital dos seres humanose de comunicación afectiva e persoal.

Valorarase tamén o coñecemento anatómico e fun-cional dos aparellos reprodutores feminino e mascu-lino para explicar o funcionamento dos métodos decontrol da natalidade e dalgunhas solucións a pro-blemas de infertilidade, así como a conveniencia dahixiene sexual individual e colectiva para evitar asdoenzas de transmisión sexual.

5. Recoñecer o carácter relativo do movemento,representar e analizar situacións relacionadas cosmovementos cotiáns empregando gráficas e cálculosalxébricos.


Preténdese avaliar se o alumnado acepta a inexis-tencia de marcos de referencia absolutos, se é capazde describir cualitativamente o movemento uniformee o uniformemente acelerado, se sabe confeccionar einterpretar gráficas espazo/tempo e velocidade/tem-po de movementos sinxelos, e se é capaz de efectuarcálculos que relacionen o espazo percorrido, a velo-cidade e a aceleración dun móbil empregando asecuacións dos movementos implicados.

6. Resolver problemas dos ámbitos científico esocial mediante a formulación e a resolución deecuacións de primeiro e de segundo grao, e de siste-mas de ecuacións lineais con dúas incógnitas.

Procúrase con este criterio comprobar a capacida-de do alumnado de utilizar expresións literais pararesolver problemas, inicialmente relacionados conmóbiles e logo aplicados a outros ámbitos, que poi-dan ser traducidos a ecuacións ou a sistemas deecuacións, valorando a coherencia das soluciónsobtidas no contexto do problema que se resolve.

Módulo 4.

Bloque 1: as forzas na natureza.

Neste bloque complétase o estudo, iniciado noanterior, do movemento dos corpos en relación coascausas que o producen: as forzas. Analízanse ocarácter vectorial das forzas e a súa composición, edescríbense as forzas máis frecuentes na vida cotiá:gravitatoria, elástica, normal e de rozamento.

Aplícanse para identificar os esforzos a que estánsometidos os elementos dunha estrutura e para oestudo experimental da forza elástica, o que dá oca-sión de introducir a folla de cálculo, coa descricióndas súas funcións básicas e a súa utilización narepresentación gráfica cartesiana dos datos for-za/elongación, o seu axuste a unha liña recta, deter-minando así a constante de elasticidade do resorteempregado.

Finalízase o estudo das forzas coa análise das quese exercen no interior dos fluídos, é dicir, a presión,o empuxe e a flotabilidade, coas súas aplicaciónsprácticas, e a utilización da teoría da gravitaciónuniversal para explicar o peso dos corpos e os move-mentos dos planetas e dos satélites no sistema solar,e dos satélites artificiais.

Continúa o bloque coa identificación dos efectosda actuación dos axentes xeolóxicos externos einternos sobre as rochas, a paisaxe e o solo, e aspegadas da tectónica de placas no afastamentoactual de continentes, a existencia de cordilleiras,volcáns e terremotos.

A presenza de fósiles nas rochas sedimentariaspermite introducir a análise da teoría da evolucióndas especies como un dos grandes fitos da revolu-ción das ciencias da vida no século XX, e que pro-vocou no seu momento (século XIX) grandes contro-versias científicas, sociais e relixiosas que persistenna actualidade.

Séguese co estudo dos ecosistemas e da transfe-rencia de materia e enerxía a través das cadeas eredes tróficas, desde unha perspectiva integradora eglobalizadora da interacción e da interdependenciadas persoas e o medio.

A procura de datos nos medios de comunicación een internet sobre os efectos da intervención humananos ecosistemas dá pé á recollida de datos e ao seutratamento estatístico, coa organización dos datos entáboas, e o cálculo de parámetros de centralizacióne dispersión e de representacións gráficas adecua-das, usando de novo a folla de cálculo.

Finaliza o bloque cunha introdución aos funda-mentos da probabilidade e a súa determinación encasos sinxelos, usando a Lei de Laplace.

Contidos.

-Identificación de forzas na vida cotiá. Recoñece-mento do carácter vectorial das forzas.

-Composición gráfica das forzas. Utilización doteorema de Pitágoras no caso da composición de for-zas perpendiculares.

-Análise de forzas típicas da vida cotiá: peso, nor-mal, elástica, tensión nos fíos, rozamento, etc.

-Descrición dos elementos dunha estrutura e dosesforzos a que están sometidos. Deseño, planifica-ción e construción de estruturas usando distintostipos de apoio e triangulación.

-Estudo experimental do estiramento dun resorte:confección dunha táboa de datos forza/elongación,representación gráfica cartesiana e axuste a unhaliña recta empregando unha folla de cálculo. Ele-mentos básicos dunha folla de cálculo.

-Comprobación experimental da dependencia daaceleración dun corpo coa súa masa e a forza aplica-da sobre el. Mecánica de Newton.

-Unificación das dinámicas celeste e terrestre:gravitación universal.

-Análise da relación entre a forza aplicada e a pre-sión resultante nos sólidos. Aplicacións prácticascotiás.

-Identificación da presión e da forza exercidas nointerior dun fluído. Contribución de Arquímedes áinterpretación da flotación. Aplicacións prácticas navida cotiá e nos deseños tecnolóxicos.

-Identificación dos efectos dos axentes xeolóxicosexternos sobre as rochas e a paisaxe: a meteoriza-ción, os torrentes, as augas subterráneas, os ríos, omar, o xeo e o vento.

-Formación de sedimentos e transformación enrochas sedimentarias. Orixe do carbón, do petróleo edo gas natural.

-Recoñecemento e valoración da formación e dadestrución do solo, e dos efectos que teñen sobre el


os incendios, as especies invasoras e a intervenciónhumana.

-Análise dos efectos dos axentes xeolóxicos inter-nos: tectónica de placas, desprazamento dos conti-nentes, dorsais oceánicas, fosas e cordilleiras, vol-cáns e terremotos. Modelo dinámico da estruturainterna da Terra. Ciclo das rochas.

-Aparición e extinción das especies; fósiles. Aná-lise dos datos que apoian a teoría da evolución dasespecies. Teorías de Lamarck e de Darwin.

-Consideración da biodiversidade como resultadodo proceso evolutivo.

-Identificación de cadeas e redes tróficas nos eco-sistemas. Pirámide ecolóxica.

-Recollida de información estatística sobre as con-secuencias da intervención humana nos ecosiste-mas: incendios forestais, especies invasoras, modifi-cacións do hábitat, etc. Organización dos datos entáboas. Valoración da conveniencia de agrupar osdatos en intervalos.

-Determinación das frecuencias absoluta e relati-va, normal e acumulada usando a calculadora.

-Cálculo e análise das medidas de centralización(media, moda, mediana e cuartís), empregando acalculadora ou a folla de cálculo. Analizar o seu sig-nificado práctico en casos concretos da vida cotiá.

-Medidas de dispersión sinxelas: valores extremos,percorrido ou rango. Significado.

-Construción de gráficas adecuadas á natureza dosdatos e ao obxectivo desexado, empregando a follade cálculo.

-Formulación de hipóteses sobre o comportamentode fenómenos aleatorios sinxelos e a súa comproba-ción experimental.

-Determinación de probabilidades usando a Lei deLaplace.

-Uso da probabilidade na toma de decisións. Valo-ración da participación en xogos de azar (lotarías,apostas, bingos, etc.). Prevención de dependencias eludopatías.


1. Identificar o papel das forzas como causa dasdeformacións e dos cambios nos movementos, asícomo recoñecer e representar as principais forzaspresentes en situacións e estruturas típicas do con-torno.

Avalíase se o alumnado comprende a idea de forzacomo interacción mutua causante do cambio navelocidade dos móbiles (no seu módulo, na súadirección ou no seu sentido) e do cambio no tamañoou na forma dos obxectos.

Avalíase tamén se identifica e representa vecto-rialmente forzas típicas do contorno como a gravita-toria, a elástica, a normal ou a de rozamento, e se

identifica os esforzos de compresión, de tracción ede flexión a que están sometidos os elementos queconstitúen estruturas como trabes, piares, zapatas,tensores e arcos.

2. Utilizar a gravitación universal de Newton paraexplicar o peso dos corpos e os movementos de pla-netas, satélites, estrelas e galaxias.

Quérese comprobar con este criterio se o alumna-do comprende o carácter universal da gravitación,así como se é capaz de utilizar a lei da gravitaciónpara explicar e para calcular o peso dos corpos e asúa variación fronte á constancia da masa.

Preténdese tamén comprobar se identifica a atrac-ción gravitatoria como a causante dos movementosorbitais dos corpos do sistema solar (planetas, saté-lites naturais e artificiais, cometas e asteroides), dasestrelas na galaxia e, mesmo, das galaxias entre si.

3. Relacionar a presión coa forza exercida sobreunha superficie nos sólidos, e interpretar as caracte-rísticas da presión nos fluídos.

Trátase de verificar se o alumnado entende a pre-sión como unha consecuencia da distribución da for-za que se exerce sobre unha superficie, así como osefectos que a presión ten nos sólidos en situaciónshabituais.

Preténdese, así mesmo, comprobar se os alumnose as alumnas interpretan a presión dentro dun fluídocomo resultado do peso deste e das forzas externas(émbolos, presión atmosférica, etc.), así como secoñecen a relación entre a presión e a profundidade,e se identifican a forza de Arquímedes como resul-tado do aumento da presión coa profundidade nointerior dun fluído.

Valórase, por último, se o alumnado relaciona aflotabilidade dun sólido coa súa densidade e a dofluído.

4. Identificar as accións dos axentes xeolóxicosexternos na modelaxe do relevo terrestre e no proce-so de formación das rochas sedimentarias.

Trátase de verificar se o alumnado ten unha visióndinámica do relevo terrestre e se é capaz de recoñe-cer e interpretar, no medio natural ou en imaxes, aacción dos axentes xeolóxicos externos e os tipos demodelado que producen, así como de explicar a ori-xe das rochas sedimentarias, do carbón e do petró-leo.

5. Utilizar o modelo dinámico da estrutura internada Terra e a teoría da tectónica de placas para des-cribir os fenómenos xeolóxicos asociados aos move-mentos da litosfera e relacionalos coa súa situaciónen mapas terrestres.

Este criterio está dirixido a avaliar a capacidadedo alumnado para aplicar o modelo dinámico daestrutura interna da Terra e a tectónica de placas naxustificación da formación de cordilleiras, a expan-sión do fondo oceánico, a coincidencia xeográfica


2c p

1E m v e E mg2

! ! h

frecuente de volcáns e terremotos nos límites dasplacas litosféricas, as concordancias xeolóxicas enterritorios hoxe separados por océanos, etc.

6. Relacionar a evolución e a distribución dosseres vivos cos mecanismos de selección natural queactúan sobre a variabilidade xenética de cada espe-cie, e salientar as súas adaptacións máis importan-tes.

Trátase de valorar se o alumnado sabe interpretar,á luz da teoría da evolución, os datos máis salienta-bles do rexistro paleontolóxico, a anatomía compara-da, as semellanzas e as diferenzas xenéticas,embriolóxicas e bioquímicas, a distribución bioxeo-gráfica e outros aspectos relacionados coa evolucióndos seres vivos.

7. Explicar como se realiza a transferencia demateria e de enerxía nun ecosistema ao longo dunhacadea ou rede trófica, os mecanismos de restablece-mento do equilibrio ecolóxico e as consecuenciasprácticas da xestión sustentable dalgúns recursospor parte do ser humano.

Trátase de comprobar se o alumnado é capaz deexplicar os fundamentos do equilibrio dos ecosiste-mas, e como pode actuarse sobre eles para obter unfluxo de alimentos para os seres humanos de xeitosustentable.

Valorarase tamén a capacidade para explicar asrepercusións das actividades humanas no mante-mento da biodiversidade nos ecosistemas (desapari-ción de depredadores, sobreexplotación, introduciónde especies exóticas, destrución de hábitats, etc.), oseu recoñecemento no noso territorio e a participa-ción na xestión sustentable.

8. Elaborar e interpretar táboas e gráficas estatís-ticas, e calcular e interpretar os parámetros máissalientables correspondentes a distribucións unidi-mensionais discretas e continuas.

Preténdese valorar a capacidade de organizar entáboas de frecuencias e en gráficas, informaciónsestatísticas dos ámbitos social e científico, e calcu-lar, usando calculadora ou unha folla de cálculo, osparámetros de centralización (media, mediana,moda, cuartís, etc.) e de dispersión (valores extre-mos, percorrido ou rango) da distribución.

Avalíase tamén a capacidade para interpretar, ana-lizar e valorar informacións estatísticas presentesnos medios de comunicación relativas aos ámbitosfísico e social.

9. Predicir a posibilidade de que un suceso ocorraa partir de información empírica ou por reconto deposibilidades, así como aplicar a Lei de Laplacepara analizar situacións de incerteza e tomar deci-sións en situacións da vida cotiá.

Valórase a capacidade do alumnado para identifi-car os sucesos elementais dun feito aleatorio eoutros sucesos compostos asociados con el, así comoa capacidade de determinar e interpretar a probabi-

lidade dun suceso a partir da experimentación ou docálculo coa Lei de Laplace, e a capacidade de usaros resultados obtidos na toma de decisións no con-torno social e físico, como por exemplo nos xogos deazar.

Bloque 2: procesos técnicos. A vivenda.

Dedícase este último bloque a afondar no coñece-mento do concepto de enerxía, identificando as dúasformas da enerxía mecánica (cinética e potencial), ea súa interconversión e conservación, así como aconsiderar o traballo como unha forma de transfe-rencia de enerxía entre corpos.

Valóranse, así mesmo, a explotación das fontes deenerxía renovables e non renovables, o impactoambiental da súa obtención e do seu uso, e a conve-niencia de utilizar aparellos eficientes e de fomentaro aforro enerxético.

Nas máquinas, as transferencias de enerxía realí-zanse mediante mecanismos de transmisións e trans-formación de movementos, como poleas e engrena-xes. Analízanse estes mecanismos en máquinas eproponse o deseño de maquetas que os conteñan,calculando as relacións de transmisión cando sexapreciso. Complétase o estudo das máquinas simplescunha descrición básica do funcionamento dosmotores térmicos e eléctricos.

Abórdase finalmente a complexidade técnica queimplica o proxecto de deseño dunha vivenda, querequire a organización do traballo, a confección debosquexos e planos, o deseño das instalacións bási-cas de electricidade, comunicacións, calefacción erefrixeración, a subministración de auga e o sanea-mento.

Todo isto precisa tamén dun plano económico degastos, orzamentos, petición de créditos, etc., o quexustifica introducir aquí a utilización e a análise dasporcentaxes en facturas domésticas, nóminas, xurosbancarios, créditos hipotecarios ou impostos (IRPF,IVE, etc.).

Complétase, por último, o estudo das funciónsmatemáticas básicas coas de tipo exponencial, conexemplos de aplicación ao cálculo do xuro compostoe ao crecemento de poboacións (bacteriana, humana,etc.).

Contidos.

-Identificación das formas da enerxía mecánica:enerxía cinética e enerxía potencial gravitatoria.

-Utilización das expresións:


-Velocidade, enerxía cinética e seguridade viaria.Valoración dos riscos propios e alleos resultantes dacondución imprudente de vehículos.

-Interpretación do traballo como mecanismo detransferencia de enerxía. Concepto de potencia.Relación P = W/t. Unidades do traballo e da poten-cia máis frecuentes na ciencia e na vida cotiá.

-Construción da gráfica P/t para un traballo dado:estudo da función de proporcionalidade inversa.

-Utilización do principio da conservación da ener-xía mecánica en situacións sinxelas habituais queevidencien transformacións entre enerxías.

-Valoración do papel da enerxía no mundo actual.Fontes de enerxía renovables e non renovables. Efi-ciencia e aforro enerxético.

-Recoñecemento da utilización de máquinas sim-ples en aparellos de uso cotián.

-Análise de mecanismos de transmisión e transfor-mación de movementos. Relación de transmisión.Deseño de maquetas que teñan mecanismos detransmisión e transformación do movemento.

-Descrición básica e funcionamento dos motorestérmicos e eléctricos.

-Desenvolvemento de proxectos técnicos. Organi-zación do traballo. Produción en serie. -Control decalidade. Importancia da normalización nos produ-tos industriais; exemplos.

-Aproveitamento das materias primas e dos recur-sos naturais. Adquisición de hábitos que potencieno desenvolvemento sustentable.

-Construción dunha vivenda. Bosquexos e planos.

-Consideración crítica do impacto ambientaldunha vivenda. Integración estética no contorno.

-Análise dos elementos que configuran as instala-cións nunha vivenda: e electricidade. Efectos dacorrente eléctrica: luz, calor e magnetismo. Circuítoeléctrico: coñecemento dos elementos básicos e sim-boloxía. Corrente eléctrica continua e alterna.Potencia dunha instalación e dispositivos de medidae protección.

-Comunicacións: telefonía, radio e televisión. Fíosmetálicos e fibras ópticas.

-Auga: instalacións básicas.

-Combustibles: gas, gas natural e gasóleo.

-Calefacción e refrixeración: paneis termosolares efotovoltaicos, e aire acondicionado.

-Domótica.

-Análise das acometidas, a súa normativa e a súasimboloxía. Deseño en equipo de modelos sinxelosdestas instalacións.

-Valoración dos gastos e das facturas domésticas.Utilización das porcentaxes na economía: aumentose diminucións porcentuais. Orzamentos de obras.

Xuro simple e composto en préstamos e hipotecas.TAE e IVE.

-Números reais: expresión decimal infinita nonperiódica. Representación de números na recta real.

-Descrición da función exponencial e a súa gráfi-ca. Aplicación a outros exemplos naturais (crece-mento bacteriano) ou sociais (crecemento da poboa-ción).

-Aforro enerxético e hídrico nas vivendas: lámpa-das de baixo consumo, electrodomésticos de clase A,etc. Arquitectura bioclimática.

-Importancia da evacuación dos residuos sólidos edas augas residuais en vivendas illadas e nas cida-des. Depuradoras. Estacións de reciclaxe.

-Valoración da educación científica da cidadaníapara o progreso dunha sociedade democrática e sus-tentable.


1. Comprender as transformacións e as transferen-cias enerxéticas en situacións cotiás aplicando oprincipio de conservación da enerxía, e analizar osproblemas asociados coa súa obtención e co seu uso.

Quérese avaliar se o alumnado identifica as formasda enerxía mecánica, se sabe relacionar a transfe-rencia de enerxía mecánica co traballo, e se sabefacer balances de enerxía sinxelos.

Valórase tamén se coñece a importancia do uso daenerxía no desenvolvemento dunha sociedade e sesabe avaliar criticamente os beneficios fronte aoimpacto ambiental que orixina a súa produción e oseu consumo.

2. Identificar, manexar e aplicar operadores mecá-nicos encargados da transformación e da transmisiónde movementos para explicar o funcionamento dosoperadores no conxunto da máquina, deseñar obxec-tos técnicos e calcular relacións de transmisión.

Diríxese este criterio a comprobar se o alumnadorecoñece os movementos básicos nas máquinas (rec-tilíneo, circular e de vaivén), así como se identificaos mecanismos de transmisión e transformación dosmovementos e a súa función no conxunto da máqui-na.

Os alumnos e as alumnas deben ser capaces deaplicar estes coñecementos para deseñar maquetascon diferentes operadores mecánicos e calcular rela-cións de transmisión en sistemas de poleas e engre-naxes.

3. Proxectar algún obxecto técnico sinxelo de inte-rese para o alumnado, mediante a técnica de produ-ción en cadea, elaborando planos, orzamentos ememoria.

Quérese comprobar se o alumnado é capaz de ela-borar a documentación básica dalgún proceso tecno-lóxico sinxelo (documentos de planificación condatos e cálculos para a formalización dos orzamen-


tos, memoria explicativa con gráficos ou diagramas,etc.), traballando por grupos.

4. Describir os elementos que compoñen as insta-lacións dunha vivenda e as normas que regulan oseu deseño e a súa utilización, realizar deseñossinxelos empregando a simboloxía adecuada e mon-taxes de circuítos básicos, así como valorar as con-dicións que favorecen o aforro enerxético, a habita-bilidade e a estética nunha vivenda.

Trátase de avaliar se o alumnado é capaz de inter-pretar e utilizar correctamente a simboloxía das ins-talacións eléctricas, de calefacción, aire acondicio-nado, comunicacións (televisión e telefonía), auga esaneamento. Tamén debe coñecer e valorar as técni-cas actuais de aforro hídrico e enerxético.

5. Identificar fenómenos eléctricos e magnéticoscotiáns, e valorar as repercusións da electricidadeno desenvolvemento científico e tecnolóxico, e nascondicións de vida das persoas.

Preténdese comprobar se o alumnado é capaz derealizar experiencias eléctricas e magnéticas, expli-calas cualitativamente e efectuar cálculos sinxelosutilizando as magnitudes da corrente eléctrica.

Valorarase tamén se é capaz de utilizar instrumen-tos sinxelos e se é consciente das repercusións doscoñecementos sobre a electricidade e da necesidadede utilizar aparellos electrodomésticos eficientesdesde o punto de vista enerxético.

6. Aplicar porcentaxes e taxas na identificacióndos compoñentes das facturas domésticas e na com-prensión dos cálculos realizados en orzamentos,préstamos, hipotecas, xuros e impostos.

Este criterio valora a capacidade do alumnado deaplicar as porcentaxes, os aumentos e as diminu-cións porcentuais en problemas financeiros habi-tuais, así como de interpretar e valorar a veracidadedas informacións que aparecen habitualmente nosmedios de comunicación.

7. Identificar relacións funcionais cuantitativasexpresadas en diferentes linguaxes, e determinar,analizar e representar a función no caso da propor-cionalidade inversa e da función exponencial.

Trátase de verificar a capacidade de identificar osmodelos da proporcionalidade inversa e da funciónexponencial a partir de situacións reais expresadasmediante enunciados, táboas ou expresións alxébri-cas procedentes do medio físico ou social, ou da vidacotiá, extraendo conclusións lóxicas respecto docomportamento das variables analizadas por inter-polación ou extrapolación.

O ámbito social.

O ámbito social, de acordo co regulado na disposi-ción adicional primeira do Real decreto 1631/2006,integra os aspectos básicos das materias de cienciassociais, xeografía e historia, educación para a cida-danía e os aspectos perceptivos das materias demúsica e educación plástica e visual. Este ámbito

integra, polo tanto, tres tipos de aspectos: os quepermiten unha comprensión e visión crítica das rela-cións do home co medio xeográfico, e do home comofroito da evolución histórica; os que, cunha raíz pro-fundamente ética, lle facilitan desenvolver unhacomprensión das diferenzas e do respecto por elasdentro da sociedade democrática, co fin de prepararas persoas para unha cidadanía activa; e os que llepermiten un achegamento activo e de gozo da lin-guaxe visual e musical.

Os contidos das materias incluídas no ámbitooriéntanse a proporcionar unha visión global domundo e a transmitir un conxunto de valores paraque os alumnos e alumnas adopten unha actitudeética e comprometida dentro dunha sociedade plurale solidaria. Eses coñecementos supoñen tamén unhacontribución fundamental na formación do alumna-do adulto para encararse ao mundo laboral.

Este ámbito recolle así aspectos profundamentearraigados na tradición pedagóxica occidental: areflexión e o estudo sobre o espazo xeográfico e ahistoria; o achegamento á arte como elemento funda-mental do humanismo; o diálogo e a reflexión comomedio para cultivar o mutuo respecto e desenvolverunha auténtica educación moral propia dunha socie-dade democrática avanzada.

O ámbito social e as competencias básicas.

Polo seu carácter integrador, o ámbito social con-tribúe dun xeito intenso e efectivo ao desenvolve-mento de todas as competencias básicas da educa-ción secundaria e non só daquelas (competenciasocial e cidadá, e competencia cultural e artística)que están natural e directamente relacionadas con el.

Este ámbito integra coñecementos, técnicas e ter-mos propios de diversas ciencias sociais (xeografía,historia, economía, demografía, socioloxía, psicolo-xía social, ética) que, en moitos casos, utilizan ins-trumentos de razoamento e expresión matemáticos,que conducen ao logro da competencia matemática eda competencia no coñecemento e a interacción comundo físico. Igualmente, unha metodoloxía ade-cuada na abordaxe deste ámbito debe partir da pre-sentación de problemas reais que afectan os adultoscomo cidadáns e como habitantes do planeta Terra,e da aplicación dunha metodoloxía activa para abusca de solucións. Esta presentación contribuiráeficazmente ao logro da competencia para aprendera aprender e da competencia tratamento da informa-ción e competencia dixital.

Por outra parte, o diálogo permanente, o debateordenado, a aclaración de sentimentos e valores, ocultivo do respecto ás diferenzas, que integran outroaspecto fundamental do ámbito social, serán un ins-trumento eficacísimo para o desenvolvemento dacompetencia da autonomía e iniciativa persoal.

A linguaxe é o vehículo permanente de acceso,obtención e expresión da información social, poloque toda a actividade desenvolvida neste ámbitoconducirá ao desenvolvemento da competencia en


comunicación lingüística, especialmente no desen-volvemento das habilidades que se poñen en xogo nodiálogo interpersoal.

Contribución do ámbito á adquisición das competenciasbásicas.

O horizonte último da educación secundaria parapersoas adultas é o desenvolvemento das competen-cias básicas.

Como é lóxico, o ámbito contribúe dun xeito deci-sivo ao logro da competencia social mediante:

-O desenvolvemento social do alumno a través docoñecemento da organización e da evolución dassociedades. O estudo da xeografía e da historiaresulta fundamental para o desenvolvemento dacompetencia social e cidadá, xa que facilita a com-prensión da realidade social e as relacións dentrodun modelo de sociedade cada vez máis plural.

-O desenvolvemento de sentimentos de pertenza ásociedade en que vive, mediante o estudo dos trazosque a caracterizan.

-O desenvolvemento da empatía, da capacidade depoñerse no lugar do outro, mediante a análise dasactividades humanas no presente e no pasado.

-O desenvolvemento da capacidade de diálogopara a análise dos problemas presentes e pasados dasociedade e a súa proxección sobre os problemasreais que deben encarar as persoas na súa propiavida.

-O desenvolvemento de metodoloxías participati-vas, interactivas e dialóxicas, que propicien habili-dades para participar na vida cívica, para asumir osvalores democráticos e para o cumprir os deberespropios.

-O desenvolvemento da capacidade de facer frontea unha serie de novos desafíos como o coidado doambiente, a orientación do desenvolvemento tecno-científico, a responsabilidade polas xeracións futu-ras, a igualdade entre os sexos, a loita contra novasformas de exclusión social e contra as existentes,que impiden desvincular a competencia social ecidadá do desenvolvemento das demais competen-cias básicas.

-O desenvolvemento de habilidades para vivir ensociedade e para exercer a cidadanía democrática,ao favorecer o desenvolvemento de destrezas quepermiten participar, tomar decisións, elixir a formaaxeitada de comportarse en determinadas situaciónse responsabilizarse das consecuencias derivadas dasdecisións adoptadas.

-O reforzo da autonomía, a autoestima e a identi-dade persoal mediante a aclaración de sentimentos evalores, e o respecto dos demais.

-O desenvolvemento de sentimentos compartidos enon excluíntes, ao aceptar e usar convencións e nor-mas sociais e interiorizar os valores de respecto,cooperación e solidariedade.

-A promoción da identificación da reflexión críticasobre os valores do contorno ofrecendo como refe-rente ético común os valores que sustentan a Decla-ración universal dos dereitos humanos, a Constitu-ción española e o Estatuto de autonomía de Galicia.

-O coñecemento dos fundamentos e os modos deorganización dos estados e das sociedades democrá-ticos, a evolución histórica dos dereitos humanos, oachegamento á pluralidade social ou ao carácter daglobalización e as implicacións que comporta paraos cidadáns.

A competencia de coñecemento e a interacción comundo físico é desenvolvida neste ámbito grazas a:

-A análise do espazo en que se desenvolve a acti-vidade humana, especialmente coa utilización dosprocedementos de orientación, localización, obser-vación e interpretación das paisaxes e a súa repre-sentación cartográfica.

-Representación de feitos e fenómenos do mundonatural utilizando linguaxes e convencións simbóli-cas como a escala e signos convencionais.

-A análise e a valoración da acción do home sobreo medio, tanto nos seus aspectos positivos coma nautilización abusiva que facemos del.

-A aprendizaxe de procedementos relacionados cométodo científico, como a observación, a experimen-tación, o descubrimento e a reflexión e posterioranálise.

-Desenvolvemento do compromiso persoal e daparticipación responsable en proxectos colectivos epropostas que propicien o respecto e a defensa dopatrimonio natural, industrial, histórico-artístico einmaterial.

A contribución á competencia expresión cultural eartística é tamén significativa mediante:

-O coñecemento e a valoración do feito artístico,así como o respecto e conservación do patrimoniocultural propio e doutras culturas, a través do desen-volvemento de habilidades perceptivas e de análise.

-A observación, análise e gozo das manifestaciónsartísticas insertas na paisaxe, como pontes, edificioscivís, camiños, igrexas, pazos.

-A observación, análise e satisfacción ante asobras artísticas relevantes.

-A valoración do patrimonio cultural material einmaterial, facendo especial fincapé no patrimoniode Galicia.

-A audición de obras musicais e a súa análise egozo, establecendo a conexión co contexto históricoen que naceron.

-A valoración da cultura popular como elementobásico da nosa propia identidade galega nun mundocada vez máis globalizado e uniformado favorecendoasí a nosa propia autoestima e a creación de lazossolidarios na nosa comunidade.


-A consideración da cultura como producióncolectiva viva e aberta.

-A valoración e desenvolvemento da liberdade deexpresión, tolerancia e achegamento entre as culturas.

-A percepción das artes como unha linguaxe uni-versal que pode acercar culturas e favorecer o enten-demento dos pobos.

O ámbito social contribúe tamén ao desenvolve-mento da competencia tratamento da información ecompetencia dixital, mediante:

-O uso de técnicas de observación e análise paraextraer información directamente da paisaxe.

-O uso de fontes documentais escritas, gráficas eaudiovisuais.

-O uso das tecnoloxías da información como fontede información escrita, icónica e musical.

-O uso da linguaxe cartográfica.

-O uso de programas informáticos adecuados paraexpresar a información obtida mediante informes,presentacións, etc.

-O uso das TIC como instrumento de comunica-ción, inclusión e cohesión entre grupos étnica e cul-turalmente distintos.

A competencia en comunicación lingüística éfavorecida a través de todos os ámbitos de coñece-mento, porque a linguaxe é o vehículo imprescindi-ble para a transmisión dos saberes, a súa apropia-ción e expresión. Pero o ámbito social contribúe aela de modo significativo mediante:

-O uso dun vocabulario propio e o dominio dashabilidades de ler e escribir diferentes tipos de tex-tos, que resultan fundamentais como elementos deinformación social e histórica.

-A posta en xogo de habilidades para a comunica-ción verbal en grupo, mediante técnicas de diálogo ediscusión, de toma de decisións. Debater en serioexixe exercitarse na escoita, na exposición e a argu-mentación e para iso é necesario verbalizar os con-ceptos, facer explícitas as ideas, formar os xuízos eestruturalos de forma coherente.

-O uso dunha linguaxe non discriminatoria polaorixe, xénero ou calquera outra circunstancia.

-A utilización e a comprensión da información orale escrita, integrándoa nos esquemas previos decoñecemento.

Tamén o ámbito social contribúe á competenciamatemática mediante o uso, para a análise da inte-racción do home co medio e das relacións económi-cas, de:

-Operacións aritméticas, porcentaxes, propor-cións, nocións estatísticas básicas na descrición eanálise dos fenómenos xeográficos, económicos ehistóricos.

-Uso de escalas numéricas, gráficas e proporcións.

-Coñecemento dalgúns fitos históricos na constru-ción da ciencia matemática: personalidades singula-res, grandes descubrimentos.

-Estudo da contribución da ciencia matemática aalgúns acontecementos históricos.

A competencia para aprender a aprender favoréce-se desde o ámbito social mediante:

-A presentación de problemas reais que nos afec-tan como cidadáns e a busca de solucións realistaspara eles.

-A adquisición da capacidade de aprender de xei-to autónomo, desenvolvendo ferramentas que a faci-liten e buscando respostas que se correspondan cuncoñecemento racional.

-A formalización de técnicas para extraer informa-ción directamente da observación da paisaxe e defontes documentais.

-O desenvolvemento de estratexias que axudan aogrupo a formular problemas, discutilos e alcanzarconclusións.

-Elaboración de valoracións persoais e conclu-sións razoadas: establecemento de relacións entrefeitos diversos, explicación causal dos fenómenos.

Por último, o ámbito social ten unha contribuciónesencial ao desenvolvemento da competencia para aautonomía persoal mediante:

-A aclaración de actitudes e sentimento propios.

-O desenvolvemento da autoestima e da segurida-de persoal.

-A aceptación das diferenzas de actitudes e valo-res e a asunción do propio rol dentro dos grupos aque se pertence.

-Desenvolvemento da toma responsable de deci-sións relacionadas coa dimensión persoal, social ouprofesional.

-Participación activa na xestión dos asuntos públi-cos.

-Coñecemento de estratexias para a inserción nomundo laboral, información sobre os seus dereitos easpectos básicos das relacións laborais.

-Elaboración e aplicación de estratexias persoaisbaseadas na información de carácter xeográfico, his-tórico ou sociolóxico para resolver situacións proble-máticas e conflitivas.

-Participación activa e creativa na xestión e amellora dos espazos públicos, para defender e prote-xer o patrimonio cultural, artístico, natural e inmate-rial.

Obxectivos xerais.

O ensino deste ámbito terá como finalidade odesenvolvemento das seguintes capacidades:

1. Recoñecerse como membro da condición huma-na na súa dimensión individual e social, aceptandoa propia identidade, as características e experien-


cias persoais, respectando as diferenzas cos outros edesenvolvendo a expresión axeitada dos sentimentose as emocións, e a autoestima.

2. Desenvolver as habilidades comunicativas esociais que permiten participar con iniciativa propianas actividades de grupo e na vida social en xeral,con actitude solidaria e tolerante, utilizando o diálo-go e a mediación para abordar os conflitos.

3. Recoñecer as situacións -pasadas e presentes-de desigualdade no recoñecemento efectivo dosdereitos entre o home e a muller, valorar e respectaras diferenzas de xénero e a igualdade de dereitosentre eles, así como rexeitar os estereotipos quesupoñan discriminación entre ambos os dous, parti-cipando na prevención das desigualdades e de todaclase de violencia de xénero.

4. Coñecer o funcionamento das sociedades demo-cráticas, especialmente da sociedade galega, espa-ñola e europea, favorecendo a toma de conscienciados seus valores básicos así como os dereitos e liber-dades fundamentais das persoas como unha metairrenunciable para acadar a xustiza persoal e social.

5. Identificar, explicar e valorar os feitos económi-cos, políticos, sociais e culturais, e a importanciadas mentalidades, ao longo do devir das distintassociedades humanas, utilizando este coñecementopara entender mellor as características e os proble-mas actuais e a súa proxección de futuro, así como opapel que mulleres e homes desenvolven nelas.

6. Identificar, localizar e analizar os elementosbásicos que caracterizan o medio físico, especial-mente o de Galicia, as relacións que se dan entreeles e as que as sociedades humanas establecen nautilización do espazo e dos seus recursos, compren-dendo que o espazo xeográfico actual é o resultadoda interacción das sociedades sobre o medio en quese desenvolven.

7. Empregar de forma combinada conceptos, fei-tos, teorías e procedementos propios da historia, daxeografía, da ética e da educación para a cidadaníapara analizar e comprender problemas sociais eresolver situacións conflitivas nas sociedadesactuais, especialmente das que afectan a Galicia,España e Europa.

8. Coñecer e valorar o patrimonio natural, históri-co, lingüístico, cultural e artístico, a escala mundial,estatal e galega, co fin de respectalo, protexelo, des-frutalo e transmitilo ás xeracións vindeiras.

9. Comprender a diversidade cultural e étnica dasnosas sociedades como unha consecuencia do fenó-meno da globalización, valorando esta diversidadecomo unha oportunidade para expresar actitudes derespecto e tolerancia cara ás outras mentalidades,formas de vida e códigos éticos que non coincidencos nosos, sempre que non atenten contra a dignida-de humana, e sen que isto implique renunciar a xuí-zos sobre eles.

10. Buscar, comprender, seleccionar e relacionarinformación verbal, gráfica, icónica, estatística ecartográfica, procedente de diversas fontes, incluídaa que proporciona o contorno físico e social, osmedios de comunicación e as tecnoloxías da infor-mación e a comunicación, tratala de maneira autó-noma e crítica co fin que se persegue e comunicalade forma organizada, coherente e intelixible.

11. Saber observar e apreciar as imaxes e os sons,comprendendo as relacións existentes entre as lin-guaxes plásticas e musicais, con outros pertencentesaos distintos ámbitos de coñecemento.

12. Participar na organización e realización deactividades en diversos contextos, favorecendo odiálogo, a colaboración e a participación, sendoconsciente do enriquecemento que se produce coaspropias achegas e as dos demais.


As persoas adultas, cando chegan ao centro educa-tivo, dispoñen dunha gran cantidade de informacióne de experiencias sobre o mundo que as rodea. Cons-tantemente reciben información e valoracións sobrea vida en sociedade, a través dos medios de comuni-cación, dos seus líderes sociais e políticos, da inte-racción cos seus iguais. Termos como historia, iden-tidade, nación, Estado, constitución, emigración,etc. son manexados constantemente, en moitos casoscunha gran carga emotiva. Por outra banda, ao longoda súa propia traxectoria vital, as persoas adultasexperimentan os aspectos positivos e negativos davida en sociedade, e coñecen o significado de reali-dades como conflito, discusión, diálogo, influencia,poder social ou violencia.

O ámbito social, dentro da educación secundariapara persoas adultas, é un marco privilexiado para aposta en cuestión e discusión de todas esas informa-cións e saberes, actitudes, experiencias e valoresque o adulto leva como bagaxe inseparable da súapropia vida.

As características, as necesidades, os intereses eas motivacións das persoas adultas, á hora de acce-der á oferta educativa, difiren das do resto do alum-nado. Se engadimos a isto a amplitude e diversidadedas situacións individuais, as diferenzas sociocultu-rais, de condicións laborais, da calidade das expe-riencias e expectativas académicas e, incluso, otempo dispoñible para dedicarse ás tarefas educati-vas, podemos comprender a complexidade dos refe-rentes que debemos considerar á hora de tomar deci-sións no ámbito da educación para as persoas adul-tas.

Por iso, cando se planifique o ensino neste contex-to, haberá que partir dunha análise das maneiras oumedios metodolóxicos xerais máis adecuados, aten-dendo á tipoloxía do alumnado, partindo das expe-riencias previas con que accede ao sistema educati-vo, respectando os procesos evolutivos da vida adul-ta, así como os ritmos e estilos de aprendizaxe indi-viduais.


A metodoloxía utilizada nas ensinanzas do ámbitosocial da educación secundaria para persoas adultasdebe ter como horizonte o desenvolvemento deaprendizaxes significativas no alumnado. Unha dascaracterísticas máis relevantes das aprendizaxessignificativas é a súa permanencia, porque estable-ce un elevado número de relacións entre o novocoñecemento adquirido e a estrutura cognitiva doalumno. Esta, no caso da persoa adulta, está moiancorada nunhas experiencias máis ricas e comple-xas cás dun adolescente. Isto implica que, nas per-soas adultas, e moi especialmente no ámbito social,existen máis posibilidades de establecer relaciónsentre o novo coñecemento e os esquemas mentaisque elas posúen.

Os enfoques globalizadores favorecen a motivacióne a riqueza dos significados que conforman osesquemas cognitivos. Esta concepción metodolóxicabaséase no principio de que toda situación de ensi-no-aprendizaxe debe partir dunha situación próximaá realidade, neste caso da persoa adulta, e que estasituación debe resultarlle interesante e crearlle anecesidade de formular cuestións e problemas a quelles debe dar resposta. Para isto, cómpre utilizar ins-trumentos conceptuais e técnicos que proveñan dasdistintas disciplinas, pero a súa presentación aosalumnos adultos debe vir xustificada desde o ache-gamento a temas dunha realidade que coñecen, quedesexan analizar e comprender, e na cal poidanintervir. En calquera caso, debe recordarse que hoxeen día o máis próximo na experiencia non é necesa-riamente o que espacialmente temos a carón de nós,e que realidades espacialmente distantes nos sonfamiliares pola súa presenza recorrente no cine e nosmedios de comunicación audiovisuais.

O estudo dos contidos procedentes da xeografía eda historia debe ser integrador e globalizador, xa queo seu obxectivo básico é o coñecemento da realida-de social. O estudo da interacción do home co seumedio debe ter un enfoque ecoxeográfico, que consi-dere as múltiples variables -naturais e humanas-que conforman un espazo e, ademais, atenda o dina-mismo interno de cada variable e das súas interac-cións. A paisaxe, como unidade espacial de análiseecoxeográfica, ten especial relevancia e permiteabordar o estudo dos problemas a que a xeografíadebe dar reposta.

O estudo da historia permítelle ao alumno adultoter unha visión multicausal do proceso histórico,como algo evolutivo que condiciona e determina opresente. É necesario o estudo dos suxeitos históri-cos silenciados como as mulleres, a clase obreira, ospobres... dándolle o protagonismo que lles corres-ponde. Ao mesmo tempo, débese abordar o estudodo noso patrimonio cultural material e inmaterialcomo un conxunto herdado e construído colectiva-mente a través do tempo e do espazo. De aí que seentrelacen os planos do patrimonio cultural, históri-co, artístico e ambiental, establecendo interacciónsmutuas.

O estudo dos fenómenos sociais debe insistir per-manentemente na diferenza entre a realidade desesfenómenos e as interpretacións que recibimos delesa través de todo tipo de fontes, favorecendo así orelativismo das interpretacións sociais e o respectopolas posturas diferentes e evitando o maniqueísmo.

Deberase desenvolver unha metodoloxía que com-pare o inmediato co afastado, o propio co alleo, omáis concreto co máis abstracto, expresando así aimportancia que no currículo debe concederse áxeografía, á historia e á cultura de Galicia.

A educación para a cidadanía en persoas adultasdebe transmitir e poñer en práctica valores que favo-rezan a liberdade persoal, a responsabilidade, acidadanía democrática, a solidariedade, a toleran-cia, a igualdade, o respecto e a xustiza, e que axudea superar calquera tipo de discriminación. Destexeito contribuirán á implicación do alumnado navida social, como cidadás e cidadáns que posúen ainformación precisa e sexan conscientes das súasobrigas e responsabilidades.

Cos contidos procedentes da educación plástica evisual, e da música desenvolveranse no alumnado ascapacidades perceptivas. Deben tamén introducir oalumnado adulto no coñecemento da evolución his-tórica da arte e da música, sempre en relación cocontexto histórico en que se desenvolveron.

Neste ámbito débese adquirir un vocabulario con-ceptual propio e a capacidade para utilizalo e xene-ralizalo correctamente. O coñecemento social adquí-rese a partir das fontes orais, textuais e materiais, daindagación e da utilización e busca da información,Non debe esquecerse, á hora de introducir contidosmetodolóxicos, a importancia de saber interpretarfontes de diversa tipoloxía, a comprensión da multi-causalidade e a intencionalidade na interpretacióndos procesos, o uso adecuado da información e omanexo da documentación.

Se a motivación é clave en todo proceso de apren-dizaxe, na educación das persoas adultas adquireunha relevancia especial. As actividades deberánter sentido para elas, ser funcionais e vehicularaprendizaxes que poden ser transferidas á prácticano mundo que as rodea, de xeito que lles vexan uti-lidade patente. Esta é imprescindible para evitar oabandono antes de completar o proceso de aprendi-zaxe, de aí a importancia de desenvolver, nas per-soas adultas, capacidades e habilidades encamiña-das á superación, con éxito, das dificultades con quese poden atopar no seu contorno persoal, sociocultu-ral e laboral, reforzando así a súa autoestima.

A educación das persoas adultas debe favorecer,ademais, os procesos en que estas aprendan a apren-der. É moi importante que, canto antes, se responsa-bilicen do seu proceso de aprendizaxe. Unha meto-doloxía que teña en conta tales aspectos favorecerá,polo tanto, que o alumnado poida deseñar os seusobxectivos de aprendizaxe, e que identifique as tare-fas máis adecuadas para o seu estilo e ritmo deaprendizaxe, contribuíndo á súa superación persoal.


A implicación activa das persoas adultas nos pro-cesos de formación só é posible se se senten partíci-pes deles, é dicir, se están implicadas en todo o pro-ceso educativo. Así, o papel fundamental do profe-sorado consiste principalmente en facilitar o proce-so de ensinanza aprendizaxe máis que en transmitircoñecementos. Isto constitúe un dos principios bási-cos da educación das persoas adultas.

Para poder implicarse e participar no seu procesoeducativo, as persoas adultas deberán coñecer aintención da educación, os contidos, a metodoloxía,os criterios de avaliación e a organización das ensi-nanzas e realizar a análise deste proceso, que severá enriquecido coas súas achegas. Estas deberánser acordadas entre os membros do grupo e o profe-sorado, de xeito que, ao longo do seu desenvolve-mento, se tomen as decisións oportunas sobre o tipode soporte pedagóxico máis adaptado á súa realida-de e se facilite, por unha banda, a consolidación dogrupo como tal, a través do debate, da discusióndirixida, da negociación, etc. e, pola outra, a confi-guración doutras estratexias que posibilitan quecada centro teña un estilo dinámico propio e dife-rencial.

Toda proposta metodolóxica debe considerar que aeducación é un proceso social polo que se lle trans-mite ao alumnado unha determinada cultura, xa quetodas as sociedades transmiten explicitamente,mediante a educación, os seus costumes e modos depensamento. Pero debido aos continuos e rápidoscambios sociais, científicos e tecnolóxicos da socie-dade de principios do século XXI, a sociedade enque vivimos desenvólvese nun contexto multicultu-ral; de aí a necesidade de que a educación das per-soas adultas deba abordarse desde unha perspectivaintercultural, aínda que sen renunciar á identidadeorixinal de cada un. Polo tanto, as liñas metodolóxi-cas terán en conta a gran diversidade das realidadesde cadaquén, serán abertas á participación e promo-verán actitudes tanto críticas e de diálogo, comoinvestigadoras e creativas que permitan abrir vías derelación entre persoas que proceden de contornoscun patrimonio cultural propio, favorecer a integra-ción da información dentro dos seus esquemas cog-nitivos e promover a autoaprendizaxe.

Nivel I.

Módulo 1: medio xeográfico, poboación e actividade econó-mica.

Bloque 1: medio xeográfico e poboación.

Neste primeiro bloque abórdanse os contidos rela-cionados co estudo do medio natural e dos seus com-poñentes básicos, e da interacción do home sobre omedio. A observación das paisaxes, a análise dapegada do home neles, e a extracción de conclusiónsa partir desa análise teñen especial relevancia nobloque.

O estudo da poboación, que actúa sobre o medio,do seu crecemento e movementos, é outro aspectofundamental do bloque de contidos.

Para o desenvolvemento destes contidos teñenespecial importancia os aspectos procedementais: aobservación directa ou indirecta da paisaxe, a lectu-ra e interpretación de mapas de diferentes tipos, alocalización neles dos diferentes elementos xeográfi-cos, a interpretación de táboas e gráficos que expre-san relacións xeográficas e demográficas.

O desenvolvemento do bloque debe promover avaloración da biodiversidade como riqueza do medioimprescindible para a vida e a necesidade de promo-ver un desenvolvemento económico sustentable.

Contidos.

-O medio natural e os seus compoñentes básicos:relevo, climas, augas e paisaxes vexetais do mundo,España e Galicia. A interacción entre os elementosdo medio natural.

-As sociedades humanas e a explotación do medionatural como recurso. Os problemas ambientais.

-A poboación: conceptos demográficos básicos,evolución histórica e distribución actual. Trazosactuais da poboación española e galega.

-A mobilidade da poboación: causas e consecuen-cias. A emigración galega. A inmigración actual e aintegración: a diversidade étnica e a multiculturali-dade.

-O espazo rural galego: a dispersión da poboaciónen pequenos asentamentos. Actividades económicaspredominantes. Cambios e transformacións: ainfluencia da cidade e o proceso de aculturación.

-A cidade como espazo central que ofrece bens eservizos a unha área circundante. A xerarquía urba-na no mundo actual. A rede urbana española e gale-ga. A planificación do crecemento urbano.

-A complexidade das sociedades actuais: desi-gualdades e conflitos.

-Lectura e interpretación de mapas de diferentescaracterísticas. Localización no mapa de continen-tes, océanos, mares, unidades de relevo e ríos, conespecial atención ao territorio español e galego.

-Lectura e interpretación de gráficos que expresanconceptos demográficos básicos (pirámides depoboación, densidade de poboación, etc.) Aplica-ción deses conceptos a situacións concretas dassociedades actuais.

-Obtención e procesamento de información a par-tir da percepción das paisaxes xeográficas do con-torno ou de imaxes, de fontes orais e de documentosvisuais, cartográficos, estatísticos, incluídos os pro-porcionados polas TIC. Comunicación oral ou escri-ta da información obtida.

-Aplicación dos contidos do bloque no estudo dunproblema ambiental como a acción humana sobre avexetación, o problema da auga ou o cambio climá-tico. Toma de consciencia das posibilidades que omedio ofrece e disposición favorable para contribuír


ao mantemento da biodiversidade e a un desenvolve-mento sustentable.

-Valoración da biodiversidade e toma de conscien-cia das consecuencias da deterioración do ambiente.


1. Identificar os elementos físicos básicos que cons-titúen os grandes espazos bioxeográficos do planeta,con especial referencia a España e Galicia, e explicarcon exemplos os impactos que a acción humana tensobre o medio natural, analizando causas e conse-cuencias, propoñendo medidas para reducilos e valo-rando a importancia da biodiversidade.

Trátase de avaliar que se recoñecen e localizan noespazo os principais medios naturais do mundo,caracterizándoos e distinguíndoos en función doselementos predominantes, interpretando a paisaxedo contorno, explicando os riscos e os impactos quea acción humana ten sobre o medio e proporcionan-do modelos de conduta para prevelos e limitalos.

2. Describir os factores que condicionan a evolu-ción, os comportamentos e a situación actual dapoboación, utilizando conceptos demográficos bási-cos, caracterizando as tendencias predominantes eaplicando este coñecemento á análise da poboaciónde Galicia e España.

Con este criterio trátase de avaliar que o alumna-do coñece e explica cun vocabulario apropiado astendencias demográficas e as súas causas, analizan-do a situación actual en Galicia, España e no mun-do. Tamén se analizarán a emigración galega e ainmigración actual, tratando de establecer as causasde cada unha delas.

3. Comparar e diferenciar os espazos rurais dosurbanos, caracterizando o hábitat, as actividadeseconómicas e as influencias propias de cada ámbito,e describindo as relacións das cidades españolas egalegas dentro da xerarquía no sistema urbano mun-dial.

Trátase de comprobar que se saben caracterizar osespazos rurais e urbanos, establecendo as interac-cións desiguais que se producen entre eles, descri-bindo aspectos concretos da influencia cultural querecibe a poboación rural, con especial atención aoterritorio galego, destacando as situacións de dese-quilibrio territorial.

4. Describir os trazos que caracterizan as socieda-des actuais, distinguindo os grupos que as compo-ñen e recoñecendo a desigualdade social como cau-sa estrutural desencadeante e orixe dos conflitos.

Con este criterio preténdese avaliar que se coñe-cen os trazos da organización social actual, distin-guindo as características específicas de cada grupo,analizando os contrastes nas diferentes áreas mun-diais e identificando a pobreza e a inxustiza socialcomo causas fundamentais dos conflitos.

5. Localizar nun mapa lugares e espazos mediantecoordenadas xeográficas así como os elementos bási-

cos que configuran o medio físico mundial, de Espa-ña e de Galicia, e interpretar adecuadamente gráfi-cas que inclúan conceptos demográficos básicos.

Con este criterio preténdese avaliar que se adqui-riu a destreza da orientación xeográfica e que selocalizan nun mapa os principais elementos físicos ebioxeográficos, con especial referencia a Galicia.Igualmente, que se interpretan axeitadamente gráfi-cas con información demográfica.

6. Obter información de libros, medios de comuni-cación e doutras fontes, relacionada coas conse-cuencias negativas que a acción humana ten sobre omedio natural, para comunicala oralmente e porescrito, propoñendo alternativas.

Trátase de comprobar con este criterio se o alum-nado é capaz de distinguir entre a información esen-cial e a accesoria, referida especialmente á reduciónda biodiversidade e a un modelo sustentable dedesenvolvemento.

7. Utilizar as TIC para buscar e seleccionar datose información relacionada con problemas demográfi-cos de diferente tipo (migracións, envellecemento,éxodo rural), elaborando posteriormente gráficos eestatísticas sinxelos.

Tendo en conta que o manexo das TIC non presu-pón coñecementos previos do ámbito, preténdesecon este criterio valorar a incorporación dos coñece-mentos deste ámbito ao uso crítico, creativo e orien-tado destas tecnoloxías na sociedade actual por par-te do alumnado adulto.

Bloque 2: a actividade económica e a industria da cultura.

Os contidos fundamentais deste bloque relació-nanse co estudo da actividade económica, dimen-sión fundamental da vida humana e da interacciónco medio xeográfico. Abórdanse o estudo dos secto-res económicos, a importancia actual das activida-des de servizos e do desenvolvemento científico etecnolóxico. Identificaranse os principais focos eco-nómicos mundiais, europeos e españois, e préstaseespecial atención á estrutura e problemas da econo-mía galega.

Un aspecto fundamental da economía actual é aindustria da cultura e do lecer, que permitirá deta-llar aspectos relacionados coa linguaxe visual e coasúa importancia actual na construción da realidadesocial.

Os aspectos procedementais teñen unha importan-cia grande no bloque: lectura e interpretación detáboas e gráficas que expresan conceptos económicos,aplicación a situacións reais, buscar información enfontes variadas e realizar traballos de síntese.

O traballo no bloque perseguirá tamén a valora-ción crítica dos custos ambientais do crecementoeconómico e a actitude crítica ante unha economíabaseada no consumismo.


Contidos.

-A actividade económica como resultado da inte-racción entre as necesidades humanas e os recursosnaturais. Conceptos económicos básicos.

-O sector económico primario. As actividadesagrarias: transformacións no ámbito rural.

-As actividades pesqueiras e a utilización do mar.O mercado das materias primas e dos produtos ener-xéticos.

-As actividades secundarias. Os espazos indus-triais a escala mundial, europea, española e galega.

-O sector terciario: a primacía económica do sec-tor dos servizos. A terciarización da actividade eco-nómica.

-A importancia do desenvolvemento e a innova-ción tecnolóxica na economía mundial. A tecnoloxíacomo forma de poder: a loita tecnolóxica entre paí-ses e grupos sociais.

-Os principais focos económicos mundiais, euro-peos, españois e galegos. Axentes e redes económi-cas nunha economía mundial globalizada. O papeldas multinacionais.

-Trazos básicos da economía galega no marco daestrutura económica española e da Unión Europea.

-Consecuencias económicas e sociais do procesode globalización. A desigual distribución da riquezae a división internacional do traballo: a deslocaliza-ción da actividade económica. Os fluxos económicosdesiguais entre as áreas centrais e as periféricas.

-Lectura e interpretación de táboas, gráficos, etc.que expresan datos e conceptos económicos (PIB,renda per cápita, etc.). Aplicación deses conceptos asituacións reais do contorno inmediato.

-Realización de traballos de síntese e de indaga-ción, utilizando información de fontes variadas,combinando diferentes formas de expresión, incluí-das as que proporcionan as TIC. Transformación deinformación estatística en gráfica.

-Valoración crítica da división social e sexual dotraballo e rexeitamento de prexuízos racistas, xenó-fobos, homófobos e sexistas no mundo laboral.

-Valoración dos custos ambientais do actual mode-lo económico. O esgotamento dos recursos: a necesi-dade dun consumo racional. Modelos económicosalternativos: o desenvolvemento sustentable e unhaglobalización alternativa.

-Identificación da linguaxe visual en prensa,publicidade e televisión. Os recursos básicos dopoder dos medios de comunicación (a selección dasnoticias, a linguaxe da publicidade...) e a súa inci-dencia na construción da realidade e nas nosas deci-sións e opinións.

-Análise dos procesos, técnicas e procedementospropios dos medios de captura e manipulación deimaxes fixas, seriadas e en movemento, para produ-

cir mensaxes audiovisuais, especialmente a travésdas tecnoloxías da información e da comunicación.

-Actitude crítica ante as necesidades de consumocreadas pola publicidade e rexeitamento dos ele-mentos desta que supoñan discriminación social, dexénero ou racial.


1. Caracterizar os principais sistemas de explota-ción agraria e pesqueira así como o mercado dasmaterias primas e produtos enerxéticos, a escalamundial, localizando exemplos representativos, eutilizar esa caracterización para analizar a situaciónen Galicia e España.

Trátase de avaliar se o alumnado coñece os trazosdos principais sistemas agrarios, das transforma-cións técnicas no espazo rural, dos problemas estru-turais da pesca e da distribución de materias primas,especialmente en Galicia.

2. Identificar os distintos tipos de industrias e ana-lizar as transformacións que as novas tecnoloxíasestán producindo na actividade industrial a escalamundial, identificando e caracterizando os princi-pais centros de produción mundial, e valorando odesigual intercambio entre as distintas áreas xeográ-ficas.

Trátase de comprobar se o alumnado coñece osprincipais tipos de industrias, se identifican asactuais formas de produción e se localizan as princi-pais áreas produtoras, analizando os factores queexplican esta distribución e a situación concreta daindustria galega. Tamén, se recoñece os desiguaisintercambios que se producen a escala mundialentre produción e consumo.

3. Identificar o desenvolvemento e as transforma-cións recentes das actividades terciarias para enten-der os cambios que se están a producir nas relaciónseconómicas e sociais, analizando as repercusións noespazo galego.

Trátase de avaliar se o alumnado coñece o progre-sivo proceso de terciarización da economía mundial,así como a importancia do papel das comunicaciónse dos transportes na ordenación do territorio, apli-cando estes coñecementos á análise da realidadegalega.

4. Caracterizar os cambios básicos producidos nosistema económico mundial debidos aos grandesavances tecnolóxicos; identificar os grandes focoseconómicos mundiais, as tendencias no emprego eos grandes problemas da economía actual.

Con este criterio trátase de avaliar se o alumnadoadulto recoñece a un nivel básico as tendencias eco-nómicas actuais, así como a súa relación co empre-go, tanto a escala internacional, estatal ou rexional,sen perder de vista os aspectos básicos do funciona-mento da economía actual relacionados co procesode globalización.


5. A partir da observación e análise da realidade,identificar e rexeitar as situacións de discriminaciónlaboral cara ás persoas de diferente orixe, xénero,ideoloxía, relixión, orientación afectivo-sexual eoutras, respectando as diferenzas persoais, e amo-sando un criterio autónomo.

Con este criterio comprobarase se os alumnosrecoñecen a discriminación que sofren determinadaspersoas ou colectivos nas sociedades actuais, e semanifestan autonomía de criterio, actitude de rexei-tamento fronte ás discriminacións e respecto ante asdiferenzas persoais.

6. Utilizar de modo guiado os medios de comuni-cación e as TIC para seleccionar, utilizar e comuni-car, oralmente e por escrito, información relevanteque explique e describa trazos económicos significa-tivos do mundo actual, así como os procesos, proble-mas e situacións propios da sociedade global.

Este criterio pretende valorar a capacidade doalumnado adulto no uso das TIC para a busca eobtención de información relevante sobre problemasda economía actual e para expresala de xeito claro eintelixible.

7. Recoñecer a linguaxe visual como un modo decomunicación e a súa importancia na configuracióndos valores e as opinións da sociedade, identifican-do os seus elementos constitutivos e adoptando unhaactitude crítica ante as súas mensaxes.

Preténdese que o alumnado recoñeza as caracte-rísticas propias da comunicación audiovisual e asmúltiples intencións das mensaxes, identifique aposible intención manipulativa así como os tópicos eprexuízos, e adopte unha actitude crítica ante a acu-mulación masiva de mensaxes procedentes do mun-do da publicidade e das tecnoloxías da informacióne a comunicación

Módulo 2: a organización do poder político: democracia eglobalización.

Bloque 1: espazo xeográfico e democracia.

Os contidos deste bloque céntranse no estudo dosdiversos tipos de réximes políticos e dos trazos dasinstitucións propias dos sistemas democráticos, e notraballo en aspectos directamente relacionados coanosa vida como cidadáns e cidadás dunha sociedadedemocrática, e que son propios dunha auténticaeducación para a cidadanía.

Abórdanse así a descrición dos réximes políticos edas institucións democráticas, os sistemas de derei-tos e deberes, a dificultade de implantación destemodelo en amplas zonas da xeografía mundial, e aconfiguración institucional de España como Estado,de Galicia como comunidade autónoma e da UniónEuropea.

Igualmente abordarase cunha metodoloxía partici-pativa baseada no diálogo, na análise de situaciónse casos, na simulación, etc., a análise de actitudes evalores propios da convivencia democrática: o con-senso como vía de solución de problemas cotiáns e

de índole xeral, a valoración do espazo público, orespecto pola convivencia nas vías públicas, a parti-cipación activa no centro escolar, na cidade ou navila, e na actividade política.

Contidos.

-A organización política das sociedades. Diferen-tes tipos de réximes políticos. Identificación dosprincipios e institucións dos réximes democráticos.Os sistemas de elección democrática.

-Dificultades da implantación dos réximes demo-cráticos en moitos países de América Latina, Asia eÁfrica. Condicionantes económicos e sociais.

-Proceso de configuración territorial do Estadoespañol. A organización política e administrativa deEspaña. Diversidade xeográfica e desequilibriosrexionais.

-O espazo xeográfico europeo. Organización políti-ca e administrativa da Unión Europea. Funciona-mento das institucións. Fondos estruturais. A condi-ción periférica de Galicia e a repercusión nela daspolíticas europeas. A eurorrexión atlántica Galicia-Norte de Portugal.

-Lectura e interpretación de imaxes e mapas dediferentes escalas e características. Caracterizacióne localización neles dos grandes ámbitos xeopolíti-cos, económicos e culturais do mundo.

-Identificación da liberdade, da xustiza e da igual-dade como valores en que se fundamenta a democra-cia. Os sistemas de dereitos e deberes como base daconvivencia democrática.

-O diálogo e o consenso como actitudes e prácticasfundamentais nas sociedades democráticas e na vidacotiá. As normas e estratexias da toma de decisiónsen común.

-Valoración da actividade política como servizo ácidadanía: a responsabilidade pública.

Aprecio dos bens comúns e dos servizos públicos.Valoración dos impostos como contribución doscidadáns aos gastos e investimentos públicos.

-O respecto polos dereitos dos demais no espazopúblico. As vías públicas como ámbito dos dereitose deberes de condutores, pasaxeiros e peóns.

-Valoración do diálogo e das normas que o fanposible como medio para a solución dos conflitos navida cotiá: na familia, no centro de persoas adultas,no traballo, no barrio.

-Respecto polas opinións defendidas polas outraspersoas. A capacidade de poñerse no lugar doutropara a comprensión das ideas alleas.

-Participación no centro educativo e en activida-des sociais da comunidade como aprendizaxe dosdeberes cidadáns. Especial incidencia na mediacióne acollida de alumnado inmigrante.



1. Identificar e localizar as grandes áreas xeoeco-nómicas e culturais do mundo, con especial atenciónaos estados europeos. Caracterizar o proceso de con-figuración territorial do Estado español e a organiza-ción política e administrativa actual de España reco-ñecendo as súas comunidades autónomas, especial-mente Galicia. Identificar a estrutura política eadministrativa da Unión Europea e das súas institu-cións, e o seu funcionamento.

Trátase de avaliar o grao de comprensión da reali-dade político-territorial como unha construción aolongo do tempo, localizando as áreas xeoeconómicasdo mundo, os estados europeos, e as comunidadesautónomas españolas.Valorarase a capacidade delectura e interpretación de imaxes e mapas de dife-rentes escalas e características. Tamén a capacidadede analizar a situación de Galicia en Europa, valo-rando as repercusións das políticas comunitarias eas posibilidades de cooperación para superar as des-vantaxes dunha posición excéntrica.

2. Recoñecer os diferentes réximes políticos, iden-tificando e comprendendo os principios e as institu-cións que conforman os réximes democráticos. Iden-tificar e valorar a democracia e os valores e princi-pios morais en que se sustenta como a forma de con-vivencia desexable que nos corresponde comocidadáns libres. Caracterizar os procesos de demo-cratización, en concreto de España, como unha con-quista ético-política da sociedade. Analizar asdiversas dificultades existentes na actualidade paraa implantación dos réximes democráticos en moitospaíses de América Latina, Asia e África.

Con este criterio, trátase de que o alumnado iden-tifique e valore os distintos sistemas de eleccióndemocrática, recoñecendo os valores da liberdade,da xustiza e da igualdade como fundamentais nunréxime democrático. É fundamental que o alumnadoadulto coñeza, comprenda e valore que os sistemasde deberes e dereitos do cidadán son fundamentaispara a convivencia democrática e que son os valoresen que se fundamenta a democracia. Valorará o diá-logo e o consenso como medio para a convivenciacotiá das persoas nunha sociedade democrática.

3. Identificar os principais servizos públicos quedeben garantir as administracións públicas e reco-ñecer a obriga que teñen os cidadáns de contribuírao seu mantemento a través dos impostos. Valorar aactividade política como un servizo á cidadanía emostrar actitudes cívicas de respecto e colaboraciónno coidado do contorno e do patrimonio material einmaterial.

Con este criterio trátase de comprobar que asalumnas e os alumnos recoñecen e valoran os prin-cipais servizos que as administracións lle prestan ácidadanía e a necesidade de mantelos a través dacontribución fiscal. Igualmente se comprenden evaloran as obrigas que corresponden a cada cidadán

no coidado do contorno, no respecto aos bens públi-cos, e na seguridade viaria.

4. Identificar e valorar o diálogo como camiño quefai posible a solución dos conflitos en todos os ámbi-tos da vida: na familia, no centro educativo, no tra-ballo, no barrio, e na convivencia política, asumindoque a capacidade de poñerse no lugar doutro é fun-damental para a comprensión e valoración das ideasalleas.

A través deste criterio trátase de avaliar se o alum-nado considera o diálogo e a participación activa,democrática e cooperativa, en todas as actividadesprogramadas tanto na aula como fóra dela, como pre-paración para o exercicio duna cidadanía activa edemocrática e para integrarse no futuro na vida labo-ral. Valorarase especialmente se é capaz de asumirresponsabilidades observando o seu grao de partici-pación nas actividades do grupo e do centro educa-tivo. Esta actitude de diálogo e participación seráespecialmente relevante na mediación e acollida doalumnado inmigrante.

5. Utilizar diferentes fontes para obter informa-ción, formular opinións propias fundamentadas ediscutilas en grupo adecuadamente, nos debates quese formulen sobre problemas e situacións de carác-ter local ou global.

Este criterio pretende avaliar o coñecemento emanexo das técnicas do debate: se as alumnas e osalumnos se documentan debidamente utilizando dis-tintas fontes de información e se son quen de anali-zar e sintetizar esa información para presentar assúas opinións de forma rigorosa; se argumentandebidamente, consideran as distintas posicións ealternativas en cada un dos problemas formulados echegan a elaborar un pensamento propio e crítico.

6. Recoñecer e valorar a importancia que ten aparticipación cidadá para o funcionamento das ins-titucións democráticas e da formación da opinión, deacordo con algún tipo de deliberación, para unhaparticipación responsable.

Trátase de comprobar se as alumnas e os alumnosvaloran a importancia da participación cidadá para ofuncionamento dos sistemas democráticos e da for-mación de opinión de acordo con algún tipo de deli-beración, fronte ao seguimento acrítico da opinióndifundida polos medios de comunicación.

7. Identificar e respectar as normas e actitudesque fan posible a convivencia segura e pacífica nasvías públicas, como condutores, pasaxeiros e peóns.

Con este criterio trátase de que o alumnado iden-tifique as vías públicas urbanas e interurbanas comoespazo público para a convivencia segura e pacíficados cidadáns, recoñecendo e asumindo as normas eactitudes que fan posible esa convivencia.

Bloque 2: o mundo global e a interculturalidade.

Os contidos deste bloque céntranse na análise dunaspecto fundamental do mundo actual: a globaliza-ción dos procesos económicos, sociais e culturais.


Os medios de comunicación e a observación inme-diata da realidade social fainos constatar a cotío estarealidade: repercusión entre nós dos problemas eco-nómicos de países moi distantes, familiaridade conobxectos de uso cotián producidos ao outro lado domundo, presenza entre nós de persoas doutros paí-ses, uniformidade da cultura de masas.

Todos estes aspectos abórdanse nos contidos dobloque: interdependencia e globalización, desenvol-vemento humano desigual, grandes desprazamentosde poboación, conflitos propios do mundo globaliza-do e o multiculturalismo e o interculturalismo.

Igualmente, a través dunha metodoloxía participa-tiva baseada no diálogo, na análise de situacións ecasos, na simulación, etc. deben abordarse no blo-que aspectos fundamentais da nosa sociedade: comoconvivir con persoas pertencentes a culturas moidiferentes á nosa, como encarar as diferenzas sociaise culturais na vida cotiá e a valoración do intercul-turalismo como proxecto ético de convivencia.

Contidos.

-A nova orde global, os procesos tecnolóxicos, eco-nómicos, sociais e políticos que contribúen á súaformación.

-Interdependencia e globalización. Movementosantiglobalización.

-Desenvolvemento humano desigual: indicadores eevolución recente. Políticas e organismos de coope-ración.

-Tendencias, causas e consecuencias dos grandesdesprazamentos de poboación no mundo actual.Análise da situación en Galicia, en España e enEuropa.

-Identificación dos principais conflitos no mundoactual. Información sobre o papel dos organismosinternacionais e as forzas de pacificación na preven-ción e resolución deses conflitos.

-Identificación e valoración das accións indivi-duais e colectivas a favor da paz.

-Sensibilización ante as desigualdades económi-cas e sociais e identificación dos medios e iniciati-vas, tanto individuais coma colectivos, para procurarun desenvolvemento humano sustentable.

-Multiculturalismo e interculturalismo. Etnocen-trismo e discriminación, problemas éticos do relati-vismo cultural.

-Análise e valoración da influencia das novas for-mas de comunicación, información e mobilidade noestablecemento de relacións globais entre as persoasde diferentes lugares do mundo.

-Recoñecemento da pertenza a unha cidadaníaglobal sen renunciar ao respecto dos elementos cul-turais propios que poidan estar en perigo nun mun-do globalizado.

-Respecto polas diferenzas sociais e culturais evaloración das súas manifestacións en actitudes,costumes e formas de vida distintas á propia.

-Valoración do interculturalismo como proxectoético e político e como proxecto de convivencia.


1. Recoñecer as relacións que existen entre asociedade en que vive o alumnado e as das persoasdoutras partes do mundo, valorando os trazos esen-ciais da identidade propia. Identificar os procesoseconómicos, sociais e políticos que contribúen á for-mación dunha nova orde global, recoñecendo a exis-tencia dunha rede de interdependencia e globaliza-ción a escala mundial e valorar a importancia dosmovementos antiglobalización.

Trátase de avaliar se as alumnas e os alumnosrecoñecen a súa pertenza a unha cidadanía global,identificando as relacións económicas, sociais e cul-turais con outros lugares do mundo, pero sen renun-ciar ao respecto dos elementos culturais propios quepoidan estar en perigo nun mundo globalizado. Valo-rarase se recoñecen o papel da información e dosmedios de comunicación no mundo actual e se iden-tifican a importancia que determinadas formas devida do mundo desenvolvido teñen nos países envías de desenvolvemento e se manifestan actitudesde solidariedade cos grupos máis desfavorecidostanto no mundo como no seu contorno inmediato.

2. Identificar e analizar as causas e as consecuen-cias do desenvolvemento humano desigual, os seusindicadores e a súa evolución recente, e recoñeceras políticas e organismos de cooperación existentes.Valorarase especialmente a súa sensibilización anteas desigualdades económicas e sociais e a identifi-cación dos diversos medios e iniciativas, tanto indi-viduais coma colectivos, para procurar un desenvol-vemento humano sustentable.

Trátase de avaliar a través deste criterio se o alu-mo ou a alumna adulta se recoñece como membrodunha cidadanía global e comprende a necesidadede compartir uns mínimos morais que posibiliten aconvivencia pacífica evitando as desigualdades.Avaliarase a capacidade do alumnado para implicar-se na construción dun futuro mellor a través de ini-ciativas concretas.

3. Identificar as causas e as consecuencias dosgrandes desprazamentos de poboación no mundoactual e a súa relación cos principais conflitos mun-diais, analizando a situación actual en Europa e enEspaña e valorando o papel que desenvolven osorganismos internacionais e as forzas de pacifica-ción na prevención e resolución deses conflitos.Caracterizar a evolución deses desprazamentos enGalicia, identificando as súas causas no pasado e atendencia actual.

Con este criterio trátase de valorar se o alumnadoadulto recoñece o papel que teñen os movementosvoluntarios e involuntarios de poboación actuais nun


mundo cada vez máis globalizado e a súa relacióncos conflitos existentes. Identificaranse e valoraran-se as accións individuais e colectivas a favor da paze o seu papel determinante en moitos conflitos. Pres-tarase especial atención a se o alumnado recoñece aimportancia das migracións como xeradoras de tole-rancia, respecto e enriquecemento social e cultural.Valorarase a capacidade de usar e recompilar infor-mación especialmente a través das TIC e do manexode mapas.

4. Caracterizar o multiculturalismo e o intercultu-ralismo como trazos dun mundo globalizado, recoñe-cendo o papel que o etnocentrismo e a discrimina-ción teñen na sociedade occidental e nas actitudespersoais. Analizar os problemas éticos que xorden aconsecuencia do relativismo cultural.

Con este criterio trátase de avaliar se o alumnadodistingue o multiculturalismo do interculturalismo,se respecta as diferenzas sociais e culturais e valoraos costumes e formas de vida distintas á propia.Valorarase o interculturalismo como proxecto éticode convivencia, capaz de articular unha sociedadepacífica e democrática, respectuosa coas liberdadese dereitos fundamentais, e a capacidade de poñerseno lugar do outro para asumir a interculturalidadecomo vía de enriquecemento persoal.

5. Participar ordenadamente en debates sobre ostemas abordados no bloque (a globalización, osmovementos antiglobalización, os movementos depoboación, a aculturación, o etnocentrismo e o mul-ticulturalismo), argumentando as propias opinións emanifestando actitudes de solidariedade e toleran-cia.

Con este criterios trátase de comprobar a sensibi-lidade do alumnado ante problemas do mundoactual, e as súas consecuencias, como poden ser assituacións de racismo, xenofobia, sexismo, despraza-mentos forzosos da poboación, aculturación. Poroutra banda, trátase de avaliar tamén o uso axeitadoda linguaxe oral e escrita, da argumentación, asícomo a aceptación das normas que rexen o diálogo ea discusión en grupo. Valorarase se o alumnadodesenvolve habilidades sociais de respecto e tole-rancia cara ás persoas do seu contorno e se utiliza deforma sistemática o diálogo como instrumento paraevitar e resolver os conflitos nas relacións humanas.

6. Buscar e seleccionar con rigor información pro-cedente de diversos medios (prensa, biblioteca,páxinas web...) para identificar as causas e as con-secuencias da globalización, dos conflitos e dos pro-blemas de convivencia nas sociedades actuais; ela-borar un punto de vista propio e desenvolver actitu-des responsables que contribúan á mellora dos pro-blemas estudados.

Trátase de avaliar se o alumnado sabe buscar e uti-lizar con certo rigor información procedente de dis-tintas fontes para documentarse sobre os principiasproblemas de convivencia das sociedades actuais.Terase en conta tamén a propiedade no uso da lin-

guaxe escrita, a corrección da sintaxe, e a claridadee a coherencia na expresión das ideas.

Nivel II.

Módulo 3: das sociedades prehistóricas á sociedade indus-trial.

Bloque 1: das sociedades prehistóricas á introdución daindustria.

Neste bloque inclúense contidos relacionados coaevolución histórica da sociedade occidental desdeos seus comezos ata a aparición da industria. Abór-dase, polo tanto, desde o inicio da humanización doespazo natural, as principais contribucións das civi-lizacións clásicas, a sociedade feudal, o Renace-mento, o Antigo Réxime, a Ilustración... Abórdansetamén contidos relacionados cos elementos básicosdos estilos artísticos.

Trátase de contidos inabarcables nos períodos lec-tivos dedicados ao desenvolvemento do bloque se sequeren abordar de xeito descritivo e minucioso, poloque é imprescindible insistir nos aspectos procede-mentais, de métodos de traballo. A metodoloxía debeinsistir na busca de información en diversas fontes,arqueolóxicas, escritas, iconográficas; na compara-ción e interpretación da información obtida; no usodas TIC para obter esa información; na valoracióncrítica das interpretacións históricas; na localiza-ción no espazo e no tempo dos períodos e acontece-mentos históricos mediante procedementos diversos,incluída a representación gráfica de secuencias tem-porais; e na valoración dos vestixios do pasado exis-tentes no contorno do alumnado e do patrimonioinmaterial como manifestación da memoria colecti-va.

Contidos.

-As sociedades paleolíticas. A revolución neolíti-ca: transformacións e avances. A prehistoria naPenínsula Ibérica. A cultura castrexa.

-O inicio da humanización do espazo natural: asprimeiras civilizacións urbanas do Crecente Fértil.

-As principais contribucións das civilizaciónsurbanas clásicas: Grecia e Roma. Hispania e Gallae-cia.

-A expansión do cristianismo: do politeísmo aomonoteísmo. A ruralización do occidente europeo. Oreino suevo.

-A sociedade feudal: fundamentos demográficos,económicos, sociais, ideolóxicos e políticos. Orixe eexpansión do Islam. O rexurdimento das cidades edo comercio: aparición da burguesía. A PenínsulaIbérica na Idade Media: Al Andalus e os reinos cris-tiáns. Galicia na Idade Media: a era compostelá e ascrises baixomedievais. O papel da espiritualidadena arte medieval: catedrais e mesquitas.

-As características do Estado moderno. O signifi-cado do Renacemento. A Península Ibérica na épo-ca moderna. A nova imaxe do mundo: descubrimen-


to e colonización de América. Galicia: fidalgos eforeiros. O Barroco galego.

-O Antigo Réxime no século XVIII: trazos básicose quebra. A crise da Monarquía Absoluta. A Ilustra-ción. O reformismo borbónico en España e Galicia.

-Obtención de información de fontes diversas: ico-nográficas, arqueolóxicas, escritas, proporcionadaspolas TIC, etc. Elaboración escrita da informaciónobtida.

-Localización no tempo e no espazo dos períodos,culturas e civilizacións e acontecementos históricos.Nocións de simultaneidade e evolución. Representa-ción gráfica de secuencias temporais.

-Identificación das causas e consecuencias dosfeitos históricos e dos procesos de evolución e cam-bio, relacionándoos cos factores que os orixinaron.

-Recoñecemento dos elementos básicos que carac-terizan os estilos plásticos e musicais máis relevan-tes.

-Valoración crítica das interpretacións subxectivasque, ás veces, se dan da historia e interese por expli-cacións máis obxectivas sobre ela.

-Valoración dos restos e vestixios do pasado exis-tentes no contorno galego e do seu patrimonio inma-terial como manifestación da memoria colectiva.


1. Recoñecer as interaccións que se producenentre os grupos humanos paleolíticos e neolíticos e omedio natural, os avances e logros técnicos quefavoreceron o crecente dominio do medio, analizan-do e obtendo conclusións sobre a importancia dasnovas tecnoloxías agrarias, gandeiras e construtivaspara o desenvolvemento humano e comprendendo ostrazos característicos da cultura castrexa.

Este criterio pretende avaliar se o alumnado écapaz de identificar os elementos básicos que con-formaron as sociedades depredadoras e os cambiosque supuxo a revolución neolítica, considerando asconsecuencias que esta tivo para a evolución dahumanidade. Valorarase a importancia cultural daarte rupestre e do megalitismo atlántico e a com-prensión dos trazos característicos da cultura castre-xa.

2. Situar espacial e temporalmente a Grecia clási-ca e o Imperio Romano, utilizando mapas históricos;recoñecer e valorar as achegas e avances realizadospolas civilizacións grega e romana como bases quefundamentan as formas de vida e convivenciaactuais, e identificar as pegadas da civilización his-panorromana no territorio galego.

Con este criterio quérese valorar se o alumnado écapaz de situar espacial e temporalmente a Greciaclásica e o Imperio Romano. Igualmente, se recoñe-ce as principais achegas materiais e culturais clási-cas e a súa contribución á civilización occidental.

3. Identificar e caracterizar os trazos económicos,sociais, políticos e culturais da época medieval,situando no tempo e no espazo as diferentes culturasque coexistiron na Península Ibérica, con especialreferencia ao Reino Suevo e ao Camiño de Santiago,destacando e valorando o papel hexemónico das reli-xións na ordenación global da vida do medievo.

Trátase de avaliar se o alumnado recoñece os ele-mentos básicos que caracterizan esta época, identi-fica os reinos cristiáns e Al-Andalus e as súas carac-terísticas fundamentais, recoñece a súa contribucióncultural e artística a partir do estudo dalgunhasobras da arte románica e valora o momento de auxedo Reino de Galicia, cos seus episodios de crisesocial.

4. Identificar os cambios que conducen ao fortale-cemento da autoridade monárquica ata a aparicióndo Estado moderno, distinguindo os principaismomentos da súa evolución e as características máisrelevantes da monarquía hispana e do seu imperiocolonial, así como os estilos artísticos renacentista ebarroco.

Búscase comprobar se se identifican as distintasetapas da monarquía hispana, recoñecendo a impor-tancia económica e política do imperio colonialespañol, destacando a posición dependente de Gali-cia e diferenciando os trazos básicos dos estilosrenacentista e barroco galego.

5. Explicar os trazos básicos económicos, sociais epolíticos do Antigo Réxime, a importancia da ideo-loxía da Ilustración como factor desencadeante dacrise e descomposición deste modelo sociopolítico eas características do reformismo borbónico en Espa-ña e Galicia.

Este criterio trata de comprobar se se recoñecen oscambios producidos no século XVIII, describindo ocarácter centralizador e reformista do despotismoilustrado en España.

6. Recoñecer e situar nun eixe cronolóxico os fei-tos históricos estudados, representando algunhasrelacións causais dos cambios históricos.

Preténdese que o alumnado elabore cadros tempo-rais como medio de avaliación da comprensión eexpresión da orde e duración dos grandes acontece-mentos que conforman o tempo histórico, así comoda sucesión ou da simultaneidade dos feitos relevan-tes.

7. Recoñecer e valorar as pegadas do pasado his-tórico galego na linguaxe, nos costumes, nos restosmateriais, nas manifestacións artísticas e na vidacotiá como elementos constitutivos da nosa identida-de individual e colectiva.

Este criterio busca comprobar que o alumnadoentende e explica a presenza viva na nosa vida e nonoso contorno do noso patrimonio material e inmate-rial.


Bloque 2: un século de revolucións: da Marsellesa á Inter-nacional.

Neste bloque intégranse os contidos relativos áevolución histórica da sociedade occidental desdefinais do século XVIII ata comezos do século XX.Abórdanse polo tanto as grandes transformaciónseconómicas, sociais e políticas que teñen lugarneses máis de cen anos: a renovación das estruturasagrarias, a industrialización, a Revolución Francesa,a construción do estado liberal, a nova sociedadeorganizada en clases, a loita polo sufraxio universal,o nacemento dos nacionalismos, etc.

Como se afirmaba na introdución ao bloque ante-rior, estes contidos son inabarcables nos períodoslectivos que se lle dedican se se queren abordar dexeito descritivo e minucioso, polo que é imprescin-dible unha vez máis insistir nos aspectos de métodosde traballo e de valoración.

Neste bloque, á parte dos aspectos sinalados noanterior, hai que insistir especialmente na valora-ción do papel das mulleres e homes anónimos na loi-ta contra a desigualdade e en favor da liberdade, naidentificación da multiplicidade causal dos aconte-cementos históricos, na diferenciación de causas econsecuencias na súa explicación, na busca deinformación en diversas fontes, e na comparación einterpretación da información obtida. Un elementoespecialmente significativo é a valoración da demo-cracia e benestar económico das nosas sociedadescomo froito do esforzo colectivo das xeracións pasa-das e da actual.

Contidos.

-As transformacións políticas no século XIX.Antecedentes: a independencia dos Estados Unidosde América e a Revolución Francesa. Característi-cas do modelo liberal. Os movementos nacionalistasen Europa.

-A construción do Estado liberal na España doséculo XIX. A fin do imperio colonial español. Asdesamortizacións e a súa importancia en Galicia. Asorixes do pensamento nacionalista en Galicia e oprimeiro galeguismo.

-As transformacións económicas no século XIX:formación, desenvolvemento e trazos esenciais dosistema capitalista. A renovación das estruturasagrarias. A industrialización en Europa e España.As grandes potencias europeas a finais desta centu-ria. Galicia: o fracaso das industrias téxtil e siderúr-xica; o inicio da industria conserveira.

-As transformacións sociais no século XIX: dasociedade estamental á sociedade de clases. A novasociedade: a burguesía e os obreiros industriais. Omovemento obreiro: as ideoloxías anticapitalistas.As novas formas de vida na sociedade industrial.

-O avance democrático liberal en Europa a finaisdo século XIX: a loita polo sufraxio universal e osdereitos sociais. A exclusión das mulleres dos avan-

ces sociais e políticos: o sufraxismo e o dereito áeducación.

-As artes plásticas a finais do Antigo Réxime e asúa evolución no século XIX ao compás dos cambiossociais e políticos. A relación entre a arte e as ideaspolíticas: Romanticismo e Nacionalismo.

-Identificación da multiplicidade causal nos acon-tecementos históricos.

-Valoración do papel de mulleres e homes anóni-mos, ata agora silenciados, recoñecéndolles o prota-gonismo histórico que lles corresponde na loita con-tra a desigualdade e a falta de liberdade.

-Identificación dos factores que interveñen nosprocesos de cambio histórico, considerando as súasinterrelacións. Diferenciación de causas e conse-cuencias nestes cambios.

-Obtención e selección de información de fontesescritas, especialmente a través das TIC, diferen-ciando os feitos das opinións. Contraste de informa-cións contraditorias referidas a un mesmo feito his-tórico.

-Recoñecemento e valoración da situación dedemocracia e benestar económico actual nas socie-dades occidentais como froito da loita e do esforzocolectivo das xeracións pasadas e da actual.


1. Identificar e analizar, utilizando o vocabulario eos conceptos apropiados, as ideas básicas dos gran-des movementos ideolóxicos e dos procesos revolu-cionarios de fins do século XVIII e do XIX.

Con este criterio preténdese valorar o coñecemen-to por parte do alumnado dos principais movementos-liberalismo, nacionalismo, socialismo, anarquismoe sufraxismo- deste período histórico, recoñecendopor medio de exemplos a súa influencia na socieda-de actual, e analizando as súas particularidades enEspaña e Galicia, coa significación que aquí ten oproceso desamortizador e o sistema político caciquil.

2. Caracterizar e valorar as transformacións econó-micas e sociais que se producen en Europa, Españae Galicia como consecuencia da Revolución Indus-trial.

Este criterio trata de avaliar se se recoñecen oscambios que esta revolución introduciu na produ-ción, así como as transformacións sociais que provo-caron a aparición de novos grupos sociais, con pro-fundas diferenzas de clase e de xénero, e que os des-favorecidos suscitan reivindicacións desde posiciónsideolóxicas socialistas ou anarquistas, valorando aambivalencia -mellora pero tamén deterioración- dosprofundos cambios acontecidos no período. Tamén sevalorará a comprensión dos factores causais queexplican a fortaleza económica das grandes potenciaseuropeas a finais do século XIX.

3. Recoñecer e valorar os logros e as conquistasdemocráticas desta época, comprometéndose na pro-


fundización da herdanza de dereitos e liberdadesque arrancan do século XIX.

Preténdese con este criterio valorar a comprensiónda vinculación da maior parte dos dereitos, liberda-des e benestar económico que hoxe gozamos co com-promiso e a loita colectiva de homes e mulleres, anó-nimos e silenciados, ao longo dos dous últimos sécu-los.

4. Distinguir os trazos básicos dos estilos artísticosmáis importantes do período, realizando comentariosde imaxes relacionadas coas artes plásticas dosséculos XVIII e XIX.

Trátase de comprobar que o comentario de obrasde arte lle proporciona ao alumnado un vocabulariobásico de termos artísticos, así como a capacidadede distinción de estilos e movementos artísticos,relacionados coa situación social, ideolóxica e polí-tica do momento.

5. Utilizar as TIC para encontrar e comunicarinformación que responda a cuestións relacionadascoas grandes transformacións acontecidas no séculoXIX, de modo individual ou en pequenos grupos.

Con este criterio valórase a adquisición por partedo alumnado adulto da competencia dixital e de tra-tamento de información, aplicada á comprensión dosfactores causais que explican os devanditos cam-bios.

6. Analizar e comentar, oralmente e por escrito,textos históricos, así como obter e comunicar infor-mación significativa procedente de mapas históricosque representen e sitúen temporalmente os feitos eos procesos estudados, como a industrialización ouos procesos revolucionarios.

Con este criterio preténdese avaliar a capacidadedo alumnado adulto de valorar a información conti-da en textos históricos e de obter información dedocumentos como mapas históricos, distinguindo ainformación principal da accesoria, e expoñendo deforma argumentada a propia opinión sobre determi-nados aspectos do texto ou do mapa.

Módulo 4: un mundo globalizado: bases históricas, evolu-ción e situación actual.

Bloque 1: o século XX e os comezos do terceiro milenio.

Neste bloque abórdanse as grandes transforma-cións económicas, sociais, políticas e culturaisacontecidas no século XX e nos comezos do XXI.Iníciase o bloque co estudo do imperialismo, a pri-meira guerra europea e a Revolución Soviética.Estúdanse a seguir as transformacións na España doséculo XX: a crise do Estado liberal, a SegundaRepública, a Guerra Civil e o franquismo. O estudoda Segunda Guerra Mundial dá paso á análise domundo dividido en grandes bloques nacido deseconflito bélico e á descrición dos grandes cambiosacontecidos na linguaxe artística no século XX.

Os acontecementos abordados neste bloque estánxa máis cerca da experiencia persoal do alumnado e

o volume de documentos gráficos e sonoros existen-te sobre eles é moi grande. Isto permite un tratamen-to altamente motivador dos contidos do bloque eunha presenza moi significativa das TIC como ferra-menta de busca de documentación.

Haberá que insistir no tratamento daqueles conti-dos que teñen maior significado para interpretaraxeitadamente a situación actual do mundo e danosa sociedade e, unha vez máis, nos aspectos rela-cionados cos métodos e técnicas de traballo e coavaloración dos acontecementos históricos.

A toma de consciencia dos problemas existentesna actualidade debería conducir a asumir a respon-sabilidade persoal e colectiva de participar en acti-vidades que perseguen a mellora das situacións dedesigualdade e desequilibrios sociais.

Contidos.

-Grandes cambios e conflitos na primeira metadedo século XX. Imperialismo, guerra e revolución. Adepresión de 1929 e o auxe dos fascismos. A revolu-ción soviética.

-Transformacións na España do século XX: crisedo Estado liberal; a II República; guerra civil erepresión en Galicia; franquismo. As reivindica-cións periféricas: o nacionalismo galego.

-A orde política e económica mundial na segundametade do século XX: bloques de poder e modelossocioeconómicos. A Guerra Fría. Os procesos dedescolonización e o terceiro mundo. O neocolonia-lismo. O papel da ONU e doutros organismos inter-nacionais.

-A desaparición da URSS e a nova orde mundial:globalización e novos centros de poder xeopolítico.Focos de tensión e perspectivas no mundo actual.

-Identificación das principias institucións e dosconceptos fundamentais que definen un sistemademocrático. Os sistemas de votación democrática.

-Arte e cultura na época contemporánea. Recoñe-cemento e valoración da presenza e influencia daimaxe no noso tempo. Análise e interpretación deobras significativas da arquitectura, das artes plásti-cas e da música.

-A pluralidade de estilos na música actual. Valora-ción dos recursos tecnolóxicos como instrumentospara o coñecemento e gozo da música. Sensibiliza-ción e actitude crítica ante o consumo indiscrimina-do de música e a contaminación sonora.

-Toma de consciencia dos graves problemas exis-tentes na actualidade e da responsabilidade colecti-va na promoción da paz.

-Disposición a participar e colaborar con organis-mos e institucións gobernamentais e non goberna-mentais (asociacións, ONG, etc.) que perseguen amellora das situacións de desigualdade e desequili-brios sociais. A participación non institucionalizadae a participación política institucionalizada.


-Valoración da liberdade, a xustiza e a igualdadecomo valores en que se fundamenta a democracia.Valoración do sistema de dereitos e deberes comobase da convivencia política nas sociedades doséculo XXI.


1. Caracterizar e situar cronolóxica e xeografica-mente as grandes transformacións e conflitos mun-diais que tiveron lugar na primeira metade do sécu-lo XX. Comprender e identificar os principais acon-tecementos e procesos e as súas interaccións nopanorama internacional desta época (Imperialismo,a Revolución Rusa, as guerras mundiais, a depre-sión de 1929 e o auxe dos fascismos), contrapoñen-do os trazos básicos dos totalitarismos cos dos réxi-mes democráticos.

Con este criterio trátase de avaliar se o alumnadoadulto identifica e analiza as causas e as consecuen-cias da Primeira Guerra Mundial e as da RevoluciónRusa e se comprende o modelo político, económicoe social resultante, comparándoo co modelo do libe-ralismo democrático. Igualmente se comprende ascausas da crise de 1929, o carácter cíclico do capi-talismo e os cambios producidos na teoría económi-ca capitalista (paso do liberalismo económico clási-co ás teorías reguladoras). Tratarase de avaliartamén se comprende e analiza as causas do auxe dosfascismos e as súas consecuencias inmediatas(Segunda Guerra Mundial).

2. Analizar os cambios acontecidos no mundo des-de a segunda metade do século XX (nacemento dosgrandes bloques de poder político e modelos socioe-conómicos enfrontados), e identificar as tensiónsresultantes da súa existencia. Igualmente, analizaras causas e as consecuencias dos procesos de desco-lonización, identificando as características do cha-mado terceiro mundo e as súas reivindicacións.Identificar os acontecementos que conduciron ádesaparición da URSS e á creación dunha nova ordemundial.

Trátase de comprobar que o alumnado adulto écapaz de analizar e comprender a división do mundoen bloques de poder político con modelos socioeco-nómicos enfrontados e as tensións resultantes. Igual-mente, trátase de valorar se o alumnado coñece ascausas e as consecuencias dos procesos de descolo-nización e o nacemento dunha nova orde mundial, cofin de comprender mellor a realidade presente. Pres-tarase especial atención á habilidade de localizarxeograficamente os feitos e os procesos.

3. Identificar e caracterizar as distintas etapas daevolución económica, social e política, de España ede Galicia durante o século XX (crise do Estadoliberal, II República e Guerra Civil; o franquismo;as reivindicacións periféricas e o nacionalismo gale-go) todo iso con especial referencia á situación deGalicia.

Con este criterio trátase de avaliar se o alumnadoadulto recoñece as causas da crise da monarquía da

Restauración, as políticas reformistas emprendidasdurante a Segunda República e os enfrontamentosresultantes dela. Valorarase se se analizan adecua-damente as causas e as consecuencias da GuerraCivil e a quebra que esta supón no proceso democra-tizador, e as características e a evolución do réximefranquista.

4. Identificar e localizar os principais focos de ten-sión e as súas perspectivas no mundo actual (situa-cións graves de desigualdade, grandes desequili-brios sociais, conflitos bélicos), analizando o papelque desempeñan neles as organizacións internacio-nais, as forzas de pacificación e as instituciónsgobernamentais e non gobernamentais. Distinguirentre formas de participación non institucionalizadae a participación política institucionalizada e reco-ñecer o diálogo e o consenso como vías para a solu-ción dos conflitos persoais e grupais.

Trátase de valorar con este criterio se o alumnadoadulto identifica os principais focos de tensión nomundo actual e se toma consciencia da responsabi-lidade colectiva na promoción da paz e da xustiza, edo papel que xogan os organismos gobernamentais enon gobernamentais na solución dos conflitos. Poñe-rase especial énfase na valoración da importancia daparticipación humanitaria para paliar as consecuen-cias dos conflitos, das formas de participación insti-tucionalizada e non institucionalizada e do papel dodiálogo para solucionar os conflitos.

5. Comprender e recoñecer os trazos característi-cos da arte na época contemporánea dentro do seucontexto histórico. Coñecer a pluralidade de estilosna música actual e dos recursos tecnolóxicos comoinstrumentos para o coñecemento e gozo da música,manifestando unha actitude crítica ante a contami-nación sonora e o consumo indiscriminado de músi-ca.

Con este criterio preténdese que o alumnado adul-to sexa quen de analizar e interpretar as obras signi-ficativas da arquitectura, das artes plásticas e damúsica do século XX, dentro do seu contexto histó-rico e artístico. Valorarase o coñecemento da plura-lidade de estilos na música actual e o coñecementodos recursos tecnolóxicos como instrumentos para ocoñecemento e gozo da música e o grao de sensibili-zación ante o consumo indiscriminado de música e acontaminación sonora.

6. Buscar e seleccionar información en diferentesfontes, incluídas as TIC, contrastando versións dife-rentes dos mesmos feitos, para realizar traballosindividuais e en grupo sobre algún foco de tensiónpolítica ou social do mundo actual, indagando osseus antecedentes históricos, analizando as causas eprevendo posibles desenlaces.

Trátase de avaliar a capacidade do alumnado paraabordar, asesorado polo profesor, o estudo dunhasituación do mundo en que vive, buscando os ante-cedentes e causas que a orixinan, e aplicando osseus coñecementos para prever, desde a lóxica, as


súas posibles consecuencias. Comprobarase a capa-cidade para valorar o papel que xogan as persoasanónimas nos procesos históricos, de poñer en xogoun método de investigación e de elaborar conclu-sións a partir dos diferentes datos. Comprobarase seten iniciativa para planificar o traballo, acceder concerta autonomía a diversas fontes de información,analizar e organizar esta e presentar as conclusiónsde maneira clara, con coherencia na exposición dasideas, utilizando precisión léxica, corrección na sin-taxe e claridade na expresión.

Bloque 2.

Dereitos e deberes dos cidadáns e das cidadás.

Como indica o seu título, este bloque céntrase notraballo sobre un aspecto central da nosa vida comocidadáns activos: os nosos dereitos e deberes, queson a base da convivencia democrática.

Iníciase o bloque co estudo da transición políticaen España cara ao establecemento dun réximedemocrático, e coa identificación dos dereitos edeberes recollidos na Constitución e os que ten oalumnado como integrantes da comunidade educati-va. Abórdase despois o estudo da loita histórica enfavor dos dereitos dos homes e das mulleres, conespecial referencia á loita destas últimas en favor daigualdade en todos os terreos.

Xunto a esta dimensión de estudo histórico, o blo-que ten un aspecto fundamental relacionado coaeducación dos cidadáns e das cidadás. Para iso, éimprescindible a posta en xogo dunha metodoloxíaparticipativa baseada no diálogo, na análise desituacións e casos, na simulación, etc. Así, xunto aoestudo dos aspectos máis significativos da Constitu-ción, abórdanse as formas de participación cidadá, orecoñecemento das diferenzas de xénero como enri-quecedoras das relacións persoais e o recoñecemen-to da igualdade de dereitos de homes e mulleres e orexeitamento de toda forma de violencia. Faise espe-cial énfase na necesidade de respectar os dereitosdos demais nas situacións de desprazamento nasvías públicas, como condutores e como peóns.

Contidos.

-Transición política e configuración do Estadodemocrático en España. O Estatuto de autonomía deGalicia. España e Galicia dentro da Unión Europeahoxe.

-Identificación e exercicio dos deberes e dereitosque os alumnos e alumnas teñen como alumnadodun centro.

-Coñecemento da Declaración universal dos derei-tos humanos, e asunción dos deberes e responsabili-dades que dela derivan.

-Recompilación de información sobre os distintostipos de documentos que recollen a lexislacióninternacional sobre os dereitos humanos (declara-cións, pactos, convenios...) e sobre os mecanismosde control e protección dos acordos.

-Identificación das principias etapas históricas naconquista dos dereitos humanos e valoración dasnovas reivindicacións (terceira xeración de derei-tos). Identificación e condena de situacións de vio-lacións dos dereitos humanos e coñecemento dosrecursos para denunciar e combater a violación dosdereitos.

-Coñecemento da loita das mulleres e das súasorganizacións para a conquista da igualdade dedereitos e oportunidades e o seu recoñecementocomo suxeitos históricos de dereitos e de cidadanía.Análise das causas e factores da discriminación dasmulleres.

-Identificación e coñecemento dos principios,dereitos e deberes fundamentais recoñecidos naConstitución española e no Estatuto de autonomía deGalicia e da regulación do seu exercicio.

-Identificación e valoración das diversas formas departicipación cidadá: cooperación, asociacionismo evoluntariado.

-Valoración dos dereitos humanos como exixenciamínima de xustiza. Implicación na defensa efectivados dereitos humanos. Identificación e rexeitamentodas actitudes de intolerancia, inxustiza e exclusión.

-Recoñecemento e valoración das diferenzas dexénero como enriquecedoras das relacións persoais.

-Recoñecemento da igualdade de dereitos demulleres e homes e identificación e rexeitamentodas situacións de discriminación de feito das calesaínda son vítimas as mulleres. Rexeitamento da vio-lencia de xénero. Recompilación de informaciónsobre as medidas destinadas á prevención e protec-ción integral da violencia contra as mulleres.

-Valoración do exercicio dunha cidadanía activa,que coñece os seus dereitos e asume as súas respon-sabilidades. Valoración da importancia da participa-ción cidadá para o funcionamento das instituciónsdemocráticas.

-Coñecemento e respecto dos dereitos dos demaise asunción dos deberes propios nas situacións dedesprazamento nas vías públicas, como condutores epeóns, para facer posible nelas unha convivenciapacífica e sen riscos.


1. Identificar e analizar os feitos fundamentais doproceso da transición política e da configuración doEstado democrático en España. Recoñecer os prin-cipios, os dereitos e os deberes fundamentais reco-ñecidos na Constitución española e no Estatuto deautonomía de Galicia, valorando o seu papel na con-solidación do Estado democrático e autonómico.Identificar os feitos máis importantes no proceso deconstrución da Unión Europea e da pertenza deEspaña e de Galicia a ela.

Trátase de comprobar se o alumnado adulto identi-fica e valora os conceptos fundamentais que definenun sistema democrático tal e como están reflectidos


na Constitución española e se coñece e valora aimportancia do proceso de transición política e deconfiguración do Estado democrático en España.Igualmente, se coñece os feitos fundamentais noproceso de construción da Unión Europea.

2. Coñecer a importancia da Declaración universaldos dereitos humanos, e asumir os deberes e respon-sabilidades que dela derivan. Igualmente, identifi-car e coñecer as principias etapas históricas na con-quista dos dereitos humanos, os textos que os conte-ñen (declaracións, pactos, convenios...) e valorar asnovas reivindicacións (terceira xeración de derei-tos). Identificar e condenar as situacións de viola-cións dos dereitos humanos, rexeitando as desigual-dades, en particular as que afectan as mulleres ecoñecer os recursos para denunciar e combater asviolacións de dereitos.

Este criterio avalía o grao de coñecemento dasdeclaracións internacionais de dereitos humanos eda súa evolución histórica, e se o alumnado adultorecoñece as situacións de violación de dereitoshumanos no mundo actual, as discriminacións queaínda sofren algúns colectivos, tanto na lexislación,como na vida real e, particularmente, se identifica erexeita a discriminación de feito e de dereito queafecta as mulleres. Valorarase se o alumnado é capazde implicarse na defensa efectiva dos dereitoshumanos, mesmo no ámbito escolar, denunciando assúas violacións e se identifica e rexeita as actitudesde intolerancia, inxustiza e exclusión.

3. Identificar e analizar o camiño percorrido polasmulleres e polas súas organizacións cara á conquis-ta da igualdade de dereitos e oportunidades e do seurecoñecemento como suxeitos históricos de dereitose de cidadanía. Analizar as causas da discrimina-ción das mulleres, da evolución histórica ata o reco-ñecemento da súa igualdade de dereitos, poñendo demanifesto as súas contribucións en todos os camposdo saber ao longo da historia e no coidado dos sereshumanos. Identificar e rexeitar as causas e factoresde discriminación, así como as situacións de violen-cia machista de que son vítimas.

Con este criterio trátase de avaliar se as alumnas eos alumnos recoñecen a igualdade efectiva de derei-tos e de dignidade de mulleres e homes, sen discri-minación. Se distinguen os elementos que están nabase dalgunhas discriminacións, e se identifican ascontribucións das mulleres nos diferentes camposdo saber ao longo da historia e no coidado dos sereshumanos. Valorarase especialmente o coñecementoda evolución histórica na conquista dos dereitospolíticos das mulleres e da igualdade no ámbitofamiliar e laboral, se identifican e localizan as situa-cións de discriminación que aínda sofren nas socie-dades actuais e se rexeitan activamente a violenciacontra elas.

4. Valorar o exercicio dunha cidadanía activa, quecoñece os seus dereitos e asume as súas responsabi-lidades. Valorar de forma argumentada a importan-

cia da participación cidadá para o funcionamentodas institucións democráticas e da formación da opi-nión a través das súas diferentes modalidades (coo-peración, asociacionismo e voluntariado). Valoraraseespecialmente o respecto dos dereitos dos demais ea asunción dos deberes propios nas situacións dedesprazamento nas vías públicas, como condutores,pasaxeiros e peóns, para facer posible nelas unhaconvivencia pacífica e sen riscos.

Trátase de comprobar se as alumnas e os alumnosvaloran a importancia da participación cidadá para ofuncionamento dos sistemas democráticos e da for-mación de opinión, fronte ao seguimento acrítico daopinión difundida polos medios de comunicación,así como a responsabilidade dos poderes públicoscara á cidadanía. Se coñecen e respectan os dereitosdos demais e asumen os deberes propios en todas assituacións de convivencia, especialmente nas situa-cións de desprazamento nas vías públicas, comocondutores, pasaxeiros e peóns, para facer posiblenelas unha convivencia pacífica e sen riscos.

5. Participar en debates sobre cuestións relaciona-das cos dereitos humanos, coa violación destes, coadiscriminación das mulleres e coa violencia dexénero, argumentando as propias opinións e mani-festando actitudes de solidariedade e tolerancia.

Trátase de comprobar a sensibilidade do alumnadoante os dereitos humanos e o rexeitamento activo dasúa violación, especialmente das situacións deracismo, sexismo e discriminación, a través da súaparticipación en debates con esa temática. Avaliara-se o uso axeitado dunha linguaxe oral respectuosa enon discriminatoria, a aceptación das normas querexen o diálogo e a intervención en grupo, a argu-mentación, a coherencia na exposición das ideas, asícomo a precisión léxica e a claridade na expresión.

6. Buscar e seleccionar información en diferentesfontes (prensa, bibliografía, páxinas web, etc.), con-trastando versións diferentes dos mesmos feitos,para realizar traballos individuais e en grupo sobreas principias etapas históricas na conquista dosdereitos humanos e sobre a lexislación internacionalen torno a eles (declaracións, pactos, convenios...);sobre a evolución histórica cara ao recoñecementoda igualdade de dereitos das mulleres e as súas con-tribucións en todos os campos do saber ao longo dahistoria e o coidado dos seres humanos, utilizandofontes diversas (prensa, bibliografía, páxinas web,etc.). Valorarase especialmente a capacidade deseleccionar a información máis relevante, de inte-grala nun esquema ou guión, e de comunicar osresultados do estudo de forma intelixible.

Trátase de avaliar en que medida o alumnado écapaz de planificar e realizar un pequeno traballo desíntese ou indagación, se selecciona a informaciónpertinente en función do obxectivo proposto e se aorganiza adecuadamente. Por outra parte, permitirácomprobar se asume con responsabilidade as tarefasque lle corresponden como membro dun grupo.


ANEXO II Distribución horaria semanal dos períodos lectivos para os tres ámbitos de coñecemento da educación secundaria obrigatoria para persoas adultas

Módulos Ámbito de coñecemento

Primeiro Segundo Terceiro Cuarto Totais

6 6 4 4 20 Comunicación Lingua estranxeira 2 2 2 2 8

Científico-tecnolóxico 8 8 8 8 32

Social 3 3 4 4 14

Titoría 1 1 1 1 4

Totais: 20 20 19 19

ANEXO IV Cadro de equivalencias, para os efectos académicos e de validacións, das materias de primeiro e segun-do cursos do sistema ordinario da educación secundaria obrigatoria, cos módulos 1 e 2 do nivel I corres-pondentes á educación secundaria para persoas adultas

Primeiro curso de educación secundaria obrigatoria Módulo 1 de educación secundaria obri-gatoria para persoas adultas.

Materias. Ámbito de coñecemento

Alumnas e alumnos que superaron as seguintes materias: matemáticas, ciencias da natureza. Científico-tecnolóxico

Alumnas e alumnos que superaron as materias de lingua galega e literatura, lingua castelá e literatura, e pri-meira ou segunda lingua estranxeira.

Comunicación

Alumnas e alumnos que superaron as ciencias sociais, xeografía e historia. Sociedade

Segundo de educación secundaria obrigatoria Módulo 2 de educación secundaria obri-gatoria para persoas adultas.

Materias. Ámbito de coñecemento

Alumnas e alumnos que superaron as seguintes materias: matemáticas, ciencias da natureza, tecnoloxías Científico-tecnolóxico

Alumnas e alumnos que superaron as materias de lingua galega e literatura, lingua castelá e literatura, e pri-meira ou segunda lingua estranxeira.

Comunicación

Alumnas e alumnos que superaron as ciencias sociais, xeografía e historia e educación para a cidadanía e os dereitos humanos.

Sociedade

ANEXO III

Cadro de equivalencias, para os efectos académicos e de validacións, dos cursos do sistema educativo da Lei 14/1970 e do sistema ordinario da educación secundaria obrigatoria, cos módulos corresponden-tes á educación secundaria para persoas adultas

Sistema educativo Lei 14/1970. Sistema ordinario ensino básico. Sistema educación básica para persoas adultas

Sexto de educación xeral básica. Sexto de educación primaria. Nivel II das ensinanzas básicas iniciais

Sétimo da educación xeral básica. Primeiro curso da educación secundaria obrigatoria.

Primeiro módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel I das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Oitavo curso de educación xeral básica e título de graduado escolar ou certificado de escolaridade.

Segundo curso da educación secundaria obrigatoria.

Segundo módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel I das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Primeiro curso de bacharelato unificado e polivalente con dúas materias pendentes, como máximo, ou primeiro curso de formación profesional de primeiro grao.

Terceiro curso da educación secundaria obrigatoria.

Terceiro módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel II das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Cuarto curso de educación secundaria obrigatoria.

Cuarto módulo de todos e cada un dos ámbitos de coñecemento do nivel II das ensinanzas de educación secundaria obrigatoria para persoas adultas.

Segundo curso de bacharelato unificado e polivalente ou segundo curso de formación profesional de primeiro grao e título de técnico auxiliar.

Título de graduado en educación secundaria.


ANEXO V Cadro de equivalencias, para os efectos académicos e de validacións, das materias de terceiro e cuarto curso do sistema ordinario da educación secundaria cos módulos correspondentes á educación secunda-ria para persoas adultas

Terceiro de educación secundaria obrigatoria Módulo 3 de educación secundaria obrigatoria para perso-as adultas.

Materias Ámbito de coñecemento

Alumnos e alumnas que superaron as seguintes materias: matemáticas, bioloxía e xeoloxía, física e química e tecnoloxías. Científico-tecnolóxico

Alumnos e alumnas que superaron as materias de lingua galega e literatura, lingua castelá e literatura, primeira ou segunda lingua estranxeira. Comunicación

Alumnos e alumnas que superaron as ciencias sociais, xeografía e historia. Sociedade

Cuarto de educación secundaria obrigatoria Módulo 4 de educación secundaria obrigatoria para perso-as adultas.

Materias Ámbito de coñecemento

Alumnos e alumnas que superaron as seguintes materias: matemáticas, bioloxía e xeoloxía, física e química e tecnoloxías. Científico-tecnolóxico

Alumnos e alumnas que superaron as materias de lingua galega e literatura, lingua castelá e literatura, primeira ou segunda lingua estranxeira. Comunicación

Alumnos e alumnas que superaron as ciencias sociais, xeografía e historia. Sociedade

ANEXO VII Cadro de equivalencias das materias da educación secundaria obrigatoria cos módulos voluntarios dos programas de cualificación profesional inicial, cos grupos de materias das probas libres para a obten-ción do título de graduado en educación secundaria obrigatoria e cos cuartos módulos das ensinanzas de educación secundaria para persoas adultas.

4º curso de educación secundaria obrigatoria

Módulos voluntarios dos programas de cualificación profesional inicial

Grupos de materias das probas para a obtención do título de graduado en educación secundaria obrigatoria

4º módulo (nivel II) das en-sinanzas de educación secun-daria para persoas adultas

Alumnado que superou estas mate-rias: lingua galega e literatura, lingua castelá e literatura, primeira ou segunda lingua estranxeira.

Comunicación Lingüístico Comunicación

Alumnado que superou estas mate-rias: matemáticas, bioloxía e xeolo-xía, física e química e tecnoloxías.

Científico-tecnolóxico Científico-tecnolóxico Científico-tecnolóxico

Alumnado que superou a materia de ciencias sociais, xeografía e historia.

Social Ciencias sociais Social

ANEXO VI Cadro de equivalencias, para os efectos académicos e de validacións, dos módulos de educación secun-daria para persoas adultas establecidos na Orde do 26 de maio de 1997 (DOG do 15 de xullo) e as ensi-nanzas reguladas nesta orde.

Orde do 26 de maio de 1997 Ensinanzas reguladas nesta orde

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da comunicación Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da comunicación

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da sociedade Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da sociedade

Módulo 4A ou módulo 4B do ámbito da comunicación Módulo 4 do ámbito da comunicación

Módulo 4A ou módulo 4B do ámbito da sociedade Módulo 4 do ámbito da sociedade

Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito da natureza e mais o módulo do mes-mo número do ámbito tecnolóxico-matemático. Módulo 1, 2 ou 3 do ámbito científico-tecnolóxico

Módulo 4A ou 4B do ámbito da natureza e mais o módulo 4A ou 4B do ámbito tecnolóxico-matemático. Módulo 4 do ámbito científico-tecnolóxico


ANEXO VIII XUNTA DE GALICIA CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA SOLICITUDE DE ADMISIÓN EN CENTROS DOCENTES QUE IMPARTEN ENSINANZAS PARA PERSOAS ADULTAS

1 DATOS PERSOAIS DO/A SOLICITANTE PRIMEIRO APELIDO SEGUNDO APELIDO NOME DNI

DATA DE NACEMENTO

DOMICILIO

MUNICIPIO PROVINCIA

C. POSTAL TELÉFONO

2 SOLICITUDE Solicita ser admitido/a para o curso ................../ ................

ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. (Marcar cun x o nivel elixido)

NIVEL DE ENSINANZAS CENTRO Nivel I Nivel II

EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA PARA PERSOAS ADULTAS. (Marcar cun x o nivel e a modalidade elixida)

MÓDULO CENTRO MODALIDADE ÁMBITO

1 2 3 4 P S D

Comunicación Científico-tecnolóxico Social

3 Declaración (sinalar cun x o que proceda) A persoa abaixo asinante declara:

Que facilita autorización para o acceso aos datos da renda percibida pola unidade familiar da persoa solicitante, composta por ............ membros,

no exercicio fiscal anterior en dous anos.

Ser deportista de alto rendemento. Continuar estudos no propio centro. Proceder de ensinanzas de adultos.

4 DOCUMENTACIÓN ADXUNTA (orixinal e/ou copia para o seu cotexo)

Fotocopia do DNI, libro de familia ou documento oficial acreditativo de idade da persoa solicitante.

Acreditación de proceder de ensinanza de adultos. Acreditación da última data de escolarización.

Acreditar ser deportista de alto rendemento.

5 INFORMACIÓN DE CARÁCTER TRIBUTARIO (deberá estar asinada por todos os membros da unidade familiar que achegan ingresos a ela) Para os efectos de acreditación da renda anual e da unidade familiar, os abaixo asinantes declaran responsablemente que cumpren coas súas obrigas

tributarias, así como que autorizan expresamente o órgano competente da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria para que solicite da Axencia Estatal de Administración Tributaria a información de carácter tributario do exercicio fiscal anterior en dous anos.

Nome Nome Nome

1º Apelido 1º Apelido 1º Apelido

2º Apelido 2º Apelido 2º Apelido

Data de nacemento Data de nacemento Data de nace-mento

Parentesco Parentesco Parentesco

DNI/Pasaporte DNI/Pasaporte DNI/Pasaporte

Sinatura Sinatura Sinatura

6 SOLICITUDE, DECLARACIÓN, LOCALIDADE, DATA E SINATURA A persoa abaixo asinante DECLARA baixo a súa expresa responsabilidade que son certos cantos datos figuran nesta solicitude, así como na documenta-

ción que se xunta e SOLICITA que sexa admitida no curso: ............. / ............ como alumno do centro docente: .........................................................................................`sito na localidade ..................................................., provincia de ...................................................

...................................................................... , .............. de ........................................................ de ............................

DIRECTOR/ A DO CENTRO DOCENTE NOTA: A información de carácter tributario que se precise para a acreditación da renda anual da unidade familiar será subministrada directamente pola Axencia Estatal de Administración Tributaria á Consellería de Educación, polo que nestes casos non haberá que achegar documento ningún, pero si asinarán a declaración responsable que figura na solicitude, todos os membros da unidade familiar que acheguen ingresos a ela. No caso de que a Axencia Estatal de Administración Tributaria non dispoña da información que se precise para a acreditación da renda anual da unidade familiar, a persoa solicitante deberá achegar, logo de requirimento do/a director/a ou do titular do centro docente, certificado de haberes, declaración xurada ou calquera outro documento de cada un dos suxeitos que integren a unidade familiar, correspondente ao exercicio fiscal anterior en dous anos á data actual.


ANEXO IX SOLICITUDE DE MATRÍCULA

XUNTA DE GALICIA CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

Nª de matrícula

ENSINANZAS BÁSICAS PARA PERSOAS ADULTAS MATRÍCULA

1 DATOS PERSOAIS DO/A SOLICITANTE PRIMEIRO APELIDO SEGUNDO APELIDO NOME DNI/PASAPORTE OU EQUIVALENTE

DATA DE NACEMENTO

SEXO Home Muller

NACIONALIDADE TELÉFONO/S

DOMICILIO: RÚA, PRAZA, AVENIDA E NÚMERO MUNICIPIO/LOCALIDADE PROVINCIA C. POSTAL

Correo electrónico Repetir correo electrónico

2 DATOS MATRÍCULA ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. (Marcar cun x o nivel elixido)

NIVEL DE ENSINANZAS CENTRO Nivel I Nivel II

EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA PARA PERSOAS ADULTAS. (Marcar cun x o nivel e a modalidade elixida) IDIOMA: INGLÉS FRANCÉS

MÓDULO CENTRO MODALIDADE ÁMBITO

1 2 3 4 P S D

Comunicación Científico-tecnolóxico Social

3 OBSERVACIÓNS

4 SOLICITUDE, DECLARACIÓN LOCALIDADE, DATA E SINATURA A persoa abaixo asinante DECLARA baixo a súa expresa responsabilidade que son certos cantos datos figuran nesta solicitude, e SOLICITA a matricu-

lación no nivel e ámbito anteriormente citado. ................................... , .......... de .................................... de ............................. O/A SOLICITANTE Asdo.: ................................................................................................

ANTES DE ENCHER ESTE IMPRESO, COMPROBE QUE CORRES-PONDE Á ETAPA EDUCATIVA EN QUE DESEXA REALIZAR A MATRÍCULANON ENCHER OS ESPAZOS SOMBREADOS ESCRIBA CON LETRA MAIÚSCULA E CLARA ESTA MATRÍCULA ESTÁ CONDICIONADA Á COMPROBACIÓN DOS DATOS, DE CUXA VERACIDADE SE RESPONSABILIZA A PERSOA ASINANTE

O/A FUNCIONARIO/A

(Selo do centro docente)

ANEXO X

Atribucións de especialidades do profesorado de ensino secundario aos tres ámbitos de coñecemento nos que se organiza a educación secundaria para persoas adultas en función das áreas ou materias da educación secundaria obrigatoria integradas en cada ámbito de coñecemento.

Especialidades do corpo de profesores de ensino secundario Ámbitos de coñecemento

Xeografía e historia Social

Lingua castelá e literatura Lingua galega e literatura Linguas estranxeiras: inglés e francés

Comunicación

Tecnoloxía Matemáticas Bioloxía e xeoloxía Física e química

Científico-tecnolóxico


ANEXO XI: EXPEDIENTE ACADÉMICO

EXPEDIENTE ACADÉMICO DO ALUMNADO DAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS. NIVEL I

CENTRO……………………………………………………CÓDIGO……………………….TELÉFONO…………..……….FAX………………… E-CORREO ……………………………….. ENDEREZO …………………………………………… LOCALIDADE ……………………..……… CONCELLO …….……………… PROVINCIA ………..……………………CP …………………

1 DATA DE APERTURA DO EXPEDIENTE Nº DE EXPEDIENTE

2 DATOS PERSOAIS DO/A ALUMNO/A

APELIDOS NOME

DNI CÓDIGO XADE DATA DE NACEMENTO

LUGAR DE NACEMENTO PROVINCIA PAÍS NACIONALIDADE

LOCALIDADE CONCELLO CP ENDEREZO

PROVINCIA TELÉFONOS

3 ANTECEDENTES DE ESCOLARIZACIÓN NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS. NIVEL I

CENTRO CONCELLO PROVINCIA TELÉFONO CURSO ACADÉMICO

4 CAMBIO DE ENDEREZO

NOVO ENDEREZO TELÉFONO

5 TRASLADO DE CENTRO

CON DATA……../…………/………. TRASLÁDASE AO CENTRO …………………….…………… CÓDIGO ………………………………….. LOCALIDADE…………………………CONCELLO ………………..…… PROVINCIA…………………………… TELÉFONO…………….……

SI REMÍTESE INFORME PERSOAL POR TRASLADO

NON

7 CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL I

Curso académico: ......./.......

Notas: (1) Só se se realizou avaliación inicial. Os resultados da avaliación inicial e as cualificacións consignaranse en termos de Supera (S)/Non supera (NS)

AVALIACIÓN INICIAL (1) CUALIFICACIÓNS

ÁMBITO Data: Data:

LECTOESCRITURA

RAZOAMENTO MATEMÁTICO E CÁLCULO

........................., ..... de ............... de .............. O/A SECRETARIO/A SELO DO CENTRO ....................................

Na sesión de avaliación do ...... de ............. de ............. decidiuse a promoción do/a alumno/a ao nivel II das ensinanzas básicas iniciais para persoas adultas. VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................ ...............................................

6 OBSERVACIÓNS



EXPEDIENTE ACADÉMICO DO ALUMNADO DAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS. NIVEL II

CENTRO……………………………………………………CÓDIGO……………………….TELÉFONO…………..……….FAX………………… E-CORREO ……………………………….. ENDEREZO …………………………………………… LOCALIDADE ……………………….…… CONCELLO …….……………… PROVINCIA ………..……………………CP …………………



APELIDOS NOME





3 ANTECEDENTES DE ESCOLARIZACIÓN NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS

CENTRO CONCELLO PROVINCIA TELÉFONO ENSINANZAS BÁSICAS

INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS (1)

CURSO ACADÉMICO

(1) Indicar nivel I ou II




CON DATA………../…………/………………. TRASLÁDASE AO CENTRO ………….……………………… CÓDIGO …………………….….. LOCALIDADE………………………CONCELLO …………………..…… PROVINCIA………………………… TELÉFONO……………………


NON

7 CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL II




ÁMBITO

Data: Data:

COMUNICACIÓN MATEMÁTICO NATUREZA E SOCIEDADE


Na sesión de avaliación do ...... de ............. de ............. decidiuse a promoción do/a alumno/a ao módulo 1 do nivel I da educación secundaria para persoas adultas. VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................ ...............................................

6 OBSERVACIÓNS


6 ADSCRICIÓN DO/A ALUMNO/A AOS MÓDULOS EN QUE SE DESENVOLVEN OS ÁMBITOS DE COÑECEMENTO DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS DE ACORDO CO DISPOSTO NA ORDE ..........................

No curso académico: ......... / ..............., o/a alumno/a ............................................................................................................................ por equivalencias de estudos acreditados ou nivel de coñecementos segun-do resultados da avaliación inicial adscríbese aos ámbitos de coñecemento seguintes:

Equivalencias cos estudos realizados e acreditados documentalmente (1)

Nivel de coñecementos segundo o resultado da avaliación inicial (2) Módulos a que se adscribe (3)

Módulos Módulos Módulos

ÁMBITO

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO

COMUNICACIÓN

SOCIAL

OFERTA CURRICULAR PROPIA DO CENTRO

NOTAS:

(1) ENGÁDASE VALIDADO (VA) ONDE CORRESPONDA

(2) ENGÁDASE SUPERADO (S) ONDE CORRESPONDA

(3) ENGÁDASE ADSCRITO (AD)

VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................ ...............................................


EXPEDIENTE ACADÉMICO DO ALUMNADO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS

CENTRO……………………………………………………CÓDIGO……………………….TELÉFONO…………..……….FAX………………… E-CORREO ………………………………..…………………ENDEREZO ……………………………………… LOCALIDADE………………… CONCELLO…….……………… PROVINCIA………..………………………………………. C.P…………………



APELIDOS NOME

DNI CÓDIGO XADE

DATA DE NACEMENTO


LOCALIDADE CONCELLO CP

ENDEREZO


3 ANTECEDENTES DE ESCOLARIZACIÓN NA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS

CENTRO CONCELLO PROVINCIA TELÉFONO NIVEL / MÓDULO CURSO ACADÉMICO




CON DATA………../…………/……………. TRASLÁDASE AO CENTRO ……………………………………… CÓDIGO ………………………….. LOCALIDADE………………………CONCELLO …………………..…… PROVINCIA……………………… TELÉFONO………………………


NON

6 OBSERVACIÓNS

EXPEDIENTE ACADÉMICO DO ALUMNADO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS

…


7 CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NOS DISTINTOS ÁMBITOS DE COÑECEMENTO DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS. Curso académico: ............ / ................, ...... cuadrimestre, o/a alumno/a ................................................................................ obtivo na educación secundaria para persoas adultas as seguintes cualificacións:

Módulo 1 Módulo 2 Módulo 3 Módulo 4

CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS ÁMBITO

AVAL. ORD. AVAL. EXT. AVAL. ORD. AVAL. EXT. AVAL. ORD. AVAL. EXT. AVAL. ORD. AVAL. EXT.


COMUNICACIÓN

SOCIAL


Na sesión de avaliación do día ............de................................de..................., decidiuse (1)

! a promoción do/a alumno/a ao segundo módulo nos ámbitos...............................................................................................................................................................

! a promoción do/a alumno/a ao terceiro módulo nos ámbitos................................................................................................................................................................

! a promoción do/a alumno/a ao cuarto módulo nos ámbitos..................................................................................................................................................................

! propoñer o/a alumno/a para a expedición do título de graduado en educación secundaria obrigatoria

NOTAS: AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais. (1)

Sinalar o que corresponda e indicar os ámbios

VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A .............................................. ..........................................

Con data ………………………………………………o/a alumno/a …………………………………………………………………… finalizou neste centro a educación secundaria para persoas adultas e fáiselle entrega do historial académico …………………., ……… de ………………………………. de ……… VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A .................................... ..............................

Con data …………………………………………… o/a alumno/a …………………………………………………………………………… finalizou neste centro a educación secundaria para persoas adultas e fáiselle entrega do título de graduado en educación secundaria obrigatoria. …………………., ……… de ………………………………. de ……… VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A .................................... ............................

ANEXO XII: ACTAS DE AVALIACIÓN ACTA DE AVALIACIÓN DAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS

ENSINANZAS BÁSICAS INICIAS. NIVEL I. GRUPO…………….. CURSO ACADÉMICO ……./……… CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….……

ACTA DE AVALIACIÓN FINAL

Nº MATRICULADOS/AS PROMOCIONAN NON PROMOCIONAN

Cualificacións obtidas polo alumnado nos distintos ámbitos

Nº orde RELACIÓN ALFABÉTICA DO ALUMNADO LECTO-ESCRITURA RAZOAMENTO MATEMÁTICO E CÁLCULO PROMOCIONA

NOTAS: As cualificacións consignaranse en termos de Supera (S) e Non supera (NS) En Promociona consignarase SI/NON Observacións ........................................ de ................................. de ............... O/A TITOR/A VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO .................................... ................................................


ANEXO XII: ACTAS DE AVALIACIÓN

ACTA DE AVALIACIÓN DAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAS. NIVEL II. GRUPO…………….. CURSO ACADÉMICO ……./……… CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….…… ACTA DE AVALIACIÓN FINAL

Nº MATRICULADOS/AS PROMOCIONAN NON PROMOCIONAN

Cualificacións obtidas polo alumnado nos distintos ámbitos Nº orde

RELACIÓN ALFABÉTICA DO ALUMNADO ÁMBITO DA COMUNICACIÓN ÁMBITO MATEMÁTICO ÁMBITO DA NATUREZA E

DA SOCIEDADE PROMOCIONA

NOTAS: As cualificacións consignaranse en termos de Supera (S) e Non supera (NS) En Promociona consignarase SI/NON Observacións ........................................ de ................................. de ............... O/A TITOR/A VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO ................................... ................................................


ACTA DE AVALIACIÓN DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL I. CURSO ACADÉMICO ……./……… MÓDULO I. ............. CUADRIMESTRE. GRUPO…………….. CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….……

! Acta de avaliación final ordinaria

! Acta de avaliación final extraordinaria

RESUMO DE CUALIFICACIÓNS

ÁMBITO CIENTÍFICO-

TECNOLÓXICO

ÁMBITO DE COMUNICACIÓN ÁMBITO SOCIAL

OFERTA CURRI-CULAR PROPIA DO

CENTRO


TECNOLÓXICO


OFERTA CURRICULAR

PROPIA DO CENTRO

IN NÚMERO MATRICULA-DOS/AS

SU PROMOCIONAN

BE NON PROMOCIONAN

NT

SB

NP


ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO ÁMBITO DE COMUNICACIÓN ÁMBITO SOCIAL OFERTA CURRICULAR PROPIA DO CENTRO

ORD. EXTR. PROM. ORD. EXTR. PROM. ORD. EXTR. PROM. ORD. EXTR. PROM.

Nº de orde

RELACIÓN ALFABÉTICA DO ALUMNADO

CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON NOTAS: AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais.

Observacións

Sinatura do profesorado

ÁMBITO CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO

ÁMBITO DE COMUNICACIÓN

ÁMBITO SOCIAL OFERTA CURRICULAR PROPIA DO CENTRO

.........................................., .............. de ........................................... de .............. VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO .............................................................



ACTA DE AVALIACIÓN DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL I. CURSO ACADÉMICO ……./……… MÓDULO 2 . ............. CUADRIMESTRE. GRUPO…………….. CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….……





TECNOLÓXICO



CENTRO


TECNOLÓXICO


OFERTA CURRICULAR

PROPIA DO CENTRO

IN NÚMERO MATRICULA-DOS/AS

SU PROMOCIONAN

BE NON PROMOCIONAN

NT

SB

NP




Nº de orde


CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON NOTAS: AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais.

Observacións






ANEXO XII: ACTAS DE AVALIACIÓN ACTA DE AVALIACIÓN DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS

EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL II. CURSO ACADÉMICO ……./……… MÓDULO 3 . ............. CUADRIMESTRE. GRUPO…………….. CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….……





TECNOLÓXICO



CENTRO


TECNOLÓXICO


OFERTA CURRICULAR

PROPIA DO CENTRO

IN NÚMERO MATRICU-LADOS/AS

SU PROMOCIONAN

BE NON PROMOCIONAN

NT

SB

NP




Nº de orde


CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON. CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON NOTAS: AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais.

Observacións








ACTA DE AVALIACIÓN DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS

EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL II. CURSO ACADÉMICO ……./……… MÓDULO 4 . ............. CUADRIMESTRE. GRUPO…………….. CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….…… ! Acta de avaliación final ordinaria




TECNOLÓXICO



CENTRO


TECNOLÓXICO


OFERTA CURRICULAR

PROPIA DO CENTRO

NÚMERO MATRI-CULADOS

PROPOSTOS TÍTULO

NON PROPOS-TOS TÍTULO

IN NÚMERO MATRI-CULADOS/AS

SU PROMOCIONAN

BE NON PROMOCIO-NAN

NT

SB

NP



Nº de orde

RELACIÓN ALFABÉTICA DO ALUMNA-

DO ORD. EXTR. PROM. ORD. EXTR. PROM. ORD. EXTR. PROM. ORD. EXTR. PROM.

PROPOSTA TÍTULO

CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON CUAL./MED. CUAL./MED. SI/NON SI/NON NOTAS: AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais.

Observacións





.........................................., .............. de ........................................... de .............. VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO

ANEXO XIII

ACTA RESUMO DE AVALIACIÓN DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS. CURSO ACADÉMICO ……./……… ............................ CUADRIMESTRE CENTRO………………………………………………………………………………… CÓDIGO…………………………………………….TELÉFONO………………………… FAX………………………..…… E-CORREO…………………………………..…………………………….. ENDEREZO………………………………………………….…....……… CONCELLO ……...................................................................……... LOCALIDADE…………………………………………….………………………PROVINCIA ………..………………….....................................................…………………… C.P.………………………………….……

NÚMERO MATRI-CULADOS

PROPOSTOS TÍTULO

NON PROPOS-TOS TÍTULO



ORD. EXT. ORD. EXT. ORD. EXT. ORD. EXT.

Nº de orde

RELACIÓN ALFABÉTICA DO ALUMNA-

DO Nº MÓDULO

CUAL./MED.

PROM. Nº MÓDULO

CUAL./MED.

PROM. Nº MÓDULO

CUAL./MED.

PROM. Nº MÓDULO

CUAL./MED.

PROM.

PROPOSTA TÍTULO

NOTAS: NA COLUMNA Nº MÓDULO INDICARASE 1, 2, 3 OU 4, SEGUNDO CORREPONDA AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais.

Observacións .........................................., .............. de ........................................... de .............. VISTO E PRACE DO/A DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................................................... .........................................................


ANEXO XIV

HISTORIAL ACADÉMICO DO ALUMNADO DAS ENSINANZAS BÁSICAS PARA PERSOAS ADULTAS

Real decreto 1631/2006, do 29 de decembro; Decreto 133/2007, do 5 de xullo

1 DATOS ACADÉMICOS

ANO ACADÉMICO EN QUE SE INICIAN AS ENSINANZAS BÁSICAS PARA PERSOAS ADULTAS DATA MATRÍCULA

CÓDIGO NOME DO CENTRO LOCALIDADE

CONCELLO PROVINCIA TELÉFONO

2 DATOS PERSOAIS DO/DA ALUMNO/A

APELIDOS NOME





3 ANTECEDENTES DE ESCOLARIZACIÓN NAS ENSINANZAS BÁSICAS PARA PERSOAS ADULTAS

CENTRO CONCELLO PROVINCIA TELÉFONO ETAPA / NIVEL / MÓDU-LO

CURSO ACADÉ-MICO




CON DATA………../…………/…………. TRASLÁDASE AO CENTRO…………………………………… CÓDIGO ……………………………….. LOCALIDADE…………………………CONCELLO……………………..…… PROVINCIA………………………… TELÉFONO………………

6 OBSERVACIÓNS


NOME, APELIDOS E DNI

7 DATOS DE ESCOLARIZACIÓN

CURSO ACADÉMICO CENTRO ETAPA / NIVEL / MÓDULO DATA, SELO E SINATURA DO/DA DIRECTOR/A


8 CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL I

Centro: ……………………………………….




ÁMBITO DATA: DATA:

LECTOESCRITURA



Na sesión de avaliación do ...... de ............. de ............. decidiuse a promoción do/a alumno/a ao nivel II das ensinanzas básicas iniciais para persoas adultas. VISTO E PRACE DO/DA DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................ ...............................................



9 CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL II

Centro: ……………………………………….




ÁMBITO

DATA: DATA:

COMUNICACIÓN MATEMÁTICO NATUREZA E SOCIEDADE


Na sesión de avaliación do ...... de ............. de ............. decidiuse a promoción do/a alumno/a ao módulo 1 do nivel I da educación secundaria para persoas adultas. VISTO E PRACE DO/DA DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................ ...............................................

6 ADSCRICIÓN DO/DA ALUMNO/A AOS MÓDULOS EN QUE SE DESENVOLVEN OS ÁMBITOS DE COÑECEMENTO DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS DE ACORDO CO DISPOSTO NA ORDE..........................

Centro: ………………………………………. No curso académico: ......... / ..............., o/a alumno/a ............................................................................................................................, por equivalencias de estudos acreditados ou nivel de coñecementos segun-do resultados da avaliación inicial, adscríbese aos ámbitos de coñecemento seguintes:

Equivalencias cos estudos realizados e acreditados documentalmente (1)

Nivel de coñecementos segundo o resultado da avaliación inicial (2) Módulos aos que se adscribe (3)

Módulos Módulos Módulos

ÁMBITO

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4


COMUNICACIÓN

SOCIAL


NOTAS:

(4) ENGÁDASE VALIDADO (VA) ONDE CORRESPONDA

(5) ENGÁDASE SUPERADO (S) ONDE CORRESPONDA

(6) ENGÁDASE ADSCRITO (AD)

VISTO E PRACE DO/DA DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A ........................................................ ...............................................


7 CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NOS DISTINTOS ÁMBITOS DE COÑECEMENTO DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS.

Centro: ………………………………………. Curso académico: ............ / ................, ...... cuadrimestre, o/a alumno/a ................................................................................ obtivo na educación secundaria para persoas adultas as seguintes cualificacións:


CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS CUALIFICACIÓNS / MEDIDAS ÁMBITO

AVAL. ORD. AVAL. EXT. AVAL. ORD. AVAL. EXT. AVAL. ORD. AVAL. EXT. AVAL. ORD. AVAL. EXT.


COMUNICACIÓN

SOCIAL


Na sesión de avaliación do día ..........de................................de..................., decidiuse (1)

! a promoción do/a alumno/a ao segundo módulo nos ámbitos...............................................................................................................................................................

! a promoción do/a alumno/a ao terceiro módulo nos ámbitos................................................................................................................................................................

! a promoción do/a alumno/a ao cuarto módulo nos ámbitos..................................................................................................................................................................

! propoñer o/a alumno/a para a expedición do título de graduado en educación secundaria obrigatoria.

NOTAS: AS MEDIDAS CONSIGNARANSE, SE É O CASO, RE (REFORZO EDUCATIVO), ACS (ADAPTACIÓN CURRICULAR SIGNIFICATIVA) AS CUALIFICACIÓNS CONSIGNARANSE NOS TERMOS DE IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10 sen decimais. (1) Sinalar o que corresponda e indicar os ámbitos

VISTO E PRACE DO/DA DIRECTOR/A SELO DO CENTRO O/A SECRETARIO/A .............................................. ......................................

ANEXO XV

INFORME PERSOAL POR TRASLADO DE EDUCACIÓN BÁSICA PARA PERSOAS ADULTAS

Real decreto 1631/2006, do 29 de decembro; Decreto 133/2007, do 5 de xullo

CENTRO……………………………………………………CÓDIGO……………………….TELÉFONO…………..……….FAX………………… E-CORREO ……………………………….. ENDEREZO ……………………………….......…………… LOCALIDADE ………..…………........ CONCELLO …….……………… PROVINCIA ………..……………………CP …………………

D./Dona ……………………………………………………………, como titor/titora do curso .... – grupo ....., FAGO CONSTAR que a alumna/o alumno …………………………………………………, con DNI ………………..........., código XADE .......…………………………… e con data de nacemento ............../… ………./…………, cursa du-rante o ano académico ………… / …………… (1) os estudos correspondentes a ……………… (2), cos resultados parciais que figuran no cadro que se xunta (3): Notas: (1) Indicar ano académico e cuadrimestre, cando corresponda (2) Indicar etapa, nivel e módulo, segundo corresponda (3) Consignarase o cadro do curso que corresponda

CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL I

Nota: As cualificacións consignaranse en termos de Supera (S)/Non supera (NS)

CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NAS ENSINANZAS BÁSICAS INICIAIS PARA PERSOAS ADULTAS. NIVEL II

Nota: As cualificacións consignaranse en termos de Supera (S)/Non supera (NS)

CUALIFICACIÓNS

ÁMBITO

PRIMEIRA AVALIACION SEGUNDA AVALIACIÓN

LECTOESCRITURA


CUALIFICACIÓNS

ÁMBITO

PRIMEIRA AVALIACION SEGUNDA AVALIACIÓN

COMUNICACIÓN MATEMÁTICO DA NATUREZA E DA SOCIEDADE


CUALIFICACIÓNS OBTIDAS NOS DISTINTOS ÁMBITOS DA EDUCACIÓN SECUNDARIA PARA PERSOAS ADULTAS.

Notas: As medidas consignaranse, se é o caso, RE (reforzo educativo), ACS (adaptación curricular significativa) As cualificacións consignaranse nos termos de IN (INSUFICIENTE), SU (SUFICIENTE), BE (BEN), NT (NOTABLE), SB (SOBRESALIENTE), NP (NON PRESENTADO), acompañadas de expresións numéricas do 1 ao 10, sen decimais.


.................................., ......... de ..................... de ................ Visto e prace do/da director/a Selo do centro O/A titor/a ........................................ .......................................

Nivel I Nivel II


CUALIFICACIÓNS / MEDI-

DAS


DAS


DAS


DAS ÁMBITO

1ª AVAL. 2ª AVAL. 1ª AVAL. 2ª AVAL. 1ª AVAL. 2ª AVAL. 1ª AVAL. 2ª AVAL. CIENTÍFICO-TECNOLÓXICO

COMUNICACIÓN

SOCIAL


OBSERVACIÓNS

Están en relación co grao de adquisición das competencias básicas e os obxectivos xerais non alcanzados satisfactoriamente e con aque-las capacidades en que destaca especialmente o/a alumno/a

MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Indícanse as que están sendo aplicadas e as orientacións para aplicar outras se fose o caso

I. DISPOSICIÓNS XERAIS · das materias de matemáticas, ciencias da natureza, tecnoloxías e os...

Documents

Transcript of I. DISPOSICIÓNS XERAIS · das materias de matemáticas, ciencias da natureza, tecnoloxías e os...