Sektor ekonomikoakSektor ekonomikoak

NekazaritzaAbelazkuntzaBasogintzaArrantzaMeagintza

Lehengaiak eraldatzea ondasunak sortzeko

NEKAZARITZA JARDUERAKNEKAZARITZA JARDUERAK

Munduko nekazaritza-jarduerakMunduko nekazaritza-jarduerak

• Munduko biztanleriaren %38,5a nekazaritzan dihardun:

- Herrialde garatuetan: %10 baino

gutxiago

- Herrialde azpigaratuetan: %50etik gora

• Klimaren eragina– Temperaturek eta prezipitazioek mugak

jartzen dituzten laboreei

Nekazaritzako jardueren berezko Nekazaritzako jardueren berezko mugakmugak

Erliebearen eragina Erliebearen eragina • Altitudeak tenperaturak murrizten ditu

– 0ºc eta 45ºc bitartean nekazaritza jarduera egin ahalda.

– Aldapa oztopoa da• Makinizaziorako

Faktore Fisikoak, Lurzorua - Lodiera

- Ehundura - Azidotasuna

A

B

C

D

E

A : mendiko lurzorua

B: lurzoru beltza eta sakona

C: areatsua

D: kareatsua

E: Lurzoruaren profila

Lurzoruaren emakortasunaLurzoruaren emakortasuna

GIZA FAKTOREAKGIZA FAKTOREAK

• Demografiaren presioa– Lurraren gehiegizko ustiapena

– Deforestazioa

• Teknologiaren eragina

– Tresneria arrunta (aitzurra, jorraia, igitaia, goldea)– Naturaren mugak gainditzea:

• Berotegiak• Ongarriak• Pestizidak• Ureztapen teknikak

Teknologiaren eraginaTeknologiaren eragina

Produktibitate baxua Produktibitate handia

CLASES DE REGADÍO

UREZTAPEN MOTAK

Regadíos por aspersión

Riego gota a gota

Tantakako ureztatzea

Ihinztadurazko Ureztapena

Tantaz tantazko ureztapena

NEGUTEGI MODERNOA

Satelite argazkien bitartez uztak kontrola daitezke

Teknologiaren ErabileraTeknologiaren Erabilera

pestizidak botatzen airetik

Aplicación de pesticidas desde el aire o por fumigación

Lursail bat eskuz fumigatzen

TEKNOLOGIAREN ERAGINA

Makinizazioa

Uztak biltzeko

Nekazaritza-ekonomiaNekazaritza-ekonomia

• Iraupen-ekonomia– Autokontsumorako– Polilaborantza

• Merkatu-ekonomia– Espezializazioa– Soberakinak

GIZARTEAREN ANTOLAKETA• Lurraren jabetza:

– Pribatua• Latifundioa: 100 Ha baino gehiago• Minifundioa: 10 Ha baino gutxiago

– Kolektiboa edo soziala

• Ustiatzeko erregimena• Zuzena: jabea edo jornalariak kontratatuta• Zeharkakoa : lurra alokairuan uzten da

Olibondoak (Jaen), Latifundio handiak eta kortijoak

NEKAZARITZA POLITIKAK• Gobernuek nekazaritza hobetzeko martxan

jartzen duten legedia.

• EB.ak egiten duen Nekazaritza Politika Orokorra

• Nekazaritza erreformak– 1953: “Ley de Concentración parcelaria” lursail txikiak

handiagoetan biltzeko

– Espainian: 1979ko “Ley de fincas manifiestamente mejorables” Ustiapenean lur gehiago jartzeko.

– Mexikon, Indian: Iraultza Berdea– LIBIAN: Ghadafik egindako erreforma

– Nekazariei 10Ha. Ematen zitzaizkie, gehi traktor bat– Milaka ur-putzu ireki ziren lurrak ureztatzeko– Hazi ahutatuak banatu zituen estatuak nekazarien artean

Castilla kanala Villa Murriel-etik pasatzen(Palencia)

Lursailen izugarrizko zatiketa ikus daiteke.

EB-ren Esku-hartzearen adibidea

LURZORUAREN ERABILERAKLURZORUAREN ERABILERAK

LABORANTZA LURSAILAK

• Tamainagatik– Txikiak– Handiak

• Formagatik– Erregularrak– Irregularrak

TOWNSHIP: EEBBetako lursailen sistema / sistema de parcelas en EEUU

EEBB-etako

NEKAZARITZA PAISAJEAK

EE.UU. (Minnessota, Montana)

Mugen arabera: Lursail irekiak

Lursail itxiak Lursail itxiak Campos CerradosCampos Cerrados

(Bocage)(Bocage)

Landako JendeztatzeaLandako Jendeztatzea

• Sakabanatua • Bildua

Nekazaritza-paisaia eta Nekazaritza-paisaia eta osagaiakosagaiak

Hazteko sistemakHazteko sistemak

Laboreen ugaritasunaLaboreen ugaritasuna

• Monolaborantza • Polilaborantza

Landareek hartzen duten uraLandareek hartzen duten ura

• Lehorreko laboreak • Ureztatuak

Lurzorua okupatzeko moduaLurzorua okupatzeko modua

• Lurra etengabe landu • Lugorria erabili

Lurraren ustiapenaLurraren ustiapena

• Intentsiboa– Lurra ez da

deskantzatzen

– Errendimendu altuak

• Estentsiboa– Azalera handia, uzta

bakar bat urtean

– Errendimendu txikiak

Laborantza plastikopean

Helburua: komertziala

Nekazaritza intentsiboa

Dalias (Almeria)

NEKAZARITZA-PAISAIANEKAZARITZA-PAISAIATRADIZIONALAKTRADIZIONALAK

NEKAZARITZA PAISAI TRADIZIONALAK

Nondik:

Hego Amerikatik, Afrikatik eta Asiatik.

Hegoekialdeko Asia

-Iraupen nekazaritza

-Teknologia atzeratua

-Lan eta esku-lan asko

-Produkzio urria

-Autokontsumorako

Nekazaritza ibiltaria edo luberrikoaNekazaritza ibiltaria edo luberrikoa

-Alde tropikaleetako oihaneetan egiten da.

-Basoa erretzen da eta errautsen gainean ereiten da.

-Teknologia oso xumea da: aitxura, makila lurzoruan hazia jartzeko zuloak egiteko,...

Nekazaritza ibiltaria

-Teknika xume horiek direla eta, hiru edo lau uzta ostean lurra agortuta dago.

-Giza taldeak beste lur berri batzuk bilatu beharko ditu.

-Nekazaritza sistema honek bakarrik talde txiki bat irauteko ematen du.

-Laboreak: Mandioka, Ñame, kakahuete,...

Nekazaritza tradizionala(Lehorreko nekazaritza sedentarioa ganadua eta

lugorriarekin)

-Lursail txikiak

-Eskulan asko

-Lugorria

-Lan tresna tradizionalak

-Laboreak: Artatxiki, kakahuete, barazkiak, indabak)

-Etekinak ez oso handiak

-

NEKAZARITZA UREZTATU MONTZOIKOANEKAZARITZA UREZTATU MONTZOIKOA

-Cultivo laborioso

-Oso landutako laborea

-Exige técnicas muy elaboradas

-Abono intenso

-Ongarri asko

-Cuidado del agua y de los diques

-Dike eta uraren zaintza

-Se pueden lograr 3 y hasta 4 cosechas al año.

-- 3 eta 4 uzta urtean.

Arroza laborea urpetutako terrazetan

NEKAZARITZA TRADIZIONALA

Nekazaritza ureztatu montzonikoa

Zeintzuk dira paisaje honen ezaugarri garrantzitsuenak?Zergatik gertatzen da hau?

ARROZA

Landantzen - Plantando arroz

Arroza landatzen

Plantando el arroz

Zer da harrigarriena?

¿Qué es lo que más te llama la atención?

Arroza laborantza

tradizionalak esku-lan

asko eta espazioaren

erabilera intentsiboa

behar du.

Arrozaren nekazaritza modernoa

Arroza biltzen

Doñanan

Arroza landatzen Japonian

Alde lehorreko nekazaritzaAlde lehorreko nekazaritza• Abeltzaintza ibiltaria• Nekazaritza oasietan• Lurpeko ura erabiliz

Ezaugarriak:

• .Lursail txikiak, herrixkaren inguruan antolatuta

• Ubide sistema• Oinarrizko lanabesak erabiliz• Laboreak estaika antolatzen

dira:

- Palmondoak- Fruta-arbolak- Zerealak- Barazkiak

NEKAZARITZA NEKAZARITZA OASIETANOASIETAN

• La nueva Gran Muralla Verde ( Green

Wall of China) es una respuesta ante el

avanzado proceso de desertificación. El

desierto avanza causando estragos en la

agricultura y amenazando la región con

cada vez más frecuentes tormentas de

arena, que llegan incluso a la ciudad de

Beijing, a 200 kilómetros al sur.

EUROPAKO NEKAZARITZA• XVIII. Mendean Nekazaritza Iraultzak bertako

paisaia eraldatu zuen

Nekazaritza paisaje garatuak

HERRI BERRIAK ETA EUROPA

-Mekanizazio maila altua

-Teknologia nekazaritza:

- Semillas seleccionadas

- Transgénicos

- Fotografía aérea

- Híbridos

-Poca mano de obra %-10

-EEUU %3

-Altos rendimientos

-Agricultura comercial

Laborantza plastikopean

Nekazaritza produkzioaren helburua: komertziala

Nekazaritza Espezializatua:

Herri berrietan lautada erraldoiak monokultiboz landuta

Township paisajea

EEBBetako nekazaritza paisajea

Nekazaritza Herri Berrietan

- Mekanizazio maila altua

- Nekazaritza teknologikoa:

- Hazi hautatuak

- Transgenikoak

- Produktu kimikoak:

-ongarriak,

-pestizidak,…

- Aireko argazkia

- Hibridoak

- Eskulan gutxi %-10

- EEUU %3

Europan %6

- Etekin handiak

-Nekazaritza komertziala

-Nazio merkatuan nahiz

nazioarteko

merkatuetan saltzeko

Nekazaritza Herri Berrietan

Zonalde espezializatuak.

Artoan espezializatutako eskualdeak.

Produkzio

espezializatuena

Produkzio

txikiagoa

TOWNSHIP Paisajea

Ipar Amerikako lursail erregularrak eta erraldoiak, lehenengo kolonoekin egindako lur banaketaren emaitza

Río / Ibaia

BASAMORTU MODERNOAKBASAMORTU MODERNOAK

PLANTAZIOA: Klima tropikaletanEzaugarriak:

- Monolaborantza komertziala eta espekulatiboa

-Azalera handiak

-Kapital inbertsio ikaragarriak

-Jabeak mundu garatuko multinazionalak izan ohi dira.

- Soldatapeko eskulana

-Ustiapenerako azpiegitura handiak:

* errepideak, ferrokarrilak., itsasportuak

* Kontserba plantak

-Teknologia modernoa

-Etekin handiak

-Elikadura produktuak eta industrialak ere.

PLANTAZIOAK

ENPRESA

KAPITALISTAK:

-Kolonialismo-Inperialismo garaian sortuak

Las plantaciones: empresas capitalistas con origen en la época del colonialismo imperialista

BANANA ETA ANANA PLANTAZIOAK

KAFE PLANTAZIOAK

Hevea zuhaitzen Plantazioa (Árbol del caucho)

RICE-FRUIT COMPANY HOME. Plantazio kapitalista bat

NEMAGON-en

erabileraren kontrako

manifestaldiak.

Nemagok produktua

plantazioetan

erabiltzen zen eta

gaixotasunak eta

heriotzak sortu zituen.

Europako nekazaritza-paisaiaEuropako nekazaritza-paisaia

Merkatuarekin loturiko nekazaritza

Minifundioak ekialdeko Europan

Handiak:Paris, Po eta Guadalquivir

arroetan

Ertainak: Mendebalde eta

Hegoaldean

Ozeanikoa

Kontinentala

Mediterraneoa

Abelazkuntza intentsiboa,

zerealak, bazkak

Abeltzaintzaestentsiboa

Zerealak Industria-landareak

Lehorreko: zereala, mahastia olibondoa.

Ureztatuako nekazaritza intentsiiboa

-Nekazaritza iraunkorra:-laguntzak

-Nek. Ekologikoa bultzatu-Produktuen kalitatea

ezartzea

-Nekazaritza lehiakorra lortzea.

-Kuotak ezartzea-Soberakinak gutxitzea Prezioak

ezartzea

Europako Nekazaritza• Eskualdeko espezializazioa klimaren arabera

– Holandan, Danimarkan, Britania Handian• Esplotazio txiki eta ertainak• Abeltzaintza intentsiboa

– Europa mediterranearra

Industria laboreak - Industria-Uztak

Eraldaketa behar dute:

-Ekiloreak (olioa)

-Tabakoa

-Kolza

-Lupulo

--Kotoia

-Linua

-Azukre erremolatxa

CULTIVOS QUE PRECISAN UNA TRANSFORMACIÓN:

Girasol (aceite), algodón, tabaco, remolacha azucarera, etc.