La munificencia cívica en la hispania romana

31
“La munificencia cívica en la Hispania romana” Isidora Emborujo

Transcript of La munificencia cívica en la hispania romana

Page 1: La munificencia cívica en la hispania romana

“La munificencia cívica en la Hispania romana”

Isidora Emborujo

Page 2: La munificencia cívica en la hispania romana

Elementos que determinan la vida urbana

�una élite urbana cuyos integrantes compiten entre ellos para ganar

merita

�una comunidad cívica que se beneficia de esta competencia y expresa

su reconocimiento de los méritos a través de honores públicos.

�Un sistema de reglas que determinan estos honores

�El culto imperial que juega un papel fundamental en la formación y

cohesión de la comunidad cívica

Page 3: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 4: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 5: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 6: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 7: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 8: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 9: La munificencia cívica en la hispania romana

Lex Coloniae Genetivae Iuliae (M.A.N., Madrid), ley de fundación colonial de Urso (siglo I d. C.)

Page 10: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 11: La munificencia cívica en la hispania romana

L(ucio) · Hor(atio) · L(ucii) · f(ilio) · Gal(eria tribu) · Victori / II · viro bis obplenissimam / munificentiam erga patriam / et populum meritissimo civi / populus

CIL II 1185 Hispalis

Munificentia: generosidad, frecuentemente de grandes proporciones

Corneliae Clementis· f(iliae)Tuscae sacerdotiae perpetuae ordo Iporcensium munificentiamstatuam rem[i]ssis cenispublicis posuititem seviri cenas remiserunt

CIL II 1046 Iporca Constantina, Sevilla

Page 12: La munificencia cívica en la hispania romana

CILA II, 271

L(ucius) Aelius Quir(ina) / AelianusIIvir / m(unicipum) m(unicipii) F(lavi) Naevensis / cum EgnatiaM(arci) f(ilia) / Lupercilla uxore / adiectis specularibus et velis / epulo municipib(us) et incolisutriusque sexus / dato obdedicationem omnium statuarumquae in / his porticis ab iis datae et sub inscriptione eorum positaesunt / d(onum) d(ederunt)

Lucius Aelius Aelianus y su esposa organizaron un epulum para celebrar la dedicación de un conjunto de estatuas destinadas a decorar los pórticos de la ciudad.

Page 13: La munificencia cívica en la hispania romana

CILA-02-02, 00343 = ERItalica 00022a = AE 1982, 00520

M(arcus) Cassius Ser(gia) Caecili[anus] / flamen perpetuus diviTraiani flaminalis provin[ciae] / Baeticae statuas quae sunt in ordinem positae / n(umero) IIII ex argenti libris centenis ob honoremIIvir(atus) / Genio coloniae splendidissimae Italicensis posuit

Page 14: La munificencia cívica en la hispania romana

CIL, II, 1054. Q(uinto) ♠ FVLVIO ♠ Q(uinti) ♠FVLVI ♠ ATTIANI. F(ilio)Q(uinti) ♠ FVLVI ♠ RVSTICI. N(epoti)GAL(eria) ♠ CARISIANOPATRONO ♠ ET ♠♠ PONTIFICI.OB ♠ MERITA ♠ CENTVRIAE ♠ORES ♠ MANESHALOS ♠ ERQVESBERES ♠ ARVABORESISINES ♠ ISVRGVTIN.LOCVM.QVEM.ORDO.M(unicipium).M(unicipii).F(lavii).A(rvensis).D(ecrevit).POSVERVNT.D(ecreto).D(ecurionum)

“A Quinto Fulvio Carisiano, hijo de Quinto Fulvio Atiano, nieto de Quinto Fulvio Rústico, de la tribu Galeria, patrono y pontífice, por sus merecimientos las centurias Ores, Manes, Halos, Erques, Beres, Arvabores, Isines, Isurgut(es?) colocaron (este monumento) según decreto de los decuriones, en el lugar que el ordo de los munícipes del municipio Flavio Arvense ha decretado.

Page 15: La munificencia cívica en la hispania romana

CIL II2/5, 753 = CIL II 2044

VI]/vir(o) Aug(ustali) [- - -] / decreto decur[ionum] / civeset incola[e] / ob divisionem frum[enti] / ex aere con[lato?

Donación de trigo

Page 16: La munificencia cívica en la hispania romana

L. Aemilius Daphnus regala unas termas y dinero a sus conciudadanos

Lucio Emilio Dafno, Seviro, dió enteramente a su costa a los munícipes de Murgiunas termas y en el día de la inauguración donó sendos denarios a los ciudadanos y habitantes, obsequiándoles con un espléndido banquete; les prometió que mientras él viviese había de darles igual cantidad el mismo día y que para el cuidado o conservación de las propias termas donaría, también de por vida, ciento cincuenta denarios anuales.

Page 17: La munificencia cívica en la hispania romana

L(ucius) Caecilius L(uci) f(ilius) / Pap(iria) Optat us / |(centurio) leg(ionis) VII G(eminae) Fel(icis) / et |(centurio) leg(ionis) XV Apollin(aris) / missus honesta / missione ab Impp(eratoribus) M(arco) / Aur(elio) Antonino et Aur(elio) / Vero Aug(ustis) a<d=T>lectus a Barc(inonensibus) / interimmunes consecut(us) / in honores aedilicios / IIvir III flam(en) Romae / divorum et Augustorum / qui r(ei) p(ublicae) Barc(inonensium) ita leg(avit)do lego / darique volo |(denariorum ) VII(milia) D ex / quorum usurissemissibus / edi volo quodannis spectac(ulum ) / pugilum die IIII IduumIuni(arum) / usque at |(denarios) CCL et eadem die / ex |(denariis) CC oleum in thermis public(is ) / populo praberi et haec ita praes/tari eacondicione volo ut / liberti mei item libertorum meorum / libertarumqueliberti quos / honor // l(ocus) d(atus) d(ecreto) d(ecurionum) // seviratuscontige/rit ab omnibus mu/neribus seviratus ex/cusati sint quot si quis / eorum at munera / vocitus fuerit / tum ea |(denariorum) VII(milia) D a<d=T> / transferri iubeo / sub eadem forma / spectaculorum quot / s(upra) s(criptum) est edendorum / Tarracone

CIL II 4514

Barcino

Page 18: La munificencia cívica en la hispania romana

L(ucius) Aemil(ius) M(arci) f(ilius) M(arci) nep(os) Quirina Rectus domo Roma qui et Karth(aginiensis) / et Sicellitanus et Assotanus et Lacedaemonius et Bastetanus / et Argius scriba quaestorius scriba aedilicius donatus equopubl(ico) / ab Imp(eratore) Caesare Traiano Hadriano Aug(usto) aediliscoloniae Karthagi(nensis) / patronus rei publicae Assotanor(um) testamento suo / rei pub(licae) Assotan(orum) fieri iussit epulo annuo adiecto

CIL II 5941 = ILS 6954

Page 19: La munificencia cívica en la hispania romana

CIL II 4511 (p 982); IRC IV, 33 = IRC V, p 111, 112

Page 20: La munificencia cívica en la hispania romana

L(ucio) Minucio L(uci) fil(io) / Gal(eria) Natali / Quadronio Vero iuniori / co(n)s(uli) auguri / proco(n)s(uli) provinciae Africae leg(ato) Aug(usti) pr(o) pr(aetore) / provinciae Moesiae inferior(is) curat(ori) oper(um) / public(orum) et aediumsacrar(um) curat(ori) viae Flaminiae / praef(ecto) alim(entorum) leg(ato) Aug(usti) leg(ionis) VI Victric(is) / in Britannia pr(ovincia) tr(ibuno) pl(ebis) candidato q(uaestori) candidato / divi Hadriani Augusti et eodem / te]m[po]re leg(ato) provinci[ae Africae dioceseos] / Carthaginens(is) proco(n)s(ulis) pat[tris sui] tr(ibuno) mil(itum) / leg(ionis) I Adiutric(is) P(iae) F(idelis) item leg(ionis) XI C[l(audiae) P(iae) F(idelis) item leg(ionis)] / XIIII Gem(inae) Mart(iae) Victr(icis) IIIvir(o) mo[netali a(uro) ar(gento) a(ere) f(lando) f(eriundo)] / IIIIIIviri Augustales obme[rita] / eius in ipsos secundum verba test(amenti) [eius q(uae) s(unt)] / colon(is) Barcinonens(ibus) ex Hispania [cit]er(iore) / [apud q]uos natus sum HS C(milia) itasi cav[e]ant / [se pro ea] summa ex quincuncib(us) omnib(us) annis / [d(ie) 3 Iduu]m Februar(iarium) die natali meo sportulas / [decuri]onib[us] qui praesentes erunt singul(is) / [|(denarios) quatern]os Augustalib(us) qui praesentes erunt / [singul(is) |(denarios)] ternos daturos si quo pauciorescon{t}/ven[eri]nt amplius inter praesentes pro rata / divi[dat]ur ut HS V(milia) usurar(um) quae annuae competunt / in ha[n]c rem omnib(us) ann(is) die natalimeo erogentur

Page 21: La munificencia cívica en la hispania romana

Dulcinia Mes[sia 3]iure nequiore Fortuna domino fato [3]eius dempta commendanda [est] vobis [3][3]LAR[3]II quam virg[3] sinacium [3] / [3] quarenata[l]em eius qui est sextum [Kal(endas) Aug]ustas rogo frequentes (p)erviginti annos mira cum desidiacelebretis propter quod omnibus annisquoat vixero dividam municipio n(ostro) Siarensi dumtaxat praesentibus decurionibus singulis X |(denarios) ternos seviralibus X |(denarios) binos plebi utriusque sexus et incolisX |(denarios) singulos quot praestabo dumtaxat

quoat vixero

Los decuriones recibieron tres denarios; los augustales, dos; y la plebe, uno

CIL, II, 1276, Siarum, Betica

Page 22: La munificencia cívica en la hispania romana

M(arco) Valerio M(arci) f(ilio) / M(arci) n(epoti) G(ai) pron(epoti) Quir(ina) / Proculino IIvir(o) m(unicipum) m(unicipii) / liberi Singiliensis / cives et incolae ex

aere conlato / hic in IIviratu publicos ludos et / totidem dierum privatosdedit / item populum universum in municipio / habitantem et incolas oleo et balineo / gratuito dato pervocavit / item quo die ludos iu(v)enum in theatro / deditgymnasium et balinea viris et / mulieribus gratuita praestitit / huic cives et incolaepr(idie) K(alendas) Ianuarias / abeunti e IIviratu ob rem publicam / beneatministratam(!) consensu omnium / in foro publice gratias egerunt et / hostiasquas immolaret item / statuam ex aere conlato dederunt / ordo decreto locum eligere / permisit / IIvir A(ulo) Cornelio Palma Front(on)iano II / P(ublio) CalvisioTullio co(n)s(ulibus)

CIL II2/5, 789 = HEp 2, 1990, 469 = AE 1989, 420 = A E 1992, 977M. Valerius Proculinus duoviro del municipio Singila ofreció durante el desempeño de su cargo, «juegos públicos» y durante el mismo número de días «juegos privados » . Además financióotros ludi libres (no oficiales, es decir, ludipriuati), con repartos de aceite para los baños, con la apertura gratuita de las termas y con la organización de juegos para jóvenes en el teatro.

Page 23: La munificencia cívica en la hispania romana

CIL 02-05, 00294 = CIL 02, 02098 = D 05356C(aius) Valerius C(ai) f(ilius) Gal(eria) Valerianus Cisimbrensis / IIvir / pontif(ex) perp(etuus) forum aedes quinque signa deor(um) / quinque statuas suasimpensa dedit donavit / Flavia Valeriana neptis heres epulo dato dedicavit.

C. Valerio Valeriano financió en Cisimbrium la pavimentación del foro y de cinco templos con sus respectivas estatuas

CILA II-IV, 1076 = AE 1972, 00269L(ucius) V]alerius [Q]uir(ina) Firmu[s] / [IIvir bis templu]m forum / [porticusexed]ra[m] / [tab]ula[rium s(ua) p(ecunia)] / d[edic]av[it].

L. Valerius Firmus, que construyó en Munigua un templo, el foro de la ciudad, un pórtico, una exedra y un archivo

Page 24: La munificencia cívica en la hispania romana

CIL II, 3663 = CIBalear 00191 = InsBaliares 00056 = E busus 00006 = SEBarc-02, p 181 = HEp-06, 00153 = AE 2004, +00818

L(ucius) Cornelius Longus et / M(arcus) Cornelius Avitus f(ilius) et / L(ucius) Cornelius Longus et / C(aius) Cornelius Servinus et / M(arcus) Cornelius Avitus et / P(ublius) Cornelius Cornelianus nep(otes) ex L(ucio) / et M(arco) f(iliis) aquamin municipium Flavium / Ebusum s(ua) p(ecunia) p(erduxerunt)

CIL II, 3664 (p 961) = CIBalear 00192 = D 06960 = In sBaliares 00057 = Ebusus00026 = Espectaculos-01, 00015

]/PX et C(aius) Cornelius / Servinus h(eredes) et curatores / operis eiusp(osuerunt) / hic r(ei) p(ublicae) Ebusit(anae) XC milia / numorum legavit ut ex eis

/ quodannis(!) tributum Romanis / penderetur et ne cives iniquo / tempore tributa pendere / cogerentur reliqua VI milia / fenerarentur et ex usuris ludiederentur quodannis(!) / cum vas(is) lum(inum) nat(ali) eius V / [K(alendas)

Page 25: La munificencia cívica en la hispania romana

Decuriones

Page 26: La munificencia cívica en la hispania romana

Pedestal del cortijo bajo de Iscar en Baena (Córdoba )

C(aio) Livio M(arci) f(ilio) Quir(ina) Severino, d(ecreto) d(ecurionum) m(unicipes) m(unicipii)

Ipscensis. M(arcus) Livius Gracehus paterhonorem accepit, impensam remisit.

Dedicáronla a Cayo Livio Severino, hijo de Marco, de la tribu Quirina, por decreto de los

Decuriones, los Munícipes del Municipio Ipscense. Su padre Marco Livio Graco aceptó

el honor y condonó los gastos.

CIL II5, 388

Page 27: La munificencia cívica en la hispania romana

Seviro Augustal

IRIlici 00068 Lucentum

P(ublius) Astranius VenustusIIIIIIvir Aug(ustalis)Lucentis annor(um) XXIIIt(e) r(ogo) p(raeteriens) d(icas) s(it) t(ibi) t(erra) levis.

Page 28: La munificencia cívica en la hispania romana

CIL II 2419

CIL II 2420

T(itus) Caelicus SipipesFronto et M(arcus) et LuciusTiti f(ilii) pronepotes CaeliciFrontonis renovarunt

Bracara Augusta

Ce]licus · FrontoArcobrigensisAmbimogidusFecitTongoeNabiagoiCelicus fecitFront(o)

Page 29: La munificencia cívica en la hispania romana
Page 30: La munificencia cívica en la hispania romana

Segrobiga (Saelices, Cuenca)

Page 31: La munificencia cívica en la hispania romana