ILUSTRAZIOAILUSTRAZIOA

Zer da ilustrazioa?Zer da ilustrazioa?

Europako kultur eta filosofi mugimendua Europako kultur eta filosofi mugimendua izan zen ilustrazioa, “argien mendea” izan zen ilustrazioa, “argien mendea” izenez ere ezagutzen dena.izenez ere ezagutzen dena.

Ilustrazioa Euskal HerrianIlustrazioa Euskal Herrian

Eukal Herriak XVIII. mendean kultur loraldi Eukal Herriak XVIII. mendean kultur loraldi oparoa bizi izan zuen, batez ere, oparoa bizi izan zuen, batez ere, Hegoaldean.Hegoaldean.

Lekeitio, Mutriku, Bilbo eta Donostian Lekeitio, Mutriku, Bilbo eta Donostian egiten ziren bilkuren bitartez garatu zen.egiten ziren bilkuren bitartez garatu zen.

Frantziatik itsaso bidez azkar heltzen ziren Frantziatik itsaso bidez azkar heltzen ziren berriak, baina, herririk garrantzitsuena berriak, baina, herririk garrantzitsuena Azkoitia izan zen.Azkoitia izan zen.

Mugimenduaren bultzatzaile Mugimenduaren bultzatzaile nagusiaknagusiak

Azkoitiko zalduntxoakAzkoitiko zalduntxoak

Euskal Herriaren Adiskideen ElkarteaEuskal Herriaren Adiskideen Elkartea

Bergarako Erret MintegiaBergarako Erret Mintegia

Aita LarramendiAita Larramendi

Azkoitiako zalduntxoakAzkoitiako zalduntxoak

Kultur talde garrantzitsua izan zen, noble Kultur talde garrantzitsua izan zen, noble talde batek sortu zuelarik 1764an.talde batek sortu zuelarik 1764an.

Peñafloridako kondea, Inazio Manuel Peñafloridako kondea, Inazio Manuel Altuna eta Juakin Maria Egia izan ziren Altuna eta Juakin Maria Egia izan ziren taldeko buruak.taldeko buruak.

Peñaflorida kondearen Intxausti jauregian Peñaflorida kondearen Intxausti jauregian biltzen ziren ikerketa zientifikoak bultzatu biltzen ziren ikerketa zientifikoak bultzatu eta kultura suspertzeko asmoz. eta kultura suspertzeko asmoz.

Frantzisko Xabier Munibe IdiakezFrantzisko Xabier Munibe Idiakez“Peñafloridako kondea”“Peñafloridako kondea”

Azkoitian jaio zen 1729an Azkoitian jaio zen 1729an eta Bergaran hil zen eta Bergaran hil zen 1785ean, zientzilari, 1785ean, zientzilari, politikari eta idazlea izan politikari eta idazlea izan zelarik.zelarik.Letretako eta zientzietako Letretako eta zientzietako ikerketak egin zituen ikerketak egin zituen ilustrazioaren aitzindari ilustrazioaren aitzindari izan zen Hego Euskal izan zen Hego Euskal Herrian.Herrian.Azkoitiko Zalduntxoen eta Azkoitiko Zalduntxoen eta Euskal Herriaren Euskal Herriaren Adiskideen Elkartearen Adiskideen Elkartearen sortzaileetako bat izan zen.sortzaileetako bat izan zen.

Euskal Herriaren Adiskideen Euskal Herriaren Adiskideen Erret ElkarteaErret Elkartea

Ilustrazio garaian sortu zen 1765ean.Ilustrazio garaian sortu zen 1765ean.

Karlos III.ak baimena emanda eratu zen Karlos III.ak baimena emanda eratu zen aurretik aipatutakoek sustatu zutelarik.aurretik aipatutakoek sustatu zutelarik.

Helburu nagusiak: Zientzia, artea eta literatura Helburu nagusiak: Zientzia, artea eta literatura herrian zabaltzea; Araba, Gipuzkoa eta herrian zabaltzea; Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiaren harremanak estutzea ziren.Bizkaiaren harremanak estutzea ziren.

Krisi ekonomikoari aurre egiteko irtenbideak Krisi ekonomikoari aurre egiteko irtenbideak aurkitzen saiatu ziren, nekazaritzan hainbat aurkitzen saiatu ziren, nekazaritzan hainbat aldaketa eginez.aldaketa eginez.

Siderurgian egin zituzten ahalegin Siderurgian egin zituzten ahalegin handienak, Europako berrikuntzak handienak, Europako berrikuntzak ezagutu, aztertu eta ekartzen saiatu ziren.ezagutu, aztertu eta ekartzen saiatu ziren.

Nekazaritzan eta industrian Nekazaritzan eta industrian esperimentazio teknikoa bultzatu zuten.esperimentazio teknikoa bultzatu zuten.

Erreformak arrakasta izateko eskolak ireki Erreformak arrakasta izateko eskolak ireki zituzten; Gasteiz, Bilbo eta Bergarako zituzten; Gasteiz, Bilbo eta Bergarako mintegiak.mintegiak.

Elkartearen gainbehera 1793-94an hasi Elkartearen gainbehera 1793-94an hasi zen.zen.

Bergarako Erret MintegiaBergarako Erret Mintegia

1776an sortu zen aurretik aipatutako 1776an sortu zen aurretik aipatutako elkartearen eskutik.elkartearen eskutik.

Helburua: Ilustrazio garaiko irakaskuntza Helburua: Ilustrazio garaiko irakaskuntza eta ikerketarako erakundea izatea zuen.eta ikerketarako erakundea izatea zuen.

Peñafloridako kondea izan zen bultzatzaile Peñafloridako kondea izan zen bultzatzaile nagusia.nagusia.

Egoitza nagusia Oñatin zegoen 1593an Egoitza nagusia Oñatin zegoen 1593an jesuitek egokitutako seminarioa zelarik.jesuitek egokitutako seminarioa zelarik.

Bertan irakasten zuten: gai klasikoak, Bertan irakasten zuten: gai klasikoak, hizkuntzak, matematika, filosofia, kimika…hizkuntzak, matematika, filosofia, kimika…Espainia mailan eskola garrantzitsua izan Espainia mailan eskola garrantzitsua izan zen.zen.1783an Elhuyar anaiek wolframioa isolatu 1783an Elhuyar anaiek wolframioa isolatu zuten bertan. zuten bertan. Natur zientzietako eta hezkuntzako Natur zientzietako eta hezkuntzako ikuspuntu berriek aurrenekoen artean ikuspuntu berriek aurrenekoen artean ezarri zuten mintegi hau Europan.ezarri zuten mintegi hau Europan.XIX. Mendean mintegiak ez zuen XIX. Mendean mintegiak ez zuen hasierako garrantzi berdina.hasierako garrantzi berdina.

Larramendi, aita ManuelLarramendi, aita Manuel

Andoainen jaio zen 1690ean eta Loiolako Andoainen jaio zen 1690ean eta Loiolako komentuan hil zen 1766an.komentuan hil zen 1766an.Euskal idazle, suspertzaile eta apologista Euskal idazle, suspertzaile eta apologista izan zen.izan zen.Filosofia eta teologia ikasketak egin Filosofia eta teologia ikasketak egin zituen.zituen.Loiolan egon zen denboran, idazteaz gain Loiolan egon zen denboran, idazteaz gain sermolari gisa ere ibili zen Gipuzkoan sermolari gisa ere ibili zen Gipuzkoan zehar.zehar.

Hainbat euskaldun Hainbat euskaldun euskara defendatzera euskara defendatzera eta idaztera bultzatu eta idaztera bultzatu zituen.zituen.

Lan politikoak ere Lan politikoak ere prestatu zituen.prestatu zituen.

Euskarazko lanik Euskarazko lanik aipagarriena aipagarriena “diccionario trilingüe “diccionario trilingüe del castellano, del castellano, bascuence y Latín” izan bascuence y Latín” izan zen.zen.

EgileakEgileak

Saioa GarciaSaioa Garcia

Naike MarkotegiNaike Markotegi

Eneritz EizagirreEneritz Eizagirre