Lehen sektorea
70
IES MUNGIA BHI GEOGRAFIA BATXILERGOA 2. maila Marije AGUILLO
-
Upload
marije-aguillo -
Category
Documents
-
view
10.958 -
download
2
Transcript of Lehen sektorea
IES MUNGIA BHIGEOGRAFIA BATXILERGOA 2. mailaMarije AGUILLO
1. NEKAZARITZA-ESPAZIOKO
FAKTOREAK
1.1 Inguru Naturala
Erliebea
Klima
1.2 Nekazaritza egitura Populazioa
Lurraren jabetza
Teknologia
1.3 Populatzea: habitata
1.4 Nekazaritza politika
EB.ean sartu arte
EBko politika
BEHATU:
-Lursailen tamainak
- Koloreak
-Populaketak eta bere aldeak
1.1 Inguru naturala
Erliebea:
– Altuera hadia (lurzoruaren %70 altitudeko 200-700 m. bitartean).
– 50 milioi ha-tik bakarrik 6 milioi ha-k % 5etik beherako aldapa dute.
Klima:
– Lehortasuna
– Muturretako tenperaturak
Lurzoruak
– Badaezpadako kalitatekoak
1.2 Nekazaritza egitura
Nekazaritzatradizionalean
– Eskulan ugari
– Jabetza handiak eta txikiaknahasturik
– Produkzio extentsiboa
– Teknologia urria
– Etekin txikiak
– Produkzioa barneko
merkaturako
– Merkatu babestua
arantzelen bidez
Nekazaritza lanak Espainian 1940-1960 bitartean
1.2 Nekazaritza egitura
Gaur egungo Nekazaritzaegitura
– Aldaketa handiak 1960ko
hamarkadatik.
Gaurko ezaugarriak:
– Biztanle gutxi eta zaharrak
– Nekazaritza-ustiapenakhandiagotzeko eta areagotzeko joera
– Aurrerakuntza teknologikoagehitzeko joera
– Etekinak haunditu dira.
– Produkzioa espezalizaziorako joera
– Merkatu globalizatu eta liberalizatuan
Nekazaritza Egitura
PopulazioaEgitura
Lurraren jabetza Edukitza erak
Ustiapen sistemak
Teknika
1.2.1 Nekazaritza egitura
Aldaketa demografikoak– 1900ean biztanleria aktiboa nekazaritzan
%63,3
– 2008.ean %4,0
– Desberdintasun handiak lurraldekaMadrilen, EAEn %1
Andaluzia, Extremaduran, Galizian %+8
– Arrazoiak:Nekazarien exodoa (1960-1975 bitartean)
Mekanizazioa
– Ondorioak: Jendez hustea
Biztaleria zahartzea (%50+ 40-64 urte bitartean
– Populazio gaztetzea:politikak, inmigrazioa
ASOCIACÍON
AGRARIA DE
JOVENES
AGRICULTORES
Nekazaritza ustiapenak
Nekazaritza espazioa ustiapenetan eta lursailetan antolatzen da
Ustiapena: ekoizle batek ustiatutakolursail guztiak
Lursaila, jabego baten muga zehatz batzuekinlur zatia.
Nekazaritza lurraren antolaketaren zati txikiena.
1.2.2Nekazaritza egitura
Jabetza handia edo latifundioa: – 100 ha baino gehiago duena.– Lurraren % +50, – 2005.ean ustiapenen %4,6– Jabeen %0,8-k du– Non:
Andaluzian, Extremaduran, Gaztela-Mantxa eta Aragoian
– Zergatiak:
ErrekonkistaDesamortizazioak
– Ezaugarriak (Espainian): Jabearen absentismoa Laborantza estensiboa Etekin urriakUrtaroko langabezia Analfabetismoa eta jornalari ugari
Ustiategien tamaina
Azken urteotan handitu egin du.
2005.ean b.b. 31,0 ha
Europarekin konparatuz. (datuak aintzinak izan arren alderatzeko balio dute)
1.2.2 Nekazaritza egitura
Jabetza txikia edominifundioa
– 10 ha baino gutxiago
– Lurren %10,4
– Jabeen %52,3
– Ustiapenen %67,8
– Non: Penintsularen iparraldean
eta Vanlentzian da nagusi
– Minifundio tradizionalakdenbora partzialeanlanduta
– Ustiapen modernoakplastikopean
EL EJIDO: ustiapen txikiek nahiz
handiek metodo modernoak erabiltzen
dituzte esportazioarako fruta eta
barazkiak produzitzeko
1.2.2 Nekazaritza egitura
Edukitza-sistema
–Zuzena
%73,9, batez ere jabetza txikia
–Zeharkakoa
Errentan: %22,85
Partzuergoan: %1,3
1.2.3 Nekazaritza egitura
Teknikan eta nekazaritza-sistemanegindako eraldaketak
– 1960tik aurrera
– Mekanizazioa
– Ongarri kimikoak, pestizidak, …
– Abeltzantzako arrazen
hautaketa genetikoa
– Etekinak gero eta
handiagoak
- Ureztaketa sistemak
– Espezializazioa
– Produkzioa gero eta
intentsiboagoa
Prezisiozko nekazaritza: teledetekzioa
sensoreen bidez nahiz sateliteen bidez
Nekazaritza
populaketa
Bildua (Lehorreko eremuetan)
Sakabanatua (Mendian)
Interkalar (Eremu hezeetan
edota ureztapen intentsiboeneremuetan)
1.4.1 Nekazaritza Politika - I
XIX. mendearen erdialdetik PAC politika ezarriarteko nekazaritza politikak
1- Lurraren jabetza-sistema aldatzen ahaleginduzen
Desamortizazioak
Errepublikako nekazaritza-neurriak (1931-36). Helburuak:– Lur-arlo handiak desjabetzeko eta nekazariak ezartzeko.
– Lurraren banaketa,
– Lursailen tamaina desegokia zuzentzea
– Frankismoko kolonizazio-politika eta ureztaketen zabalkundea (INC)
– Jabego handiei buruzko lelgegintza (1979)
1.4 Nekazaritza Politika - II
Lursailen konzentrazioa (1952an hasita)
Helburua GEHIEGIZKO partzelazio zatiketarekinamaitzea
Lursailen pilaketaMekanizazioarako oinarriakjartzea 1985etik aurrera
– Autonomi-erkidegoenesku utzi zen Lursailen konzentrazioa
– Laborantzarako unitate minomoa finkatuzen
– Ondorioak: Lursail gutxiago eta handiagoakKomunikabide sare berria
Paso del Canal de Castilla por Villa Murriel (Palencia), vista de la inmensa fragmentación parcelaria
1.4 Nekazaritza Politika -III
Lur-arlo handiei buruzkolegegintza
–Frankismoan hasita
–Trantsizioan, 1979an legea aldatu zen
Gutxienez 2 urte ustiatu gabe zeudeninguruak ukitu zituen
Jabeek hobekuntza-plana aurkeztu beharzuten edo lurra kendu eta errentan emanda
Merkataritzarako protekzionismoa
Ley 34/1979, de 16 de noviembre, sobre fincas manifiestamente mejorables.
Artículo Primero.La calificación de una finca rústica como manifiestamente mejorable, conforme a lo
dispuesto en la presente Ley, implicará el reconocimiento del incumplimiento de la función social de la propiedad.
Artículo Segundo.1. La calificación a que se refiere el artículo anterior podrá producirse en alguno de los
siguientes supuestos:• Fincas que lleven sin explotarse dos años, como mínimo, siendo
susceptibles de explotación agraria.• Fincas en las que de modo manifiesto no se aprovechen correctamente
los medios o recursos disponibles como consecuencia de obras construidas o auxiliadas por el Estado u otros entes públicos
Artículo Quinto.2. En el plazo de dos meses, prorrogables por otros dos, las personas
requeridas deberán presentar el plan a que se refiere el apartado anterior,…
Artículo Séptimo.1. La expropiación consistirá en la privación singular del derecho de uso y
disfrute mediante el arrendamiento forzoso al Instituto Nacional de Reforma y Desarrollo Agrario (IRYDA) a la finca afectada, ….
1.4 Nekazaritza Politika - IV
Europako nekazaritza politika (PAC) Ondorioak:
– Merkatuko antolakunde bateratuak ditu bere produktunagusientzat
Prezio maximo eta minimoak ezartzen ditu
– EBrekiko trukeak askatu egin ziren Europaren lehentasunaren printzipioa
Kanpoko tarifa komuna
371 milioi biztanle merkatuan sartu zen
– Produktibitatea handitu eta hobetu behar
Kalitatezko produktuen merkatua
Lehiakortasun handiagoari aurre egin behar
Produkzio sistema modernizatu behar
– Azpiegiturak
– Hornikuntza
– Nekazarien formakuntza
– Europako egitura-fondoen laguntzak (FEOGA/FSE)
MERKATUEN AMANKOMUNEKO
ANTOLAKUNTZA (OMC)
MAA (OMC) Europako PAC-aren zutabe nagusia da.
Merkatuen erregularizazioaren lehenengo baliabidea MAA da zeren eta estatu guztien produkzioa eta nekazaritzaproduktuen komertzializazioa erregulatzen dituelako.
Bruselas, 6 de diciembre de 2006
Sanz Alonso reclama que la futura OCM del Vino destine más fondos a promoción para ganar mercados
El Comité de las Regiones ha aprobado hoy su dictamen sobre la reforma de la OCM del Vino, en el que se hace hincapié en aumentar las cuantías destinadas a las medidas de promoción del vino europeo como fórmula para ganar mercados y a las medidas que mejoren la calidad y supongan una ventaja cualitativa de los vinos europeos frente a los de terceros países.
1.4 Nekazaritza Politika - V
Europako nekazaritza-jardueren arazo komunen ondorioak:
Mundu merkatuan dauden prezioekin konpetitzeko
– Prezioak gutxitu behar izan dira
– Errendimenduak handitu
– Kuotak jarri soberakinak ez egoteko
Ingurumenaren kaltea
– Nekazaritza ekologikoa sustatu
Despopulatzea eta nekazaritza inguru suntziketa ekiditzeko diru laguntzak
Azpiegiturak eta ustiapenak hobetzeko
Dibertsifikazioa sortzeko (jarduera berriak)
Eskualdekako nekazaritzako emaitzak– Istilutsuak produkzio lehiakorra ez dituzten eskualdeetan
– Onak Mediterraneoko eta Andaluziako kosltalderako baratzeko esportazioarako produktuentzat
Europa
Batasunaren landa
eremuarekiko
politikaren eragina
Helburuak
A) Nekazal eremuan beste jarduera batzuk sustatzea.
B) Zerbitzuak eta ekipamenduak hobetzea.
C) Populazioa landan finkatzea.
2. NEKAZARITZA ESPAZIOAREN
ERABILERAK - I
Lurren banaketa espazioan
– % 34,784 laborantza-lurrak
Lugorria %7,2
– Gaztela Mantxa eta Extremadura: %14 eta 19 bitartean
– %13,81 belardi naturalak
eta bazkalekuak
– % 34,41 baso-lurrak
– %16,99 bestelako
lurzoruak
2. NEKAZARITZA ESPAZIOAREN
ERABILERAK - II
- Nekazaritzak pisua galdu du abeltzaintzaren mesederako
- Landa espazioan erabilera berriaK:
- aisia, - turismoa, - etxebizitzak, - zerbitzuak
2.1 NEKAZARITZA JARDUERA
2.1.1Nekazaritza-egiturako aldaketaka. Espezializazioab. Teknika modernoakc. Nekazaritza intentsiboa
- Ureztaketaren hedapena
- Ureztaketaren ondorioak- Lugorria gutxitzea
2.1.2 Nekazaritza-ekoizpena- Zerealak
- Lekadunak
- Mahatsa
- Olibondoa
- Frutak eta baratzeko produktuak -- Industriarako uztak
- Baska-uztak
40. Diapositiba
2.1 .1 NEKAZARITZA –EGITURAKO
ALDAKETAK
1- Espezializazioa
2- Laborantza teknika modernoak:
- Mekanizazioa
- Pestizidak
- Ongarriak
- Hazi hautatuak eta transgenikoak
- Lur-estaltzea, harez,
- Lurzoru artifizialak.
- Berotegiak,
- Laborantza hidroponikoa.
- Ikerkuntza.
- Prezisiozko nekazaritza
2.1.1 NEKAZARITZA –EGITURAKO
ALDAKETAK - II
3. Nekazaritza Intentsiboa
- Ureztaketa gehiago, lugorri gutxiago
- Ureztaketa intentsiboa: 2 edo 3 uzta urtean
- Mediterraneoan gehien, ibai ertzetan
- Baldintza fisiko egokiak dituelako
- Esportaziorako laboreak
-Ureztaketa estentsiboa:
- Uzta bakarra baina
handiagoa
- Barrualdea
- Ibai handien ura
aprobetxatzen da.
2.1.1 NEKAZARITZA –EGITURAKO
ALDAKETAK - III
Ureztapenen banaketa:
Oso irregularra Iparralde hezean urria Barrualdean gehiago
– ibaien ertzeetan beren uraaprobetxatzen
Eskualdemediterranearrean– Baldintza egokiak:
Klima Erliebearen babesa, Lurzoru egokiakKomunikabide egokiak
esportaziorako
Azalera ureztatua 1997
1. Andaluzia
2. Gaztela-Leon
3. Aragoi
4. Valentzia
5. Gaztela-Mantxa
NEKAZARITZA LURZORU ERABILGARRIAK
Nekazaritza lurzoru erabilgarrien banaketa
1. Andaluzia
2. Gaztela-Leon
3. Aragoi
4. Gaztela-Mantxa
5. Valentzia
EL EJIDO
El Ejido basamortu lurra izatetik gaur egun 100 biztanle bakoitzeko
banku-bulego gehien dituen Espainiako populazioa da.
2.1.1 NEKAZARITZA –EGITURAKO
ALDAKETAK - IVUreztaketaren ondorioak
ONAK
– Produkzioa handiagotzea
– Esportazioak eta errentak
ugaritzea
– Bizi maila hobetzea: Zerbitzuen eskaria
Eskulan beharra eta emigrazio joera apurtzen da
Inmigrazioa bultzatzen da
Sortzen dira lan postuak– Ureztaketaren zainketak
– Nekazaritza-produktuen eraldaketan (industria)
– Zerbitzuetan
– Ikasketetan
Lanarako prestakuntza hobea: unibertsitatekoikasketak ugaritzen dira.
Gidoia: 21. diapostiba
2.1.1 NEKAZARITZA –EGITURAKO
ALDAKETAK - V
Ureztaketaren ondorioak - II ARAZOAK:
– Ur gehiegi kontsumitzea (erruz egindako ureztaketak, ….)
– Turismoa eta beste sektorekin lehian sartzea uragatik
– Ingurunea kaltetzea
Ureztaketen Plan Nazionala (“Horizonte 2008”)
Ureztapen sareak hobetzea (ur galtzeak %50 dira)
Proiektua 228.000 Ha ureztapenean jartzea:
- Elikadura, sistema anitza eta
lehiakorra sustatzeko
- Nekazarien bizi maila
hobetzeko
- Landa populaketa finkatzeko
- Populazioaren
zahartzea ekiditzeko.
4. Lugorria gutxitzea
(Espainian % 7,2 da ) Banaketa oso desberdina:
– Oso ugaria mendebaldeko mesetan (lurzorupobreagoak)
Asko murriztu da:
– Lugorri erdia (hazien bidezko lugorria) praktikatzen
– Ongarriak erabiltzen
– Ureztaketa hedatzen
Oztopoak:
PAC-aren eskakizunak
2.1.1 NEKAZARITZA –EGITURAKO ALDAKETAK VI
Gidoia: 29. diapostiba
Nekazaritzako produkzioa
Azken produkzioaren %60,6 da (2007)
– Zerealak: lurzoru landuen %37.
Gizakientzakoak (garia, arroza)
pisua galtzen ari da
Animalien bazkarako:
garagarra, artoa,oloa,zekalea
gora
PAC berriak: prezioak eta
laguntzak gutxitu
– Lekadunak
Abelazkuntza eta Nekazaritzaren arteko proportzioa
lehenengoaren alde hazi daGidoia:
ETANOL produzitzeko landareak.
Posibilitate berriak landarako
Nekazaritzako produkzioa II
Lekadunak
– Espazioa zerealekin
konpartitzen du
Txandaka, atsedeneko edo
lugorri erdiko laborantza
Produkzio asko murriztu zen
– Mekanizazio zaila
– Etekin eskasak
– EBk zerealeei baino
dirulaguntza gehiago
ematen dienez asko
hedatzen ari da
Gidoia: 21. diapostiba
Garbantzuen laborea
Nekazaritzako produkzioa III
Mahatsa:
– Gaztela-Mantxa ekoizle nagusia
– Etekin txikiak
– Ebak ardo-soberakin handiak ditu
– Mahastiari buruzko
filosofia berria.
– Kalitateak handitu
laguntzak jasotzeko
– Kalitate gutxiko
inguruak bertan
behera utzi
Nekazaritzako produkzioa IV
Olibondoa– Azalera landua eta arbolak gora
egin zuten EBk emandako
laguntzari esker.
– Produkzioaren %90 olioa egiteko
– Teknikei esker (ongarria,pesitizdak,..)
produkzioak hobetu du
– Espainia munduko
produkzioaren %40
– Olioaren prezioa handia da
mekanizazio urria delako
– PAC-k kuotakezarri ditu Produkzio errealaren
%20 azpitik
– Laguntzak murriztu egin dira.
Gidoia: 21. diapostiba
Nekazaritzako
produkzioa - V
Frutak eta baratzeko produktuak
– Ureztaketaren inguruetan ekoizten dira
– Barazkiak, airean edo berotegietan (Almeria, Mediterraneoko kostaldean eta hiriko hurbil dauden guneetan)
– Fruta-arbolak: Mediterraneoko kostaldeko sail ureztatuetan, Valentzian, Andaluzian, Kataluinean, Nafarroan eta Errioxan
– Barazkien eta frutaren produkzioak gora egin du
– Esportaziorako
– Barneko kontsumorako (bizimaila hobetu duelako)
Nekazaritzako produkzioa - VI
Industriarako uztak– Ekiloreak: gora egin du EBk beherarako kuota– Azukre-erremolatxa: produkzioak gora; EBk
beherarako kuota– Kotoia: kuotak ditu– Tabakoa: kuotak eta diru laguntza gutxitu– Penintsula hegoaldeko erdian (Gaztela-Mantxa,
Andaluzia, Extremadura
Industriari lotuta– Industriek kontrolatzen dute produkzioa, eta
nekazariekin aurretik hitzartzen dituzte prezioak
2.2 ABELTZAINTZA - I
Abeltzaitza tradizionalaren
ezaugarriak
– Zenbait espezie aldi berean egotea
– Arraza autoktonoen garapena
– Ustiapen txikiak
– Teknika atzeratuak
– Sistema estentsiboak
Larre naturaletan
Trashumantzia
– Errendimendu urriak
2.2 ABELTZAINTZA - II
Abeltzaintzaren egiturako
aldaketak
– Espezializazioa: esnea, okela
– Atzerriko arrazak
– Mekanizazioa
– Abeltzaintza
intentsiboaren
hedapena
2.2 ABELTZAINTZA - III
Ezaugarriak
– Ganadua ukuiluratua edo mistoa da
– Lehiakortasun gutxiko sektorea da oraindik
Abereentzako elikagai gutxi
– Prezipitazio urriak, zelai eskasak
Pentsu konposatuen menpekotasun handia
– Murrizteko: bazka laboreak sail ureztatuetan sustatzen dira eta olio-produktuak, handik azpiproduktu bat abereentzako opilak
Ustiapen tamaina desegokia
EBan soberakinak daude,
– kuotak ezairri dira
– PAC berrian handitu dira baina prezioak jaitsi
2.2 ABELTZAINTZA - IV
Aberen produkzioa
–Azken produkzioaren %42,2 (2000)
–Asturias,Kantabrian, Galizian, EAEn eta Katalunian %60 baino gehiago
