Ibaialde 2012

8
ibai alde www.euskadi.net/aztertu aldizkaria Ujue Galarza. La Salle Eibar 4. kat. accesit 2010 2012

description

 

Transcript of Ibaialde 2012

Page 1: Ibaialde 2012

ibaialde

www.euskadi.net/aztertu

aldizkaria

Ujue Galarza. La Salle Eibar4. kat. accesit 2010

2012

Page 2: Ibaialde 2012

2 ibaialde 2012

Ibaialde 2011 kanpaina: gero eta lagindutako puntu gehiago

Campaña Ibaialde 2011: cada vez más puntos muestreados

A lo largo de la campaña Ibaialde 2011, los 129 grupos participantes, han llevado a cabo un total de

344 muestreos en los ríos de la CAPV. De éstos, 216 se han realizado en puntos diferentes de la red fluvial y gracias a ellos, podemos analizar su situación.

Utilizando los materiales suministrados, las personas voluntarias han tenido la opción de

realizar 3 tipos de muestreo en cada punto: analítica de las aguas, biodiversidad encontrada e intervención

humana (fijándose en las diferentes actuaciones del ser humano).

De esta manera, 71 de los puntos analizados han obtenido valores negativos destacables en

la analítica de sus aguas; en 52 de los puntos se ha visto una baja diversidad de especies o se han encontrado especies invasoras y 99 de los diferentes puntos muestreados se

han clasificado como negativos en influencia humana por los residuos encontrados.

Ibaialde 2011 kanpainan zehar, 129 partehartzaileek, 344 laginketa egin dituzte EAEko ibaietan. Laginketak 216 ibai sareen hainbat puntutan eginda daude, eta haiei esker, ibaietako egoera azter ditzakegu.

Banandutako materiala erabiliz, boluntarioek 3 azterketa mota egiteko aukera izan dute: uraren analitika, biodibertsitatea eta gizakiaren eragina (non gizakiok egindako jarduera zuzenak hartu dute kontuan).

Lagindutako 71 puntu balio negatibo aipagarriak izan dituzte uraren analitikan; 52 puntutan biodibertsitate murriztua edo espezie inbaditzaileak ikusi dira. Azkenengoz, aurkitutako hondakinen kopurugatik, lagindutako 99 puntutan, gizakiaren eragina balorapen negatiboa izan dute.

52 IBAI

LAGIndU dIrA GUztIrA

Un totAl De 52 ríos

AnAlIzADos

67 LAGInkEtA BALorApEn

GUztIEkIn poSItIBo

67 mUestreos Con toDAs lAs VAlorACIones

PosItIVAs

2011

Aurkitutako balorapen negatiboak puntu bakoitzekoValoraciones negativas encontradas por punto

216 puntuetako balorapen positibo eta negatiboakValoraciones positivas y negativas de los 216 puntos

Balio negatibo guztiak batuz ondorengo grafikoa lortzen duguUniendo todos los valores negativos obtenemos el siguiente gráfico

Page 3: Ibaialde 2012

ibaialde 2012 3

Analitika, biodibertsitatea eta gizakiaren eragina txarra izan den 11 puntuetatik, 2 Araban kokatzen dira (Mediterranear Isurialdean), 4 Gipuzkoan daude eta beste 5 Bizkaiako ibaietan (kantauriar Isurialdea). Bestalde, badira 6 ibai balorazio guztiak positiboak dituztenak: Urko, Castaños eta Lea Bizkaian; Arditurri eta olaran Gipuzkoan; eta Undabe Araban.

Lagindutako 216 puntuen artean, 189 kantauriar isurialdean burutu dira, eta 27 mediterranear isurialdean, ondorengoak laginketa gehien izan dituzten ibaiak direlarik: oria (Gipuzkoa) 23 puntu; Barbadun (Bizkaia) 13 puntu; zadorra (Araba) 12 puntu.

AUrrEko UrtEotAn

LAGIndUtAko pUntUEn %74,5Ak BErE EGoErA

EkoLoGIkoA hoBEtU Edo MAntEndU dU

EL 74,5% dE LoS pUntoS AnALIzAdoS En AñoS AntErIorES MEjorA o MAntIEnE SU EStAdo

ECoLóGICo

Hay 11 puntos donde la analítica, la biodiversidad y la influencia humana han sido negativos,

2 se encuentran en Álava (vertiente mediterránea), 4 en Gipuzkoa y otros 5 ríos

en Bizkaia(vertiente cantábrica). Por el contrario, encontramos 6 ríos con todas sus valoraciones positivas: Urko, Castaños y lea en Bizkaia; Arditurri y olaran en Gipuzkoa; y Undabe en Álava.

De 216 puntos diferentes muestreados, 189 se han llevado a cabo

en la vertiente cantábrica y 27 de la vertiente mediterránea, siendo los siguientes

ríos los más analizados por territorios Históricos: oria (Gipuzkoa) 23 puntos; Barbadun (Bizkaia) 13

puntos; zadorra (Álava) 12 puntos.

Balorapen negatiborik gabe/sin valoraciones negativas

Balorapen negatibo 1/1 valoración negativa

2 balorapen negatibo/2 valoraciones negativas

3 balorpen negativo/3 valoraciones negativas

kantauriar Isurialdea / Vertiente Cantábrica

Mediterranear Isurialdea / Vertiente mediterranea

Page 4: Ibaialde 2012

4 ibaialde 2012

2 balorapen negatibo dituzten puntu kopuru erdietan analitikaren kalitate txarra eta hondakin kantitate handia topatu da. datu guztiak kontuan harturik, kasu gehienetan, lagindutako puntuen emaitza txarrak gizakiok sortu

ditugu zuzenean, esate baterako, hondakin eta zaramen isuriekin.

Aurten 39 talde berrien laguntza izan dugu EAEko ibaien azterketa egiteko, eta %70ak esperientzia errepikatzen du. Ea datorren urtean gehiago garen!

en la mitad de los puntos donde dos de las valoraciones han sido negativas, se observa una mala calidad en la analítica de las aguas y gran cantidad de residuos. Así, teniendo en cuenta todos los datos, en la gran mayoría de los casos, los resultados negativos obtenidos en los puntos de muestreo vienen dados por las intervenciones directas del ser humano como vertidos de basuras y desechos.

este año hemos contado con la ayuda de 39 nuevos grupos participantes para analiza ríos de la CAPV, mientas que el 70% repiten la experiencia. ¡A ver si el año que viene lo superamos!

AItor HernAnDez VItorIA-GAsteIzAItzol KortAJArenA GUrIDI AzPeItIACeIP AlonsoteGI HlHI AlonsoteGICeIP Amoroto HlHI AmorotoCeIP ArroA HlHI zestoACeIP BeKoBentA HlHI mArKInA-XemeInCeIP DUlAntzI HlHI AleGrIA-DUlAntzICeIP eGAPe IKAstolA HlHI UrnIetACeIP etorKIzUnA IKAstolA HlHI ABAnto Y CIÉrVAnA- ABAnto zIerBenACeIP GUrUtzetA HlHI BArAKAlDoCeIP lArDIzABAl HlHI zAlDIBIACeIP lArrAÑAzUBI HlHI GetXoCeIP leGArDA AlDe HlHI mUnGIACeIP lezo HlHI lezoCeIP lUCAs reY-mAtIAs lAnDABUrU HlHI AmUrrIoCeIP mImetIz HlHI zAllACeIP mUnItIBAr HlHI mUnItIBArCeIP onDArretA HerrI HlHI AnDoAInCeIP Pello errotA HlHI AsteAsUCeIP sAn mArtín HlHI errezIlCeIP sAsoetA-zUmABUrU HlHI lAsArte-orIACeIP UrretA HlHI GAlDAKAoCeIP zAlDUPe HlHI onDArroACeIP zelAIetAKo HlHI ABADIÑoCeIP zUmADI HlHI AmezKetACeP IsPAster HlHI IsPAsterCIH-Hez UGAo mIrABAlles UGAo-mIrABAllesCPeIPs AItA lArrAmenDI IKAstolA HlBHIP AnDoAInCPeIPs ArAnzADI IKAstolA HlBHIP + BAIGorrI BerGArACPeIPs AsKArtzA ClAret HlBHIP leIoACPeIPs AssA IKAstolA HlBHIP lA PUeBlA De lABArCACPeIPs BerA-KrUz IKAstolA HlBHIP mArKInA-XemeInCPeIPs BIHotz GAzteA IKAstolA HlBHIP sAntUrtzICPeIPs eGUzKIBeGI IKAstolA HlBHIP GAlDAKAoCPeIPs el AVe mArIA HlBHIP BIlBAoCPeIPs elKAr HezI HlBHIP oÑAtICPeIPs FrAnCIsCAnAs De montPellIer HlBHIP VAlle De trÁPAGA-trAPAGArÁnCPeIPs GAztelUetA HlBHIP leIoACPeIPs JAKIntzA IKAstolA HlBHIP orDIzIACPeIPs KArmenGo AmA HlBHIP AmoreBIetA-etXAnoCPeIPs lA AnUnCIAtA HlBHIP DonostIA-sAn seBAstIAnCPeIPs lA sAlle-BerrozPe HlBHIP AnDoAInCPeIPs lAUAXetA IKAstolA HlBHIP (eUBA) AmoreBIetA-etXAnoCPeIPs lAUtADA IKAstolA HlBHIP sAlVAtIerrA/AGUrAInCPeIPs mArIAren BIHotzA IKAstolA HlBHIP DonostIA-sAn seBAstIÁnCPeIPs ntrA. srA. Del CArmen HlBHIP BIlBAoCPeIPs orIo IKAstolA HlBHIP orIoCPeIPs PADre AnDrÉs UrDAnetA HlBHIP loIUCPeIPs resUrreCCIÓn m. De AzKUe IKAstolA HlBHIP leKeItIoCPeIPs sAn AntonIo-stA. rItA HlBHIP DUrAnGoCPeIPs sAn BenIto IKAstolA HlBHIP lAzKAoCPeIPs sAn FIDel IKAstolA HlBHIP GernIKA-lUmoCPeIPs sAn FrAntsIzKo XABIer HlBHIP (ArIzmenDI IKAstolA)

ArrAsAte/monDrAGÓn

CPeIPs sAn Jose De FloreAGA HlBHIP AzKoItIACPeIPs sAn Jose-JesUItAK HlBHIP DUrAnGoCPeIPs sAntA mArIA HlBHIP VItorIA-GAsteIzCPeIPs sAntIsImA trInIDAD HlBHIP GetXoCPeIPs stA. mArIA Del soCorro HlBHIP GernIKA lUmoCPeIPs UsABAlGo lAsKorAIn IKAstolA HlBHIP tolosACPeIPs VIzCAYA HlBHIP zAmUDIoCPePs mUnABe lBHIP loIUCPePs sAn VIAtor lBHIP soPUertACPes APostolICo sAn Jose BHIP IrUÑA oKA/IrUÑA De oCACPes HIrUKIDe esKolAPIoAK BHIP tolosACPes JesUs oBrero BHIP VItorIA-GAsteIzCPes sAn Jose-mArIstAK BHIP DUrAnGoCPI VelAzQUez-CerVAntes IPI BAsAUrIeDUArDo mAzArrAsA oCÓn BerAnGoelIAs Herrero BIlBAoemAUs FUnDACIon soCIAl DonostIA-sAn seBAstIÁnerreKAlDe tAlDeA mArKInA-XemeInerreKAren lAGUnAK VItorIA-GAsteIzIeFPs rePeleGA GlHBI PortUGAleteIes ABADIno BHI ABADIÑoIes AIXerrotA BHI GetXoIes ArAlAr BHI AleGIAIes ArrAsAte BHI ArrAsAte/monDrAGÓnIes BArrUtIAlDe BHI ArrAtzUIes BeAsAIn BHI BeAsAInIes CArrAnzA BHI KArrAntzA HArAnA/VAllDe De CArrAnzAIes DUnBoA BHI IrUnIes elGoIBAr-ArreItUrre BHI elGoIBArIes GÜeÑes BHI (soDUPe) GÜeÑesIes ItzIo BHI eIBArIes JUAn oroBIoGoItIA BHI IUrretAIes leIzArAn BHI AnDoAInIes lezo BHI lezoIes mUnICIPAl lloDIo BHI lAUDIo/lloDIoIes olAzABAl BHI leGAzPIIes orIXe BHI tolosAIes r.m. zUAzolA-lArrAÑA BHI oÑAtIIes sAtUrnIno De lA PeÑA BHI sestAoIes sorAlUze BHI sorAlUze-PlACenCIA De lAs ArmAsIes tXInGUDI BHI IrUnIes UrBI BHI BAsAUrIIes UrolA IKAstolA AzKoItIA-AzPeItIA BHI AzPeItIAIes zAllA BHI zAllAIes zUmAIA BHI zUmAIAJAVIer GArAIzAr GetXolAnDArlAn InGUrUmen elKArteA BeAsAInleGArDA AlDe HerrI IKAstetXeA (sollBePe tXIKI elKArteA) mUnGIAleGAzPIKo UDAlA leGAzPImAGIsterItzA esKolA VItorIA-GAsteIznAIArA etXeBArrIA moJAs AreAtzAnereA etXeBArrIA moJAs AreAtzAsAnDrA oroBIo AlonsoteGIteCno-ClUB elBUrGo elBUrGo

Partehartzaileak / participantes

2 balorapen negatibokin aurkitutako puntuak/nº de puntos con 2 valores negativos

Page 5: Ibaialde 2012

ibaialde 2012 5

Argi dago gure ibaiak, errekak, lakuak eta zingirak zaindu behar ditugula, baina ezin dugu ahaztu oso garrantzitsu diren beste ur masa ikaragarri handiak badirela, eta ez gara itsasoaz ari.

kontinenteetako lur azpian, ibaietan edo lakuetan dagoen baino ur bolumen gehiago topa dezakegu. Askotan ur masak izaten dira, lakuen antzerakoak, baina beste kasu batzuetan lur sedimentuen artean dauden milioika eta milioika ur tanta txiki dira, belaki baten antzera.

Sedimentuen eta geologi egituren arabera, arrakoren iragazkortasuna aldatzen da. kareharriak eta hareharriak, adibidez, oso iragazkorrak dira, eta ura erraz sartu daiteke goitik behera, grabitatearen menpe. Buztinak eta limoak berriz oso poro estuak dituzte, eta uraren beheranzko bidea bertan geldiarazten dute. horrexegatik, modu ezberdinetan gorde eta irteten da ura lur-azpitik.

Inguru karstikoetan ura erraz sartzen da zulo eta simetatik, lurrazpiko aintzirak sortuz. Urak bere bidea jarraituko du irtengune bat topatu arte, haran baten ondoan ibai batera gehituz adibidez, edota iturburu batetik irtenez.

Ikusten ez diren ibaiak

lUrPeKo UrAK

hareharriak zulotxo eta poro txikiagoak ditu. Ura pikorren artean sartzen da oso geldo mugituz, gelditzeraino askotan. Arrokak ur gehiago jasaten ez duenean, hau azalarazten da. Argazkian ikusten den moduan paretatik jaria daiteke ura, inolako iturburu konkreturik gabe.

zabortegiak kudeatzen dituen legediak lurzorua babesteko arauak ditu, horregatik material iragazgaitzekin estali behar dira ur kutsatuak lur-azpira sar ez daitezen.

Geure lurraldeetan oso estruktura desberdinak daudenez, EAEn mota ezberdinetako lurpeko urak daude, baina batez ere kareharriko lurpekoak topatzen dira hemen. Ur masa hauek, ureztatzeko eta etxeko erabilerarako ateratzen dira.

LURPEKO UREN KUTSADURA

Askotan, lurpeko urak ibaiak baino egoera hobea-goan daude, birkarga kota altuetan gertatzen baita. hau da, lurpeko uren berrizketa gizakiaren eraginetik kanpo dauden leku altuetan gertatzen da. hala ere, berriztapena oso astiro ematen denez, urak kutsatzen badira, poluzioa ez da erraz desagertuko.

Mota askotako kalteak pairatzen dituzte ur masa hauek. Gehiegizko ustiapena adibidez arazo larria bihurtu da leku askotan, ur gabe geratzen ari baitira. Bestetik, nekazaritzan erabilitako sustantziek, abereen purinek edo hondakinen lixibatuek lurrean iragazten direnean, ikaragarrizko kalteak sortzen dituzte lurpeko urak larri kutsatuz.

Lur azpian dauden ur masak zaindu behar dugun altxorra da.

Page 6: Ibaialde 2012

no recuerdo muy bien como fue mi primer contacto con el programa Aztertu. Si no me equivoco, fue a través de un email que llego a mi correo electrónico de la Universidad, informando sobre la posibilidad de participar en un proyecto científico-educativo aportando datos reales en un estudio sobre la calidad del agua. ofrecían además créditos de libre elección para alumnado universitario, interesante para gente que estudia en la facultad. Atraído por el programa, entré en la web para informarme y me apunte para asistir a una jornada de la

campaña Azterkosta dirigida a profesorado. también le comente a mi hija olatz, de 17 años, para acudir juntos y participar en la experiencia. Un poco a regañadientes (¡adolescentes!), decidió acompañarme a pesar de que, por lo visto, había realizado la practica con anterioridad en su Ikastola .

En esta primera visita nos desplazamos a txingudi, en Gipuzkoa, y allí nos explicaron in situ el uso del kit de análisis rápido, e hicimos una visita guiada al humedal del parque ecológico plaiaundi. Lo pasamos estupendamente. Yo más que mi hija, para ser precisos. tras la formación recibida hablé con mis amigos del puerto deportivo de Getxo y aprovechamos nuestro velero �Marmotinha� para tomar las muestras en la bocana de la ría.

En la siguiente campaña, Ibaialde, me animé enseguida a tomar parte en la salida. no dudé en apuntarme, aunque esta vez mi hija no me acompañó. Visitamos el parque natural de Urkiola, donde realizamos un bonito paseo viendo diferentes tipos y formaciones de bosque, que alterados en mayor o menor medida, siguen poblando las laderas de nuestros montes. tras una pausa para descansar las piernas nos acercamos hasta un pequeño regato, afluente del arroyo Urkiola, comenzando con la toma de muestras y la explicación de los procedimientos a realizar.

Con mi mochila de Ibaialde, me acerqué hasta el embalse del Bolue, en Getxo, aprovechando que lo tengo cerca de casa. Allí los resultados no fueron tan buenos como los obtenidos en Urkiola, aunque bastante mejores de lo que yo esperaba. Valores como los de oxígeno disuelto, turbidez, nitratos o bacterias coliformes fueron peores que en el riachuelo del monte. Lógico por otra parte, ya que me encontraba en un humedal, donde las aguas son más tranquilas y reposadas. Aprendí mucho siguiendo las guías dicotómicas y lo pase estupendamente.

Me despido con un saludo para todas las personas participantes que ayudan a recopilar todos estos datos. hasta pronto y ¡a seguir aprendiendo!

6 ibaialde 2012

jAVIEr GArAIzAr

LA EXpErIEnCIA dE...

“En la siguiente campaña, Ibaialde, me animé enseguida a tomar

parte en la salida.”

“Aprendí mucho siguiendo las guías dicotomicas y lo pasé

estupendamente”.

profesor titular de Microbiología - UpV/EhU - Facultad de Farmacia de Vitoria-Gasteiz

Page 7: Ibaialde 2012

ibaialde 2012 7

GANADORES Y GANADORAS CONCURSO ibaialde 2011 LEHIAKETAREN IRABAZLEAK

Marrazkiak, ipuinak, komikiak, argazkiak… 1.800 obra baino gehiagok hartu dute parte ibaialde 2011 lehiaketan, eskerrik asko parte hartzaile guztiei! Eta BEjondEIzUELA honako hauek irabazleei!

Hurrengo kanpainetan, zuen lanen zain egongo gara!

Dibujos, cuentos, comics, fotografías… más de 1800 obras han tomado parte en el concurso Ibaialde 2011. ¡muchas gracias a todos y todas por participar y enHorABUenA a estos y estas ganadores y ganadoras!

En las próximas campañas, ¡esperamos vuestras obras!

marrazkiak / dibujos

marrazkiak / dibujos

komikiak / comicsipuinak / cuentos

1. KATEGORIA: H.H. eta L.H.ko 1. zikloa / E.I. y 1er ciclo de E.P.

2. KATEGORIA:L.H.ko 2. eta 3. zikloak / 2o y 3er ciclo de E.P.

2. KATEGORIA:L.H.ko 2. eta 3. zikloak / 2o y 3er ciclo de E.P.

3. KATEGORIA: D.B.H./ E.S.O.

2. KATEGORIA:L.H.ko 2. eta 3. zikloak / 2o y 3er ciclo de E.P.

2. KATEGORIA:L.H.ko 2. eta 3. zikloak / 2o y 3er ciclo de E.P.

3. KATEGORIA: D.B.H./ E.S.O.

4. KATEGORIA: Beste guztiak / Todos los demás participantes

3. KATEGORIA: D.B.H./ E.S.O.

3. KATEGORIA: D.B.H./ E.S.O.

Irabazlea/Ganadora: Irene Egiazu La Salle Isasi

Irabazlea/Ganador: Iñigo Carmona La Salle Isasi

Irabazlea/Ganadora: Janire AristondoMaria eta jose Ikastetxea zumaia

Irabazlea/Ganadora: Irati MuradasEskolabarri Ikastetxea

Irabazlea/Ganadora: Cristina Perez La Anunciata

Irabazlea/Ganadora: Judith Borja Izquierdo Amor Misericordioso

Irabazlea/Ganadora: Julene Elenarro Alonsotegiko Eskola

Irabazlea/Ganadora: Oihane Camaron Floreaga Salestar Ikastetxea

Irabazlea/Ganadora: Alba Hernandez La Anunciata

Irabazlea/Ganadora: Ujue Galarza La Salle Isasi

Page 8: Ibaialde 2012

Laginketa/MuestreoErakusketa (jarduera berriekin) / Exposiciones (con nuevas actividades)Lehiaketa /ConcursoTxotxongiloak/TíteresIbaialde Txiki

Prestakuntzako irteera/ Salida formativa

Ale kopurua: 1.000Tirada:© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa

Ingurumen eta Lurralde Antolamendu SailaAdministración de la Comunidad Autónoma del País VascoDepartamento de Medio Ambiente y Ordenación del Territorio

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaEdita: Servicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoInprimaketa: mccgraphicsImpresión:L.G./D.L.:

www.euskadi.net/aztertuInformazio gehiago / Más información:

IngurugelaBILBAO: 944 114 999

DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN: 943 321 859

VITORIA-GASTEIZ: 945 179 030

LEGAZPI: 943 731 697

2012

María Iriondo. La Salle Isasi

Parte hartu! ¡Participa!Izena emateko edo informazio gehiagorako

para apuntarse o para más información:

902 160 [email protected]

otsaila febrero apirila abril

ekaina junio

martxoa marzo

maiatza mayo

a/l a/m a/m o/j o/v l/s i/d

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29

a/l a/m a/m o/j o/v l/s i/d

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

a/l a/m a/m o/j o/v l/s i/d

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30

a/l a/m a/m o/j o/v l/s i/d

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29

IBAIALDE 2012 kanpainaren hasiera eta amaiera / Comienzo y final de la campaña IBAIALdE 2012

“Erreka Mari” eskatzeko datak / Fechas para solicitar “Erreka Mari”

AZTERTU sari banaketa / Entrega de premios AztErtU

IBAIALDE TXIKI materialak eskatzeko datak / Fechas para solicitar los materiales de IBAIALdE tXIkI

Prestakuntzako irteera tematikoak / Salidas temáticas y formativas

Lehiaketan parte hartzeko azken eguna / Último día para participar en el concurso.

Erakusketa eskatzeko datak / Fechas para solicitar la exposición

a/l a/m a/m o/j o/v l/s i/d

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

ibaialde2012

ibaialde