ANIMALIEN

ABEZEDARIOA

ANIMALIAK Ezaugarri hauek betetzen

dituzten izaki bizidunak dira:

-Zelulaniztunak dira.

-Zelula eukariotoak dituzte.

-Nutrizio heterotrofoa dute.

-Sentikortasun handia dute

eta informazioa zentzumen

organoen bidez jasotzen

dute.

-Lekuz aldatzeko gai dira.

BELARJALEAK

Belarra jaten duten

animaliak dira.

Adibidez:

BEHIA

JIRAFA

PANDA

DENTIKULUA Marrazoen ezkaten

ezaugarria da,

bakarrik beraiek

dutena. Beste guztiek

ezkata lauak dituzte.

DENTIKULUAK

EZKATAK

ENDOESKELETOA Animali bat endoeskeletoa duela esaten

dugunean, eskeletoa barnean duela esan nahi

du. Endoeskeletoa ez duten animaliek

exoeskeletoa dute.

ENDOESKELETOA EXOESKELETOA

FUSIFORMEA

Fusiformea izatea,

gorputzaren

erdialdean

muturretan baino

zabalagoa izatea

esan nahi du

GIZAKIAK Hauek dira gizakien ezaugarriak:

-Ugaztunak gara

-planetako edozeinlekutan bizi

gaitezke

-Ez dugu buztanik, lepoa bai

-Lau gorputz adar ditugu eta

zutikako jarrera dugunez,

hankabikoak gara.

-Ile gutxi dugu gorputzean.

-Izerdi eta ugatz guruinak

(emakumeak) ditugu.

-Jaioberriak babesgabeak dira.

-Garuna oso garatua dugu.

-Hizkuntzak erabiltzen ditugu

komunikatzeko.

HEGAZTIAK

GORPUTZA -Gorputz aerodinamikoa

dute, baita lepoa ere.

-Lau gorputz-adar dituzte,

aurrekoak hegoak eta

atzekoak hankak.

-Lumaz estalita dute.

-Hezur hutsak dituzte eta

bularrean gila izeneko

hezurra

-Adarkizko mokoa dute.

FUNTZIOAK -Homeotermoak

dira.

-Biriken bidez

arnasten dute

eta aire-zakuak

dituzte.

-Obiparoak dira.

Ornodun lehortarrak

dira eta ia gehienak

hegan egiten dute.

IGERI MASKURIA

IGERI-MASKURIA = C

Arrain batzuk duten organoa da eta airez betetzean, zer sakoneran dauden kontrolatzen dute.

JIRAFA

Animalia ornodunak

dira, hain zuzen ere

ugaztunak. Belarjaleak

eta lehortarrak dira.

KARTILAGODUNAK

Eskeletoa kartilagoz osatuta duten arrainak dira.

LEHORTARRAK

Leorrean bizi diren animaliak dira eta horregatik, lehortarrak diren animali guztiak biriken bidez arnasten dute. Adib.: basotan, basamortuetan, ohianetan…

MARTXUPIALAK

Sabel-poltsan garatzen diren animaliak dira.

NARRASTIAK Lau talde daude:

-Ofidioak: sugeak soilik daude.

-Saurioak: sugandilak, muskerrak,

kameleoiak…

-Kelonioak: dortokak eta

apoarmatuak.

-Krokodilioak: krokodiloak eta

kaimanak.

Ornodun lehortarrak dira, baina batzuk uretan denbora asko ematen dute.

GORPUTZA: -Lau gorputz-adar dituzte,

ankak.

-Ezkataz estalita dute eta batzuk berritzean, muda askatzen dute.

FUNTZIOAK: -Poikilotermoak dira.

-Biriken bidez arnasten dute.

-Gehienak haragijaleak dira.

-Obiparoak dira, naiz eta suge batzuk obobiparoak diren eta barne-ernalketa dute.

ÑUA

Ugaztun lehortarrak dira. Belarjaleak dira eta Afrikan bizi dira. Bi talde daude:

-Ñu beltza

-Ñu urdina

OBIPAROAK

Arrautzetatik

jaiotzen diren

animaliak dira.

Adib.: hegaztiak,

narrastiak,

arrainak…

POIKILOTERMOAK

Gorputzaren tenperatura erregulatu edo

mantendu ezin duten animaliak dira. Adib.:

ERRINOZERONTEA

Ugaztun lehortarrak dira. Karendunen taldean dago eta belarjalea da.

SAURIOAK

KAMALEOIA MUSKERRA

Narrasti talde bat da. Talde honetan, honako narrastiak daude:

UGAZTUNAK GORPUTZA

-Lepoa eta belarriak dituzte.

-Gehienek buztana dute.

-Lau gorputz-adar dituzte.

-Gorputza ilez estalita dute.

-Ezpainak eta hortzak dituzte.

-Hainbat guruin dituzte.

FUNTZIOAK

-Homeotermoak dira.

-Biriken bidez arnasten dute.

-Era askotako elikadura

dute: haragijaleak,

belarjaleak…

-Barne ernalketa dute eta

bibiparoak dira.

Ezaugarri hauek

betetzen dituzten

animali lehortarrak dira:

TALDEAK

MONOTREMATUAK:

Obiparoak dira.

Mokoa eta hortzak

dituzte. Adib.:

ornitorrinkoa

MARTSUPIALAK:

Sabel-poltsan

garatzen dira.

Adib.: kangurua

KARENDUNAK:

Amaren sabelean

garatzen dira.

Adib.: katua

WALABIA

Ugaztun lehortar bat da, hain zuzen ere martsupiala.

Belarjalea da eta Australian bizi da.

YAK

Ugaztun lehortarrak dira, karendunen taldekoa. Belarjaleak dira eta Asian bizitzen dira.

ZELULANIZTUNAK

Animali bat edo beste zerbait

zelulanitza dela esatea, zelula bat

bainon gehiagoz osatuta dagoela eta

bakoitza gauza batean

espezializatuta dagoela esan nahi du.

EGILEAK June Arteaga

Uxue Aristu

Goizeder Cia