Kontu Lepo 14.alie
-
Upload
kontulepo-azpeiti -
Category
Documents
-
view
251 -
download
2
description
Transcript of Kontu Lepo 14.alie
txileTxileko hezkuntza sistema azalduko
digu bertan bost hilabetean bizitzen
egon den errezildar batek. Hezkuntza
ikusteko modua aldatu zaiola dio
Dagoeneko badaukagu Azpeitian ere Zero Zabor taldea.
Bere programaren nondik norakoak aurkeztu eta herritar guz-
tion artean hondakinik izango ez duen herri bat sortzeko
biderik onena aurkizea nahi du. Azpeitiko Gaztetxeak ere bat
egiten du ZZ programarekin
Kontulepo Azpeitiko gazte batzuen burugogorkeriaren ondorioa da. Azpeitiko gaztetxean
sorturiko ideia bati eutsiz, gai ezberdinez osatutako fanzine hau dugu emaitza. Izatez
zabala izanik, zuen aportazio, iradokizun edo kritikak bidali nahi izanez gero, gure helbi-
de elektronikoa erabili edo gaztetxera bertara azaldu dezakezue. Ikusi ahal izango
duzuen bezala, ez dago lizentziatura baten beharrik, ezta inolako ilustrazio edo espeziali-
zazio berezirik ere bertan parte hartu edo kolaborazioa eskeintzeko. Animatu proiektu
honetan parte hartzera, ateak zabalik dituzue.
[email protected] Urola hiribidea 6, Azpeitiko Gaztetxea
Eurpan egoera kaxkartzen ari da
nekazarientzako. Genetikoki altera-
tutako haziekin nekazari txikiak itot-
zen ari dira, gosea ereiten ari dira
azpeit
ian
zer
?-ta
n
haziak europan
1
GURE ETXIE
Hainbat arazo, aburu eta
komeriren ondoren, azkenean, kalean
da Kontuleporen 14.alea. Edukitko
arazo guztien berri eman genezake,
xehetasunekin atzerapena justifikatu,
baina inori ere inolako esplikazioik
eman beharrik ez dugunez, gurea egi-
tera mugatuko gara.
Aurreko alean aurreratu beza-
la, Jose Artetxe eta Biladi elkarteko
hainbat kide izan genituen gure etxean
beraiek burutu ohi duten lana eta
Palestinako errefuxiatu kanpoetako
egoeraren berri emateko. Benetan inte-
resgarria izan zen konpromezuz beteri-
ko pertsona hauen esperientzia lehen
pertsonan ezagutu eta ekarritako infor-
mazio guztiaren jabe egitea. Egunari
afari eta tertulia gozo batekin eman
genion amaiera, une hauetan sortzen
den giroaz baliatuz gertutasunean hitz
egiteko.
Gogoratu ekimen hau palesti-
nara bidaltzeko sendagai bilketako kan-
painaren barnean kokatu genuela, eta
osotasunean erantzun ikaragarri izan
zuela. Haserako aurreikuspenak guztiz
gaindituz, bi maleta sendagaiez betet-
zea lortu dugu Azpeitiarron laguntzari
esker, herritar eta farmazietako konpro-
mezuaren ondorioz. Mila esker bihotz
bihotzez hau posible egin duten orori,
urrutitik eskertu eta aprobetxatuko dute
gure lana.
Arrakastak alde batera utzi
gabe, euskal presoak euskal herriratze-
aren alde eginiko eskalada txapelketari
emango diogu lekua. Herri honetan
kirol honekiko dagoen zaletasuna
berretsiz, 100 eskalatzailetik gora izan
genituen gurean beraien trebetasuna
erakusten. Txapelketa, azken urteetan
bezala, 3 ataletan banatu zen;
Hasiberriak, herrikoiak eta elitekoak.
Lehenengoan 30 bat gaztek haru zuten
parte goizaldean, bigarrengoan 60 bat
Bildutako sendagaiak Palestinan
lagunek eta amaitzeko, elitekoen
lehian, 15 bat lagunek. Barruan Euskal
herriko txapelketa ofizialak biltzen ez
duen eskalatzaile kopuruak beraien
lana egin bitartean kanpoan umeentza-
ko rokodromo txikia genuen prestatua,
honek ere erantzun itzela izan zuelarik
herriko txikitxoenen eskutik.
Orokorrean benetan ikusgarria larunbat
hartan gure etxean bizitakoa.
Festa giroari ere lekurik kent-
zen ez diogunez, Santo Tomasetan,
beste behin, gaztetxeko karro famatua-
rekin zeharkatu genituen herriko kale-
ak. Sagardo eta trikiti soinuaz lagundu-
ta dantzari prestuak martxan jarri geni-
tuen, herriak egun honetan behar duen
alaitasun, partehartze eta humorea
kaleetan zabalduz. Azpimarratzekoa
ere gaztetxeko dantza ikastaroetan ika-
sitakoa praktikan jarri zuten gazteena,
argi erakutsi baitziguten ez zirela alpe-
rrikakoak izan irakasle bolondresen
ahaleginak. Zorionak dantzari berri guz-
tiei!!!
Aurreko alean esan bezala,
gaztetxean ez da ikastarorik faltako, eta
gainean dugu proposamen berri bat;
elektrizitate tilerra. Urtarriletik aurrera
izango dira ikasgaiak eta bertan eletrizi-
tatearen inguruko oinarrizko ezagutzak
izateko aukera izango dugu. Lehen
bilera egin eta bertara gerturatu zirenek
hala erabakita, astelehenetan izango
dira azkenik ikastaro hauek, gaueko
21:00ak aldera. Txispa zaleentzat
aukera ezin hobea!
Gabonen inguruan ere beste
behin jaiotz alternatiboen erakusketa
izan genuen herriko enparantza nagu-
sian. Ez zen inor oharkabean pasa, ez
horixe!
2011. urte atzean lagata, urte
berria indartsu hasi dugula esan gene-
zake. Lehen asteburuan, “egin dezagun
bidea” manifestaldi nazionala zela eta
Bilbon, ez genuen pintxo poteorik izan,
presoen eskubideen aldeko mobiliza-
ziora ez joateko arrazoirik ez ematea-
rren eta era honetara gure konprome-
zua erakutsiz. Azpeititik ateratako auto-
bus andanak erakutsi zuen azpeitiarrok
gai honekin dugun sentsibilitatea.
Lehen astea hutsik, baina
ondorengo hiruak topetaraino!!!
2
Jaiotza alternatiboetako bat plazan
Izan ere, urtea behar bezala-
hasteko, kontzertuz beteriko hilabetea
izan dugu urtarrila. Lehenik eta behin,
urtarrilaren 14 larunbatean, 3 talde gaz-
teren emanaldia izan genuen gurean;
Belar Txarrak, Gazte Iraultza eta The
Convicts hain zuzen. Lehengo taldea
lehen aldiz ere gaztetxean jotzeko
aukera izan zuen talde azpeitiarra da,
eta beste biak Aretxabaleta eta
Arrasatekoak hurrenez hurren.
Azken aldian larunbatero egin
ohi dugun pintxo-poteoarekin giroa
berotu eta egun biribila botatzeko auke-
ra izan genuen.
Lehen esan bezala, kontzertuz
oparoa izan dugu gaztetxea eta arra-
kastatsuenetarikoa Fridays Crew talde-
aren diska presentazio eguna izan zen.
Hilaren 21ean aurkeztu zuten diska
Kaleko Urdangak eta N.P.J taldeen
laguntzaz, eta San Sebastian eguna
pasatu berria izan arren ikaragarrizko
festa izan genuen. 300 bat lagunetik
gora izan ginen kontzertuaz gozatzen
eta giro paregabea izan genuen gau
osan zehar.
Hilari amaiera paregabea ema-
teko azken kontzertu baten berri ema-
tea dagokigu, Hell Beer Boys eta BC
Boombs taldeek eskeini zigutena hain
zuzen. Azken hauek ere diska berria
aurkezteko biran homen dabiltza eta
gurean ere horretarako aukera eman
nahi izan genion. Hirukote bizkaitiarrak
Hell Beer Boys talde beteranoaren
laguntza darabil bira honetan eta bene-
tan kontzertu ineteresgarria osatu zuten
bien artean. Ohikoa den eran, parega-
be joan zen arratsaldeko pintxo-poteo-
tik itxiera arte.
Kontzertuak alde batera utziz,
"egin dezagun bidea" ekimenaren bai-
tan antolatzen diren azken ostiraletako
ekintza gure etxean burutu zen urtarri-
lean, presoen aldeko mus txapelketa.
Bikoteko 10 euro ordainduz ikaragarriz-
ko otarra eskuratzeko aukera izan
zuten parte-hartzaileek; Arkumea,
gazta, baba gorriak, intxaurrak, txakoli-
na, Kontulepo ale batzuk eta beste
hainbat euskal produktuz osatutakoa,
ikaragarria!!! Honez gain, euskal herri-
ko mus txapelketan parte hartzeko sail-
kapen fase bezala ere erabili zen, eta
29 bikotek hartu zuten parte.
3
Mus txapelketako ibazle eta ibazaleordeak, saria jasotzen
4
Oraingo ale honetan, lehentxe-
ago hitz egindako gai bat ekarri behar
dugu gogora. Zaborren kudeaketa eta
Lapatx zabortegiaren inguruko gaia,
hain zuzen ere. 2010ean jakinera eman
genuen Lapatx 2009an itxi beharra
zegoela legez, baina instituzioen utzike-
riagatik, besteak beste, bizia luzatzeko
erabakia hartu zen. Denok dakigun
bezala, iritsi da 2012a, eta oraindik ere
lurrinak isurtzen eta zaborrak pilatzen
jarraitzen du zabortegiak. Azpeitiko udal-
batzarrak aho batez eskatu zion Lapatx
S. A enpresari (zabortegia kudeatzen
duen enpresa), zabortegia behin betik
ixteko, baina hortik aurrera ez dakigu
prozesu hori zertan datzan. Egunean
300 tona hondakin jasotzen ditu zaborte-
giak, bertatik jakitera ematen dutenez,
eta oraindik ere proposamen zentzuzko-
ena mahai gainean dagoen arren, inork
ez daki martxan jarriko den ala ez.
Zero Zabor programa da hori,
eta Azpeitiko Gaztetxeak berau babestu
izan du beti. Birziklatzen beti saiatu izan
garen arren, etxeko lanak egitea erabaki
dugu, eta zabor gutxiago sortzeko eta
sortzen duguna ahalik eta egokien kude-
atzeko sistema jartzen ari gara gure
etxean. Guztioi eskatzen dizuegu horre-
tan hasteko; etxe, taberna, denda, tailer
etabarri.
Poztekoa da abenduan Azpeitia
Zero Zabor Taldea sortu dela ikustea.
Aurkezpena egin ondoren, batzar zabala
ere prestatu zuten interesa zeukatenek
bertan parte hartzeko. “Taldea zabalduz”
doala egunez egun diote bertako kideek.
Dinamikan buru belarri sartzeko gogoza-
gertu diren herritarrak badaudela jakina-
razi dute gainera. Beste batzuek, maila
ezberdinetan euren ekarpena eginez
parte hartzeko asmoa agertu dute.
Horrela, 30 lagunetik gora bildu direla
zero zabor programa
5
AZZko zenbait kide Hernanin izan ziren hango zabor sistema bertatik bertara ezagutzera
6
Azpeitia Zero
Zaborren inguruan bi
astan egin dituzten
ekimenei esker.
Hi tzordura
agertutako herrita-
rrei, taldearen helbu-
rua “Zero Zabor pro-
grama herrian mart-
xan jartzea” zela
azaldu zitzaien. Argi
dute ordea, “herritar-
go zabalarekin egin beharreko bidea
dela eta horretarako urratsak pixkanaka”
eman beharko direla. Hasteko, herrita-
rrei “ahalik eta informazio gehien helara-
zi” nahi diete, ondoren “eztabaidari bidea
zabalduz”. Modu horretan, “herritarren
artean norabidea zehaztea eta martxan
jartzea” bilatu nahi dute Azpeitia Zero
Zaborrekoek. Beste hainbat puntu ere
aritu ziren batzarrean, lapatxen egoeraz,
Gipuzkoan zabaldu den eztabaidaren
inguruan, aldaketaren beharraz…
Hurbildu zirenekin zein interesa
daukaten edonorekin harremana izate-
ko, bitartekoak jarri dituzte martxan.
Antolatzeko eta komunikatzeko“gaur
egungo errealitatera egokitu beharraz”
ohartuta egin dute hori guztia. Datozen
egunetan, herritarrei informazioa bide-
ratzen hasiko da taldea eta “bide hau
batera egitera” gonbidatu dituzte herrita-
rrak, heurekin harremanetan jarriz.
Zero Zabor Programa
Zero Zabor programaren xedea gure
eguneroko jardunean erabili behar ditu-
gun materialak alferrik galdu eta elemen-
tu kutsakor bihurtzen ez uztean datza.
Erabilitako produktuak ustiatu ondoren
irtenbidea eman behar zaie, zaborrik ez
sortzerairisteko momentura arte.
Horretarako hiru ildo jarraitzeko propo-
samena egiten du programak, eta hona-
ko ordenean bertan:
-murriztea: hondakinik onena sortzen
ez dena baita;
-berrerabilpena: produktuaren bizitza
luzatzea ahalbidetzen baita hondakinak
sortzeari utziz;
-birziklapena: sortu ditugun hondakinek
jasotzen duten tratamendua zabor bihur
ez daitezen.
Natur baliabideak ustiatu eta
gutxitzen diren bitartean, material horiek
berreskuratzen uzten ez digun sistema
linealetik, diseinu egoki baten bidez
material berreskuragarriak erabiltzen
dituen eta materialak berreskuratzeko
bilketa sistema egokia ezartzean datzan
sistema zirkularrera pasatzea da progra-
mak proposatu nahi duena.
Badakigu zaila egiten zaigula
gure ohiturak aldatzea, baina sortu
dugun egoera honi aurre egiteko arazo-
aren inguruan kontzientziazioa eta inpli-
kazioa beharrezkoak dira, ezinbestekoa
baita arazoari errotik konpontzea.
Proiektu hau herriaren onurarako dela-
koan gaude, eta horregatik babesten
dugu Gaztetxetik ere.
Hamar urte igaro dira bata
herritik joan zenetik. Besteak bi urte
igaro ditu Azpeititik kanpo. 2001. urte-
ko urrian ihes egin zuen Xabier
Etxeberria “Txapi”-k eta 2003an
Frantziako Bourges herrian atxilotu
zuten Jabi Agirre herritarrarekin bate-
ra. Olatz Izagirre urnietarraren bila,
bera bizi zen Azpeitiko etxera joan zen
Guardia Zibila 2009an, Segi gazte era-
kundearen aurkako operazioaren bai-
tan. Baina ez zuten etxean aurkitu eta
2010eko maiatzean atxilotu zuten
Ziburun.
Sei urteko tartea egon da
baten atxiloketatik bestearenera eta
espetxealdiko denbora ere ezberdina
izan da. Baina biek dakite herritik kilo-
metro askotara, zelda barruan preso
egotea zer den. Txapik gogoan du
Jabirekin batera atxilotu zuten une
hura: “nahiko bortitza izan zen, jipoi
dezentea jaso genuen, nahiz eta ondo-
ren komisaldegian gurekiko tratua
zuzena izan zen”.
Olatzen kasuan, lehen atxilot-
ze saiakera hutsean geratu zen: “ordu-
rako ihes eginda nengoen. Ipar Euskal
Herrira jo nuen nire bizitzarekin jarrait-
zeko asmoz”. Behin han egonik ordea,
espainiar estatuak Izagirreren eta ego-
era berean aurkitzen ziren beste hiru
gazteren atxilotze eta espainiaratze
agindua eman zuen.
Atxilotuak izan zirenean, gaz-
teak ziren biak ere. Txapik 28 urte
zituen eta Olatzek 27. Azken urteotako
sarekada handiei erreparatuta, euskal
gazteen aurkako joera nabarmena izan
dela esan daiteke. Izagirreren bila joan
ziren hartan ere, ia berrogei gazte atxi-
lotu baitzituzten Euskal Herri osoan.
Zentzu horretan, atzetik etor daitezkeen
belaunaldiak geldiarazteko nahia dago-
ela dio Xabier Etxeberriak: “gazteria
sektore dinamikoena izanik, beroni bel-
durra sartzeko saiakera delakoan
7
(Zulotik) Atera berritan lurra hartu nahian
Hamarkada oso bat igaro du Xabier Etxeberria “Txapi”-k herritik kanpo. Olatz
Izagirre Azpeitiko bizi laguna ere, bi urtez hemendik at egon da. Biek ezagutu
dute kartzelan egotea zer den. Baina orain, Azpeitian aurkitzen dira berriro, eta
oraindik “lurreratze prozesuan” daudela diote biek.
nago”. Urnietakoak ere, gazteriak duen
borrokarako “aitzindaritza eta freskota-
suna” azpimarratu du. Eta bere iritziz,
edozein borrokaren etorkizuna delako
izan da historikoki kolpatuena.
Baina biak ados datoz errepre-
sioak borrokarako grina ez duela eza-
batu esaterakoan. Txapik “boomerang
efektua” aipatzen du: “gazte belaunaldi
bat ahultzeko edo ezabatzeko saiake-
rak, askotan gazte gehiago konprome-
titzea ekarri du”. Bestalde, Olatzek
egungo testuinguruari erreparatuta,
“pixkanaka mugimendua sortzen” ari
dela dio. 2009. urteko Segiren aurkako
operazioaz geroztik, beste bi sarekada
izan dira gazteen aurka. “Urtebeteko
tartean, 70-80 gazte izan dira atxilotuak,
torturatuak eta horietako asko espetxe-
ratuak”. Baina hainbeste militante
espetxean egon arren, prozesu berri
baten atarian omen dago gazte mugi-
mendua. “Eta hori gazteek konprometit-
zeko prest jarraitzen dutelako da” dio
Izagirrek.
Espetxean egoteak dakarren
ezintasuna ere, oso presente dute biek
oraindik. Etxeberriak, “askatasuna
mugatu eta bizitzako etapa bat lapurtu”
dioten sentipena du. Baina argi dauka
bestalde, Euskal Herriaren aldeko
borrokagatik “ordaindu beharreko
prezioa” dela. Izagirrek ere eremu
eta errealitate naturaletik atera eta
zulo batera sartzea gogorra dela
aipatzen du. Aitzitik, sistema horrek
atzean duen “kikiltzeko eta beldurra
sartzeko helburua” ez dela erdiesten
dio, espetxeak ez duela presoen
konpromezua deusezten hain justu.
Urte gehiago edo gutxiago
kartzelan pasata, baina aske dira
biak gaur egun. Txapi, urriaren 6an gel-
ditu zen aske epaileak bere karguetatik
absolbitu ondoren. Olatz berriz, azaroa-
ren 8an askatu zuten 12.000 euroko
bermepean. Une pozgarriak izaten dira
presoak etxeratzen direnekoak, baina
eurek, gogoan izaten dituzte espetxeal-
dian kide izan eta oraindik barruan
jarraitzen dutenak. Hargatik, aske gera-
tu arren, saiatzen dira euren elkartasu-
na ahal den neurrian espetxeetara hela-
razten. Izagirrek esaterako “gutunak
idatziz edo senitartekoen bidez animoak
eta besarkadak igorriz” mantentzen du
komunikazioa. Etxeberriak ere “egune-
ro” oroitzen dituela dio barruan geratuak
eta saiatzen dela haien senideekin
komunikazioa iraunkorki mantentzen.
Bata azpeitiarra da eta bestea
Urnietakoa den arren, Azpeitian bizi da.
Norbere espetxealdiak iraun duen bitar-
tean herrian izandako aldaketak Txapik
modu deigarriagoan ikusi ditu. Olatz bi
urtez baino ez baita egon Azpeititik
kanpo eta ondorioz, gauzek berdintsu
jarraitzen dutelakoan dago. Etxeberriak
aldiz, herria gaur egun “irekiagoa” dela
dio: “mugimendu gehiago dago arlo
guztietan, kirolean, kulturan, festei
dagokienean... eta balore aldaketa bat
izan dela urteotan esango nuke”.
8
9
Mugimenduari eta hautsak
harrotzeko nahiari erreparatuta, gazte
azpeitiarrak lanean ari direnaren senti-
pena dute biek. Izagirrek, “kanpotik”
begiratzen duela dio, oraindik bi hilabe-
te ez direla itzuli zenetik eta azpeitiarra
ez denez, ezin duela bilakaeraren ingu-
ruan iritzirik eman. Baina hala ere, gau-
zak antolatzen direla ikusten omen du
eta adibide bezala, “eguberrietarako
gaztetxean antolatutako egitaraua” jarri
du. Azpeitiko gazteen beharrak asetze-
ko saiakera badagoela dio urnietarrak.
Etxeberriak berriz, “bizi” somatzen du
herriko gazteria: “gure garaian baino
jende gehiago mugitzen dela esango
nuke, eta baita irudimen gehiago dago-
ela ere”. Eta Kontu Lepo fanzinearen
ideia gustuko du azpeitiarrak: “80.
hamarkadako kontua zela oroitzen du
eta berreskuratu izana, polita iruditzen
zait”. Gainera, alternatibak eskaintzeko
halako iniziatibak garatzea, beharrez-
koa dela dio.
Xabier Etxeberria herriratu zela
bi hilabete bete dira dagoeneko. Olatz
Izagirre aske dagoela berriz, urtarrilaren
hasieran beteko da epe bera. Biek ere,
oraindik “lurra hartzen” ari direla jakina-
razi dute, eta hargatik, Azpeitiko egune-
rokotasunarekin lotutako zenbait kontu
baloratzeko zailtasunak dituztela aitortu
ere bai. Txapik dioenez, berriro herrian
egotera ohitze prozesua ez da eguneta-
ko kontua, “hilabeteetakoa edo akaso
urteetakoa, baizik”. Irribarrez dio “jende-
ari hilabeteko oporren ostean itzulera
gogorra egiten bazaio, pentsa hamar
urte Azpeititik kanpo egon eta gero”.
Olatzek ere bat egiten du iritzi horrekin.
“Kartzelan egunak erabat zorrotz egitu-
ratuta izatetik, kanpora irten gara eta ez
dugu lanik, zer eginik...”. Kosta egiten
omen zaio non kokatu jakitea: “jendea
bere eguneroko kontuetan murgilduta
dago eta guk denbora mordoa nola bete
ez dakigunez, badirudi horrekin talka
egiten dugula”.
Ea ba eurek nahi duten egune-
rokotasuna erdiesteko aukera izaten
duten. Espetxean behartuta igarotako
denbora ez die inork itzuliko baina aske
geratu berritan duten denbora eurek
nahi bezala aprobetxatzeko aukera
badute behintzat. Ongi etorri eta zorte
on biei!
Izarraitz pilotalekuan Euskal Herri osoko preso ohiek emandako prentsaurrekoa
10
etxera, herrira, kalera... zenbat aburu
Euskal preso eta gatazkaren baitan izandako atxilotuen inguruko hausnar-
ketetan beti egon izan dira preso hauei politiko etiketa kendu nahi izan dietenak,
“hiltzaile” soil gisa sailkatu beharko genituzkeela azpimarratuz. Ditugun preso guz-
tiek odol deliturik ez dutela esan beharrik ez izan arren, preso guzti hauen kartze-
la zigorrak politikoak dira, atxilotzetik espetxetik irtetzeraino (kasu onenetan).
Euskal gatazkan oinarritutako borrokaren ondorioz atxilotuak diren
momentutik preso politiko gisa tratatuak izaten dira pertsona hauek, inkomunika-
zioa aplikatzen zaie, konfidantzazko mediku baten asistentzia ukatu eta indar tor-
turatzaileen eskutan pasatzen dituzte egunak. Autoinkulpazioetan oinarrituz gehie-
netan, epaileak kasu hauei dagozkien zigorrak ezartzen dizkiete, beste edozein
hiltzaile arrunt baino askoz gogorragoak, “pertenentzia” bera hilketa arrunt baino
gogorrago zigortua dagoela ahaztu gabe kasu askotan. Behin kondenaren ¾ edo
kondena osoa beteta izan arren karzelan mantentzea ez da batere arraroa, ezta
gaixotasun larriren batek behartua izanda ere. Parot doktrina bezlako neurrien apli-
kazioa kondenak bizi osorako zigor bilakatuz eguneroko ogi direla ere esan deza-
kegu, orain ezarri nahi den lege berria aspaldi aplikatua izan baita.
Justiziak ezarritako “todo es ETA” gure hartuz, ditugun presoen oinarri juri-
dikoa hori izanik, amnistiaren ahotsak inoiz baino leku gahiago behar luke izan gaur
egun presoen euskal herriratzetik harago. Polizia, komunikabide eta beste propa-
ganda bidek hala saldu nahi izan badigute ere, pertsona hauek ez dira ez psikopa-
ta ezta sadiko deskontrolatuak ere, borroka armatua indarrean zegoen testuinguru
batean helburu politikoak lortzeko erabaki ezberdinak hartu zituzten pertsonak bai-
zik. Helburu politikoak lortzeko bide bat. Egungo testuinguruan oinak jarriz, ETAren
borroka armatua amaitu dela kontuan izanik, pertsona hauek ez dute berriro aten-
tatzeko arriskurik, beraz, ez dago hauek preso mantentzeko arrazoirik. Testuinguru
politiko berrian, pertsona hauek gartzelan mantentzearen arrazoi bakarra zigor eta
mendekuarena litzateke, espetxearen oinarri eta helburuak zapalduz.
Kartzelak gizarteratze prozesu bat beharko luke izan, honen oinarria pre-
soen reintserzioa izanik. Gaur egun ordea, gizartean soberan daudenak kontrolpe-
an izan eta inolako gizarteratze planik gabeko zigor hutsetan dago oinarritua espet-
xe politika, bai preso politiko bai sozialekin. Espetxeen helburuak tergibertsatu dira,
jendartean zigorren igoeren aldarriak indarra hartu dutelarik azken urteetan, bene-
tako arazoaren hausnarketa bultzatu gabe. Kondenen murrizketa edo kartzelan
sartze hutsa diruz sahiestu ahal izate berak asko erakusten du.
Urteetako manipulazio eta gezurren errepikapenak benetako askatasun
ahotsen arrazoiei indarra kendu nahi izan die, beraien gizarteko balore penagarrie-
tara gizarteratzeko ere ez bailukete oztoporik izango. Boterearen diskurtsora mol-
datuta ere arrazoi izan dezakegulako daude urduri, lortu ditzagun hurratsak.
11
Lehorteak gero eta larriagoak
ari dira bilakatzen Europako hainbat
herrialdetan, Frantzia eta Espainia
kasu. Arazoa landu eta aurre egin par-
tez, bera desbideratu eta benetako arra-
zoiak ezkutatzeko hautua egin dute
erantzuleek.
Hazien politika eta klima aldaketa
Egungo Europako lehen sektoreari
buruzko legeek nekazariek hazi desber-
dinak erabili eta trukatzea oztopatzen
dute, adostutako hazi batzuen erabilera
bultzatuz. Hazi horiek, ur asko behar
izaten dute eta honenbestez iraunkorra
ez den uraren erabilera egiten da sarri
(lur azpiko urak neurri gabe ustiatuz,
adibidez). Horretaz gain, adostutako
hazi horien barietatea txikia izanik,
orduan eta txikiagoa da landaredia, eta
lurzorua bera, aldaketa klimatikora era-
ginkortasunez moldatzeko aukera ere
(berdin gertatzen da animaliekin ere).
Adibidez, aniztasun handiko landake-
tek bikoiztu egin zuten landuriko lur ere-
mua afrikar kontinenteko 20 herrialde-
tan.
Zenbait adituren arabera, jux-
tua da esatea negutegi efektuan eragin
zuzena duten gasen %45-50 inguru
egungo produkzio ereduaren ondorio
dela.
Eta hau guztia zergatik?
Lehen aipaturiko adostutako geneak
eta teknologia ugari ere multinazional
handiek patentatuak dira (gainera mani-
pulazio genetikoa erabiliz gero, ez dira
ugaltzen landareak eta haziak erosi
egin behar dira landatu behar diren
bakoitzean). Horrek ikaragarrizko diru
sarrerak ziurtatzen dizkie enpresari
handiei. Wikileaks-en arabera, Estatu
Batuek Parisen duten enbaxadorea,
bertako gobernuak bertan landatzen
zen arto transgenikoa landatzea legez
kanpo utzi bezain laster, mota honetako
landaketa egiten ez den herrien gaineko
neurriak eskatzen ari da.
Nekazari txikientzat oztopoak
nagusi diren unean, monolaborantza
(landare-espezie bakar baten laboran-
tza) nagusitzen ari da etengabe, elika-
gaien produkzioaren zati handi bat lur-
sail handien eta teknologiarik aurrera-
tuenak dituztenen esku geldituz doa.
Denbora gutxienean dirurik
gehiena ematen duen nekazaritza ere-
dua, ordea, ez da inolaz ere etorkizune-
an elikatu ahal izango gaituena.
EUROPA GOSEA EREITEN
Urtarrilaren 28an Euskal Herriko 800 gazte inguru bildu ziren Bilbon egin
zen okupazioaren aldeko manifestazioan. Kontzertu ibiltariak musika jarri zion ibil-
bide guztiari, tarteka “Okupazioa!” oihuak ere entzuten ziren.
17:30ak aldera hasi zen manifestazioa Arriagatik. gaztetxe ezberdinetako
kideek “Gure ametsak dirauen bitartean zuenak egin du!” zioen pankarta eskuetan
zutela abiatu ziren.
Bidean zehar kamioiaren gainean kontzertu ibiltaria izan zen Bad Sound
Systemen eskutik. Banderola andanaren artetik “Okupazioa!” eta ” Okupazioa deli-
tua bada, gora delinkuentzia!” moduko oihuak ere entzun ziren.
Manifestazioari amaiera emateko, desalojatutako gaztetxeak oroitu zituz-
ten: Euskal Jai, Kukutza eta Uxotegi, besteak beste. “Errepresio guztiaren gainetik
eskaintzen diren tailer, hitzaldi, kontzertu eta abar luze bat, bai eta etxebizitza
eskubidea, autogestioa, berdintasuna eta bestelako balioak borrokatzeko guneak
direnak defendatzeko asmo irmoa” erakutsi zuten manifestazioan parte hartu zute-
nek.
“Herri bat, gaztetxe bat! Sentituz, pentsatuz eta okupatuz!” eta
“Okupatzeko prest gaude! Okupatzera goaz! Presta daitezela! Gure ametsak
dirauen bitartean, zuenak egin du! Gora okupazioa! Gora gaztetxe ta gazte asan-
bladak! ” hitzekin eman zioten amaiera manifestazioari.
12
okupazioaren aldeko manifestazioa
TxileEskubideak diru iturri direnean
13
Txileko notiziak Euskal
Herrira heltzen omen dira, baina
telebistaren kableak iragazki
gehiegi ditu benetan hemen ger-
tatzen ari dena horra den bezala
eramateko. Esperintzia pertsonal
batetik, bost hilabetean ikusi eta
ikasi ahal izan dudan gutxi horre-
tatik idatzi nahi nuke Txilen ger-
tatzen ari denaren hurbilpen bat.
Kultura, bizimodu edo
hizkuntza berri batetik harago,
bost hilabete hauetan Txilek beste lezio
bat eman dit, hezkuntza interpretatzeko
nuen modua goitik behera aldatuz. Guk
obligazio bezala ulertzen duguna, pribi-
legio bat da hemen. Baina bi pertzepzio
hauen gainetik hezkuntza eskubide
bat dela ikasi dut.
Ildo horretatik, badira eskubi-
deak pribilegio bilakatzen dituzten
herrialdeak, hau da Txileren kasua.
Hezkuntza pribatizatu eta merkatu
librean salerosketan jarri duten produk-
tu bat da; auto edo, Euskal Herriko
kasuan gertatzen den bezala, etxebizit-
za bat bailitzan. Prezioa du hezkunt-
zak, oinarrizkotik hasi eta unibertsitate-
raino dirua behar da ikasi ahal izateko.
Kopuruak ematen hasita, batez-beste
hileko 170.000 eta 400.000 peso arte-
an ordaintzen dute unibertsitatea, gure
250 eta 600 euro liratekeenak. Are
gehiago hazten dira prezioak herrialde
honetan soldata minimoa 182.000 peso
txiletarretan dagoela jakinik. Gauzak
horrela, oso herritar gutxik dute kopuru
hauek ordaintzeko gaitasuna.
Gobernuak, ordea, ez dio inori
ukatzen hezkuntza eskubidea; horreta-
rako daude bankuak, kopuru horietara
iristen ez direnei etekinez kutsatutako
alternatibak eskeintzeko. Ondo daki-
gun bezala, bankuek ez dute laguntza-
rik ematen ordainetan ezer eskatu
gabe. Beraz, ikasi ahal izateko Beka
izenez mozorrotutako kredituak ema-
ten dituzte bankuek, ondoren interese-
kin kobratuz. Azkenean, berez ikaske-
ten balioaren bikoitza bankuari itzult-
zen amaitzen dute ikasleek; bizitza
osorako zorpetuta eurena den eskubi-
de bat erostearren.
Hezkuntza, sistemaren euskarri
Ezin esan sistema honek bere logika
ez duenik; gizartearen hierarkizazioa
bermatzeko ezin egokiagoa da.
Diplomaziaz margotu dezakete, eta
portzentai potolo edo artikulu juridiko-
en aipamenekin mozorrotu. Baina nor-
bera “dagokion” tokian gelditzea ber-
matzen duen teknika da Txileko hez-
kuntza sistema. Sinplea da, zinez,ikus-
14
pegi honen bidez azalduta, hezkuntza-
ren pribatizazioaren esplikazioa.
Heziketa, merkatu librearen
baitako produktu izanik, klase sozialen
iragazle bilakatzen da. Marginazio
selektibo honek ondorio garbia du:
pertsona independiente eta intelektua-
len garapena oztopatzea, makina sumi-
soen sorkuntzaren mesedetan.
Etorkizun hurbileko proiekzioa du hie-
rarkizazio honek gainera. Gerora,
aukeraketan “zorioneko” suertatu diren
eliteko alfabetatuak izango baitira etor-
kizuneko “lukratzaile”.
Gainera, sistema honek pent-
satzen ez duten ikasleak sortzea du
helburu, kritikotasunik gabeak.
Adiestramendua litzateke hezkuntza
baino gehiago, gizakiaren pentsamen-
du gaitasuna murriztu eta sistema
beraren sostengatzaile izango diren
pertsonak gorpuzteko.
Guzti honen aurrean hasi ziren
ikasleak mugitzen eta ikasleen mugi-
menduari herriak eman zion jarraipena.
2006. urtean, “pinguinoen iraultza” dei-
turiko mugimendua du aitzindari.
Bigarren hezkuntzako ikasleak izan
ziren altxatu zirenak, hezkuntza duin
eta publiko baten aldarria banderatzat
harturik.
Sua itzali arren garrak hor
jarritu zuela dirudi eta 2011n atera zuen
txispa berriro ere. “No más lucro” eta
“La educacion es un derecho, no un
pribilegio” etengabe entzun eta irakurri
ditzakegu Txileko kaleetan. Seihilekoa
geldialdian izan dute oraintsu arte, uni-
bertsitaeak toman hartu eta gobernuari
presioa egiteko. Baina honen erantzu-
na beti izan da errepresioa. Behin
baino gehiagotan bildu diren arren
mahaiaren inguruan, guztia itsurakeri
hutsa izan da, erantzuna aurrez baitze-
kiten.
Txilen ez omen da posible
Txilen hezkuntza publikoa eta dohakoa
ez dela gauzagarria diote askok,
Europarekin ez konparatzeko esaten
dizute, Hego Ameriketan gaudela eta
hau ezberdina dela. Txileko gobernuak
ez omen du dirurik hezkuntzara bide-
ratzeko. Ez da hain arraroa, oraindik
80. hamarkadako zerga sistema inda-
rrean dutela kontuan izaten badugu.
Protestan ari diren ikasle zein herrita-
rrek aldarrikatzen dutena, zerga siste-
maren aldaketa bat da. Txileko aberas-
tasunaren zati handi baten jabe diren
familia gutxi batzuek dagokien zergak
ordaindu ditzaten, eta ez gutxieneko
soldata irabazten duten familien berdi-
nak.
Horrez gain, minen nazionali-
zazioak ere asko erraztuko lituzke gau-
zak. Txileko ekoizpen osoaren laurden
bat minetako ekoizpenetik ateratzen
baita. Beraz, nazionalizatuko balira,
hezkuntzarako behar den diruaren zati
handi bat izango luke gobernuak. Gaur
egun, %4,4a soilik bideratzen du hez-
kuntzara. Nazio Batuen erakundeak
gutxienez %7 bideratzea gomendatzen
duen bitartean.
Ikasle mugimendutik, mugimendu
sozialera
Iragan da denbora apur bat ikasle
mugimendu izanaz hasi zena mugi-
mendu sozial bilakatu denetik. Aipatu
berri den minen nazionalizazioa eta
beste mila aldarrikapen gehitu baitzaiz-
kio hezkuntza duin eta publikoaren
eskakizunari. Kalean daude herritar
guzti hauek, euren kartel, pankarta,
batukada, mozorro eta aldarrikapene-
kin, martxaz martxa dabiltza. Asanblea
konstituzionala aldarrikatzen dute;
konstituzio aldaketa bat da nahi dute-
na, sistema justuago bat, txiletar denak
berdin tratatuko dituena, pribilegiorik
gabe, pertsonen eskubideak bermatuz
eta ez merkatuaren interesak.
Hala ere, Euskal Herrian ongi
ezagutzen dugun bezala, gobernuak
baditu bere tresnak kaleko aldarrikape-
nak isilarazteko. Poliziak, porra esku
batean, gas bonbak bestean, mugi-
mendu honen izena zikindu eta hainbat
egia isiltzera irteten dira kalera, gober-
nuaren titere bihurtuz eta herria zapal-
duz, babestu behar lueketen hori.
Honen atzetik, trikimailuaren bigarren
zati gisa komunikadeak datoz; manipu-
lazioa. Telebista, egunkari, zein irratiak
gobernuaren eta merkatuaren intere-
sen defentsan dihardute mugimendua
kriminalizatu eta bere izena zikintzeko
asmotan, karabineroaen jarrera oldar-
korra justifikatzen duten aldi berean.
Bide berriak, helburu berdina
Une honetan, goi heziketako ikasleek
utzi dituzte euren unibertsitateak eta
klaseetara itzuli dira, galdutako seihile-
koa berreskuratzeko udan. Hala ere,
borroka ez da hemen amaitu, bideak
aldatu dira baina helburuak bera izaten
jarraitzen du. Hezkuntza publiko eta
duin bat aldarrikatzen eta exijitzen
jarraitzen dute. Gobernuak hartu deza-
la bere gain bere erantzukizuna dena.
Txile justuago baterantz bide-
an, lan asko dago egiteko oraindik,
baina badakite eta badakigu, etsaia sis-
tema denean, bidea ez dela inoiz erra-
za izaten, esperantza eta nork bere
egian sinestea da geratzen den baka-
rra.
15
Jakina da herrialde kapitalisten kontsumo ohiturek munduko baliabide-
ak xahutzera bultzatzen gaituztela. Estatu batuar batek batazbeste duen kont-
sumo maila mantendu beharko bagenu guztiok 20 urte barru bost mundu
beharko genituzke. Datu kezkagarria benetan.
Honen eraginez munduko gerren ondorioak bizi ditugu inguruetan,
baina badaude aurre egiteko baliabiderik ez eta ezkutuan gelditzen diren
borrokak ere. Honen adibide Belo Monteko presa hidroelektriko berriaren erai-
kuntzaren onarpena.
Brasilgo Dilma lehendakari berriak munduko 3. presa hidroelektriko
handiena eraikitzeko baimena eman du Xinguko herrialde indigenetan, honen
ondorioz 400.000 hektarea baso suntsituko dituztelarik 40.000 natibu inguru
beren lurretatik bidaliz.
Ibaiaren inguruko herrialde
guztien suntsiketa suposatuko
luke garapen burugabearen atal
berri honek, naturaren suntsiketa,
deforestazioa eta espezie ezberdi-
nen suntsiketa ahaztu gabe noski.
Esanguratsua Kayapo komu-
nitateko buruzagiaren ezintasuna
honen berri izatean, interes eko-
nomikoz mugitzen direnen abari-
ziak beren herri, lur, kultura, arba-
so eta gure jainko ustelen aldean
sakratua den ama lurraren suntsi-
pena onartzean.
Furtiboen aurkako borrokan
ahoa betetzen dutenek legea
darabilte lurra suntsitzeko.
Garapenaren kiratsa....
16
HERRIALDE INDIGENAK ARRISKUAN
Interes ekonomikoek bultzatako okupazio armatuak behin eta
berriz ditugu komunikabideetan, ezkutuan pasatzen diren ahot-
sik gabekoen arazoak ere ordea beraietan darrai, tiro barik.
17
ekaitz samaniego
Urtarrilaren 14an Ekaitz Samaniego gasteiztarra atxilotu zuten, zortzi urte-
ko espetxe zigorra betetzeko. Segiko kide izatea eta kristal batzuk haustea lepora-
tzen diote. Euskal gazteria jasaten ari den errepresioaren eredua dela garbi ikus
dezakegu. Atxilotu aurretik ezkutuan izan zen Ekaitz lagunen etxean, eta bien bitar-
tean, bideo batzuk grabatu zituen, ondoren, saredan zintzilikatzeko.
Bideo batean bertso batzuk botatzen ditu. Beste batean bere bizipena ere
kontatzen du. Sententziaren berri jaso zutenean etxekoek izan zuten egoera des-
kribatzen du: Negar egin genuen, inpotentzia handia zen. Beste askori pasa zaie-
na pasa zait”. Eskerrak eman zizkien abenduan izan zen itxialdian parte hartu
zuten guztiei, segituan bildu zirelako eta “ekimen izugarria” egitea lortu zutelako.
Gazteok, errepresioaren eraginez, ondorio gogorrak jasan ditzakegun
arren, lanean jarraitzen dugula azpimarratzen eta goraipatzen du, erantzuten daki-
gula. Argi ediera du eguneroko borrokarekn irabaziko dugula egoera hau, beraz,
mugitu eta kalera irteteko dei egiten die gazteei; “lanean segi behar dugu!
Eguneroko lanarekin irabaziko dugu!”.
Bideoak ikusteko www.gazteiraultza.info webgunean sartuta egin daiteke,
edo youtube atarian Ekaitz Samaniego idatzita ere bai. Mezuen bideoez gain, bes-
telako gehiago ere agertuko zaizkigu, besteak beste, atxilotu zuten unekoa.
ESPETXEAK APURTU
Espainiar estatuak, europako beste herrialdeekin aldaratuz delitu tasa
altua ez izan arren, preso kopuru altuena du bataz-beste. Izan ere, kartzelak beti-
danik beraien gizarte ereduak sortutako marginatu sozial eta gizarteko “soberaki-
na” isolatzeko erabili izanarekin batera, beste hainbat makroproiekturen antzera
negozio bikaina ikusi dute hauen eraikuntza eta mantenuan. Egun Gasteiz eta
Zubietan prozesuan diren makrokartzelak ditugu adibide, Euskal Herriak inolaz ere
behar ez dituen askatasun ukaketako makrozentruak eraikiz.
Lehen harriak eraikitzetik, preso zein bertako funtzionarien elikadura edota
energia kontsumoraino, sortutako lanpostuek ekartzen dituzten etxebizitza eroske-
tak, inguruko komertzioen gorakada bisita zein bizilagun berrien eraginez....
Kartzelen izaera bera eta hauetan ematen diren bizi baldintzen inguruan
kritiko diren taldeak baditugu gure artean, eta informazio ugari ez izan arren hauen
inguruko berri ematera gatoz.
Salhaketa (Araba)
http://www.salhaketa.org/
Autodefentsa
www.autodefentsa.info
18
NEGUA
.
Beti eduki izan du honek
udazkena arrastaka
hiru hiletan barna dijoa
sendo samar tipi tapa
“negua joan da” kantatzen gabiltz
sarri askotan hau marka
hitz hauei kontra eginaz doa
bertso sorta bat aparta
negua iritsi da ta
Dardarka jarri ohi dira asko
negua heldutakoan
neri berriz barrena epeldu
hain hotza den urtaroan
ia ohartu gabe sormena
hartzen baitugu ahoan
zenbat histori kontatu ote
da Euskal Herri osoan
beheko suaren ondean
19
Urtero gogor etortzen zaigu
beldurra sartu nahiean
kanpoan hotza egin ohi du ta
sartzen gara epelean
ondo legoke maitasunaren
urtaroan izenpean
musu goxo bat ondoen hartzen
delako nere ustean
hotza egiten dunean
Negua asko maitatzen dut nik
zaila da hori ukatzen
Artzen moduan lo egiten dut
eta ametsak askatzen
askok ez dute gustoko izango
baina ala diot ozen
bizi osoan urtero legez
negua denean heltzen
jarraituko dut gozatzen
20
SANTA KRUZ APAIZEN PASAIZUEKZortzigarren atala
21
Iturriotzetik ihesi irten eta Deban kristorenak eta
bi egin ondoren Santa Kruz eta bere mutilak
garaipen moral batekin utzi genituen, liberalen
tropek berriro non zebiltzan arrastorik ere ez zute-
la. Bada, agian une egokia da historian geldialdi bat
egin eta apaiz gerlariaren moralitateari buruz lerro
batzuk idazteko. Ui ui ui, karlista sutsu honen fama
ikusirik, polemiko xamarra dela seguru, ezta?
Ba beno, esan beharrik ere ez dago Santa Kruz
tipo erlijiosoa zela. Oso. Gehiegi. Bere kristautasun
santua elementu ezinbesteko bat bezala ikusten
zuen aurrera zeraman borroka garaipeneraino era-
mateko. Ez zituen begiko armada karlista erregula-
rreko soldaduen jokaerak, zeren nahiz eta hauek
ere katoliko sutsuak izan, ez ziren, apaizaren begie-
tara, behar beste adina.
Horregatik, beti saiatzen zen bere gizonen mora-
litate delako hura ahalik eta puruen mantentzen.
Zer “zikin” zezakeen hori, apaizaren XIX. garren
mendeko burmuin hartan? Bada, emakumeak.
Prostituzioa gaitzik txarrenetariko bat zen Santa
Kruzentzat. Horregatik, agindu jeneral bat zabaldu
zuen euskal herrietan zehar. Hauxe zion bere lehen
artikuluak: “Era irekian edo ez hain irekian prostitu-
zioa ematen den emakume oro espainiar lurretatik
bidalia izango da, eta itzuli eta berrerortzen bada,
armetatik iragana izango da”.
Beraz, argi dago apaiz gerlariak egun ez zuela
inongo berdintasunaren saririk jasoko. Baina, bes-
talde, baita ere egia da beraz esaten diren gauza
asko, konkretuki emakumeei egiten zizkien gauzak
(ilea moztu, lumaz bete…), diru-
dienez literaturatik errealitatetik
baino gertuago dagoela.
Ba omen du zerikusirik
kontu hauetan Pio Baroja
lagunak…
Baina beno, parentesi
honen ostean, goazen
apaiz gerlariaren beste
barrabaskeriaren bat kon-
tatzera. Konkretuki, goa-
Anoetako parrokia argazki zahar batean.
22
zen Anoetara. Herriko alkateak Jakas du izena,
hemendik hara ibiltzen zen merkatari bat eta libe-
ral konbentzitu bat. Beraz, argi dago Santa Kruzek
ez zuela izango oso gogoko. Behinola, ordea, apai-
za eta bere taldea Anoeta inguruan omen zebiltzan
eskuartean zerbait zutelarik, eta alkateak, ohartzea,
mezulari bat bidali zuen Tolosa goarnizio liberalera.
“Txoria inguruotan dabil”, zioen mezuak.
Baina mezua ez zen Tolosara iritsi, apaizaren
gizonek bidean atzeman baitzuten mezularia.
Hurrengo goizean, Anoetako alkatea eguneroko
pasieratxoa egitera irten zen, bere baratzean barre-
na. Buelta amaitutzat eman zuenean, ordea, baka-
rrik ez zegoela ohartu zen: Santa Kruzen mutilak
baratzeko atean zituen zain.
Hauek, eskuak lotu ostean, Jakas jauna berarekin
eman zuten. Anoetako parrokia aurrean, ordea,
alkatea lurrera erori eta handik ez zela mugituko
esan zuen, eta gerrillarien mehatxu eta kolpeek ez
zioten iritziz alda arazten gainera. Tolosan, ordura-
ko, liberalak ohartu ziren, beste bide batez, Santa
Kruzen presentziaz, eta tropak bide-
an ziren. Apaizak ez zuen beste irten-
biderik ikusi: alkateari
damutzeko agindu zion,
eta bere gizonen esku utzi
zuen, nortzuk baioneta
sastaka hil zuten Jakas
jauna. Ondoren, ospa.
Liberalak iritsi zirenean, alkatearen gorpua ikusi
zuten parroki aurrean botata, eta haserre bizian
jarri ziren. Parrokian sartu eta parrokoa atxilotu
zuten, berau eginez Jakas jaunaren hilketaren
erantzule. Apaizak, zaharra zenez, ez zituen libera-
len kolpeak gehiegi aguantatu: Tolosara iritsi zene-
rako hilik zegoen.
Batzuek diotenez, hau kontatzen duenaren aitak
barne, harroenak izaten du beti azken hitza. Eta his-
toria honetan, harrotasunaren arloan ez dago
Santa Kruzi pare egingo dionik. Anoetakoa gertatu
eta bi egun beranduago, Tolosa kanpoaldeko
tabernatxo batean hiru mozkote bizardun, bluxa
eta txapel beltzak jantzirik, Rioja botila bat edaten
ari dira.
Tabernariak ez ditu ezagutzen. Kanpotarrak izan-
go dira, antza. Hirurak kopetilun daude, txintik ere
egin gabe, euren pentsamenduetan murgilduta.
“Bezeroak uxatuko dizkidate agian”, pentsatzen du
tabernariak, baina ez da ezer esatera ausartzen.
Gainera, tabernaruntz begiratzen bere bezero
honenetariko bi ikusi berri ditu, eta honek lasaitu
egin du: bi soldadu liberal, armatuak, zerbitzua egin
ostean tragoxka bat botatzera datozenak.
Hauek ere, ordea, ostatura sartu orduko haute-
man dute zerbait.
- Nor doa! – egiten diete oihu isilpean
Rioja edaten jarraitzen duten hiru bizardunei.
Hauetako batek, ordea, lehen aldiz euren isilta-
suna urratuko du:
- Santa Kruz.
Tabernaria, bere emaztea, bi soldadu liberalak…
Denak zur eta lur geratu dira. Apaiz gerlaria, euskal
lurretako pertsonaiarik beldurgarriena! Zirti eta
zarta, konturatu direnerako, Santa Kruzen bi lagunt-
zaileak altxatu eta borra kolpeka liberalak murriz-
ten dituzte. Eskuak lotu ostean, beraiekin hartu eta
basoan galtzen dira. Tabernariak, bere tabernako
atetik, ikaraz begiratzen du bere inguruko mendie-
tara. Danba! Danba! Bi tiro hotsek hausten dute
gauaren isiltasuna. Anoetako apaiza mendekatua
izan da.
Azaroaren 25aren harira, Azpeitiko Bilgune Feministatik bigarren
Autodefentsa Txokoa antolatu genuen. Bertan, 10 emakume inguru elkartu giñen,
eta dinamika ezberdinak eginez, indarkeria sexistaren inguruan ditugun bizipen eta
sentimenduez hitz egiteko parada izan genuen. Ez genuen ez karateko pausorik
ikasi, ez ziguten ezta ere muturreko bat nola ematen den irakatsi. Ez baita hori
Autodefentsa Feministaren funtsa. Hitz egiteko eta hausnartzeko baliatu genuen
astia.
Orain, azken Txoko hau abiapuntutzat hartuta, aurrera begira jarri beha-
rra daukagu. Horretarako, bertan bildu ginen emakumeok ikusten genituen beha-
rretan zentratu eta ekin beharko dugu. Elkartu eta hitz egiteko gune baten beha-
rra. Indarkeria sexista emakumeen kolektiboak jasaten duen indarkeri bat dela
ulertu eta modu kolektiboan erantzuteak duen garrantziaz jabetzeko beharra.
Gaiarekiko kontzientzia piztu nahian, gune honen bidez, emakumeok
indarkeriarekiko ditugun ikuspuntu, sentipen eta zalantzen inguruan hitz egiteko
tartea eskeini nahi diegu emakumeei, bakoitzak beretik. Ez delako kontua iñork
txosten baten bidez ezer esplikatzea edo gauzak nola egiten diren esatea.
Bakoitzak bere bizipen eta ikuspuntuak azalduz, denon artean sortzen diren
zalantza eta kontaresanak argitzen saiatzea da gure asmoa. Bertaratzen direnek
saioa dinamitzatzeko aukera izanaz, gai ezberdinak landuz eta ariketa ezberdinen
bidez planteatuz. Herrian zer egoera bizi dugun aztertu eta kalera zein barnera
begirako dinamikak planteatuz.
Autodefentsa Feminista ulertzerik ez dagoelako emakumeon elkartasunik
gabe. Elkartuz, hitz eginaz eta antolatuaz, emakumeoi ezartzen diguten biktima
papera gaindituko dugu. Gure burua babestuko eta defensatuko dugu dugu!
EMAKUMEOK AUTODEFENTSA FEMINISTA!!!
Azken asteak ezkutuan daramatza Ekaitz Samaniego gas-
teiztarrak. Espainiako Auzitegi Gorenak zortzi urterako espetxe zigo-
rra ezarri dio; sei Segikoa izateagatik eta beste bi kristal batzuk haus-
teagatik. Ekaitzek legea saihestea erabaki eta abenduaren 26an Gasteizko Los
Angeles elizan itxialdian sartu zen beste hainbat lagunekin batera. Bideoa graba-
tu zuen itxialdian zela, eta bertan, denbora batez gordetzea erabaki duela dio.
Legea saihesteko hautua egin duela justiziaren alde urratsak emateko, bere kasua
eta beste batzuena ahalik eta publikoen ikustarazteko helburuarekin ezkutatzen
dela. Bere kartzelaratzea barneratuta duela eta bere borrokak beste inor egoera
beretik ez pasatzea duela xede ere gaineratzen du.
emakumeok autodefentsa feminista
ekaitz samaniego
23
Urte berri on denoi! Urtea indarrez hasi dugu, aspaldiko urteetan hasiagenuen bidea gogo biziz egiten jarraituz. Aurreko urteak asko eman du EuskalHerriko gatazka politikoa konpontzeko norabidean. Baina, oraindik gure senide etalagunen egoerak berdin jarraitzen du, bai espetxeetan eta baita erbestean ere. Bikolektibo horiek gatazkaren ondorioak diren heinean, gatazka politikoaren konpon-bide demokratikoaren norabidean etxean izan behar ditugu. Aski dela esan etabehin betiko eman diezaiogun konponbide justu eta demokratiko bat.
Urte hasieratik egin dugu isildu ezin den oihu ozena, oihartzunez beteta-ko aldarria. Bai azpeitiarrok eta baita euskal herritarrok ere, bat egin genuenBilboko kaleak elkartasunez eta aldarriz josi eta bustitzeko.
Egin dezagun bidea ekimenetik esker ona besterik ez dugu Gabonen inguruan eki-menetan parte hartu duzuen azpeitiar guztientzako, 800 argazkitik gorako kartele-an parte hartu duzuenontzako eta Bilbo txiki uzten lagundu duzuen guztiontzako.Horrela bidea motzagoa izango da, oztopoak errazago saltatuko ditugu, ilusio etagogo gehiago izango dugu eta kaleak betez, kartzelak hustu egingo ditugu.
Euskal preso eta iheslari politiko guztiak herrian behar ditugulako, jarraitudezagun hain txalogarria den bidea argitzen! Eskerrik asko eta ikusi arte! Ondoizan.
Azpeitiko Egin dezagun bidea ekimena
Egin dezagun bidea, eskubide guztiekin euskal presoak Euskal Herrira
Itxialdian parte hartu zutenek balorazio oso ona egin zuten. Eguneroko
mobilizazioek beraien aurreikuspenak gainditu zituzten. Ehundaka pertsonen bisi-
tak izan zituzten eta itxialdian modu batean edo bestean hartu dute parte: sukalde-
an, propagandarekin laguntzen, koltxoiak ekarriz, ideiak proposatuz, edo irribarre
konplizeak eskainiz. Kultur arloko pertsonak, hiriko herri mugimendua, sindikatuak
eta alderdi politikoak gonbidatu zituzten itxialdira.
Horren ondoren manifestazioa egin zuten bere egoera salatzeko, eta kale-
ra agertu zen. Manifestazioan zegoen jendetzaren aurrean zipaioek atxilotu egin
zuten oihuen artean. Animo Ekaitz eta ez etsi!!!
24
Marjane Satrapi (Rasht, Iran, 1969) autoreak bere autobiografia kontatzen
digu txuri beltzezko marrazkien bitartez 2000. urtean plazaratu zen Persepolis
komikian, 2007tik aurrera gainera, marrazki bizidun gisa ere ikus daiteke Vincent
Paronnaudek zuzendutako filmean.
Istorioak Iraneko famili aberats bateko alaba baten bizitza kontatzen digu.
10 urte zituela Persiako Sharen erorketa bizitzen du eta errepublika islamiko baten
hasiera. Oraindik txikia izan arren etxean jasotako hezkuntza progresista dela eta
bere gurasoek horrenbeste borrokatu duten aldaketa integristen eskuetan erori
dela konturatzen da. Inposizio eta bortizkeria gogorrak jasan behar dituzte, bai
emakumeak izateagatik eta baita familia ezkertiarra izateagatik ere: beloa inposat-
zen hasten dira, askatasun indibidualak zapaltzen dituzte eta bere osaba torturat-
zen dute besteak beste.
Beraz, gurasoak beldurrez Austriara bidaltzen dute. Bere egoera ulertzen
duten pertsona batzuk bilatu dituela uste duenean, gerra kontuak telebistako gait-
zat dituztela sentitzen du Marjanek, “guay”ak direla iruditzen zaiela nolabait eta
marjinatuta eta bakarrik sentitzen da. Ezberdina da bai Irango eta bai Austriako
jendearentzat.
Komikia irakurt-
zea edo filma ikustea
gomendagarria dela uste
dut guztiontzako, oso
entretenigarria eta inte-
resgarria baita. Irango
emakume idazle ausart
baten ikuspuntua kontat-
zen du historiako une
korapilatsu batean. Bere
momentu gazi-gozoekin,
maitasuna eta borroka
bikain nahasten ditu
Marjanek bere bizitza
kontatzean.
Persepolis
25
26
Elorrioko talde hau 2004 urtean sortu zen.
Talde honek Punk Rock kutsuko musika
egiten du eta beraien kanten bitartez,
jasandako injustiziak salatu eta bizitako
egoeren aurrean duten iritzia azaltzen dute.
Ihesbide, hasiera batean boskote moduan
hasi zen eta 2006 an beraien lehen maketa
kaleratu zuten. Handik gutxira taldeko
abeslariak taldea utzi zuen eta laukote
moduan jarraitzea erabaki zuten. 2008an
diska berri bat grabatu zuten laukote
moduan “dakokiguna” izenekoa. Urte hone-
tan ordea, taldeko kide bat atxilotu eta
espetxeratua izan zen eta horren ondorioz, taldeak urte terdiko geldialdia izan
zuen. Taldea bertan behera laga eta zapalkuntzari garaitzen utzi ordez, taldeare-
kin aurrera egitea erabaki zuten eta 2010 urtean beraien azken lana argitaratu
zuten “iheskide” izenekoa.
Talde honen lanik onena “dagokiguna” dela esan genezake, berau 10 abestiz
osatua dagoelarik. Gainerako lanak ere onak dira eta gainera, estilo ezberdineta-
ko kantak entzuteko aukera ematen du. Euskal Punk Rocka atsegin baduzu ez
galdu aukera talde hau entzuteko, merezi du eta!
Lehen Brigada Criminal taldean jotzen
zutenek sortutako azken proiektua da
Fiachras, zerbait berria egiteko saiakera-
tik sortua. Azkenaldian, Bizardunak
bezalako taldeekin gero eta gehiago ent-
zuten ari garen folk-rock musika egiten
du.
Taldea sortu zenetik (2008), bi diska
argitaratu dituzte eta azkena dugu
“Hiltzera goaz!” deiturikoa. Gitarra, esku-
soinu, teklatu, klarinete… eta beste hain-
bat instrumenturen nahasketarekin sortu-
tako musika dugu entzungai bertan, eta
diskaren izenburuak agerian uzten duen
bezala, letra zuzenez osatua dago. Zerbait berria sortzeak funtzionatu dietela
argi ikusi da eta guri musika desberdina entzuteko aukera eman digula esan
daiteke zalantzarik gabe.
THE YARDBIRDS
27
Agur bat baratzeko porruak zale guztioi. Hil honetan etxean baratza
prestatzen ikasiko dugu, denok ez baitugu baserri bat baratza egiteko. Honetaz
gain, krisiak sortzen duen denbora librea betetzeko “jobi” ona da eta ekoiztuta-
koa jateko ederra egoten da, honenbestez balkoiko leku, espezie eta lurrak eza-
gutuko ditugu.
Hasteko balkoi edo terrazen esberdintasunak eta berauen kokapenaz
hitz egingo dugu. Balkoien kasuan, etxeetan loreak egoten diren bezala jar dai-
tezke, leku gutxi hartzen baitute eta maila bat baino gehiago jar daitezke leku
gehiago irabazteko. Terrazetan leku gehiago egoten da eta horrek askatasun
handia ematen du landatzerako garaian, bertan landare handiagoak eta gehiago
sar baitaitezke. Hau esan eta gero balkoi eta terrazen kokapenarekin jarraituko
dugu, landare batzuek eguzki gehiago behar izaten baiute eta beste batzuek
eguzki gutxiko lekuetan jarrita ere irteten baitute.
Balkoietan ia dena landatu daiteke; letxuga, tomatea, baba, aza, tipu-
la… hauek eguzki gehien dagoen lekuetan jarri behar dira, tomatearen kasuan
eguzkia ezinbestekoa da, tomate arrunta eta tomate “cherri”aren kasuetan esa-
terako. Piper eta porruak dira eguzki gutxirekin irteten duten landare gutxitari-
koak, baina piper mota ezberdinak daude; piper txorizeroa, bola eta gindilla
adibidez. Azken honek eguzki gutxire-
kin ez du pikatzen eta jateko errazago-
ak dira. Bolaren kasuan, gorritzea
nahi izanez garo eguzkitan jarri behar
da, baina hala ere zaila da gorritzea,
eguzki asko behar du eta. Norbaitek
beste landarerenbat sartu nahi badu
probatzea dakontua, saltseatu eta
Ikasi.
Lorontziak aukeratzeko
garaian landareen azkuntza kontutan
izan behar da, letxugak, tipulak,
azak… landare txikiak etxeko lorontzi
luzeetan sar daitezke, 30-35 zentime-
troko tartearekin gutxigorabehera
tomateek, babak eta piperrek banaka-
ko lorontzi andiagoetan sartu behar
dira, gehiago azten baitira.
Bukatzeko azken gomendio batzuk. Lurra bi landatualdiko aldatzea
komeni da, edo zimaurrarekin ondo nahastu. Dendetan saltzen duten lurra oso
ona da, konposta izaten baita. Lur honen arazo bakarra zorria edo pulgota da,
lur honetan azitako landareek nahiko sarri harrapatzen duten zamorroa. Hau
ekiditeko lurrari ximaur pixkat nahastu behar izaten da, hidrógenoak bidaltzen
ditu eta. Tomate eta baben kasuan makilla bat sartu behar izaten da, babak
berak helduko dio baina tomatea lotu egin behar izaten da. Tomatearen beste
bitxikeria bat teilatupean badago ez dela bustitzen da, eta sufrerik ez du behar.
28
Gomendio batzuk:
29
HIL HONTAN JASO DITUGUN BERTSO ONENAK
Azkenien erten du
Kontu Lepo honek
lata putie ematen
behin da berriz hauek
ixilduko oteituk
egungo gaztiek
gure gezur guztiak
kontatzen dizkitek
Azkenien erten du
Kontu Lepo honek
beraz ekin da ekin
dabiltza gaztiek
aldarri ta euskara
sustatuaz hauek
egurra Kontu Lepo
eta aupa zuek!
Azkenien erten du
Kontu Lepo honek
irakurri dezaten
gaur gure lagunek
fruitua eman dute
egindako lanek
merezi izan dute
denen ahaleginek
Nola izena dek?
- Michael O´Brain
- Erabakikoek...
Ia ba umiek, esan ze zarata ikasi dituzuen
gaur baserriyen
- Muuuuu
- Beeeeee
-Ume pute hori, jatxi hai traktoretik!!!
Ama ama, eskolan despistaue deitzeibe
- benga benga gazte, segiyok hire etxea
Ama ama, etxien despistaue deitzeibe
- su tabaco, gracias.
Joe Ortentxi, ze garbi daon
lehiueeeeeeeeee......
Azkenien erten du
beste honek ere
Erantzun punttue ta bialdu:
(kontu! helbide berriye den/k eta!)
bota bertsueTXISTIEK
30
Azpeitiarrak munduen
Azpeitiar batek pagau gabe Inoxen
sartzie nahi zi(ñ)an ta hola esate
zeon/k atezainei:
-Benga! Haz el ojo gordo!!
Azpeitiar batek jatetxe baten kon-
tue eskatzie nahi din/k eta hala
esateik:
-Eh... por favor, el cuento!
LERDOGLIFIKUE
Lerdoglifikue:Tortilla patata
ErantzuneK
Lagun batek, ordubete behar badu zulo bat egitko; eta bi lagunek bi ordu behar
badituzte bi zulo egiteko, zenbat denbora beharko dute hiru lagunek zulo erdi bat
egiteko?
ASMAKIZUNE
Asmakizune:Zuloak handiak zein txikiak izan litezke, baina zulo erdirik ez da inoiz izango.
hizkuntza sabinianoan zizka-mizka arruntena...
31
lore sortie...
ta ximaurre
Egin dezagun bidea ekimenak urtarrilean burutu zen manifestaziorako 10.000 atxi-
kimendu batu dituen bitartean mundu guztian zehar, Azpeitian ere ez da lan makala
egin honen inguruan. Euskal preso politikoen kartela irudikatuz 800 herritar baino
gehiagoren argazkiak lotu ahal izan dira, manifestazioarekin bat egin eta bertara
gerturatzera gonbidatuz. Zorionak honetan lanean ibili zaretenoi eta atxikimena
eman duzuen oroi. Egin dezagun bidea!!!
Kontsumo gizarte kapitalista batean bizi garela onartu arren, askotan honek gu eta
munduarengan dituen ondorio guztietaz ez gara ohartzen; Produkzio maila eta lan
harremanak, herrialdeetako expolioak, zoriontasunaren ideia faltsuak, zaborraren
gehiegizko produkzioa, energien xahutzea, naturaren suntsiketa..... gabonak guzti
hauek azalaratu eta sustatzen ditu, jesusen jaiotza bera festa kontsumista baten
bilakatuz. Zor-onak!
32