Ikus-entzunezkoen arloko teknologia enpresen mapaketa · Iraultza teknologiko guztiek izaera...

Ikus-entzunezkoen arloko teknologia enpresen mapaketa

2012ko ABENDUA

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA

Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco

Vitoria-Gasteiz, 2013

Ikus-entzunezkoen arloko teknologia enpresen mapaketa2012ko ABENDUA

Argitaraldia: 1.a, 2013ko otsaila

© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco C/ Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Diseinua eta maketazioa: Miren Unzurrunzaga Schmitz

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzako Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki daiteke: http://www.bibliotekak.euskadi.net/WebOpac

4I K U S - E N T Z U N E Z K O E N A R L O K O T E K N O L O G I A - E N P R E S E N M A PA K E TA

AURKIBIDEA

Azterlanaren planteamendua 5

Aurkezpena 6

I. INDUSTRIA KULTURALAK ETA SORTZAILEAK 8

Hedatzen ari den sektorea 8

Europar Batasunaren jarrera 10

II. TEKNOLOGIA ETA KULTURA 11

Aldaketa teknologikoen azterketa 11

Teknokultura, ziberkultura, kultura digitala 13

Edukien balioa 14

III. IKUS-ENTZUNEZKO MAKROSEKTOREAREN EGITURAKETA 16

Jarduera ekonomikoen sailkapenetik begiratuta 16

Balio-katetik begiratuta 17

IV. IKUSPEGIA, JOERAK ETA NEGOZIO EREDUAK 20

IKTen eta ikus-entzunezkoen sektorearen ikuspegia 20

Ikus-entzunezkoen joerak eta negozio-ereduak 22

V. EAE-AREN EGOERA 26

Babes-politikak 26

Egitura sektorialak 27

EAEko ikus-entzunezkoen arloko enpresa teknologikoen mapa 29

Elkarguneak: I+G+B proiektuak 33

VI. ONDORIOAK 37

I. eranskina. Enpresen katalogoak 40


AZTERLANAREN PLANTEAMENDUA

Sormena, berrikuntza eta eduki-sorkuntza gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari dira ekonomian eta gizartean, sormeneko ekonomia deitutakoaren gakoetako bat baitira; kontzeptu horretan toki gailena du kulturaren eta teknologiaren arteko harremanak. Ikus-entzunezkoen sektorean harreman horrek berebiziko garrantzia du; halere, kulturako ohiko sektore guztiei eragiten die, digitalizazioaren ondorioz, besteak beste.

Horiek horrela, ikuspegi teknologikotik sektore horrekin elkarlanean aritzeaz gain haren berezko zati ere badiren enpresak ezagutzea biziki interesgarria da, horien errealitatearen eta etorkizuneko garapen-aukeren ikuspegi osoa lortu nahi badugu. Horregatik, ikus-entzunezkoen arloko enpresa teknologikoen mapa egitea erabaki da Kulturen aldeko Herritar Kontratuaren esparruan.

HelburuakProiektuak EAEko ikus-entzunezkoen sektorean esku hartzen duten enpresa teknologikoen mapa bat egitea du helburu orokortzat.

Zehazki, hauexek dira proiektuaren helburuak:

• EAEko ikus-entzunezko klasikoaren eta ikus-entzunezko berriaren esparruan dauden enpresa teknologikoak identifikatzea.

• Haien kopurua zehaztea eta zer oinarrizko ezaugarri dituzten jakitea (enpresek esku hartzen duten formatuen eta jardueren arabera sailkatzea).

• Katalogo bat egitea haien zerbitzuekin eta produktuekin.

• Ikus-entzunezkoen proiektuetako produktuak eta garapen berritzaileak azaltzea.

MetodologiaAplikatutako metodologiak hainbat teknika kualitatibo jasotzen ditu, hala nola bigarren mailako iturrien azterketa eta sektorea ordezkatzen duten pertsonei eta puntako enpresa teknologikoetako arduradunei egindako sakoneko elkarrizketak.


AURKEZPENA

«Kulturaren eta sorkuntzaren sektoreek azkar aldatzen den inguruneari egin behar diote aurre, ingurune digitalera igarotzeak eta globalizazioak bultzatuta; horren ondorioz: eragile berriak agertzen dira, bai oso egitura handiak, bai mikroerakundeak; balio-kateak pixkanaka aldatzen dira, eta kontsumitzaileen portaerak eta itxaropenek eboluzionatu egiten dute»1, diote Europan.

Aldaketa horiek guztiek ikus-entzunezkoen alorrean bilakaera teknologikoa, ekonomikoa eta arau-arlokoa ekarri dute, zeinak produktuaren balio-kate osoari zein haren maila guzti-guztiei eragiten baitie, etorkizuneko erronka diren hainbat ondorio sortuta. Alor horretan jada ez dute ohiko figurek bakarrik esku hartzen (hala nola telebistako eta telekomunikazioetako operadoreek, ekoizleek, iragarleek edo edukiak gehitzen dituztenek); aitzitik, eragile gehiago sartu dira zerrenda horretara (gailuen fabrikatzaileak, sistema eragileen eta softwareen sortzaileak eta sareko zerbitzu-geruzak eskaintzen dituztenak –bilatzaileak edo sare sozialak–, besteak beste).

Azterlan honek eragile berri horiek, batez ere izaera teknologikoa dutenak, ezagutu nahi ditu batik bat; hala, esparru zabalago horretan EAEko ikus-entzunezkoen industriaren egoera aztertzen du.

I. kapituluan industria kulturalen eta sormenekoen hedadura sektore berri horiek erantsita noraino iristen den azaltzen da, eta Europar Batasunak arlo horretan duen jarrera jakinarazten da.

II. kapituluak teknologiaren eta kulturaren arteko harremana du aztergai, elkarren mendeko alderdi modura, ziberkultura deritzonean elkartuta.

III. kapituluan ikus-entzunezko berria deitutakoaren egitura ezagutzeko bi era planteatu dira: jarduera ekonomikoen sailkapenetik begiratuta, eta balio-katetik begiratuta.

1 COM (2012) amaierako 537 2012.9.26


IV. kapituluan ingurune digitalaren ondorioz zinemaren eta bideoaren, telebistaren eta bideojokoen sektoreetarako sortu diren joera eta negozio-eredu nagusiak azaldu dira.

V. kapituluan EAEko egoera-mapa zirriborratu da: politika publikoak, egitura sektorialak, enpresek lurraldean duten banaketa eta uneotan garatzen ari diren proiektu berritzaileen deskribapen labur bat.

Amaitzeko, ikerketan agertutako kokapen-erretratuaren ideia nagusiak ageri dira.


I. KULTURA INDUSTRIAK ETA SORMENEKOAK

n Hedatzen ari den sektorea

UNESCOk 1986an Kultura Estatistiken Esparrua egin zuenetik, behin eta berriro izan da eztabaidagai kultura sektorearen mugarriak non jarri, eta etengabeko eztabaidak eragin ditu. Joko-eremua industria kultural klasikoetatik sormeneko sektoretara zabaltzeko joera indarra hartzen ari da, eta eztabaida piztu du kulturako eta sormenezko gaien artean. Horrela bada, UNESCOk berak hauxe adierazi du 2009an bere esparrua berrikustean: «herrialde ugarik industria horiek deskribatzeko «sortzaile» edo «sormeneko» hitza erabili badute ere, baliteke «sortzaileen» sektoreko enpresa asko ez izatea halako. Sormenaren kontzeptuaren definizioa eta neurketa bera eztabaida biziko gaia da. Sormeneko industriek ohikoak baino arlo artistiko zabalagoak hartzen dituzte beren baitan; esate baterako, IKT industriak edo ikerketa eta garapeneko industriak ere biltzen dituzte».

KEA aholku-etxeak proposatu zuen zirkulu zentrokideen eredua hartu da Europan; eta bere baitan esparru hauek hartzen dituen makrosektore bat deskribatzen du: arteen eta ondareen nukleoa; liburu, musika, zinema eta bideo, irrati-telebista, bideojoko eta prentsaren kultura-industriak; sormeneko industria (diseinua, arkitektura eta publizitatea), eta industria kulturalek balioa sortzen duten lotutako beste sektore edo industria batzuk.

Eztabaida aztergai dugun esparruan jarrita (hau da, ikus-entzunezkoan eta IKTetan), kontuan hartu beharreko bi alderdi aurkituko ditugu: industria kulturalen artean bideojokoak oro har jasotzea, eta, bestetik, adostasunik eza softwarea sormeneko sektoretzat hartzeko orduan. Hala, Erresuma Batuak berau jasotzea erabaki du, baina ez Europar Batasunak; azken horrek, sektore horien arteko erlazioa ukatu gabe, ez du IKTen sektore guztia sartzen sormeneko industrien artean. Javier Echeverríak zuzendutako Euskadiko kultur eta sormen-industrien liburu berdea argitalpenean adierazitako moduan, sektore hori neurtzeko orduan kontu handiz argitu behar da sektore kulturalarekin eta sormenekoarekin lotutako zein jarduera jaso behar diren eta zein ez.


1. irudia Sektore kultural eta sormenekoen mugak

Iturria: KEA-European Affairs (2006).

Azaldutako hedatzeko joeraren aurrean, zenbaitek horren arriskuez ohartarazten dute. Bustamantek2 hainbat hitzek ekarritako sinplifikazioa nabarmendu du, hala nola: «aisia eta astialdiko industriak» kulturari bere negozio-helburu bakarrak kentzen dizkiona, «eduki digitalak» teknologista, edukia eta edukitzailea nahasten dituena, eduki sinbolikoak biltegiratzeko eta helarazteko teknologiaren arabera taldekatuta, bai eta modernoagoa den «sormeneko industriak», giza sormenaren balioa aitortzen duena, hain zuzen ekonomia kapitalistan berau osatzen duten industrializazio-, kapitalizazio- eta merkaturatze-prozesuei bakarrik begiratzeko».

Zallok3 berriz, hauxe dio: «sormeneko industrien kontzeptua edozein arlotako berrikuntzarekin identifikatzeraino hedatzeak kulturari egiten dio kalte. Merkatuak aitortutako etengabeko berritasunaz ordezten da haren ezagutzeko eginkizuna, paradigmak, zeinuak eta estetikak berritzeko eginkizuna eta gizartea aldaketei egokitzeko eginkizuna».

Azken batean, joko-eremua zabaltzea bide tentagarria da, beharrezkoa, seguruenera, baina haren esentzia jokoz kanpo utz dezake, bilatzen dugun helburua eta, batik bat, hautatzen dugun kulturaren kontzeptua zein den.

2 Bustamante, E. «Cultura digital: la nueva cultura clásica» in Telos, 88.3 Zallo, R. «Paradojas de la cultura digital» in Telos, 88.

INDUSTRIA

ARTEAK ETA ONDAREA

KULTURALAK

SORMENEKO

INDUSTRIAK

Lotutako industriak

Lotutakoindustriak

Lotutakoindustriak

Lotutako industriak


n Europar Batasunaren jarrera

Europar Batasunak, eztabaida askoren ostean, Europako 2020ko Horizonterako ezinbes-tekotzat jotzen den sektore kultural eta sormeneko bat dagoela onartu du azkenean. Berrikuntzarako politika europar berriek onartzen dute sektore kultural eta sormenekoa berrikuntzarako garrantzitsua dela, gero eta pisu ekonomiko handiagoa duela eta Batasunaren etorkizunerako estrategikoa dela. Kulturako eta sormeneko industrien potentziala askatzeas4 liburu berdean industria kulturalen eta sormenekoen aldeko apustua egin du, hazkundea zein enplegua sortzeko potentzialagatik eta berrikuntzarako ahalmenagatik. Halaber, sektore horien eta IKTen arteko lotura estua nabarmendu du, eta adierazi du balio ez-materiala oso garrantzitsua dela ekonomia digital berri honetan balio materiala zehazteko. Creative Europe 2014-2020 programa, berriz, esparru horretan dago oinarriturik.

Era berean, Kulturaren eta sormenaren sektoreak sustatzea EBko hazkunde eta enplegurako5, dokumentuak nabarmentzen du kultura eta sormenaren sektoreek kokapen estrategikoa dutela beste industria batzuetan zeharkako ondorioak eragiteko, arteen, negozioen eta teknologiaren arteko bidegurutze batean baitaude: batetik informazioaren eta komunikazioaren teknologien (IKT) aplikazioetarako edukiak elikatzen dituzte, eta bestetik, elektronikako eta telekomunikazioetako kontsumo-aparatu sofistikatuen eskaria sortzen dute. Biziki garrantzitsua ere bada duten eginkizun sinbolikoa eta munduko lehian funtsezko elementu modura duten kokapena.

Azken buruan, Europak markatzen du erritmoa politikak ikuspegi holistiko batetik zabalduz, eta hainbat estrategia integratu garatuz: hala nola finantzaketarako sarbidea, gaitasun profesional berriak, enpresen elkarte eta eredu berriak, nazioarteko irismen handiagoa eta sektoreek elkar elikatzea. Eta horretan guztian, IKTek eskaintzen dituzten aukerak asmo handiko apustu horren puntu nagusietako bat dira.

4 COM (2010) amaierako 183 2010.4.275 COM (2012) amaierako 537 2012.9.26


II. TEKNOLOGIA ETA KULTURA

n Aldaketa teknologikoen azterketa

Iraultza zientifikoen azterketak, Kuhn6 filosofoaz geroztik, ikuspegi soziologikoa ere jaso du. Filosofo horren iritziz, zientziaren bilakaera historikoan zientzia arruntaren metatze-aldiak zein paradigma bat beste batez ordezten den haustura epistemologikoko jauzi iraultzaileak izaten dira. Adierazi zuenez, paradigma-aldaketa horietan ikusten da zer eragin duten kanpoko faktore soziokulturalek (zientzia-komunitateek partekatuak) zientziaren bilakaeran. Haren obrak zientziaren dimentsio sozialaz eta erro historikoaz kontzientzia hartzea eragin zuen; beste ikertzaile batzuek iraultza teknologikoen izaera ulertzen laguntzen duten ekarpenak gehitu dizkiete elementu horiei.

Ildo horretatik, Carlota Pérez7, teknologiaren, ekonomiaren eta gizartearen arteko harremanen ikertzaile ospetsuak azaldu du aldaketa teknologikoak ziklo historiko errepikariei lotuta daudela. Iraultza industrialetik, 40-60 urtean behin iraultza teknologiko bat izaten da, 20-30 urteko bi prozesutan banatzen dena: lehenik, paradigma berria instalatzen da eta beraren eta zaharraren artean tentsioa eragiten du, eta burbuila batekin eta ondoriozko kolapsoarekin ixten da. Hura gaindituta, ziurgabetasuneko, ezegonkortasuneko eta atzerapeneko aldi baten ostean, paradigma berriak potentzial guztia garatzen du, eta bere helduaroarekin eta merkatuen agortzearekin amaitzen da. Teknologiak zabaltzeko prozesuak eta paradigma berriak ezartzekoak ere, errepikariak dira.

Iraultza teknologiko guztiek izaera bikoitza dute: batetik, industria berrien loraldia –produktuak, industria eta azpiegiturak– eta, aldi berean, paradigma berria zabaltzearen ondorioz dagoen ekoizpen-aparatuaren modernizazioa. Paradigma bakoitzak ekoizteko, lan egiteko, kontsumitzeko eta, azken batean, bizitzeko modu berri bat dakar.

6 Kuhn, T.: Iraultza zientifikoen egitura, Elkar, 1990.7 http://www.carlotaperez.org/portada.htm


2. irudia Iraultza teknologiko baten bizi-zikloa

Iturria: Carlota Pérez. 2005ean emandako hitzaldia.

Informatikaren eta telekomunikazioen egungo iraultza 1971n hasi zen. Zientzialari honek 2000n kokatu zuen ordezteko tartearen hasiera; etapa hori 13 urtekoa izan zen petrolioaren eta automobilaren iraultzan. Haren planteamendua telekomunikazioen bilakaerari, Interneten eta sare sozialen garapenari aplikatuz gero, ezegonkortasun-aldiaren amaieran egon gintezke, eta laster paradigma berria guztiz hedatzeko moduan egongo litzateke.

3. irudia Iraultza informatikoaren sistema teknologikoen sarea

Iturria: Carlota Pérez.

Iraultza teknologikoaren

hedapen maila

Hurrengo big - banga

INSTALATZEKO ALDIA

paradigma berria

HEDATZEKO ALDIA

Potentzial guztia

ATZ

ERA

LDIA

: gar

ai g

ogor

rak

ORDEZTEA

Denbora

Big- banga

Explorazioa

Paradigmaikastea

Lehen produktuak

Potentzialarenhedapen osoa

Azpiegituraren instalazioa

Azkenproduktuak

Merkatuenmuga

TXIP

MIKROELEKTRONIKOAK

TELEKOMUNIKAZIOAK

INFORMATIKA

HORNITZAILEENTZAKO BERRIKUNTZA-ESKARIA

Ekipo bereziak, atalen hornikuntza, zerbitzu espezializatuak, material berriak, sateliteak, zuntz optikoa, firmware eta software espezializatuak...

Kontsumo-produktuak

Zerbitzuespezializatuetarako

ekipoak

Informazioa eta hezkuntza

Pertsonen eta bulegoko

produktuak

Softwarea eta informatikaren eta telekomunikazioen askotariko erabilerak

Multimedia Interneta

TBko eta kableko zerbitzuak

Merkataritzaelektronikoa

APLIKAZIOAK BERRITZEKO AHALMENAREN ESKAINTZA

Eta abar.

Sare sozialak

Eta abar. Eta abar. Eta abar. Eta abar. Eta abar. Eta abar.


Teknologia-sistemen sare bat osatzen duten produktuak garatzean garatzen da teknologia, eta horrek, aldi berean, iraultza teknologikoa eragiten du. Hurrengo irudian ikus daitekeenez, informatikaren iraultza 1970eko hamarkadatik garatzen ari diren sistema teknologikoen gero eta handiagoko sare bat baino ez da. Hedapen horretan funtsezkoak dira testuinguruaren eragina eta paradigma bat osatzen duten sistemekin duen interakzioa.

n Teknokultura, ziberkultura, kultura digitala

Gizakiak teknologiarekin eta kulturarekin duen harremana gizateria bera bezain zaharra da; baina teknokulturaz hitz egin dezakegu teknologia masiboki hedatzen denean, pertsonok hartaz jabetzen garenean eta gure bizitzan gaineratuta gure egiten dugunean.

IKTen bilakaeraren ondoriozko eragin sozialak eta kulturalak aztertzean, azterketa-ikuspegi ugari zabaltzen dira teknologia digitalekin batera sortzen diren kultura-sistemen gainean. Lévy8 pentsalariak Europako Kontseiluaren aginduz egindako Cyberculture lana oso interesgarria da. Ziberkultura honela definitzen du: eskala globalean interkonektatutako sareetan oinarrituriko informazioaren eta komunikazioaren azpiegitura teknologikoaren hazkundearekin elkartuta garatzen diren prozesu material eta intelektualen, praktika sozial eta kulturalen, jarreren eta jabetzeko eta sozializatzeko moduen multzoa, zeinak bat egiteko funtsezko printzipio gisa ingurune digitalak baititu.

IKTen inplikazio kulturalak ulertzeko ez dugu teknologiaren, kulturaren eta gizartearen arteko banaketan erori behar; horrela bada, berrikuntza eta aldaketa teknologikoak garapeneko prozesu autonomoen eta itxien emaitzatzat hartu behar dira; hala, berezko logikak eta eragin saihets ezinak dituzte. Tesi horren arabera, aldaketa kulturalak eta sozialak garapen teknologikoak eraginak dira, haren ondorio dira. Horrek ez du zerikusirik kultura digitalaren planteamenduarekin; azken honetan teknologiak, kulturak eta gizarteak osotasun bat osatzen dute, egituratuz eta eraldatuz elkarri eragiten dioten sistemen, eragileen eta praktiken arteko erlazio-esparru bat.

Interneten konektibitatea, interaktibotasuna eta hipertestu-izaera dira ziberkultura horren berezko ezaugarrietako batzuk. Interneten eta smartphoneen hedapenak, ekipoen, sareen eta zerbitzuen bat egiteak, digitalizazioak... herritarren kultura- eta komunikazio-erabilerak aldatzen lagundu dute.

8 Lévy, P. Cibercultura. Informe al Consejo de Europa. Anthropos, 2007.


n Edukien balioa

Europako Batzordeak berriki argitaratutako liburu berdeak hauxe dio: «eduki kulturalek funtsezko eginkizuna dute informazioaren gizartearen ezarpenean; hala, inbertsioak sustatzen dituzte banda zabaleko azpiegitura eta zerbitzuetan, teknologia digitaletan eta telekomunikazioetako aparatu eta kontsumoko tresna elektroniko berrietan. Eduki kulturalek gidaritzako eginkizuna dute herritar gehienek teknologia berri horiek onartzeko prozesuan, bai eta zibergaitasunak garatzeko eta Europako herritarren alfabetatze mediatikoaren mailak hobetzeko ere.

Edukien erakargarritasuna erabiltzaileek informazio- eta komunikazio-mundu horretan eskura dituzten soluzioen oinarria da. Bat egitearen ondorioz osatu den IKTen makrosektoreak edukiak ditu funtsezko balio eta xarmatzat. Negozio-ereduetan eduki horiek integratzeko eta ustiatzeko orduan telekomunikazioen, komunikabideen eta informazioaren teknologien sektoreek duten lehia edukien beren berezko balioaren erakusgarri da. Ustiatzeko eta erabiltzaileekin erlazionatzeko lehengo ereduen arteko tentsioak eta eredu berrien gaineko aukerek eta zalantzek asaldura eragiten dute zabaldutako esparru berri horretan.

Nolanahi ere, teknologiaren baliagarritasunek eta gaitasunek bultzatutako konpultsio kontsumitzailearen gainean erne egon beharra dago, «hemen, orain, dena» nahia elikatzen baitu. Sarearekin askoz atzitze-ahalmen handiagoa dugu egun; horren ondorioz, edukien kontsumoa nabarmen handitu da, bai eta berritasunak etengabe eskuratzeko nahia ere. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiek aukerak izugarri ugaritzea eragin dute: medioen, edukien, informazioaren, konexioaren ugaritasun handia. Eta elikatzen dituen berritasun-uholdea behar dute.

Bauman soziologoak dio gure errutinak oso azkar ordezten direla eta, ondorioz, ez dagoela astirik izaten ohiturak sendotzeko. Horren ondorioz, artelanaren kontzeptuari eta kulturari estuki lotuta dauden hainbat balio (iraunkortasuna, besteak beste) zentzua galtzen ari dira nolabait. Baumanek Willem de Kooning aipatzen du esateko «edukia zantzu bat» besterik ez dela, ikuspegi iheskor bat, azaletik egindako begirada bat. Iheskortasuna aro digitalak eragin duen eduki horiek sortzeko zein eskuratzeko modu berrietan suma daiteke. Kontakizunak eta horiek kontatzeko era aldatzen dira; erreala hautemateko eta ulertzeko modua aldatzen da, eta ikus-entzuleen eginkizun aktiboa ere aldatzen da.


Ikuspegi teknologikotik aldaketa horien eragilea edukien digitalizazioa izan da, haren izaera aldatzea eta joko-eremuan eragile berriak sartzea eragin duena: hardwarearen fabrikatzaileak, aplikazioen garatzaileak eta zerbitzuen hornitzaileak.

4. irudia Edukien ustiapenean esku hartzen duten teknologiak

Iturria: Gretel. La explotación de los contenidos audiovisuales en la transición a los nuevos medios digitales. 2005.

Edukia

Irudi digital

Metadatuak

Datuak

Audio digitala

Bideo digitala

Testua

Garraioa

sarbidea

Terminala

Negozioan

laguntzeko

teknologiak

Eragiketan

laguntzeko

teknologiak

Hardwarea Softwarea


IKUS-ENTZUNEZKO III. MAKROSEKTOREAREN EGITURAKETA

n Jarduera ekonomikoen sailkapenetik begiratuta

Gaur egun, ikus-entzunezko sektorea «makrosektore» konplexu bat balitz bezala hartu behar da, eta edukiak ekoizteko sektoreek, telekomunikazioek, komunikabideek eta Internetek eta informazio-zerbitzuek esku hartzen dute bertan. Bidegurutze horretan egoteak haren ekintza-eremua mugatzeko ahalegina zailtzen du.

Zenbat behatzaile, hainbat taxonomia; ikuspegi kontzeptuala aldatzen da iturri batetik bestera; batzuek eduki digitalen industriaz hitz egiten dute –tartean ikus-entzunezkoa dagoela–, beste batzuek sormeneko industriez, beste zenbaitek ikus-entzunezko zabalduaz edo ikus-entzunezko berriaz... Argi dago lehengo mugak desagertu direla, eta lehengo eragileez gain eragile berri horiek ere hartu behar direla kontuan, baina sektorea hedatzeko planteamenduak ikuspuntu kuantitatibotik handitzen dira, lotutako sektore horietako asko ere sartzen baitira.

Eztabaida hori Jarduera Ekonomikoen Sailkapen Nazionalera eramanez gero (JESN-2009), Informazio eta komunikazioen J sekzioa sortu da informazioaren eta komunikazioen sektorea ahalik eta egokien islatzeko. Bertan sartzen dira informatikako eta kulturako produktuak ekoiztearekin eta banatzearekin lotutako jarduerak, produktu horiek, baita datuak eta komunikazioak ere, igortzeko edo zabaltzeko bitartekoak hornitzeko jarduerak, informazioaren teknologiak erabiltzen dituztenak eta datuen eta beste era bateko zerbitzu informatikoen tratamendua.

Hauek dira bertan jasotako jarduera nagusiak: argitalpen-jarduerak (58. atala), zinema-tografiako eta soinua grabatzeko jarduerak (59. atala), irratia eta telebista emateko eta programatzeko jarduerak (60. atala), telekomunikazioetako jarduerak (61. atala), informazioaren teknologien jarduerak (62. atala) eta informazioarekin lotutako beste zerbitzu batzuk (63. atala). Izenburuetan ikus daitekeenez, ez dago sekzio osoa ikus-entzunezko sektoretzat hartzerik; izan ere, kulturako eta komunikazioko edukiek ere beren tokia dute informazioaren eta komunikazioen babespean.


n Balio-katetik begiratuta

Ikus-entzunezko produktu baten bizi-zikloari kasu eginez gero, balio-kateak hauexek hartzen ditu: edukiak sortzea eta editatzea; agregatzea eta banatzea, eta sareko zerbitzuez hornitzea.

Makrosektore horren sailkapen posible bat balio-katean oinarrituko da, eta bertan dauden eragile berriak gaineratuko zaizkio garatzen duten jardueraren edo eduki teknologikoaren arabera:

• Enpresa ekoizleek garatzen dute edukia (zinema, telebista, bideoa, bideojokoak, eduki digitalak eta interaktiboak) beste enpresa osagarri batzuen laguntzarekin, eta gero banatzeko editatzen dute. Gaur egun, edukiak eduki «multimedia» bilakatu dira digitalizazioaren eta ustiatzeko leiho berrien garapenaren ondorioz. Agregatzaileek eta banatzaileek (TBko kanalak, LTD, informazioa digitalki tratatzen duten enpresak) ustiatzeko edukien eta ingurune digitalen arteko nahasketa horrek beste eragile batzuk ere sartzea eragin du, hala nola sareko zerbitzuen hornitzaileak beraiek (instalatzaileak, garraiatzaileak, telekomunikazioetako operadoreak). Alderdi teknologikoan (IKTak) softwarea garatzen duten enpresak, banatzaileak eta inplementatzaileak, aplikazioen garatzaileak eta sareko arkitekturak sartzen dira.

• Ikus-entzunezkoa argi dezakeen beste mugatze bat ohiz ikus-entzunezko sektorearen barrukotzat jo diren jarduerak bereiztea izan daiteke, ikus-entzunezko klasikoa edo ohikoa deituko genukeena, alegia; horren barruan hedatzeko ohiko zerbitzuak eskaintzeko jarduerak sartzen dira (hau da, zinema, telebista, bideo, DVD eta animaziokoak). Multzo horri ikus-entzunezko sektore «handitua» edo «ikus-entzunezko berria» gehituko litzaioke, honako hauek osatuta: bitarteko digital berrien bidezko ikus-entzunezko seinaleak barreiatzea (hirugarren belaunaldiko komunikazio mugikorrak eta Internet bidez, batez ere), aisia-softwarea eta eduki interaktiboak sortzea, informazioa digitalki tratatzeko jarduerak eta, oro har, zerbitzuak eskaintzea (segurtasun-zerbitzuak eta datuak babestea, ahots-zerbitzuak, ordainpekoak, interneteko atariak, bilatzaileak, komunitateak, eta abar) eta ez-ohiko hedapeneko produktuak garatzea (kontsolak, gailu mugikorrak, eta abar).


5. irudia Ikus-entzunezko sektorearen balio-kate berria

Iturria: Madrilgo Komunitateko Ikus-entzunezko Klusterra. Contenidos y tecnologías del audiovisual en la Comunidad de Madrid.

Azken batean, faktore teknologiko batzuek ohiko industriak jarduten duen modua aldatzen dute; gehienbat edukien agregazioari eta banaketari eragiten diete. Horrelakoetan edukiaren mamia ez da aldatzen; aitzitik, hura eskuratzeko eta hartaz gozatzeko modu berriak ditugula, ohiko kanalei gehitzen zaizkionak.

BERRIA

OHIKOA

AGREGATZEA

ETA BANATZEA

SAREKOZERBITZUEZHORNITZEA

Zinema- eta bideo-ekoiztetxeak

TBko ekoiztetxeak

Animazio-softwareko enpresak

Ekipamendu-alokairua, atrezzo Postprodukzioa eta edukiak

Aisiako softwarea eta bideojokoak Eduki digitalak eta interaktiboak

EDUKIAK SORTZEA

ETA EDITATZEA

Atariak

Internet a

Bilatzaileak

Komunitateak

2.0 weba

Telefono-sarea

Telefonia mugikorra Interneterako sarbidea

TB eta LTDko kanalak

Erakusketa-aretoak

Zinemak

Garraiatzaileak

Instalazioa

IKUS-ENTZUNEZKO IKT-AK

Datuak banatzea eta ezarpena: Merkataritza elektronikoa; ahots- eta ordainketa-zerbitzuak; Informazio- eta aisia-zerbitzuak; Datuak babestea eta segurtasuna

SAREEN KUDEAKETA Sareko arkitekturak: Haririk gabeko komunikazio-sarea;

Kableko komunikazioen sarea; igorpen-sarea

IKUS-ENTZUNEZKO IKT-AK

Software-garatzaileak: Konpainien negozioak, prozesuak eta edukiak kudeatzeko aplikazioak


Halaber, teknologiak aldaketak eragiten ditu egiten diren gauzetan; ondorioz, eduki berriak sortzen dira. Kasu horretan osagai teknologikoa sorkariari berari nagusitzen zaio eta, aldi berean, berezkoa zaio. Tresna bat izatetik sorkariaren berezko zatia izatera igaro da, sorkuntza-forma bera baldintzatuz. Subiratsen iritziz aldea da ingurune digitala mailu gisa ulertzen dugun, hau da, egiten genuena beste modu batera egiten jarraitzeko tresna bat balitz bezala, ala, bestela, beste hizkuntza bat, eskema eta planteamendu berriak behar dituen herrialde berri bat moduan ulertzen dugun.


IV. IKUSPEGIA, JOERAK NEGOZIO-EREDUAK

n IKTen sektorearen ikuspegi orokorra

Lehendik dauden produktuak eta zerbitzuak digitalizatzeak eta eskaintza digital berriak garatzeak, ekoizteko, banatzeko, trukatzeko eta kontsumitzeko prozesuen eraldaketarekin batera, eskaintza handitu dute, eta ekonomiaren egiturazko aldaketa handiak eragin dituzte. Aurreikuspenen arabera, IKT sektorea Espainiako BPGri ekarpen handiena egiten dion bigarrena izango da datozen 15 urteetan, eta eduki digitalen azpisektorea haziko da azkarrena. Aurrerapen teknologikoak, belaunaldi berriko sareen garapena eta banda zabal mugikorraren bidezko zirkulazioaren hazkundea izango dira hurrengo urteetako eskaria estimulatuko duten faktore nagusiak.

Sektorearen argazkia

IKTen eta edukien sektoreak9, 104.000 milioi euro inguruko negozio-zifra lortu zuen estatuan 2010ean, aurreko urtean baino % 2,8 gutxiago. Kopuru horretatik informazioaren teknologiek eta edukiek 64.000 milioi euro baino gehiago fakturatu zituzten, eta telekomunikazioek 39.000 milioi euro baino gehiago. Egoera ekonomiko txarra dagoen arren, eduki digitalen industriak goranzko joera du oraindik. % 24,2ko hazkundea izan zuen 2006. eta 2010. urteen arteko aldian. Negozio-bolumena guztira 9.125 milioi eurokoa izan zen 2010ean; hau da, % 14,1eko hazkundea 2009ren aldean.

Sektorean 30.000 enpresa baino gehiago daude; horietatik % 89 Informazioaren Teknologien eta Edukien alorrean aritzen dira, eta gehienak Madrilgo eta Kataluniako hirigune handietan daude. Gehienbat 10 langile baino gutxiagoko mikroenpresak dira, 2 milioi euro baino gutxiagoko negozioa sortzeko gaitasuna dutenak. Horiekin batera 250 langile baino gehiagoko 173 enpresa daude; guztien % 1 badira ere negozio-zifraren % 34 sortu zuten.

9 ONTSI Telekomunikazioen eta Informazioaren Gizartearen Behatokiak egindako Sareko gizartea 2011 txostenean eskainitako datuen arabera (2012ko edizioa).


Sortzen duten enpleguaren ikuspegitik, 459.000 langile dituzte, 2010ean baino % 1,5 gutxiago. IKTen eta Edukien enpresek sortzen dute enplegu gehien, guztiaren % 83 2009an baino % 1,2 gutxiago.

Eduki digitalen industriari dagokionez, 9.125 milioi euro fakturatu zituen 2010ean, 2009an baino % 14,1 gehiago. Azken urteotako goranzko joera aldatu zen 2011n10, hala, fakturazioa 8.553 milioi eurotara murriztu zuten, urtetik urterako % 4,2ko murrizketa 2010aren aldean, alegia.

Zenbateko hori ikus-entzunezko edukien eta zerbitzuen 17.003 milioi euroen % 53,7 da; lehenengo aldia da negozio digitalak ez-digitala gainditzen duena.

• Zinemari eta bideoari, dagokienez, zinematografiako, bideoko eta telebista-saioetako jardueren merkatu digitalak 2.571 milioi euro sortu zituen, 2009an baino % 5,1 gehiago. Jarduerok 3.286 euro sortu zituzten guztira. Sektorearen digitalizazio-tasa % 78,2koa izan zen.

• Telebista guztiz digitala da;, eta 4.016 milioi euro fakturatu zituen. Horrenbestez, % 2,6ko murrizketa egon da telebistaren fakturazioan, baina % 23ko gorakada, 2009ko negozio digitalaren 3.265 milioi euroen aldean. Ikus-entzunezko sektoreak (telebista, irratia) 4.423 milioi euro fakturatu zituen. Sektorearen digitalizazio-tasa % 90,8koa izan zen (telebista % 100 digitaltzat eta irratia % 100 analogikotzat hartu dira). Irekian igorritako telebistak aurreko aldiko diru-sarreren bolumenari eutsi zion; telebista digitalaren fakturazio osoaren % 58,1 hartzen du. Ordainpeko telebistak bilakaera positiboa izan zuen; hala, abonatu kopurua eta IP telebistaren negozio-bolumena handitu direla nabarmendu beharra dago.

• Bideojokoen sektorearen negozio-zifra 631 milioi eurokoa izan zen, 2009an baino % 0,3 gutxiago. Negozio-zifraren % 93 kontsolako bideojokoei dagokie.

10 Eduki digitalak Espainian. ONTSI Telekomunikazioen eta Informazioaren Gizartearen Behatokiaren 2011ko urteko txostena (2012ko edizioa).


n Joerak eta negozio-ereduak

Teknologia-, araudi- eta erabiltzaile-aldaketek eragin handia dute ikus-entzunezko sektorean; horrenbestez, benetan duten irismena ulertzeko lehen urratsa aldaketa horiek zer joera sortzen ari diren zehaztea da. Honako hauek nabarmentzen dira joera teknologiko horien artean11:

• Konektibitatea. «Abiadura handiko sareen garapenak duela mende bat elektrizitate- eta garraio-sareek izan zuten eragin iraultzaile bera du gaur egun», Europako Agenda Digitalari buruzko Batzordearen jakinarazpenaren sarreran adierazi dutenez12. Hala bada, banda zabaleko teknologiek eta IKTak komunikazioa eta trukea errazteko tresna gisa erabiltzeak konektibitateak funtsezko bi esparrutan zer garrantzi duten nabarmentzen dute: Interneteko garapena eta komunikazio mugikorrak ugaritzea komunikatzeko tresna orokor moduan. Bi esparru horiek berez dira iraultzaileak ekonomia eta gizartea eraldatzeko ahalmena dutelako. Aldi berean gertatzeak eraldatzeko ahalmena handitu egiten du.

• Bat-egitea. Gailu digitalen arteko mugak lausotzen dira; zerbitzuek bat egiten dute, eta mundu fisikotik digitalera igarotzen dira, edozein gailutatik mundu osoan eskuragarria (dela telefono adimenduna, tableta bat, ordenagailu pertsonal bat, irrati digital bat edo bereizmen handiko telebista bat). Hala, era guztietako seinaleen (ahotsa, testua, irudia edo bideoa) digitalizazioaren ondorioz bat-egite teknologiko prozesuak gertatzen dira informazioaren teknologien, telekomunikazioen eta ikus-entzunezko sektorearen teknologien artean. Erabilerak eta eginkizunak gero eta gehiago integratzen dira sarbide-sare eta azpiegituren artean, ekipoen eta erabiltzaile-terminalen artean, bai eta horien gainean eskainitako zerbitzuetan eta aplikazioetan ere. Digitalizatzeko eta bat-egite teknologikoko prozesuek telebista, zinema eta irratia eragiten dituzte gehien ikus-entzunezko baliabideen artean.

• Integrazioa/Interaktibitatea. Informazioaren eta komunikazioaren teknologien esparruan hainbat plataforma teknologiko egoteak eta interkonexio elektronikoak ugaritzeak horien arteko integrazio- eta interaktibitate-beharra sortu dute. Elkarrekin hitz egin dezaketen gailuak eta plataformak bultzatzea da erronka, baita plataforma batetik beste batera eraman daitezkeen zerbitzuak sustatzea ere.

11 Prospektiba Teknologiko Industrialaren Behatokiak egindako Espainiako ekonomia garatzeko aukera teknologikoak eta industrialak txostenean bilduta.12 Batzordeak Kontseiluari, Europako Parlamentuari, Kontseiluari, Europako Ekonomia eta Gizarte Komiteari eta Eskualdeen Komiteari egindako jakinarazpena. Europarako agenda digital bat. (2010).


• Edukiak. Edukien izaera aplikazioen eta plataforma teknologikoen berezkoa da. Eduki kulturalek sortzen dituzte, hain zuzen, balioa eta erakarmena erabiltzaileentzat, baita kontsumo-eredu berriak ugaritzea ere; berehala eskuratu ahal izatea, erabiltzeko erraztasuna edo soiltasuna, interaktibotasuna eta nonahikotasuna dira horien ezaugarri nagusiak.

6. irudia Ikus-entzunezko sektorearen joerak

EDUKIAK BANAKETA MERKATURATZEA

K0NEKTIBITATEA

Ikus-entzunezko edukiak gailu mugikorretara migratzea (tabletak edo telefono adimendunak)

Low-cost eduki berriak eta erabiltzaileek sortutako edukiak

Publizitate mugikorretarako edukiak.

Social games izenekoak

Online banaketa Interneta-banda zabaleko Interneterako konexio mugikorra gero eta zabalduago dagoelako

Hodeia plataforma eta zerbitzu gisa

Harpidetzak, deskargatiko ordainketak, diru-sarreren iturriak ahalbidetzen dituztenak (aplikazioak erostea adibidez)

Freemium

Publizitatea mugikorretan

Publizitatea sarean eta bideojokoetan

Telebista-kateentzat publizitateagatiko diru-sarrera gehigarriak sortzen dituzten gailuek bat egitea

BAT-EGITEA

Eduki adierazgarria, berritzailea, eta batez ere, edonon, edonoiz eta edozer gailutatik eskuragarria

Bideojokoak

Aplikazioak

Plataforma anitzeko banaketa era guztietako erabiltzaileentzat

Eskaera peko banaketa

Streaming bidezko bideoa.

INTEGRAZIOA

Eduki digitalak eta interaktiboak

Programak, filmak eta telebista-saioak sare sozialen erabileran integratzea

IB-Internet konexioa hainbat teknologiari esker (Hbbtv kasu)

Gailu mugikorren eta telebistaren arteko sinergiak

Dauden plataforma guztiak integratzea, erabiltzaileari hainbat iturri ikusteko erraztasuna emanez erreprodukzio-gailua aldatu beharrik gabe


Joera horiek negoziazio-eredu berriak sorrarazten dituzte, eta bereizgarri nagusitzat hauxe dute: produktuak saltzetik zerbitzuak eskaintzera igarotzea13.

Ikus-entzunezko esparrua osatzen duten sektoreek joera horietako asko partekatzen dituzte; hala ere, horietako bakoitzean hainbat espezifikotasun ere badira, negozio-eredu ezberdinak eta, askotan, osagarriak, erakusten dituztenak.

Zinema eta bideoa

Streaminga. Doakoa izan daiteke, irekian ematen diren bideoekin, edo ordainpekoa. Lehenengo kasuan, publizitatearekin finantzatzen da negozioa; bigarrenean, erabiltzaileek ohiko bideoklubetan moduan eskuratzen dituzte bideoak eta filmak, dela harpidetuz, dela deskargatzeagatik ordainduz.

Hodeia. DVD eta Blu-Ray berrietako batzuetan jasotako sistema bat da; horri esker, kopia fisikoaz gain, hodeian ostatatutako bertsio baterako sarbidea izaten da, edozer gailutatik ikus daitekeena.

Sare sozialak. Filmak sare sozialetan saltzea da xedea (Facebooken esaterako).

Telebista

TB Hibridoak. Epe labur eta ertainera erritmo handian haztea aurreikusten da. Era horretako tresnak datozen 2 edo 3 urteetan EBn salduko direnen % 90 izango dira, Europako iturrien arabera. Batzordeak Interneten oinarrituriko negozio-eredu berrien alde egiten du. Eredu horrek aukera anitz eskainiko ditu: sortzaileek lanak eskuratzeko legezko modu bat eskaini ahal izango diete herritarrei; telekomunikazioetako operadoreak akuilatuko ditu Interneteko linea azkarragoak heda ditzaten, eta kontsumitzaileek edukien eskaintza zabala izango dute aukeran (berriak, interaktiboak, sozialak, bai eta erabiltzaileek sortutakoak ere). IPTV teknologian oinarrituta dago, eta elkarri eragiteko ahalmena du; datuak kapturatu daitezke kableko eta sateliteko operadoreek izan ohi duten kontrolik gabe; ondorioz, publizitatea eraginkortasun handiagoz sar daiteke segmentatuta eta berariaz hautatuta.

Internet bidezko TB. Publizitate bidez finantzatzen da, baita beste baliabide batzuekin ere (SMS, adibidez). Diru-sarrerak operadore mugikorraren, zerbitzu edo eduki mugikorraren hornitzailearen eta telebistako operadorearen artean banatzen dira.

13 EIKEN. Euskadiko ikus-entzunezko sektorearen txostena. (2012ko urria). Madrilgo ICT audiovisual klusterra. Negozio-eredu berriak eduki digitaletan. (2012ko urria).


Eskatu ahalako streaminga. Kable bidezko telebistek ere eskaintzen diete zerbitzu hori harpidedunei.

Over The Top (OTT). Hau da, bideoa eta audioa banatzea Interneteko zerbitzuaren hornitzaileak prozesuan parte hartu gabe. Hornitzailea bere sarean dabiltzan datu-paketeen edukiaren jakitun izan daiteke, baina ez du horien gaineko ardurarik, ezta kontrolik ere, ikusteko aukeren, egile-eskubideen eta haren beste birbanaketa batzuen gainean.

Bideojokoak

Social games. Jokoa zerbitzu gisa saltzen da; horregatik garrantzitsua da bezeroekin epe luzeko harremanak egitea horiek atxikitzeko osagarriak eta estrategiak banatuz.

Cloud gaming. Interneterako sarbidea duen edozein gailutatik joko berean parte hartzeko aukera eskaintzen du; horrenbestez, industriako enpresek eta telebistako eta telefoniako operadoreek aliantzak egiten dituzte, gailuek pantaila handian bat egitea gero eta hurbilago egotea ekartzen dutenak.

Mugikorretarako jokoak. Izugarri hedadura handiko esparrua, baina gehien salduenetako edo gomendatuenetako zerrendetan ageri direnek baino ez dute masen merkatuan sartzeko aukerarik.

Kontsoletarako eta ordenagailurako jokoak: Kontsoletan eta ordenagailuetan gehien salduen eredua nagusitzen da, bideojoko horiek ekoizteak kostu handiak baititu. Enpresak eta lankidetza-proiektuak pilatuz superprodukzio-kopurua handitzen dute estudioek, era horretan arriskuak gutxiagotzeko, inbertsio handiak behar baitituzte. Bigarren zatiak ekoiztuz ere murrizten dute arriskua; bideojokoen merkatuaren oso faktore bereizgarria da. Horri esker, estudioek ekoizpen-kostuen % 60ra ere aurreztu dezakete osagaiak eta teknologiak berrerabiliz.


V. EAE-AREN EGOERA

n EAEko laguntza-programa publikoak

AD@15 Agenda Digitala14

Informazioaren Gizarteari buruzko politiketarako erreferentzia-esparrua AD@15 Agenda Digitala da Euskadin. Haren diagnostikoan eduki digital gutxi egotea ahulgune bat dela adierazten da; hortaz, ildo estrategiko gisa proposatzen da e-enpresa sendotzea eta, zehazki, eduki digitalen sektorea asko sustatzea ekimen hauen bitartez:

• Eduki digitalen, ikus-entzunezkoen eta bideo-jokoen euskal industriaren garapena bultzatzea.

• Eduki digitalak hainbat formatutara (mugikorra, TB, eta abar) egokitzeko proiektuak sustatzea.

• Administrazioak lagundutako eragin handiko proiektu integralak sustatzea –ETORGAI (IKT eta ikus-entzunezkoa), ETORTEK (IKT).

• Ikus-entzunezko eduki publiko eta irekien ustiapena bultzatzea

Kontuan hartu behar dugu jarduketa horiek Euskadiko IKT sektorearen lehiakortasuna, garapena eta nazioartekotzea bultzatzeko neurri batzuen barruan jasota daudela, era horretan garapen ekonomikoari egiten dioten ekarpena handitzeko eta erreferentzia-eredu bihurtzeko. Hortaz, teknologiako edo industriako I+G+Bren politika gailentzen zaio kulturako edo sormenezko osagaiari.

PI@ ikus-entzunezko berrikuntzaren poloa, Donostia15

PI@, Donostiako Sustapenak bultzatutako ekimena, ikus-entzunezko industria sustatzeko partaidetza-foro baten ondorioz sortu zen; bertan sektoreko eragile nagusiek parte hartu zuten: Egeda, Eiken, EPE-APV, EiTB, Donostiako Nazioarteko Zinemaldia, Ibaia, Media Antena EH, Plan Estrategikoa, KGNZ-Tabakalera, MRC eta Donostiako Sustapena. Tokiko

14 [email protected] Donostiako Sustapena.


ikus-entzunezko eta multimediako sektorearen lehiakortasunaren eta profesionalizazioaren hobekuntza bultzatzea eta sendotzea du helburutzat, bertako eta nazioarteko merkatuan berrikuntza egiteko eta lehiatzeko gaitasuna bultzatuta.

Donostiako Sustapenak ikus-entzunezko industria bultzatzen du lurzorua eta ekipamendu teknologikoak (PI@ eraikina) zein zerbitzu espezializatuak eskainiz, horien bidez enpresak sortzea eta sendotzea babesteko, haien lehiakortasuna handitzeko, trebakuntza sustatzeko eta negozio-aukera berriak bila ditzaten laguntzeko. Ikus-entzunezko proiektu baten balio-kate osoa barne hartzen duten profesionalei eta enpresei zuzendutako zerbitzuak dira: Edukien ekoizpena (zinema, TB, eta abar); Postprodukzioa; Banaketa; Animazioa; Multimedia; Software-garapenak; Ikus-entzunezko ingeniaritza.

Bizkaia Sortzailea16

Bizkaiko Foru Aldundiak, Ekonomia Sustatzeko sailaren bitartez Bizkaian sormeneko industriak sustatzeko programa espezifiko bat garatu beharra dagoela jo du. Bizkaia Sortzailea programa 2012an abiaraziz sormeneko enpresen proiektu berriak lagundu nahi dira, lehendik daudenak edo sortu berriak, baldin eta Bizkaiko sormeneko enpresen sektore bat sendotzeko helburua badute; enpresa horiek nazioartean nabarmendu behar dira eta, jakintzaren eta sormenaren gizarteari lotutako lanpostu berriak sortu behar dituzte.

Jarduera industria-diseinuaren, ikus-entzunezko, bideo-jokoen eta modaren arloetan garatzen duten sormeneko enpresetarako diru-laguntzen programa bat da.

Azken batean, herri-administrazioak hainbat estrategia eta programaren bitartez laguntzen ari dira sormeneko sektoreak: diru-laguntzak enpresentzat, laguntza-zerbitzuak, probako proiektuetarako laguntzak, trebakuntza, ekipamendua, eta abar. Nolanahi ere, garatzeko bidean dauden sektoreak sustatzeko politiketan alderdi teknologikoak eta sormenekoak hartzen ari diren garrantziaren erakusgarri dira.

n Egitura sektorialak

Azterlan honen azterketa-esparruak bi egitura sektorial garrantzitsu ditu Euskadin: EIKEN, ikus-entzunezko klusterra eta GAIA, telekomunikazioetako klusterra, elektronikako, informatikako eta komunikazioetako teknologien enpresak elkartzen dituena.

16 Bizkaia Sortzailea.


• EIKEN sektoreko erreferente profesionala da, eta balio-kate osoko enpresak elkartzen ditu. Sektorearen gogoeta eta azterketarako organoa da, administrazioarekiko lehentasunezko solaskidea, eta ikus-entzunezko berrirako trantsizioko buru da. 38 enpresa biltzen zituen 2011n; 1.544 enplegu sortu zituzten, eta 93,9 milioi fakturatu, SPRIren17 datuen arabera. Krisiak gehien kaltetutako sektoreetako bat da.

• GAIAk 267 enpresa biltzen ditu; klusterrak, guztira, 11.400 lanpostu ditu, eta 2.911 milioi euroko fakturazioa. Negozio-zifrak behera egin du pixka bat 2011n. Enpresen nazioartekotzeari dagokionez, hazkunde nabarmena izan da, % 11.

Halaber, Eusko Jaurlaritzak 2011 hasieran bultzatutako klusterren arteko ekimenak ere aipatu behar ditugu; hainbat sektore ekonomikoko euskal enpresen arteko lankidetza bultzatzea dute helburutzat, enpresa-erronka berriei aurre egiteko eta negozio-aukerak aurkitzeko. Horri dagokionez, lehentasunezko 11 klusterrek enpresen arteko lankidetzan egindako lana eta lehiakortasuna handitzeko hartutako konpromisoa izan dira proiektu horren inspirazio-iturria. EIKEN zein GAIA klusterrek parte hartzen dute ekimenean.

Bestetik, BasqueGame dugu bideojokoen arloan –gora doan eta kulturako industrien artean gero eta garrantzi handiagoa duen sektorea–. Elkarte horrek indarrak batu nahi ditu Euskadin bideojokoaren industria bat garatzeko, betiere begirada kanpoaldean jarrita. Elkarteak 2012. urtea amaitzeko 30 enpresa eduki nahi ditu barruan.

Ikus-entzunezko sektorearen eta bideojokoenaren arteko harreman ekonomikoak lagun-tzeko eta negozio-aukera berriak aurkitzeko urratsak egiten ari dira. Hala, Euskadiko ikus-entzunezko ohiko esparruko eta bideojokoen alorreko enpresek, trebakuntzako zentroek eta teknologia-zentroek topaketak egin dituzte enpresen arteko lankidetza sustatzeko. Gerturatzeko prozesu horren ondorioz, Networking Bidea izeneko tresna abiarazi da; enpresek beraiek parte hartuko duten hainbat jardueraz dago osatuta, eta horien arteko lankidetza egituratzeko balio izango du.

Kluster eta elkarte horiez gain, beste batzuk ere badaude IKTen inguruan, hala nola ESLE, Euskadiko software askeko enpresak elkartzen dituena, edo Arabatik, IKTen alorreko Arabako enpresak biltzen dituena.

Sektoreen arteko gerturatze- eta lankidetza-dinamika etorkizuneko bide interesgarri bat da, baina zailtasunak ere baditu, askotarikoak baitira dauden negozio-ikuspegi eta -ereduak. Nahiko sektore txikiak direla hartu behar dugu kontuan; gehienbat mikroenpresek eta ETEek

17 SPRI. Observatorio de coyuntura Industrial.


osatuta daude, eta, zenbaitetan, solaskide gehiegi ere izaten dira, azpisektoreka edo lurraldeka zatikatuta baitaude. Negozio-ereduen definiziorik ezari dagokionez nahasia eta aldakorra den egoera honetan lankidetza eraginkorra lortzeko, apustu irmoa egin beharra dago, eta baterako estrategiak ere behar dira administrazioaren eta sektoreen artean. Oraindik marraztu gabe dagoen bide baten hasieran gaude.

n EAEko ikus-entzunezkoen arloko enpresa teknologikoen mapa

Sektoreko klusterrek eta elkarteek bilatzaileak dituzte webguneetan enpresak jardueren, lurraldeen, eta abarren arabera aurkitzeko. Halaber, Euskadiko ikus-entzunezko sektorearen katalogoak eta direktorioak ere argitaratu dira Etxepare Institutuaren laguntzarekin. Jarraian sektoreak EAEn duen egituraren datu nagusiak daude laburbilduta18.

EIKENEiken klusterrari dagokionez, Basque audiovisual services + Tech marka abiarazi zuen 2009an. Ekimen horren barruan oinarri teknologiko enpresak elkartzen dira, zeinek helburutzat Euskadiko enpresak egiten ari diren lana zabaltzea baitute; horren barruan ikus-entzunezko edukiak ekoizteko produktu berriak eta irtenbide aurreratuak nazioartean aurkeztea sartzen da.

7. irudia EIKEN elkarteko enpresak lurralde historikoen arabera 2012

18 Eranskinean zehaztutako informazioa.

2 EIKENeko enpresa bazkideak: 32 Oinarri teknologikoko bazkideak: 10

10 20 5

3

2


7. eta 8. irudietan marka horren barruko enpresak zehaztu dira klusterrean daudenen aldean. Lurralde historikoen eta jardueren arabera banatu dira. Horietako gehienek telebista, bideo eta multimediarako zerbitzuak eskaintzen dituzte, bi ekoiztetxe kenduta, horiek animazioa eta zinema konbentzionala ekoizteko jarduerak ere egiten baitituzte.

Marka horren barruko enpresez gain, teknologia-zentroek (IK4, Tecnalia), Euskaltelen moduko enpresek eta beste batzuek oinarri teknologiko argia dute.

8. irudia Eiken klusterrean elkartutako oinarri teknologikoko enpresak

jardueren arabera. 2012

Animazioa Zinema konbentzionala Telebista Bideoa-Cd-dvd Multimedia Beste jarduera

batzuk

Abra ProduccionesBaleuko komunikazioa

Bitart New MediaDIGIPENEPE/APVEuskaltelIBAIA

IrusoinPausoka Entertainment

Abra ProduccionesBaleuko komunikazioa

Bitart New MediaEPE/APVERPIN 360EuskaltelIBAIA

Irusoin Orio produkzioakPausoka EntertainmentSigno Digital

3KomaBainet televisiónBaleuko komunikazioa

BS&T Broadcast Services y TeleproduccionesDIGIPENDigital mobilesEITBEPE/APVERPIN 360EuskaltelExpressive Media Projects

G93 TelecomunicacionesIBAIAIDEM producción audiovisual

IrusoinITESA Producciones

Jarkatza MediaK 2000Mixer servicios audiovisualesOrio produkzioakPausoka EntertainmentSigno Digital

Sugar FactoryTecnalia

BS&T Broadcast Services y TeleproduccionesDIGIPENDigital mobilesERPIN 360IBAIAIDEM producción audiovisual

IrusoinJarkatza Media

K 2000Orio produkzioakPausoka EntertainmentSigno Digital

Sugar FactoryTecnaliaUbiqa, Tecnología Ideas y comunicación

Bainet televisiónDIGIPENDigital mobilesEITBERPIN 360Euskaltel

G93 TelecomunicacionesGizer.netIBAIA

Jarkatza MediaK 2000M4FPausoka EntertainmentSigno Digital

Sugar FactoryUbiqa, Tecnología Ideas y comunicación

Andoaingo Zine eta video eskolaDIGIPENEPE/APVEuskaltelERPIN 360Escuela CentaExpressive Media ProjectsIBAIAIK4

Jarkatza MediaTecnalia

GAIAGAIAn elkartutako enpresak ugaritu egin dira sortu zenetik: 1997ko 117tik 264 enpresa izatera igaro dira 2011n; horien artean 16 enpresa-talde, I+G+Bko 5 unitate eta 10 kluster


daude. Hurrengo mapan EAEko enpresen kopurua ageri da lurralde historikoen arabera; 10 enpresatatik 8 Bizkaian eta Gipuzkoan daude kokatuta, proportzio berean.

9. irudia GAIA elkarteko enpresak, lurralde historikoen arabera 2012

Zerbitzuak aztertuz gero, honako hauek identifikatu ditzakegu: edukiak eta multimedia garatzeko zerbitzuak eskaintzen dituzten 64 enpresa, telekomunikazioetako 41 ingeniaritza, telekomunikazioetako 34 operadore eta zerbitzu, sare-zerbitzuak eskaintzen dituzten 61 enpresa eta softwarera zuzendutako 145. Datu horietatik ez dago bereizterik ikus-entzunezko proiektuak dituztenak.

10. irudia GAIA elkarteko enpresak, hautatutako jarduera-esparruen arabera. 2012

Araba/Álava Bizkaia Gipuzkoa EAE, guztira

Edukien garapena eta multimedia 10 25 29 64

Telekomunikazioetako ingeniaritza 6 23 12 41

Telekomunikazioetako operadoreak eta zerbitzuak 6 20 8 34

Sareak 10 27 24 61

Softwarea 15 64 66 145

30 GAIA elkarteko kide diren enpresak: 247

081

091


BasqueGameBasqueGame Euskadiko bideojokoen sektoreko enpresen elkartean 26 enpresa daude bilduta. Elkarte hori 2011n sortu zuten hamabi bat bazkidek. Sektore horretan Bizkaia da lurralde nagusia, bai lurralde horretako BasqueGame elkarteko enpresa kopuruari dagokionez, bai Aldundia, Beaz bidez, eta Bilboko Udala sormeneko industrien esparruan egiten ari diren apustu estrategikoari dagokionez. Lan horren emaitza izan dira Fun & Serious Game Festival izenekoa edo Bideogames ekimena, 2012an bigarren edizioa egin dutenak.

11. irudia BasqueGame elkarteko enpresak lurralde historikoen arabera 2012

12. irudia BasqueGame elkarteko enpresak jardueren arabera 2012

Teknologia-zentroak eta trebakuntza

3D modelatzea eta irtenbide

informatikoak

Soinua grabatzeko eta ekoizteko

estudioakErrealitate

birtualaAisiarako jarduerak

Serious games

DIGIPENVicomtechTecnaliaEticDeusto TechÁrea

Katue studioTridenteDigital 5

Balea musika ideiakBigorringoMr. Jam

Virtualware Dada CompanyDelirium StudiosIdeatecaLotaldiRelevo videogamesPulsar conceptVadejuegos (grupo vocento)Suggiero

GestionetIkasplayIntegral de mediosJugaliaVirtualware

1 BasqueGame elkarteko enpresak: 26

20

5


Hiru elkarte horietan dauden enpresen zeharkako irakurketa eginez gero, IKTak eta ikus-entzunezkoak uztartzen dituztenak ikusi ahal izango ditugu. IK4 eta Tecnalia zentro teknologikoak hiru elkarteetan daude, eta hurrengo atalean azaldutako ikerketa-proiektuetan ere hartzen dute parte.

Azkenik, enpresen arteko lankidetza ohikoa izaten da, sektore honetan nagusi baitira oso neurri txikiko enpresa-proiektuak (autonomoak eta mikroenpresak gehienbat); batetik eraldatzeko prozesu bete-betean baitago, eta, bestetik, ekoizteko kostuak nahiko handiak baitira. Hala, ikus-entzunezko ekoizpenaren, bideo-jokoen eta banaketaren esparruko enpresen arteko ekimenak sortzen ari dira, elkarteen eta klusterren artean izan daitezkeen harreman formalez gain.

n Elkarguneak: I+G+b proiektuak

Atal honetan labur azaldutako proiektuek euskal industriak ikerketa-proiektu konplexuei ekiteko ahalmena duela erakusten dute; proiektu horiek ikus-entzunezkoaren eta IKTen arteko elkargunetik sortutako joera aurreratuenetan sartzen dira.

Ez da bidean dauden proiektu berritzaileen katalogo oso bat, sektoreak topatu dituen erronka batzuei erantzun nahi dieten ekimenen lagin bat baizik, eta horiek, oraingoz, bideragarritasun teknologikoa bai, baina negoziotik gutxi dute.

Proiektu horiek hainbat bazkide dituzte, eta Euskadikoak dira enpresa guztiak edo partaide dira Europako proiektuetan. Proiektuok epe luzeak behar dituzte garatzeko eta, batzuetan, administrazioek finantzatuta daude; Euskadin ETORTEK programaren bidez eta Europan informazioaren gizartea garatzeko programen bitartez. EITBk ere bultzatzen ditu proiektu berritzaileak telebistaren ingurunean.

TV Social-Low cost Telebista proiektuaIkus-entzunezko eta IKTen sektoreetako enpresa-partzuergo bat 2010etik lan egiten ari da ikus-entzunezko online edukiak sortzeko eta administratzeko telebista sozialeko plataforma baten garapenean; bertan enpresa hauek hartzen dute parte: Ibermática, Gizerbitek, Ibercom, Telbask, Arista, Eleka, Irusoin, Orio Produkzioak eta Mixer, EHU, Gaia, Sonora estudios, VicomTech, Teknologikoa Deustu, Elhuyar, Euve, I3B eta Robotiker.

Edukiak automatikoki sortzeko eta prozesuak automatizatzeko prototipo aurreratuak garatzea da proiektuaren funtsezko helburua. Prototipo horiek broadcast ingurunerako low-cost


ekoizpenak egiteko zein erabiltzaileak sortutako edukiak ekoizteko izango dira, nazioartean kanal, plataforma eta hizkuntza anitzeko ikus-entzunezko eskaintza sortzearren.

Zehazki, honako hauek dituzte xede: 2.0 teknologia berriak garatzea, bereziki azken erabiltzaileari zuzenduta, eduki-sortzaile gisa; sare mugikorren gainean (3G/4G) bideoa transmititzeko teknologia berriak ikertzea, eta edukiak automatizatzeko teknologia berriak garatzea (audioan zein bideoan).

Plataforma berriari esker, Euskadiko ikus-entzunezko eta IKTen sektoreko enpresak puntako enpresa bilakatuko dira era horretako low-cost teknologien garapenean. 2013an merkaturatzea dago aurreikusita.

Euskal zinema online plataformaIrusoin ekoiztetxe independentearen –film luzeak, animazio-zinema (3D) eta dokumentalak– eta Barton films banaketa-enpresaren arteko proiektua; azken honek zinema independenteko filmekin lan egiten du, Europakoekin bereziki, eta horien artean euskal zinemak, animaziokoak eta euskarara bikoiztuak, toki nabarmena du (katalogoan euskarazko zinema gehien duen banaketa-enpresa da). Proiektu hori lana digitalerantz bideratzen ari diren ohiko ikus-entzunezkoaren arloko enpresen adibide bat da.

Herritarrek kalitate handienaz (ekoitzi edo bikoiztutako) euskarazko zinemaren biltegirik osoena eskura edukitzea du helburu. Plataforma garatuta dago, baina finantzaketa lortzea espero dute, komertzialki ez baita bideragarria gaur egungo merkatuaren errealitatea dela eta.

Leiho hirukoitzaTelebistako edukiak ematean pantaila hirukoitzeko sistemaren bitartez –telebista, eraman-garria/tableta eta smartphonea– ikusleen elkarreragitea eta parte-hartzea bultzatzea du helburutzat leiho hirukoitzak. Telebista eta gailu digital berriak batzean dago oinarriturik. Hala, erabiltzaileari esperientzia handiagoa ematen dioten eduki osagarriak aldi berean eskaintzen dira.

Tecnalia teknologia-zentroak garatu du sistema, eta ETBk estreinatu du Transición y democracia en Euskadi saioarekin. www.transicionydemocracia.com webgunearen bidez atalaren emanaldia streaming bidez jarrai zitekeen, eta multimedia-eduki osagarriak ikus zitezkeen emanaldi nagusiarekin sinkronizaturik; halaber, horretarako sortutako eta programari lotutako Twitter/Facebook mezuak ere ikus zitezkeen, baita ikusleek mugikorretatik edo webgunetik bertatik igorritako argazkiak ere; azkenik, joko erraz baten emanaldia ikusi zen iragarkien tartean.


Dokumentala amaitutakoan, atalaren edukien inguruko solasaldiari ekin zitzaion bigarren leihoan; bertan protagonismo berezia izan zuten saioa eman bitartean egindako txioek. Internet bidez emandako solasaldiak telebistako ekoizpen baten osagai guztiak izango ditu.

Azpititulatze automatikoaWeb bidezko hizkuntza anitzeko edukiak ugaritu direlako, DVDren politikengatik eta Europako egungo esparruagatik asko handitu da azken urteotan azpitituluen eskaria, hala ere, arazo handiak ditu: kostu handia du, denbora asko eskatzen du, eta kalitate urria du.

Egoera horretan sortu da SUMAT proiektua; Vicomtech-IK4 teknologia-zentroak zuzentzen duen proiektu horrek azpitituluak Europako bederatzi hizkuntzatara itzultzeko zerbitzu bat garatu nahi du, azpitituluen itzulpena eskala handian erdi automatizatzeko helburuz. Sistema horri esker, itzulpen automatiko estatistikoko teknologia erabiliz, denbora % 25 aurreztea aurreikusten da, baita produktibitatea % 25 handitzea ere.

Proiektu horren hartzaile nagusia Europako ikus-entzunezko industria da eta, zehazki, Europako ikus-entzunezko industriari azpititulatzeko eta itzultzeko zerbitzuak eskaintzen dizkioten enpresak.

Mugikorretarako eta tabletetarako aplikazioakEITBk telefono mugikorretarako eta tabletetarako aplikazio berriak aurkeztu berri ditu; horien bitartez programa-eskaintza zabala izango dugu eskura.

Aplikazio eleanitzek (gaztelania, euskara, frantsesa eta ingelesa) eitb.com webguneko zuzeneko emanaldiak ikustea ahalbidetzen dute, hala 24 orduko kateko emanaldiak nola Euskadiko kiroleko, kulturako, gizarte-arloko eta aisialdiko ekitaldi berezi garrantzitsuenak. Taldeko bost irratiak zuzenean entzuteko aukera ere badago. Zuzeneko emanaldien eskaintzarekin batera EITB nahieran zerbitzua ere abiarazi da; horri esker irratiko eta telebistako saio onenak nahi dugunean ikusteko aukera izango dugu, baita Facebook eta Twitter sare sozialen bitartez partekatzekoa ere.

SmartCultureEuropako SmartCulture proiektua hasi da 2012ko abenduan; hauxe du xedea: edonork kultur ondarerako sarbide digitala edukitzea teknologia digitalak erabiliz. Hala, Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologian oinarritutako tresnak sortu nahi ditu pertsonak gai izan daitezen kultur lanak banaka eta modu parte-hartzaile batez eskuratzeko.

Horrela bada, Europako IKT enpresen, industria kultural eta sormenekoen (bereziki ETEen) eta


ikerkuntza-zentroen arteko lankidetza sustatuko da kultur baliabidetara jotzeko esperientzia digital erakargarriak sor daitezen. Lankidetza horrek kultur baliabidetara bitarteko digitalen bidez jotzeko aukera berriak eta jardunbide egokiak sortzea ekarriko du. Nazioarteko lehia izugarri handia da; horregatik, Europak estrategia komuna eraiki behar du merkatu berriak, bereziki garatze-bidean daudenak, irabazteko.

Erronka horiek bat datoz 7. EPren eta 2011-2014 urteetako Europar Batasuneko Kulturaren arloko Lan Plangintzaren helburuekin, bai eta industria kulturalei eta sormenekoei buruzko liburu berdearen ondorioekin ere.

SmartCulture proiektuan parte hartzen duten zortzi eskualdeek, gehienbat, biztanle asko eta kultura-ondare oso aberatsa dute (esate baterako, Louvre-Lens, Guggenheim museoa, Prado museoa), bai eta eduki dinamikoko ekoizpen bat ere. Eskualde batzuk liderrak dira Europan Informazioaren eta Komunikazioaren eta Industria Kultural eta Sortzaileen esparruan. SmartCulture proiektuan parte hartzen duten guztiek harreman handia dute Europako Kulturaren Hiriburuarekin, irabazle edo hautagai izan baitira.

Hainbat elkartek, ikerketa-zentrok, enpresak eta erakundek bultzatzen dute proiektu hori Jakintzaren Eskualdeen esparruan; horien artean EIKEN dago, era horretako proiektu batean parte hartzen duen lehen aldia izanik.


VI. ONDORIOAK

• Sormeneko sektoreen eta IKTen zentraltasuna. Agerian gelditu da ohiko industria kulturalak sormeneko ekonomia osatzen duten sektore berrietarantz zabaltzen ari direla: Europak markatzen du erritmoa, eta sektoreek agertzen zaizkien erronkei erantzuten diete lotutako sektoreetara eta proiektu berritzaileak finantzatu ditzaketen programetara gerturatuz. Hala, sektoreak industriari gerturatzen ari zaizkiola ikusi da (klusterren politika, finantzaketa); horren ondorioz, industria horien kultura-osagai bereizgarria urtzen joateko arriskua dago, erabilera digital berriek ezarritako etengabeko berritasun-premiaren izenean.

• Ukiezinaren balioa. Eduki kulturalak gidari izateko eginkizuna du herritar gehienek teknologia berri horiek onar ditzaten, bai eta zibergaitasunak garatzeko ere. Horrenbestez, berrikuntza eta esperimentazioa mantentzeko ezinbesteko elikagaia da, era horretan, ohiko industriak, jakintza eta marka dituenak, eduki kulturalak eskuratzeko eta horietaz baliatzeko soluzio eta modu berriak azter ditzan. Kulturaren eta sorkuntzaren sektoreek beste industria batzuetan zeharkako ondorioak eragiteko duten ahalmen katalizatzailea nabarmendu beharra dago. Izan ere, Europako Batzordearen azken jakinarazpenak dio faktore ez-teknologikoek gero eta gehiago bultzatzen dutela berrikuntza.

• Jakintza. EAEn jakintza, kalitatea eta esperientzia daude teknologiako zein ikus-entzunezko esparruetan. Sektore egituratuak dira, ibilbidea eta aintzatespena dituztenak; halaber, EITB ere badago, sektorearen garapenaren motorra izateko erantzukizun publikoa duen eragile nagusia. Eragile nagusien arteko lankidetza-proiektuak esparru horretan oinarritzen dira uneotan.

• Bideragarritasuna. AProiektu konplexuek berez dituzten zailtasunak edukita ere, askoz errazagoa da teknologikoki berritzaileak diren proiektuak garatzea, ekonomikoki bideragarriak izan daitezen lortzea baino. Arazo bera izaten dute ingurune digitaleko industria kultural guztiek: momentu hauetan ez dago negoziorik Interneten ustiapen-eredurik ezagatik eta diru-sarreren banaketagatik zein araudi-arrazoiengatik. Hala, teknologikoki aurreratuta dauden hainbat proiektu finantzatzeko moduak eta ekonomikoki bideragarri izatekoak aurkitzeko zain daude.


Carlota Pérezen ereduari jarraiki, paradigma berriak oraindik ahalmen osoa hedatu ez duen ordezte-aldi batean gaude. Zailtasunak, hortaz, ez dira teknologikoak, negoziokoak baizik.

• Elkarlana. IKTen, ikus-entzunezko eta bideo-jokoen sektoreen arteko elkarlanerako nahia erreala da, sektoreko egituren zein enpresen artean dauden harremanetan egiazta daitekeena. Azaldutako proiektuetan ere ikus dezakegu eragile batzuek hainbat lankidetza-proiektutan hartzen dutela parte. Nolanahi ere, mundu horiek bestelako negozio-ikuspegiak dituzte, askotan oso neurri ezberdinetakoak; horrek sakoneko elkar ulertzea zailtzen du, eta lankidetzako proiektu errealak mamitzeko orduan aldentzen dituzten distantzia eta abiadura ezberdina uzten ditu agerian. Irtenbide bat izan liteke bitartekari adituak izatea, zeinek eredu ezberdinak ulertzen dituzten, eta jakintza parte hartzen duten eragile guztien hobe beharrez benetan parteka dadin laguntzen duten. Era horretan proiektu berean hornitzailea-bezeroa harremana gainditu behar da, eta guztiek behar dituzten jakintzen eta gaitasunen batura gisa ulertu; hau da, sektore eta negozio ezberdinetako eragileen interakzio moduan.

• Erritmoa. Proiekturik berritzaileenak teknologia-zentroen «jabetza» balira bezala bizi dira; haiek beren helburuak izaten dituzte, batzuetan industriarenak ez bezalakoak, eta bestelako erritmoak ere izaten dituzte. Bestetik, balio-kateko beste maila batzuetan dauden eragileen egokitzapen teknologikoetan hutsuneak ere badaude. Baliteke ekoizteko esparruan kalitate handiko teknologiak egotea baina horiei errendimendu guztia ez ateratzea kalitate-maila horretan emititzeko gaitasunik ez dagoelako. Eredu digital berrira egokitzeko sinkroniarik eza logikoa da proiektu berritzaileen izaera esploratzailea dela eta.

• Estrategia. Administrazioek goraka doazen sektoreen, sormeneko industrien eta ikus-entzunezko sektorea berritzearen aldeko apustu garbia egiten dute. Sektoreari laguntzeko interesa agerikoa da: Europan, berrikuntza, IKTak eta sormeneko industriak laguntzeko programekin; Espainiako gobernuan, Avanza planarekin; Eusko Jaurlaritzan, agenda digitalaren esparruan eduki digitalen sektorea sustatzeko programekin; aldundietan, Bizkaia Sortzailea edo Gipuzkoa 2.0 programekin, edo ikus-entzunezko sektorea laguntzeko Donostiako Sustapena ekimenarekin. Batzuetan, hala ere, ahaleginak ez daude behar bezain lerrokatuta, ez baitago estrategia partekaturik. Orobat, politikek ikuspegi sektorializatuegia dute, eta horrek ere zailtzen du sektorea benetan bultzatzea: hala, telebista publikoa eta babes-ildoak kulturaren mende daude; proiektu berritzaileak eta sektoreko egiturak industria eta berrikuntzaren barruan..., baina ikus-entzunezko industriaren aldeko elkarren arteko apustu irmo bat egingo bada, begirada ezberdinak baina osagarriak behar dira.


• Nazioartekotzea. Ikus-entzunezko industria nazioartekotzearen aldeko apustua da Europako politikaren gakoetako bat esparru horretan. Herrialde askok (Estatu Batuak, Txina, Hego Korea, India...) kulturaren eta sorkuntzaren sektoreetan inbertitzen ari dira potentzial ekonomikoa bultzatzeko asmoz, eta Europak ere estrategikoki baliatu behar du bere ahalmena. Euskadiko industriari aukera asko zabaltzen zaizkio esparru honetan, euskal eragileek Europako beste bazkide batzuekin batera garatu dituzten proiektuek, txostenean azaldutakoek, erakutsi bezala. Azaldutako erronka horiek handiak dira, horregatik erantzun estrategiko integrala eman behar zaie, eta bertan eragile guztiek hartu behar dute parte, tokiko mailatik EBko mailara arte. Maila guztietan egindako urratsek ikuspegi itxaropentsua iragartzen diote atzera bueltarik gabeko aldaketa-prozesu batean murgilduta dagoen sektoreari.


I. ERANSKINA. ENPRESEN KATALOGOAK

Euskadiko ikus-entzunezko enpresen hainbat katalogo daude:

• Basqueaudiovisual. Etxepare Euskal Institutuak eta Eiken elkarteak argitaratuta eta jardueren eta zerbitzuen arabera egituratuta (animazioa, banaketa, dokumentala, aisia, zinema-ekoizpena, formatuak, saioak, zerbitzuak, software-irtenbideak, bideojokoak, bestelakoak); sektoreko enpresen urteko jardueraren erakusgarri oso bat da. Bertan enpresen profila zein azken ekoizpenak eta jarduerak ageri dira.

• Euskadiko ikus-entzunezko industriaren direktorioa. Etxepare Euskal Institutuak, Eikenek, Epe-Apvk, Ibaiak eta Media Antena Euskal Herriak sustatutako ekimen hau EAEko ikus-entzunezko industria ezagutzeko tresna bat da, jardueren eta lurralde historikoen arabera sailkatuta: ekoizpeneko eta multimediako enpresak, banaketa-enpresak, telebistak, irtenbide-hornitzaileak, erakundeak eta elkarte profesionalak, zinema-jaialdiak, film-batzordeak...

• Basque audiovisual services + Tech, oinarri teknologikoko euskal enpresak Broadcast azokan aurkezten diren marka. Enpresa hauek osatua da: BS&T, Broadcast Services y Teleproducciones, Gizer.net, Erabi Tecnología Audiovisual, Fundación EUVE-Tecnalia, Sugar Factory, Jarkatza Media, G93 Telecomunicaciones, Irusoin, Megavideo, Mixer Servicios Audiovisuales, K 2000, Bitart New Media.

Sektoreko klusterrek eta elkarteek bazkide diren enpresen direktorioak ere badituzte:

• EIKEN elkarteko enpresen direktorioa

• GAIA elkarteko enpresen direktorioa

• Basquegame elkarteko enpresak

Ikus-entzunezkoen arloko teknologia enpresen mapaketa · Iraultza teknologiko guztiek izaera...

Documents

Transcript of Ikus-entzunezkoen arloko teknologia enpresen mapaketa · Iraultza teknologiko guztiek izaera...