Irakurzaletasuna - Mondragon

Jakingarriak

Mondragon Unibertsitatea2010eko Ekaina Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea - Eskoriatza (Gipuzkoa)

68

Irakurzaletasuna

Argitaratzailea:Mondragon Unibertsitatea

Humanitateak eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea

Laguntzailea:Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Saila

Erredakzioa: Mondragon Unibertsitatea. Humanitateak

eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea.Dorleta auzoa z/g 20540 Eskoriatza

Tfnoa: 943-714157Faxa: 943-714032

Helbide elektronikoa: [email protected]

Zuzendaritza:Elena Lopez de Arana

Erredakzio Kontseilua:Nerea Alzola, Goretti Orbea, Idurre Alonso,

Iñigo Arteach, Pello Jauregi

Itzultzailea:Edorta Agirre

Euskara zuzentzailea:Asier Irizar

Diseinua:Alex Azkarate

Imprimategia:Antza inprimategia

L.G.: SS-981/92

ISSN 1697-6215

Jakingarriak 68. zenbakia2010eko ekaina

2

Jakingarriak68. zenbakia2010eko ekaina

3

BERRI BIBLIOGRAFIKOAK

4 Liburu berrien albisteak

6 Esan dute

GAI MONOGRAFIKOA

11 Sarrera

12 Gotzon BarandiaranBizitza irakurri

14 Pello Añorga Huheziko 3. mailako ikasle batzuen testigantza,irakurzaletasunari buruz

22 Elena OregiDonostiako haur liburutegia eta haur liburuarendokumentazio-gunea

28 Itziar ZubizarretaBihotzaren taupadez

BALIABIDEAK

32 Galtzagorri elkartea

34 Eskoriatzako haur liburu mintegia

Irakurzaletasunaau

rkib

idea

Izei Astarloa (2010)

Liburu berrien albisteak


4

Irakaslearen rolaz mintzo garenean, nabarmendu ohi du-gu lan konplexu, aberatsa, grinatsua, gero eta konple-xuagoa, aberatsagoa eta grinatsuagoa dela. Hain zuzen,lan honen xede nagusia ikasleen trebakuntza integralalortzea da, etengabe aldatzen ari den XXI. mendeko gi-zartearen baitan, horrek eskola-markoan isla zuzena due-la: ikasle ezberdinak, jatorri anitzekoak, nahi, aspirazio,konpetentzia eta aurreko esperientzia desberdinak dituz-tenak, eta, gainera, ingurune ezberdinetan biziko direnak.

Joan Vaellok proposatzen duenez, ikaslearen halakoprofil batek emozionalki konpetentea den irakasle bat es-katzen du, horrekin bere alderdi sozioemozionala azpi-marratuz, dimentsio kognitibotik edo, are gehiago, bereprestaketa akademikotik haratago joanez.

Golemanen Adimen Emozionalaren eskeman oinarritu-ta, egileak dio irakasleak -betiko ikastuna, ikasten jarrait-zeko beharra eta gaitasuna duena, baita hazteko eta be-re burua garatzeko ere- batetik, konpetentzia intrapertso-nalak garatu behar dituela (auto-ezagutza, auto-kontrola,auto-estimua, auto-motibazioa, estilo atribuzionala edo“locus of control”, erresilientzia); eta bestetik, konpetenziainterpertsonalak (asertibitatea eta elkarrenganako erres-petua, enpatia, komunikazioa, gatazken kudeaketa, era-gina eta ahalmena, negoziazioa).

Liburuak gonbidatu egiten du gogoeta pertsonala egindezagun, beste lankideekin mintza gaitezen konpetentziaintrapertsonal eta interpertsonalei buruz. Azken finean, ira-kaslea etengabe dago trebakuntza eta hazkuntza proze-su batean, non bere lankideak ere partaide diren, guztiakproiektu komun batean murgilduta baitaude: beren lanaazaltzen duen hezkuntza proiektua.

Zenbait gai aztertzen dira, beti ere dimentsio praktiko,dinamiko eta positibo batetik, zeren irakasleak bere izae-ratik baino ezin dezake hezi eta transmititu. Hona hemengai batzuk:

• Irakaslearen jokamoldea versus entsegu-akatsa; • Akatsak hazkunde iturburu bezala ulertzea; • Okupazio eta preokupazioaren artean bereiztea; ho-

be arduratzea kezkatzea baino; • Irakaslearen abileziak ikasle, beste irakasle (babes sa-

reak) eta familiekiko harremana hobetzeko;

Vaello Orts, J. (2009).

El profesor emocionalmente

competente. Un puente sobre

“aulas” turbulentas.

Barcelona: Graó

• Komunikazioa, enpatia, entzute aktiboa.Laburbilduz, liburu erraza, praktikoa, dinamikoa eta in-

teraktiboa da, irakurleari, hezitzaile rol horretatik irakasle-ari eta irakasle taldeari galdetu egiten diena, beti ere ja-kinda “ezin dela ez ikasi, ezta ez irakatsi ere; ikasleak de-netik ikasten du uneoro; eta irakaslea beti ari da irakasten,ekintzagatik zein ez-egiteagatik”.

Juanjo Otaño

Mondragon Unibertsitateko Humanitate

eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea

Euskararen berreskuratzea: Hizkuntzak biziberritzekogako batzuk liburua eta dokumentala argitara eman be-rri ditu Eskoriatzako Garabide Elkarteak. 70 orri pasat-xoko libururuxka eta 40 minutuko dokumentala.

Biek ala biek antzeko edukia jaso dute, nahiz era ez-berdinean: euskarak bere biziberritze partzial honetanegin duen bidea erakusteko informazioa. Argazki orokorbat. Hizkuntza orain lau-bost hamarkada zein egoeratanzegoen eta egun noraino etorri den.

Baina gakoak emateko intentzio nabarmenaz. Eta eradidaktikoan. Bide hori nolakoa izan den, ze sentimendukelikatu gaituen, zer egin den, nork egin duen, ze baliabi-de izan diren, ze erabaki hartu diren… eta titulutik berta-tik adierazten den bezala, gako nagusiak behin eta be-rriz azpimarratuz. Alderdi teorikoa ere badu liburuak, ha-sieran hizkuntzak berreskuratzeko markoa eskaitzenbaita, oinarri soziolinguistikoak jasotzen dira, eta hiz-kuntzak zelan galtzen diren, eta zelan berreskura dai-tezkeen azaltzen da. Gero euskararen esperientzia la-burbiltzen da eta amaitzeko, sintesi gisa edo, oinarrizkoikasgaiak eman nahi zaizkio irakurleari, euskararen es-perientzia oinarri hartuta hizkuntza gutxituak dituztenmunduko beste komunitateei zuzendutako mezuak.

Garabidek, izan ere, ez du liburu hau Euskal Herrira-ko idatzi, ez soilik euskal herritarrontzat, behintzat. Na-zioarteko garapenerako lankidetzan aritzen da Garabide

Garabide Elkartea (2010).

Euskararen berreskuratzea:

Hizkuntzak biziberritzeko gako

batzuk.

Donostia: Garabide Elkartea.



5

Jada topikoa da hezkuntzaren krisiaz hitz egitea. Badi-ra gutxienez bi hamarkada krisi horretaz hitz egiten de-la. Berdin hitz egiten dute horretaz hezkuntza-munduazkanpoko eragileek eta hezkuntzako eragileek beraiek.Gai horrek hamaika analista, pedagogo, soziologo, po-litiko eta psikologori eman dio jaten.

Horregatik, krisi hitzak eszeptizismoa eragiten duhezkuntza-munduan. Are gehiago, horrekin bateraerreformak iradokitzen badira. Seguru asko ez baitaegongo hezkuntza arloak adina erreforma izan dituenbeste arlorik politika publikoan. Eta emaitzak ez diraizan espero zirenak.

Sarritan, eszeptizismo edo mesfidantza sentimen-duekin batera, hezitzaileen artean aurki daiteke nola-baiteko inpotentzia sentimendua, eta baita neke-sent-sazioa ere, hezkuntza-mundua etengabe birmoldatze-

aren aurrean. Liburuak ez luke sentimendu horietan sa-kondu nahi. Pista batzuk eskaini nahi lituzke gertatzenari denaren azpian dagoena hobeto ulertzen laguntze-ko. Eta, ahal den neurrian, proiektu motibagarri bate-rako aurrerapausoak ematen laguntzeko.

Beharbada inoiz ez da izan hezkuntza, zentzurik za-balenean, hain tresna estrategikoa edozein herrialde-rentzat. Beti izan da mimoz zaindu beharreko muin es-trategikoa, baina are gehiago gaur egun, gure gizarte-an “ezagutza” bera baita ardatz nagusi.

Liburuak bi gairi egin nahi die argi. Batetik, zein direngure garaiko oinarrizko ezaugarrietako batzuk; bizi du-gun eta bizi gaituen aro historikoa ulertzeak ahalmen-du egiten baikaitu gure bizitzan eragiteko (indibidual etakolektiboan). Bestetik, zer hezkuntza-eredu eta zerhezkuntza-desafio darizkion gure garaiari.

Horretarako, gure munduari buruzko hausnarketapanoramiko transdiziplinarra proposatzen da: elemen-tu historikoak, soziologikoak, psikologikoak, ekonomi-koak, antropologikoak eta pedagogikoak aintzat hartu-ta begiratzen zaio gaurko gizarteari. Hauxe da gogoe-ta harilkatzen duen kontua: zer funtzio bete behar duhezkuntzak zalantzaz betetako eskenatoki historiko be-rri honetan?

Proposatzen den gogoetak ibilbide hauxe egiten du:aspektu teoriko eta abstraktuetatik osagai zehatz etapraktikoetara labaintzen da. Zoom zabal batez hastenda gogoeta, gaur egungo gizartearen eta hezkuntzarenanalisiarekin. Pixkanaka, hezkuntza berritzeko lerro xu-me eta zehatz batzuetara hurbilduko da.

Azken helburua honakoa da: Debagoienak historianzehar bizi izan duen arnas luzeko ibilbide berritzailearisegida eman eta hezkuntza eraikitzen jarraitzea. Etor-kizuneko desafioei erantzun aldera, eskualde koopera-tiboa eta gure herria gaituko duen hezkuntza. Pertso-nen garapen integrala sustatuko duena. Eta gizarteahumanizatzeko balioko duena.

Joseba Azkarraga

Mondragon Unibertsitateko Humanitate

eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea

elkartea, eta bere jarduerak euskararen biziberritzekoesperientzien konpartitzea du oinarri. Hemen egindako-ak besterentzat baliagarri izan dezakeena erakustea:“Sumatzen dugu euskararen esperientziak munduko ja-torrizko zenbait hizkuntzaren berreskuratze bidea argitudezakeela…” dio hitzaurreak; “Herri gehienak ez dira be-ren hizkuntzarekin gertatzen ari denaren larritasunazohartzen. Gainera ez dago biziberritzeko estrategiei bu-ruzko kontzientzia garbirik… Uste dugu euskarak izanduen bilakaera partekatzeak eta ezagutzera emateakekarpena egin dezakeela…”

Lanaren koordinazioa eta edukiaren zehaztapena zeinzuzendaritza Garabidek egin du eta Lore Agirrezabalizan da lan horien koordinatzailea. Edukien kontrasteaosatzeko HUHEZIko Lanki ikertegiko SARE lankidetzabulegoko kideak, eta Xabier Mendiguren, Dionisio Amun-darain, Joseba Intxausti, Lore Erriondo, Xamar, JulenArexolaleiba eta Joserra Gartzia izan ditu.

Jose Anjel Aldai

Garabide Elkartea

Azkarraga, J. (2010).

Hezkuntza, gizartea eta

eraldaketa koopratiboa.

Zenbait gogoeta, Gizabidea

Fundazioaren hausnarketa

estrategikorako.


6

Esan duteDonde viven los monstruos tiene su baseen la exaltación de la imaginación comoelemento necesario, tanto en niños como

en adultos, la posibilidad de dar rienda suelta a cier-tas pulsiones atávicas que se ven reprimidas en la vi-da cotidiana.

Ismael Paredes.Dirigido, 395,

abendua 2009.

Ez dut uste egokia denik umetan fanta-siatik neurri gabe elikatzea eta handitanerabat kentzea.

Joxan Ormazabal. Argia, 2199,iraila 2009.

Heldu askok, ordea, haurrak izan eta se-me-alabekin berriz alfabetatzen hasten di-renean eskapatu zaien mundu bat desku-

britzen dute Haur eta Gazte Literaturan.

Patxi Zubizarreta.Argia, 2203,

urria 2009.

Nire alabari “poesia irakurri” esaten dioteta “hori eskolan emango digute” esatendit.

Yolanda Arrieta.Argia, 2200,

urria 2009.

Las nuevas tecnologías son necesariaspara vivir en una sociedad desarrollada,pero proporcionan actividades fragmenta-

das y no fomentan ninguna capacidad crítica. En es-te contexto es necesario incorporar una nueva com-

“““““

petencia que convierta la filosofía en un adverbio y en-señe a los alumnos a tomar decisiones personales.

Jose Antonio Marina.CLIJ, 233,

urtarrila-otsaila 2010

[…] La aventura humana me sigue fasci-nando; la quiero, la venero, y por nadadel mundo la cambiaría por la vida de los

ángeles o de los animales. Somos los hijos de Pro-meteo, los depositarios y los continuadores de la cre-ación, nos hemos puesto a remodelar el universo y, enel caso de que hubiera por encima de nuestras cabe-zas un creador supremo, nos merecemos su orgullotanto como su ira.

Amin Maalouf (2009).El desajuste del mundo.

Cuando nuestras civilizaciones se agotan (302. or.).Madrid: Alianza.

En la obra de Arendt el concepto de “tra-dición” recibe un sentido político al cualestá indisolublemente ligada a una signi-

ficación pedagógica. Arendt parece adoptar el uso queQuintiliano hacía de este vocablo, que por traditio de-signaba la enseñanza. De acuerdo con esto, educares, simultáneamente, el acto de dar una herencia (tra-dere) y, al mismo tiempo, el acto de legar una heren-cia a otro para que se la apropie, para que la haga su-ya y la conserve dándole vida (transmitiere). Se tratacon la transmisión, de dar algo a las nuevas genera-ciones de recién llegados, de volver novedoso lo queya ha sido. Este es el significado predominante quequiere destacar Arendt en todo momento, lo cual ha-ce que la noción de tradición se aleje del concepto de“tradicionalismo”.

Fernando Bárcena (2009).Una pedagogía del mundo.

Aproximación a la filosofía de la educación de Hannah Arendt.Anthropos, 224, 120. or.

““



7

Todo acabará bien, y cualquier cosa, seacual sea, acabará bien.

Juliana de Norwich, en Aleixandre, D. (2009).Sueño, amigos y ranas.

El Ciervo, 705, 8. or.

Las grandes tradiciones no pueden ofre-cer a nuestras sociedades cuadros decreencias, sino que han de brindar otro ti-

po de realidad, que consistirá en otra forma de acce-so de nuestras facultades a la realidad diferente de laque proporciona nuestra vida cotidiana.

Marià Corbí (2007).Hacia una espiritualidad laica.

Sin creencias, sin religiones, sin dioses (225. or.).Barcelona: Herder.

.

[…] El alma verdadera de Europa es laproblematización, la existencia de unamente crítica y autocrítica. Viene del Re-

nacimiento, de Montaigne... El alma de Europa es pro-blematizar, interrogar: no quedarse nunca dormida.Toda la historia del pensamiento europeo es una bús-queda de verdad, una pesquisa ininterrumpida de laverdad. Y el alma de Europa se encuentra, a partir delsiglo XVIII, en las mujeres, en la música y en la poe-sía, porque el mundo varonil se concentra en la gue-rra, en la economía, en la conquista del poder mate-rial. Y lo mejor de Europa se queda en las mujeres que,como aristócratas o burguesas, tienen sus salones yahí favorecen a los poetas, a los músicos. Pienso queel alma de Europa se ve, a partir de ese siglo XVIII, enpoetas como Shelley, Novalis, Hölderlin, Rimbaud, en-tre los escritores y, entre los músicos, Beethoven, Mo-zart, Schuman... Ésa es el alma de Europa.P. Pero ese espíritu está flotando por ahí...R. Sí, por supuesto. Pero no olvidemos que para re-vitalizar se necesita un poco más de feminidad, de po-esía, un poco más de arte. Hay que tener entusiasmo,razones para reiniciar una esperanza colectiva en losjóvenes, en las mujeres, en los hombres... Hay unmontón de buenas voluntades, pero la buena volun-tad sin esperanza queda desocupada. Y esa desocu-pación de la buena voluntad genera desesperaciónante la barbarie.

Juan Cruz.Edgar Morinen elkarrizketa.

El País,urtarrila 2010.

““

Cada vez más ciudadanos atraviesan ca-si sin darse cuenta la puerta de la exclu-sión social. Encontrarse de buenas a pri-

meras en la calle, sin trabajo, sin recursos y sin fuer-zas después de encadenar empleos precarios o añossin un puesto de empleo resulta más común de lo queparece. La actual crisis económica está sirviendo pa-ra redefinir el perfil de las personas en riesgo de ex-clusión, y ampliar el mapa de potenciales afectadosdesde el estereotipo de colectivos como los inmigran-tes o las personas de etnia gitana, a los ciudadanosque se han quedado fuera del mercado laboral, o a in-dividuos con problemas de consumo de drogas y al-cohol, jóvenes con dificultades de adaptación y muje-res maltratadas, entre otros grupos sociales.

Pedro Gorospe.El País,

otsaila 2010.

Creo que el sistema de educación porcompetencias acaba con la idea de quela educación es mera instrucción. […]

Cuando estudiamos la competencia de emprender,debemos definir qué proyectos consideramos más va-liosos para la sociedad, porque serán los que tratare-mos que los alumnos emprendan. No nos interesaeducar la competencia emprender si no establecemosunos objetivos personales y sociales, concretados enun conjunto de valores compartidos.

José Antonio Marina (2010).La competencia de emprender.

Revista de Educación, 351, 69. or.

Irakasle ona ez da jaiotzen, irakasle onaegin egiten da […] Irakasle ona da ira-kaskuntzaz kezkatzeaz gain, ikaskuntzaz

ere kezkatzen dena.

Idoia Fernández (2010).Elkarrizketa.

Hikhasi, 145, 19.or.

Sin lodo no hay flor de loto. Sin sufri-miento no se aprende a ser comprensivoy compasivo.

Krsita Tippet (2010).Conversaciones con Thich Naht Hanh.

Mirar con ojos de compasión.El Ciervo, 707, 24. or.

“

““

“

“

Esan dute


8

La convivencia es una condición necesa-ria para que tenga lugar el aprendizaje y,al mismo tiempo, constituye una meta

educativa tan importante como cualquier otra.

Francisco García Bacete (2009).Formación inicial del profesorado y de los psicopedagogos

en educación de la convivencia.Educar, 43, 47. or.

La autonomía (en los centros escolares)es una forma de relación, no de indepen-dencia. La autonomía es una forma de re-

lación que se basa en la solidaridad.

Lola Lara; Carbonell (2010).Entrevista a Ángel Gabilondo.

Cuadernos de Pedagogía, 399, 46. or.

Para mí lo que más merece la pena es laconversación con alguien; estar con al-guien, conversar, lo señalaría como uno de

los mejores placeres de la vida.

Lola Lara; Carbonell (2010).Entrevista a Ángel Gabilondo.

Cuadernos de Pedagogía, 399, 49. or.

“““

Bibliothèque Lucioles (Yaoundé-Camerún)



9


10

Donostiako haur liburutegia (2010)

SARRERA


11

Berbak. Berben atzetik istorioak daude. Istorioak. Isto-rioen atzetik liburuak daude. Berbak. Istorioak. Libu-ruak.

Liburuak modu objektiboan aztertuta bizigabeak dira.Hala ere, negarra edo barrea eragiten duen objektuaguztiz bizigabea dela baieztatu ahal da? Liburuekin gu-re arnasketa arindu ahal da, gure bihotz taupadak biz-kortu ahal dira…

Zergatik? Kontatzen diren bizipenetan gure burua isla-tuta ikusteko aukera dugulako, gure emozioak istorio-en pertsonaiek ere esperimentatzen dituztela ohartuahal garelako, bizitzak planteatzen dizkigun erronkakunibertsalak direla deskubritu ahal dugulako, istorioekezezagunak diren garaietara edota espazioetara ga-rraiatu ahal gaituztelako, eta, bereziki… bereziki,amestu ahal dugulako.

Amestu ahal dut beste garai betean bizi naizela…Amestu ahal dut nire zaldiak hegan egiten duela, etalurralde ezkutuetara eramaten nauela… Amestu ahaldut lurralde horretan erregerik ez dagoela… Amestuahal dut lurraldeko herritarrek errege baten ordez, ja-kintsu bat izendatzen dutela… Eta jakintsua istorio

gehien ezagutzen dituena dela… Amestu ahal dut lu-rralde horretan tenplu bat dagoela… Eta bertan, gor-detzen diren liburuetan, herritar askoren bizipenak bilt-zen direla… Amestu ahal dut jakintsua lurralde horre-tako tenpluaren zaintzaile bihurtzen dela…

Zergatik? Liburuak altxorrak biltzen dituzten kutxak di-relako. Kutxa bakoitza ezberdina da. Eta zabaltzerako-an, harrapatzen zaitu. Kutxaren barrenak aztertzenhastean, sentimendu ezberdinak sustatzen dituztenberbak, irudiak, istorioak… askatzen dira. Hauei esker,gure bizipenak elikatu eta aberastu ahal ditugu.

Printzeak edota printzesak ez garen arren… itsasont-zietan ozeanoak zeharkatzen ez ditugun arren… muns-troekin borrokatzen ez dugun arren… irakurketari es-ker, ezinezkoa dena, posible bilakatu ahal delako… ira-kurketaren bidez, amestu ahal dugulako… 68. zenba-kia honek Irakurzaletasuna gaiari heldu nahi izan dio.

Sartu, irakurri eta gozatu.

Elena Lopez de Arana Prado

Irakurzaletasuna


12

Aurten hamar urte beteko dira Literaturaz berbetan de-ritzon irakurle eta literaturazaleen biltokian hilean behinbiltzen hasi ginenetik. Lehen hitzordu hartarako JulenGabiria gonbidatu genuen Connemara gure bihotzetaneleberria aurkez ziezagun.

Bai orduan bai egun ere, euskaraz argitaratzen diren li-buruen berri izatea da gure helburua. Ez gara irakurri-tako liburuari buruz berba egiteko biltzen, ezpada argi-taratu berria den liburuaren berri izateko. Gurearen ant-zeko irakurle eta literaturazaleen bilgune batzuetan ezda ezinbestekoa liburua argitaratu berria izatea; bai, os-tera, liburua irakurrita bertaratzea.

Salbuespenak salbuespen, euskaraz idatzitako litera-tura ardatz duten biltokiak irakurleek sustatutakoak di-ra, irakurtzearen plazerak, irakurtzearen beharrak sus-tatutakoak.

Literatura Eskolak 2004an zabaldu zituen bere ateak.Ez da idazten ikasteko biltokia, ez da idazle izateko ha-zitegia. Literatura Eskola irakurtzen ikasteko biltokiada, Euskal Herriko literatura ezagutzeko biltokia, mun-duko literaturari buruz euskaraz aritzeko biltokia, ira-kurzaleen artean literaturaz berba egiteko gunea.

Literatura Eskolara hurreratzen diren asko maisu,maistra, andereño edo irakasle dira. Ez datoz idazleizan gura dutelako. Euskarazko literatura irakatsi behardutenez, zer irakatsi dezaketen jasotzeko asmoz etort-zen dira. Ezer irakatsi aurretik, zer ikasi behar dutela-ko.

Literaturarekiko zaletasunaren zergatia zientifikoakikertuko zituzten, menturaz, estatu batu edo banatue-tako unibertsitate arranditsuetakoren bateko doktore-ek. Literaturaren abarora biltzen garenok bizitzarekikoardurak, jakin-minak, amodioak eta gorrotoak erakart-

zen gaitu. Literatura bizitza delako, ihes egiten dione-an edota hitzez hitz kontatzen duenean, berdin dio, li-teratura bizitza da. Zerk bizi du pertsona ez bada mai-tasuna, heriotza, askatasuna, bakardadea, familia, si-nesmena, lana, dirua, bakardadea, adiskidetasuna, se-xua... eta literaturak jorratzen dituen eguneroko men-deetako gaiak?

Euskarazko literatura normalizatze bidean dugungure hizkuntza lantzeko tresna aparta da. Baina ezda hizkuntzalaritzarako aitzakia, bizitza ulertzen la-guntzeko makuluetako bat baino. Euskarazko lite-raturaren bitartez Euskal Herriaren historia, politi-ka, ekonomia eta jendartea errazago uler ditzake-gu. Kanta bihurtutako poema batzuek diktadurape-an bizitako belaunaldi askoren askatasun goseabeste ezerk baino hobeto jaso zituzten. Euskaldu-non imaginarioaren zutabeetako bi literatura etamusika dira.

Gotzon Barandiaran

Idazlea

Bizitza irakurri

LLiitteerraattuurraa bbiizziittzzaa ddaa.. ZZeerrkk

bbiizzii dduu ppeerr ttssoonnaa eezz bbaaddaa

mmaaiittaassuunnaa,, hheerriioottzzaa,, aasskkaattaassuunnaa,,

bbaakkaarrddaaddeeaa,, ffaammiilliiaa,, ssiinneessmmeennaa,, llaa--

nnaa,, ddiirruuaa,, bbaakkaarrddaaddeeaa,, aaddiisskkiiddeettaassuu--

nnaa,, sseexxuuaa...... eettaa lliitteerraattuurraakk jjoorrrraattzzeenn

ddiittuueenn eegguunneerrookkoo mmeennddeeeettaakkoo

ggaaiiaakk??

IRAKURZALETASUNA


13

Pertsona guztiok dugu geure liburua zain, non da-goen jakitea da afera. Bilaketa lan horretan auzola-nean aritu beharko genuke idazle, argitaletxe, litera-turaren inguruko orotariko elkarte eta hezkuntzakoeragileek.

GARATU, IRALE eta antzeko formazio zerbitzuetan li-teratura maite dugunon laguntza jaso beharko zenuke-te literatura irakatsi behar duzuenok, bizi gaituen hori,literatura, beste inork baino maitasun handiagoz parte-katuko genukeelako zuekin. Badago irakatsi beharduenarekin maiteminduta dagoena baino irakasle ho-berik?

PPeerrttssoonnaa gguuzzttiiookk dduugguu ggeeuu--

rree lliibbuurruuaa zzaaiinn,, nnoonn ddaaggooeenn

jjaakkiitteeaa ddaa aaffeerraa.. BBiillaakkeettaa llaann hhoorrrree--

ttaann aauuzzoollaanneeaann aarriittuu bbeehhaarrkkoo ggeennuukkee

iiddaazzllee,, aarrggiittaalleettxxee,, lliitteerraattuurraarreenn iinn--

gguurruukkoo oorroottaarriikkoo eellkkaarrttee eettaa hheezz--

kkuunnttzzaakkoo eerraaggiilleeeekk



14

Sarrera

Aurtengo ikasturtean lantzen hasi naizenean bibliotekarengaia -HUHEZIko 3. mailakoekin, “Haur Literatura” ikas-gaiaren barrua-, eta bereziki nolakoa izan zen euren le-hen harremana liburuekin, nolako bizipenak zituzten, etaabar, konturatu naiz oso gauza interesgarriak dituztelaadierazteko. Hain interesgarriak non haien adierazpenbatzuk Jakingarriaken ale honetan jasotzea pentsatu bai-tut.

Uste dut zer ikasi franko dugula haien testigantza ent-zunez gero. Dena den, hemen, noski, ezinbestez, iritzibakan batzuk baino ez ditut agertuko (luze joko luke bes-tela-eta), baina nahikoak haien bizipenetan oinarritutaondorio franko ateratzeko. Batzuk dira gozoak eta bes-teak (asko) garratzak; batzuk etsigarriak, baina besteakgozagarriak.

Bizipen gozoak

Bizipen hauetan azpimarratzen dute gurasoen paperazein garrantzitsua izan den, irakasleena beste; liburuegokiak eskuratzea, ipuinak entzutea, liburuak oparit-zea, norberak liburuak aukeratzeko askatasuna izatea,protagonista sentitzea, bibliotekara joatea…

“Txikitan liburu asko neuzkan. Oso politak ziren, hirudimentsiotakoak eta kolorez eta marrazkiz beterikzeuden. Gehienetan, liburuak ukitu eta marrazkiak be-hatzen geratzen nintzen. Askotan usaindu ere egitennituen, egia esan, gaur egun egiten jarraitzen dudan

zerbait da.” (Julene Etxedona)“Oraindik oroitzen naiz, zenbat gustatzen zitzaizkidankoloreak eta marrazkiak zituzten liburuak. Oraindikoroitzen naiz zein gustuko nituen ehundura desberdi-nak zituzten liburuak. Oraindik oroitzen naiz zenbatmaitatzen nituen ipuinetako pertsonaiak (eskuekinmugituz) mugitzen ziren liburuak. Dena zen kolore,dena zen marrazki, harik eta hitzek liburuetan berentokia hartu zutenera arte. Hizki horiek hasiera bateanhandiak ziren eta beraien artean elkartuta agertzen zi-ren. Gerora hizkien tamaina txikitu eta banatu egin zi-ren. Bukaeran jada ez zen ez marrazki ez kolorerikagertzen, dena zen hitza.” (Maider Retegi)

“Gogoan dut txikitan nola usaintzen nituen liburuak,baita nola dastatzen nituen ere. Etxean hainbat li-buru nituen eta mota guztietakoak ziren. Batzuk hit-zez beteriko liburuak ziren, beste batzuek marazkigutxi batzuk ere bazituzten, baina niri gehien gus-tatzen zitzaizkidanak hiru dimentsioko liburuak zi-ren. Lehen aldiz horrelako liburu bat zabaldu etabertatik irteten zen objektuak aurpegian laztan eginzidanean, inoiz ikusiriko libururik zoragarrienak zi-rela pentsatu nuen. Eta nire gogokoenak izatera pa-satu ziren. Eskolara joaten nintzenean, jarraian li-buru horietako bat hartu eta ukitu eta ikusi ondoren,irakasleari hura kontatzeko eskatzen nion. Haiekbai liburuekin pasatako momentu ederrak!”(Meritxel Etxagibel)

“Liburuekin izan nuen lehenengo harremana noizizan zen esatea zaila egiten zait; izan ere, txiki-txiki-

Pello Añorga

Mondragon Unibertsitateko HUHEZI Fakultateko irakaslea

Huheziko 3. mailako ikaslebatzuen testigantza, irakurzaletasunari buruz

IRAKURZALETASUNA


15

tatik izan ditut liburuak etxean. Ama Circulo de Lec-tores-eko eroslea zen eta, beraz, etxean liburu de-zente genituen. Amak bertako liburu batzuk erostenzizkidala gogoratzen dut, baina gehienetan marraz-kiak begiratzen ibiltzen nintzen.” (Ane Urroz)

“Txikitatik liburuekin izan dudan harremana ona eta at-segina izan da. Ikastolan sei urterekin irakurtzen ikasibezain laster, etxean gurasoekin irakurtzeko ohitura har-tu nuen. Egunero, amak ipuin baten hasiera kontatzenzidan eta nik bukaera asmatzen nion. Egunero irrikanegoten nintzen momentu hori iristeko. Nire ustez, ohitu-ra honen ondorioa da gaur, egunero irakurri ez arren, ni-re gelako mesanotxean beti liburu bat egotea.” (GaraziOregi)

“Betidanik, etxean, ama izan dut irakurle amorratua. Etabera izan da irakurzaletasuna transmititu didana. Gogo-an dut gauero-gauero ama ohera sartzeko irrikaz zegoe-la, bere liburu preziatua hartu eta istorio ezberdinetanmurgiltzeko nola egoten zen prest. Eta niri horrela, bera-ri begiratzerakoan irakurtzen aritzen zen bitartean, ba, ira-kurtzeko gogoa etorri zitzaidan… irakurtzeko gogoa sen-

EEttxxeeaann hhaaiinnbbaatt lliibbuurruu nnii--

ttuueenn eettaa mmoottaa gguuzzttiieettaakkooaakk

zziirreenn.. BBaattzzuukk hhiittzzeezz bbeetteerriikkoo lliibbuurruuaakk

zziirreenn,, bbeessttee bbaattzzuueekk mmaarraazzkkii gguuttxxii

bbaattzzuukk eerree bbaazziittuuzztteenn,, bbaaiinnaa nniirrii

ggeehhiieenn gguussttaattzzeenn zziittzzaaiizzkkiiddaannaakk hhiirruu

ddiimmeennttssiiookkoo lliibbuurr uuaakk zziirreenn.. LLeehheenn aall--

ddiizz hhoorrrreellaakkoo lliibbuurruu bbaatt zzaabbaalldduu eettaa

bbeerrttaattiikk iirrtteetteenn zzeenn oobbjjeekkttuuaakk aauurr--

ppeeggiiaann llaazzttaann eeggiinn zziiddaanneeaann,, iinnooiizz

iikkuussiirriikkoo lliibbuurruurriikk zzoorraaggaarrrriieennaakk zziirree--

llaa ppeennttssaattuu nnuueenn

Huheziko 3. mailako ikasleak (2010)

Huheziko 3. mailako ikasle batzuen testigantza, irakurzaletasunari buruz


16

titu nuen.“ (Irati Urien)“Sei urte betetzerakoan, nire izebak, berak sorturiko libu-ru bat oparitu zidala gogoratzen dut. Bertako protagonis-tak, ni eta nire lagun-minak ginen. Istorio hartan, nire la-gunak eta ni kometarekin jolastera joan eta abentura ima-ginario batean murgiltzen ginen. Amak maiz kontatu ohizidan ipuin hura, gogoko bainuen.” (Sheila Etxebeste)

“Oraindik xarma goxo batekin gogoratzen ditut goxo-go-xo izara tartean lo hartu aurretik aitak kontatzen zizkidanipuin haiek. Begiak itxi eta aitaren ahotik entzundako ipuinhura neure egiten nuen lo nengoen bitartean. Gogorat-zen dut, era berean, eskolatik liburu bat eramaten ge-nuela etxera, ostiralero, altxorra bailitzan, aste-bukaeranedo astean zehar irakurtzeko. Egia esan, ez naiz gogo-ratzen zenbat liburu zeuden eskolan, baina badakit derri-gorrezko bigarren hezkuntza arte beti nire esku egon ze-la liburuak aukeratzea, eta gustura egiten nuela bai libu-ruaren hautaketa eta baita ondoren irakurketa ere. Aregehiago, desiratzen egoten nintzen urtero Durangokoazoka noiz iritsiko liburuak erosteko. Gainera, urte bat-zuetan jarraian, Joxe Antonio Ormazabalen liburu berria-ren bila joaten nintzen itsumustuan. Ez dakit nola sortuzen urtero Ormazabalen liburuarekin jartzen nuen zita,baina badakit oso zoriontsua nintzela liburua erosi eta ira-kurtzen nuen bitartean. Horregatik, gaur egun ere, gus-tuko dut azoka bera, eta bertako liburuak zein diskoak be-giratzeko eta erosteko. Aukera zabala aurkitzen da ber-tan, eta beti edo gehienetan behintzat aurkitzen ditut gus-tuko liburuak eta diskoak.” (Ainhoa Arrizubieta)

“Nahiz eta oso urrun izan, oso gogoan ditut haurra nint-zeneko hainbat ipuin: Barbantxo, Patxi Errementaria,Pernando Amezketarra, TEOren hainbat ipuin… Guztie-kiko bizipen onak izan ditut, baina batez ere PernandoAmezketarrarekin gelditzen naiz. Pernando Amezketa-

rraren ipuinak oso gertutik bizi izan ditut, batez ere ama-ren familian bertsolaritza oso barneratua baitago. Hori ho-rrela izanda, baserrian biltzen ginenean edo familiakoedozein bazkari-afaritan beti izaten zen Pernandorenkontakizunen bat. Eta eskolan horren inguruan irakasle-ak pasadizoren bat kontatzen zuenean edo bere liburu-ren bat irakurtzeko genuenean, nire familiarekin lotzennuen liburu hura, eta irrika biziz irakurtzen nuen.” (AnderZabaleta)

“Gurasoek sekulan ipuinik irakurri ez ziguten arren, inoizez dira falta izan ahoz aho kontatzen diren ipuin eta is-torioak gure etxean. Aita, hamazazpi bat urte arte, art-zaina izandakoa da, eta egunero-egunero kontatzen zi-gun berari aitak kontatutako istorio edo ipuinen bat, edoberaiei gertatutako pasadizoren bat. Ama ere baserrianjaioa eta bizi izandakoa da, eta ahoz ahoko istorio etaipuin asko kontatzen zizkigun. Ikaragarri atsegin nituen,eta gaur egun ere atsegin ditut gisa horretako istorioak;oraindik ere, tarteka, oso gustura egoten naiz aitak kon-tatzen dizkigun pasadizoak entzuten. Gainera, jakin-minhandiko neska naiz eta istorioen nondik norako guztiakezagutzea gustatzen zait. Bestalde, txikitan, herriko li-burutegira joateko ohitura nuen; anaia eta biok joaten gi-nen. Asko gustatzen zitzaidan liburuak ikustea, batez eremarrazki handi eta erakargarriak zituztenak. Liburuakhartu eta nik asmatzen nuen nire istorio propioa. Orduakematen nituen liburu artean, harik eta liburutegia ixtekoordua etorri eta anaia eta biok etxera joaten ginen arte.”(Agurtzane Mugika)

"Ikastolan hasi nintzen irakurtzen eta gogoan daukat ai-tona-amonek oparitu zidaten liburu bat. Liburu horren pro-tagonista nagusia ni nintzen eta horrek liburua irakurtze-ko grina sortu zidan." (Ainhoa Osinalde)

“Nire esperientzia liburuekin txiki-txikia nintzela hasi zen.Alde batetik, gogoratzen dut, gauetan oheratu baino le-henago, logelako apaletatik liburu bat aukeratzen nuelaeta ohean sartu bezain laster, aita edo ama alboan esert-zen ziren irakurtzera. Niretzat, lo hartu baino lehenago la-saitzeko modua zen. Gurasoentzat, berriz, egun guztiaalde batetik bestera ibili eta gero, nirekin egoteko mo-mentu atsegina zen. Beste alde batetik, ama askotanikusten nuen irakurtzen eta pentsatzen dut horrek ere li-teratura mundura hurbildu ninduela.” (Laura de Cos)

“Liburuekin nire lehenengo bizipenak txikitan hasi ziren.Etxean beti egon dira liburu asko eta betidanik ikusi dutaita libururen bat irakurtzen. Bospasei urterekin aitarekinliburutegira joaten nintzen. Bertan, aitak zein liburu har-

EEttxxeeaann gguurraassooeekkiinn iirraakkuurrtt--

zzeekkoo oohhiittuurraa hhaarrttuu nnuueenn..

EEgguunneerroo,, aammaakk iippuuiinn bbaatteenn hhaassiieerraa

kkoonnttaattzzeenn zziiddaann eettaa nniikk bbuukkaaeerraa aass--

mmaattzzeenn nniioonn.. EEgguunneerroo iirrrriikkaann eeggootteenn

nniinnttzzeenn mmoommeennttuu hhoorrii iirriisstteekkoo


17

tuko zuen etxera eramateko erabakitzen zuen bitartean,ni umeentzako liburuekin entretenitzen nintzen. Denaden, momentu horretan liburuek zeuzkaten marrazkiakbakarrik begiratzen nituen. Denborarekin hori aldatu eginzen eta liburutegiko txartela egin zidaten bertako liburuaketxera eraman ahal izateko. Beraz, momentu horretatikaurrera, liburutegira joaten nintzenean, bi liburu hartzennituen etxera eramateko eta normalean aita irakurtzenjartzen zenean etxean, ni bere ondoan jartzen nintzen ira-kurtzeko.” (Lorena Moreno)

Bizipen garratzak

Bizipen garratzetan, berriz, guztien gainetik, eskolarenpapera agertzen da: paper tamalgarria, liburuak maitat-zen baino gorrotatzen irakatsi zielako. Hona salatzen di-tuzten hainbat jarrera: liburuak aukeratzeko askatasunikez izatea, liburuak irakurtzerakoan denbora neurtu beha-

rra, azterketak egitea, biblioteka eskasa izatea… eta, ba-tik bat, irakurtzera behartzea. Horregatik, gaur egun, as-kok gorrotoa omen diete liburuei, eta ez omen dira bate-re kitzikatuak sentitzen liburuak irakurtzera.

Hona testigantza batzuk:

“Hala ere, nahiz eta nire lehen harremanak oso onak izanliburuekin, lehen hezkuntzara iritsi nintzen eta liburuak as-pergarriak egiten hasi zitzaizkidan. Ez ziren nire gustukoliburuak. Batuketak eta kenketak zeuden bertan, eta niriasko kostatzen zitzaidan hori burutzea. Gainera, asteroliburu bat irakurri behar nuen, baina niri ez zitzaidan gus-tatzen irakasleak bidaltzen zizkidan liburuak irakurtzea.Batzuk bai, noski, baina gehienak, ez. Nire ikaskideek,horrez gain, liburuak gorrotatzen zituzten eta jarrerak in-kontzienteki kutsatu egiten dira lagunen artean. Orduanhasi nintzen, nahigabe, liburuekiko jarrera negatibo bat


IRAKURZALETASUNA



18

pizten nire barnean. Etxean ere, egia esan, gurasoek ezzuten asko irakurtzen, eta horrek imajinatzen dut niganeragina izango zuela.” (Julene Etxedona)

“Nik liburuei nazka diet. Horren errua ez dakit nork duen,baina inoiz gustatu ez zaizkidan sentsazioa dut. Gogoandut, txikitan (irakurtzen ikasi nuenean) larunbat arratsal-detan, lagunengana jaitsi aurretik nola amak astero-as-tero liburu berdina irakurtzera derrigortzen zidan. Izanere, andereñoak irakurketa praktikatzea beharrezkoa ze-la aipatu omen zion. Bestalde, aipatu behar dut niretzatgolpe izugarria izaten zela liburua irakurri eta haren az-terketa ez gainditzea.” (Nerea Arrieta)

“Hala ere, eskolan Lehen Hezkuntzako azken etapanhain zuzen ere, zaletasun hori itzaltzen hasi zen. Esko-lan liburuak irakurtzen hasi ginen, bakarka edo ahots go-ran gelako kide guztien aurrean. Batzuetan, irakasleak

irakurri behar genuen liburua zein zen esaten zuen eta ezgenuen besterik irakurtzeko, inongo aukerarik eman ga-be. Besteetan, eskolako liburutegira joaten ginen eta nahigenuena hartzen genuen. Hala ere, derrigortuta sentitzennintzen eta horrek nolabaiteko gorrotoa sortu zidan libu-ruekiko. Mailaz igo ahala, irakasleak esandakoa irakurt-zeaz gain, zein eperako irakurri behar genuen ere ze-hazten zuen. Ondoren, irakurri genuela ziurtatzeko, gal-dera batzuei erantzun edo azterketa egiten genuen. Ho-rren guztiaren ondorioz, bakarrik eskolan bidaltzen zizki-guten liburuak irakurtzen nituen eta asko kostatzen zit-zaidan. Azken finean, derrigortuta sentitzeak ez zidan li-buruaz gozatzen uzten. (Laura de Cos)

“Etapa horretan nire adinerako liburu asko irakurri nituen,baina gauzak aldatzen hasi ziren eskolan derrigorrezkoliburuak irakurri behar nituenean. Normalean, bidaltzenzizkidaten liburuak ez ziren nire gustukoak eta asko kos-


IRAKURZALETASUNA


19

tatzen zitzaidan liburu bat bukatzea. Honen ondorioz, ni-re erlazioa liburuekin asko aldatu zen. Liburutegia eznuen asko bisitatzen, beti eskolako libururen bat nuelakoetxean irakurtzeko.” (Lorena Moreno)

“Ikastolan, urteak pasaz, etxean transmititu zidaten ira-kurzaletasun hura desagertzen joan zen. Zer dela eta?Ez nuen ikusten etxean ikusten nuen berdina, ikasto-lan liburu zaharrak, ia denborarik gabe irakasleak esa-neko liburua hartu eta azterketa egunerako irakurri be-harra, besterik ez zegoen ikastolan. Ez nuen inor izanmotibatu ninduenik bertan, eta liburutegia... zer esanikez. Liburutegia edo bideo-gela, batzar-gela, errefortzu-gela... En fin, ez zuela liburutegi usainik ez itxurarik.”(Irati Urien)

“Hala ere, denborarekin liburutegira joateari utzi genion.Jende asko joaten zen etxeko lanak egitera, jolastera…eta gainera, lekuz aldatu zuten. Hasieran, etxetik metrobatzuetara genuen liburutegia urrutiago dagoen auzo ba-tera pasa baitzuten berrikuntza lanak zirela-eta. Faktoredesberdinak zirela medio, liburutegira joateari utzi eta li-buru gutxiago hartzen genituen eta pixkanaka-pixkanakairakurtzeari utzi genion.” (Agurtzane Mugika)

“Urteak aurrera joan ahala, liburuekiko nire bizipenak edoberaiekiko nuen erlazioa hozten joan zen. Oso gogoanditut oraindik batxilergoan derrigorturik irakurri behar izannituen hainbat liburu; batez ere erdal literaturakoak: ElQuijote, San Manuel Bueno Mártir, Cinco Horas con Ma-rio, Lazarillo de Tormes, etab.” (Ander Zabaleta)

“Handiagoa egin nintzen, beraz, Lehen Hezkuntzara jo-an nintzen. Eskola honetan jada ez zeuden nire gustukoliburuak. Etxean zeuden hitzez eta marrazki gutxi batzuezosaturiko liburuak bezalakoak zeuden orain eskolan. Ho-ri gutxi balitz, irakasleek haiek aukeraturiko liburuak ira-kurtzera behartzen gintuzten. Ez nuen gogoko haiek bi-dalitako ia liburu bat ere. Izan ere, ea irakurri ote genuenjakiteko, azterketa egiten ziguten. Beraz, irakurtzen bai-no gehiago, liburu aurrean, azterketan pentsatzen ego-ten nintzen eta urduritasunak ez zidan liburuarekin go-zatzen uzten.” (Meritxel Etxagibel)

“Liburuak irakurtzen hasi nintzeneko oroitzapena ikasto-lan kokatu dezaket non irakurketa liburu bat genuen hain-bat istoriorekin. Garai hartan, irakurtzen hasi behar ge-nuenez, irakasleak ikasgelan zeuden liburu batzuk ira-kurtzera “behartzen” gintuen. Paretan kartoi mehe handibat jarri eta bertan haur bakoitzak irakurtzen zuen libu-ruaren izenaren ondoan ixa bat egiten zuen, liburu guz-

tiak irakurri arte. Nire kasuan, liburuak irakurtzeko nahikoalferra nintzen eta, ondorioz, nire laukitxoetan ia ez ze-goen ixarik eta irakasleak zein gaizki nindoan errepikat-zen zidan behin eta berriz. Agian, orduan hasi nintzen li-buruak gorrotatzen. Ikastolan eta batxilergoa bukatu arteirakurri nituen liburu guztiak irakasleak eskatuta izan zi-ren. Beraz, derrigortuak ginen horiek irakurtzera ikasgaiagainditu nahi bagenuen, eta, sarritan, inolako gogorik ga-be irakurtzen nituen. Hala ere, egon dira irakasleak bida-li eta gustura irakurri ditudan liburu batzuk, hala nola, Laslagrimas de Shiva eta El Capitán Alatriste. Batxilergoanizan ezik, beste urte guztietan irakurtzeko erabiltzen zensistema bera izaten zen, ikastolan gelako beste haur guz-tiekin batera irakurtzen genituen ikasle bakoitzak lerrobatzuk irakurriz. Amaierarako aspertu egiten ginen eta is-torioaren haria galtzen genuen.” (Ane Urroz)

“Garai honetako pasarteak ezagunagoak egiten zaizkit.Aldi honetan, ikastolan kronometro batekin egiten zizki-guten irakurketa azterketak. Irakasleak, mahaiak banatueta ikaskide guztiei orrialde bateko ipuin bat ematen zi-gun. Ikaskide guztien ipuina berdina zen. Irakasleak orainesaten zuenean denok isildu, kronometroa martxan jarrieta bakoitzak bere golkorako ipuina irakurtzen genuen.Hura irakurri ondoren irakaslearengana gerturatzen gi-nen eta hark kronometroan jartzen zuen zenbakia paperbatean idazten zuen. Paper zuri hartan, zenbakia idatziondoren, orri batean ipuinaren inguruko galdera pilarierantzuteko esaten zigun. Klasea bukatzeko, hamar mi-nutu geratzen zirenean, bakoitzak bere erantzunak on-

TTxxiikkiittaann,, hheerrrriikkoo lliibbuurruutteeggii--

rraa jjooaatteekkoo oohhiittuurraa nnuueenn;;

aannaaiiaa eettaa bbiiookk jjooaatteenn ggiinneenn.. AAsskkoo

gguussttaattzzeenn zziittzzaaiiddaann lliibbuurruuaakk iikkuusstteeaa,,

bbaatteezz eerree mmaarrrraazzkkii hhaannddii eettaa eerraakkaarr--

ggaarrrriiaakk zziittuuzztteennaakk.. LLiibbuurruuaakk hhaarrttuu

eettaa nniikk aassmmaattzzeenn nnuueenn nniirree iissttoorriioo

pprrooppiiooaa.. OOrrdduuaakk eemmaatteenn nniittuueenn lliibbuu--

rruu aarrtteeaann



20

doko ikaskideari pasatu eta haien zuzenketa egiten has-ten ginen. Ariketa haren helburua ahalik eta bizkorrennork irakurtzen zuen eta ulermen gaitasun handiagoanork zuen ikustea zen. Baina uste dut ekintza haiek guz-tiek mesede egin beharrean, kalte egin dutela. Izan ere,gaur egun liburuekin dudan harremanaren oinarrietakobat dela uste dut. Oro har, ipuina irakurri behar zen mo-mentuan oso urduri jartzen nintzen. Eta denboraren aur-ka joate horrek beldurra ematen zidan. Momentu hartan,behin eta berriz galdetzen nion neure buruari: gai izangoote naiz azkena ez izaten? ”. (Maider Retegi)

Bizipen gozagarriak

Halere, bizipen etsigarriez gain, badira bizipen gozaga-rriak ere. Eta hauetan lagunen eragina nabarmena da;eskola batzuen jarrera positiboa ere azpimarragarria da,gurasoena, liburutegiena, eta baita liburu batzuen era-ginkortasuna ere.

Hona testigantza batzuk:

“Orain dela gutxi, berriz, irakurketarekiko zaletasunapiztu zait. Pertsona batek gomendatuta liburu bat ira-kurtzen hasi nintzen. Pentsatzen nuen asko kostatukozitzaidala eta ez zela nire gustukoa izango, baina ezzen horrela izan. Oso gustura sentitu nintzen irakurt-zerakoan. Liburua interesgarria iruditu zitzaidan etazenbat eta gehiago irakurri, jarraitzeko gogo handiagoanuen. Geroztik, nire zaletasun berria bihurtu da. Ingu-ruan dudan pertsona batek eleberri ugari ditu eta berakgomendatuta edo nik aukeratuta, asko irakurtzeko au-kera izaten dut. Atsegin dut liburu bat eskuetan hartueta bertan kontatzen den istorioan murgiltzea. Irudime-na martxan jartzen da eta hitzez baliatuz pelikula batsortzen duzu buruan. Momentu horretan buruan ditu-dan beste gauzak alde batera uzten ditut eta lasai sen-titzen naiz. Liburu bat amaitzen dudanean, beste bathasteko gogoa edukitzen dut; horregatik, liburuekikozaletasuna piztu zaidala uste dut.” (Laura de Cos)

“Ikastolako esperientziak, irakurtzera bultzatu beharre-an, guztiz kontrakoa egiten du nire ustez. Hau da, ira-kurtzera bultzatu eta irakurtzearen alde onak irakatsibeharrean, obligazio bat izango balitz bezala erakustenziguten. Denok dakigu inposaketak inori ez zaizkigulaaskorik gustatzen. Baina esan beharra dut orain delaurte pare bat berriz irakurtzeari gustua hartu niola, a zekasualitatea, hori justu ikastolatik irtetean gertatu zen!”(Garazi Oregi)

“Haurra nintzeneko irakurketa eta liburuen ingurukooroitzapen askorik ez dut; beraz, amarengana jo beharizan nuen informazio bila. Esan zidanaren arabera, txi-kitan ez omen nuen bat ere irakurzaletasunik, bainazortzi edo hamar urte inguru bete nituenean liburueki-ko bat-bateko interesa piztu zitzaidala aipatu zidan; etaez bereziki berak edo eskolak horretara bultzatu nin-dutelako, bat-batekoa izan omen zen. Garai horretanetxez aldatu berri nintzen eta auzoko liburutegira sarrijoaten nintzen eta orduak eta orduak ematen nituenbertan, batez ere udan.” (Lide Mirari García)

”Batxilergoko zikloak asko markatu ninduen eta batezere liburuekiko gorrotoa sortzeko nigan. Ikuspegi ho-rrekin hasi nuen Euskal Filologiako lizentziatura Gas-teizen eta egia esan, liburuekiko harremanak estutze-ko balio izan zidan lizentziatura horrek iraun zuten bosturteek. Euskal Herriko kultura eta hizkuntzaren ingu-ruko liburuak izateak, eragin handia izan zuen bizipenpositiboa izaterako orduan, eta, nahiz eta liburuak de-rrigorrez irakurri behar izan nituen, eta batzuk oso eus-kara arkaikoan egon, oso gustura irakurri nituela (etabatzuetan oraindik irakurtzen ditut) esan beharra da-go: Etxepare, Axular, Oihenart, Gabriel Aresti, Bernar-do Atxaga, Joannes Etxeberri, Etxahun… (Ander Za-baleta)

“Aipatu beharra daukat nire gurasoak ez direla inoiz osoirakurzaleak izan, nahiz eta etxean liburu ugari eduki;baina, bai nire bi lagun eta nire ahizpa. Nire ustez, bilagun horiei eta ahizpari esker dut gaur egun irakurza-letasuna. DBHn, ikastetxean irakurtzera behartutako li-buruak ez nituen gustuko, baina bai ahizpak eta lagu-nek gomendaturikoak. Beraz, ikastetxeko liburuak al-de batera utzi, eta eurak utzitako liburuak irakurtzen ha-si nintzen. Ondorioz, onartu beharra daukat gaur egunberaiei esker murgiltzen naizela istorio magiko horie-tan.” (Scheila Etxebeste)

“Hala eta guztiz ere, hamabost urteekin liburu bat ira-kurri nuen, nire borondatez. Inork ez ninduen behartuliburu hori irakurtzera. Liburua hartu eta beste mundubatera abiatu nintzen. Liburua La sombra del vientozen. Liburu horretan liburuak maitasunez tratatzen zi-tuzten eta liburuekiko “magia” oso ongi islatzen zen ber-tan eta ni hunkituta utzi ninduen liburu hark. Oso ongisentitzen nintzen liburua irakurtzen eta asko gustatu zit-zaidan sentsazio hura. Liluratuta geratu nintzen, etakonturatu nintzen liburu batek zenbat eman dezakeen.Ni momentu horretan denboraldi txarra pasatzen arinintzen eta esan dezaket liburuak asko lagundu zidala

IRAKURZALETASUNA


21

gainditzen.” (Julene Etxedona)“Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan, hainbat libururenartean aukeratzeko ematen ziguten; beraz, gogo gehia-gorekin irakurtzen nuen. Gainera, ez zegoen hura eba-luatuko zuen azterketarik. Irakasleak binaka jartzengintuen eta batak besteari irakurritakoa kontatu behargenion. Gogoko nuen besteek irakurritako istorioak ent-zutea, eta ez zegoen urduritasunik. Izan ere, aukerat-zeko genuenez, guk nahi genuen liburua irakurtzen ge-nuen. Hala ere, gaur egun ez dut irakurtzeko zaletasu-nik. Dena den, izenburu batek arreta ematen badit edoeta lagun batek libururen bat gomendatzen badit, den-bora dudanean irakurri egiten dut.” (Meritxel Etxagibel)

“Etxean beti bultzatu izan naute liburuak irakurtzera,baina orain dela lau urte arte ez dut inongo zaletasu-nik izan horretarako. Horren arrazoia da beti, eskolan,behartutako liburuak eta denbora zehaztuan irakurribehar izan ditudala eta horrek estresatu besterik ezninduen egiten. Aldiz, orain dela lau urte auto-istripubaten ondorioz urtebete eman behar izan nuen gauzahandirik egin gabe eta denbora dezente nuenez libre,amak bultzatuta irakurtzen hasi nintzen. Hura askogustatu eta pixkanaka liburuei zaletasuna hartzen jo-an nintzen, gainera urte horretan, gutxi gora-behera,dozena bat liburu irakurri nituen. Ordutik aurrera, den-bora dudan bakoitzean, gehienbat oporretan, liburuakirakurtzeko ohitura daukat.” (Betzaida Urtaza)

“Oroitzapenekin jarraituz, badago oso ondo gogorat-zen dudan zerbait; oroitzapen izugarri ona da: jada,ez nengoen haurtzaroan, zortzi edo hamar urte nitueneta naturari buruzko liburu bati begirada bat emateaasko gustatzen zitzaidan. Liburu hura entziklopediabateko tomo bat zen, eta bertan hainbat animaliarenargazkiak agertzen ziren. Besteak beste: Afrika sa-banako animaliak, Indiakoak edo Ipar polokoak… Li-buru hura zabaltzen nuen bakoitzean, animalia horiekikusiko nituela egiten nuen amets. Hura ikustean osogustura eta lasai sentitzen nintzen eta denbora askopasatzen nuen berarekin esku tartean.” (Maria RosaMontoia)

Azken testigantzak: ikasle batzuek liburuekikoduten harreman grinatsua

“Gaur egun, beti daukat liburu bat eskuen artean. Erda-razko nobelak irakurtzen ditut gehienetan. Baina, egiaesan, amorru handia ematen dit irakurtzeko denboragehiago ez edukitzeak. Liburuek ongi sentiarazten nau-te eta denbora aprobetxatzen dudala sentitzen dut.

Gauza berriak ikasten ditut liburuekin: beste kultura bat-zuk, pertsonak… hobeto ulertzen laguntzen didate.” (Ju-lene Etxedona)

“Orain ordea, denbora gehiago eduki nahiko nuke irakurt-zeko, liburutegira edo denda batera joan, nahi dudan li-burua aukeratu, nahi dudan lekuan irakurtzeko eta nahidudan beste denbora izan liburu horrekin gozatzeko: pro-tagonistak imajinatu, paisaia asmatu… Azken finean, den-bora faltan aurkitzen naiz, hain gustuko ditudan gauza ho-riek egiteko eta gozatzeko. Baina askotan ezinezkoa du-gula iruditzen zait, horregatik asko ezagutzen nauen la-gun batengana jotzen dut askotan, berak badakielako zernolako liburuak gustatzen zaizkidan eta ia beti gomendat-zen didan liburu hori plazerez irakurtzen dut, liburutik be-girik altxa ezinik. Horrek deskonektatzen bainau egunero-kotasunetik eta irakurtzen nagoen momentu hori bereziabihurtzen. Betidanik pentsatu izan dut gustuko ditudan li-buruak arretaz irakurtzea bezalakorik ez dagoela. Liburuaeta irakurmena, beraz, plazer hutsa dira niretzat. Asko kos-tatu arren gustuko liburua aurkitzea, behin aurkituta, ber-tan murgildu egiten naiz eta liburuaren barne mundurasartzen naiz, protagonista antzera…” (Ainhoa Arrizubieta)

“Irakurtzea, nire ustez, deskonektatzeko modu bat da,mundu paralelo baten murgiltzeko aukera ematen dizu etagure barnean mila sentimendu kontrajarri, desberdin…sortzeko gaitasuna daukan zerbait da. Bai, gaur egun ira-kurtzen dut.” (Garazi Oregi)

Testigantza hauek irakurrita, uste dut hainbat ondorio ate-ra daitezkeela. Baina, ez naiz sartuko horretan. Irakurle-

AAttsseeggiinn dduutt lliibbuurruu bbaatt eess--

kkuueettaann hhaarr ttuu eettaa bbeerr ttaann

kkoonnttaattzzeenn ddeenn iissttoorriiooaann mmuurrggiillttzzeeaa..

IIrruuddiimmeennaa mmaarrttxxaann jjaarrttzzeenn ddaa eettaa hhiitt--

zzeezz bbaalliiaattuuzz ppeelliikkuullaa bbaatt ssoorrttzzeenn dduu--

zzuu bbuurruuaann.. MMoommeennttuu hhoorrrreettaann bbuurruuaann

ddiittuuddaann bbeessttee ggaauuzzaakk aallddee bbaatteerraa uuzz--

tteenn ddiittuutt eettaa llaassaaii sseennttiittzzeenn nnaaiizz


22

Haur liburuaz erabateko eskaintza

Liburutegi Nagusiko Haur Saila eta horren Haur Libu-ruaren Dokumentazio-gunea gipuzkoar hiriburuko Do-nostia Kultura erakundeko Udal Liburutegien Sarekoakdira. Zerbitzu horren etapa berriari 1994an ekin zit-zaion, egun Fermin Calbeton kalean duen egoitzara pa-sa zenean, hastapeneko fondoak eta izaera Liburute-gia oraindik Konstituzio Plazan zegoela moldatu bazi-ren ere. Hobeki egokituriko eta tamaina handiagoko(660 m2) espazio batera lekualdatzeak eta zerbitzualangile gehiagoz hornitzeak Haurtxoteka eta Doku-mentazio-gunea eskaintzeko aukera eman zuten.

Fermín Calbeton kaleko bibliotekak, haur liburua gaibakarra duelarik, baditu hiru alorri berariaz emaniko es-pazioak, hots, haur liburuen fondo modernoa, sarreralibrekoa, fondo gordea eta haur literatura eta liburute-gien gaineko Dokumentazio-gunea. Hiru fondo horiekzentro bakar batean biltzea eta erabiltzaile gaztetxo etahelduak espazio berean elkarrekin izatea funtsezkoada kalitatezko zerbitzua eskaini ahal izateko.

Ikerlari batek haur literaturako autore jakin baten ingu-ruan eginiko azterketak jorratu, bere egungo obrak sa-rrera libreko Haur Aretoan kontsultatu eta, nahi izanezgero, autorearen lehenagoko edizioak eskatu ahalizango ditu, horiek ere fondo gordean eskura egongobaitira. Gurasoek edo irakasleek liburutegian barrenahaurrekin osteratxoa eginez, haur liburuak ikusi eta har-tu ahal izango dute, baita informazioa jaso irakurtzekozaletasuna sortzeaz, hautaturiko liburuez, liburutegiezeta bestez.

Fondo zabala eta erabiltzailearen eskakizunen ara-bera katalogatuta

Liburutegiaren fondoa hainbat euskarritan osaturikohogeita hamar mila dokumentuk osatzen dute; horienartean, haurrentzako fondo modernoa, Dokumentazio-guneko dokumentuak, fondo gordea eta Asun BalzolaDohaintza. Euskarazko funtsa bereziki ondo osatutadago, hizkuntza honetan haurrentzat argitaratu diren iatitulu guztiak aurki daitezkeelako liburutegian.

Euskaraz eta gaztelerazko funtsak ugarienak izaki, ba-dira obrak beste hainbat hizkuntzatan ere: katalanez,gailegoz, ingelesez, frantsesez, alemanez, italieraz,portugesez, errumanieraz, txinerak eta arabieraz, ale-gia. Horiek, liburutegiak kulturarteko zerbitzu izatekoduen asmoa agerian uzten dute.

Fondo gordea, berriz, XIX. Mende bukaeratik egun ar-teko liburuek osatzen dute. Horien artean, XX. mende-aren hasierako euskarazko haur liburuen estreinakoedizioak, edizio berriagoak izanik ere dagoeneko agor-tuak direnak, formatuagatik delikatu gertatzen direnobrak, autoreak sinatutako aleak, etab. Fondoak, adi-tuez gain, pertsona nostalgikoak ere erakartzen ditu,txikitan irakurri zituzten liburuak bilatzera baitatoz.

Asun Balzola Dohaintza 2007 urtean jaso zen haur Li-buruaren Dokumentazio-gunean. Funts hori osatzendute, batetik, mila eta berrehun bat ilustrazio originalek,beren proba, zirriborro, maketa eta guzti; bestetik, do-kumentazio profesional eta pertsonalak eta, hirugarre-nik, autorearen liburutegi pertsonalaren parte batek,

Elena Oregi

Donostiako Haur Liburutegi Nagusi eta bere Haur Liburuaren Dokumentazio-guneko arduraduna

Donostiako haur liburutegia eta haur liburuarendokumentazio-gunea

IRAKURZALETASUNA


23

berak eta beste autore zenbaitek eginiko liburuez osa-tutakoa. Funtsaren azkenengo partea aurtengo apirile-an jaso da, ilustratzailearen gaineko liburu bat prestat-zeko beharrezkoa baitzuten egileek. Liburua, El Mun-do de Asun Balzola, SM editorialak aurten plazaratze-ko asmoa du. Asun Balzola Dohaintzak ilustratzailea-ren lana ikertu eta hobeto ezagutu nahi duenarentzataukera ezin hobea eskaintzen du.

Fondoaren katalogazioaren gehiena Liburutegi Sarea-ren Unitate Tekniko Nagusian, erabiltzaile gaztetxo etahelduen premien arabera egitea zerbitzuaren klabee-tako bat da. Informazioa eskuratzeko, ohikoak diren au-tore edo titulua bilatuz ez ezik, ilustratzaile eta gaia erebilatzeko bideak dira, bai ezagutza liburuetan, baitahaur literaturan ere, aukera horiek biziki interesgarriakdira ikerlari eta irakaslearentzat, batik bat.

EEuusskkaarraazz eettaa ggaazztteelleerraazzkkoo

ffuunnttssaakk uuggaarriieennaakk iizzaakkii,, bbaa--

ddiirraa oobbrraakk bbeessttee hhaaiinnbbaatt hhiizzkkuunnttzzaa--

ttaann eerree:: kkaattaallaanneezz,, ggaaiilleeggoozz,, iinnggeellee--

sseezz,, ffrraannttsseesseezz,, aalleemmaanneezz,, iittaalliieerraazz,,

ppoorrttuuggeesseezz,, eerrrruummaanniieerraazz,, ttxxiinneerraakk

eettaa aarraabbiieerraazz,, aalleeggiiaa.. HHoorriieekk,, lliibbuurruu--

tteeggiiaakk kkuullttuurraarrtteekkoo zzeerrbbiittzzuu iizzaatteekkoo

dduueenn aassmmooaa aaggeerriiaann uuzztteenn dduuttee

Donostiako haur liburutegia. Ordenagailuak. (2010)

Donostiako haur liburutegia eta haur liburuaren dokumentazio-gunea


24

Haurtxoteka, txiki-txikitatik irakurtzeko zaletasunapizteko apustu aitzindaria

Haurtxotekak (0-5 urte arteko haurrentzako irakurketazerbitzua) 1994an ekin zion bideari eta, horretan, Es-tatuko lehenetariko bat izan zen. Egun, Donostiako Li-burutegi Sarean badira haurtxotekak Okendo, ErnestLluch eta Casares-Tomasene Kultur Etxeetako liburu-tegietan, eta denetan helburua bera da: txiki-txikitatikirakurtzeko zaletasuna piztea.

Haurtxoteketan, fondo zaindua eta irakurtzeko guneegoki eta goxoa eskaintzea lehenetsi dira. Horiek ezezik, gurasoei aretoan zuzenean edo aurretiaz antola-turiko mintzaldietan orientazioa ere eskaintzen zaie.Haur liburutegian Haur Liburutegian 1999 urteaz ge-roztik, haurtzaroan irakurtzeak duen garrantziaz ikas-taroak zuzendu izan zaizkie guraso eta hezitzaileei.2010eko apirileko ikastaroaren aztergaia irakurtzekomotibazioa izan da eta Juan Carlos Alonso psikologo-ak eman du.

Dokumentazio-gunea, euskal herriko profesiona-len zerbitzura

Dokumentazio-guneko aretoan literaturan eta haur li-burutegietan espezializaturiko fondoa biltzen da. Goian

azaldu bezala, gainerako funtsekin, hots, fondo gordea,haurrentzako fondo modernoa eta Asun Balzola Do-haintzarekin osatzen da Dokumentazio-gunea. Bestefondo horiek euskarri baliotsuak dira dokumentazio es-pezializatua bilatzen ari den ikertzailearentzat, haur li-teraturako obrak zuzenean aztertu baititzake. Fondoespezializatua lau bat mila monografia osatzen duteeta, gainera, bertan biltzen dira 38 aldizkari, hemengo-ak eta atzerrikoak, hala nola Behinola, CLIJ, Educacióny Biblioteca, Bookbird, Nous Voulons Lire, etab. eta ber-tako artikuluetatik hustuketa-lana egiten da. Horiek ezezik, fondoak baditu dossierrak, irakurketa-gidak, in-terneteko baliabideen zerrenda aukeratua, etab.

Dokumentazio-eskaintzaren barnean garrantzi handiaematen zaie, zentroak duen interes logikoagatik, eus-karaz idatzitako materialei eta euskal haur-literaturariburuzko informazioa ematen dutenei. Interes horretanzenbait autorek beren laguntza eskaintzen dute. Ma-riasun Landak, adibidez, bere obrari buruzko informa-zio guztia eskaini du, baita hainbat hizkuntzatara itzuli-tako bere zenbait lan ere.

Zentroa erabilgarria gerta liteke haur literaturarekin etahaur liburutegiekin zerikusia duten profesionalentzat,ikertzaileentzat zein gaian interesa duten pertsona guz-tientzat. Profesional eta ikertzaile horien artean, beste-ak beste, liburuzainak, irakasleak, ikasleak, idazleak,ilustratzaileak edo hezitzaileak daude.

Unibertsitateko ikasleek beren lanak egiteko informa-zio espezializatua aurki dezakete Dokumentazio-gune-an eta liburuzainen laguntza osoa izaten dute edozeindokumentazio bilatzeko orduan. Bilaketa horietako bat-zuek doktorego-tesiak egiteko balio izan dute eta tesihoriek zentroan kontsulta daitezke.

Dokumentazio-guneak ohiko zerbitzuak ematen ditu,informazioa, irakurketa aretoan, mailegua eta Internet,baita beste zerbitzu berriagoak ere, hala nola ordena-gailu eramangarrien aretoko mailegua edota liburuelektronikoaren mailegua. Era berean, dokumentu bi-laketan sostengu pertsonalizatuaz gainera, liburute-gien antolamendurako aholkularitza eta prestakuntzaere eskaintzen ditu.

Nabarmentzekoa da Donostia eta Gipuzkoako eskolaliburutegiekiko elkarlana. Harremana Udalaren Hez-kuntza Zuzendaritzarekin eginiko itunei esker, alde ba-tetik, eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko ACEXprogramaren bidez, bestetik, gauzatu da. Erakunde ho-

HHaauurrttxxootteekkaakk ((00--55 uurrttee aarr--

tteekkoo hhaauurrrreennttzzaakkoo iirraakkuurrkkee--

ttaa zzeerrbbiittzzuuaa)) 11999944aann eekkiinn zziioonn bbiiddee--

aarrii eettaa,, hhoorrrreettaann,, EEssttaattuukkoo lleehheenneettaa--

rriikkoo bbaatt iizzaann zzeenn.. EEgguunn,, DDoonnoossttiiaakkoo

LLiibbuurruutteeggii SSaarreeaann bbaaddiirraa hhaauurrttxxoottee--

kkaakk OOkkeennddoo,, EErrnneesstt LLlluucchh eettaa CCaassaa--

rreess--TToommaasseennee KKuullttuurr EEttxxeeeettaakkoo lliibbuu--

rruutteeggiieettaann,, eettaa ddeenneettaann hheellbbuurruuaa bbee--

rraa ddaa:: ttxxiikkii--ttxxiikkiittaattiikk iirraakkuurrttzzeekkoo zzaa--

lleettaassuunnaa ppiizztteeaa

IRAKURZALETASUNA


25

Donostiako haur liburutegia. Haurtxoteka (2010)

Donostiako haur liburutegia. Dokumentazio-gunea (2010)

Donostiako haur liburutegia eta haur liburuaren dokumentazio-gunea


26

riek heziketa-ikastaroetan eta mintegietan parte-hart-zeko aukera ematen baitie. Heziketaz gain, eskolako li-buruzainek beren lanerako behar duten informazio bi-bliografiko eta laguntza profesional guztia aurkitzen du-te zentroan.

Eusko Jaurlaritzako Kultura Departamentuaren eta Do-nostiako Udalaren artean urtero-urtero sinatzen denhitzarmenak aipamen berezia merezi du, berari eskerDokumentazio-guneak bertako materiala Euskadiko li-burutegi publikoen pertsonalaren eskura jartzen du; ur-tero, Bilbo, Donostia eta Gasteizen ikastaro bat ema-ten du eta Dokumentazio-gunean aldiro-aldiro jasotzendiren publikazioen aurkibideak jasotzen dituen aldizka-ria editatzen du. 2010 urtetik aurrera aldizkaria forma-tu elektronikoan editatzea aurreikusi da; bertan jasokoda aholkatzen diren artikulu batzuen laburpenak.

Euskadiko liburutegi publikoen bibliotekariek informa-zioa eska dezakete edozein bitarteko erabiliz. Era be-

rean, debalde jaso ditzakete monografiak, liburutegienarteko maileguaren bidez, edo artikuluen fotokopiak,postaz. Aldizkari espezializatuetako informazioa hobe-to zabaltzeko, Dokumentazio-guneak lau hilabeteanbehin lehen aipaturiko aurkibide-aldizkaria ateratzendu eta hura Euskadiko liburutegi guztietara iristen da.

Urtero eskaintzen diren ikastaroetan, 1996 urtean hasizirenetik, haur literaturarekin eta liburutegiekin loturikogaiak jorratu izan dira. 2009ko ikastaroko gaia, "Kultu-rartekotasuna liburutegian" Maria Gental bibliotekarikatalanak eman zuen.

Sustapena: prestakuntza eta animazioa

Sustapenari ekin dio Liburutegiak bi bidetatik: erabilt-zaileak trebatzeari eta irakurtzen animatzeari dagokio-nez. Xede horrekin gauzatu diren ekimenetako batzukgoian aipatu dira. Garatzen ari diren jardueren artean,urtetan zehar bizirik iraun dutelako, nabarmen ditzake-gu ipuinaren ordua, bisita didaktikoak, liburu erakuske-ta, irakurketa gidak, berrikuntzen zerrendak, egun sei-nalatuen (Haur Liburuaren Nazioarteko Eguna, adibi-dez) ospakizuna, eta hainbat ikastaro.

Jarduera horiek guztiak erabiltzaileen premietara etagizartean eta liburutegietan gertaturiko aldaketetaraegokituz joan diren arren, hasierako helburuei heldudiete, hots, erabiltzaileak liburutegien erabileran pres-tatzea eta haurren artean irakurtzeko zaletasuna sus-tatzea.

Amaiera

Fondoak, espazioak, zerbitzuak, jarduerak… aspektuhoriek elkarren osagarriak dira liburua erabiltzailea-rengana hurreratzeko eta irakurzaletasuna sustatzekohelburuei begira. Donostiako Liburutegien Sareareniritziz, fondorik gabe, espazio egokirik gabe, zerbitzu-rik gabe irakurzaletasuna sustatzeko jarduerak ant-zuak izango dira. Berez, iritzi horixe helarazten die Do-kumentazio-guneak eskola-liburutegien arduradun di-ren irakasleei.

SSuussttaappeennaarrii eekkiinn ddiioo LLiibbuurruu--

tteeggiiaakk bbii bbiiddeettaattiikk:: eerraabbiilltt--

zzaaiilleeaakk ttrreebbaattzzeeaarrii eettaa iirraakkuurrttzzeenn aannii--

mmaattzzeeaarrii ddaaggookkiioonneezz.. XXeeddee hhoorrrreekkiinn

ggaauuzzaattuu ddiirreenn eekkiimmeenneettaakkoo bbaattzzuukk

ggooiiaann aaiippaattuu ddiirraa.. GGaarraattzzeenn aarrii ddiirreenn

jjaarrdduueerreenn aarrtteeaann,, uurrtteettaann zzeehhaarr bbiizziirriikk

iirraauunn dduutteellaakkoo,, nnaabbaarrmmeenn ddiittzzaakkeegguu

iippuuiinnaarreenn oorrdduuaa,, bbiissiittaa ddiiddaakkttiikkooaakk,, llii--

bbuurruu eerraakkuusskkeettaa,, iirraakkuurrkkeettaa ggiiddaakk,,

bbeerrrriikkuunnttzzeenn zzeerrrreennddaakk,, eegguunn sseeiinnaallaa--

ttuueenn ((HHaauurr LLiibbuurruuaarreenn NNaazziiooaarrtteekkoo

EEgguunnaa,, aaddiibbiiddeezz)) oossppaakkiizzuunnaa,, eettaa

hhaaiinnbbaatt iikkaassttaarroo..

IRAKURZALETASUNA


27

Donostiako haur liburutegia. Jarduerak (2010)

Donostiako haur liburutegia. Jarduerak (2010)


28

Idazlan hau Bogotako 9º Congreso Nacional De Lectu-ran irakurri zen ponentziaren laburpen bat da. EdortaJimenezen itzulpenez, 2009an Galeuscan ere irakurrizen.

Lanaren tituluak berak erakusten digu haren nondik no-rakoa. Bularra, jaioberriaren aterpea, elikagaia eta hit-zaren eta murmurioen lekua. Bularrean, umearenbihotza eta gurasoen bihotzak taupadetan bat eginik.Bihotzaren taupadena izan zen, agian, lan hori sortze-ko izan genuen lehenengo intuizioa.

Bularretik Mintzora lana irakurtzeko zaletasuna sustat-zeko proiektu jakin bati lotua dator. Proiektua 0 eta 6urte arteko haurren gurasoei eta irakasleei, multzo bieizuzendua dena, OEPLI- IBBY delakoren euskal adarraden Galtzagorri Elkarteak sustatua da. Proiektuarenizena Juan Kruz Igerabideren saiakera batetik dagohartua. Horretan, aipatu idazleak herri poesiak emozio-hizkeran, hots, sentimenduei, umoreari eta maitasuna-ri loturiko hizkeran duen garrantziaz dihardu. Horra ni-re abiaburuetako bat, gogoetan hastera naramana, ha-la guraso gazteei eta irakasleei herri poesia aurkezte-ko balizko moduez, nola poesia mota hori ikasi eta za-bal dadin egitekoaz.

Aipatu laneko olerki, kantu eta ipuinen hautaketa hau-rren bilakaeraren araberako ordenaren baitan egina da,baita ere hizkuntza eta kultura berreskuratzeko gogo-an izan beharreko irizpide zenbaiten arabera. Belau-naldi jakin baten tartean kantuon, jolason eta ipuinonerabileraren oroimena galdu egin dela oharturik abiatunintzen. Bada, irakurzaletasuna sustatzeari buruzko ai-patu proiektuaren bidez badugu aukera, bai, XX. men-deko hastapenetako herri folklorearen bilduma direnhainbat liburutan gorderik izan den gai horiek guztiakzabaltzeko. Orain dela berrogeita hamar urtetik honaeskueran ditugu.

Kantuotako batzuk hor zehar erabiliak izan dira azkenurteotan, egia; hala eta guztiz ere zerbait argitu beha-rra daukat, zera, gehienetan erritmo arrotzetara egoki-tu izan direla, eta horrelakoetan hizkuntzaren taupada,berezko intonazioa eta, batik bat, jatorrizko azentua-zioa aldrebestuz egin izan direla. Zentzu handirik ga-beko modernatu gura baten eraginez herri kantuen popbertsioak sortu direlarik, bertsiook jatorrizko erritmoaeta txikiengana iristeko bide diren ezaugarri nagusie-netako batzuk kenduz gauzatu dira, hots, gogoan har-tu gabe zertarako eginak diren. Hizkuntzak beren arte-an bereizten dituzten fonetika-ezaugarriez dihardut.Materiala gurasoei eta irakasleei buruz zuzendua de-larik alderdi honen garrantzia erabatekoa da, horiek,gurasoek, irakasleek, haurrei begira hizkuntza-ereduzuzenak behar baitituzte. Sarri askotan, eta borondateona ukatu gabe, era honetako kantuak euren jatorrizkofuntzio nagusitik aldendurik erabili izan dira, hala eus-karaz nola beste edozein hizkuntzatan.

Haur kantu herritarrak kantuon hizkuntzaren ezauga-rriei loturik eta, aldi berean, haurren euren premien etaezagutza bideen mende sortuak dira. Argiago esanda:erritmo binarioak, bere konpas bakoitzaren silaba-defi-nizio eta guzti, errepikapena errazten du eta, era bere-an, oin errepikatuak hurrengo etortzekoa den bokalea-ri aurre hartzeko bidea iragartzen digu. Bada, ezauga-rri edo faktore horiek guztiok errazago bilakarazten du-te haurrei proposatu ahal zaien zeingura literatura-egi-turaz jabetzea. Ildo honetan aipagarriak lirateke melo-dia bereiztuak, horiek tonurik eta notarik ia batere ga-beko salmodia horiei kontrajarri ahal baitzaie.

Bada, pixkanaka-pixkanaka gai honen gakora ingurat-zen ari gara. Olerki eta kantu hautatuei laguntzeko ha-lako musikazko fondo edo itzal bat ere sortu beharrageneukan, zeren eta bestela etengabeko edozein mu-sika-harirekin ohiturik diren haurrei zaila gerta baitze-

Itziar Zubizarreta

Galtzagorri elkarteko kidea

Bihotzaren taupadez

IRAKURZALETASUNA


29

Nahia Astarloa (2010)

Bihotzaren taupadez


30

kiekeen aditasuna ez galtzea. Liburuaren sormen pro-zesuan zereginik delikatuena, aldiz, musikaren hautat-zea, haren grabazioa eta ondorengo ekoizpena izan zi-ren. Horretan, oroz gain, soiltasuna nagusi. Olerkiak nikneuk hautatu nituen, goranzko joeraz bilakatzeko au-kera eskaintzen zutenen artean hautatu ere. Leheniksehaska kantak eta esku-jolasak; hurrengo, altzorakojolas txikiak, CDari eta kantuetako batzuei batasunaematen dien mantra berarekin nahastuak; hirugarrenatalean oinez ikasteko jokoak, kantuak, mihi-korapilo-ren bat eta pilaketa-ipuinak datoz; CDaren bukaerahaurra hitz egiteko, istorioak kontatzeko, hizkuntzarenosagarri behinenekin joskera korapilatsua sortzeko,horretarako guztirako gai izatera iristen denean dator.

Musikari dagokionez Aurélio Edler musikari brasilda-rrarengana jo nuen, hark, jatorriz, gure kantuei beharbezainbesteko distantziaz begiratu ahalko baitzien eta,horretara, askotan guk hemen ditugun aurreiritziaksaihestu, aurreiritziek, jakina den bezala, gauzak nor-beraren ustez nolakoak izan beharko liratekeen ikusta-razten baitizkigute, benetan nolakoak diren ikustea era-gotziz. Esateko modu naturala eta oinarrian perkusioaduen sorturiko soinu-giroa izan zen gure hurrengo hau-tua. Perkusioa poesia-egitura bakoitzari egokitzenzaio, soinuak sortzeko tresna eta bide anitz erabiliz ze-reginean; esate baterako, danborraren azala laztanduzedota harparen sokaren igurtziz; horrez gainera, jos-

tailuak, txilintxoak, txintxirrinak eta beste asko erabilt-zen ditugu.

Hala eta ere CDaren ezaugarri nagusia izanik lan oso-aren esanahi sinbolikoarekin bat egin zezakeena faltazen. Lotura hori denik eta sinbologia antzinakoenarenbidez etorri zen: bihotzaren taupadez.

Irakurzaletasuna sustatzeko proiektu osoaren funtsada, hain zuzen ere, gizakiak garatzen duen lehen-le-henengo zentzumena entzumena den ziurtasuneandatzalako ustea; laugarren hilabeteaz geroztik umont-zian den horrek amaren soinean barrena igarotzen di-ren hotsak aditzen ditu. Jaio gabea, hala bada, erritmoetengabean murgildurik soinuez lagundurik garatzenda eta, behin jaiota, erritmo horrek eta hots horiek be-re mundua ezagutzeko eta era berean horren eta kan-pokoaren artean bereizteko gaitasuna ematen diote.Jaio baino ez eta hortxe hasten da pertsonak eta gau-zak ezagutzen eta bere izatetik bereizten.

Hautaketak hautaketa, mantrarena egiten duen lo-kan-ta nagusitzen da, indartsu, grabazioan behin eta berri-ro aditzen denez gero.

“Ttun kurrun kuttunkuttun kuttuna,

loo, loo”

Onomatopeia errepikatua eta erritmikoa da, zurezkosehaska kulunkatzean behegaineko zurerian joz harksortzen duen hotsa gogorarazten duena: “Kurrun run-kurrun…” “Loo-loo”. Era berean behin eta berriro adit-zen da “kuttuna”, baita sehaska kantuaren leloa beraere.

Harparako eta txalapartarako sorturiko gure musikakbihotzaren eta zuraren hotsen sinbologi onomatopeikoeta funts-funtsezko horrexeri atxiki nahi dio. Horrez ge-ro lan osoa ulertzea ez da zaila; herri musikaren eta po-esiaren uztarketan datza gakoa. Seaska kantuek ba-liabide bertsuak erabiltzen dituzte, hemen zein mun-duan haurra lasai dadin eta loak har dezan hots mono-kordeaz xuxurlatuz biko erritmoa errepikatzen dute,bihotzarena, alegia.

Herriaren haur jolasek ikasketa-eskema bertsuakbirsortzen dituzte. Haurraren psikomotrizitatearengarapenari laguntzen diote, jolasen bidez helduz jo-an dadin. Adibidez, haurraren aurpegiaren aurreaneskua kantuarekin bat higitzea, hark horrexeri adi jar

AAiippaattuu llaanneekkoo oolleerrkkii,, kkaannttuu

eettaa iippuuiinneenn hhaauuttaakkeettaa hhaauu--

rrrreenn bbiillaakkaaeerraarreenn aarraabbeerraakkoo oorrddeennaa--

rreenn bbaaiittaann eeggiinnaa ddaa,, bbaaiittaa eerree hhiizz--

kkuunnttzzaa eettaa kkuullttuurraa bbeerrrreesskkuurraattzzeekkoo

ggooggooaann iizzaann bbeehhaarrrreekkoo iirriizzppiiddee zzeenn--

bbaaiitteenn aarraabbeerraa.. BBee llaauunnaallddii jjaakkiinn bbaa--

tteenn ttaarrtteeaann kkaannttuuoonn,, jjoollaassoonn eettaa iippuuii--

nnoonn eerraabbiilleerraarreenn oorrooiimmeennaa ggaalldduu eeggiinn

ddeellaa oohhaarrttuurriikk aabbiiaattuu nniinnttzzeenn

IRAKURZALETASUNA


31

dadin (Maro-marotxu kantuan); edo hatzak zenbat-zeko jolasak, “Honek txotxak bildu…” hasten dena,berbarako. Badira haurrak jolasean txalo egin dezaneskatzen duten kantuak ere, eta horiek eskuen ko-ordinazio laguntzen diote. Azkenik, hortxe dira apatxibiltzeko, jauzi egiteko eta haurrari haztean mugi-menduaren beste alderdi batzuk lantzeko balio dio-tenak.

Hizkuntzaren ikasteaz eta garatzeaz gagozkiolarik, he-rri kantuek haren ikasteko eta erabiltzeko behinenak di-ren osagarriak eskaintzen dituzte, hala nola letren etahotsen errepikak eta ahoskatzeari adierazgarritasunaeransten dioten askotariko intonazioak. Geroago bes-te hainbat ipuin laburren edukiak hurrenez hurren pila-tuz garatzen diren beste ipuin luzexkagoak ikasi ahalizango dituzte, horiexek adierazten dutelarik joskeramenderatzen doazela eta denbora-hurrenkerak asmat-zeko gai direla.

Bestela ere, kontzeptuen aldetik hain zuzen ere, mun-du zabaleko folkloretan gaien antzekotasuna dugu.Haurren negarrak lasaitzeko, zibilizazio guzti-guztiekerabili izan dituzte literatur egitura horiek, gero azpi-kontzientean sustraiturik geratzen diren antzin-antzi-nako erritmoaz harengana ekarriz. Era berean, hor di-ra jolasteko eta gorputzaz gozatzeko sortuak diren ba-liabideak: korri egiteko jolasak, kulunkatzekoak, mihi-korapiloak, zenbakienak eta beste.

Badira, amaitzen joateko, aipatu behar diren beste al-derdi batzuk, esaterako, bizitzari buruzkoan garrant-zizkoagoak diren ikasgaiak. Bizitzak dituen arriskuezohartarazten duten, hala nola zera dioena: “…ez eginlorik basoan, azeritxoak jango zaitu, bildotsa zarelako-an…”. Etxeko gozoa eta kanpoko basoa, bereiztu be-harrekoa.

Herriaren sehaska kantuetan heriotzaren beldurra ereageri zaigu. Begiak ixten dituguneko Morfeoren mitoaerrepikatzen da, zera, behin lo garelarik ez ote garenbetiko desagertuko, ez ote gaituen ezerezaren muns-troak irentsiko. Gauero guk guztiok eta nor bere alde-tik Orfeorekin abiatzen gara, musikak kulunkaturik, Eu-ridize heriotzatik ekarriko dugun itxaropenaz abiatu ere,horrela gure burua ere salbatu dugulakoan. Gaztelarkantuan amak haurrari honelaxe diotso: ”Cierra, cierra,bien mío, tus ojos bellos aunque tu madre muera sinverse en ellos…” guk hartu dugun sehaskako horretan,berriz, honelaxe dio:

“Lo-lo

Zuk orain eta nik gero.Biok batera lo egitekoEtxean inor ez dago”

Bukatzeko, Elena Odriozolak ilustrazioekin egin duenlana aipatu nahi dugu. Liburuan lagungarri ageri direnirudiak sentsualak dira, euskarri duten musika pieza ho-riekin batera komunikazioari buruzko bidean eta zent-zumen eta sentimenduen bilakaeran guztiz baliaga-rriak. Elena bera izan da kanpainaren irudi-diseinuarenarduraduna.

Liburua eta diskoa erdiesten ari diren harrera, hein han-di batean bederen, alferreko apaindurez biluztua etagurasoei zein irakasleei soiltasunez zuzendua izanarizor zaio. Proiektuan aholkatzen dugunarekin bat, dis-koa nagusiek kantuak eta jolasak ikasteko erabili beharda, hantxe dira testu guztiak, hantxe azaldurik joko ba-koitza. Alabaina, inguruan ditudan haurrek, bakarrik eu-ren kasa geratu bezain laster, zeinek bere gogoko kan-tua hautatzen du eta halaxe jartzen diskoa jotzen.

Nahia eta Izei Astarloa (2010)


32

BALIABIDEAK

Eskoriatzako Haur Liburu Mintegiak 20 urte darama la-nean.

Asko aldatu dira gauzak 20 urte hauetan. Hasi ginene-an, Bartzelonako Rosa Sensat-eko mintegian oinarri-tuta eta haien laguntzarekin, gutxi argitaratzen zen eus-karaz, haur liburutegiak oso gutxi eta murritzak ziren,profesional gutxi prestatuak, gure formazioa oso ahulazen haur literaturan, etab. Ia dena zegoen egiteko gu-re Herrian.

Hasieratik gure asmoa profesionalen prestakuntza izanzen eta aukeratu genuen bide ziurrena, zuzenena, ede-rrena, liburuen ezagutza eta irakurketa zuzena, bitar-tekari gabeko gozamena.

Makina bat lan egin dugu urte hauetan: mintegiak, hau-rrekin hainbat jarduera irakurzaletasuna bultzatunahian, erakusketak, eskolako bibliotekak bultzatu, es-kolekin elkarlanean jardun, etab.

Bidean, hainbat kurtso, erakunde, elkarte, diru-lagunt-za sortu da eta gu gure oinarrizko eginkizunetara buel-tatu gara, eginkizun apal baina garrantzitsuetara: ira-kurri, liburuak iruzkindu, irakurketarekin gozatu, sola-saldian bihotza eta burua ireki.

Urteekin zorrotzagoak bihurtu gara, ardoaren zaleenmoduan, haiek ez baitira konformatzen edozein ardo-rekin.

Orain, eta lan honek ez du izan etenik 20 urte hauetan,gure lanaren egitasmoa urtean zehar euskaraz haur etagazte literaturan argitaratu den guztia irakurri, irakur-ketak kontrajarri eta liburu bakoitzaren balorazioa eginondoren, “Haur eta Gazte Literatura Irakur gida” kale-ratzea da.

Gure helburuak hauek jarraitzen dute izaten:

• Haur eta gazteengan irakurketaren zaletasuna sus-pertzea

• Guraso, irakasle, liburutegi-zain eta aisialdiko elkar-teak orientatzea liburuen aukeraketan

Helburu horiek lortzeko lan batzuk egiten ditugu:

• Argitaratzen den haur-literaturaren segimendua egin• Liburuak aukeratzeko eta aztertzeko irizpideak landueta aplikatu• Liburuak kalitate literarioengatik, gaiaren tratamen-duarengatik, etab. hautatu• Lan eta hausnarketa hau argitaratu Irakur Giden bi-tartez (web-ean ere argitaratzen dira)

Bestalde, komeni zaigu deskribatzea gure taldea:“Haurrentzako liburuen mintegia” talde iraunkorra etairekia da eta bertan hainbat bibliotekari eta irakaslekhartzen dute parte.

2009-2010 ikasturtean parte hartzen duten erakunde-ak hauek dira: Oñatiko Udal Biblioteka, Bergarako UdalBiblioteka, Legazpiko Udal Biblioteka, Aramaioko UdalBiblioteka, Eskoriatzako Udal Biblioteka, Aretxabaleta-ko Kurtzeberri Eskola, Aretxabaletako Kurtzeberri Es-kola BHI, Arizmendi Ikastola Eskoriatza, EskoriatzakoEceiza Eskola, Humanitate eta Hezkuntza ZientzienFakultatea.

Irailetik eta ekainera bitartean hamabostean behin bilt-zen gara, aipatu dugun moduan, lan-metodoa hau de-larik: haur eta gazte literaturaz urtean zehar euskarazargitaratu den guztia jaso eta irakurri, irakurketak kon-trajarri gure artean eta liburu bakoitzaren balorazioaegin. Balorazio horretan oinarrituta osatzen da irakur-keta-gida.

Bestalde, liburuen balorazioa egiteko jarraitzen ditu-gun irizpideak honako hauek dira:

1. Liburuak eragiten digun plazera edota interesa

Esan dezakegu “usaimena” (“lectura ingenua” autorebatzuen esanetan) daukagula liburu onak preziatzeko.

Eskoriatzako haurliburu mintegia

2. Irakurleen (ume eta gaztetxoen) konpetentzia

Gure abantaila bikoitza da:

• Taldearen aniztasuna: irakasleak eta liburutegiko ar-duradunak (karga akademikorik gabekoak)• Haurrak eta gazteak gertu izatea, gure irakurketa etairitziak osatu eta aberastu ahal izateko

Irakur-gidak, aipatu dugun moduan, euskaraz argita-ratutako liburu gehienak jasotzen ditu, honelako egitu-rarekin: lehendabizi, irakurritako liburuen zerrenda oro-korra doa eta ondoren, bi multzotan banatuta: gomen-dagarriak eta oso gomendagarriak, adinka sailkatuta (2urtetik aurrera, 4 urtetik aurrera, 6 urtetik aurrera, 8 ur-tetik aurrera, 10 urtetik aurrera, 12 urtetik aurrera, 14urtetik aurrera, 16 urtetik aurrera). Liburu oso gomen-dagarriak, gainera, iruzkinduta agertzen dira.

Adinaren kontua dela eta, garbi utzi behar dugu agert-zen den adina orientagarria besterik ez dela, bilakae-ra-erritmoak, haurren zaletasunak, etab. sailkaezinakbaitira. Dena den, ezin da ahaztu oso garrantzitsua de-la haurrek liburuak libreki aukeratzea eta hori funtsez-koa dela irakurtzeko grina sortzeko.

Behin Gida argitaratuta, Euskal Erkidegoko Ikastetxeguztietan banatzen da (paperezko formatuan) eta edo-noren esku dago web formatuan, irakurlego zabalaribegira: bibliotekariei, irakasleei, gurasoei, etab.

IRAKURZALETASUNA


33

Sentsibilitate hori ez da berezkoa eta bai urteetako ira-kurketa eta lan komuna.

Baina irakurketa hau, batez ere konpartitzeko delako,hainbat irizpiderekin osatu edo kontrastatzen da; libu-ru edo narrazioaren ezaugarrietan oinarritutako irizpi-deekin.

Besteak beste, hauek dira irizpide garrantzitsuenak:

• Narrazioaren hizkuntza: erregistroa, metaforak, egi-tura sintaktikoak, lexikoa, sonoritatea, pertsonaienahotsak, etab.• Itzulpenaren kalitatea• Istorioaren kalitatea: sinesgarritasuna, giza interesa,gaien trataera, etab.• Narrazioaren hasiera, fikzioan kokatzen gaituelako, li-luratu edo “aspertu” egiten gaituelako…• Istorioaren amaiera: erraza, konplexua, borobila, ire-kia, etab. Amaierak, sarritan, narrazioari zentzua ema-ten dio• Pertsonaiak: definizioa, sinesgarritasuna, aberasta-suna, etab. • Liburuaren formatua: dimentsioak, materiala, etab. • Liburuaren konposizioa: testua eta ilustrazioaren ko-ordinazioa, teknika, estetika, etab.• …

BALIABIDEAK


34

Galtzagorri Elkartea 1990ean sortu zen euskarazkoHaur eta Gazte Literatura sustatu eta ezagutaraztekoxedez. Horretarako hainbat egitasmo egiten ditu urte-ro. Elkartean, hortaz, literatur genero horrekin harre-mana duen edonork har dezake parte, dela idazle etailustratzaileek, irakasleek, bibliotekariek, itzultzaileek,liburu saltzaileek... haur eta gazte literaturzale den edo-nork.

Galtzagorri elkarteak

• Irakur zaletasuna pizteko ekimenak antolatzen ditu,hala nola, Liburu Gaztea, Liburuen Altxorra edota lite-ratur aretoak urtero.• Liburuaren inguruko elkarte profesionalen interesakdefendatzen ditu, ahal den heinean.• Liburuen ezagutza eta zabaltze lanetan saiatzen da.Horretarako mintegi bat egiten du, non urteroko argi-

talpen berriak irakurri eta aztertzen diren.• Irizpide literarioak zabaltzen ditu. Betebehar hau egi-teko kolektiboen formaziorako egitasmoak lantzen di-tu, besteak beste ikastaroak antolatuz.

Galtzagorri elkarteak Estatuan

• Estatuko gainontzeko hizkuntzetako Haur eta Gazte Li-teraturako elkarteekinbatera federatua dagoOEPLI (Organización Es-pañola para el Libro In-fantil y Juvenil) izenekoerakundean.• Euskal Haur eta GazteLiteraturaren ordezka-pena egiten du OEPLIklantzen dituen eremue-tan.• Andersen sarietarakoeuskal idazle, ilustratzai-le eta itzultzaileak propo-satzen ditu.• Galtzagorrik Nazioarte-an Haur eta Gazte Lite-raturan entzute handie-na duen IBBY erakunde-ak kaleratzen duen Oho-rezko Zerrendarako eus-kal idazle/ilustratzaileeta itzultzaileak propo-

satzen ditu. Une honetan zerrendan ditugu, esaterako,Mariasun Landa eta Elena Odriozolaren liburu bana.• Lazarillo sarietan euskal hautagaiak proposatzen di-tu.• Haur eta Gazte Literaturako Sari Nazionaleko ordez-karitza du. • Euskal liburuei, sortzaile eta ikerlariei kanpoko foroe-tan presentzia bermatzen die: Biltzarrak, Liburu Azokak(Leer León edota Liber)…

Galtzagorri elkartea

622007ko ekaina

HEZKUNTZA FISIKOAESKOLAN

Irakurzaletasuna - Mondragon

Documents

Transcript of Irakurzaletasuna - Mondragon