Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa...

68
Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki gi laŋgi gi Langue massalit, Livre 2 pour les écoles Première partie

Transcript of Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa...

Page 1: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Kanaa masarak

Kitab 2 madrasa tag

Caki gi ilaŋgi gi

Langue massalit, Livre 2 pour les écolesPremière partie

Page 2: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

2

Page 3: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Kanaa masarakKitab 2 madrasa tag

Caki gi ilaŋgi gi

Kitabta wi i ndi injaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama SIL Australia mbo World Relief Australia mbo ye.

SIL Tchad B.P. 4214

N’DjaménaRépublique du Tchad

2014

Page 4: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Langue : massalit, parlée dans la préfecture d’Assoungha à l’est du Tchad, et au Soudan, surtout dans l’Etat fédéral du Darfour occidental.

Traduction du titre : Langue massalit, Livre 2 pour les écoles, Première partie

Genre : matériel didactique

Language: Massalit, spoken in the Assoungha préfecture in Eastern Chad and in Sudan, mainly in the Federal State of West Darfur.

Translation of title: Massalit language, Book 2 for schools, Part One

Genre: didactic materials

lllustrations: Adam Dawud Hissen, Gamaraddin Mahamat Harun, Souleymane Abakar, Juma Adam Yaya, SIL International Illustrations

1eereédition reeviseee, 2014 : 2000 exemplaires Deuxieeme impression, 2016 : 1000 exemplairesFinancement de SIL Australia ae travers World Relief Australia© 2013, 2014 SIL Tchad

2

Page 5: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Kana ndaiŋaKitab gi kiminn Masaraa kanaa i iniŋa madrasam kobolok tur mo gâr nige wi i ni i. I kitab gi ilaŋgi gu kobolok as mo nod hâgudu kitab mbarlaŋa gu wo kobolok tur mo gâr enteye.

Hâgudu kitab i ini gu wo subum jo kaŋ gâr igeti. Jo mbi ir na wi i gâr geya noŋ ni ikariyaa lasira noŋ hâgudu gulasirann noŋ enti. Jo kaŋgalaŋa gim du âfandi gâr tenin kinaŋ hâgudu jabur geya enti.

Kitab i ini gi hâbuto senem ndâŋin nonodise wi i molo munduŋa. Ila i kori lok sefi lok uiraŋa lok karifi molok nuikasi wi i ye.

ForewordThis book is a postprimer designed for Massalit primary school children who are learning to read and write their mother tongue as part of a two-year programme in Grades 4 and 5.

Lessons are planned in sets of three, as classes are normally 3 times per week. Each week, the first two lessons consist of reading, discussion and writing exercises, while the third lesson is for creative writing and sometimes a listening story. The sequence of themes for the reading texts follows the cycle of the seasons.

Avant-ProposCe livre est un post-syllabaire destiné aux élèves massalit qui apprennent à lire et écrire leur langue maternelle pendant la 4e et la 5e année de l’école primaire, dans les écoles des camps de refugiés (ce qui correspond aux CE2 et CM1 dans les écoles tchadiennes).

Les leçons sont planifiées en unités de trois puisqu’elles sont normalement enseignées trois fois par semaine. Chaque semaine, les deux premières leçons comprennent la lecture, la discussion et des exercices d’écriture alors que la troisième est destinée à l’écriture créative et comprend souvent une histoire à écouter. La séquence des thèmes pour les textes de lecture suit le cycle des saisons de l’année.

3

Page 6: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Acknowledgements/Remerciements

Editors/Reedacteurs (Kitabko norgola wi ii): Eunice Kua, Abderazik Mahamat Ahmat, Juma Ibrahim Harun, Matar Mahamat Sileman, Gamaraddin Mahamat Harun, Ishak Kamis Mahamat, Angela Prinz

Illustrators/Illustrateurs (Surann nena wi ii): Adam Dawud Hissen, Gamaraddin Mahamat Harun, Souleymane Abakar, Juma Adam Yaya, SIL International Illustrations

Contributors/Auteurs (Lukkura katab nena wi i): Abderazik Mahamat Ahmat, Juma Ibrahim Harun, Matar Mahamat Sileman, Gamaraddin Mahamat Harun, Ishak Kamis Mahamat, Souleymane Abakar, Ibrahim Abdalkarim Mahamat, Louise McKone, Abakar Abdalkarim, FAPLG, Adam Abdalla Ismail, Harun Idriss Yakub, Ahmat Mahamat Harun, Hissen Adam Ahmat, Alhafiz Ibrahim Idriss, Mustafa Ahmat Hamat, Abdalla Idriss Baraka, Samiya Issa Adam, Darasalam Ishak Yusif, Kadije Abakar Mahamat, Sadiya Adam, Abdalla Tijani Abakar, Taha Ibrahim Arbab, Sileman Abdulaye Mahamat, Sileman Mahamat Abakar, Mahmud Fadul Zakaria, Abakar Yakub Ismail, Sale Abdal-Jalil

Thanks also to/Nous remercions eegalement (Ka tuu awun ambena wi i): Notre partenaire l’ONG CORD, les inspecteurs des écoles Abubakar Zakaria Mahamat et Mahamat Adam Umar, des repreeesentants des chefs du camp et des comités des parents d’élèves (APE/ABA)

4

Page 7: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1Musa

Amboro Musa amburiye. Baba mbo du Ibrahim uriye. Hâgudu da mbo du Fatime uriye.

Li iyarce mbeŋ amboro molo kâddunjar wi i Ahmat noŋ Juma noŋ ye. Sina gi du Yusif te.

Lusi mbeŋa amboro molo kâddunjar wi i Halime noŋ Mâriyam noŋ ye. Sina gi du Zara ye.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Musa ta da wo ŋga uriye?___________________2. Musa taŋa ti iyarce ŋgata yoŋ?________________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Baba no ŋga uriye? Da no ŋga uriye? 2. Li iyarce naŋa mbo lusi naŋa mbo ŋgata mbo ŋgata mbo ye?

5

Page 8: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann: 1) Ti iŋge landir jera

a A u U k K r R t T

__rko __aŋi

__âdiye __uinduk

__araŋgi __mara

__a __mura

6

Page 9: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

2) Sulo dorakara

raka

Dorona kanaa ŋundii ken:

a ka ru ar 1) _______ 2) _______3) _______

4) _______ 5) _______6) _______ra ta ku tar

3) Mirsi katab geya:

Ama mirsi mbeŋa ___________________

amburiye. Baba mbe taŋa mirsi

______________ uriye. Da mbe taŋa mirsi

______________ uriye.

7

ka ra

ra ka

Page 10: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 Mâriyam

Amboro Mâriyam amburiye. Ama Musa ta tu ye. Baba mbe Ibrahim te. Da mbe du Fatime ye. Ki iki mbe, da mbe ta da wo Kadije uriye. Hâgudu baba mbe ta da wo Hawa uriye. Uiwann mbeŋa du Abdalla noŋ Mustafa noŋ ye. Li iyarce mbeŋ Ahmat noŋ Juma noŋ Musa noŋ Yusif noŋ ye. Lusi mbeŋa du Halime noŋ Zara noŋ ye.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Mâriyam taŋ ki ikinn ŋgata ŋga mbo ye?________________________2. Mâriyam taŋ uiwann ŋgata ŋga mbo ye? ________________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ki iki na da na ta da wo ŋga uriye? 2. Uiwa na baba na ta baba wo ŋga uriye?

8

Page 11: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann: 1) Ti iŋge landir jera

o O i I m M n N l L

__birik __eri

__aama __ima

__bire __da 2) Dorona kanaa ŋundii ken:

a ka ki ku 1) _______ 4) _______

ma ta ra la 2) _______ 5) _______

na i u ko 3) _______ 6) _______

9

ibire

Page 12: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 3 Jabur geya: Mirsi ka toŋo na ni iŋ

10

Page 13: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 4 Musa mbo d i ir i mbo

Leile tu, Fatime leru nucun nnuŋ di iru ciŋge sam tayin, di iri i iya tirnen, Musa wo muturakko nnui, “Di iru rucaŋ!” tirnen, turcaŋa. Di iri gi du kuiri tiyen, Musa wo kâdinno timina. In ken Musa wo koy kuiri tiyen, ti du Fatime wo rucaŋ le târiŋa.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Fatime ŋgur taye? ________________________2. Fatime Musa wo ŋgo ti irnaŋa?________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ki ŋgo ken saa kul keiri? 2. Musa tena-gi kalla yoŋ? Kalla yandan, ŋgo tenteyere?

11

Page 14: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann: 1) Ti iŋge landir jera

e E s S ŋ Ŋ d D y Y nd Nd

__i i __reŋgi

__âwre __ây

__i iri a__abala

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

da ka ma sa 1) _______ 4) _______

i ki ndi la 2) _______ 5) _______

e re ri ŋa 3) _______ 6) _______

do ra ye na

12

Page 15: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 5 Musa mbo dakala mbo

Sene tu Musata fârik mo inde-de, de dakalo tunnana. Musa dakalo tucuŋteyekan, buito kul taka. Ko dakalo ti ibina, ti iŋgi du guire nira lo nnari tara. Musa buita mbo toddore-de, buita ta tintiŋa. Tintiŋa-gim, dakalo fasiŋ buito rac! le târiŋa.

De ti iŋgi gi Musa wo rayo-de, jonnu lisiŋ nondoŋon ânnu dole tila! Musa du fi tuiirenden, de le taka-kodo, Musa kurnaŋ kâriŋ taka.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Musa ŋgâru kul dakalam taka? _______________2. Musa wo de ŋgo tendena? __________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Musa ŋgo ru buito kul dakalam taka? 2. Musa dakalo ti ibina-gu, de ŋgo ru tara?

13

Page 16: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

G ulasirann: 1) Ti iŋge landir jera

ui Ui w W b B g G nn Nn

__asi

__ere

__se __aŋgaŋ

__uguru __âtu

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

i ka na gi 1) _______ 4) _______

a wa ga nna 2) _______ 5) _______

bi ra re si 3) _______ 6) _______

ba be sa ui

14

Page 17: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 6 Jabur geya: Malta

15

Page 18: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 7 Wasi taŋu tinne

Leile tu kala Asta suig mo ko tareg, kima ta kibirit mbo sari-de, wasu taŋu ti inibina. Kima tu kuide tinden, ka kar lay i indiŋara. Mamunta tinnana. Asta wo indila

tara. Kimo tinnanden, ŋonnin tela. Astata kiminn mbo

wasarŋa tiyen, away ru inde-de, ka gember nar Asta wo taŋu nda edela toŋonnina.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Ŋgo ken wasi turnaŋa?_____________________ 2. Wasi ŋgâru tinnana?________________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ŋgo ken wasu adal migeti?2. Kibiritko markan, ŋgo mentiyoŋ?

16

Page 19: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann: 1) Ti iŋge landir jera

â Ai i i Ii ei Ei ŋg Ŋg c C f F

__eke

__i ilta

t__rii __nje

si iŋg__ mo__e

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

a ca ŋa la 1) _______ 4) _______

fai kâ ki nna 2) _______ 5) _______

ku mu sa ru 3) _______ 6) _______

ka ŋe ge ŋgi

17

Page 20: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 8 Kiminn arkoo mbo isari

Musa mbo Maiiriyam mbo kori hâbuto kooy oima inda-gim, kusaŋko arko tara.

Si iŋgee kâddur toron, wasu ena, arko du dole lo

wasi ta dâyko sero tuicucin, i du nnari arkoo wo i ibin, kiminn kâddur de i idirana.

Arkoo wo ki ibisin, nnefefer ludan, “Wi ii dee mi iniŋa ye” ru ninjikari iger-kunuŋ, Maiiriyam du koku nnamu koŋkoŋ mo loyn kul tanara. Tanara, arkoo wo fetta i iniŋa kooy ludan koŋkoŋ mo loyn kon, aŋgo loyn nâsiŋ njuir injiŋana.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Musa mbo Mâriyam mbo ŋgo ken arko i ibina?______________________ 2. Mâriyam toŋo ko ŋgâru kul tara? ______________

18

Page 21: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Wasu gani ŋgondam migeti? 2. Mirsi arkoo ni iŋa ŋgata ŋgata yoŋ?

Gulasirann: 1) Ti iŋge landir jera

oi Oi mb Mb j J nj Nj h H z Z ch Ch

__ergi

__akala

__ille __ette

a__ukula __irarta

2) Dorona kanaa ŋundii ken:

nja ka ja mba 1) _______ 4) _______

ha la jo ŋe 2) _______ 5) _______

su wa ga ra 3) _______ 6) _______

19

Page 22: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 9 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

DumbariSene tu, arko kumba kar dar Jinene wo toidila. Hâkuma dawo tigen, arko ti isinden, tento koy tosenden, asee tinnanin ajab ru tinda-gu, kaŋgi tu Dumbari arko nenjebe, ti hâkumam kar, hâkumo “Ama arko gu wo nunduraŋ anjebenti. Bero tesko âmbi-ken, aka si iŋgee ane aŋana, hâgudu muturak mbe eleleŋ aliŋgi to nene ilu awula, anjeben” tirnen, hâkuma bero ron tuinna.

Bero nucun si iŋgee taŋ laŋan, muturak ta cukaŋgi ilu tuirana, arko ganu kooy turnaŋa. Ti tiyen, arko du tuircin, hâkuma du ti irimbil ta mbo tuircin, Jinenewo le dahawo kaiimilko waka. Dumbari gi kusul muturak to di iŋgam tendena, arko darko le ti iŋ ko dar tum tusura, le wâlandira.

2) Jabur geya: Kana a wasi taŋa

20

Page 23: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 10 Ano ornoŋ ta

Leile tu nnori tuika, ka hille taŋ kooy ti iran nnorim waka. Ornoŋ hille ta koy turnaŋa waka-kunuŋ, nnori unnnna tuika-kunuŋ, ornoŋ ka taŋa le nuiirkan hillem kar iyaŋata wo “Maka, ka wo kooy wayana. Ama de riŋ are” ru tindila.

Iyaŋata du kooy loiru inde-de, ka i iniŋa kooy wara, ornoŋ ano taminayeka, kirama ken ela.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Ka hille taŋa kooy ŋgur waka? _______________2. Ornoŋ kar iyaŋata wo ŋgo ru tindila? ______________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ornoŋ ŋgâri tena ano tamina? 2. Ornoŋ ta ano gi ŋgo ru bi iye ye?

21

Page 24: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann: 1) Ti iŋge nenneŋesira

hille iyaŋa leile nuirkan

1) __ __ __ __ __ 2) __ __ __ __ __

3) __ __ __ __ 4) __ __ __ __ __ __

2) Nintika landir jera 1 2 3 4 5

* * * __ * * __ * __* __ * * * * __ * * * * * __* * * * * __ * * * __ * * __

22

Page 25: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 1 Kima ano name

Kima tu malta kul suro koku tinda-gu, guwad taŋayna, “Ka wo ano andaminte” ru kurnaŋu ororo ken “Ŋâwre kar

maltam taya! Kare!” tirnen, ka wara. Kima gi cen “In de de araye” tirnen, ka le wâlana.

Hâgudu mbarlaŋo koy ororo ken “Ŋâwre kar maltam taya! Kare!” tirnen, ka wara. Hâkkoy cen “In de de araye” tirnen, ka ndâsirnu le wâlana.

Malta mbo sey tinda-gu, ŋâwre kar maltam taya. Hâkkoy kurnaŋ ororo ken “Ŋâwre kar maltam taya! Kare!” tirnen, ka du ano tame ru warnden, ŋâwre du malta yan le taka.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kima gi jo ŋganna ano tamina? _____________

23

Page 26: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

2. Ororo kaŋgalaŋo tena-gu, ka ŋgo ru warnde?______________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Suro gakan, ŋgâri ge? 2. Ano lama gi ŋgo ru bi iye ye?

Gulasirann: 1) Ti iŋge nenneŋesira

ŋâwre malta tirnen ororo

1) __ __ __ __ __ 2) __ __ __ __ __ 3) __ __ __ __ __ __ 4) __ __ __ __ __

2) Nintika landir jera 5 6 7 8 9 10

* * * * *

__ * * * * * * * * * *

__ * * * * * * * *

__

* * * * * * *

__ * * * * *

__ * * * * **

__

* * * * * *

__ * * * * * * * * *

__ * * * * * * *

__

24

Page 27: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 2 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

Luk mbo âwuye mbo Leile tu kusaŋko âwuye hillem fari ruicu tiye-gu, luk taŋi ta tu gi molo tu gim taye-gu i idirana. Aiwuye ŋgo tire, “Wa Abu Kaltuma! Ŋgur lo gareyoŋ?” tirnen, “Taŋi mbe tu gi molo kar tu gim agiye” tirnen, “Maŋ ka haggar ge. Hassa gara, nasari kaŋ in guiranin mbel-ken gan.”

Abu Kaltuma du ŋgo tire, “Maŋ wâci ndiye-ken sabur ken amboro in ru andaŋaŋndiye. Hâgudu ama buirti gu maŋ gartiyeka awosi-ken arndiyeye. Hâgudu toŋo mi inim ko muicoo mbeŋa âwuyo buirtim raku are aiirnaŋan nasa ye i irnaŋndiye. In ko kaŋ ye” tirnen tela taka.

Ni ikariyaa:1. Abu Kaltuma nasari ŋganna tuirana? 2. Ŋga kurnaŋ nasari kaŋ tuiranti?

2) Jabur geya: Nasari kaŋ

25

Page 28: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 3 Gârira Halime ta

Halime kârirnu subbo data ta mbo tusi taŋa mbo nda tukkurna. “Ama gindiken toibta as âmbiya ru airirna. Toib tu rayŋgu, tu aiibunatu, tu furŋgu, tu ji iso” in ti irnaŋa.

Kiminn du “Ama ji isag awulti. Ama rayŋgig awulti. Ama furŋgig awulti” in riya wandaŋina. Ti du “Ama ârirnin, ki ŋgo ru kenderetiyoŋ?” tirnen cen ela.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Halime ŋgo ru târirna?______________________ 2.Toibta ŋgonda ye?______________________ Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : Maŋ ŋgo ŋgo ru gârirna?

26

Page 29: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann: 1) Kanaa kuiiyenda wi i wo nday:

rayŋgi furŋgi ji isa aibunati duiŋgi kuŋgi

a) Waraga ti ______ ye.b) Chaye tu ________ ye, tu du _______ ye. c) Gani ______ ye.d) Kusaŋ leil ______ ye.e) Kedeŋgi kuide ______ mbo _________mbo tenegiye.

2) Nintika landir jera 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

* * __ * * * * __ * * * * * * * *

__

* * * * * __ * * * * * * * * * *

__ * * * * **

__

* * * * * * *

__ * * * __ * __

27

Page 30: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 4 Munjukula mbo kiminn mbo

Leile tu munjukula mbo kiminn mbo aiyŋge ti iliŋe mbo seiy inda-gu, kiminn “Ayo si ikal, hay aye tâjiŋa!” in i irnaŋa. In i irnaŋa-gu, munjukula ŋgo tire, “Wa kiminn mbeŋ, aye ili yaŋ” in ti irnaŋa. In ti irnaŋa-gu, kima tu ŋgo tire, “Ki iki ayo ti ikala. Danno ji ise menti” in ti irnaŋa. In ti irnaŋa-gu, munjukula dole koniŋ, si i in seiynu ŋgo tire, “Wa kiminn mbeŋ, aye tu koy ili yaŋga!” ti irnaŋa cen ela.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kiminn ŋgâru i ikala? ____________________ 2. Munjukula du ŋgo ti irnaŋa? _________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : Aye mbo kiminn ŋgârii ke isariyoŋ?

28

Page 31: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Kanaa kuiiyenda wi i wo nday:munjukula kima danna kamba muico

a) Ki iki ti _____________ye.b) Uiwa ti ________ ye.c) Ama _________ ye.d) Da ti ______ ye.e) Baba ti ______ ye.

aye âyŋge kiye

__________ _________ ________2) Nintika taŋ mirsi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

as __ aya __ uituk __ti ile __ iti __ âday __kaŋ __ tur __ as __mbara __ mâri __ ti ile __

29

Page 32: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 5 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

Madrasa m g i ik eya gi ndaŋ-ndaŋ te Leile tu, Mâriyam ta da ŋgo tire, “Aimin kala Asta kar amboro ki iji andikan, hâgudu mboro koy ndikanti. Madrasam âmin gateyande” tirnen, Mâriyam du “Ama madrasam ate gi ndaŋ-ndaŋ te, âfandi mi ini hâbuto ŋundi âmbunji. Akindan awosiŋndiye” tirnen, da ta du “Kala na gi ki iji jek kalla tike. Gaka ndarkindan kallo ndikanto rakindiye” tirnen, Mâriyam ti du “Ki iji koy kalla ye, yagu madrasa ndaŋ-ndaŋ te” tirnen kuire inda-gu, kala ta tara.

Kala Asta ti du “Mâriyam, kana maŋ ra gi gani ta ye, ama koy aŋonnina. Madrasam gaka garen-kodo, ki iji nnerem mbikanti” ti irnaŋa.

Ni ikariyaa:1. Kala Asta ŋgâri ta jam Mâriyam ni im tarteyoŋ?2. Ŋgo ru madrasam kuŋuno koy ki iketeyoŋ?

2) Jabur geya: Ninnde gu genteye

30

Page 33: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 6 Ŋonna a kima taŋ

Kima tu baba ta binu ŋundu nda tena. Ŋonno tinda-gu, hâgudu ti iyar ta dar saba lo bini noŋ berjeŋ noŋ nda tanara. Ni iyembo ŋonnin laimin, jonnu cir! ken “Ama nanna kuiiyende” ri inaŋ tondorŋola. Gikawa taŋa Ndoro uruŋayiye.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Baba kimo ŋgâru nda tena?__________________ 2. Ti iyar ta ŋgârii nda tanara? __________________

31

Page 34: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ŋgâri tuikan ŋonninti?2. Ŋgo ru waldamann mirsi tuu urduri?

Gulasirann1) Ti iŋge nenneŋesira

a e i o u

ŋundiŋundu

ŋonnaŋonno

1) __ __ __ __ 2) __ __ __ __ 3) __ __ __ __ 4) __ __ __ __

2) Sulo doraMasal: ŋonnin

___________

___________

______________

32

ŋo nnin

hâ gu du

to

gi ka wa

ndor ŋo la

Page 35: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 7 Ŋuir a a kima taŋ

Kima tu baba ta râdiyo ne, nneremko tandare-ken âji tâjin, baba to ti irkarna, “Aiji

ŋgârii taŋ tândajiyoŋ?” tirnen, baba ta du “Kâli ni iŋ taiindajiye” tirnen tinaŋa-kunuŋ “Ama koy raidiyem aya, kara mbo ândajiŋ” ru râdiyo lutturaŋ “Aci” ru ke, kuijo mbo dil kesin kooy fuiikutan tela.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kima baba to ŋgo ru ti irkarna?_________________ 2. Kima ŋgo kesin râdiyo tuibukutana?______________________ Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ŋgo enin râdiye tânnikoŋ? 2. Râdiye mbo ŋgâru mine?

33

Page 36: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Kanaa ti iŋgi a mbo â mbo nene gu lukkura molok ki indiŋara gani i inim katab ken:

a â

Kanaa wi i guimma kuimman:

lamin lâmin tarmina târmina

2) Sulo dora tinaŋa

34

ti

di ye

ti ir kar na

fui ku tan

na ŋa

___________

___________

___________

Page 37: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 1 8 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

Aindurtu dawu geya Musa ti leile tu waldama ta mbo isarigiyeka i inim taye-gu, nnari-de taka.

Nnari taye-gu, jonni dala mbo cuikul cullo tuiidaŋa yagu tuirannde. Taka, waldama ta mbo sari-de usa. Kus i inim taka-gim, tuiran-kede, larniŋ tuŋuna.

Subbo tam jonni ni iyembo tiyen tuirana, ti iyar ta Ahmat gi si ikal, gani cullo tuiidaŋa gu sabuna mbo tukana.

Hâgudu tu ta Halime gi saa salni kârow-kârowa nar aŋgo mbo nuiigurtaŋ, “Jonnu lun!” tirnen tuluna, ruse tinde-de, njindi ti ile ta caku tula. “Ndor” tirnen tondora, nnagati i irnaŋ nenenda mbo kucuŋ-kodo tiro ndil ŋgo tire, “Hâgu la, âbi du oynan, i irnaŋ du tenan, in ko de toimmi” ru tindila.

Ni ikariyaa:1. Musa ŋgo ken cullo tuiidaŋa?2. Ŋun ŋun subbo tuirana kalla yoŋ?3. Ti iyar mbo tu mbo ŋgâru nda ena?

2) Jabur geya: Kana ŋonnaa taŋ

35

Page 38: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 19Iinje ambunurana

Leile tu ama noŋ li iyar mbe noŋ lu mbe noŋ hâgudu kiminn tuu noŋ ki iki mbe ni im mayi-gu, taŋi kâni dol lo malfinig, i inje disartim tinde-de mara.

Kâriŋ ti iŋara-kunuŋ, kiminn kooy ambel wâriŋa, in de i inje wâw-wâw! tirnen, ama du “Haiiya haiiya” ru, koroo mbo yoiiw-yoiiw! age-de, nene kar turaŋgala le aka.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kiminn ŋgur kayi-de i injo warka?_______________2. Iinje ta nene kar ŋgo tena?___________________ Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Kinta wo ŋgâri kundunurana?2. Iinjo ka ŋgo ru rubbu igegiye?

36

Page 39: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Hâbuto kâddur na wi i wo ti ilo ken:

Kâddur Ti ilekiminn kima

li iyarcelusitaŋ

i injarkoroo

2) Sulo dora

37

a mbu nu ra na

mal fi nig

tu ra ŋga la

___________

___________

___________

Page 40: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 20 Di iri a nd unurana

Sene tu baba mbe di iru kâddu ne gittu ken tela waram ninda gu “Gaka gula na!” tirnen, ko di iru âŋgaya-gu nuiburaŋ guire ru buiik-buiikta ri inaŋ aindurcuŋa le âriŋa! Aindurci-de sel baba tindam ara.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kima gi ta baba ŋgo ti irnaŋa?__________________2. Di iri guire ru ŋgo tena?__________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Maŋ malta waram ko kul geiroŋ?Ŋgârii? 2. Di iri buik-buikta niro ji ikaloŋ? Ŋgannam?

38

Page 41: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Hâbuto ti ile gu wo kâddur ken:

Ti ile Kaiddurkaŋgi kababadi irisi i

kitab kitabtagalamkaraskunnoarko

2) Sulo dora

39

a ndu nu ra na

nui bu raŋ

â ndur cu ŋa

___________

___________

___________

Page 42: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 1 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

Decira buirti taŋLeile tu, Mâriyam mbo Musa mbo hille i ini molo ti iŋar hille kala i ini ni i gim ko salam enteyaka, buirtim sari-kodo, kala i ini ni im munje ware-gu, ka tuu tuiik-tuiikko nnuŋu rayo kar inta lafin-kodo waidara.

Mâriyamta kâriŋ wara-gu, tuiik-tuiikko nuraye ni ig kallo de turnaŋa. Yagu dummo nunnuŋa gi ândurtu tuiidaŋa, fariŋ kâddur i iŋara. Aindurtu nuiidaŋa gu lamin buirti molo nnelle unduŋa, ka tuu koy wara, wârŋiren, kala i ini kinaŋ tara-gu ŋgo tire, “Kare, tuiik-tuiikko buirtim molo mindisi” tirnen indisa-kodo, kaŋgi tu aiindurtu jonnim nudaŋa gu ti ikala.

Ti ikala-gim, ŋgo ti irnaŋa, “Maiiriyam, maŋ fariŋ kaŋgi taŋa lukunnaŋan. Fariŋ ka tuu ni iŋa wajo i inibi. Maŋ gaka nnagati mbo saa salni mbo gula naren, kaŋgi gu jonni to mukana mucuŋ” ti irnaŋa. Ni ikariyaa:1. Kala i ini ŋgo ru “Fariŋ lukunnaŋan” ti irniŋoŋ? 2. Fariŋ kaŋgi taŋa lukunnaŋan, ŋgo gentiyoŋ?

2) Jabur geya: Hâbuto nd unurana

40

Page 43: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 2 Aiji koro o luka ni i

Saa korom loyna-kodo Saa korom loyna-kodo

Sabuna mbo lukana-kodo Sabuna mbo lukana-kodo

Ji ir! ji ir! gena-kodo Ji ir! Ji ir! gena-kodo

Ha si ikal i ŋgo omonne * Ha si ikal i ŋgo omonneMi gi ye minndegiye * Mi gi ye minndegiyeMi gi ye minndegiye * Mi gi ye minndegiye

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Koroo ŋgâri mbo luketi?_____________________ 2. Lukanan, koroo ŋgonda uiti?__________________ Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1.Ŋgannam koroo muketi? 2.Ŋgâri ta jam koroo sabuna mbo muketi?

41

Page 44: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Kanaa kuiiyenda wi i wo nday:

sa saa sam koro koroo

a) Kala Asta _________ taka.b) Karifi tuikan, ________ teiri.c) Sam ko _________ nar maŋe.d) Ama ______ mbara ane.e) ______ mbe gi sina ye.

2) Sulo nenneŋesira

giraye

sabuna

lukana

omonne

42

gi ra ye

Page 45: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 3 Zenaba mbo ai i fu r furaŋgi mbo

Leile tu Zenaba aiifurfuraŋgu ki ibin ninjari tinde-de, baba ta juwafa nar da to “Juwafa lukana nnui-ken tinnante” ru tuinna.

Da ta du juwafo lukan Zenaba wo tuinna. Ti du âfurfuraŋgu tinjikari-kunuŋ koroo tukan-kede juwafa tinnana. Aifurfuraŋgi ti bi iye lo, Zenaba wo kano tobotoŋa. Tobotoŋa, dawo nda ken ajab ri inaŋ ela.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Zenaba ŋgâru ninjikari tinde-de, baba ta tara?______________________ 2. Zenaba koroo tukan-kede juwafa tinnana, ŋgâri nda tuika? ______________________ Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Zenaba ta da ŋgo ru juwafa tukana?2. Ma nnesin-kede ŋgo genti?

43

Page 46: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Kanaa kuiiyenda wi i wo nday:

uinna tuinna kuinna ânna muinna

a) Baba ta kimo juwafo _________ .b) Ama li iyar mbo galamko ________ .c) Aifandi mi ini karasta tinnden _________.d) Ki Zenaba wo sabuno tinnden ______ ?e) Kiminn moŋgeta nar ki iki i inu ______ .

2) Sulo nenneŋesira

Zenaba

juwafa

tinnanti

tobotoŋa

aifurfuraŋgi

44

Ze na ba

Page 47: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 4 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

Luk a gi waj o t aiŋgaci Leile tu, Musa Dawud ni im taka, Dawud mbo wardu nar hâbuto suiirann ke sari inder-kunuŋ “Madaldim maka, moŋgeta minnana marni” ru waka.

Musa moŋgo nomonno kallo in tarka-kunuŋ “Ama moŋge mbo annanti!” tirnen, Dawud du “Lala, hassa sabur ken! Sam ma-ken, koroo lukana, moŋgo koy lukana-kodo nnan,” tirnen, Musa du “Lala, ama hassa de annanti, maŋ ŋgo ru i iya riyayoŋ?” ti irnaŋa.

Dawud du “Moŋgo inde raka-kunuŋ nnanndiye. Moŋgeta i koy i irnaŋ ene. Anniŋ alu ko gani bi iyem nnuŋ kar hâgudu moŋgetam koy unnugusi. Hâgudu gani koy i irnaŋ tene. Hâgudu koroo koy jarir-kunuŋ wardu gulter-kunuŋ kar lukan-kede nnanan, wi i kooy kuinnim kaŋgu wajo nda ige.”

Ni ikariyaa:1. Musata Dawud mbo ŋgâri ke isariye? 2. Dawud Musawo ŋgo ru tindiloŋ?3. Anniŋ ŋgo ru bi iyeyoŋ?

2) Jabur geya: Kana a nadafa taŋ

45

Page 48: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 5 K ima kara nnuguru nosenda

Leile tu kima karo da ta “Nnuguru giriya kosiŋ” tirnen, “Haywa” ru kuiide lay soiigu kul nnuguru nâsiŋndo duirti kâddi mbo jo kaŋ tirina. Hâgudu su du suto nandam tuirana.

In ken da ta kar nnuguru si ikal leru tuinna. Leri du i iya tirnen, ajab ri inaŋ “Kima mbe kambo ti ibinndiye” ru ajab ri inaŋ tela.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kimo da ta ŋgo ti irnaŋa?______________________2. Nnuguru jo ŋganna tirina?_____________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Nnuguru ŋgo ken irinan kalla tuiti?2. Ŋgo ken kima duiri geya kallo tosiŋtiyoŋ?

46

Page 49: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Kanaa kuiiyenda wi i wo nday:

ŋga ŋganna ŋgur ŋgo ŋgâri

a) ________ ta jam nnnuguru ige? b) ______ lok gareyoŋ?c) Kima gi _________ ti irnaŋa?d) Jo ______ nnuguru girina?e) Baba na ________ uriye?

2) Sulo nenneŋesira

nâsiŋndo

nnuguru

tirina

ti ibinndiye

47

nâ siŋ ndo

Page 50: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 6 Kima kara ŋ g âsisin telenja

Sene tu, wânjii taŋ as na ni iŋa toron mondorona. Nâŋgasi wi i kooy nondoron ŋgâsi ŋgâsi ken melenja. Melenja-

kunuŋ, asee niriŋa wi i kokor nda marcana. Marcana, kokor nnan onodnde. Iya mi ini

ta kalawa molo kar i ikala-kunuŋ, “Asee wi i ŋgur kanaŋa?” irnen, mi du “Mâŋgasina” mirnen ela. Ŋun subbo sogoyam kokor utturaŋteyek ko asee rak ajab ri inaŋ ela.

Ni ikariya a giraye molo : 1. Wânjii ŋganna odorona?____________________ 2. Asee niriŋa wi i wo ŋgo ena?__________________Ni ikariya a ndaiyŋasira taŋ : 1. Hâgu ka soiigu ŋgairim wâŋgasiyoŋ? 2. Kima asee tarcanag kalla yoŋ?48

Page 51: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Kanaa kuiyenda wi i wo nday:

ŋgannam ŋganna ŋgâru ŋgur ŋgo ru

a) Wâkit ________ larne? b) Kala kokor ________ tene?c) Kalata _________ ko wara?d) _________ kusaŋ karneyoŋ?e) Kokor ______ urake?

2) Kanaa ti iŋgi ŋ mbo ŋg mbo nene gu lukkura molok ki indiŋara gani i inim katab keni:

ŋ ŋg

49

Page 52: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 7 1) Aifandi gâr tenin kinaŋi:

Mâriyam ki iki to awun tenaMâriyam ti ki iki to ti ikal taka-gu, ki iki ta ti tumannnden, fi tinde-de taka. Fi tinde-de ko ti irkarna “Ki iki, ŋgâri ndena fi jiyayoŋ?” tirnen, ti du “Andumannenden fi ande” in ru tindila. “Maŋ hassa ŋgo yoŋ?” tirnen, ki iki ta du “Hassa boko andumanne yagu nduii lirra andire” ti irnaŋa.

Ti du “Maŋ hassa saŋan hâbuto genndiye. Boko nunarig, ama awun mbenti” ru taŋi tam kuiide lay, dole gorte-gorte torgortona wi i kooy njuir, rogol, filayo, sule ti iŋar siramu koy filan, mamunta nda lukan ndâjiŋ, binije lukan ndâjiŋ tela, uburuŋa nda lamin kooy nontoŋgol kuide nday tunduŋa. Hâgudu nnuguru tirina, ki iki ta mbo innana. In kenu, ki iki ta ti ni iyembo ŋonnin atine to ni iyembo assu ti irnaŋa.

Ni ikariyaa:1. Mâriyam ta ki iki ŋgâri tenoŋ? 2. Mâriyam ŋgâru ken ki iki to awun tenoŋ? 3. Maŋ kaŋgi kâddi nuiko ŋgo ken awun gentiyoŋ?

2) Jabur geya: Kidime toŋo na

50

Page 53: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 8 Makatar malta ni i

Jaman mo leri mbo si i mbo i inje mbo makatar mo wayin, lerig ti irimbil ta neno kaffu ken gani tam tunnuŋa. Hâgu si i gi njiŋanta kaffu ten-kede tunnuŋa. Iinje gi du njiŋanta tuinna, tuu nda walandir-kede, gani uiisurtem waka.

Leri ti nnuŋ fek koy tirnde. Si i gi du suir le târiŋa. Ti irimbil ta nene gi du i inje gu njiŋanta taŋa nda talan-kede tayin, i inje gi kâriŋ tuircuŋa.

In ken ili molok, leri ti kaffu nena lo, ti irimbil tare-ken tinnarinde. Si i gi du kaffu

51

Page 54: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

nennda lo, ti irimbil taren ti ikalan tinnari. Iinje gi du njiŋanta nda walandirnda lo, ti irimbil tare-ken nnari tuirci.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Leri mbo si i mbo i inje mbo ŋgur waka? ___________ 2. Si i ŋgo ru ti irimbil tare-ken tinnariyoŋ?______________________ Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Makatarko ŋgur gakoŋ? 2. Ti irimbil tare-ken, maŋ ŋgo gentiyoŋ?

Gulasira:1. Kanaa i iya nira wi i katab ken:a) Si i gi kaffu tena? Lala, kaffu ten nde b) Njiŋanta nda talandira? Lala, nda ______________c) Leri gi tinnariyoŋ? Lala,______________d) Ti irimbil ta nene sui ti ikala? Lala, ______________e) Leri gi târiŋa? Lala, ______________

52

Page 55: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 2 9 Musa kana a buirti taŋ tena

Leile tu, Musa madrasam ko tare-gu, ti nnari-de karu, buirti kâddi ka mbo ti irimbilta mbo kooy de iye-gu, kâriŋ taraŋi-gu, ti irimbil kâddi taren, i idirana.

Ti celcelo de ti irimbilko uji ketel taraŋa. Taraŋa-gu, ti irimbil du jo taŋam munje de karu, nene farmalko ki ibin tunusula. Ti irimbil ta nene nusul-kodo kuran “Kimo âbaŋin ana” ru ni ikin ni iyembo ajab ti irnaŋa.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Musa madrasa molok tare-gu, buirti kâddi gu ŋgo ken tetela? ______________________ 2. Ti irimbil ta nene ŋgo tena? ___________________

53

Page 56: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ti irimbil ta nene, ti irimbilko saŋ tunusulndan, ŋgo tenti?2. Buirtu ŋgo ke meteretiyoŋ?

Gulasirann1. Kanaa i iya nira wi i katab ken: a) Musa tusula? Lala, tusul nde b) Ti irimbil tâbaŋina? Lala, ______________c) Ka târii inne? Lala, ______________d) Musa turana? Lala, ______________

2) Ti iŋge nenneŋesirakâddi kâriŋ ki ibin ni iyembo

1) __ __ __ __ __ 2) __ __ __ __ __

3) __ __ __ __ __ 4) __ __ __ __ __ __

54

Page 57: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 30 Jabur geya: Kana a makatar t aŋ

55

Page 58: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 31 Kan a a guro taŋ

Sene tu sefim ka guro waka, ama du kima lo suro ko andiy-kunuŋ malta sawuye tiyen, “Anaŋa sa andaŋan” ru ko sa ndaŋo anda-gu, ka guro na karen kumam yon lann huiy! ena, fi ir ken kuma molo suir wâriŋa.

Ka tuu laŋgu ti ilo nendenneŋ kul rayo cumo, ama tinda do wanaren, âkala-kunuŋ malta le wac! in kâriŋ ko kotu ndab! in ki ibin awula. Kaŋgi tu koy nnari tara-kunuŋ, ti koy ŋgic! in ki ibin “Ama awula” tirnen, gulto mena.

Ka du kar “Kima gi ta ye, tulte” irnen tela awula.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Ka guro na kumam yon ŋgo ena?______________

56

Page 59: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

2. Kima gi laŋgu ŋgo tena? __________________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Ka guro ŋgârii kul i ike?2. Ka guro lo ŋgârii kul eiri?

Gulasirann1) Kanaa “aw” nene wi i katab ken:a) Hâbi gu gula? He, awula b) Laŋgu gose? He, ___________c) Mukulo gosiŋa? He, ______________d) Kitabko gula? Lala, ___________e) Laŋgu juma gosiŋa? Lala, ___________

2) Ndeteŋa katab ken:

gulusa nnariyaAma awulaMaŋ __________Ti __________Mi __________Ki __________I __________

Ama âriŋaMaŋ __________Ti __________Mi __________Ki __________I __________

57

Page 60: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 32 Kana a moro taŋ

Kaŋgi kamba sene tu morom ko kumam yon meskeju luiy mukulam tuluna.

Haigudu kiye taye-gu, aiidiŋgije raku rayin aiidiŋgi to kimo ti ibina. Ti ibina-gim, baba ta mbo da ta mbo kusul kelenn! in eser-de, mukulam cerem! in tuluna.

Baba ta mutarakta sikitaŋ aiidiŋgije waldamann taŋa tu tu in tuiinna, karu welet! in malaŋu urcen, kaŋgi gi ŋgo tire, “Hay! Ama kiminn sawije ane, ambuyan!” tirnen ela taka.

Ni ikariyaa giraye molo : 1. Kaŋgi morom ko ŋgârii tarka? _______________2. Aidiŋgije kaŋgu ŋgo ena? _______________58

Page 61: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Maŋ morom ko ŋgâru nara? 2. Aidiŋgije ka urce-gu nasa ye sul nasa yande?

Gulasirann1) Ndeteŋa katab ken:

gi iba yosaAma aiybinaMaŋ __________Ti __________Mi __________Ki __________I __________

Ama ayonaMaŋ __________Ti __________Mi __________Ki __________I __________

2) Sulo dora

59

mu tu rak

mu ku lam

wal da mann

___________

___________

___________

ta

Page 62: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 3 3 Jabur geya: Ninnde gu genteye

60

Page 63: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 3 4 Njeba majirin taŋ

Aimin leile kamis jo 3 aye 1 sene 2013 Baba mbe Ibrahim Abdalla,

Amboro ni iyembo andumannen, giraye ke ande. Fâki mbe mbo majirinta gei minda wi i mbo kooy de kallaa me. Yagu ama kinta his ki inu aynaŋ-kede kâddur de ane. Ki ijiraŋu koy ni iyembo ane. Subu nare-gim, fâki mbe “Mbenjebenti” tire, andenjebenan du aka kambarkin. Da mbe ta mbo li iyarce mbeŋ mbo lusi mbeŋ mbo salam kâddu ârnaŋa. Mula afud ambenin, kalla mbo de mi idiran. Assu.

Ama kima na Juma Ibrahim Abdalla. Ni i k ariyaa giraye molo : 1. Kima ŋgâri ke tindaye?_____________________ 2. Ŋgannam fâki ta tenjebentiyoŋ?_______________

61

Page 64: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : 1. Njebaa wi i ŋgata lo ŋgata wo nda ige?2. Maŋ njeba aŋgit gena? Ŋga wo nda genoŋ?

Gulasirann1) Sulo dora

2) Kanaa niriŋa wi i katab ken:a) Amboro Mula afud andenb) Mboro Mula afud ___________c) Tiro Mula afud ___________d) Minta Mula afud ___________e) Kinta Mula afud ___________f) Inta Mula afud ___________

amben kenden ten nden ten

62

mbe nje ben ti

nan

a ndu ma

a nde nje be

___________

___________

___________

nne

Page 65: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Giraye 3 5 Njeba kima taŋ

Aimin leile talata jo 15 aye 1 sene 2013 Akuy mbe Nura Ahmat,

Amboro ni iyembo andumannen, giraye ke ande. Ama mboro jek mbândayi, abiyan tanu koy anende. Jime nare-gim, eleleŋ de a-ken, musa muŋun-ken, subbo andenjebenin arti. Baba na ta da na ta mbo lusi naŋ mbo li iyarce naŋ mbo salam kâddu ken. Assu.

Ama gikawa na Mâriyam Ibrahim. Ni ikariyaa giraye molo : 1. Njeba gu ŋga lo ŋga wo nda tena? _____________________ 2. Leile ŋgara gim ki ijiraŋu tati? _______________Ni ikariyaa ndaiyŋasira taŋ : Ka ŋgo ru njeba igegiye?

63

Page 66: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

Gulasirann1) Lasa katab ken:a) Ndumannoŋ? He, ___________b) Kundumannoŋ? He, ___________c) Kandarkoŋ? He, ___________d) Ndarkoŋ? He, ___________

2) Kanaa niriŋa wi i katab ken:a) Amboro Mula awun andenb) Mboro Mula awun ___________c) Tiro Mula awun ___________d) Minta Mula awun ___________e) Kinta Mula awun ___________f) Inta Mula awun ___________

ten nden kenden ten amben

Giraye 3 6 Jabur geya: Njeba

64

Page 67: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

65

Page 68: Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag - WordPress.com · 2017. 1. 8. · Kanaa masarak Kitab 2 madrasa tag Caki giîlaŋgi gi Kitabta wiî ndiînjaram njiŋanta mbo awun ambena gi munazama

66