LATÍN I -...

84
I.E.S. SANTA POLA LATÍN I CURSO 2012-2013 Israel Hurtado

Transcript of LATÍN I -...

Page 1: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

I.E.S. SANTA POLA

LATÍN I CURSO 2012-2013

Israel Hurtado

Page 2: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

EL LATÍN COMO LENGUA INDOEUROPEA

Pese a que ya desde el siglo XVI se conocía y estudiaba el parentesco entre lenguas

geográficamente lejanas entre ellas, no fue hasta principios del siglo XIX, en plena vigencia

del positivismo, cuando un lingüista alemán, Franz Bopp, demostró la relación directa

entre lenguas antiguas de la India y de Europa. Bopp aplicó el método comparativista, un

método consistente en demostrar, mediante la comparación, las correspondencias en

léxico, morfología y sintaxis entre las lenguas objeto de estudio. La aplicación sistemática

de dicho método permitió postular la existencia de una lengua común y originaria de la

mayoría de lenguas, antiguas y modernas, habladas en Europa y en el sur de Asia, por lo

cual fue bautizada con el nombre de indoeuropeo. No nos ha llegado testimonio escrito

alguno, puesto que el documento más antiguo de los que se conservan es del segundo

milenio a.C. y corresponde al hitita, lengua ya neoindoeuropea. Esta lengua común es, por

lo tanto, hipotética y su léxico está formado por las raíces que se han deducido de las

palabras que las comparten en las distintas lenguas derivadas.

Prueba de tal parentesco son las formas que han tomado algunos sinónimos indoeuropeos

de palabras comunes, tal y como podemos observar en el cuadro siguiente:

La diáspora

Tal como acabamos de decir, los estudiosos han logrado establecer dos etapas

cronológicamente diferenciadas en la historia de las tribus que hablaron el indoeuropeo

común: la primera, como pueblo en comunidad, que podemos situar desde su origen hasta

la edad del bronce, y la segunda, como pueblo en proceso de desmembración, que

podemos datar, en su fase más importante, desde la edad del bronce hasta la edad del

hierro. No es difícil comprobar cómo vocablos vinculados al léxico agrícola o ganadero de

la cultura neolítica o de la edad del bronce, del norte o del interior continental, tienen una

raíz común, mientras que términos similares referentes a la cultura del hierro, en el sur o

en zonas marítimas, evidencian orígenes distintos.

Esta segunda etapa es conocida bajo la denominación de diáspora, y en ella radica la

explicación de la división del indoeuropeo común en las distintas lenguas de la familia

indoeuropea: los pueblos colonizadores introdujeron cultura y lengua en los territorios en

donde se establecían y la lengua indoeuropea, en contacto con las lenguas autóctonas

(sustrato), las fue sustituyendo, a la par que experimentaba cambios y modificaciones por

Page 3: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

influencia de las lenguas vecinas (adstrato) o de lenguas introducidas en el mismo

territorio posteriormente (superestrato).

La lingüística comparada ha evidenciado la existencia de un indoeuropeo común en época

neolítica, origen de la familia lingüística indoeuropea, la cual, por expansión y

fragmentación, provoca la aparición de distintos dialectos hacia el fin de la edad de los

metales. Estos dialectos son, a su vez, origen de las lenguas indoeuropeas modernas. Hay

que remarcar que, en según qué casos (español, catalán, griego, hindi…) conocemos

perfectamente el dialecto del que derivan estas lenguas modernas, pero que, en otros

(alemán, inglés, ruso…) no se conserva testimonio alguno del primitivo dialecto “madre”

común.

En el cuadro siguiente se muestran los distintos grupos lingüísticos indoeuropeos y sus

familias idiomáticas.

Page 4: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Las únicas lenguas no indoeuropeas que existen en Europa en la actualidad son el finés, el

estonio, el húngaro y el turco, de la familia uraloaltaica; el georgiano y otras lenguas

caucásicas, y el euskera, de origen incierto.

Panorama lingüístico de Italia en el siglo v a. C.

El latín, por lo tanto, es el dialecto que hablaba un determinado pueblo indoeuropeo de los

que colonizaron la península Itálica en un período que podemos situar entre los años 1200

y 1000 a.c. Aparece en el centro de Italia, en una región que ocupa desde los montes

Albanos hasta la desembocadura del río Tíber per su margen derecha. Dicha región,

llamada Lacio, da nombre, a su vez, a la nueva comunidad y a su lengua. Los vestigios

más antiguos en latín son testimonios epigráficos (la fíbula de Preneste) del siglo VI a.c. De

hecho, en el Lacio coexistieron varios dialectos latinos, hasta que el de la ciudad

hegemónica, Roma, se impuso a los demás.

Page 5: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

En este período –siglo v a.c.- la

península Itálica constituía un

verdadero mosaico lingüístico,

conformado tanto por lenguas

indoeuropeas (itálicas, ilirias,

célticas y griegas) como por otras

que no lo eran (etrusco, ligur y

púnico), distribuidas de la forma

siguiente: el latín se hablaba en el

Lacio; dos lenguas itálicas –el osco y

el umbro- se hablaban en el sur y en

el nordeste de esta región,

respectivamente; el celta era la

lengua usada por los pueblos de las

llanuras continentales del norte de

Italia; una lengua del grupo ilirio –el

mesapio- se hablaba en la región de

la costa sur del mar Adriático, y otra

–el véneto-, en la zona del golfo de

Venecia; el griego era la lengua

hablada en la Magna Grecia, denominación bajo la cual era conocido el conglomerado de

colonias griegas fundadas en las costas de la mitad oriental de Sicilia y del sur de Italia, a

partir del siglo VIII a.c.; los etruscos hablaban una lengua no indoeuropea en los territorios

noroccidentales de la península Itálica, al norte del río Tíber, y en las costas de Córcega; el

ligur, una lengua no indoeuropea de la que apenas queda documentación, se hablaba en la

zona del golfo de Génova; en la costa occidental de Sicilia y en la isla de Cerdeña –

territorios colonizados por los cartagineses- se hablaba el púnico, un dialecto del fenicio.

En el interior de Sicilia se hablaba el sículo, una lengua itálica muy poco documentada.

Etapas del latín

Latín arcaico (del siglo VI al siglo III a.c.): etapa de formación; no nos ha llegado

ningún texto literario de esta etapa, sólo textos epigráficos con importantes

influencias etruscas y griegas. También es conocido bajo la denominación de latín

preliterario.

Latín preclásico (del siglo III hasta mediados del siglo I a.c.): etapa de creación de

una lengua literaria y de consolidación de la lengua latina. Aumenta la influencia

de la cultura griega. Según algunos filólogos no hay diferencia alguna con la etapa

anterior.

Latín clásico (de mediados del siglo I a.c. hasta el año 14 d.c.): etapa de plena

madurez de la literatura y de la lengua latinas, que se convierte en lengua de

cultura de un imperio.

Latín posclásico (del año 14 d.C. al siglo II): etapa que marca un primer período de

decadencia, pese a que todavía se crean textos literarios dentro de la gran tradición

romana.

Page 6: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Latín tardío (del siglo II al siglo VII): etapa de progresiva desintegración del latín

durante la cual va a desaparecer como lengua hablada, en pro de la aparición de las

lenguas romances.

Latín medieval (del siglo VII al siglo XIV): etapa durante la cual el latín deja de

hablarse y pasa a ser sólo lengua escrita.

Latín humanístico (a partir del Renacimiento). Se trata del latín escrito y hablado

por los humanistas, quienes intentan recuperar la pureza del latín clásico

abandonando el latín medieval.

La fragmentación lingüística de la Romania

Durante la segunda mitad del siglo II d.C., el Imperio romano llega a su máxima

expansión. Su lengua oficial es el latín, que, como ya se ha dicho, irá sustituyendo a las

distintas lenguas autóctonas de los territorios colonizados, especialmente en el

Mediterráneo occidental, a la par que se van sustituyendo costumbres y creencias

seculares en nombre de una civilización recibida, generalmente, como un progreso. Los

romanos, pese a que, aparentemente, permiten que las provincias sometidas conserven

algunas de sus instituciones, adoptan un conjunto de medidas orientadas a romanizar el

territorio: suprimen fronteras, fundan colonias, construyen magníficas vías de

comunicación, asimilan las religiones autóctonas, instauran el derecho romano… Todo ello

tuvo como consecuencia que las poblaciones romanizadas dejaran en un segundo plano la

lengua propia y que el latín se convirtiera en la lengua común de la parte occidental del

Imperio, es decir, el conjunto de territorios conocido bajo la denominación de la Romania.

Sin embargo, el latín que mayoritariamente hablaban los colonizadores no era el latín

culto, es decir, el de la literatura –rígido y normativizado-, sino el latín vulgar, el hablado,

que pese a su unidad no era homogéneo, sino que presentaba variaciones derivadas del

origen social (patricio o plebeyo) de sus usuarios, de su procedencia geográfica (de Roma

o de provincias) o de modas surgidas en un lugar o en un momento determinado. Todo

ello, junto al hecho de que el proceso de romanización podía comportar una colonización

de tipo rural (sin escuelas) o de tipo urbano (con escuelas), provocó que, lentamente, en

cada una de las provincias se fuera diferenciando la forma de hablar el latín.

Este proceso de dialectalización, en que la lengua autóctona es el sustrato y las vecinas, el

adstrato (y las lenguas introducidas por los invasores posteriores –germánicos, árabes y

eslavos- el superestrato), se vio favorecido por la pérdida gradual de hegemonía de Roma,

puesto que de la unidad político-administrativa del Imperio dependían factores de unidad

como la acción del latín culto sobre el hablado, la conciencia de una lengua de la

administración y de la enseñanza o las relaciones estrechas, constantes y necesarias entre

las distintas provincias.

Page 7: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

De hecho, llegado el ocaso del Imperio romano, en el año 476, desaparece la principal

fuerza de cohesión lingüística del latín, y se produce su fragmentación al perder la función

de lengua de comunicación y de unión de todo el territorio. Las invasiones germánicas

acaban con el Imperio y

conmocionan

profundamente sus

estructuras: suprimen la

administración, separan

pueblos, crean fronteras y,

por todas partes, la lengua

recibe toda suerte de

influencias disgregadoras.

Hacia finales del siglo VIII

o principios del IX, el latín

ya aparece fragmentado

en numerosos dialectos,

denominados rusticae

romanae linguae (para

diferenciarlos del latín

culto y de las lenguas

extranjeras) que se irán

transformando en las

lenguas románicas o

neolatinas. Son los nuevos

idiomas hablados en la

Romania desde el siglo X,

continuación del latín de

los antiguos romanos.

Page 8: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

ACTIVIDADES

1. Colorea el mapa de las lenguas romances. No olvides poner el nombre de cada una

en el lugar correcto.

2. Evolución del nombre latino de los días a varias lenguas romances (de

lunes a viernes). El nombre del sábado viene de la palabra judía sabbath que

significa “descanso”. El nombre del domingo viene de “8óra dominicus” (día del

señor) por influencia cristiana

Al castellano: Desaparece la palabra 8óra: por ej. Martis 8óra=martes

Al valenciano: Se cambia el orden latino y se juntan las dos palabras: por ej.

Martis 8óra pasa a 8óra Martis y después a dimarts.

Al francés: Se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8óra=mardi

Al gallego: Como en castellano desaparece la palabra 8óra: ej. Martis 8óra=martes

Al italiano: Como en francés se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8óra=mardi

Los días en inglés y alemán (lenguas germánicas).

Asignan los días a las mismas divinidades que los latinos.

Adaptan algunas divinidades latinas a sus propios dioses

-Identifican a Marte con Tui – Dien, un antiguo dios germano de la guerra

-Identifican a Mercurio con Wedn, un antiguo dios germano

-Identifican a Júpiter con Thor – Donner, dios germano de la meteorología

-Identifican a Venus con Freia, antigua diosa germana de la belleza

Día se dice day en inglés y tag en alemán

Los días en Castellano, Valenciano y Francés

martes mercredi dijous domingo miércoles mardi divendres jueves dilluns vendredi dimecres

dissabte sábado diumenge lundi dimarts viernes jeudi dimanche lunes samedi

Page 9: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Los días en Gallego e Italiano

xoves luns sabato martes venerdí martedí venres domingo lunedí mércores mercoledí sábado

giovedí doménica

Los días en Inglés y Alemán

Tuesday Freitag Monday Sunday Montag Dienstag Wednesday Samstag Friday Thursday

Donnerstag Saturday Sonntag

Latín Lunae

dies

Martis

dies

Mercurii

dies

Iovis

dies

Veneris

dies

Saturni

dies

Solis

dies

Castell.

Valen.

Italiano

Francés

Gallego

Inglés

Alemán

Rumano

3. ¿De dónde era originario el pueblo indoeuropeo? ¿En qué época se cree que vivió

formando una única comunidad?

4. ¿Qué es lo que demostró el lingüista Franz Bopp? ¿Cómo se denomina el método

empleado por Bopp? ¿En qué consiste?

5. ¿Cuáles son las etapas que podemos distinguir en la historia del pueblo

indoeuropeo?

6. ¿Qué es el latín, considerado desde el punto de vista de su origen?

7. ¿Cuál era la lengua hablada en las colonias del sur de Italia? ¿Qué otra lengua se

hablaba también en esa parte de Italia?

8. ¿Qué pueblos no indoeuropeos vivían al norte de la península Itálica?

9. ¿Qué lenguas eran habladas en las colonias de Sicilia?

10. ¿Qué aspecto importante podemos destacar relativo al proceso de asimilación del

latín por parte de los distintos territorios del Imperio?

11. ¿Qué es el latín tardío? ¿Y el latín humanístico?

12. ¿Qué se entiende por latín vulgar? ¿Por qué razón resulta tan importante como el

latín literario?

13. ¿Qué medidas tomaban los romanos a fin de romanizar un territorio concreto? ¿De

qué modo tales medidas afectaban a las lenguas autóctonas?

14. ¿Qué característica peculiar presentaba el latín vulgar hablado en todos los

rincones del Imperio?

15. ¿Qué supuso, bajo el punto de vista lingüístico, el fin del Imperio romano?

16. ¿Qué son las lenguas románicas o romances?

Page 10: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

17. Relaciona correctamente las palabras de las tres columnas: la primera de ellas

corresponde a distintos grupos lingüísticos; la segunda, a lenguas antiguas y la

tercera, a lenguas modernas de la familia indoeuropea:

itálico

griego

céltico

armenio

ilirio

hindi

báltico

germánico

eslavo

iránico

gálico

antiguo búlgaro

véneto

gótico

avéstico

tracio

osco

sánscrito

micénico

prusiano

bengalí armenio moderno

albanés

catalán

neerlandés

letón

macedonio

afgano

irlandés

griego moderno

18. Indica, Iínea por línea, cuál es la lengua o dialecto románico que no tiene

relación con los otros tres por lo que al grupo al que pertenece se refiere:

lemosín, provenzal, francés, aranés

bable, leonés, castellano, catalán occidental

sardo, friulano, italiano, dálmata

gallego, catalán oriental, aragonés, portugués

florentino: romano, rumano, veneciano

FONÉTICA Y PROSODIA. EL ALFABETO LATINO

El alfabeto latino

El alfabeto del latín procede del de los etruscos, pueblo hegemónico en la península

Itálica entre los siglos VIII y V a.c. Los etruscos lo habían tomado del alfabeto que

usaban los griegos occidentales establecidos en Cumas, una de las colonias griegas

más antiguas del sur de Italia. Constaba, en el período clásico, de 23 letras, dos de

ellas (y y z), añadidas tardíamente para la transcripción de vocablos tomados del

griego:

Page 11: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Vocalismo

El sistema vocálico del latín es prácticamente idéntico al del castellano: cinco

fonemas vocálicos propiamente latinos (a, e, i, o, u) y uno proveniente del griego (y).

Hay que indicar, sin embargo, que en realidad había dos subsistemas o series

paralelas de vocales largas y de vocales breves que se representaban con las mismas

letras. En los libros de lengua, la cantidad larga se indica mediante el signo (-) encima

de la vocal correspondiente, y la cantidad breve, mediante el signo (˘).

Normas específicas de pronunciación

a: siempre es abierta y central (cast. pun,): casa, fama.

e/o: siempre son medianas, más bien cerradas que abiertas (cast. perro): ego,

mos, res.

i: puede ser vocal (cast. si): sitis, finis; o semiconsonante (cast. yogur): ius,

maior.

u: puede ser vocal (cast. pus): mus, ludus; semivocal (cast. cauto): laus, causa;

o semiconsonante (cast. huerto): uir, uiuus.

v: es una grafía convencional adoptada modernamente para señalar la u

semiconsonántica: uinum, inuentum, uarius.

y: (reproducción latina de la ípsilon griega (u). Se pronuncia como la u

francesa (fr. une, tu): perystilum, pyra.

Diptongos latinos. En el período clásico, solo quedaban en latín tres diptongos

propiamente dichos:

ae (caelum, Caesar)

oe (poena, moenia)

au (taurus, aurum)

Y también, eu en algunos monosílabos (neu, heu) y en términos de origen griego

(Europa).

Consonantismo

En la época clásica, el latín tenía los quince fonemas consonánticos que aparecen en el

esquema:

Page 12: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Normas específicas de pronunciación

c/g: siempre son oclusivas velares no aspiradas (cast. cabo, gato): genius, Gigantes,

cerebrum, circus.

h: es fricativa velar sorda, que seguramente se pronunciaba a modo de aspiración

muy suave. No se pronuncia: hora, trahere.

x: representación del grupo ks. Se pronuncia como la x castellana (cast. xilófono):

exitus, examen.

z: reproducción latina de la zeta griega (ζ). Se pronuncia como el grupo tz catalán

(cat. setze): zona, zelus.

s: siempre es sorda (cast. seso): solus, rosa.

Las grafías dobles

qu/gu: representación de la labiovelar sorda (cast. cuestión) y sonora (cast. guante).

Siempre suena la u: quattuor, unguentum.

ch: transcripción de la ji griega (χ). Se pronuncia como una k: chaos, chorus.

ph: transcripción de la fi griega (φ). Se pronuncia como una f: amphora, Pharos.

th: transcripción de la theta griega (θ) . Se pronuncia como una t: theatrum, 12órax.

ll, ss, mm,pp, gg, cc. etc.: siempre se trata de dos consonantes geminadas, excepto

rr , que es la representación de la vibrante múltiple (cast. erre): terra, error. Se

pronuncian las dos: agger, accentus, uallum, passus, attentus.

sp, st, sc: se trata de la S líquida. Se pronuncia como en inglés (spider, star) o en

francés (sceptre): spes, studium, scamnum.

Las normas de acentuación

Todas las palabras latinas, excepción hecha de las proclíticas y de las enclíticas,

tienen acento intensivo, que no se representa gráficamente.

La posición del acento se rige por las normas siguientes:

En latín no existen palabras agudas y el acento nunca recae más allá de la

antepenúltima sílaba: ops, pons, urbs, sal, causa, Roma, poena, geltus

Son llanas las palabras cuya penúltima sílaba es larga:

Son esdrújulas las palabras cuya penúltima sílaba es breve:

Page 13: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Page 14: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

NOCIONES GENERALES DE MORFOLOGÍA

1. Flexión y derivación

Flexión.

Derivación

2. Palabras flexivas y no flexivas

Palabra flexiva.

Palabra no flexiva.

3. Elementos de la palabra

Raíz

Tema.

Desinencia/s

CATEGORÍAS GRAMATICALES

1. La flexión nominal

FUNCIONES DE LOS CASOS

Nominativo

El caso nominativo desempeña las siguientes funciones en la oración:

a. Sujeto de un verbo en forma personal: Gallia est omnis divisa in partes tres

b. Atributo con el verbo copulativo sum: Horum omnium fortissimi sunt Belgae.

c. Complemento predicativo referido al Sujeto con un verbo distinto de sum:

Vercingetorix rex ab suis appellatur.

Page 15: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Vocativo

Este caso sirve para llamar o dirigirse a alguien. Normalmente va entre comas.

Acusativo

El caso acusativo desempeña las siguientes funciones en la oración:

a. COMPLEMENTO DIRECTO. Siempre aparecerá cuando hay un verbo transitivo.

Caesar aciem instruit.

b. DOBLE ACUSATIVO

Hay verbos, que por su características sintácticas, llevan dos acusativos. De todos modos,

cada uno de ellos tiene una función distinta:;

*CD+PVO: Galli Mercurium omnium artium inventores ferunt

*CD+CCL: Caesar milites flumen transtulit

*CI+CD: Magíster pueros grammaticam docet

c. COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL

Siempre que haya un verbo intransitivo, cualquier acusativo que aparezca será CC, ya que el

CD no puede existir. Ahora bien, puede aparecer con preposición (lo más lógico) o sin ella

cuando se trata de ciudades importantes (por ejemplo Romam).

Genitivo

El caso genitivo funciona básicamente como un complemento del nombre, con una idea de

limitación o restricción. A partir de esta función se extiende a complementar a determinados

verbos y adjetivos relacionados con ellos.

Dativo

El caso dativo funciona básicamente señalando la persona o cosa interesada en la acción

verbal, el destinatario de dicha acción, o complemento indirecto. En muchas ocasiones se

confunden dativo y genitivo, o dativo y ablativo. Pues bien, siempre será dativo si el verbo

requiere, necesita un destinatario de dicha acción. Por ejemplo: envió una carta a mi abuela.

Es evidente que el verbo enviar requiere un destinatario del CD (dicha carta).

Ablativo

El caso ablativo funciona básicamente señalando el punto de partida de la acción verbal, es

decir, como un complemento circunstancial de lugar de donde. A esta función primitiva

originaria se añadió posteriormente las de otros dos casos indoeuropeos: instrumental-

sociativo (CC de instrumento y CC de compañía) y el locativo (CC lugar y tiempo).

Page 16: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

Hay otras funciones derivadas del ablativo:

-ABLATIVO DE COMPARACIÓN: se utiliza como segundo término de una comparación sin

quam. Nihil est bello civili miserius.

-ABLATIVO AGENTE: se usa con la voz pasiva y lleva preposición a/ab con personas.

Exercitus L. Casii consulis antea ab Helvetiis pulsus erat.

Número.

Género.

2. La flexión verbal

Persona.

Número.

Tiempo.

Modo.

Aspecto.

1ª DECLINACIÓN

agricola, -ae.

ancilla, -ae.

poeta, -ae.

puella, -ae.

grammatica, -ae.

cometa, -ae.

insula, -ae.

iustitia, -ae.

laetitia, -ae.

causa, -ae

copia, -ae

copiae, -arum

fortuna, -ae

littera, -ae

natura, -ae

provincia, -ae

terra, -ae

amicitia, -ae

aqua, -ae

ara, -ae

dea, deae

cura, -ae

iniuria, -ae

sententia, -ae

via, -ae

fama, -ae

filia, -ae

Page 17: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

2ª DECLINACIÓN

domus, -i

liber, -i

locus, -i

captivus, -i

parasitus, -i

animus, -i

deus, -i

populus, -i (f)

servus, -i

legatus, -i

puer, -i

tribunus, -i

magister, -tri

fagus, -i (f)

ulmus, -i (f)

laurus, i (f)

amicus, -i

gladius, -ii

liberi, -orum

morbus, -i

equus, -i

mundus, -i

numerus, -i

annus, -i

vir, -i

consilium, -ii

imperium, -ii

periculum, -i

auxilium, -ii

caelum, -i

donum, -i

praesidium, -ii

verbum, -i

beneficium, -ii

vitium, -ii

pretium, -ii

castra, -orum

oppidum, -i

regnum, -i

ADJETIVOS DE LA 1ª CLASE

barbarus, -a, -um

cartus, -a, -um

dubius, -a, -um

líber, -a, -um

incertus, -a, -um

primus, -a, -um

patrius, -a, -um

regius, -a, -um

imbrifer, -a, -um

ingratus, -a, -um

publicus, -a, -um

piger, -gra, -grum

CONCORDANCIA 1ª Y 2ª

ancilla, -ae piger, -gra, -grum

locus, -i altus, -a, -um

auxilium, -ii publicus, -a, -um

liber, -i probus, -a, -um

donum, -i socius, -a, -um

poeta, -ae (m) doctus, -a, -um

praesidium, -ii summus, -a, -um

captivus, -i alienus, -a, -um

verbum, -i superus, -a, -um

populus, -i (f) paucus, -a, -um

legatus, -i alius, -a, -um

pretium, -ii alter, -a, -um

puella, -ae pestifer, -a, -um

domus, -i (f) parvus, -a, -um

agricola, -ae (m) bonus, -a, -um

grammatica, -ae longus, -a, -um

parasitus, -i ceterus, -a, -um

cometa, -ae meritorius, -a, -um

insula, -ae magnus, -a, -um

animus, -i clarus, -a, -um

iustitia, -ae. malus, -a, -um

deus, -i pulcher,-chra,-chrum

regnum, -i dignus, -a, -um

laetitia, -ae. multus, -a, -um

beneficium, -ii tantus, -a, -um

servus, -i humanus, -a, -um

caelum, -i honestus, -a, -um

causa, -ae novus, -a, -um

vitium, -ii totus, -a, -um

puer, -i verus, -a, -um

Page 18: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

3ª DECLINACIÓN

aedes, -is. f:

aetas, -tatis f

agger, -eris. m:

agmen, -inis. n:

altar, -is.n:

amor, -oris. m:

animal, -alis. n:

apis, -is. f:

ars, artis. f:

arx, arcis. f:

auctoritas, -atis. f:

auris, -is. f:

avis, -is. f:

caedes, -is. f:

calcar, -is. n:

canis, -is. m:

caput, capitis. n:

carmen, -inis. n:

cinis, -eris. m/f:

civis, -is. m:

civitas, -atis. f:

clamor, -is. m:

classis, -is. f:

clavis, -is. f:

cognomen, -inis. n:

cohors, -ortis. f:

collis, -is. f:

ops, opis. f:

opus, -eris. n:

oratio, -onis. f:

orbis, -is. f:

os, oris. n:

ovile, -is. n:

parens, -entis. m:

pars, partis. f:

pastor, -oris. m:

pater, -tris. m:

pax, pacis. f:

pectus, -oris. n:

pes, pedis. m:

piscis, -is. m:

plebs, plebis. f:

pondus, -eris. n:

pons, -ntis. m:

potestas, -atis. f:

praenomen, -inis. n:

prex, precis. f:

princeps, -ipis. m:

regio, -onis. f:

rete, -is. n:

rex, regis. m:

sacerdos, -otis. m:

salus, -utis. f:

scelus, -eris. n:

sedes, -is. f:

senator, -oris. m:

senectus, -utis. f:

senex, senis. m:

societas, -atis. f:

sol, solis. m:

soror. -oris. f:

tellus, -uris,. n:

tempestas, -atis. f:

tempus, -oris. n:

terror,-oris. m:

timor, -is, m:

turris, -is. f:

urbs, urbis. f:

uxor, -oris. f:

vallis, -is. m:

ver, veris. n:

victor, -oris. m:

virgo, -inis. f:

virtus, -utis. f:

vis, -is. f:

vulnus, -eris. n:

ADJETIVOS DE LA 2ª CLASE

acer, acris, acre:

brevis, -e:

ingens, -entis:

Page 19: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

audax, -acis:

*dives, -itis:

CONCORDANCIA 3ª

aedes, -is. f: communis, -e:

aetas, -tatis f anceps, -ipis:

agger, -eris. m: capax, -acis:

agmen, -inis. n: celer, -eris, -ere:

altar, -is.n: civilis, -e:

amor, -oris. m: difficilis, -e:

animal, -alis. n: docilis, -e:

apis, -is. f: dulcis, -e:

ars, artis. f: facilis, -e:

arx, arcis. f: fatalis, -e:

auctoritas, -atis. f: felix, -icis:

auris, -is. f: fidelis, -e:

avis, -is. f: ferox, -ocis:

caedes, -is. f: fortis, -e:

calcar, -is. n: frecuens, -entis:

canis, -is. m: gravis, -e:

caput, capitis. n: hostilis, -e:

carmen, -inis. n: *pauper, pauperis:

cinis, -eris. m/f: imprudens, -ntis:

civis, -is. m: inanis, -e:

civitas, -atis. f: ingens, -entis:

clamor, -is. m: iuvenis, -e:

classis, -is. f: *interior, -is:

clavis, -is. f: levis, -e:

cognomen, -inis. n: loquax, -acis:

cohors, -ortis. f: militaris, -e:

collis, -is. f: mobilis, -e:

ops, opis. f: amans, -ntis:

oratio, -onis. f: nobilis, -e:

orbis, -is. f: prudens, -ntis:

os, oris. n: rapax, -acis:

ovile, -is. n: recens, -entis:

parens, -entis. m: rudis, -e:

pars, partis. f: sapiens, -ntis:

pastor, -oris. m: talis, -e:

pater, -tris. m: similis, -e:

pax, pacis. f: tristis, -e:

pectus, -oris. n: tenuis, -e:

pes, pedis. m: *uber, -eris:

piscis, -is. m: turpis, -e:

plebs, plebis. f: celeber, -bris, -bre

pondus, -eris. n: utilis, -e

pons, -ntis. m: *vetus, -eris:

sacerdos, -otis. m: vilis, -e

:

4ª Y 5ª DECLINACIÓN

casus, -us

consulatus, -us

cornu, -us

domus, -us

equitatus, -us

ímpetus, -us

manus, -us

genu, -us

senatus, -us

vultus, -us

dies, -ei

materies, .ei

res, rei

luxuries, -ei

Page 20: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

CONCORDANCIA

ancilla, -ae hostilis, -e:

locus, -i communis, -e:

auxilium, -ii anceps, -ipis:

liber, -i capax, -acis

donum, -i socius, -a, -um

poeta, -ae (m) celer, -eris, -ere:

praesidium, -ii civilis, -e:

captivus, -i difficilis, -e

verbum, -i docilis, -e

populus, -i (f) dulcis, -e

legatus, -i facilis, -e

pretium, -ii alter, -a, -um

puella, -ae pestifer, -a, -um

domus, -i (f) parvus, -a, -um

agricola, -ae (m) bonus, -a, -um

grammatica, -ae fatalis, -e

parasitus, -i felix, -icis

cometa, -ae fidelis, -e:

insula, -ae ferox, -ocis

animus, -i fortis, -e

iustitia, -ae. frecuens, -entis canis, -is. m pulcher,-chra,-chrum

caput, capitis. n: dignus, -a, -um

carmen, -inis. n: multus, -a, -um

cinis, -eris. m/f: tantus, -a, -um

civis, -is. m: humanus, -a, -um

civitas, -atis. f: honestus, -a, -um

causa, -ae iuvenis, -e

vitium, -ii totus, -a, -um

puer, -i verus, -a, -um

aedes, -is. f: altus, -a, -um

aetas, -tatis f publicus, -a, -um

agger, -eris. m: probus, -a, -um:

agmen, -inis. n: doctus, -a, -um

altar, -is.n: summus, -a, -um

amor, -oris. m: alienus, -a, -um:

animal, -alis. n: superus, -a, -um:

apis, -is. f: paucus, -a, -um:

ars, artis. f: alius, -a, -um:

arx, arcis. f: longus, -a, -um:

auctoritas, -atis. f: ceterus, -a, -um:

auris, -is. f: meritorius, -a, -um

avis, -is. f: magnus, -a, -um:

caedes, -is. f: clarus, -a, -um:

calcar, -is. n: malus, -a, -um:

deus, -i: gravis, -e:

regnum, -i piger, -gra, -grum

laetitia, -ae. *pauper, pauperis:

beneficium, -ii imprudens, -ntis:

servus, -i inanis, -e:

caelum, -i ingens, -entis:

clamor, -is. m: novus, -a, -um:

Page 21: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

FRASES Y TEXTOS

Análisis sintáctico y traducción de las siguientes oraciones:

1. Regina fabulam audit.

2. Agricola in agro erat.

3. Nos hastam habemus.

4. PuelIa libros grammaticae legit.

5. Multi agricolae in urbe permanebant.

6. Tu multos amicos habes.

7. Habeo hoc donum tibi.

8. Milites in urbem ibant.

9. Nautae naves habebant.

10. Puellae fabulas amant.

11. Pecuniam nostram semper habemus.

12. Milites exercitum Troiae in flumine audiunt.

13. Hi homines numquam inimicos habebant.

14. Pater filios suos amat.

15. Dominus servos bonos non habet.

16. Concilia deorum omnes audimus.

17. Habebat oppidum militibus tuis.

18. Hi homines bellum civile amabunt.

19. Dominus praemia servo suo habet.

20. In agro cum amicis sum.

21. Exercitus Romanus clamorem ex urbe audiebat.

22. Librum poetae non legis.

23. Senatus orationem Ciceronis audiet.

24. Consules huius urbis optimi sunt.

25. Oraculum deorum ipse audit.

26. Plebs nova e populis finitimis Romam veniebat.

Page 22: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

27. Hi clari homines sententias tuas defendebant.

28. Alia aedificia forum romanum ornabant.

29. Hodie eas res videmus.

30. Tibi eas historias narravit.

31. Dei testes harum rerum sunt.

32. lIle cum patre suo ad urbem veniret.

33. Parientes suae filiae dotem dabant.

34. Mater omnes res filiis parabat.

35. Meas nuptias in urbe celebrabo.

36. Cum magnis clamoribus veniunt.

37. Hora tarda hominibus pigris est.

38. Dux tribuno iussum iubet.

39. Caesar summum pontem ascenderet.

40. Dux militem cum telo vulnerabat.

41. Equitatus hostium proelium committet.

42. Milites Romani in arce cum Gallis bellum faciebant.

43. Romani cum Sabinis in bello pugnant.

44. Albani ad exercitum Romanum legatos mittebant.

45. Romani in agro Albano acria proelia faciunt.

46 Romulus multa facta optima fecit.

47. Romani laeti victorias celebrabant.

48. Cum altis muris urbem muniet.

49. Romulus multos annos inter Romanos solus regnabit.

50. Romanum imperium a Romulo exordium habet.

51. Tu laetus mala nostra rides.

52. Dux exercitum ad castra perducit

53. Ille deo similis erat

54. Te tristem video.

Page 23: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

55. Numquam divitias deo roges.

56. Dux equitum magnam partem flumen transducet.

57. Legio Antonium hostem iudicabit.

58. Catilina iuventutem mala facinora edocebat.

59. Satis divitiarum habeo.

60. Iuvenes caedis obliviscuntur.

61. In rebus duns audacia necessaria est.

62. Naturalis tenebrarum metus est.

63. Pater finem pugnae imponit.

64. Nomen mihi Petrus est.

65. Miles praesidium in castris relinquit.

66. Haec insula vicina Graeciae est.

67. Nos praemium pudori damus.

68. Flamma fumo proxima est.

69. Auxilia vobis sunt.

70. Pompeius classi praeerat.

Passiva

917. In horreis triticum et hordeum ab agricolis seruatur

918. Patria a magistratibus regitur et a poetis laudatur

919. In siluis altae arbores uento agitantur

920. C. Caesar et M. Pompeius consules a populo creantur

921. Ab sapientes homines omnia recte ac diligenter faciuntur

922. In hostium castris multae tabulae a legatis inuentae sunt

923. Imperator ab hostibus uictus est et in urbem ductus est

924. His temporibus multa bella a Romanis facta sunt

Page 24: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

925. Legiones a Caesare collocatae sunt in hibernis

926. Nunquam sine pugna milites Romani ab hostibus uicti sunt

927. Ciuitates ab hostium exercitu oppugnabuntur

928. In publicis caerimoniis imago solis a sacerdotibus ferebatur

929. Fontium et montium numina ab incolis poetisque colebantur

930. Proserpina a Plutone rapta est et in inferos eam duxit

931. Rex Darius contra Graecos amicum suum misit, sed eius exercitus a Graecis

deletus est

932. Bello Punico secundo Regulus a Poenis captus est

933. Acies inimicorum impetu militum fracta est

934. Naues in ponto uento agitantur, sed in portu tutae manent

935. Saguntum ab Hannibale capta est, Numantia a Romanis

936. Iouis fratres a Saturno uorati erant

937. Prometheus uinctus erat a deo Ioue in monte Caucaso ferreis catenis

938. Imperator uictus est ab hostibus; postea ducitur in urbem

939. Tela de muro iacta sunt a militibus

940. Claudius imperator ueneno necatus est

941. Totum templum flammis consumptum est

942. Equites pulsi sunt a pedibus

943. Maxima debetur puero reuerentia

944. Omnes ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem

945. Amicus certus in re incerta cernitur

Page 25: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

946. Verborum lenitate tristitia mitigatur

947. Habetur ab omnibus homo bonus ac probus

948. Nihil ira, sed mansuetudine facitur

Relatiuum

766. Scriptor librum scribit in quo bellum in Hispanos narrabit

767. Videt hominem quem omnes Marcum appellabant

768. Videant hominem quem heri in horto uideo

769. Verba mea de quibus iam tibi scribo in Ciceronis libro sunt

770. Dicunt carmen quod mihi componis tenerum atque formosum esse

771. Milites omnes quos dux secum trahit in urbem mittunt

772. Dicere quae dicis malum est

773. Illa pars urbis ab hostibus tenebatur quam nostri milites iam ceperant

774. Gallia diuiditur in partes tres quarum unam Belgae incolunt

775. Hostes ad senatum legatos quos uidemus mittebant

776. Legiones Romanae saepe in eas regiones quas hostes tenebant profectae sunt

777. Post bellum senatus plebi auxilium quod petitum erat dedit

778. Opera magna illius imperatoris in libro de quo omnes loquebantur scripta erant

779. Poetae multi, quorum nomen tempus deleuit, carmina scripserunt pulcherrima

780. Nidos, quos ad fluminis ripas columbae fecerant, uentus deleuit

781. Graecorum oratorum clarissimi sunt ii qui Demosthenem imitant

782. Arbores serit senex quarum fructus non uidebit

Page 26: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

783. Xerxes omnes sacerdotes, qui in urbe Atheniensium manserant, necauit

ciuitatemque incendio deleuit

784. Sculptor Mineruae simulacrum fecit quo templum ornauit quod Athenienses illi

deae sacrauerant

785. Interim ad eum legati uenerunt quibus imperator responderat

786. Omnes qui aderant magno fletu auxilium a Caesare petebant

787. Centuriones praemisit qui locum cognoscebant

788. Caesar exploratores misit qui hostium consilia cognoscebant

789. Omnia quae dixistis ab inimicis audita sunt

790. Pater et mater qui profecti erant in urbem reuerti sunt

791. Milites in flumine pontes fecerunt, quorum magna pars ab hostibus capta est

792. Caesar moratus est in castris quibus milites morati erant

793. Inuenerunt latrones quibus pecuniam dederant

794. Hoc est argumentum quod tibi magister dedit

Infinitivum

455. Dux epistulam statim scribi iussit

456. Plebs leges consulis per tribunos confirmare potest

457. Consulis uxor tabulam frangere non potuit

458. Inter densas arbores uenator praedas spectare poterat

459. Comitia Pontificem Maximum eligere non poterant

460. In Italiam ire cum Iuliae amicis non poteramus

461. Piratae uitam probam et modestam agricolarum amare non poterant

Page 27: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

462. Omnis homo bona quaerit, sed non semper inuenire potest

463. Homines in theatro ridere solent

464. Intellexit Caesar hostium copias ad castra appropinquare

465. Nuntiauerunt centurioni Caesarem in oppido esse

466. Confirmat legio se paratam ad bellum semper fuisse

467. Affirmamus libertatem ac amorem maximum hominibus esse bonum

468. Respondent consules se nunquam nihil mali fecisse

469. Puto leges ad hominum uitam necessarias esse

470. Animaduertit Caesar primam legionem paucos homines habere

471. Dicunt milites Caesarem bonum fuisse imperatorem

472. Scimus omnes medicos aegrotam puellam curauisse

473. Narrat Cicero Laelium sermonem uobis de amicita exposuisse

474. Dicis hodie librum Ciceronis de senectute a Marco exponi

475. Narrant scriptores Germanos cum Romanis pacem fecisse

476. Dixerunt mihi Claudium et Marcum hodie consules creari

477. Dicunt poetas multas fabulas narrare iocosas

478. Te iubet a patria discedere Caesaris ira

479. Iussit Caesar hostes ad se duci

480. Legati Caesari nuntiauerunt Ariouistum cum omnibus copiis appropinquare

481. Caesar legatis dicit se amicos defendere

482. Multos affirmabant gladiatores in circo necari

Page 28: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

483. Credebant nostri milites equites castra non cepisse

484. Petrus amicum Claudiae uidere non poterat

485. Errare humanum est, sed boni esse possunt uiri

486. Te in Italiam ire cum Iuliae amicis non oportet

487. Putabant Romani Ciceronem inter Romanos scriptores maximum fuisse

488. Clamabat ille miser se ciuem esse Romanum

489. Caesar partem prouinciae incursionibus hostium uastari audiebat

490. Caesar iussit obsides ad certam diem ad se dari

491. Nuntiatur Caesari tres partes copiarum flumen traduxisse

492. Omnes homines bona quaerunt, sed non semper ea inuenire possunt

493. Inimicos amare non omnibus placet

494. Iuuenile uitium est regere non posse impetum

495. Difficile est saturas non scribere

496. Dixit latro se aurum non arripuisse

497. Oportet consules legiones ducere

498. Mihi nuntiauit miles centurionem mandata non fecisse

499. Tibi dixit tribunus a militibus mandata non faci.

Participium

1110. Lucius incerto uultu pauens ad templum adcurrit

1111. Flumen est fluens aqua

1112. Graeci Miltiadis auctoritate impulsi copias ex urbe eduxerunt

Page 29: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

1113. Iucunda est memoria praeteritorum malorum

1114. Graecia capta ferum uictorem cepit

1115. Milites oppugnantes castra terrent fugientium agmen

1116. Vrbem captam Romanorum hostes deleuerunt

1117. Equites flumen transgressi cum hostium equitatu proelium commiserunt

1118. P. Scipio Numantiam obsessam diu fame cepit

1119. Hasdrubal, frater Hannibalis, ex Hispania profectus cum ingentibus copiis, in

Italiam peruenit

1120. Milites Caesaris perterriti uirtute equitum uagabantur

1121. Cicero, consul factus, Sergii Catilinae coniurationem constantia curaque

patefecit

1122. Romani semper appetentes gloriae et laudis fuerunt

1123. Inuidimus hominibus ridentibus

1124. Principes ciuitatum se omnes flentes ad Caesaris pedes proiecerunt

1125. Post reges expulsos, consules a populo creati sunt

1126. Corpora militum mortuorum magno honore a comitibus sepeliuntur

1127. Factam a me domum deleuerunt

1128. Nihil difficile est homini ueritatem amanti

1129. Egressi ex oppido, milites affirmauerunt se nunquam hostes necaturos

1130. Intellegebant milites oppugnantes imperatorem ab hostibus captum esse

1131. Equites, dicentes pedites flumen transire non potuisse, uicos deleuerunt quos

ceperant

1132. Pacis condiciones hostibus uictis durae fuerunt

Page 30: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

1133. Dux, misericordia motus, ueniam hostibus dedit

1134. Hominibus laborantibus fortuna fauet

1135. Hostes, copias nostras uidentes, omnibus suis relictis, terga uerterunt

1136. Miles ad domum regrediens patrem inuenerat

1137. Eum laborantem in agro inuenit

1138. Tantis excitati praemiis multi sua sponte in disciplinam conueniunt

1139. Milites, telis hostium uulnerati, ad castra regressi sunt

1140. Agna lupos audit circum stabula frementes

1141. Pueri timebant canem uehementer latrantem

1142. In medio atrio sedebat pontifex maximus, togam splendidam gerens

1143. Statuae deorum, ex auro factae, ad templum portabantur

1144. Duos elephantos uideo per uiam procedentes

1145. Dux, milites hortatus, principia intrauit

1146. Puer, pugnantium clamore perterritus, fugit

1147. Romani urbem captam incenderunt

1148. Iuuenem, hasta uulneratum, ad medicum duximus

1149. Amico ex Italia discedenti centum denarios dedi

1150. Ab imperatore ipso laudata, risit

1151. Ab amicis incitatus, in Circo Maximo certauit

1051. Boudicca regina, Britanni rebellionem contra Romanos fecerunt

1052. Milites, positis scalis, muros ascendunt

Page 31: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

1053. His rebus cognitis, Caesar consilium cepit ex loci natura

1054. Eo tumulto nuntiato, Marcellinus cohores quattuor nostris in planitie

pugnantibus ex castris miserat

1055. Commiso proelio, hostes Romanorum impetum non sustinuerunt

1056. His constitutis rebus, signo iam profectionis dato, Pompeius ex eo loco copias

eduxit

1057. Coniuncto exercitu, Caesar Gomphos peruenit, quod est oppidum primum

Thesaliae uenientibus ab Epiro

1058. Omni spe salutis amissa, milites hostibus arma tradunt

1059. Re frumentaria comparata equitibusque delectis, iter in ea loca facere coepit

1060. His nuntiis acceptis, Galba sententias quaerere coepit

1061. His rebus cognitis, dux legiones equitatumque uocari atque in itinere resistere

iubet

1062. Me ueniente domi canes latrauerunt

1063. Hostibus appropinquantibus, senatus Cincinnato nuntiauit eum dictatorem

factum esse

1064. Armis populo datis, omnes ciues pollicentur se semper rem publicam

defensuros

1065. Acceptis senatus litteris, praetores imperauerunt ut nouae legiones in Hispania

conscriberentur

1066. Spe salutis omni amissa, milites qui pugnauerant se dederunt

1067. Hac oratione pronuntiata, qui in foro aderant dixerunt consules iam a senatu in

Galliam missos esse

1068. Capto oppido, omnes mulieres animaduertunt hostes id deleturos

1069. His rebus comparatis, Catilina consulatum petebat

Page 32: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

1070. Comitiis habitis, consules declarantur M. Tullius et C. Antonius

1071. Germani, desperata expugnatione castrorum, trans Rhenum se receperunt

1072. Germani, post tergum clamore audito, armis abiectis signisque militaribus

relictis, se ex castris eiecerunt atque ibi perierunt, oppressi ui fluminis

ANTIGUOS DIOSES ROMANOS

Initio Romani, genus agricolarum, ruda numina invocaverant. Invocabant enim

Iovem, numen caeli et fulminis, Martem, dominum hiemis et tempestatis; Saturnum,

auctorem sementis et agrorum; Terminum, custodem limitum suorum; Silvanum,

deum silvarum nemorumque, Cererem, deam frugum et herbarum; Venerem,

dominam florum, Palem, propitiam pecori pastoribusque. Postea Romani deorum

nomina novis fabulis auxerunt atque imprimis appellaverunt Iovem hominum

deorumque patrem et postremo Tarquinius Superbus, romanorum ultimus rex, in

monte Capitolio Iovi Optimo Maximo templum magnificum aedificavit.

TESEO Y EL MINOTAURO

Antiquis temporibus erat in insula Creta horrendum monstrum, Minotaurus nomine.

Monstrum habebat caput tauri in humano corpore atque in Labyrintho habitabat.

Labyrinthus erat magnificum aedificium unde homines exire nesciebant, nam multae

viae flexae faciebant errorem. In Labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis

alebat. Itaque Athenienses multos pueros multasque puellas quotannis in Cretam

mittere debebant atque monstrum saevum omnes avide vorabat. Minos, Cretae rex

atque Minotauri pater, paucis annis antea magno bello Athenas vicerat. Victor non

solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab Atheniensibus quotannis

flagitabat atque obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius,

Minotaurum occidere constituit. Itaque cum obsidibus in Cretam pervenit. Cretae rex

filiam pulchram quoque habebat, Ariadna nomine. Ariadna, magno amore Thesei

capta, Theseum servare constituit. Itaque Theseo longum filum dedit ut certam viam

ad portam Labyrinthi invenire posset. Theseus in Labyrinthum intravit atque

Minotaurum post longam pugnam gladio occidit. Deinde auxilio fili ad portam

Labyrinthi facile pervenit atque e Labyrintho evasit. Ita Athenienses obsides a

saevitia monstri liberavit. Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed

Theseus nocte in insula Naxo Ariadnam reliquit atque in patriam suam navigavit.

Mane Ariadna, e somno excitata, Theseum in litore frustra quaesivit, multisque cum

lacrimis frustra vocabat, dum capillos vestemque scindebat maesta atque magna

Page 33: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

aegritudine afflicta. Tunc Bacchus deus in insulam Naxum venit atque Ariadnam a

solitudine ac periculis liberavit. Postquam Theseus Ariadnam in litore deseruit ad

patriam vento secundo laetus navigabat. Aegeus, Thesei pater Athenarumque rex, de

altis saxis in mare prospiciebat, nam filium suum anxius opperiebatur. Iam Theseus

patriae suae litoribus appropinquabat, cum pater Aegeus atra vela navigii conspexit.

Theseus enim non mutaverat atra vela candidis velis ut victoriam nuntiarent. Itaque

Aegeus pater mortem filii ex atro colore velorum putavit atque dolore amens sta- tim

de alto saxo in mare se proiecit. Ex eo tempore Graeci mare, ubi Aegeus mortem

invenit,"mare Aegeum" nominaverunt. Post Aegei mortem, Theseus rex Athenarum

fuit multosque per annos magna sapientia patriam suam rexit.

NIOBE

Cum aliquando mulieres Tebanae Latonae, Apollinis et Dianae matri, sacrificium

facerent, Nioba, Tebanorum regina, eas vituperavit et: "Cur -inquit- mihi sacrificia

non facitis? Cur Latonam mihi anteponitis? Ego septem filias septemque filios habeo;

Latona autem tantum unum filium unamque filiam habet".Mulieres sacrificia

omittunt. Tunc Latona liberos suos oravit ut superbiam Niobae vindicarent.Illi

precribus matris statim paruerunt. Apollo omnes Niobae filios suis sagittis interfecit.

Misera mater suo corpore filias suas tegere cupiebat, sed Diana septem sorores

sagittis necavit. Inter filios et filias exanimes resedit Nioba. Ventus capillos suos non

movet, in ore color est sine sanguine, oculi immoti manent, tota rigida sedet.

Misericordia deorum in saxum mutata est. Tamen perpetuo flet. Vento in montis

Sipyli verticem rapta est. Ibi fixa in montis cacumine linquitur et saxa etiam nunc

Niobae lacrimas manant.

DÉDALO E ICARO

Daedalus, vir magni ingenii, in insula Creta exsulabat. Ibi Cretae tyrannus Daedalo

hospitium praebuit, atque Daedalus magnum Labyrinthum tyranno aedificavit. Sed

postea tyrannus Daedalum cum filio in Labyrintho inclusit. Tunc Daedalus alas

pinnis et cera fecit et umeris aptavit. Deinde cum filio evolavit. Puer alas in caelo

agitabat, sed alarum cera liquescit et miser puer in undas cadit. Interea Daedalus in

Italiam venit et in pulchro templo alas deis dedicavit.

Page 34: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

ORFEO Y EURIDICE

Orpheus poeta feras etiam cantu suo domabat atque magna saxa lyrae suavitate

movebat. Eurydicam, pulchram feminam, in matrimonio habebat multumque

amabat. Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam in prato mordet suoque veneno

propere necat. Eurydica in Inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in

Inferos venit atque inter mortuorum umbras quaerebat Eurydicam suam. Postremo

etiam Proserpinam, Inferorum deam regnamque, suis verbis canoris movit.

Proserpina dea Eurydicam Orpheo reddit. Iam Orpheus Eurydicam ex Inferis in

terras secum ducebat laetusque erat. Orpheus ad Inferos respicere non debebat, sed,

magna cura motus, ad Inferos respexit. Tunc Eurydica in Inferos rursus descendit

atque in Inferis perpetuo mansit.

EL RAPTO DE PROSERPINA

Siciliae insulae incolae ceteraeque gentes antiquae Cererem, frumenti frugumque

deam, Proserpinamque, filiam Iovis et Cereris, magno amore colebant. Insula Sicilia

Cereri Proserpinaeque sacrata erat. In media insula est lacus et circa lacum lucus

amoenus. Humida terra varios flores gignit et hoc loco perpetuum ver est. Ibi

Proserpina a Plutone, qui sub terris apud Inferos regnabat, in nemore prope urbem

Hennam sito, rapta est. Pluto Proserpinam in Inferos, suam reginam, secum duxit.

Interea Ceres, cum filiam suam frustra quaereret, tandem taedas ignibus, qui ex

Aetnae vertice erumpunt, inflammavit omnesque terras maesta peragravit. Noctu

flammiferas taedas gerebat; cum sol cetera sidera fugaverat, suam filiam rursus

quaerebat. Tandem Iuppiter, Cereris precibus fatigatus,fratri Plutoni iussit ut

Proserpinam ex Inferis dimitteret. Risit Inferorum rex, at Iovis mandatis paruit.

Statim Proserpinam ad se vocavit ac sic hortatus est: "i, Proserpina, ad matrem. Noli

maerere. Tibi inter inmortales bonus vir ero. Ego Iovis frater sum. Huc cum rursus

veneris, omnibus imperabis."

Proserpina gaudio exsultans in currum conscendit. Mercurius deus equos agitavit:

neque montes neque valles equorum cursum tardaverunt. Ut Ceres, quae ante

templum maesta sedebat, currum vidit, accurrit. Proserpina etiam matri obviam

cucurrit. Mater filiam longo amplexu tenet totumque diem a doloribus requievit

matris et filiae animus. Postea Proserpina partem anni apud Inferos cum Plutone, at

alteram partem in terris cum matre sua vixit. Ibi flava Ceres mortales vertere ferro

terram docuit, cum iam victum eis silvae negarent.

Page 35: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

ORIGENES DE ROMA

Per decem annos Graeci cum Troianis pugnaverunt quia Paris, filius Troianorum

regis, rapuerat Helenam, uxorem Menelai, regis Spartanorum. Graeci Troiam saepe

oppugnaverant, sed oppidum expugnare non potuerant. Graeci magnum equum

ligneum fecerunt. Multi viri armati intus latebant. Equus ante portas Troiae

collocatus est, sicut donum deae Minervae. Graeci autem deponere arma

simulaverunt atque in insulam Tenedum, proximam Troiae, navigaverunt.

Dei inmortales Troianos deseruerant. Troiani, igitur, crediderunt dolis Graecorum.

Moenia aperuerunt atque magnus equus intra moenia acceptus est. Noctu Graeci in

equo occultati liberati sunt. Socii eorum redierunt atque Troiam incenderunt.

Iam tota urbs flagrabat. Iuppiter pium Aeneam monuit: Salutem quaere, fuge, et

Penates Troiae in alienas terras porta. Aeneas imperio Iovis paruit et suos deosque

Penates in naves imposuit.

Venti ad insulam Delum naves gesserunt, ubi deus Apollo semper cultus erat pie.

Aeneas enim consulere potuit deum. Aeneas tremens hanc vocem Apollinis audivit:

Navigate in Italiam ibique novas sedes quaerite. Multos labores vobis Iuno imponet,

sed Venus, mater tua, numquam vos deseret. Troiani, ita confirmati, rursus mare

petierunt. Post longos errores pervenerunt in Italiam. Prima castra in Latio posita

sunt. Ibi regnabat Latinus et incolebant Latini.

Aeneas et Troiani praedam ex agris latinis capiebant. Latinus rex cum armatis

concurrit. Instructae erant acies. Priusquam signa proelii darent, Latinus Aeneam

vocavit ad colloquium. Latinus Aeneam rogavit: unde venitis?, cur domo

discessistis?, cur Latium quaesivistis? Aeneas Latinum non celavit originem divinam

atque fugam ex Troia incensa.

SATURNO Y LA EDAD DE ORO

Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus,contra

patrem bellum movit. Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis

Saturnum expulit. Primum Saturnus in Italiam venit, genus altis montibus dispersum

composuit et Latinos agrorum cultum docuit. Ex illo tempore sub rege Saturno illa

aetas aurea fuit.Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam

agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant; nondum

fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congregabat, nec matres bella

Page 36: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

et gladios cruentos horrebant. Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat;

non boves, non tauri terram arabant. Ver erat aeternum et placidi Zephiri flores

arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et

mella flava de ilice dura stillabant.

PRECALENTAMIENTO PARA SEGUNDO

1. Hieme Caesar consuetudine sua legiones in hiberna reduxit; cum uer

appropinquabat, ad oppugnationem munitionum magnis itineribus duxit.

hiems, hiemis, m. :

invierno, tempestad, mal

tiempo

ad, :[prep.ac.] a, hacia,

junto a; para

appropinquo, as, are :

acercar

Caesar, Caesaris, m. :

César; emperador

consuetudo, dinis, f. :

costumbre, uso, hábito

cum, : [prep. abl.] con;

duco, is, ere, duxi,

ductum : conducir, llevar,

guiar

hibernum, : [sólo en

plural: hiberna,

hibernorum] campamento

de invierno

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

iter, itineris, n. : camino;

itineribus, magnis

itineribus: a marchas

forzadas

legio, legionis, f. : legión;

ejército

magnus, -a, -um : grande

munitio, munitionis, f.:

fortificación, línea

fortificada

oppugnatio,

oppugnationis, f.: ataque,

asalto; asedio

reduco, -is, reducere,

reduxi, reductum : retirar,

devolver, replegar;

reducir; restablecer,

restituir

suus, -a, -um : su; suyo,

suya

uer, is : primavera

2. Caesar, conspicatus hostium copias, milites adhortatus est ut eos aggrederentur et

castris eorum potiri conarentur; omnium temporum iniurias inimicorum in se

commemorat.

adhortor, aris, ari :

exhortar, incitar

aggredior: dirigirse,

atacar

Caesar, Caesaris, m. :

César; emperador

castra, castrorum, n. pl. :

campamento militar

commemoro, -as,

commemorare,

commemoravi,

commemoratum :

acordarse, recordar,

evocar

conor, conaris, conari :[v.

deponente] prepararse,

disponerse; emprender,

intentar, esforzarse

conspicior : ver, divisar

copia, -ae, f. :

abundancia; (pl.] riquezas,

tropas

et, : [conj. coord. copul.]

y

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

inimicus, i, m. : enemigo

iniuria, ae, f. : injusticia,

afrenta, injuria

miles, militis, m. :

soldado

omnis, -e : todo

potior, potiris, potiri,

potitus sum : [deponente]

apoderarse de, conquistar;

ser dueño de, poseer

tempus, temporis, n. :

tiempo

Page 37: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

3. At, totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, cum in dextro cornu legio

XII, et non magno interuallo ab ea septima constitisset omnes Neruii conferto agmine

ad eum locum contendunt.

a, ab : (prep.abl) de,

desde, a partir de; por (c.

agente)

ad, :[prep.ac.] a, hacia,

junto a; para

agmen, agminis, n. :

ejército en marcha

at, [conj.] pero, mas

castra, castrorum, n. pl. :

campamento militar

confertus, -a, -um:

apretado, -a

consisto, consistis,

consistere, constiti :

ponerse, colocarse; cesar,

terminar; detenerse;

resistir

contendo, -is, contendere,

contendi, contentum :

dirigirse; tender; disparar,

lanzar; esforzarse; luchar,

rivalizar

cornu, us, n. : cuerno, ala

[del ejército]

cum, : [prep. abl.] con;

dexter, tra, trum : derecho

et, : [conj. coord. copul.]

y

fere, : [adv.] casi

frons, ontis, f. : frente,

rostro

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra;

interuallum, , -i :

intervalo, espacio,

distancia

legio, legionis, f. : legión;

ejército

locus, -i, m. : lugar

magnus, -a, -um : grande

Neruii, -orum : Nervios,

(pueblo de la Galia)

non, : [adv.] no

nudo, as, are : desnudar;

despojar, privar de

omnis, -e : todo

pars, partis, f. : parte,

porción

septimus, -a, -um :

séptimo, -a.

sinister, tra, trum :

izquierdo; torpe, perverso;

siniestro

totus, -a, -um : todo,

entero

4. Caesar, cum hostes in nostris castris uersari uidisset, omni equitatu ad utramque

partem munitionum disposito, proelium committi iubet.

ad, :[prep.ac.] a, hacia,

junto a; para

Caesar, Caesaris, m. :

César; emperador

castra, castrorum, n. pl. :

campamento militar

committo, -is,

committere, commisi,

commissum : realizar;

unir, reunir; emprender,

comenzar;

cum, : [prep. abl.] con;

dispono, is, disponere,

disposui, dispositum :

disponer, colocar,

distribuir

equitatus, -us, m. :

caballería

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

iubeo, -es, iubere, iussi,

iussum : ordenar, mandar

munitio, munitionis, f.:

fortificación, línea

fortificada

noster, nostra, nostrum :

nuestro, -a

omnis, -e : todo

pars, partis, f. : parte,

porción

proelium, proelii, n. :

combate, batalla, lucha

uersor, aris, ari, atus sum

: girar; vivir, habitar;

suceder, ocurrir;

ofrecerse, aparecer;

ocuparse en, dedicarse a

uideo, -es, videre, vidi,

visum : ver

uterque, utraque,

utrumque : uno y otro

Page 38: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

5. Vbi prima impedimenta nostri exercitus ab hostibus qui in siluis adbiti latebant

uisa sunt, subito omnibus copiis prouolauerunt impetumque in nostro equites

fecerunt.

a, ab : (prep.abl) de,

desde, a partir de; por (c.

agente)

adbiti : ?

copia, -ae, f. :

abundancia; (pl.] riquezas,

tropas

eques, equititis, m. :

jinete, caballero

exerceo, -es, exercere,

exercui, exercitum :

ejercitar; ejercer, practicar

exercitus, -us, m. :

ejército

facio, facis, facere, feci,

factum : hacer

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

impedimentum, -i, n. :

obstáculo, impedimento;

[en plural] bagajes

impetus, us, m. :

embestida, ataque, asalto;

ímpetu

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

lateo, es, ere, latui :

esconderse, ocultarse

noster, nostra, nostrum :

nuestro, -a

omnis, -e : todo

primus, -a, -um :

[superlativo de prior]

primero, -a

prouolauerunt : ?

silua, -ae, f. :bosque

subito, : [adv.]

súbitamente, de improviso

ubi, : [conj. sub.

temporal] cuando

uideo, -es, videre, vidi,

visum : ver

6. Huic mandat ut Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat

Germanosque, si per uim nauibus flumen transire conentur, prohibeat.

adeo, is, ire, ii, itum : ir

hacia, acercarse

atque, [conj.coord.copul.]

y (= ac)

Belgae, arum : Belgas

conor, conaris, conari :[v.

deponente] prepararse,

disponerse; emprender,

intentar, esforzarse

contineo, es, ere, tinui,

tentum : contener,

mantener

flumen, fluminis, n. : río,

torrente,corriente

Germanus, -i, m. :

Germano

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

mando, -as, mandare,

mandavi, mandatum :

entregar; confiar;

encomendar, mandar

nauis, -is, f. : nave

officium, ii, n. : servicio,

cargo, deber, obligación;

obediencia; cortesía,

servicio

per, : [prep.acus.] a través

de, por; durante

prohibeo (2) : impedir,

prohibir

reliquus, -a, -um :

restante

Remi, orum, m. : Remos

(pueblo de la Galia)

si, : [conj. sub.

condicional] si

transeo, transis, transire,

transii, transitum : cruzar,

atravesar; pasar

uis, , vim, vi, f. : fuerza

Page 39: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

7. Caesar, etsi uidebat fore idem quod superioribus diebus acciderat, tamen legiones

in acie pro castris constituit. Commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum

hostes ferre non potuerunt ac terga uerterunt.

ac, atque :

[conj.coord.copul.] y

accido, -is, accidere,

accidi : suceder; caer

sobre, llegar;

acies, aciei, f. : línea de

batalla, ejército en orden

de batalla

Caesar, Caesaris, m. :

César; emperador

castra, castrorum, n. pl. :

campamento militar

committo, -is,

committere, commisi,

commissum : realizar;

unir, reunir; emprender,

comenzar;

constituo, is, constituere,

constitui, constitutum :

decidir; colocar; fijar;

construir, fundar;

establecer,

dies, diei : [m. y f.] día

diutius, :

[adv.comparativo. de diu]

durante más tiempo; hace

más tiempo

etsi, : [conj. subord.

concesiva] aunque

fero, fers, ferre, tuli,

latum : llevar; soportar;

decir

fore, : [infinitivo futuro

de sum] haber de ser; [abl.

de foris] puerta, abertura

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

impetus, us, m. :

embestida, ataque, asalto;

ímpetu

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

legio, legionis, f. : legión;

ejército

miles, militis, m. :

soldado

non, : [adv.] no

noster, nostra, nostrum :

nuestro, -a

possum, potes, posse,

potui : poder, ser capaz

pro, : [prep.abl.] delante

de; en favor de, en

defensa de; en lugar de;

por, como

proelium, proelii, n. :

combate, batalla, lucha

superior, superioris :

[comp. de superus] más

alto, más elevado,

superior

tamen, : [adv.] sin

embargo

tergum, i, n. : espalda

uerto, -is, vertere, verti,

versum : hacer girar,

volver; derribar, destruir;

atribuir; cambiar,

transformar, traducir;

volverse a, dirigirse a;

resultar, acabar;

convertirse

uideo, -es, videre, vidi,

visum : ver

8. Eodem die legati, ab hostibus missi, ad Caesarem de pace uenerunt. His Caesar

numerum obsidum quem ante imperauerat duplicauit eosque in continentem adduci

iussit.

a, ab : (prep.abl) de,

desde, a partir de; por (c.

agente)

ad, :[prep.ac.] a, hacia,

junto a; para

adduco, -is, adducere,

adduxi, adductum :

conducir, llevar; empujar;

obligar;

ante, [adv.] antes,

delante; [prep+ac.]

delante de, antes de

Caesar, Caesaris, m. :

César; emperador

continens, -ntis:

continente

de, : [prep. + abl.] de,

desde, a partir de; sobre,

acerca de; después de;

durante

dies, diei : [m. y f.] día

duplico (1): duplicar,

doblar

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

impero, -as, imperare,

imperavi, imperatum :

mandar, ordenar, gobernar

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

iubeo, -es, iubere, iussi,

iussum : ordenar, mandar

legatus, -i, m. : legado,

embajador

mitto, -is, mittere, misi,

missum : enviar

numerus, -i, m. : número

obses, obsidis, m.: rehén

pax, pacis, f. : paz

venio, -is, venire, veni,

ventum : venir

Page 40: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

9. Cum reliquae naues, funibus ancorisque amissis, ad nauigandum inutiles essent,

magna totius exercitus perturbatio facta est.

ad, :[prep.ac.] a, hacia,

junto a; para

amitto, -is, amittere,

amisi, amissum : perder,

renunciar

ancora, ae : ancla

cum, : [prep. abl.] con;

exerceo, -es, exercere,

exercui, exercitum :

ejercitar; ejercer, practicar

exercitus, -us, m. :

ejército

facio, facis, facere, feci,

factum : hacer

fio, fis, fieri, factus sum :

[pasiva del verbo facio]

ser hecho; suceder

funis, is, f. : cuerda, soga

inutilis, e : inútil

magnus, -a, -um : grande

nauigo, as, are : navigar;

ad nauigandum (para

navegar)

nauis, -is, f. : nave

perturbatio, onis, f. :

perturbación, confusión,

desorden

reliquus, -a, -um :

restante

totus, -a, -um : todo,

entero

10. Hoc facto, duabus legionibus in castris relictis, quas proxime conscripserat,

reliquas legiones pro castris constituit: deinde uidit ab hostibus legiones premi.

a, ab : (prep.abl) de,

desde, a partir de; por (c.

agente)

castra, castrorum, n. pl. :

campamento militar

conscribo, is, ere, scripsi,

scriptum : alistar,

inscribir; componer,

escribir

constituo, is, constituere,

constitui, constitutum :

decidir; colocar; fijar;

construir, fundar;

establecer,

deinde, : [adv., = deinde]

luego, en seguida,

después

duo, duae, duo : dos

facio, facis, facere, feci,

factum : hacer

fio, fis, fieri, factus sum :

[pasiva del verbo facio]

ser hecho; suceder

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

in, : [prep.acus] a, hacia,

para, contra; (prep.abl.) en

legio, legionis, f. : legión;

ejército

premo, is, ere, pressi,

pressum : apretar,

oprimir; ocultar,

disimular; prensar

pro, : [prep.abl.] delante

de; en favor de, en

defensa de; en lugar de;

por, como

proximus, a, um : [superl.

de propior] vecino, -a;

próximo, -a

reliquus, -a, -um :

restante

uideo, -es, videre, vidi,

visum : ver

Page 41: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Departamento de Latín 2012-2013

11. Cum celeriter nostri arma cepissent atque Hispanis equitibus emissis, equestri

proelio superiores fuissent, hostes ab oppugnatione suos reduxerunt.

a, ab : (prep.abl) de,

desde, a partir de; por (c.

agente)

arma, armorum, n. pl. :

armas

atque, [conj.coord.copul.]

y (= ac)

capio, -is, capere, cepi,

captum : tomar, capturar

celeriter, [adv.]

rápidamente

cum, : [prep. abl.] con;

emitto, is, ere, misi,

missum : enviar;

manumitir; decir, proferir

eques, equitis, m. : jinete,

caballero

equestris, -e: ecuestre, de

caballería

Hispanus, -a, -um:

hispano, -a

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

noster, nostra, nostrum :

nuestro, -a

oppugnatio,

oppugnationis, f.: ataque,

asalto; asedio

proelium, proelii, n. :

combate, batalla, lucha

reduco, -is, reducere,

reduxi, reductum : retirar,

devolver, replegar;

reducir; restablecer,

restituir

superior, superioris :

[comp. de superus] más

alto, más elevado,

superior

suus, -a, -um : su; suyo,

suya

12. Tantus fuit etiam post discessum hostium terror ut, ea nocte, cum Volusenus cum

equitatu ad castra uenisset, fidem non faceret Caesarem adesse cum incolumi

exercitu.

ad, :[prep.ac.] a, hacia,

junto a; para

adsum, ades, adesse,

adfui : estar presente,

asistir

Caesar, Caesaris, m. :

César; emperador

castra, castrorum, n. pl. :

campamento militar

cum, : [prep. abl.] con;

discessus, -us, m.:

partida, alejamiento

equitatus, -us, m. :

caballería

etiam, : [adv.] también

exercitus, -us, m. :

ejército

facio, facis, facere, feci,

factum : hacer

fides, fidei, f. : fe,

confianza, lealtad

hostis, hostis, m. :

enemigo; extranjero

incolumis, -e : incólume,

sano, entero; sano y salvo

non, : [adv.] no

nox, noctis, f. : noche

post, : [adv.] detrás, hacia

atrás; [prep.acus.] detrás

de, después de

tantus, -a, -um : tan

grande; tan; tanto, -a

terror, oris, m. : terror,

temblor

venio, -is, venire, veni,

ventum : venir

Volusenus, i : Voluseno

(nombre propio)

Page 42: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Flexión de los nombres

Temas en -ole

dominus, -i ni.

singular plural

Nom. dominus domini

Voc. domine domini

Ac. dominum dominos

Gen. domini dominorum

Dat. domino dominis

Ab. domino dominis

liber, libri m.

singular plural

Nom. liber libri

Voc. liber libri

Ac. librum libros

Gen. libri librorum

Dat. libro libris

Ab. libro libris

Temas en -a

rosa, -ae f.

singular plural

~ o r n . rosa rosae

voc. rosa rosae

AC. rosam rosas

Gen. rosae rosarum

Dat. rosae IOS~S

Ab. rosa rosis

templum, -i n.

singular plural

Nom. templum templa

Voc. templum templa

Ac. templum templa

Gen. templi templorum

Dat. templo templis

Ab. templo templis

puer, -i m.

singular plural

~ o m . puer pueri

VOC. puer pueri

AC. puerum pueros

Gen. pueri puerorum

Dat. puero pueris

Ab. puero pueris

Page 43: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

FLEXIÓN DE LOS NOMBRES - Temas en consonante oclusiva

ops, opis f.

singular plural

Norn. OPS opes

Voc. OPS opes

AC. opem opes

Gen. opis opum

Dat. opi opibus

Ab. OPe opibus

dux, ducis m.

singular plural

Nom. dux duces

Voc. dux duces

Ac. ducem duces

Gen. ducis ducum

Dat. duci ducibus

Ab. duce ducibus

aetas, -atis f.

singular plural

Nom. aetas aetates

Voc. aetas aetates

Ac. aetatem aetates

Gen. aetatis aetatum

Dat. aetati aetatibus

Ab. aetate aetatibus

cor, cordis n.

singular plural

~ o m . cor corda

VOC. COI corda

Ac. cor corda Gen. cordis cordum

Dat. cord i cordibus

Ab. corde cordibus

singular plural

Nom. princeps principes

Voc. princeps principes

Ac . principem principes

Gen. principis principum

Dat. principi principibus

Ab. principe principibus

iudex, -icis m.

singular plural

Nom. iudex iudices

Voc. iudex iudices

Ac. iudicem iudices

Gen. iudicis iudicum

Dat. iudici iudicibus

Ab. iudice iudicibus

comes, -itis m.

singular plural

Nom. comes comites

Voc. comes comites

Ac. comitem comites

Gen. comitis comitum

Dat. comiti comitibus

Ab. comite comitibus

caput, -itis n

singular plural

Nom. caput capita

Voc. caput capita

Ac. caput capita

Gen. capitis capitum

Dat. capiti capitibus

Ab. capite capitibus

Page 44: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Temas en consonante nasal

natio, -onis f. nomen, -inis n.

singular plural

Nom. natio nationes

Voc. natio nationes

Ac. nationem nationes

Gen. nationis nationum

Dat. nationi nationibus

Ab. natione nationibus

~ e m a s en consonante no oclusiva

consul, -is m.

singular plural

Nom. consul consules

Voc. consul consules

Ac . consulem consules

Gen. consulis consulum

Dat. consuli consulibus

Ab. consule consulibus

cadauer, -eris n.

singular plural

Nom. cadaver cadavera

Voc. cadaver cadavera

Ac. cadaver cadavera

Gen. cadaveris cadaverum

Dat. cadaveri cadaveribus

Ab. cadavere cadaveribus

corpus, -O& n.

singular plural

Nom. corpus corpora

VOC. corpus corpora

Ac. corpus corpora

Gen. corporis corporum

Dat. corpori corporibus

Ab. corpore corporibus

'; 10

singular plural

Nom. nomen nomina

Voc. nomen nomina

Ac. nomen nomina

Gen. nominis nominum

Dat. nomini nominibus

Ab. nomine nominibus

labor, -oris m.

singular plural

Nom. labor labores

Voc. labor labores

Ac. laborem labores

Gen. laboris laborum

Dat. labori laboribus

Ab. labore laboribus

singular plural

Nom. flos flores

Voc. flos flores

Ac. florem flores

Gen. floris florum

Dat. flori floribus

Ab. flore floribus

sidus, -eris n.

singular plural

Nom. sidus sidera

Voc. sidus sidera

Ac. sidus sidera

Gen. sideris siderum

Dat. sideri sideribus

Ab. sidere sideribus

Page 45: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

FLEXIÓN DE LOS NOMBRES

Temas en -i

ciuis, -is m. mare, -is n.

singular plural

Nom. civis cives

Voc. civis cives

Ac. civern cives

Gen. civis civiurn

Dat. civi civibus

Ab. cive civibus

urbs, -is m.

singular plural

Nom. urbs urbes

Voc. urbs urbes

Ac. urbern urbes

Gen. urbis urbium

Dat. urbi urbibus

Ab. urbe urbibus

Temas en -u

manus, -us f.

singular plural

Nom. rnanus rnanus

VOC. manus manus

Ac. rnanurn rnanus

Gen. rnanus rnanuurn

Dat. rnanui manibus

Ab. manu rnanibus

Temas en -e

res, rei f.

singular

Nom. res

Voc. res

Ac. rem Gen. re¡

Dat. rei

Ab. re

plural

res

res

res rerum

rebus

rebus

singular plural

Nom. mare maria

Voc. mare rnaria

Ac. rnare rnaria

Gen. maris marium

Dat. rnari rnaribus

Ab. mari maribus

nubes, -is f.

singular plural

Norn. nubes nubes

Voc. nubes nubes

Ac. nubern nubes

Gen. nubis nubium

Dat. nubi nubibus

Ab. nube nubibus

cornu, -US m.

singular plural

~ o r n . cornu cornua

Voc. cornu cornua

Ac . cornu cornua

Gen. cornus cornuurn

Dat. cornui cornibus

Ab. cornu cornibus

dies, -ei m./f.

singular

Nom. dies

Voc. dies

Ac. diem

Gen. diei

Dat. diei

Ab. die

plural

dies

dies

dies

dierum

diebus

diebus

:;11

Page 46: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Flexión de los adjetivos

Temas en -ole, -a, -ole

singular femenino

alta

alta

altam

altae

altae

alta

plural femenino

altae

altae

altas altarum

altis

altis

masculino neutro masculino

alti

alti

altos

altorum altis

altis

neutro

alta

alta

alta altorum

altis

altis

Nom. altus

Voc. alte

Ac. altum

Gen. alti

Dat. alto

Ab. alto

altum

altum

altum

alti

alto

alto

niger, -gra, -grum

singular femenino

nigra

nigra

nigram

nigrae

nigrae

nigra

. . . . . . . . -

plural masculino

Nom. niger

Voc. niger

Ac. nigrum

Gen. nigri

Dat. nigro

Ab. nigro

neutro masculino

nigrum nigri

nigrum nigri

nigrum nigros

nigri nigrorum

nigro nigris

nigro nigris

femenino neutro

nigra

nigra

nigra

nigrorum

nigris

nigris

nigrae

nigrae

nigras

nigrarum

nigris

nigris

miser, -a , -um

neutro

miserum

miserum

miserum

miseri

misero

misero

. .. .

plural femenino

miserae

miserae

miseras

miserarum

miseris

miseris

.

singular femenino

misera

misera

miseram

miserae miserae

misera

masculino

Nom. miser

Voc. miser

Ac. miserum

Gen. miseri

Dat. misero

Ab. misero

masculino

miseri miseri

miseros

miserorum

miseris

miseris

neutro

misera

misera

misera

miserorum

miseris

miseris

Page 47: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Temas en -i fortis, -e

singular plural masc./fem. neutro masc./fem. neutro

N. V. fortis forte fortes fortia Ac . fortem forte fortes fortia Gen. fortis fortis fortium fortium Dat. forti forti fortibus fortibus Ab. forti forti fortibus fortibus

prudens, -ntis . - . .. .. - - singular plui-al

masc./fem. neutro masc./fem. neutro

N.V. prudens prudens prudentes prudentia Ac. prudentem prudens prudentes prudentia Gen. prudentis prudentis prudentium prudentium Dat. prudenti prudenti prudentibus prudentibus Ab. prudenti (-e) prudenti prudentibus prudentibus

Temas en consonante

uetus, -eris

singular masc./fem. neutro

N.V. vetus vetus Ac. veterem vetus Gen. veteris veteris Dat. veteri veteri Ab. vetere vetere

Adjetivos en grado comparativo

altior, -ius . -

singular masc./fem. neutro

N.V. altior altius Ac. altiorem altius Gen. altioris altioris Dat. altiori altiori Ab. altiore altiore

Adjetivos en grado superlativo

plural masc./fem. neutro

veteres vetera veteres vetera veterum veterum veteri bus veteribus veteribus veteribus

masc./fem. neutro

altiores altiora altiores altiora altiorum altiorum altioribus altioribus altioribus altioribus

altissimus, -a, -um (declina como altus, -a, -um) crj1:3 0 0

Page 48: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Flexión de los pronombres

Pronombres personales Pronombre reflexivo - - .

Primera persona Segunda persona singular plural singular plural sing./pl.

Nom. ego nos tu vos Nom. -

Ac. me nos te vos Ac. se Gen. mei nostrum/-i tui vestrum/-i Gen. su¡ Dat. mihi nobis tibi vobis Dat. sibi Ab. me nobis te vobis Ab. se

Pronombres demostrativos

Hic, haec, hoc

sihguiar -

plural

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

Nom. hic haec hoc h i hae haec voc. - - Ac. hunc hanc hoc hos has haec Gen. huius huius huius horum harum horum Dat. huic huic huic his his his Ab. hoc hac hoc his his his

ille, i l la, illud --- .-- -.----- -- - - - - .,-

singular ' -

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

Nom. ille illa illud illi illae illa voc. Ac. illum illam illud illos illas illa Gen. illius illius illius illorum illarum illorum Dat. illi illi illi illis illis illis Ab. illo illa illo illis illis illis

iste, ista, istud declina como ille, illa, illud

Pronombres anafóricos

is, ea, id ni-------.--.^ ----F...-. -- . . ...* --=. ; -.--... , .-, -..-=- .-.-* ;; . ..- -- . ,

singular plural

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

Nom. is ea id ei eae ea voc. - - - - Ac. eum eam id eos eas ea Gen. eius eius eius eorum earum eorum Dat. ei e i ei eis eis eis Ab. eo ea eo eis eis eis

Page 49: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

FLESI~N DE LOS PRONOMBRES

idem, eadem, idem el inismo

singular plural

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

Nom. idem eadem idem eidem eaedem eadem voc. Ac. eundem eandem idem eosdem easdem eadem Gen. eiusdem eiusdem eiusdem eorundem earundem eorundem Dat. eidem eidem eidem eisdem eisdem eisdem Ab. eodem eadem eodem eisdem eisdem eisdem

ipse, ipsa, ipsum cl niisnio -. - .

singular plural

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

Nom. i pse ipsa ipsum ipsi ipsae i psa voc. Ac. ipsum ipsam ipsum ipsos ipsas i psa Gen. ipsius ipsius ipsius ipsorum ipsarum ipsorum Dat. ipsi ipsi ipsi ipsis ipsis ipsis Ab. i pso ipsa i pso ipsis ipsis ipsis

Pronombre relativo qui, quae, quod

masculino

Nom. qui voc. Ac. quem Gen. cuius Dat. cui Ab. qu0

. sing&ar

femenino

quae

quam cuius cui

qua

neutro

quod

quod cuius cui

qu0

Pronombre interrogativolindefinido quis, quid

masc./fem. neutro

Nom. quis quid voc. Ac. quem quid Gen. cuius cuius Dat. cui cui Ab. que qu0

masculino

qui

quos quorum quibus quibus

- plural

femenino neutro

quae quae

quas quae quarum quorum quibus quibus quibus quibus

Page 50: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

APÉNDICE GRAMATICAL

Conjugación de los verbos

El verbo sum, esse, fui

FORMAS PERSONALES FORMAS N 0 PERSONALES

INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFlNlTlVO PARTICIPIO

sum sim es sis es est sit S U ~ U S simus estis sitis este sunt sint

eram essem

. eras esses

2 erat E - esset

eramus essemus : a. eratis z essetis

erant essent

ero eris erit erimus 2 eritis erunt

esto

estote sunto

-urum fut -uram esse fut -ura esse l 1 l Xl

fui fuerim fuisti fueris

2 fuit fuerit L K fuimus fuerimus

- . W 0. fuistis fueritis

fuerunt fuerint

fuisse

fueram fuissem L fueras a fuisses W n fuerat fuisset I

fueramus fuissemus fueratis fuissetis

3 a fuerant fuissent

m

fuero o fueris K 3 fuerit F 2 fuerimus

fueritis fuerint

Page 51: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

CONJUGACIÓN DE LOS VERBOS - Tiempos personales del tema de presente (infectum)

Voz activa

1 .a conj. 2.a conj. 3.a conj. 4.a conj. - paro habeo duco audio

w paras C

habes ducis audis parat habet ducit audit paramus habemus ducimus audimus paratis habetis ducitis auditis parant habent ducunt audiunt

parabam habebam ducebam audiebam ' 8 parabas 2 habebas ducebas audiebas parabat habebat ducebat audiebat parabamus habebamus ducebamus audiebamus parabatis habebatis ducebatis audiebatis r E parabant habebant ducebant audiebant

parabo habebo ducam parabis habebis duces 3 parabit habebit ducet parabimus habebimus ducemus 2 parabitus habebitis ducetis parabunt habebunt ducent

audiam audies audiet audiemus audietis audient

parem pares paret paremus ' paretis 2

1 parent

habeam ducam habeas ducas habeat ducat habeamus ducamus habeatis ducatis habeant ducant

audiam audias audiat audiamus audiatis audiant -

2 m pararem haberem ducerem audirem parares V) haberes duceres audires pararet haberet duceret audiret pararemus haberemus duceremus audiremus pararetis haberetis duceretis audiretis E pararent haberent ducerent audirent

UI para habe duc(e) audi

W V)

parate habete ducite audite

5 n

K W n parato habeto ducito audito z parato habeto ducito audito

3 l-

paratote habetote ducitote auditote paranto habento ducunto audiunto

Page 52: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Tiempos personales del tema en perfecto (perfectum)

Voz activa

1 .a conj. 2." conj. 3.a conj. 4.a conj.

paravi habui duxi audivi paravisti habuisti duxisti paravit W habuit duxit paravimus habuimus duximus paravistis habuistis duxistis

audivisti audivit audivimus audivistis

paraverun t habuerunt duxerunt audiverunt

paraveram habueram duxeram audiveram O

paraveras habueras duxeras audiveras - paraverat habuerat duxerat audiverat

2 paraveramus - 3 habueramus duxeramus audiveramus

5: paraveratic 3

habueratis duxeratis audiveratis J n paraverant habuerant duxerant audiverant

paravero habuero duxero audivero paraveris habueris duxeris audiveris g paraverit habuerit duxerit audiverit

paraverimus z habuerimus duxerimus audiverimus paraveritis habueritis duxeritis audiveritis paraverint habuerint duxerint audiverint

paraverim habuerim duxerim audiverim

paraveris habueris duxeris audiveris paraverit habuerit duxerit audiverit paraverimus habuerimus duxerimus audiverimus paraveritis habueritis duxeritis audiveritis paraverint habuerint duxerint audiverint

paravissem habuissem duxissem audivissem paravisses habuisses duxisses audivisses paravisset habuisset duxisset audivisset paravissemus habuissemus duxissemus audivissemus paravissetis habuissetis duxissetis audivissetis paravissent habuissent duxissent audivissent

Page 53: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

C O N J U G A C I ~ N DE LOS VERBOS

Tiempos personales del tema de presente (infectum)

Voz pasiva

1 .a conj. 2.a conj. 3.a conj. 4.a conj. - .

paror habeor ducor audior w pararis haberis F z paratur

W habetur

2 paramur habemur paramini habemini parantur habentur

duceris ducitur ducimur ducimini ducuntur

audiris auditur audimur audimini audiuntur

parabar habebar ducebar audiebar 0 parabaris habebaris ducebaris audiebaris 2 ' . ~1

parabatur habebatur ducebatur audiebatur O parabamur habebamur ducebamur audiebamur

parabamini habebamini ducebamini audiebamini z - parabantur habebantur ducebantur audiebantur

parabor habebor ducar o paraberis habeberis duceris

parabitur habebitur ducetur parabimur habebimur ducemur z parabimini habebimini ducemini parabuntur habebuntur ducentur

audiar audieris audietur audiemur audiemini audientur

parer habear ducar audiar p pareris habearis ducaris audiaris 5 paretur habeatur ducatur audiatur 2 paremur habeamur ducamur audiamur P:

O n paremini habeamini ducamini audiamini 2 F parentur habeantur ducantur audiantur z a pararer haberer ducerer audirer

parareris habereris ducereris audireris O

pararetur haberetur duceretur audiretur pararemur haberemur duceremur audiremur pararemini haberemini duceremini audiremini z pararentur haberentur ducerentur audirentur

W parare

. E 0 B 2 P: paramini 2 P

habere

habemini

ducere

ducimini

audire

audimini

w & o parator E . 5 parator

habetor habetor

ducitor ducitor

auditor auditor

LL parantor habentor ducuntor audiuntor

Page 54: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Tiempos personales del tema de perfecto (perfectum)

Voz pasiva

1 .a conj. 2.a conj. 3." conj. 4." conj.

paratus sum habitus sum ductus sum auditus sum

S! paratus es habitus es ductus es auditus es paratus est habitus est ductus est auditus est parati sumus habiti sumus ducti sumus auditi sumus

W CL parati estis habiti estis ducti estis auditi estis

parati sunt habiti sunt ducti sunt auditi sunt

paratus eram habitus eram ductus eram auditus eram

@ paratus eras habitus eras ductus eras auditus eras a E paratus erat habitus erat ductus erat auditus erat I g parati eramus habiti eramus ducti eramus auditi eramus 5: parati eratis habiti eratis ducti eratis auditi eratis 3 a parati erant habiti erant ducti erant auditi erant

paratus ero habitus ero ductus ero auditus ero

o paratus eris habitus eris ductus eris auditus eris K paratus erit habitus erit ductus erit auditus erit

parati erimus habiti erimus ducti erimus auditi erimus LL

parati eritis habiti eritis ducti eritis auditi eritis parati erunt habiti erunt ducti erunt auditi erunt

paratus sim habitus paratus sic habitus paratus sit habitus

LL K parati simus habiti W ) CL parati sitis habiti

F parati sint habiti z ? m paratus essem 3

habitus paratus esses habitus paratus esset habitus

I g parati essemus habiti 8 parati essetis 2

habiti parati essent habiti

. . .

sim ductus sic ductus sit ductus simus ducti sitis ducti sint ducti

sim auditus sis auditus sit auditus simus auditi sitis auditi sint auditi

sim sis sit simus sitis sint

essem ductus esses ductus esset ductus essemus ducti essetis ducti essent ducti

essem auditus esses auditus esset auditus essemus auditi essetis auditi essent auditi

essem esses esset essemus essetis essent

NOTA: Por simples razones de presentación, hemos conjugado las formas de los tiempos del tema de perfecto con las for- mas masculinas de los participios de los verbos de los modelos, pero hay que tener presente que el participio tiene seis formas (dos nominativos, singular y plural, para cada uno de los tres géneros) a fin de poder concertar correctamente con su sujeto. '"> .,-O -

Page 55: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

CONJUGACIÓN DE LOS VERBOS

Irmas no personales

Infinitivos

1 .a conj. 2." conj. 3." conj. 4." conj.

Activo parare

Pasivo parari

habere

haberi

ducere

duci

audire

audiri

Activo paravisse habuisse duxisse audivisse

Pasivo paratum esse habitum esse ductum esse auditum esse

Activo paraturum esse habiturum esse ducturum esse auditurum esse

FLi i unu paratum iri habitum ir¡ ductum ir¡ auditum ir¡

Pasivo parandum esse habendum esse ducendum esse audiendum esse

Participios

1 .a conj. 2." conj. 3." conj. 4." conj. . .

PRESENTE Activo parans, -ntis habens, -ntis ducens, -ntis audiens, -ntis

PERFECTO- Pasivo paratus, -a, -um habitus, -a, -um ductus, -a, -um auditus, -a, -um

e'JTURO- .: Activo paraturus, -a, -um habiturus, -a, -um ducturus, -a, -um auditurus, -a, -um

Supino

1 ." conj. 2." conj. 3." conj. 4." conj.

Ac. paratum habitum ductum auditum

Dat. paratu habitu ductu auditu

Gerundio

1 ." conj. 2." conj. 3." conj. 4." conj.

C. (ad) parandum (ad) habendum (ad) ducendum (ad) audiendurn

en. parandi habendi ducendi audiendi

at. parando habendo ducendo audiendo

Ab. parando habendo ducendo audiendo

Gerundivo

1 ." conj. 2." conj. 3." conj. 4." conj.

parandus, -a, -um habendus, -a, -um ducendus, -a, -um audiendus, -a, -um

Page 56: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

- Sintaxis de los casos

Funciones principales de los casos latinos

CASOS

NOMINATIVO

FUNCIONES

Sujeto de los verbos en forma personal Atributo de los verbos copulativos Complemento predicativo del sujeto

VOCATIVO Designación de la persona/cosa personificada a quien se dirige la palabra

ACUSATIVO Complemento directo de los verbos transitivos Complemento circunstancial de dirección Complemento circunstancial de extensión Complemento predicativo del objeto directo

GENlTlVO Complemento de nombre Complemento de adjetivo

DATIVO Complemento indirecto de los verbos transitivos Complemento de finalidad Complemento de adjetivo

1 Sintaxis oracional

Complemento circunstancial locativo Complemento circunstancial separativo Complemento circunstancial instrumental

Clasificación de las oraciones simples

MODALIDAD FUNCIÓN LING. SIGNIFICACIÓN

Aseverativas Representativa Afirman o niegan la realidad de un hecho

Interrogativas Deliberativa Formulan dudas sobre la realidad de un hecho

Exclamativas Expresiva Expresión de un hecho como deseo o posibilidad

Page 57: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Y SINTAXIS ORACIONAL

Las oraciones coordinadas

COORDINACI~N . . . . . .

CLASE DE ORACIÓN . . . . . . . . . .

-EMENTO RELACIONAN1

SIN CONJUNCIÓN Yuxtapuestas (J

CON CONJUNCION Copulativas et, atque, ac, -que neque, nec etiam, quoque

Adversativas at, sed, vero, autem tamen

Disyuntivas aut, vel, -ve sive, seu

Causales nam, namque enim, etenim

Ilativas ergo, igitur, itaque

Las oraciones subordinadas

SUBORDINACIÓI . . CLASE DE O R A C I ~ N ELEMENTO RELACIONANTE .

SUSTANTIVA Com~letivas ut, auod, ne

De infinitivo u

Interrogativas subj. num, nonne, -ne quis, quid

ADJECTIVA De relativo qui, quae, quod

4DVERBIAL Finales ut, ne

Consecutivas ut, ut non

Causales quod, quia, quoniam cum

Temporales ubi simulac, postquam cum priusquam, antequam dum, donec, quoad

Condicionales si, sin ni, si non, si minus nisi

Concesivas quamquam, etsi quamvis, licet ut, cum

Comparativas ut, sicut, velut tamquam, quam

Page 58: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

VOCABULARIO LATIN - CASTELLANO

Lista de abreviaturas

abl. ac.

adj. a.dv. c0rZ.j. dat . def. clep.

f . gen. imper-s. indecl. i r~f . inter-j.

a ab prep.: de, desde, por. abacus -i m.: aparador, ábaco. a b d o -didi -d i tum 3 tr.: esconder. a b h i n c adu.: desde ahora. abic io -ieci - iec tum 3 tr.: arrojar. a b i e s -etis f.: abeto. a b n u o -nu i - 3 tr.: negarse. aboleo -evi - i t um 2 tr.: destruir. a b r i p i o - r ipu i - r e p t u m 3 tr.: arre-

batar, arrastrar. a b r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 tr-.:

romper. abscido -cidi -c isum 3 tr.: cortar. abscondo -condi - cond i tum 3 tr-.:

esconder. a b s e n s -n t i s p. pr. de a b s u m . absolvo -solvi - so lu tum 3 tr.: sol-

tal; absolver. abs t ineo -t inui - t en tum 2 fr.: man-

tener alejado; irztr.: abstenerse. a b s u m a b e s s e a fu i - irr. intr.:

estar alejado, estar ausente, dis- tar.

324

ablativo acusativo adjetivo adverbio conjunción dativo defectivo deponente femenino genitivo impersonal indeclinable infinitivo interjección

intr. irr. m. n .

P. P. p. pr. pus.

perf. P Z . p r-ep. pr-on. semidep. sing. tr .

intransitivo irregular masculino neutro participio perfecto participio presente pasiva perfecto plural preposición pronombre semideponente singular transitivo

a b s u m o - sumps i - s u m p t u m 3 tr.: consumir;pas.: morir.

a b u n d a n t i a -ae f.: abundancia. a b u n d o 1 irztr.: abundar, estar pro-

visto. a c corzj.: y. accedo -cessi - ces sum 3 tr.: acer-

carse. a c c e n d o -cendi - censum 3 tr.:

encender, atizar. acc ido -cidi-3 irztr.: caer; impers.:

acaecer, suceder. acc ip io -cepi - c e p t u m 3 tr .: acep-

tar, recibir, recoger. acc lamo 1 tr.: gritar, aclamar. accomodo 1 tr.: acomodar, adaptar. a c c u m b o -cubu i - cub i tum 1 intr.:

recostarse, tenderse para comer. accusa t io -onis f.: acusación. accusator -oris m.: acusador. accuso 1 tr.: acusar. a c e r a c r i s ac re : duro, agudo. a c e r b u s -a -um: acre, agrio, dcido,

riguroso. a c e t u m -i n.: vinagre.

Achil les -is rrz.: Aquiles. ac i e s -ei f.: formación, línea de com-

bate, ejército, tropa. acriter adu.: duramente, enérgica-

mente. a c t o r -or is rn.: actor, ejecutor. ad prep.: a, hacia, delante, hasta. a d d o -didi -d i tum 3 tr..: añadir. a d d u c o -duxi - d u c t u m 3 tr.: con-

ducir. a d e o adu.: así, incluso, hasta tal

punto. a d e o -ii - i tum irr. tr. e intr.: dirigir-

se, presentarse. adhibeo -bu i -b i tum 2 tr.: aplicar,

emplear, admitir. a d h u c adu.: hasta ahora, todavía,

aun. ad ic io -ieci - iec tum 3 tr.: añadir. a d i m o -emi - emptum 3 tr.: quitar. adipiscor , - e p t u s s u m 3 dep. tr-.:

alcanzar, obtener, conseguir. a d i t u s -us rn.: entrada, acceso. a d i u n g o - iunxi - i u n c t u m 3 tr.:

añadir.

Page 59: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

adiuvo -iuvi -iutum 1 tr.: ayudar. administer -tri 17z.: fuiicioiiario. administro 1 ti..: adininistrar, diri-

gir, asistir, ayudar. admiratio -onis f.: adiniración. admirator -oris m.: admirador. admiror 1 dep. ti..: admirar, sor-

prenderse. admitto -misi -missum 3 tr.:adiiii-

tii: admodum ndu.: mucho, del todo. admoneo -monui -monitum 2 tr-.:

advertir, aconsejar. admonitio -onis f : : advertencia. admonitum -i 12.: adverteiicia. admoveo -movi -motum 2 fr.:

acercar, aproximar. adolesco -olevi -ultum 3 irztr*.:

crecer. adorioi-, -ortus sum 3 dep. tr-.: aco-

meter, eniprei-idei; intentar. adorno 1 tr..: acloriiar, equipar. adoro 1 tr..: adorar. adsum adesse adfui ir!.. irztr..:

estar presente, asistir. adulatio -onis J:: adulacióii, ha-

lago. adulescens -entisp. pr,.: joven,

adolescente. adulescentia -ae f.: adolesceiicia. adultus -a -um p. p.: crecido, ma-

duro. advena -ae rn.: forastero advenio -veni -ventum 4 ir~tr..:

llegar, presentarse. adventus -us rn.: llegada. adversarius -a -um: coiitrario,

rival. adversus prep.: coiitra. adversus -a -um p. p.: contrario,

hostil. advocatus -i In.: abogado, defensor. advoco 1 tr.: convocar, llamar. aedes -is f.: tenip1o;pl.: mansión. aedificium -ii ri .: edificio. aedifico 1 tr..: edificar, construir. aedilis -is m .: edil. aedilitas -atis f.: edilidad. aeger -gra -grum: eiifer~no aegre adu.: penosaniente, a duras

penas. aegritudo -inis f.: aflicción. aegroto 1 i~ztr.: estar eiiferino. Aegyptius -a -um: egipcio.

Aegyptus -i j : : Egipto. Aeneas -ae in .: Eneas. aeneus -a -um: de broiice. aenum -i rt.: caldero. aequalis -e: de la misma edad, u n -

forme, igual. aequitas -atis f.: iiiiparcialidad. aequo 1 tis.: igualar. aequor -oris 12.: superficie plana,

m al-. aequus -a -um: igual, llano, liso,

justo, favorable. aer aeris iu.: aire. aerarium -ii 12.: erario, tesoro pú-

blico. aes aeris n,.: bronce, dinero. aestas -atis f.: verano. aestimatio -onis f.: estimación:

eval~iación. aestimo 1 tr.: valorar, apreciar. aestuarium -ii 11.: estuario. aestus -us rn.: gran calor, iiiarea aetas -atis f.: edad. aeternus -a -um: eterno. aeternitas -atis f.: eternidad. aether -eris rn.: aire, cielo. aevum -i rz.: edad, época. Afer -fra -fi-um: africano. affero afferre attuli allatum

ir.). tr.: trae& llevar, añadir, anun- ciar

afficio -feci -fectum 3 tr.: afectar. affirmo 1 tr.: afirinar. affligo -flixi -flictum 3 tr..: golpear,

chocar. Afranius -ii rr i .: Afraiiio. Africa -ae f.: Áfi-ica. Africanus -a -um: africano. Africus -i rri..: ábrego. ager agri rn .: campo, territoi-io, país. agger -eris IL.: terraplén. aggredior, -gressus sum 3 dep.

tr.: acercarse, dii-igirse a , atacai: aggressio -onis f:: agresión, ata-

que. agito 1 tr..: agitar, inovei: agmen -inis rz.: ejército e11 marcha. agnus -i 177 .: cordero. ago egi actum 3 tr.: guiar, condu-

cir, llevar, hacer. agrestis -e: rudo, campestre. agricola -ae nz.: agricultor, labra-

dor. aio def.: afirmar, decir.

ala -ae f:: ala. alauda -ae f.: alondra. Albis -is m.: Elba. albus -a -um: blanco. alces -is f.: alce. alea -ae f.: juego de dados, suerte. alienus -a -um: ajeno, extranjero. alimentum -i 12.: alimento. aliquamdiu udu.: durante algún

tiempo. aliquando adu.: alguna vez, a

veces. aliquis aliqua aliquod I aliquid

pi-on. y adj.: alguien, alguno. aliquot adj. pl. ii~decl.: algurios. aliter adu.: de otro inodo, de otra

manera. alius -a -ud proiz.: otro. allium -i n.: ajo. a10 alui alitum 3 tr.: alimentar,

nutrir. Alpes -ium f.: 1osAlpes. alter -era -erum prsorz.: el otro. altitudo -inis f.: altura, elevación. altus -a -um: alto, horido, profuiido. alveus -i rn.: cavidad, lecho de un

río. amabilis -e: amable. amarus -a -um: amargo. ambitio -onis f.: anibicióii. ambo -ae -o: los dos juiitos. ambulo 1 irztr..: pasear, andar. amicitia -ae f.: amistad. amicus -a -um: amigo. amitto -misi -missum 3 tr.: perder. amnis -is m.: río, arroyo, torrente. amo 1 tr.: anlar. amor -oris rn.: aiilor. amphitheatrum -i r ~ . : anfiteatro. amphora -ae f:: ánfora. amplus -a -um: amplio, vasto,

graiicle. ancor.-j. irzter.r.ogatl:va: o, tal vez. ancilla -ae f.: esclava, criada. ancora -ae f.: áiicora, ancla. anguis -is m.: serpiente. angustiae -arum f. pl.: estrechez,

desfiladero. angustus -a -um: angosto, estie-

cho. anima -ae f : : aliiia. animadverto -rti -rsum 3 tr.: pres-

tar atención, obse~var, reparar. animal -is 11.: animal.

".>- .>a~>

Page 60: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

animus -i 172.: espíritu, valor, auda- arbor -oris f.: árbol. astrum -i rz .: astro. cia. arbuscula -ae f:: arbolito. astutia -ae f : : astucia.

annus -i in.: año. arcanus -a -um: secrcto. at co~zj.: pero, por el contrario. anser -eris in .: ganso. arceo -ui - 2 tr.: contener, retener, ater atra atrum: negro, oscuro. ante prep.: delante de, antes de. impedir. Athenae -arumf. pl.: Atenas. antea adu.: antes. arcesso -ivi -itum 3 ir.: Ilaniar: Atheniensis-e: ateniense. antecedo -cessi -cessum 3 iizti..: hacervenir. athleta -ae nz.: atleta.

preceder, aventajar, destacar. architectus -i 177 .: arquitecto. atque corzj.: y. antequam cor7.j.: antes que. arcus -us m.: arco. atramentum -i n.: t inta. antesignani -orum rn. pl . : ante-

signarios. antiquitas -atis f.: antigüedad. antiquus -a -um: antiguo. Antonius -ii in.:Antonio. antrum -i 17 .: antro, gruta. anxius -a -um: ansioso, inquieto,

acongojado. aper apri in.: jabalí. aperio -erui -ertum 4 ti-.: abrir. apertus -a -um: abierto, nlani-

fiesto. apodyterium -ii 11 . : guardarropa. Apollo -inis ix.:Apolo. apparatus -us m.: preparación,

ardeo arsi -2 iizti..: arder, quemar. ardor -oris m .: ardor. arduus -a -um: arduo. difícil. area -ae f:: superficie, patio. arena -ae f.: arena. argentum -i 11.: plata. argumentum -i n .: argumento,

prueba. arguo -ui -utum 3 ti..: probar,

demostrar. acusar. aridus -a -um: seco. aries -etis rn.: carnero, ariete. arma -orum 11. pl.: nimas . armamenta -orum ii. pl.: arma-

mento.

atrium -ii 17 .: atrio, patio. atrox-ocis: atroz, cruel, inhumano. attentus -a -um: atento, vigilante. attingo -tigi -tactum 3 ti..: tocar. attonitus -a -um: atónito, atur-

dido. attribuo -tribui -tributum 3 tr.:

atribuir, asignar. auctor -oris in.: autor, responsable. auctoritas -atis f.: autoridad. audacia -ae f.: audacia, osadía. audax -acis: audaz, osado. atre-

vido. audeo, ausus sum 2 sein.iclep.

irztr.: atreverse: osar. lujo. armo 1 tr.: arinar. audio 4 ti..: oír.

appareo -ui -itum 2 iiztr.: aparecer. aro 1 ti-.: arar, labrar. aufero auferre abstuli ablatum apparitor -oris in.: ordenanza, ars artis f.: arte, habilidad. ir-!.. Ir.: llevarse, arrastrar.

subalterno. artificium -ii 12.: oficio, destreza. augeo auxi auctum 2 ti..: auinen- apparo 1 ti-.: preparar. habilidad. tal-. appellatio -onis f:: denominación. artus -us in . : articulacióil: pl.: augur -uris 171.: a ~ g u r , adivino. appello 1 ti..: llamar, dar u n nom- ii-iiembros. augurium -ii 11.: augurio.

h e , mencionar. arundo -inis f.. caíia, flauta. augustus -a -um: augusto. majes- appello -puli -pulsum 3 ti*.: diri-

gir, atracar, empujar. appeto -petivi -petitum 3 ti..: acer-

carse, desear, atacar. applico 1 ti..: apoyar, adosar. appono -posui -positum 3 ti..:

poner delante, presentar. appropinquo 1 iizti,.: acercarse,

aproximarse. aptus-a -um: apropiado, adecuado. apud prep.: junto a , en casa de. aqua -ae f.: agua. aquaeductus -us m .: acueducto. aquila -ae f.: águila. aquilifer -eri m.: portaestandarte. aquilo -onis in.: aquilón. Aquitania -ae f.: Aquitania. ara -ae f .: ara, altar. aranea -ae f.: araña, telaraña. arbiter -tri m.: árbitro, juez.

arx arcis f.: ciudadela. fortaleza. as assis in.: as (nioneda). ascendo -scendi -scensum 3 ti..:

subir. Asia -ae f.: Asia. asinus -i nz.: asno. aspectus -us m .: mirada, aspecto. asper -era -erum: áspero, huraño. aspicio aspexi aspectum 3 tr.:

mirar. assentior, -sensus sum 4 dep . tr . :

asentir, estar de acuerdo. assequor, -secutus sum 3 d ~ p . ti..:

alcanzar, llegar a. assideo -sedi -sessum 2 intr.: estar

sentadojunto a , asistir. assiduus -ua -uum: asiduo, cons-

tante. assuesco -suevi -siietum 3 tr.:

acostumbrar.

tuoso. aura -ae f : : aura. brisa, viento. aureus -a -um: de oro, áureo. auriga -ae in.: auriga, conductor. auris -is f . : oreja. aurum -i 17 .: oro. auspicium -ii 12.: auspicio, presa-

gio. auster -tri nz.: austro. aut corzj.: o. autem COIZJ.: pero. no obstante. en

cambio. autumnus -i 117 .: otoño. auxilium -ii 12.: auxi1io;pl.: tropas

aiisiliares. avaritia -ae f.: aval-icia. avaius -a -um: avaro, avariento. ave iiiterj.: ;hola! aveho -vexi -vectum 3 tr.: trans-

portar. arbitror 1 dep. ti-.: juzgar, pensar, assumo -sumpsi -sumptum 3 ti,.: avia-ae f.: abuela.

creer. recibii; apropiarse. aviditas -atis f.: codicia, afán.

Page 61: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

avidus -a -um: ávido, ansioso avis -is f.: ave, pájaro. avus -i m.: abuelo.

"1, - Bacchus -i rn .: Baco. balneum -i r i .: baño. balteus -i 112.: c intui~ón, correa, pa-

sillo. barba -ae f.: barba. Barcino -onis f.: Barcino, Barce-

lona. barbarus -a -um: bárbaro, estrai i -

jero. basilica -ae /:: basílica. beatus -a -um: feliz. Belgae -arum r i 2 . pl.: los belgas bellicosus -a -um: belicoso. bellicus -a -um: bélico. bellum -i rz.: guerra . belua-ae f.: bestia, fiera. bene udu.: bien. beneficium -ii 17.: bei~eíicio, ravor. benevolentia -ae f.: bene\~oleiicia benignus -a -um: benigno, bonda-

doso. bestia -ae f.: bestia. bibliotheca -ae f.: biblioteca. bibo bibi - 3 tr..: beber. bini -ae -a prorz.: d c dos e n dos. bis adv.: dos veces. blandus -a -um: afectuoso, a t r a -

yente. bonus -a -um: bueno. boreas -ae 171 .: aquilón, gregal. bos bovis 177 .: buey. bracae -arum pl.: bragas. brachium -ii iz.: brazo. brevis -e: corto, breve. brevitas -atis f:: brevedad. Britani -orum iiz. pl.: los britanos. bucina -ae f'.: cuerno d e caza, cor-

neta militar. bulla -ae f.: bula.

c cadaver -eris n .: cadávei.. cado cecidi casum 3 tr.: caer. caecus -a -um: ciego. caedes -is f.: inatanza. carnicería.

caelestis -e: del cielo, celeste. caelum -i rz.: cielo. caeruleus -a -um: azul, azulado. Caesar -aris rn.: César. caetra -ae f:: adarga . caetrati -orum 172. pl.: soldados

aimaclos con adarga. Caius -i rn .: Cayo. calamitas -atis f.: calalnidad. calamus -i 171.: cálaino, plunla,

punzón. calceus -i rn.: calzado, zapato. caldarium -i rz .: calclario. calidus -a -um: caliente, cálido. caliga -ae f.: sariclalia. calix -icis iil .: copa. callidus -a -um: astuto, listo. calor -oris rn .: calor. calvus -a -um: calvo, pelado. Campania -ae /:: la Cainpania. campus -i 171.: cainpo, llano, lla-

nura . candela -ae f:: cirio. candidus -a -um: blanco brillante. candor -oris rn .: bla i~cura . canis -is nz.: perro. cano cecini cantum 3 ti..: cantar ,

tocar ( u n instrumento musical). cantus -us 171.: canto, sonido ide un

iris truinento). canus -a -um: blanco, encarieciclo. capax -acis: capaz, espacioso. ain-

plio. capella -ae f:: cabrita. capillus -i rn.: cabello. capio cepi captum 3 tr.: coger,

toiiiar. Capitolium -ii r r .: el Capitolio. capra -ae j ' : cabra. capsa -ae f.: cofre, estuche. captivus -a -um: pris ioi~ero, cau-

tivo. caput -itis 11 .: cabeza. carcer -eris rn . : prisión, cárcel,

cuadra. cardo -inis m.: calle principal. careo carui caritum 2 irill-.: care-

cer, e s ta r privado de. carmen -inis n .: poeina, canción. caro carnis f.: carne. carpentum -i 11 .: cal-ro. carpo -psi -ptum 3 tr..: coger. carrus -i r i l . : carro. Carthaginiensis -e: cartaginés.

Carthago -inis f.: Cartago. carus -a -um: caro, costoso, amado. casa -ae f:: cabaña, choza. caseus -i 172 .: queso. castanea -ae f : : castario, castafia. castellum -i 11.: Loi-tín, depósito. castra -orum i ~ . pl.: cainpainerito. casus -US rn.: caso, azar. cathedra -ae f.: silla. cauda -ae f : : cola. caupo -onis m. : tabernero, posa-

dero. caupona -ae f.: taberna, posada causa -ae f.: causa, inotivo. cautus -a -um: cauto, prudente. cavea -ae f : : gradería . caveo cavi cautum 2 tr..: vigilar,

velar por, precaverse. cavus -a -um: vacío, hueco, aguje-

reado. cedo cessi cessum 3 irlfr,.: 1nai.-

chal-. irse, re t i rarse, ceder. celer -eris -ere: rápido, veloz. celeritas -atis f.: rapidez. cella -ae f.: celda, compart imiei~to. celo 1 tr..: ocultar. Celtae -arum rn. pl.: los celtas. cena -ae /:: cena. ceno 1 irztr.: cenar. censeo censui censum 2 fr..: opi-

nar , censar. censor -oris nz.: censor. censura -ae f . : censura. census -us rn .: censo. centesimus -a -um prorl.: centé-

siirio. centum prorz.: ciento. centuria -ae /:: centuria. centurio -onis 172.: centui'ión. cerebrum -i 11 .: cerebro. Ceres -eris f.: Ceres. cerno crevi cretum 3 tr..: ver, dis-

cernir. certamen -inis rz.: combate, lucha. certe cidv.: ciertamente, s in duda. certo 1 rr~tr.: coinbatir, disputar ,

luchar. certus -a -um: cierto, seguro, deci-

dido. cervix -icis f.: nuca, cuello. cervus -i 177 .: ciervo. ceteri -ae -a: el resto, los demás. charta -ae f.: papiro, escrito. chorus -i 171 .: c01.0.

b , ,- )- 1

o

I I

Page 62: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

cibus -i 171.: alimento. Cicero -onis m .: Cicerón. cinis -eris 177.: ceniza. cippus -i m.: menhir. circa prep.: alrededor, cerca de. circiter ciclu.: aproximadamente. circulus -i m.: círculo. circum prep.: alrededor. a lino y

otro lado. circumdo -dedi -datum 1 tr.: po-

ner alrededor, rodear. circumeo -ii -itum irr. iutr-.: ir

alrededor; rodear. hacer la ronda. circumsto -steti - 1 tr.: rodea?

cercar. circumvenio -veni -ventum 4 tr.:

rodear, envolver. circus -i m .: círculo, circo. cisterna -ae f.: cisterna. cito adu.: rápidamente. civilis -e: civil. civis -is nt.: ciudadano. civitas -atis f.: ciudad, ciudadanía. clades -is f.: desastre, derrota. clam adu.: a escondidas de, furtiva-

mente. clamo 1 tr.: gritar, dar voces. clamor -oris m.: griterío, grito. clarus -a -um: claro, conocido, fj-

moso. classis -is f : : armada, flota. claudo clausi clausum 3 tr.:

cerrar. clavis -is f.: llave. clavus -i m.: clavo. clemens -ntis: clemente, indulgente. cliens -entis 172.: cliente. clipeus -ei m.: escudo. Cnaeus -i nz.: Gneo. codex -icis m.: libro. coepi coeptum 3 def.: empezar. coeiceo -ercui -ercitum 2 tr.: con-

tener, encerrar, reprimir. cogito 1 tr.: pensar. cognitus -a -um: conocido. cognomen -inis rz.: sobrenombre,

apodo, nombre. cognosco -gnovi -gnitum 3 tr.:

conocer, reconocer. cogo coegi coactum 3 tr. reunir,

obligar. cohors -0rti.s f.: cohorte. collega -ae m.: compañero, colega. collegium -ii 12.: colegio. 0.7 , .,,h

collis -is m .: collado, colina, altura. colloco 1 tr.: colocar. colloquium -ii 17 .: conversación. colloquor, -1ocutus surn 3 dep.

inlr.: conversar, hablar. collum -i 11.: cuello. colo colui cultum 3 tr..: cultivar,

cuidar, habitar, venerar. colonia -ae f : : colonia. colonus -i m.: colono. color -oris m.: coloi: columba -ae f'.: paloma. columna -ae f.: colun~na. coma -ae f.: cabellera. comedo -edi -esum 3 Ir.: comer. comes -itis m.: conlpaiiero. comicus -a -um: cómico. comitatus -us nz.: acoinpai-iainien-

to, comitiva, séquito, grupo. comiter adu.: amablemente, benig-

namente. comitia -orum rr. pl. : comicios. comitialis -e: comicial. comitor 1 dcp. ti'.: acompai-iar. commeatus -us m.: aprovisiona-

miento, víveres. commemoro 1 tr.: recordar. commendo 1 tr.: encargar. commercium -ii n.: comercio, ne-

gocio. commilito -onis 171.: compañero de

armas. comminus aclu.: de cerca, cuerpo n

cuerpo. committo -misi -missum 3 Ir.:

erilpezar, enfrentar, cometer, en- tablar (combate).

commodus -a -um: conveniente, cómodo.

communico 1 tr.: compartir, inez- clar.

communio 4 fr.: fortificar. coiis- truir.

communis -e: comúil, ordinario. comoedia -ae f.: cori~edia. comparo 1 tr.: preparar, con~parar. compello -puli -pulsum 3 tr.: jun-

tal; reunir, obligar. forzai: comperio -peri -pertum 4 tr.: des-

cubrir. complector, -plexus sum 3 dep.

tr.: abrazar. compleo -plevi -pletum 2 tr.:

llenar.

complures -plura: n~uchos, nuine- rosos.

compluvium -ii 17 .: coinpluvio, compono -posui -positum 3 tr.:

reunir, componei; arreglar. comprehendo -prehendi -pre-

hensum 3 tr.: cogei; apoderai- se de.

comprimo -pressi -pressum 3 Ir-.: comprimir. apretar, cerrar, estre- char.

concedo -cessi -cessum 3 tr..: reti- rarse, conceder.

concha -ae f.: concha. concilium -ii 1 7 . : reunión, asanl-

blea. concito 1 tr.: agitar, excitar. conclave -is n .: habitación. concordia -ae r.: concorclia,

acuerdo. concubina -ae f.: concubilla. concurro -curri -cursum 3 intr:

acudir. atacar. concutio -cussi -cussum 3 ti..: agi-

tar, sacudir, conmover, turbar. condemno 1 tr.: condenar. condicio -onis f.: condición, estado. conditor -oris n7 .: fundador. condo -didi -ditum 3 tr.: f~indar. conduco -duxi -ductum 3 ti,.: reu-

nir. confero conferre contuli colla-

t u m irr. tr.: llevar, dirigirse a , comparar.

conficio -feci - fectum 3 tr.: hacer, terminar;pas.: estar abatido.

confido, -fisus sum 3 selnidep. irztl-.: confiai-.

confiteor, -fessus sum 2 dep.: confesar, declarar.

confodio -fodi -fossum 3 tr.: atra- vesai; traspasar.

confundo -fudi - fusum 3 tr.: mez- clar, confundir.

congredior, -gressus surn 3 dep. iizlr.: encontrarse.

congressus -us 171 .: encuentro. conicio -ieci -iectum 3 tr.: arrojar. coniugium -i 17 : inatrimonio. coniungo -iunxi -iunctum 3 tr.:

unir. coniuratio -onis f.: conspiración. coniux-ugisn~. y f.: inarido, mujer. conor 1 dep. Ir.: inteiltai:

Page 63: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

onscius -a -um: conocedor. conscribo -scripsi -scriptum 3

tr.: alistar. consensus -us r77,.: acuerdo, con-

senso. consentio -sensi -sensum 4 it~tt..:

estar de acuerdo. consequoi-, -secutus sum 3 dep.

Ir-.: seguir, coiiseguir, alcanzar. conservo 1 tr..: salvaguardar. consilium -i /L.: consejo, decisión. consisto constiti - 3 ir~tt,.: dete-

nerse. conspectus -us n i . : vista, mirada. conspicio -spexi -spectum 3 tr.:

mirar. conspicuus -a -um: visible, ilota-

ble. constans -ntis: constante. constantia -ae f.: constancia. constituo -ui -utum 3 tr..: estable-

cer, decidir. consto -stiti - 1 iilti..: constar. consuetudo -inis j:: costuinbi-e. consul -is m.: cóiisul. consularis -e: consular. consulatus -us rn.: consulado. consulo -sului -sultum 3 tr..: con-

sultar, deliberar, decidir. contendo -tendi -tentum 3 ii~tr.:

disputar, luchai., dirigirse a . contentus -a -um: coiitento. conticeo -ticui - 2 irztr.: callar. continens -ntis f.: continente. continenter adu.: continuamente. contineo -tinui -tentum 2 tr..: con-

tener, mantener. contio -onis f.: asamblea. contra pr.ep.: eilfrente de, contra. contrarius -a -um: contrario,

opuesto. controversia -ae f:: discusión. contubernium -ii 12.: contubernio. convenio -veni -ventum 4 tr..: reu-

nirse, llegar a un acuerdo. conventus -us in. : asamblea, co-

inuilidad. converto -verti -versum 3 tr.: vol-

ver, da r una vuelta, dirigir, tra- ducir.

conviva -ae 111. 3 7 f.: convidado, comensal.

convivium -ii 11 .: ágape, banquete. convoco 1 ti..: coilvocar.

copia -ae f.: abundancia; pl.: tro- pas, riquezas.

coquo coxi coctum 3 tr.: cocer, cocinar.

cor cordis n .: corazón. coram p7,ep.: en presencia de. cornu -us 12.: cuerno, ilanco. corona -ae f.: corona. coi-pus -oris n .: cuerpo. corvus -i 112.: cuervo. corylus -i f.: avellano. cotidie adu.: cada día. cras c~du.: inafiaiia. crassus -a -um: grasiento, gordo,

grueso. crastinus -a -um: del día de ma-

liana. creber -bra -brum: frecuente. credo -didi -ditum 3 Ir.: creer. creo 1 ti..: crear, proclucii~, nombrar. crepido -inis rrz.: margen, borde

(del caiiiino, de la calle). cresco crevi cretum 3 iiiti..:crecer. crimen -inis 12.: acusación, incul-

pación. crinis -is in.: cabello, cabellera. ciudelis -e: cruel, iiihuinano. crudelitas -atis f.: crueldad. crudus -a -um: crudo, sangrante. cruentus -a -um: ensangrentado,

sanguinario. cruor -oris 7 1 .: sangre (derramada). crus cruris 11.: pierna. crux crucis f:: cruz. cubiculum -i i?.: dormitorio, al-

coba. cubile -is rz . : cama, lecho, guarida,

inoracla. cubo -ui -itum 1 iiztr.: estar echado

o tendido, dorinir. culina -ae f.: cocina. culpa -ae f:: culpa. culter -tri 112.: cuchillo. cultus -us 112.: cultivo, cuidado, cul-

tura. cum prep.: con. cum coizj.: puesto que, cuando,

aunque. cunctor 1 dep. intr-.: vacilar, dudar,

titubear. cunctus -a -um: todo entero. cuneus -i 171.: sector (de uila gra-

dería). cuniculus -i trr . : coilejo, túilel.

cupiditas -atis f.: deseo, pasión. cupidus -a -um: deseoso, ansioso,

ávido. cupio -ivi -itum 3 Ir..: desear. cur adu.: ¿por qué? cura -ae f : : cuidado, atención. curia -ae f.: curia. curo 1 tr.: cuidar, preocuparse. curro cucurri cursum 3 itztt..:

correr. curruca -ae f.: carroza. currus -US tn.: carro. cursor -oris tn.: corredor, mensa-

jero. cursus -US 172.: curso, carrera,

rumbo. curvus -a -um: curvo, encorvado,

torcido. custodia -ae f.: guarda, guardia,

protección. custodio 4 tr.: guardar, vigilar, pro-

teger. custos -odis rn.: guarda, protector. Cybele -is f.: Cibeles.

!!? damno 1 tr-.: condenar. damnum -i /L.: clalio, perjuicio. de pr-ep.: de, desde, referente a . dea -ae j.: diosa. debeo 2 tl-.: deber, estar obligado. debilis -e: débil. decedo -cessi -cessum 3 iiztr..:

inarcharse, alejarse, retirarse. decem pr-orz. ii~decl.: diez. decerno -crevi -cretum 3 tr.: deci-

dir, fijar, decretar. decet decuit - 2 irnpers.: ser apro-

piado, convenir, ser conveniente. decimus -a -um: décimo. decipio -cepi -ceptum 3 tr-.: enga-

fiar, clefi~auclar. declaro 1 tr.: declarar. decorus -a -um: decoroso, conve-

niente. decrepitus -a -um: decrépito. decumanus -i rn.: clecun~ailo. decurro -curri -cursum 3 ~ilt i . . :

bajar corriendo. decus -oris 12.: adorno, gloria. deditio -onis J:: rendición, capitu-

lacióil. 'j?!I

Page 64: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

d e d o -didi - d i t u m 3 tt..: entregar, i.eildirse.

deduco -duxi -duc tum 3 tt-.: sacai; liacer bajar, guiar.

de fec t io -onis f.: deserción, trai- ción.

d e f e r o -tuli -1atum irt,.: llevar, bajar.

de f ic io - feci - f e c t u m 3 tr.: sepa- rarse, faltar, abandonar.

deicio -ieci - i ec tum 3 tr.: echar, expulsar.

deinceps adu.: a continuación. de inde adv.: después. luego. deleo -evi - e t u m 2 h..: destruir. delibero 1 tt,.: deliberar. delicatus -a -um: delicado. deligo -1egi -1ectum 3 tr-.: elegir. demi t to -misi -missum3 tr.: bajar. d e m u m udc.: precisaniente, por

fin, por último, en una palabra. denarius -ii rn.: denario (inonecla). denique udu.: finalmente, por fin,

en suina. d e n s -nt is nz.: diente. densus -a -um: denso, espeso. depello -puli -pu l sum 3 tr-.: recha-

zar, alejar. depono -posui -pos i tum 3 ti-.:

depositar, renunciar. descendo -scendi - scensum 3

Ititr.: bajar. describo -scripsi -scr iptum 3 ti*.:

describir, rcdactar, trazar. desero - s e m i - ser tum 3 ti..: dejar:

abandonar. desiderium -i n.: deseo. desidero 1 tt..: desear. desidia -ae f.: pereza, desidia. designo 1 tr.: designar, trazar. desino -sii - s i tum 3 intr.: dejar de,

renunciar. cesar. desisto -stiti - s t i tum 3 itztt..: desis-

tir, renunciar, abstenerse. d e s u m deesse d e f u i irt.. itztr.:

faltai-. desuper aclu.: de arriba abajo. detego -texi - t ec tum 3 tt,.: descu-

brir. de t ineo -t inui -tentum 2 tr.: de-

tener. detraho -traxi - t rac tum 3 ti..:

sacar: arrancar. de tr imentum -i tt.: daño, perjuicio. :;3u

d e u s -i tn.: dios, divinidad. deversorium-ii t i . : posada, iilesóil. devinco -vici - v ic tum 3 tt..: vencer:

someter. dex ter -a -um: derecho. Diana -ae f . : Diana. dico dixi d i c t u m 3 tt..: decir, afir-

mar. dico 1 tr.: dedicar, consagrar. dictator-oris 172.: clictadoi: dictatura -ae f . : dictadura. d i c t u m -i tz.: proverbio, sentencia. dies -ei I ~ Z . y f.: día. di f f ic i l is -e: difícil. di f f i cu l tas -atis f.: dificultad. d i f f i d o , - f i sus s u m 3 setnidep.

itztt..: desconfiar, desesperar. digi tus -i rn .: dedo. dignitas -atis f:: dignidad. di y u s -a - u m : digno. diligens -ntis: cumplidor, diligen-

te, cuicladoso. diligentia -ae f.: diligencia. aten-

ciOil. diligo -1exi -1ectum: amar, consi-

derar. dimico 1 intr.: coinbatir. dimidius -a -um: medio. dimi t to -misi -missum 3 tr.:

enviar, dejar escapar. dirigo -rexi - rec tum 3 tr.: dirigir. dirus -a -um: siniestro, de mal

agüero. discedo -cessi -cessum 3 itzli..: ale-

jarse. separarse, abandonar. disciplina -ae f.: disciplina. discipula -ae f.: discípula, alumna. discipulus -i tn .: discípulo. alumno. disco didici - 3 h.: aprender. discordia -ae f : : discordia. discrimen -inis tz .: situación cri-

tica. disertus -a -um: diestro. elocuente. dispergo -persi -persum 3 ti..: dis-

persar, esparcir. desplegar. displiceo -plicui -plicitum 2 intr:

desagradar. dispono -posui -posi tum 3 ttv.: dis-

poner, distrib~iir, ordenar. dispu to 1 tr.: disputar. discutir,

exponer. dissent io -sensi - sensum 4 itltr.:

disentir. estar en desac~~erdo. dissimilis -e: diferente.

dissuadeo -cuasi - suasum 2 tr.: disuadir, desaconsejar.

dis tr ibuo -bui - b u t u m 3 tt..: distri- buir, repartir.

d i u adi:.: largo tieiiipo, tiempo ha. diutiiis adu.: inás tieinpo, n~As rato. divei.sus -a - u m : diverso, opuesto. dives -itis: rico, opulento. divido -visi - v i sum 3 tr.: dividir. div inus -a -um: divino. divit iae -arum f: pl.: riquezas. d i v u m -i t z . : aire libre, cielo. divus -a -um: divino. d o dedi d a t u m 1 tr.: dar, conceder. doceo docui d o c t u m 2 fr.: inos-

trar, ensellar. docilis -e: dócil. flexible. doctus -a -um: sabio, instruido. doleo 2 itztr.: doler. tener dolor,

laiilentar. dol ium -ii 11 .: tinaja, barril, cuba. dolor -oris nz .: dolor, padecimiento. dolus -i nz.: engaño, fraude. domest icus -a -um: doméstico, de

la casa. domici l ium -ii tz . : doiliicilio, mo-

rada. dominat io -onis f : : poder absolul;~. dominus -i nz.: señor, dueño. d o m u s -us f.: casa. donec cotzj.: mientras, hasta que. d o n o 1 tr..: otorgar, ofrecer, regalar. d o n u m -i tz.: regalo, ofrenda. dorsum -i 12 .: dorso, espalda, lomo. dormio 4 itztr.: dorinii.. drachma -ae f.: dracina (~iloneda). d i u i d a -ae ni .: druida. dubi to 1 tr.: dudar. d u b i u m -ii n .: duda. dubius -a - u m : dudoso, incierto,

indeciso. duco d u x i d u c t u m 3 tr.: conducir,

llevar hacia. dulcis -e: dulce, agradable. d u m cotV.: niientsas. todavía. hasta

que. d u o -ae -o pr.: dos. duplex -icis: doble. d u r u s -a -um: duro, riguroso. d u u m v i r -i m .: duunviro. d u x ducis nz.: caudillo. guía, jefe.

Page 65: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

m - 3 e =ex. ebur -O& 17 .: marfil. ecce iiztei:~.: ;he aquí! edico -dixi -dictum 3 ti,.: anunciar. edictum -i ti.: edicto. edo edidi editum 3 tis.: hacer salir,

dar salida. divulga? publicar. edo edi esum 3 ti..: coiner. edoceo -docui -doctum 2 ti..: ense-

ñar a fondo. educo 1 tr.: educar, criar. educo -duxi -ductum 3 ti..: sacar,

hacer salir. effectus -us 171.: ejecución, resul-

tado. effero eferre extuli elatum ir.

ti..: llevar fuera, llevarse. efficio -feci -fectum 3 tis.: llevar a

cabo, ejeculai; terininar. effigies -ei f.: imagen, retrato, efi-

gie. effugio -fugi - 3 itzti..: huir, es-

capar. effundo -fudi -fusum 3 tr.: verter. egeo egui - 2 irstr.: carecer. egestas -atis f.: pobreza, escascz,

privacióil. ego pi-012.: yo. egredioi; egressus sum 3 dep.

iizti..: salir. egregius -a -um: excelente. eicio -ieci -iectum 3 ti-.: expulsar. elegans -ntis: elegante. elegantia -ae f.: elegancia. elephantus -i nz.: elefante. eligo -1egi -1ectum 3 h..: elegir. eloquentia -ae f.: elocuencia. eminens-ntis: elevado, prominente. emineo -ui -2 iriti..: sobresalir. emitto -misi -missum 3 ti..: hacer

salir, ecliar fuera, dejar escapar. emo emi emptum 3 ti..: comprar. Emporiae -arum f: pl.: Ainpurias. enim coi~j.: en efecto, cierto, de

hecho. ensis -is rn.: espada, macliete. eo adu.: hacia allí. hacia allá. eodem adv.: hacia el inisiilo lugar. epistula -ae f.: carta. eques -itis 171 .:jinete, caballero. equidem aclv.: ciertarnei-ite, sin

duda alguna.

equitatus -us m .: caballería. equus -i in .: caballo. ergo conj.: pues. erigo -rexi -rectum 3 Lr.: poner de

pie, erigir, levantar. eripio -ripui -reptum 3 tr..: arre-

b a t a ~ erro 1 intr.: errar. el-1-01. -oris nz.: error, erudio 4 ti..: iiistruii,, educar. eruditus -a -um: sabio, erudito,

docto. erumpo -rupi -ruptum 3 i~ztr .:

hacer salir con \~iolencia. essedarius -ii r 7 2 . : solclado concluc-

to1- de un carro de guerra. essedum -i 12.: carro de dos 1-uedas. esurio 4 inti..: tener hambre. et corG.: y, taiilbién, hasta. etenim coi~j.: en efecto. etiam coizj.: taiiibiéii, incluso. Euboea -ae f.: Eubea. etsi cor1.j.: aunque. Europa -ae f.: Europa. evado -vasi -vasum 3 h t r . : esca-

parse. eurus -i 1n.: euro. ex pwp.: de, desde. excedo -cessi -cessum 3 intr.: irse,

abandonar, salir. excidium -ii rl,.: destrucción. excipio -cepi -ceptum 3 ti..: reci-

bir, recoger, sostener. excito 1 ti,.: poner en nioviiiiiento,

despertar. excludo -clusi -clusum 3 ti..: dejar

afuera, rechazar, impedir. excubiae -arum f : pl.: guardia,

centinela. excursio -onis f.: salida, viaje,

iilcursióil. excutio -cussi -cussum 3 ti..: sacu-

dir, hacer caer. exedra -ae f.: salón. exemplum -i i7 .: ejemplo. exeo exire exii exitum ii.1.. ii7tr.:

salir. exerceo 2 tr.: ejercer, practicar. exercitatio -onis f : : ejercicio. exercitus -us rn .: ejército. exhibe0 2 ti..: presentar, mostrar. exhaurio -hausi -haustum 4 ti-.:

vaciar, apurar, agotar. exigo -egi -actum 3 ti..: expulsar,

llevar a término, llevar a cabo, exi- g1 r.

exiguus -a -um: pequeiio, reducido, escaso.

existimo 1 ti..: considerar, juzgar. exitium -ii iz.: destrucción, ruina. exitus -us in.: salida. exordium -ii it.: principio, origen. expeditio -onis f . : expedición. expello -puli -pulsum 3 ( l . . : expul-

sar. experimentum -i 12.: prueba, en-

sayo. experioi; -pertus sum 4 dep. tr.:

probar, experiinentar. expleo -plevi -pletum 2 fr.: Ileiiai-,

coiiipletai: explico 1 ti..: desplegar. explorator -oris nz.: explorador. expugnatio -onis 6: asalto. expugno 1 ti..: asaltar. exquisitus -a -um: exquisito. exsilium -ii 1 2 . : destiei-ro. exspectatio -onis f:: espera, deseo. exspecto 1 tr.: esperar. exstinguo -stinxi -stinctum 3 fr.:

apagar, extinguir, borrar. exsto -stiti - 1 ~iiti..: quedar. exstruo -struxi -structum 3 tr.:

levantar, coiisti-uir. exterior -ius: exterior. extra prep.: fuera de. extremus -a -um: extremo, el 61-

timo, el que está al fin, la parte final de.

exuo -ui -utum 3 ti..: sacar, quitar, despoja]., desnudar.

fabella -ae f : : historieta, piececilla de teatro.

faber -bri m.: artesano, obrero. fabrico 1 tr.: hacer, fabricar. fabula -ae f.: fábula, cuento, pieza

teatral. facies-ei f.: cara, rostro, fisonoinía. facilis -e: f5icil. facinus -oris 11 .: acción, criinen. facio feci factum 3 tr.: hacer. factio -onis f.: facción, grupo, par-

tido. factum -i 12 . : hecho, acción, acto.

;:: 1 U

Page 66: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

facultas -atis f.: posibilidad, dispo- ficus -us f.: higuera, higo. formosus -a -um: bello, hern~oso. nibilidad. fidelis -e: fiel, leal, sincero. fornax -acis f.: horno.

fagus -i f.: haya. fides -ei f.: fidelidad, lealtad, con- fornix -icis m .: arco, bóveda. fallacia -ae f:: engaño. fianza, buena Se. fortasse adu.: acaso, quizá. fallax -acis: engañador, pérficlo. fidus -a -um: fiel, seguro, lcal. forte ndv.: por casualidad. fallo fefelli falsum 3 tr..: engañar. figo fixi fixum 3 tr..: clavar, fijar, fortis -e: fuerte. robusto, enérgico. famulus -i m.: esclavo, criado. hundir, atravesar. fortitudo -inis f.: fortaleza, ener- falso ndu.: falsamente, sin razón. falsus -a -um: falso. falx falcis f.: hoz. fama -ae f.: fama, rumor, tradición. fames -is f.: hambre. familia -ae f.: familia. familiaris -e: familiar, íntirtio. far farris iz.: trigo. farina -ae f.: harina. fas 1 7 . indecl.: perinitido (porlos dio-

ses). fascia -ae f.: ropa interior. fascis -is m : haz;pl . : haces. fastigium -ii IL.: techo de doble pen-

diente. fastus -a -um: fasto (día). fateor, fassus sum 2 dep. tr.: con-

fesar. fatigo 1 tr.: agotar, fatigar. fatum -i n .: fatalidad, destino, hado. fauces -ium f: pb.: garganta, paso

angosto, desfiladero. faveo favi fautum 2 intr.: ser fa-

vorable, f . avorecer. favonius -ii 111.: favonio, céfiro. favor -oris nz.: favor. felicitas -atis f.: felicidad, suerte. felis -is m.: gato. felix -icis: feliz, dichoso. femina -ae f.: m~ijer . femur -oris rz.: muslo. fenestra -ae f.: ventana. fera -ae f.: ficra. fere adu.: casi, poco más o menos. fero ferre tuli latum irr. tr-: lle-

var, soportar, propalar. ferocitas -atis f.: ferocidad. ferox -cis: feroz, impetuoso. ferreus -a -um: de hierro. ferrum -i rt..: hierro. ferus -a -um: salvaje, feroz, fiero. ferveo ferbui - 2 intr.: hervir. fessus -a -um: cansado, fatigado. festino 1 intr . y tr.: apresurarse:

acelerar. fetialis -is 117 .: fecial (sacerdote). fibula -ae f.: broche, hebilla, grapa.

. , < , L j k>-

figura -ae f.: figura, imagen. filia -ae f.: hija. filius-ii ni.: hijo. fingo finxi fictum 3 tr.: modelar,

crear. formar, fingir. finio 4 tr.: delin-iitai-, acabar. finis -is m. y f'.: límite, téi-mino, f in,

fina1idad;pl.: fronteras. finitimus -a -um: vecino, liiiiítrofe,

contiguo. fio, fieri, factus sum ir).. irilr..:

ser hecho, hacerse, suceder. acon- tecer.

firmitas -atis f.: solidez, firmeza. firmus -a -um: sólido, resistente. flagitium -i n.: infamia, crimen,

vergüenza, escándalo. flagito 1 tr.: exigir. flagro 1 irztr.: ardei-, quemar. flamen -inis in.: flainen (sacer-

dote). flamma -ae f .: llartla, fuego. flavus -a -um: amarillo, rubio. flecto flexi flectum tr . : doblar. fleo -evi -etum 2 tr.: llorar. flo 1 intr.: soplar. floreo -ui -2 irltr.: florecer. flos floris m.: flor. fluctus -us m.: ola, oleada, oleaje. fluidus -a -um: flnido. flumen -inis 11.: río. fluo fluxi fluctum 3 irztr.: fluir. fluvius -ii rvr.: río. fodio fodi fossum 3 tr-.: cavar,

atravesar. foederatus -a -um: confederado,

aliado. foedus -a -um: feo, repugnante. foedus -eris rz..: tratado, pacto,

alianza. fons fontis f.: fuente, inanantial. for, fatus sum 1 dep. inti..: hablar,

decir. forma -ae f.: forma, configuración. formica -ae f.: hormiga. formido -inis f'.: terror, iniedo,

temor, espanto.

gía, valor. fortuna -ae f.: fortuna, suerte. fortunatus -a -um: afortiinado,

feliz. forum -i r i . : foro. fossa -ae f.: foso, excavación, trin-

chera. foveo fovi fotum 2 tr.: calentar,

abrigar, proteger. fi-agilis -e: frágil, quebradizo. fragilitas -atis f.: fragilidad. fragor -oris tn .: ruido, estruendo. frango fregi fractum 3 ti,.: rom-

per, quebrar. frater -tris 112.: hermano. fi-aternus -a -um: fraterno, frater-

nal. fraus fraudis f.: engaño, fraude,

error. fraxinus -i f.: fresno. fremo -ui -itum 3 intr.: proclucir u n

ruido sordo, resonar. frenum -i 1 2 . : freno, brida. frequens -ntis: nuineroso, concu-

rrido. frequentia -ae f:: afluencia, abun-

dancia. frequento 1 tr.: frecuentar. fretum -i rz .: estrecho. frigidarium -i 71 .: frigidario. frigidus -a -um: frío, fresco. frigus -oris 11.: frío, fresco. frons -ndis f.: fronda, follaje. frons -ntis f'.: la frcnte. fructus -us m .: fruto, ganancia. frugalitas -atis f.: inoderación. fruges -um f: pb.: productos, frutos. frumentum -i 12.: grano, trigo. fruor, fi-uitus sum 3 dep. irztr.:

usar. gozar. frustra adr..: e n vano, inútilmente. fuga -ae f.: hiiida. fugax -acis: fiigitivo, fugaz. fugio fugi - 3 irztr.: huir. fugitivus -a -um: f'iigitivo. fugo 1 tr..: poneren fuga, ahuyentar,

rechazar.

Page 67: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

\IOC.G3ULARIO LAT~w - CASTELLANO

ilgeo fulsi - 2 intr.: brillar, res- plandecer.

fulgor -oris m.: resplandor, brillo. fulgur -uris n.: relámpago, rayo. fulmen -inis n.: rayo, centella. fumus -i m.: hun~o. funda -ae f.: honda. funditor -oris nz.: hondero. fundo fudi fusum 3 tr.: derramar,

verter, diseminar, esparcir, dis- persar.

funebris -e: fúnebre. fungor, functus sum 3 dep. intr.:

cuinplir. fungus -i m.: Iiongo. funis -is tr~..: cuerda. funus -eris n..: funeral. fur furis m.: ladrón. furca -ae f.: horca. furia -ae f.: furia. furor -oris m.: furor, locura, delirio. furtivus -a -um: furtivo, oculto. furtum -i tz.: robo, hurto.

Gades -ium f.: Cádiz. galea -ae f.: casco. Gallaecia -ae f.: Galicia. Gallia -ae f.: la Galia. Gallicus -a -um: galo. gallina -ae f.: galliiia. Gallus -a -um: Galo. gallus -i m.: gallo. garum -i 17. : garo (salsa). Garumna -ae nz.: el Garona. gaudeo, gavisus sum 2 semidep.

intr.: gozar. gaudium -ii ta.: gozo, alegría, pla-

cer. gelidus -a -um: helado, gélido, muy

frío. gelu -us tz.: hielo. geminus -a -um: gemelo. gemitus -us tn.: geiiiido, sollozo,

quejido. gemma -ae f.: gema, piedra pre-

ciosa. gemo -ui -itum 3 itztr.: gemir. gener -i nz.: yerno. generalis -e: general. generatim adu.: por razas, por

categorías.

generosus -a -um: generoso, noble. genius -ii nz.: genio. gens-ntis J:: linaje,familia, pueblo,

raza. genu -us n.: rodilla. genus -eris n.: género, linaje, estir-

pe, tipo, clase. Germania -ae f : : Gerinania. Germanus -a -um: germánico. gero gessi gestum 3 tr.: llevar,

llevar encima, hacer, llevar a cabo, portarse bien.

gestus -us tn.: gesto, ademán. gigno genui genitum 3 tr.: crear,

engendrar. glacies -ei f:: hielo. gladiator -oris nz.: gladiador. gladius -ii nz . : espada. glans -ndis f.: bellota. gloria -ae f.: gloria, fama. glorior 1 dep. intr.: vanagloriarse. gloriosus -a -um: glorioso, fanfa-

rrón. gradior, gressus sum 3 dep. itztr.:

avanzar, caminar, marchar, anclar. gradus -us ni..: paso, peldaiío,

grado. Graecia -ae f.: Grecia. Graecus -a -um: griego. grammatica -ae f.: gramática. grammaticus -i tn.: gramático. grandis -e: grande, grandioso. gratia -ae f.: gracia, favor. gratis udu.: de balde, gratis. gratulor 1 dep. tr.: felicitar. gratus -a -um: agradable, grato. gravis -e: pesado, grave, serio. gravitas -atis f.: gravedad, serie-

dad, pesadez, agobio. grex gregis f.: rebaíio, grey,grupo. gubernaculum -i 12.: timón. gubernator -oris tn.: tirnoilel. guberno 1 tt-.: pilotar, manejar el

timón (de una nave), gobernar. gymnasium -ii m.: gimilasio.

H habeo 2 tt..: tener, poseer, conside-

rar. habilis -e: apropiado, hábil. habito 1 tr. e itatr.: habitar, vivir. habitus -us m.: aspecto, apariencia.

Hadriaticum -i n.: el Adriático. Hannibal -is tn.: Aníbal. haruspex -icis 172.: arúspice, adi-

vino. hasta -ae f.: lanza. haud adu.: no. haurio hausi haustum 4 tr.: sa-

car, extraer, apurar, consumir. Helvetii -orum 777. p l . : los helve-

cios. herba -ae f.: hierba. Hercules -is m.: Hércules. hereditas -atis f.: herericia. heres -edis tn.: heredero. heri udu.: ayer. heus interj.: jeh!, ¡hola! hiberna -orum n.: cuarteles de

invierilo. Hiberus -i m.: el Ebro. hic haec hoc pron.: este. hic adu.: aquí. hiemo 1 intr.: pasar el in\ iierno. '

hiems -is f.: iilvierilo. hilaris -e: alegre. hilaritas -atis f : : alegría. hinc udu.: de aquí, desde aquí. Hispania -ae f.: Hispania. Hispanus -a -um: hispánico. historia -ae f.: hisí;oria. hodie udu.: hoy. homo -inis nz . : hombre, persona. honestus -a -um: honorable, hon-

rado. honor -is nz.: honor, cargo. honoro 1 tr: honrar. honos =honor. hora -ae f.: hora. hordeum -i n.: cebada. horologium -ii n.: reloj. horridus -a -um: horrendo, espan-

toso, terrible. horror -oris nz.: horror. hortor 1 dep. tr.: exhortar. hortus -i n 7 ~ : jardín, huerto. hospes -itis tn.: huésped. hospitium -ii la.: hospitalidad, alo-

jamiento. hostia -ae f.: víctima. hostilis -e: hostil, enemigo. hostis -is nz.: enemigo (público). huc adu.: hacia aquí. humanitas -atis f.: humanidad,

cultura. humanus -a -um: humano.

Page 68: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

h u m e r u s -i m.: hombro. h u m i d u s -a -um: híimedo. humil is -e: pequeiio, humilde, bajo. h u m o r -oris m.: líquido, jugo,

humor. h u m u s -i f.: tierra, suelo.

iaceo iacui - 2 intr-.: yacer. iacio ieci i a c t u m 3 tr.: echar, lan-

zar. iacto 1 tr.: agitar, jactarse. i a m u.du.: ya. iamdudum adv.: desde hace tiempo. iampridem adri.: desde hace tiempo. ianitor -oris m.: portero. ianua -ae f.: puerta. Ianus -i m.: Jano. ibi u.du.: aquí, allí. i c tus -us m.: golpe, choque. idea -ae f.: idea. i d e m eadem i d e m pr-on.: el mismo. ideo adu.: por esto. idoneus -a -um: idóneo, apropiado,

conveniente.

i m b u o -bui - b u t u m 3 tr.: impreg- nar, empapar.

imi tor 1 dep. tr.: imitar, copiar. immanis -e: enorme, desmesurado. immineo -- 2 intr.: estar suspen-

dido sobre, ser inminente, ame- nazar.

i m m i t t o -misi -missum 3 tr.: enviar, introducir.

i m m o adv.: por el contrario. immobil is -e: inmóvil. immortal is -e: ininortal. immuni tas -atis f . : ininuilidad. impar -paris: non, impar, desigual. imparatus -a -um: desprevenido. impat iens -ntis: impaciente. i m p e d i m e n t u m -i n.: estorbo, obs-

tácu1o;pl.: bagajes. impedio4tr.: impedir, obstaculizar. impel lo -puli -pu l sum 3 tr.: empu-

jar, impulsar. impendeo - - 2 ir~tr.: estar sus-

pendido sobre, ser inminente: cer- nerse sobre.

impensa -ae f.: gasto, costos. imperator -oris m.: general, empe-

rador.

imprudens -ntis: imprudente, des conocedoi:

i m p u d e n s -ntis: desvergonzado. impudent ia -ae f.: desvergüenza. impudicus -a - u m : deshonesto,

desvergonzado. impugno 1 tr.: atacar, asaltar. i m p u n e ndu.: impunemente. impuni tus -a -um: impune. i m u s -a -um: en la parte inferior de. i n prep.: a, hacia, contra, en, dentro. inanis -e: vacío, inútil, sin valor. incau tus -a - u m : incauto, impru-

dente. incedo -cessi -cessum 3 inlr.:

avanzar, invadir. incendium -ii r7 .: incendio. incendo -cendi -censum 3 Ir.:

encender, incendiar. incep tum -i n.: proyecto, tentativa. incer tus -a -um: incierto, poco

seguro, dudoso. incido -cidi -casum 3 intr.: caer

dentro o encima, precipitarse. inci to 1 tr.: incitai-, excitar, estimu-

lar. incl ino 1 irltr.: inclinarse.

Idus -uum f. pl.: los idus. i ens eun t i s p. pr. de eo. igitur conj.: así pues. ignarus -a -um: desconocedor. ignavia -ae f.: apatía, pereza,

cobardía. ignavus -a -um: perezoso,cobarde. ignis -is m.: fuego. ignominia -ae f.: ignominia, ver-

güenza, deshonra. ignoro 1 tr.: ignorar, desconocer. ignosco ignovi i g n o t u m 3 intr.:

perdonar. ignotus -a -um: desconocido. ii perf'. de eo. Ilerda -ae f.: Ilerda, Lérida. i l latus p. p. de in fero. ille -a -ud pron.: aquel. illic c~du.: allí. illuc adu.: hacia allá. i l lustris -e: ilustre, célebre. Il lyricum -i n.: Iliria. imago -inis f.: imagen, representa-

ción. imbecillus -a -um: débil, pusilá-

nime. imber -bris m.: lluvia, tormenta. '> '> :>,,4

imper fec tus -a -um: inacabado, incompleto.

i m p e r i u m -ii n.: orden, autoridad, poder supremo, imperio.

impero 1 tr.: mandar, ordenar. i m p e t r o 1 tr.: alcanzar, conseguir,

obtener. i m p e t u s -us m.: ataque, asalto,

impetuosidad. impietas -atis f.: impiedad. impius -a - u m : impío, malvado,

perverso, criminal. impleo -plevi -p le tum 2 tr.: llenar. i m p l u v i u m -ii n..: impluvio. impono -posui -posi tum 3 tr-.:

poner dentro, imponer. importo 1 tr.: importar. impr imis adv.: ante todo, princi-

palmente. impr imo -pressi -pressum 3 tr.:

grabar, imprimir. improbi tas -atis f.: maldad, per-

versidad. improbus -a -um: deshonesto,

malo, malvado. improvisus -a -um: imprevisto,

repentino.

incl i tus -a -um: célebre, ilustre. includo -clusi -c lusum 3 tr.:

cerrar, encerrar, incluir. incogni tus -a -um: desconocido. incola -ae m.: habitante. incolo -colui -cu l tum 3 tr-.: habi-

tar. incolumis -e: incólume, sano y

salvo. i n c o m m o d u m -i n.: iiiconvenien-

te, molestia, desgracia. incont inens -ntis: inmoderado. incredibilis -e: increíble. incumbo -cubui -cub i tum 3 intr.:

recostarse, apoyarse. incuria -ae f.: incuria, negligencia. incursio -onis f.: incursión, cho-

que, ataque. i n d e adv.: de allí, de allá, desde

entonces, después. index -icis m.: delator, indicador. ind ic ium -ii n.: delación, indica-

ción. indico 1 tr.: indicar, denunciar. indico -dixi -d ic tum 3 tr.: anun-

ciar, declarar. ind ignus -a -um: indigno.

Page 69: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

induco -duxi -duc tum 3 tr.: condu- cir, introducir, poner eilciina.

i n d u o -ui -utum 3 tr.: poner, vestir. industr ia-ae f.: actividad, talento. ineo inire inii initum irr. tr.:

entrar, empezar. inermis -e: inerme, desarmado,

indefenso. iners -rtis: inactivo, inerte. inert ia -ae f.: inactividad, inercia. in famia -ae f.: mala reputación,

deshonor. i n f a n s -ntis 172.: niño. in fec tus -a - u m : iio hecho, no reali-

zado. in fe l i x -icis: infeliz, desgraciado. in fer ior -ius: inferior. i n f e r o i n f e r r e intul i i l la tum irr.

tr.: llevar, introducir. i n f e s t u s -a -um: enemigo, hostil. in f in i tus -a -um: infinito, iilnume-

rable. in f lo 1 tr.: inflar, henchir. in f luo - f lux i - f l u x u m 3 irztr..:

deseinbocar. i n f r a prep.: debajo de. ingeniosus -a -um: ingenioso. i n g e n i u m -ii n .: ingenio, carácter,

talento. ingens -ntis: ingente, enorme. ingenuus -a -um: nacido libre. ingratus -a -um: ingrato, desagra-

dable. ingredior, ingressus s u m 3 dep.

tr. e intr.: entrar, penetrar, avanzar. inicio -ieci - i ec tum 3 tr.: echar,

arrojar. inimicitia -ae f.: enemistad. in imicus -a -um: enemigo, contra-

rio. in iqui tas -atis f.: desigualdad,

arbitrariedad. in iquus -a -um: desigual, desfavo-

rable. initium -ii n.: inicio, comienzo. in iuria -ae f : : injuria, injusticia. in ius tus -a -um: injusto. innocens -ntis: inocente, inofen-

sivo. innocent ia -ae f . : inocencia. inopia -ae f i : escasez, privación,

pobreza. inops -is: pobre, sin recursos. i n q u a m -is -it def.: decir.

inquietus -a -um: intranquilo. inqu iro -quisivi -qu i s i tum 3 Ir.:

buscar, indagar, investigar. inscribo -scripsi - scr ip tum 3 tr.:

inscribir. insequor, insecu tus s u m 3 dep.

tr.: seguir, perseguir. insidiae -arum f: pl.: emboscada. ins igne -is 12.: insignia. insignis -e: insigne, notable. inspicio -spexi - spec tum 3 tr.:

examinar, inspeccionar. ins tans -nt is: presente, ameilaza-

dor. ins t i tuo -ui - u t u m 3 tr.: instituir,

disponer, decidir. ins to -sti t i - 1 iratr.: apremiar,

estar cerca, insistir. i n s t r u m e n t u m -i n.: instrumento,

herramienta. ins t ruo -s truxi - s t ruc tum 3 tr.:

preparar, disponer, construir. insula -ae f.: isla, manzana de

casas. i n s u m inesse i n f u i irr. intr.: estar

en, estar contenido en. in teger -gra -grum: íntegro, in-

tacto, entero. intellego -1exi -1ectum 3 ti-.: com-

prender, darse cuenta, entender. in tendo - tendi - t e n s u m 3 tr.:

extender, dirigir. in ter prep.: entre, en medio de. in tercludo -clusi -c lusum 3 tr.:

cortar, interceptar, impedir. in terdico -dixi -d ic tum 3 tr.:

prohibir. in terd iu adv.: cle día, durante el

día. in terea adu.: entretanto, mientras. in tereo inter ire inter i i interi-

tum irr. intr.: morir, desaparecer. in ter f ic io - f ec i - f e c t u m 3 tr.:

matar, asesinar. i n t e r i m adu.: entretanto, en el

intervalo de. in ter ior -ius: interior. in termi t to -misi -missum 3 tr.:

entremeter, interrumpir. in terpon0 -posui -posi tum 3 tr.:

interponer. interrogo 1 tr.: preguntar. in terrumpo -rupi - r u p t u m 3 Ir.:

interrumpir.

i n t e r s u m i n t e r e s e i n t e r f u i irr. intr..: estar en medio, participar; impers.: interesar, importar.

in terva l lum -i n.: intervalo, dis- tancia.

in terven io -veni -ventum 4 irttr.: iilterveilir, llegar.

in tra prep.: dentro de, antes de. intro 1 br. e intr.: entrar. introduco -duxi -duc tum 3 tr.: lle-

var, conducir, ineter en, introducir. in t romi t to -misi -missum 3 tr.:

hacer entrar, introducir. in tul i perk de in fero . i n t u s adv.: dentro. inundat io -onis f.: inundación. inusi tatus -a -um: extraordinario. inut i l is -e: inútil. invado -vasi -vasum 3 tr.: arreme-

ter contra, echarse sobre, invadir. inveho -vexi -vec tum 3 Ir.: trans-

portar. inven io -veni - v e n t u m 4 tr.:

encontrar, hallal.. inven tor -oris m .: inventor. i n v e n t u m -i n.: invento, descubri-

miento. inver to -verti - versum 3 tr.: in-

vertir, cambiar. inv icem adv.: a su vez, alternativa-

mente, recíprocamente. invic tus -a -um: invicto. inv ideo -vidi -v i sum 2 Ir.: envi-

diar. invidia -ae f.: envidia, impopulari-

dad. inv i to 1 tr.: invitar. i n v i t u s -a -um: de mala gana, obli-

gado, forzado. iocor 1 dep. irztr.: bromear, tomar el

pelo. iocosus -a -um: divertido, gracioso. iocus -i m.: juego, broma. Iovis gen. de Iuppiter. ipse - a - u m pron.: él mismo. i ra -ae f.: ira, cólera. irascor 1 dep. intr.: enojarse. i ra tus -a -um: indignado, irritado. irrideo -risi -r isum 2 tr..: burlarse,

reirse de. i r rumpo -rupi - r u p t u m 3 tr. e

intr.: irrumpir en. i rruo -ui - 3 intt-.: arrojarse, preci-

pitarse contra.

3:1<?

Page 70: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

irruptio -onis f.: irrupción. is ea id pron.: él, éste, aquél. iste -a -ud pron.: éste, ése. ita c~du.: así, de este inodo. itaque c;or~j.: así pues, por consi-

guiente. item adu.: igualmente. iter itineris rz.: camino, marclia,

viaje. iterum adv.: una vez más. iubeo iussi iussum 2 tr.: inandar. iucundus-a -um: alegre, agradable. iudex -icis rn.: juez. iudicium -ii rr.: juicio, opinión, pro-

ceso. iudico 1 tr.: juzgar, opinar. iugulo 1 tr.: degollar, matar. iugum -i n.: yugo, cresta o cima (de

una montaíia). iumentum -i n.: animal de carga. iungo iunxi iunctum 3 tr.: unir. Iuno -onis f.: Juno. Iuppiter Iovis m.: Júpiter. iuro 1 tr.: jurar. iusiuris n..: el derecho, justicia, ley. iusiurandum -i 11.: juramento. iussum -i n.: orden, mandato. iussus -us m..: orden. iustitia -ae f.: justicia. iustus -a -um: justo, legítimo. iuvenis -is 7n. y f.: joven. iuventus -utis f.: juventud. iuvo 1 tr-.: ayudar; impet-s.: agradar,

complacer. iuxta prep.: junto a , cerca de.

Kalendae -arum Í: pl.: calendas.

labor -is m.: trabajo, fatiga. labor, lapsus sum 3 dep. intr-.:

caer, resbalar. laboriosus -a -um: laborioso, peno-

so, difícil. laboro 1 intr.: trabajar, padecer. labyrinthus -i m .: laberinto. lac lactis n.: leche. Lacedaemonii -orum nz. pl.: los

lacedeinonios. BB(i

lacero 1 tr.: desgarrar, lacerar, des- trozar.

lacrima -ae f.: l ág~ ima . lacus -us m.: lago, estanque. laedo laesi laesum 3 tr.: herir,

perjudicar, ofender. laetitia -ae f.: alegría. laetor 1 dep. intr.: alegrarse. laetus -a -um: alegre, contento. laevus -a -um: izquierdo. lagona -ae f.: botella, redoma. lanista -ae m.: maestro de gladia-

dores. lapicidinae -arum f.: cantera. lapideus -a -um: de piedra. lapis -idis rn.: piedra. largior 4dep. tr.: darcopiosaiiiente. largitio -onis f.: generosidad, libe-

ralidad. largus -a -um: generoso, abun-

dante. lascivia -ae f.: lascivia. lassus -a -um: cansado, fatigado. lateo-tui -2intr.: estar escondido,

esconderse. later -eris m.: ladrillo. Latinus -a -um: latín. Latium -i n.: Lacio. latitudo -inis f.: anchura, latitud. latrina -ae f.: letrina, cloaca, re-

trete. latro -onis m.: ladrón, bandido. latrocinium -ii n.: robo. latus -a -um: ancho. latus -a -um p. p. de fero. latus -eris rz.: costado, flanco. laudatio -onis f.: alabanza. laudo 1 tr.: loar, alabar. laurus -i f.: laurel. laus laudis f.: alabanza, elogio. lavo 1 tr.: lavar. lectica -ae f : : litera. lector -oris m.: lector. lectus -i m.: lecho, cama. legatio -onis f.: legación, einba-

jada. legatus -i r7z.: legado, delegado,

embajador. legio -onis f.: legión. legionarius -a -um: legionario. legitimus -a -um: legítimo. lego 1 tr.: delegar. lego legi lectum 3 tr-.: reunir,

coger, recoger, elegir, leer.

lenio 4tr.: ablandar; mitigar, suavi zar.

lenis-e: dulce, leve, suave, benigno. lentus -a -um: lento, tardo, perezoso. leo -onis m.: león. lepidus -a -um: agradable, amable. levis -e: ligero, leve, frívolo. levitas -atis f.: ligereza, frivolidad. lex legis f.: ley. libellus -i m.: librito, opúsculo. liber -a -um: libre. liber -bri rn.: libro. liberalis -e: liberal, generoso. liberalitas -atis f.: generosidad. liberi -orum m.pl.: hijos. libero 1 tr.: liberar, libertar. libertas -atis f.: libertad. libertus -i m.: liberto. libet -buit -bitum 2 imper-s. intr.:

agradar, placer, gustar libido -inis f.: lujuria. libra -ae f.: libra, balanza. liburna -ae f.: velero rápido. licentia -ae f.: licencia, permiso. licet -uit -itum 2 irnpers. iiztr-.: ser

lícito, estar permitido. licet conj.: aunque, apesar de que. lictor -oris m.: lictor. lilium -ii 12 .: lirio. limen -inis n.: umbral, puerta. limes -itis m.: término, frontera,

camino. linea -ae f.: línea. lingua -ae f.: lengua, lenguaje. linquo liqui - 3 tr..: dejar, abando-

nar. liquidus -a -um: líquido. liquor -oris m.: líquido. lis litis f.: juicio, pleito, disputa. littera -ae f.: letra; pl.: carta, lite-

ratura. litterarius -a -um: literario. litterator -oris nz.: maestro de

escuela, gi-ainático, litus -oris n.: litoral, playa. loco 1 tr.: colocar. locus -i m.: lugar. longe adu.: lejos. longinquus -a -um: lejano. longitud0 -inis f.: longitud. longus -a -um: largo. loquor, locutus sum 3 dep. tr-. e

intr.: hablar. lorica -ae f.: coraza.

Page 71: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

Lucentum -i rz.: Lucento, Alicante. luceo luxi - 2 iiltr.: lucir, brillar,

iluminar. lucerna -ae f : : lámpara, candil. luctus -us 172.: pena, aflicción, dolor,

luto. lucus -i m.: bosque, selva. Lucus -i rn .: Lugo. ludibrium -i r z . : burla, escarnio. ludo lusi lusum 3 irztr.: jugar. ludus -i 172.: juego, escuela. lumen -inis n.: luz, claridad, res-

plandor. luna -ae f.: luna. lupa -ae f.: loba. lupus -i m.: lobo. lusor -oris 172.: jugador. lux lucis j:: luz, brillo. luxus -us nz.: lujo, desenfreno. lynx lyncis rn. y f.: lince. lyra-ae f:: lira.

Macedones -um 172. pl.: los mace- donios.

Macedonia -ae f.: Macedonia. macellum -i rz.: inercado de cornes-

tibles. machina -ae f.: máquina, artefacto. machinatio -onis f:: inecanisino,

maquinación. machinator -oris nz.: artífice, ma-

quiilador. madidus -a -um: húiiieclo, ii~ojado. maenianum -i rz . : sector (de una

gradería), balcói~. maestus -a -um: triste, afligido. magicus -a -um: mágico. magis adv.: más. mngister -tri m.: maestro, coman-

dante. magistratus -us m..: inagistraclo,

magistratura, cargo público. magnificentia -ae f.: magnificen-

cia. magnificus -a -um: magnífico. magnitud0 -inis f.: magnitud,

gl-andeza, estatura. magnopere ndu.: en gran manera,

mucho. magnus -a -um: grande, impor-

tante.

maiestas -atis f.: majestad, gran- deza.

maiores -um in.. pl.: los antepasa- dos.

male adu.: inal. maledico -dixi -dictum 3 iratr-.:

injuriar, hablar inal de. maleficium -ii rz.: fechoría, delito. malo malle malui i;ri.. tr.: preferir. malum -i rr.: mal, desgracia. malus -a -um: inalo: mal\7aclo, fu-

nesto. malus -i f.: árbol frutal, manzano. malus -i rn.: mástil. mancipium -ii 12.: propiedad, es-

clavo. mandatum -i n..: recado, encargo. mando 1 ti..: encargar. mane adu.: por la iiiaiiana, tein-

prano. maneo mansi mansum 2 ir~tr-.:

quedarse, permanecer. Manes -ium rrz. pL. : inanes. manifestus -a -um: inailifiesto,

evidente. manipulus -i m.: manípulo. mansio -onis f.: posada, mesón. mansuetudo -inis f.: inaiisedum-

bre, bondad. manumissio-onis f.: nlanumisión. manus -us f.: mano, tropa. mappa -ae f.: servilleta. mare -is 11 .: mar. margarita -ae f.: perla, piedra pre-

ciosa. maritimus -a -um: marítimo. maritus -i rn.: marido. Marius -ii rn.: Mai-io. marmor -oris rz.: mármol. marmoreus -a -um: de inármol,

inarinóreo. Mars Martis nz.: Marte. Masinissa -ae 172.: Masinisa. mater -tris f.: madre. materia -ae f.: materia, tema. matrona -ae f.: matrona, madre de

iarnilia. mature udu.: a punto, pronto, teiii-

prano. maturus -a -um: maduro. maxime adu.: inuchísimo, sobre

todo. medicus - i ni..: médico. mediocris -e: pequefio, mediocre.

mediocritas -atis f.: moderación. medius -a -um: en inediode, la par-

t e central de. me1 mellis n.: miel. membrum -i 12.: miembro. memini def. tr..: recordar. memor -oris: que se acuerda, que

piensa, que recuerda. memorabilis -e: inemorable. memoria -ae f.: ineinoria, recuerdo. memoro 1 tr-.: recordar, traer a la

memoria. mendacium -ii 17.: mentira. mendax -acis: mentiroso. mens -ntis f.: mente, intención. mensa -se f : : inesa, plato. mensis -is m.: nies. mentio -onis f:: meilcióil. mentior4dep. iirltr.: mentir. mercator -oris rn .: coinerciante,

mercader. mercatura -ae f.: mercancía. mercatus -us m .: i ~ ~ e r c a d o público. mercenarius -a -um: inerceilario. merces -edis f.: salario, paga,

precio. mercor 1 dep fr.: comerciar, Mercurius -ii m.: hlercurio. mereo 2 ir.: merecer, ganar, cobrar. mereor, meritus sum = mereo. mergo mersi mersum 3 ti..: hun-

dir. meridies -ei rn.: mediodía, sur. merito adu.: con razón, con justicia. merus -a -um: puro, sin mezcla. merx -cis f.: inercancía. messis -is f.: cosecha, mies. messois -oris m .: segador. meta -ae f.: ineta. metallum -i IL.: metal, inina. metioi-, mensus sum 4 dep. tr.:

medir. metuo -ui - 3 tr.: teinei; tener

miedo. metus -us in.: miedo, temor. meus -a -um pro17 .: iiiío. miles -itis in.: soldado. milliarum -i 11.: piedra miliar. militaris -e: militar. militia -ae f.: milicia, servicio mili-

tar. milito 1 irzli..: ser solclaclo. s e n i r e r

el ejército. mille pron. irldecl. 71 .: nic.

Page 72: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

milia - ium pl. de mille: mil, un millar.

m i m u s -i m.: mimo, actor. Minerva -ae f.: i\Iinerva. m i n i m e aclu.: lo menos posible, de

ningún 111odo. minis ter -tri m.: servidor, subordi-

nado. minis ter ium -ii 12.: servicio. minor 1 dep. tr. e intr.: ainenazar. m i n u t u s -a -um: pequeíio. mirabilis -e: admirable. miracu lum -i 12.: prodigio. mirificus -a -um: maravilloso. miror 1 dep. tr.: asombrarse de, sor-

prenderse. m i r u s -a -um: asombroso, sorpren-

dente. misceo miscu i m i x t u m 3 tr.:

mezclar. miser -a - u m : miserable, desgra-

ciado. miseret itnpers.: compadecerse de. misericordia -ae f.: misericordia. m i t t o misi m i s s u m 3 tr.: enviar. mobilis -e: móvil, ágil, voluble. moderat io -onis f.: moderación,

mesura. modest ia -ae f.: modestia; discre-

ción. modes tus -a - u m : moderado, me-

surado. modicus -a -um: moderado, mesu-

rado. modo adu.: sólo, por lo rncnos. modus- i m.: inodo, manera, medida. moenia -ium n. pl. : riiurallas. moles -is f.: inole, masa consicle-

rable. molestia -ae f : : molestia, fastidio. molestus -a -um: molesto, enojoso. molior 4 dep. tr.: construir, ocupar-

se, maniobrar. mollis -e: flexible, suave, muelle,

flojo. m o m e n t u m -i rz . : momento, impor-

tancia. moneo 2 tr.: advertir, aconsejar. m o n i t u m -i n..: aviso, advertencia. m o n s mont i s m.: montaña. mons tro 1 tr..: mostrar, indicar,

señalar. m o n s t r u m -i n.: prodigio, mons-

truo. :;ti8

m o n u m e n t u m -i rz.: monumento, testimonio.

m o r a -ae f.: tardanza, retraso, demora.

morbus -i m.: enfermedad. mordax -acis: mordaz, cáustico. mordeo momordi m o r s u m 2 tr.:

morder. morior, mor tuus s u m 3 clep. intr.:

inorir. moror 1 clep. tr.: retrasar, detenerse. mors mor t i s f.: niuerte. mortalis -e: mortal. m o s moris m.: costumbre. m o t u s -us m.: movimiento. moveo movi m o t u m 2 tr.: mover. m o x c~du.: luego, en seguida, pronto. mulier -eris f.: mujer. mult iplex -icis: múltiple. mult i tud0 -inis f.: inultitud. mul to 1 tr.: multar, castigar. m u l t o adu.: mucho, muy, con

mucho. m u l t u m udu.: mucho. m u l t u s -a -um: mucho, abundante. m u n d u s -a -um: limpio, aseado. m u n d u s -i m..: el inundo. municeps -icis rn.: ciudadano. munic ip ium -ii 11 .: municipio. m u n i o 4tr.: fortificar; construir. muni t io -onis f.: defensa, fortifi-

cación. m u n u s -eris tz.: obligación, deber,

oficio, regalo. m u r m u r -uris n.: inurmullo,

ruinor. m u r u s -i m.: muro, pared. musica -ae f.: música. musicus -i 111.: músico. m u t o 1 tr.: cambiar, transformar. m u t u u s -a -um: prestado, mutuo.

N n a m , n a m q u e conj.: pues, porque,

en efecto. nanciscor, n a c t u s s u m 3 dep. tr.:

obtener, encontrar. Narbo -onis m.: Narbona. Narbonensis -e: narbonense. narrat io -onis f.: narración. narro 1 tr.: narrar, explicar, contar,

decir.

nascor, n a t u s s u m 3 dep. intr.: nacer.

nasus -i m.: nariz. natalis -is m.: día del nacimiento. nat io -onis f.: nación. n a t o 1 irrtr.: nadar. natura -ae f.: naturaleza. naufrag ium -ii tz . : naufragio. naumachia -ae tz.: naumaquia. nauta -ae m .: marinero. naut icus -a -um: naval, náutico. navalis -e: naval. navarchus -i m.: capitán de barco. navigatio -onis f : : navegación. navigo 1 itztr-.: navegar. navis -is f.: nave, embarcación. n e udu.: no; conj.: que no, paraqueno. -ne adu. irzterrogatiuo errclítico: (no

sc traduce) si. nebula -ae f.: niebla. n e c = neque. necessario adu.: necesariamente. necessarius -a - u m : necesario. necesse t z . indecl.: necesario, indis-

pensable. necessitas -atis f.: necesidad. neco 1 tr.: matar. nec to nexu i n e x u m 3 tr.: atar. ne far ius -a -um: abominable. n e f a s n . irtdecl.: sacrilegio, no per-

mitido (por los dioses). n e f a s t u s -a - u m : nefasto, abomi-

nable. neglego -1exi -1ectum 3 tr.: descui-

dar, no preocuparse de, despre- ciar.

nego 1 tr.: negar, decir que no. negot ium -ii n.: ocupación, negocio. n e m o -inis prorz.: nadie, ningún. n e m u s -oris rz.: bosque. nepos -otis m.: nieto. nept is -is f.: nieta. Neptunus -i m . : Neptuno. n e q u e o -quivi -qu i tum 4 tr.: no

poder. nescio 4 tr.: no saber. nescius -a -um: ignorante, desco-

nocedor. neuter -tra -trum pron.: ninguno

de los dos, ni uno ni otro. n e x necis f.: muerte violenta, ase-

sinato. niger -gra -grum: negro brillante,

oscuro.

Page 73: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

n ih i l 12 . indecb.: nada n i h i l o m i n u s adu.: no obstante. n i m i s c~du.: demasiado. n i m i u m adu.: demasiado. n i s i corU.: excepto, a no ser que,

excepto si. n i tor , n i s u s s u m 3 dep. intr.: apo-

yarse. n i x n i v i s f : : nieve. no 1 tntr.: nadar. nob i l i s -e: noble, famoso. nobi l i tas -a t i s f : : nobleza, fama. noceo 2 intr.: perjudicar, daiiar. ser

nocivo. noctu adu.: por la noche, de noche. n o c t u r n u s -a -um: nocturno. n o d u s -i m.: nudo. n o l o nol le no lu i irv. tr.: no querer. nomen - in is n .: nombre. n o m i n a t i m u,du. non~inalmeilte. n o m i n o 1 tr.: nombrar. n o n ndu.: no. N o n a e - a r u m f: p l . : las iloilas. n o n a g i n t a pr-on. irrdecl.: noventa. n o n d u m adv.: todavía no, aún no. nonne adu. i~terrogatiuo: Lacaso

110 ... 7. n o n n u l l u s -a-um: alguien, alguno. n o n n u m q u a m adu.: alguna vez. n o n u s -a -um: no\7e11o. n o s pron.: nosotros. nosco n o v i n o t u m 3 tv.: coilocer. n o s t e r - t ra -trum pron.: nuestro. n o t a -ae f.: señal, marca. no t i t i a -ae f.: conocimiento, noción. n o t o 1 tr.: seílalar, notar, marcar. n o t u s -a -um: conocido, notorio. n o t u s -i m,.: noto. novem pron. i~zdecl.: nueve. noverca -ae f.: madrastra. n o v i t a s -a t i s f.: novedad. n o v u s -a -um: nuevo,joven, reciente. n o x n o c t i s f.: noche. n u b e s - i s f:: nube. n u b o n u p s i n u p t u m 3 intr.: ca-

sarse. n u d u s -a -um: desnudo. n u g a e - a r u m f. pl.: simplezas. n u l l u s -a -um: nadie, ninguno. n u m adu. interrogativo: jacaso?,

jes que?, si. N u m a n t i a -ae f . : Numancia. N u m a n t i n i - o r u m nr. pl.: los

nuinantinos.

numen - in is n.: divinidad. n u m e r o 1 tr.: contai; pagar. n u m e r u s -i m .: i~úmero, cantidad. n u m m u s -i m.: moneda. n u m q u a m ndu.: nunca. nunc adu.: ahora. n u n d i n a e -arumf : pl.: mercado. n u n t i o 1 tr.: anunciar, manifestar. n u n t i u s -ii m .: ineilsajero, noticia. n u p e r adv.: poco ha , recientenlen-

te. n u r u s - u s J'.: nuera, joven. n u s q u a m adu.: en ninguna parte. n u t r i x - icis f.: nodriza. n u x n u c i s f.: nuez, nogal. n y m p h a -ae f.: ninfa.

o b prep.: por, a causa de, en pagode. ob ic io - ieci - i e c t u m 3 tr.: echar,

ofrecer, reprochar. obl igo 1 tr.: atar, obligar. obl iv io -onis f.: olvido. obl iv iscor , o b l i t u s s u m 3 dep.

intr.: olvidarse de. oboed io 4 i~atr.: obedecer. o b r u o - ru i - r u t u m 3 1v.: sumergir,

abrumar, sobrecargar. obscur i ta s -a t i s f.: oscuridad. o b s c u r u s -a -um: oscuro, descoilo-

cido. observo 1 tr.: observar, respetar. o b s e s - id is m. y f.: rehén. obs ideo -sedi - s e s s u m 2 tr.: ase-

diar, bloquear. obs id io -onis f.: asedio, sitio, blo-

queo. obso le tus -a -um: en desuso, raído,

deslucido. o b s t i n a t u s -a -um: obstinado,

coilstailte. o b s t o -s t i t i - s t a t u m 1 intr.: ser uil

obstáculo. o b s t r u o - s t rux i - s t r u c t u m 3 tr.:

obstruir, taponar. o b t i n e o - t i nu i -tentum 2 tr.: obte-

ner, mantener, conservar. o b v e n i o -veni -ventum 4 tr.: tocar,

caber en suerte. o b v i a m adu.: al encuentro. o b v i u s -a -um: que sale a l paso, que

se encuentra en el camino.

occasio -onis f.: ocasión, oportuiii- dad.

occasus -US m.: ocaso. occ idens -n t i s m.: occidente, oeste. occ ido -cidi - c i s u m 3 tr.: matar. occu l to 1 tr.: ocultar, esconder. occu l tus -a -um: oculto, secreto. o c c u p o 1 Ir.: ocupar, apoderarse. occurro -curr i - c u r s u m 3 tr..:

correr al encueiltro, liacer frente a. o c e a n u s -i rn.: océano. Octav ius -i m.: Octavio. octopron. indecl.: ocho. octogintapron. indecl.: ochenta. o c u l u s -i rn .: ojo. o d i def'.: odiar. o d i u m -ii v .: odio. o d o r -or is nz.: olor, perfume. o f f e n d o - f e n d i - f e n s u m 3 tr.: ofen-

der. o f f e n s a -ae f.: agravio. offero oferre o b t u l i o b l a t u m

ir-?.. Ir.: ofrecer, presentar. o f f i c i n a -ae f.: taller, obrador. o f f i c i u m -ii 12.: deber, servicio. olea -ae f:: oliva, aceituna, olivo. o l e u m -i 11 .: aceite. o l i m ndu.: en otro tiempo, una vez. ol iva -ae = olea. o m e n - in is 17 .: presagio. o m n i n o adv.: en total, coiiipleta-

mente. o m n i s -e: todo. o n u s -er is n .: carga, peso. o p e r a -ae f.: trabajo, actividad,

obra. o p i n i o -onis f.: opinión. o p i n o r 1 dep. ti'.: opinar. o p o r t e t -u i t - 2 irnpers. intr.: con-

venir, ser necesario. o p p i d a n u s -i m. : ciudadano, habi-

tante (de una ciudad). o p p i d u m -i n .: ciudad (fortificada). oppor tun i tas -atis f.: oportunidad. o p p o r t u n u s -a -um: oportuno, con-

veniente. o p p r i m o -press i - p r e s s u m 3 tr.:

oprimir, aplastar. o p p u g n a t i o -on i s 1:: ataque, asal-

to, asedio. o p p u g n a t o r - is m.: atacante, sitia-

dor, asaltante. o p p u g n o 1 tr.: atacar, sitiar, asal-

tar. :3;30

Page 74: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

o p s o p i s f.: fuerza, ayuda; p/.: re- cursos, medios.

op t imates - i u m tn. pl.: los optiina- tes.

o p t i o -onis f.: opción, alternativa. o p t o 1 tr.: desear, elegir. o p u l e n t u s -a -um: opulento. opus -er i s tz.: obra, trabajo. o r a -ae f.: costa, margen, ribera. o r a c u l u m -i tz .: oráculo. orat io -onis f.: discurso, palabra. ora tor - is m.: orador. oratoria -ae f . : oratoria. orb i s -is m.: mundo, esfera, círculo. orches t ra -ae f.: orquesta. o r d o -inis m.: orden, hilera, rango. or iens -n t i s m.: orientc, este. origo - in is f.: origen. o r n a m e n t u m -i t2 .: ornato, adorilo,

ornamento. orior, o r t u s s u m 4dep. intr.: levan-

tarse, salir, s~irg-ir, o r n o 1 tr.: adornar, embellecer. o r o 1 tr.: rogar, pedir. o s or is ti .: boca, cara. o s oss is 12.: hueso. o s c u l u m -i tl.: beso. o s t e n d o - t end i - t e n t u m 3 tr.: mos-

trar, manifestar. o s t i u m -ii n.: puerta, entrada,

desembocadura. ostrea -ae f.: ostra. otium -ii /c.: ocio, descanso, retiro,

tiempo libre. o v i s - is f.: oveja. o v u m -i tz.: huevo.

m ? -

pabulor 1 dep. intt,.: ir en busca de forraje.

paciscor, pac tus s u m 3 dep. tr.: pactar.

paco 1 tr.: pacificar, someter. p a c t u m -i n.: pacto. paedagogus -i 172.: preceptor, maes-

tro. paene adu.: casi. paeninsula -ae f.: península. paeni tent ia -ae f.: arrepentiinien-

to. paen i t eo -tui - itnpers. intr.: la-

inentar, disgustar. ' ;A0

pagus -i m.: aldea. palaestra -ae f.: palestra. palam adu.: manifiestamente. abier-

tamente, ostensiblen~ente. palla -ae f.: manto (de nlujei-1. pal l ium -ii 1 1 . : manto griego, toga. pallor -oris ni.: palidez, lividez. palma -ae f.: palma de la mano, pal-

mera. p a l u d a m e n t u m -i 11.: capotc rojo

(de general). palus-udis f.: charca, pantano, cié-

naga. pando pandi p a s s u m 3 tr.: ex-

tender, desplegar. panis -is 171 .: pan. p a n t o m i m u s -i m.: pantoinimo,

actor. par paris: par, igual, análogo. parco peperci p a r s u m 3 inlr.:

perdonar, preservar, ahorrarse. parcus -a -um: sobrio, moderado. parens -n t is m. y f.: padre o madre;

pl.: los padres. pareo -ui -itum 2 intt-.: obedecer. paries -et is na.: pared. pario peper i p a r t u m 3 tr.: parir;

engendrar, producir. pariter adu.: igualmente. paro 1 tr.: preparar. pars par t is f.: parte. part iceps -cipis: participante. par t im adu.: en parte. p a r u m ndu.: poco, un poco, no

mucho. parvulus -a -um: muy pequeño. parvus -a -um: pequeño, poco,

escaso. pasco pavi p a s t u m 3 tr.: apacen-

tar. pass im adu.: por todas partes. pastor -oris m.: pastor. pateo -ui - 2 intr.: abrirse, estar

abierto, ser evidente. pater - t r i s m.: padre. pa ternus -a -um: paterno. pat iens -n t i s : paciente. pat ient ia -ae f.: paciencia. patior, passus s u m 3 dep. tr.: to-

lerar, permitir, sufrir, resignarse. patria -ae f.: patria. patricii - o r u m n. pl.: los patricios. pa t ronus -i m.: patrono, dueño,

defensor.

pa t ruus -i m.: tío (pateriio). pauci tas -atis f.: escasez. paucus -a -um: poco, escaso. pau la t im adu.: poco a poco, paula-

tinamente. paul isper crdu.: un mon~ento: du-

rante poco tiempo. paulo adu.: poco, un poco, algo. pau lu lum adu.: muy poco. pau lum adu.: un poco, algo. pauper -e&: pobre. paupertas -atis f.: pobreza. p a v i m e n t u m -i n . : pavimento,

suelo. pavor -oris m.: miedo, pavor. pax pacis f'.: paz. pecca tum -i n.: falta, error. pecco 1 intr.: conieter una falta,

equivocarse. pec ten -inis m.: peine. pectus -oris 11.: pecho. pecu l ium -ii n.: peculio. pecunia -ae f.: dinero, riqueza. pecus -oris n.: ganado. pecus -ud i s f.: animal, res. pedes - i t i s m.: soldado de infante-

ría. pelagus -i r ~ . : mar, alta mar. pellis -is f . : piel. pello pepul i p u l s u m 3 tr.: impul-

sar, sacar, expulsar. Pena tes -ium m.: los penates. pendeo pependi - 2 intr.: colgar. pendo pepend i p e n s u m 3 tr.:

pesar, pagar. penes prep.: en poder de, e n pose-

sión de, en manos de. penic i l lum -i 17 .: pincel, estilo. penna -ae f.: pluma. p e p l u m -i n.: peplo. perprep.: por, a través de, por

medio de, durante, a lo largo de. perago -egi - a c t u m 3 tr.: llevar a

cabo, realizar, acabar. peragro 1 tr.: recorrer. percipio -cepi - c e p t u m 3 tr.: re-

coger, recibir, percibir, aprender, hacerse cargo.

percu t io -cuss i - c u s s u m 3 tr-.: atravesar, golpear, herir.

perdo -didi - d i t u m 3 tr.: perder, arruinar, destruir.

peregrinatio -onis f.: viaje. peregrinator -oris m.: viajero.

Page 75: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

VOCAUULARIO L A T ~ N - CASTELLANO

peregrinor 1 dep. irrtr.: viajar. peregrinus -a -um: extranjero,

forastero, no ci~idadano. perennis -e: duradero, inalterable. pereo perire perii peritum irr.

irztr.. nlorir, i r a la ruina. perficio -feci -fectum 3 tr.: terini-

nar, hacer. perfidia -ae f.: perfidia, mala le. perfidus -a -um: pérfido. pergo perrexi perrectum 3 tr..:

dirigirse. proseguir hasta el fin, con t imar .

perhibeo 2 tr.: presentar, propor- cionar, contar, decir.

periclitor 1 dep. intr-.: poner a prue- ba, experimentar, estar en peli- gro.

periculosus -a -um: peligroso. periculum -i 11.: riesgo, peligro. peristylum -i 11 .: peristilo. peritia -ae f : pericia, talento. peritus -a -um: entendido, conoce-

dor, hábil, experto. permaneo -mansi -mansum 2

irrtr..: permanecer, durar, quedar- se, perdurar.

permitto -misi -missum 3 tr.: dejar, hacer llegar, confiar, per- mitir.

permoveo -movi -motum 2 tr.: conmover, iinpresionar, enlocio- nar.

permulti -ae -a: inuchísimos. pernicies -ei f.: ruina, calamidad,

perdición. peroro 1 tr,.: terminar un discurso. perpauci -ae -a: muy pocos, muy

poca gente. perpetuo adu.: continuamente. perpetuus -a -um: perpetuo, per-

manente, eterno. persequor, persecutus sum 3 dep.

tr.: perseguir. persolvo -solvi -solutum 3 tr..:

pagar. persona -ae f.: personaje, máscara

de actor. perspicio -spexi -spectum 3 tr..:

ver claramente, examinar. perspicuus -a -um: transparente,

evidente, ob17io. persuade0 -suasi -suasum 2 tr.:

persuadir, convencer.

perterreo 2 tr: aterrar, llenar de espanto.

pertinacia -ae f.: terquedad, obsti- nación.

pertinax -a&: terco, obstiilado. pertineo -tinui-2 irrtr..: extender-

se, pertenecer. perturbo 1 tr.: perturbar, alterar,

confundir. pervenio -veni -ventum 4 ir~tr*.:

llegar. perverto -verti -versum 3 tr.:

re\iol\rei; trastornar, arruinar. pervius -a -um: accesible. pes pedis rn .: pie. petasus -i n7 .: petaso. peto -tivi -titum 3 fr.: buscar,

pedir, dirigirse, atacar. Petreius -i nr.: Petreyo. petulans -ntis: insolente. petulantia -ae f.: insolencia. philosophia -ae f.: filosofia. philosophus -i 172.: filósofo. pictor -oris rn.: pintor. pietas -atis f.: piedad. piger -gra -grum: perezoso, indo-

lente. piget -uit-2 irn.l~ers.: dar asco,dis-

gustar. pigritia -ae f.: pereza, desgana. pila -ae f.: pelota. pileus -i rn.: píleo (gorra). pilum -i 11.: lanza, \~enablo. pilus -i rn.: pelo, cabello. pingo pinxi pictum 3 tr-.: pintar. pinus -i f.: pino. pirata -ae rn,.: pirata. pirus -i f : : peral. piscator -oris Irt.: pescador. piscatorium -i 11.: pescadería. piscina -ae f.: piscina, estanque. piscis -is m.: pez, pescado. piscor 1 dep. tr.: pescar. pius -a -um: piadoso. placenta -ae f.: torta, galleta, pas-

tel. placeo 2 irztr.: deleitar, agradar. placidus -a -um: plácido, tranquilo. placo 1 tr..: aplacar. plaga -ae f.: golpe, herida. planities -ei f:: llanura, explanada. planus -a -um: plano, llano, liso. plaudo plausi plausum 3 fr.:

aplaudir, aprobar.

plaustrum -i 11.: carro grande. plebeius -a -um: plebeyo. plebs plebis f.: plebe. plenus -a -um: lleno, repleto. plerique pleraeque pleraque:

el iilayor número de, la iilayor parte de.

plerumque adu.: generalmente. pluit pluit irnpers.: llover. plumbum -i 11.: ploino. Pluto -onis nz.: Plutón. pluvia -ae f.: lluvia. poculum -i 11.: copa. podium -ii !L.: podio. poema -atis ri.: poeina. poena -ae f.: pena, casligo. poeta -ae rn.: poeta. poetica -ae f : : poesía. polio 4 tr.: pulir. polliceor, pollicitus sum 2 dep.

tr..: prometer. pompa -ae f.: séquito, coii-iitiva. Pompeiani -orum 177. pl.: los pom-

peyanos. Pompeii -orum f.: Poinpeya. Pompeius -ii rrr.: Poinpeyo. pondo ndu.: de peso. pondus -eris rt.: peso. pon0 posui positum 3 tr.: colo-

car, disponer, poner. pons-ntis m.: puente. pontifex -icis rn .: pontífice. popularis -is rn.: compatriota. populo 1 tr.: devastar, asolar. populus -i nz.: pueblo. populus -i f : : Alamo. porcus -i rn.: puerco, cerdo. porro adu.: adelante. porta -ae f:: puerta. porticus -us f.: pórtico. porto 1 tr..: llevar. portus -us m.: puerto. posco poposci - 3 tr..: pedir. possideo -sedi -sessum 2 tr.: po-

seer, apoderarse de. possum posse potui irr: tr-.: poder. post prep.: después de, detrás de. postea adu.: luego, después, en

seguida. posterus -a -um: siguiente. postquam conj.: clespués que, lue-

go que. postremo adu.: finalmente, en

resunien. ::11

Page 76: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

postridie aclu.: al día siguiente. postscaenium -i 11.: posceiiio; pl.:

bastidores. postulo 1 ti-.: pedir. potens -ntis: poderoso. potentia -ae f.: poder. potestas -atis f.: potestad, poder

administrativo, facultad. potio -onis f.: bebida, brebaje,

poción. potior 4dep. intr.: apoderarse de. potior -ius: me,jor, preferible. poto 1 ti,.: beber. prae prep.: delante de. praebeo 2 ti..: mostrar, presentar,

proporcionar, dar. praecedo -cessi -cessum 3 iizti..:

precedei; ir delante. praeceptor -oris ln .: maestro. praeceptum -i i i .: precepto, orden. praecipio -cepi -ceptum 3 ti..:

iiiandar, aconsejar, enseiiai-. praecipito 1 tr.: precipitar. praecipuus -a -um: principal. praeclarus-a -um: muy claro, muy

fanioso. praeda-ae f.: botín, presa. praedico -dixi -dictum 3 ti-.: pre-

decir. praeditus -a -um: dotado, provisto. praedium -ii i i .: finca, propiedad. praedo -onis m.: ladrón, pirata. praefectus -i in.: prefecto, jefe. praefero praeferre praetuli

praelatum iri.. tl-.: preferir. praeficio -feci -fectum 3 ti-.:

encargar, poner al frente de. praemitto -misi -missum 3 tr.:

enviar delante, enviar previa- mente.

praemium-ii ?L.: preinio. praenomen -inis n.: nombre pro-

pio. praeparo 1 ti*.: disponer, preparar. praepono -posui -positum 3 ti-.:

colocar delante. praerumpo -rupi -ruptum 3 ti..:

romper. praeruptus -a -um: escarpado,

abrupto. praesagium -ii n.: predicción,

oráculo. praesens -ntis: presente, en per-

sona. ::-ti:

pi-aesentia -ae f.: presencia. praesertim adu.: sobre todo. praesidium -ii ?L.: guarnición,

guardia. protección. praestans -ntis: elniriente. praesto adu.: pronto a , presto. praesto -stiti -statum 1 iilti..: dis-

tinguirse, sobresalir; iii2pei.s.: ser preferible ser mejor.

praesum praeesse praefui irr. iirti..: presidir; estar delante de, al frente de.

praetei. prep.: además de: fuera de. praeterea adu.: además. praetereo -ire -ii -itum irr. iizli-.:

pasar por el lado. praetor -oris in.: pretor. praetorium -ii 12.: pretorio. praetorius -a -um: pretoriano. praetura -ae f.: pretura. praevenio -veni -ventum 4 ti..:

ponerse delante, prevenir. prandeo prandi pransum 2 ti..:

alinorzar. prandium -ii ?L.: almuerzo. pratum -i 12.: prado. pravus -a -um: perverso, depra-

vado. precor 1 clep. ti..: rogar, suplicar. prehendo -endi -ensum 3 tr.:

coge]., agarrar, atrapar. premo pressi pressum 3 ti..:

apretar. pretiosus -a -um: precioso, caro. pretium -ii iz.: precio, valor. prex precis f.: ruego, súplica,

plegaria. pridie adu.: el día antes. primipilus-i in.: priinercenturión?

primipilo. primum c~cli).: primeramente. primo adu.: en primer lugar. primus -a -um: primero. princeps -cipis in.: jefe: pl.: las

personalidades. principium -ii 12.: principio. prior prius: primero (entre dos). priscus -a -um: antiguo. pristinus -a -um: antiguo, primi-

tivo. prius ndu.: antes. priusquam coizj.: antes que. an-

tes de. privatus -a -um: particular.

pro pi-ep.: delante de, en defensa de, en lugar de.

probitas -atis f.: honradez. probo 1 ti-.: probar, aprobar. probrum -i 12. : infamia, vergüenza. probus -a -um: lionrado, ínt.egro,

bueno. procedo -cessi -cessum 3 ii~tr.:

adelantar, avanzar, progresar. proconsul -is i7z .: procónsul. procul adu.: lejos, a lolejos, delejos. procumbo -cubui -cubitum 3

iizti..: postrarseo inclinarse, ecliar- se sobre el suelo.

procurro -curri -cursum 3 iizti-.: avanzai.corrienc10, ir corriendo.

prodeo prodire prodii proditum iri.. iiztr.: acudil; avanzar, salir.

prodigium -ii 12. : prodigio. proditio -onis f.: traición. proditor -oris nz.: traidor. prodo -didi -ditum 3 tr.: da r a

conocer, entregar a traición, trai- cionar, relatar.

produco -duxi -ductum 3 tr.: hacer avanzar. producir.

proelium -ii i c . : combate. profanus -i ~ 7 2 . : profano, sacrílego. profectio -onis f.: marcha, partida. profecto adu.: ciertamente, con

seguridad. profero proferre protuli prola-

tumiv. tr.: presentar. ap lazq sacar. proficiscor, profectus sum3dep.

iiiti*.: pai-tir. marcharse, salir. profiteor, professus sum 2 ciep.

ti-.: declarai-. confesar, reconocei-. progredioi-, progressus sum 3

dep.: avanzar, progresar. prohibe0 2 tr.: apartar. obstaculi-

zar, impedir, prohibii: proicio -ieci -iectum 3 tr.: arrojar,

echar lejos de sí. proinde adu.: por consiguiente. proles -is f : : prole. descendencia. promitto -misi -missum 3 tr.: pro-

meter, garantizar. promoveo -movi -motum 2 tr.:

hacer avanzar. promover. promptus -a -um: dispuesto, deci-

dido. prope pi'ep.: cerca de. propere cidc.: apresuradamente,

con presteza.

Page 77: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

\~OCAEULAI<IO L K ~ I N - CASTELLANO

propero 1 iiitr.: apresurarse, diri- girse ríipidamente.

prop inquus -a -um: próximo, cer- cano.

propior - ius: inas próximo, más cercano.

propono -posu i - p o s i t u m 3 ti..: exponer proponer.

propos i tum -i iz .: propósito. pro- yecto.

propraetor -or is ir1 .: propretor. propr ius -a -um: propio, caracte-

rístico. propter pvep.: por, por causa de. prop terea udv.: por esto, a causa

de esto. prora -ae f : : proa. prorsus crclu.: del todo, en una pala-

bra. prosequor, prosecutus s u m 3 dep.

ti.: proseguir, acoiilpallar, perse- gu i r.

Proserpina -ae f.: Proserpiila. prosper i tas -atis f.: prosperidad. prosperus -a -um: próspero, feliz. prospec tus - u s m.: vista, perspec-

tiva. prospic io - spex i - s p e c t u m 3 tr.:

inii-ar, ver a lo lejos o adelante, prestar ateiicióil.

pros t e rno -s travi - s t r a t u m 3 ti-.: echar por tierra. abatir, arruinar.

p r o s u m prodesse pro fu i ii-1.. ii~ti, .: aprovechar, ser útil.

protego - t ex i -tectum 3 ti-.: cubrir, proteger.

pro t inus uclu.: sin interrupción, sin detenerse.

p r o v e r b i u m -ii ir.: proverbio, re- frán.

provideo -v id i - v i s u m 2 ir..: prever, procurar.

provincia -ae f.: proviilcia. p r o x i m u s -a -um: próximo, cerca-

no, iilmediato. p r u d e n s -ntis: prudente, sagaz. pruden t ia -ae: prudencia, sagaci-

dad. p r u n u s -i f.: ciruelo. publ icanus -i 172.: publicano. publicus -a -um: público, del Estado. Publ ius -i /?L.: Publio. p u d e t p u d u i t - imnpems. inti-.: dar*

pudor -oris in .: pudor, verg" uenza. puel la-ae f.: niila, inuchacha. puer -i 172.: ilifio, n~uchacho. pugio -onis in..: puñal. pugna -ae f.: lucha, combate. pugno 1 iirtr.: luchar, coinbatir. p u g n u s -i m.: puño. pu lcher - chra - c h r u m : hermoso,

bello. pu lchr i tudo - in is f.: belleza. pul lus -i in.: pollo. pulso 1 tr.: pegar, golpear, batir. pu l sus - u s 171.: impulso, choque,

latido. p u l v i n u s -i !?l..: cojín, ahnohada. pulv is -er is in,.: polvo. p u n c t u m -i I L . : pinchazo, punto. P u n i c u s -a -um: púnico, cartagi-

nés. p u n i o 4 ti-.: castigar. pupp i s - is f.: popa. purgo 1 tr.: limpiai-, disculpar. p u r p u r e u s -a -um: purpúreo. p u r u s -a -um: limpio, puro. p u t o 1 ti..: pensar, considei.ar. P y r e n a e u s -i 111 .: los Pirineos.

q u a crdu.: por doilcle, ¿por dónde? q u a d r a g i n t a proi?. ir~dccl.: cua-

1-enta. q u a d r a n g u l u m -i 11 .: cuadi.ilátero. q u a d r a t u m -i: cuadrado. quadr iga -ae f.: cuadriga. q u a e r o q u a e s i v i q u a e s i t u m 3

ti..: buscar, preguntar, inquirir. q u a e s o clef.: te lo ruego, por favor. q u a e s t i o -onis f.: investigación,

encucsta, pregunta. quaes tor -oris m.: cuestor. q u a e s t o r i u m -ii rz .: cuestorio. q u a e s t u r a -ae f.: cuestura. qua l i s -e pror~.: ¿cuál?, ¿de qué cla-

se?, ¿de qué modo?, coino. q u a m adu. y conj: que, coino,

cuanto. q u a m d i u adu: ¿cuánto tiempo'?,

todo el tiempo que. q u a m o b r e m adu.: ¿por qué razón?,

por esta razón. q u a m q u a m con,j.: aunque, por más

que.

q u a m v i s corzj.: aunque, por n~ucho que.

q u a n d o adu. kcuándo?, cuando. quantum uclv. ¿cuánto?, coino. q u a n t u s -a -um pi.oiz.: cuanto,

cuán g ~ a n d e . q u a r t u s -a -um pi.017 .: cuarto. q u a s i adu.: como, como si. q u a t e r adu.: cuatro veces. q u a t t u o r proiz. ir,clecl.: cuatro. -que coilj. copnlativa eizclíticu: y. q u e m a d m o d u m crdu.: ¿cómo?, lo

mismo que. q u e r c u s - u s f .: eilciila. quere la -ae f.: queja, reclamacióil. q u e r i m o n i a -ae j:: qiie,ja, lamento. queroi-, q u e s t u s s u m 3 dep. ii~ti..:

quejarse. q u i quae q u o d pron.: que, quien,

el cual, el que. q u i a C O I I < ~ . : porque, puesto que. q u i c u m q u e q u a e c u m q u e q u o d -

cumque piniz.: cualquiera que. q u i d a m q u a e d a m q u o d d a m /

q u i d a m pi.011,. y adj.: ~111 tal, un cierto, uno, cierto, alguno.

q u i d e m nclu.: sin duda, cierta- inente.

q u i e s qu ie t i s f.: reposo, descanso. q u i e s c o q u i e v i quietum 3 inti..:

descansar. q u i e t u s - a -um: quieto, tranquilo. qu i l ibe t quae l ibe t quod l ibe t /

quidlibetproii , . y adj.: cualquie- ra, quienquiera.

quin corzj.: que no, que. q u i q u a g i n t a proiz. iildecl.: cin-

cuenta. q u i n q u e pi-on.. indecl.: cinco. q u i n q u i e s adu.: cinco veces. q u i n t u s -a -um pi-on.: quinto. q u i s / q u i q u a e quod l quidpi.oiz.

j 7 crdj.: ¿quién?, ¿que?, ¿cuál?. q u i s q u a m q u a e q u a m q u o d -

q u a m / q u i d q u a m pi.oi~. y adj.: alguien, alguno.

q u i s q u e q u a e q u e q u o d q u e / q u i d q u e pron. y a.dj.: cada uno, cada.

quo udu.: ¿dónde?, ¿hacia dónde?, donde, hacia donde.

quo conj.: porque, a fin de que. quoad adu. y coi~j.: ihastacuándo?,

mientras, hasta que.

Page 78: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

quod conj.: que, porque. quominus conj.: que. quomodo adu.: jcómo?, como. quondam nclu.: en otro tiempo, una

vez ... quoniam corLj.: porque, ya que,

puesto que. quoque aclv.: también. quorsumuclu.: ¿hacia dónde?,

hacia donde. quot pi30n. iiidecl.: ¿cuántos?, cuan-

tos. quotannis adu.: todos los años. quoties adu.: ¿cuántas veces?,

cuantas veces.

Fv - - radius -ii ITL.: radio, rayo. radix -icis r.: raíz, pie o falda (de un

monte). raeda -ae f.: carro de cuatro ruedas. raedarius -ii m.: conductor de

carro, cochero. ramus -i 171.: rama, ramo. rana -ae f.: rana. rapidus -a -um: rápido, raudo. rapio rapui raptum 3 tr.: raptar,

arrebatar, robar. raro aclv.: raramente, rara vez. rarus -a -um: raro, escaso, poco fre-

cuente. ratio -onis f.: cálculo, cuenta, siste-

ma, método, razón, razonamiento. ratis -is f.: balsa, barca. rebellio -onis f.: rebelión. recedo -cessi -cessum 3 i~zfr.:

retroceder, retirarse, alejarse. recens -ntis: reciente, fresco. receptus -us 172.: retirada. recessus -us m.: retroceso. 1-ecipio -cepi -ceptum 3 ti..: recibir,

recobrar, retirarse. recreo 1 tr.: rehacer, restablecerse. rectus -a -um: recto, correcto,

bueno. recupero 1 tr.: recuperar, recobrar. recutio -cussi -cussum 3 h-.: sacii-

dir. reddo -didi -ditum 3 1r.: devolver,

restituir, volver a dar. redeo redire redii reditum irr.

intr.: volver, regresar. 341

redigo -egi -actum 3 tr.: hacer volver.

redimo -emi -emptum 3 tr.: res- catar.

redintegro 1 tr: volver a ernpezar, restablecer.

reditus -us rn.: retorno. reduco -duxi -ductum 3 ti..: volver

a llevar, hacer volver. refero referre retuli relatum

ii-J..: volver a llevar, hacer llevar, explicar; iinpers.: importar.

reficio -feci -fectum 3 tr.: rehacer, reparar, reconstruir.

refugio -fugi - 3 ti-. e inti,.: rehuir, retroceder huyendo.

refugium -ii 11.: refugio. regina -ae f.: reina. regio-onis f.: región, distrito, terri-

torio. regius -a -um: real, del rey. regno 1 ti-. e intr.: reinar. regnum -i 12 .: reino, poder real. rego rexi rectum 3 ti-.: regir, diri-

gir, gobernar. regredior, regressus sum 3 dep.

intr.: volver, retroceder. relatus p. p. de refero. religio -onis f.: religión, creencia

religiosa, práctica religiosa. religiosus -a -um: religioso, pia-

doso. relinquo reliqui relictum 3 tr.:

dejar, abandonar. reliquiae -arum f : pl.: restos, des-

pojos. reliquus -a -um: restante, que

queda. remaneo -mansi -mansum 2 inti-.:

permanecer, quedarse. remedium -ii JZ .: remedio. remex -igis m.: remero. remigium -ii 11.: rerno. remigo 1 iiltr.: remar. remitto -misi -missum 3 tr.: volver

a enviar, remitir, dejar ir. remotus -a -um: remoto: alejado. removeo -movi -motum 3 tr.: ale-

jar, reii-iover. remus -i m.: remo. Remus -i 171.: Reino. renascor, renatus sum 3 dep.

infr.: renacer. renuntio 1 tr.: anunciar, renunciar.

reor, ratus sum 2 dep. tr.: pensar. 'eparo 1 ir.: reparar, preparar de

nuevo. repello -puli -pulsum 3 tr.: recha-

zar, repeler, echar fuera. repente adu.: súbitamente. repentinus -a -um: súbito, iinpre-

visto, inesperado. reperio -pperi -pertum 4 ti-.:

encontrar, hallar, descubrir. in- ventar.

repeto -ivi -itum 3 ti..: volver, reco- menzar, reclamar.

repleo -plevi -pletum 2 tr.: relle- nar, completar.

repo repsi reptum 3 ir~tr.: arras- trarse.

repono -posui -positum 3 ti-.: vol- ver a poner, reponer.

reporto 1 ti..: volver a traer o llevar. reprehendo -endi -ensum 3 ir.:

asir, coger, reprender. reprimo -pressi -pressum 3 1r.:

reprimir. contener. repudio 1 tr.: rechazar. repugno 1 iiztr-.: oponerse, resistir. requies -etis f.: reposo. descanso. requiesco -quievi -quietum 3

iiltr.: descansar. requiro -quisivi -quisitum 3 ti-.:

preguntar. 1-equerir. res rei f.: cosa, circunstancia, situa-

ción, hecho. resideo -sedi -sessum 2 infr.: estar

sentado. residir. resisto -stiti - 3 iiztr.: detenerse,

mantenerse firine, resistir. resono -sonui -sonitum 1 tr.: reso-

nar, hacer eco. respicio -spexi -spectum 3 ir.: vol-

ver a mirar, mirar hacia atrás. responde0 -spondi -sponsum

2 tr.: responder. responsum -i 12.: respuesta. restituo -ui -utum 3 tr.: restituir,

restablecer, volver a su sitio, colo- car de nuevo.

retineo -tinui -tentum 2 Lr.: rete- ner, conservar.

retraho -traxi -tractum 3 ti-.: hacer volver, retirar, arrastrar de nuevo.

reus -i m.: acusado. reverentia -ae f.: teiiior, respeto.

Page 79: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

revertor, reversus sum 3 dep. ii~tr..: volver, volver sobre sus pasos.

revoco 1 ti..: volver a Ilainar. rex regis 172.: rey. Rhenus -i in .: el Rin. rhetor -oris 172.: rétor, orador. Rhodanus -i 172.: el Ródano. rideo risi risum 3 irz!~..: reír. rigidus -a -um: rígido, inflexible. rigor -oris rn.: rigidez, rigor. ripa -ae f.: ribera, costa. risus -us 172.: risa. rivus -i rn.: riacliuelo, arroyo. rixa -ae f.: disputa, riiia. robur -oris 12.: roble, resisteiicia. robustus -a -um: de roble, robusto. rogatio -onis f.: pregunta, proyec-

to de ley, ruego. rogo 1 tr-.: preguntar, presentar un

proyecto de lex solicitar. Roma -ae f.: Roma. Romanus -a -um: roinano. Romulus -i 172.: Róinulo. rostra -orum 17. p1.: tribuna del

foro. rota -ae f.: rueda. ruber -bra -brum: rojo. rubor -oris 172 .: color rojo, rojez rudis -e: rudo, tosco, grosero. ruina -ae f.: i.uiila, caída. rumor -oris 112.: opinión generali-

zada, rumor. rumpo rupi ruptum 3 ti,.: roinper. rursum = rursus. rursus udv.: nuevamente, otra vez. rus ruris 11.: canlpo, propiedad

rural. rusticus -a -um: rústico, del campo.

Sabinus -a -um: sabino. sacculus -i m .: bolsa. saccus -i in.: saco. sacer -cra -crum: sagrado, consa-

grado. sacerdos -otis in. y f.: sacerdote,

sacerdotisa. sacramentum -i n.:juramerito. sacrificium -ii 11 .: sacrificio. sacrum -i 12.: cei.emonia religiosa.

ieculum -i 11 .: siglo.

saepe udv.: ainenudo, con frecueil- cia.

saeptum -i 17.: vallado, barrera, seto.

saevus -a -um: cruel. sagacitas -atis f.: finura de olfato,

sagacidad. sagax -acis: que tiene olfato fino,

sagaz. sagitta -ae f.: flecha. sagittarius -ii in .: arquero. sagulum -i n .: sayo militar, capote. sagum -i = sagulum. Saguntinus -a -um: saguntiilo. Saguntum -i n.: Sagunto. sal salis m.: sal. salii -iorum in.: los salios. salio salui saltum 4 irztr.: saltar. saltus -us 177.: desfiladero, gargan-

ta, salto. salus -utis f.: salud, salvación. saluto 1 ti-.: saludar, visitar. salve ir7ler:j.: jsalud! salvus -a -um: sano y salvo. sanctus -a -um: sagrado, inviola-

ble. sane crctu.: sin duda, enverdad,ver-

daderaineiite. sanguis -inis 177 .: sangre. sano 1 tr.: curar. sapiens -ntis: sabio, razonable. sapientia -ae f.: sabiduría, cordu-

ra, sensatez. sarcina -ae f.: bagaje. sarcio sarsi sartum 4 ti*.: reparar. Sardinia-ae f.: Sardinia, CcrdeRa. satelles -itis n? .: acoinpañante;pl.:

escolta. satis adu.: bastante, suficiente. Saturnus -i 172.: Saturno. saucius -a -um: herido, maltreclio,

roto. saxum -i n.: piedra, roca. scaena -ae f.: escena, escenario. scamnum-i 11.: taburete, banquete. scapha -ae f.: barca, lancha. sceleratus -a -um: criminal. scelus -eris ii..: criinen. scientia -ae f.: ciencia. scilicet udv.: por supuesto, eviden-

temente. scio 4 tr.: saber. Scipio -onis 172.: Escipión. scriba -ae m.: escriba.

scribo scripsi scriptum 3 tr..: escri bii-.

scriptor -oris vi.: escritor. scriptura -ae f.: escritura. scutum -i n.: escudo. se pron.: él mismo. seco secui sectum 1 ti..: cortar. secretus -a -um: separado, escon-

dido, oculto, secreto. secundarius -a -um: secundario. secundus-a-um: segundo, favorable. securis -is f.: hacha. securus -a -um: seguro, tranquilo. sed corzj.: pero, sino. sedeo sedi sessum 2 intr..: estar

sentado. sedes -is f.: asiento, resideilcia. seditio -onis f.: sedicióii. sedo 1 ti..: apaciguar, calinar. sella -ae f : : silla, asiento. semel udv.: por unavez, unavez. semen -inis ri .: simiente, semilla. semita -ae f.: senda, camino. semper aclu.: sienipre. senarius -a -um: senario. senator -oris m .: senador. senatus -us 172.: senado. senatusconsultum -i IL.: senado-

co11sulto. senectus -utis f.: vejez. senex senis: viejo, anciano. senilis -e: senil. sensus -us m.: sentido. sententia -ae f : : opinión. sentio sensi sensum 4 ti-.: serilir,

darse cuenta, pensar. separatim udv.: separadainenle. sepelio -pelivi -pultum 4 ti..: ente-

rrai., sepullar. septempi.oiz. iizdecl.: siele. septentrio -onis in.: septentrión,

norte, trainoillaila. septimus -a -um pon.: séptimo. septuaginta proiz. iizdecl.: setenta. sepulchrum -i 12.: sepulcro. sepultura -ae f.: sepultura. Sequana -ae 172.: el Sena. sequor secutus sum 3 dep. ti..:

seguir. serenus -a -um: sereno, sin nubes. serio adu.: sei-iamente. serius -a -um: serio. sermo -onis ni .: coi~versacióii, ino-

do de expresarse.

:-; 4 <-1

Page 80: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

ser0 adu.: tarde, demasiado tarde. ser0 sevi s a t u m 3 Ir.: sembrar. Sertorius -ii rv .: Sertorio. serva -ae f . : esclava. servilis -e: servil, de esclavos. servitus -utis f : : esclavitud. servo 1 Ir..: guardar. observar, reser-

var, salvar. servus -i rn.: esclavo. sester t ius -ii nz.: sestercio (1110-

neda). seu = sive. severitas -atis f : : severidad, rigor. severus -a -um: severo, riguroso. sex pr-on. irzclecl.: seis. sexaginta ~ i - o n . indecl.: sesenta. sextus -a - u m pr.ori .: sexto. si e(~rzj.: si. sic aclu.: así. S ~ C C U S -a -um: seco. Sicilia -ae f.: Sicilia. Siculus -a -um: siciliano. sicut atlu.: como, coino si. sidus -eris r z .: astro, estrella. s igni fer -eris rn..: signífero, aban-

derado. significo 1 tr.: significar. s ignum -i 1 2 . : señal. estandarte. s i lent ium -ii rz.: silencio. silex -icis 112.: piedra, pedernal. silva -ae f.: bosque. selva. similis -e: parecido, semejante. simili tudo -inis f.: semejanza. s implex -icis: siniple, sencillo. simul ado.: a l misino tiempo. simul ac corzj.: tan pronto como. simul atque = simul ac. s imulacrum -i 11.: simulacro, ima-

gen, estatua, representación. s imulo 1 Ir.: simulai-, fingir. s in corcj.: pero si. sine prep.: sin, singularis -e: singular, único. singuli -ae -a: uno cacla uno, de uno

en uno. sinister -tra - t rum: izquierdo,

siniestro. sino sivi s i tum 3 fr.: permitir. s inus -us rn.: seno, pliegue, golfo,

bahía. siquidem colti.: puesto que, porque. sisto stiti s ta tum 3 ti.. e intr,.:

porier. detener, ponerse, detenerse. sit is -is f.: sed.

; 10

situs -a -um: situado, colocado. sive con;.: o, o si. sobrina -ae f : : prima hermana. sobrinus -i vi.: primo hermano. soccus -i rn .: zueco. socer -eri 117 .: suegro. societas -atis f . : sociedad, asocia-

ción, alianza. socius -a -um: aliado, asociado. socordia -ae f:: indolericia. Socrates -is 112.: Sócratcs. sodalis -is 112.: compañero. sol -is rn.: sol. solea -ae f.: sandalia. soleo, solitus s u m 2 sernidep.

ilztr..: solel: acostuinbrar a suceder. solidus -a -um: sólido, [irme. solitudo -inis f . : soledad. sollemnis -e: solemne. sollers sollertis: Iiábil; diestro. sollertia -ae f.: habiliclacl, destreza. sollicito 1 tr,.: remover, soliviantar.

solicitar. sollicitus -a -um: inquieto, at,ento. solum adu.: sólo, solaniente. solum -i 11.: suelo, tierra. solus -a - u m prorz.: solo, íInico. solvo solvi solv i tum 3 tr..: desa-

tar, pagar. somnus -i I I L . : sueño. sono -ui - i tum 1 irztr..: sonar. sordidus -a - u m : sórdido, sucio. soror -01% f.: hermana. sors sortis f.: suerte, sorteo. spargo sparsi sparsum 3 tr.:

esparcir, dispersar, disenliiiar. spa t ium -ii n.: espacio, distancia,

espacio de tieinpo. species -ei f.: aspecto, visión, apa-

riencia, especie. spectaculum -i rz . : espectáculo. specto 1 tr.: mirar, examinar. speculator -oris 172.: explorador. speculum -i ?L.: espejo. sperno sprevi s p r e t u m 3 ti..:

rechazar, despreciar. spero 1 tr..: esperar. spes -ei f.: esperanza. spina -ae f.: espina, espina dorsal. spiro 1 iiztr.: exhalal; respirar. splendidus -a - u m : espléndido. splendor -oris nz.: esplendor. spolio 1 tr.: espoliar, desposeei,. spol ium -ii 11.: despojo, botín.

spondeo spopondi sponsurn 2 tr,.: prometer, comprometerse.

sponsa -ae f.: novia, prometicla. sponsio -onis f'.: promesa, conipro-

miso. sponsus -i rrz.: desposado, novio. sponte ndu.: espontáneanlente,

por voluntad propia. sportula -ae f:: espórtula, cestita. s ta t im adu.: constailternente, al

instante. statio -onis f.: posición, cuerpo de

guardia. stativa -orum 12. pl.: caiiipaiuento. statua -ae f.: estatua. s tatuo -ui -utum 3 tr,.: colocai; esta-

blecer, determinar. statura -ae f . : estatura. status -us 171.: estado, situación. stella -ae f.: estrella. s terno stravi s t ra tum 3 tr-.: ex-

tencler, hacer caer, cubrir. sti lus -i rn .: estilo, puilzón. s t ipend ium -ii 12.: estipendio, tri-

buto, paga (del soldado). stirps -is rn.: estirpe, linaje. s to steti s ta tum 1 irztr..: estar de

pie, estar inmóvil. stola -ae f.: estola. strages -is f.: estrago, devastación. s trenuus -a - u m : act,ivo, enérgico. stringo s tr inxi s t r i c tum 3 tr..:

apretar, estrechar, arrancar, desen- vainar.

s tudeo -ui - 2 ilztr.: dedicarse a , poner empeño en: interesarse por, estudiar.

s tud ium -ii 11.: einpeiio, afán, inte- rés, dedicación, estudio.

stulti t ia -ae f.: estupidez. s tul tus -a - u m : est.úpiclo; necioo

insensato. s tupeo -ui - 2 ilztr-.: quedarse ató-

nito, quedarse estupefacto. s tupidus -a -um: estupefacto, ató-

nito. stupor -oris nz.: estupor. suadeo cuasi suasum 2 tr.: acon-

sejar? persuadir. suavis -e: suave. sub prep.: bajo, debajo, al pie de. subeo subire subii sub i tum ir?..

iizLr-.: i r a ponerse debajo, avanzar, sostener.

Page 81: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

subicio -ieci -iectum 3 tr..: sonle- ter, poner debajo.

subigo -egi -actum 3 tr.: someter, subyugar.

subito udu.: repentinamente, de in~proviso.

subitus -a -um: súbito, repentino. sublatus p. p. de tollo. sublevo 1 fr. . : levantar, elevar. sublimis -e: sublime, e11 el aire. subsequor, subsecutus sum 3

dep. tr.: seguir de cerca. subsellium -ii n .: bailquillo, escaiio. subsidium -ii 11.: ref~ierzo, ayuda. subsolanus -i i n .: subsolano (vieil-

to del este). subsum subesse subfui ir./:

irltr..: estar debajo, estar cerca. succedo -cessi -cessum 3 irztr'.:

acercarse. suceder, salir bien. successor -0ris 177 .: suces01-. succumbo -cubui -cubitum 3

irztr..: sucuinbii. caer debajo de. succurro -curri -cursum 3 irztr.:

acudir. acudir en socorro. sudis -is f.: estaca. sudor -oris rn.: sudor. sufficio -feci -fectum 3 irztr..: ser

suficiente. suffigo -fixi -fixum 3 i i , . : clavar. suffragium -ii n.: sufi-agio, voto. Sulla -ae 112.: Sula. sum esse fui ir , r s . intr.: ser, estar,

existir, haber. summus -a -um: la parte rnás

alta de. sumo sumpsi sumptum 3 tr.:

toinar, escoger, asumir. supellex -1ectilis f.: instruinento.

utensilio: pl.: inobiliario, ajuar. vajilla.

super prscp.: encima, sobre. supera -orum rz.: cielo. superbia -ae f.: soberbia, orgullo. superbus -a -um: soberbio. orgullo-

so, altanero. supercilium -ii n .: ceja. superi -orum m .: los dioses. superior -ius: superior, an1;erior. supero 1 tr.: superar, vencer. supersum superesse superfui

ir.1.. iilir..: quedar, sobrevivir. supei-vacaneus -a -um: superfluo,

inútil. accesorio.

supervenio -veni -ventum 4 intr..: venir encima, sobrevenir.

supplex -icis: suplicante. supplicatio -onis f : : plegaria pú-

blica, acción de gracias. supplicium -ii rz.: suplicio, castigo. supplico 1 irlfr.: suplicar. supra prep.: arriba, enciiila. supremus -a -um: supreino, ú1-

timo. surdus -a -um: sordo. surgo surrexi suri-ectum 3 inti..:

levantarse, surgir. suscipio -cepi -ceptum 3 tr, . : reco-

ger, eilcargarse, aceptar. suspectus -a -um: sospechoso. suspendo -pendi -pensum 3 fr.:

colgai., suspender. suspicio -spexi -spectum 3 tr..:

iiiirar de abajo arriba, le \~antar la vista.

suspicio -onis f:: sospecha. sustineo -tinui -tentum 2 tr..:

resistir, sostener, soportar. sustuli pcrf. de tollo. suus -a -um prorz.: suyo.

F, . .

tabella-ae f.: tablilla, tableta. tabellarius -ii rn..: tabelario. taberna -ae f : : tienda. tabernaculum -i rz.: tienda de

cainpaña. tabes -is f.: eilferineclad, infección. tabula -ae f.: tabla, tableta para

escribir. tabulatum -i n.: suelo de tablas,

piso. taceo -cui -citum 2 irztr..: callar. talentum -i rr.: talento (moneda). talis -e: tal, semejante. tam adu.: tan. tamen conj.: con todo, sin embargo,

no obstante, pero. tamquam oclu.: coino, como si,

igual que si. tandem aclu.: en fin, finalinente. tango tetigi tactum 3 tr..: tocar. tanto adu.: tanto. tantum ucfu.: solan~ente, sólo. tantus -a -um: tan grande, tan

iinportante.

tardus -a -um: lento. Tarraco -onis f.: Tarraco, Tarra-

gona. Tarraconensis -e: tarraconense. taui-us -i rn .: toro. tectum -i 12.: techo. tego texi tectum 3 tr..: cubrir,

prot.egei-. tegula -ae f.: teja. tellus -uris f.: tierra. telum -i 11.: proyectil, dardo. temere ndv.: teirierariainente. temperantia -ae f.: inoderación,

templanza, mesura, comedimiento. tempero 1 irztr.: regular, moderar,

ser inoderado, abstenerse de. tempestas -atis f.: tieinpo, tein-

pestad. templum -i n .: teinplo. tempto 1 tr.: tentar, intentar. tempus -oris rz. : tieinpo, momento. tendo tetendi tensum 3 tr..: ex-

tender, dirigirse, acampar. tenebrae -arum f: pl.: tinieblas,

oscuridad. teneo tenui tentum 2 tr.: tener,

contener, ocupai-. tener -a -um: tierno. tenuis-e: tenue, fino, sutil, delgado. tentorium -ii 11.: tienda de cani-

paña. tepidarium -ii rz.: tepidario (sala

para tomar baños tibios). tepidus -a -um: tibio, entibiado. tepor -oris tu.: tibieza, calor tein-

plado. ter adu.: tres veces. terebro 1 tr..: perforar, horadar. tergum -i n.: espalda. tero trivi tritum 3 tr..: frotar, gas-

tar, consuinir. terra -ae f.: la tierra. terreo 2 fr..: aterrar, aterrorizar. terrestris -e: Lerreslre. terribilis -e. terrible, espantoso. territorium -ii rz .: territorio. terror -oris 111.: terror, espanto. tertius -a -uin pr-on.: tercero. tessera -ae f:: tésera. testamentum -i 11.: testainen::~ testimonium -ii Ir.: testiinonio. testis -is rn .: testigo. testor 1 clep. tr.: sel. testigo. -.y%::-

guar.

Page 82: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

t e s tudo -inis f:: tortuga. t h e a t r u m -i 11.: teatro. thermae -arum f: pl.: termas. thesaurus -i m.: tesoro. Tiberis -is m.: el Tíber. t ib icen -inis 172.: flautista. t i m e o -ui - 2 ti-.: temer, tener mie-

do de. l imidus -a -um: tíiiiido, iiiiedoso. t imor -oris 112 .: temor, miedo. t ingo t inx i t i n c t u m 3 ti-.: teñir,

bañar, impregnar. t in t innabulum -i 11.: campanilla. t i ro -onis in.: recluta, principiante. t i tu lus -i JTL.: título. toga -ae f.: toga. tolero 1 tr.: tolerar. tollo sustuli sub la tum 3 tr.: le-

vantar, elevar, llevarse. tondeo totondi t o n s u m 2 tr.:

esquilar, cortar (el pelo, la barba), afeitar.

t o n i t r u m -i = toni trus . ton i t rus -us m.: trueno. t o n o -ui - 1 iittr.: tronar. tonsor -oris in.: barbero, pelu-

quero. t o r m e n t u m -i 11.: in iquina de gue-

rra, toriiiento, tortura. torqueo torsi t o r t u m 2 ti-.: tor-

cer, hacer girar, atormentar. torreo torrui t o s t u m 2 ti..: tos-

tar, asar. tot pron. indecl.: tantos. to t ies adu.: tantasveces. t o t u s -a -um pron.: todo, entero. t rabs trabis f.: viga, tronco. t racto 1 ti..: tocar, inanejar, tratar. t ractus -us nz.: acción de tirar o

arrastrar, barrio. t rado -didi - d i t u m 3 h.: entregar,

dar, pasar, confiar, explicar. t raduco -duxi -duc tum 3 ti-.: hacer

pasar, transportar, traducir. tragicus -a - u m : trágico. ti-agoedia -ae f.: tragedia. t r a h o t rax i t r a c t u m 3 tr.: sacar.

estirar. arrastrar. traicio -ieci - iectum 3 ti-.: hacer

pasar al otro lado, atravesar. tranquillitas -atis f.: tranquilidad. t ranqui l lus -a -um: tranquilo. t rans pi-ep.: al otro lado de. t ranseo transire transi i t ran- 'M

s i t u m iir. iilti.. y tr.: pasar, atrave- sar.

t rans fero - f erre -tuli -1atum irr. tr.: llevar, trasladar, pasar, tra- ducir.

t rans fuga -ae m.: tránsfuga, de- sertor.

transgredior, t ransgressus s u m 3 dep. tr.: pasar, atravesar.

t ransmi t to -misi -missum 3 ti..: hacer pasar, enviar al otro lado.

t ransporto 1 tr.: transportae t r e m o -ui-3 inti..: temblar, vibrar. t repidat io -onis f.: agitación,

inquietud. t repido 1 intr.: agitarse, temblar. t rep idus -a -um: inquieto. temblo-

roso. t res tr ia pi-o)?..: tres. t r iangulum -i iz.: triángulo. t r ibunal- is 11.: tribunal. t r ibunatus -us in .: tribunado. t r ibunicius -a -um: tribunicio. t r ibunus -i m.: tribuno. t r ibuo -ui -utum 3 ti..: distribuir,

conceder, atribuir.. t r ibus -us f.: tribu. tributum -i 11.: tributo, impuesto. t r ic l inium -ii 11 .: triclinio. triginta pron. indecl.: treinta. t r iplex -icis: triple. t r iremis -is f.: trirreme. tristis -e: triste. trist i t ia -ae f.: tristeza. t r iumphal is -e: triunfal. t r iumpho 1 iritr.: celebrarel triunfo. t r iumphus -i 112.: t r iunfo. t r iumvir -i m.: triun\~iro. t r iumviratus -us ~ 2 . : triunvirato. Troia -ae f.: n o y a . Troianus -a -um: troyano. t ropaeum -i 11 .: trofeo. trucidatio -onis f : : masacre. carni-

cería. t ruc ido 1 ti..: matar, masacrar. t r u n c u s -i nt.: tronco (de árbol). t r u x -cis: fiero, feroz, cruel. tu pi.oiz.: t ú . tuba -ae f.: trompeta. tub icen -inis 112.: trompetero. tueor , t u i t u s s u m 2 dep. ti-.: de-

fender, proteger. t u g u r i u m -ii la.: cabaña, choza,

tugurio.

tuliperf. de fero. t u m adv.: eiitonces, en aquel

momento. t u m u l t u s -us 171.: tu i i i~i l to, desor-

den, confusión. agitación. t u m u l u s -i in.: túmulo , colina, ele-

vación. t u n c ciclu.: entonces, en aquel

moniento. tunica -ae f.: túnica. turba -ae f.: turba, mul t i tud , mu-

chedumbre. turb idus -a -um: turbado, desorde-

nado, turbulento. t u r b o 1 ti..: turbar, agitar, alterar,

1-evolvei-. turbu len tus -a -um: turbulento. t u r m a -ae f.: escuadrón. turp i s -e: feo, vergonzoso, indigno. turp i tudo -inis f.: vergüenza, ig-

nominia. turr i s -is f.: torre. tu te la -ae f.: tutela. t u t o adu.: sin pel ig~o. sin riesgo. t u t u s -a -um: seguro. protegido, sin

peligro. t u u s -a - u m pi.oit.: tuyo. tyrannia -ae f : : tiranía. t y rannus -i m .: tirano.

uber -eris: abundante, fértil. ubi adv.: ¿en dónde?, e n donde,

cuanclo. ubique aclu.: en todas partes. ulciscoi*, u l t u s s u m 3 dep. ti..:

vengar, vengarse de , castigar. u l lus -a -um: u n , algún, uno, al-

guno. u l m u s -i f.: oliiio. u l t imus -a - u m : últinio. u l tor -oris m.: vengador. u l t ra prep.: más allá de, n16s le-

jos de. Ulysses -is 171.: Ulises. umbra -ae f : : sonibra. u m q u a m udu.: alguna vez. u n a udv.: juntamente, en conipañía

de, junto con. u n d a -ae f.: ola, oleada. u n d e uclv.: ¿de dónde?, de donde. u n g u e n t u m -i it.: ungüento.

Page 83: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

ngula -ae f . : uña. unicus -a -um: único. universus -a -um: todo, entero. u n u s -a - u m pron.: uno, uno solo. urbanus -a - u m : de l a ciudad, edu-

cado. urbs- i s f : : ciudad, Roina. urgeo ursi - 2 tr.: impeler, apre-

tar, apreii-iiar, einpujar, seguir de cerca.

urna -ae f.: urna. u r o ussi u s t u m 3 tr.: quemar,

incendiar. ursa -ae f.: osa, hembra del oso. ursus -i 112.: OSO. u s q u e adu. de refr~erzo de los ~ 0 1 7 2 -

plerner~tos de lugar: justamente. usque ad prep.: hasta. usura -ae f . : uso, usura. usus -us 172.: USO, utilidad, sewicio. utadu. y conj.: como, que, para que.

de manera que, aunque. u t e r u t r a u t r u m proa.: ¿cuál de

los dos?, uno de los dos. u t e r u t r i s m.: odre. u t e r q u e u t raque u t r u m q u e

pro!!.: uno y otro, iimbos, los dos. util is -e: útil, provechoso. util i tas -atis f.: utilidad, provecho. u t i n a m adu.: jojalá! utor , u s u s s u m 3 de/>. intr.: usar,

utilizar, emplear. utr imque adu.: por ambas partes. u t r u m udu. ilzterr-ogatiuo: (no se tra-

duce) si. u v a -ae f.: uva. u x o r -oris f.: esposa, inujer casada,

inujei:

J acatio -onis f.: dispensa, exen- ción.

vacca -ae f.: vaca. vaco 1 ilrtr.: estar vacío, estar

libre de. vacuus -a -um: vacío. vado--3 intr.: ir, marchar. v a d u m -i rl .: vado. vagi tus -us m.: geinido, grito. vagus -a -um: errante, indefinido. valde ndu.: mucho, en gran manei-a. vale interg.: ;adiós!

valeo -ui - 2 infr.: ser íuerte, estar bien de salud, servir.

valetudo -inis f.: salud. val idus -a - u m : sano, fuerte. vallis -is f.: valle, cañada. vallo 1 tr.: rodear de un vallado,

empalizada o trinchera. va l lum -i n.: empalizada, vallado,

parapeto. vanus -a -um: vacío, sin flindaiiien-

to, inútil. varius -a -um: variado, diverso. v a s vasis 1 2 . : vaso. vasto 11r.: devastar, asolar. vas tus -a - u m : vasto, devastado,

grande. va tes - i s m . y f.: adivino, adivina. -ve couj. disyu~zti~uer~clitica: o. vectigal -is ir.: tributo, impuesto. vehemens -ntis: enérgico, violeiito,

intenso. veh icu lum -i r , . : vehículo, medio de

transporte, carro. v e h o v e x i v e c t u m 3 tr.: llevar,

transportar. ve1 conj.: o. veles -itis 112.: vélites. velle iaf. de volo. vel lo vuls i v u l s u m 3 tr.: arrancar. velo 1 tr.: cubrir, velar, ocultar. velocitas -atis f : : velocidad. velox -icis: veloz, rápido. v e l u m -i 11.: vela, cortina, velo. ve lu t adu.: coino, como si. venabulum -i n.: venablo. venalis -e: en venta, para vender. venat io -onis f : : caza, animal ca-

zado. venator -oris m..: cazador. venatus -us m.: caza, producto de

la caza. vendi tor -oris nr.: veiidedor. v e n d o -didi -d i tum 3 tr.: vender. v e n e n u m -i 11.: veneno, droga. venerabilis -e: venerable. venerat io -onis f.: veneración,

respeto. veneror 1 dep. tr.: 17enerar, honrar,

1-elidir culto. venia -ae f : : permiso, indulgencia,

perdón. v e n i o v e n i v e n t u m 4 irztr.: venir,

llegar. venor 1 dep. ti..: cazar.

ven ter -tris nr.: vientre. v e n t u s -i rn.: viento. V e n u s -eris f.: Venus. venus tus -a -um: encantador. lleilo

de gracia, elegante. ver veris 12.: priniavera. verber -eris n.: golpe (de vara, de

látigo). verbero 1 tr: golpear, azotar, sacu-

dir. verbum -i 12.: palabra, término. Vercingetorix -igis m.: Vercingé-

torix. verecundia -ae f.: respeto, discre-

ción, pudor. vereor 2 dep. Ir.: temer, temer por. Vergilius -ii n2.: Virgilio. verisimilis -e: verosíinil. veri tas -atis f.: verdad. v e r n a -ae m.: esclavo (de naci-

miento). vero adu. y corzj.: realmente, pero. verso 1 tr.: hacer girar, voltear,

mover; pas.: encontrarse, vivir, ocuparse.

versus -us m.: hilera, verso. ver tex -icis m.: vértice, punto cul-

ininante, reinoliiio. v e r t o ver t i v e r s u m 3 tr.: girar,

hacer girar, volver, dirigirse. v e r u m colrj.: pero. v e r u m -i 11 .: verdad. verus -a -um: verdadero, real. vesper -i rn.: la tarde, la caída de la

tarde, atardecer. Vesta -ae f : : Vesta. vestalis -is f.: vestal. ves ter -tra - t r u m pr-ori .: vuestro. vestibulum -i 12.: vesti%ulo, entrada. vest igium -ii 12.: huella, rastro. ves t imentum -i 12.: vestido. vest io 4 tr.: vestir, revestir. vest is -is f.: vestido, ropa. veteranus -a -um: veterano. ve to -ui -itum 1 ti..: prohibir. v e t u s -e&: viejo, antiguo. vetustas-atis f.: vejez, antigüedad. v e t u s t u s -a -um: viejo, antiguo,

anticuado. vexillum -i ?L.: estandarte, insignia. via -ae f.: camino, calle, carretera. vicanus -a -um: aldeano. vicarius -a -um: supleilte, sustit~lto. vicina -ae f.: vecina.

: 3 151 o a

Page 84: LATÍN I - lacolumnalactaria.wikispaces.comlacolumnalactaria.wikispaces.com/file/view/DOSSIER+LATÍN+I.pdf · Departamento de Latín 2012-2013 Las únicas lenguas no indoeuropeas

vicinitas -atis f:: vecindad, vecin- dario.

vicinus -i m.: vecino. vicinus -a -um: vecino, próxiino. victima -ae f:: víctima. victor -oris m.: vencedor. victoria -ae f.: victoria. victus -us rn .: alimento. viculus -i rn.: pueblecito, aldehuela. vicus -i m.: pueblo, aldea. videlicetatlu.: sin duda, por

supuesto. video vidi visum 2 tr.: ver, procu-

rar; pas.: ser visto, parecer. vigeo 2 irztr.: estar f~ ier te , tener

fuerza. vigil -is m.: centinela. vigilia -ae f.: vela, vigilia, parte de

la noche, centinela. vigilo 1 irztr.: velar, estar despierto. viginti pr-011. indecl.: veinte. vigor -oris m .: vigor, energía. vilicus -i nz.: granjero. vilis -e: barato, de poco valor, vil. villa -ae f.: casa de campo, propie-

dad rural, villa. vimen -inis n.: miinbre, junco. vincio vinxi vinctum 4 tr.: atar ,

encadenar. vinco vici victum 3 tr.: vencer. vinculum -i n.: atadura, cadena. vindico 1 tr-.: reclamar, castigar. vinea -ae f.: viña, mantelete. vinum -i n,.: vino.

violentia -ae f.: violencia. violo 1 tr-.: violar, profanar, ultrajar. vipera -ae f.: víbora. vir viri m.: hombre, varón. virga -ae f:: vara, bastón. virgo -inis f.: doncella, inuchacha. viridis -e: verde. virilis -e: viril, masculino. virtus -utis f:: valor, valentía,

virtud. vires -ium pl. de vis: las f'uerzas. vis vis f.: f~ ierza , vigor, violencia. visito 1 tr-.: visitar, ir a ver. visus -us m.: vista, visión. vita -ae f.: vida. vitis -is f.: viña. vitium -ii 12.: defecto, tara, vicio. vito 1 tr,.: evitar, esquivar. vitulus -i m.: ternero. vitupero 1 fr.: vituperar, criticar,

reprochar. vivarium -ii rz.: vivero. vivo vixi victum 3 intr-.: vivir. vivus -a -um: vivo, animado. vix adu.: con dificultad, a penas. vocabulum -i n.: vocablo, palabra,

denominación. voco 1 tr.: llamar, noinbrar. vol0 1 irztr-.: volar. vol0 velle volui irr. y tr.: querer,

desear. volubilis -e: voluble, inconstante. volumen -inis n.: voluinen, libro. voluntarius -a -um: voluntario.

voluntas -atis f.: voluntad. voluptas -atis f:: placer, deleite. volvo volvi volutum 3 tr..: rodar,

hacer rodar, derribar. vomitoria -orum rz. pl.: vomito-

rios. voro 1 tr.: devorar. vos pro17 .: vosotros. votum -i n .: voto, promesa, deseo. voveo vovi votum 2 tr.: prometer,

hacer un voto. vox vocis f.: voz. Vulcanus -i: Vulcano. vulgaris -e: vulgar. vulgus -i n.: vulgo, gente, masa del

pueblo, nlultitud. vulnero 1 tr.: herir, lastimar. vulnus -eris 12.: herida. vulpes -is f.: zorra. vultur -uris rn.: buitre. vultus -us m.: rostro, cara, expre-

sión.

x xystus -i rn.: paseo plantado de

árboles.

z zodiacus -i nz.: zodíaco. zona -ae f.: cinturón, zona.