Txingudi BHIko Literatur lehiaketak II

2008 - 2009 ikasturtea

© Txingudi ikastolako Gurasoen Elkartea

Lege gordailua: ss -749-2009

Fotokonposaketa eta inprimaketa: Antza komunikazio grafikoa • Lasarte-Oria

2008-09 ikasturtean, jarraitzen dugu gure ikastolakoidazleak bultzatzen, motibatzen, animatzen, eta ohi bezala,txapelketa ezberdinen bidez, liburu honetara ekarri dituguonenak, ispilu edo izan daitezen.

Aurten atal berriak gehitu ditugu, eta horren adibide hordauzkazue: KRONIKAK, eta gaztelerako CUENTOS DETERROR eta CARTAS DE AMOR.

Sarrera

TXINGUDI IKASTOLA BHIko HIZKUNTZA NORMALKUNTZABATZORDEAk bultzatua eta Irungo Udaletxearen dirulaguntzaz osatua.

ASMABeñat Larruquert ............................................................................................ 11

Erika Benitez .................................................................................................. 13

Ane Zufiaurre .................................................................................................. 15

Mikel Mindegia................................................................................................ 17

Maialen Etxazarreta ...................................................................................... 19

Marina Arellano .............................................................................................. 21

Libe de la Fuente .......................................................................................... 22

Malen Garrmendia ........................................................................................ 23

Ane Unanue .................................................................................................... 24

Xabier Burgaña .............................................................................................. 26

Ainhoa Moron ................................................................................................ 28

Ane Villegas .................................................................................................... 29

Xabier Teiletxea .............................................................................................. 30

Enertiz Dueso ................................................................................................ 31

Maider Gonzalez ............................................................................................ 33

Leire Elkano .................................................................................................... 34

ALGARAKAJosu Goñi ........................................................................................................ 37

Leire Legorburu.............................................................................................. 39

Saioa Altzaga.................................................................................................. 41

Ane Egiazabal ................................................................................................ 43

Beñat del Barco ............................................................................................ 45

BERTSO PAPERAKJosu Goñi..........................................................................................................49

Beñat Larruquert ............................................................................................ 50

Maialen Oiartzun ............................................................................................ 51

Pello Zubizarreta ............................................................................................52

Ane Egiazabal ................................................................................................ 53

aurkibidea

Auritz Zabaleta .............................................................................................. 54

Xabier Burgaña .............................................................................................. 55

Eneritz Dueso ................................................................................................ 56

KRONIKAKAne Egiazabal ..................................................................................................59

Miren Gil .......................................................................................................... 65

Susana Botello & Eneritz Dueso................................................................ 69

URRUZUNOEki Fanlo .......................................................................................................... 73

Beñat del Barco ............................................................................................ 78

Olatz Esnaola.................................................................................................. 87

Maider Gonzalez ............................................................................................ 92

Amaia Etxeberria ............................................................................................96

Josu Narbarte ................................................................................................ 99

CUENTOS DE TERRORHaizea Olaizola ............................................................................................ 111

Leire Elkano .................................................................................................. 115

Naiara Moreno ............................................................................................ 120

Beñat Larruquert ........................................................................................ 122

CARTAS DE AMORMaialen Etxazarreta .................................................................................... 127

Oihane Beldarrain ...................................................................................... 128

Aritz Olaizola ................................................................................................ 129

INGELESA“ OUR TRIP TO SRODA “ ...................................................................... 132

OMENALDIAMIKEL LABOA, GOTZON GARATE, XABIER DIHARCE .............. 134

Asma!1. ebaluaketa

Urtero bezala hemen gatozkizue idazle zaletasuna bultza-tzeko asmoz. Oraingo honetan, amodiozko gutunak baztertu-ta, eredu berri bati ekingo diogu: Idazle baten ipuin zati bateman eta zuek korapiloa eta bukaera asmatu beharko duzue.

Aurten, Karlos Linazasoro (Tolosan jaio zen 1962an.Euskal Filologian lizentziatua. Tolosako udal liburutegiko ardu-raduna da) idazlearen IPUIN ARRISKUTSUAK(1994) Ereinargitaletxeak plazaratutako ipuin bilduma liburutik BIZARRA-RENA hautatu dugu. Hona hemen zuek gara dezazuen auke-ratu dugun pasarte moldatua:

BIZARRARENA

...Higinio Pastor Ovejerok sorpresa emango zion seku-lakoa bere andregai politari.

Asuntoari buelta asko eman ondoren erabaki baitzuenandregaiari behingoz gustoa egiteko baino gehiago, keinuhark suposa zezakeen ordain goxoagatik-, jaiki eta, hamarurtez berarekin –zihoala hona, zihoala hara –eraman zuenbizar lustratua kentzea, nahiz eta ekintza harekin bere per-tsonalitatearen ezaugarririk benazkoena galdu....

Karlos Linazasoro

11

Bizarrarena

...Gure Higinio korapilo ederrean sartuta zegoen. Hamaika gauza zituenburuan: bere andregaia, ezkontza, bere bizarra... guztiz desanimatuta zebi-len. Egunak pasatzen zituen pentsatzen, hara eta hona, baina ez zen eran-tzun egokirik azaltzen bere buruan. Zeharo goibelduta zebilen gureHiginio; bere bihotzeko Laura maitearentzako oparia pentsatzen. Unebatez gogoeta egin zuen halakorik egitea ez zela beharrezkoa pentsatuz,baina maitasunak elkartzen zituenez, derrigorrezkoa egiten zitzaion zerbaiteskaintzea.

Bere bulegoko mahaian eserita zegoen batean, halako ideia miragarribat otu zitzaion.Edonola ere ideia horrekin aurrera jarraitu behar zuen.Bizarra moztearena edo ez moztearena albo batera utzita bere bihotzekokuttunari, telegrama bat bidali zion etxera gaueko zortzietan eliza aurreanelkartzeko gonbitea eginez. Elizan gaueko zortziak jo zuten.Higinio elizainguruan bueltaka zebilen Lauraren zain.Bederatziak iritsi ziren eta berrirokanpai hotsak entzun ziren baina Lauraren arrastorik ez. Etxera abiatuzen;ezin zuen gertatutakoa ulertu.Hamaika ideia zituen buruan baina batbera ere ez zen zentzuzkoa. Gauza bakar batengatik izan zitekeen:Telegramak arazoren bat edukitzea baina hori ere arraroa zen.

Etxera iristean ohean etzan zen.Arnasa sakon hartu eta mantso-mantsobota zuen.Hurrengo eguna ezkontza aurrekoa zen.Higinio erabat urdurizegoen loak hartu ezinik, ohetik altxatu eta salako besaulkian eserizen.Handik bere amaren jostun kutxa begiztatzen zuen.Hurbildu, guraizeakhartu,sukaldera joan eta egurrezko kutxatxo batean sartu zituen.

1. maila B

Beñat Larruquert

12

Hurrengo goizean goiz jaiki ondoren, Lauraren etxera abiatu zen kutxa-txoarekin.Laura hantxe zegoen bere logelan ezkontza arropak janzten etaHiginiok gehiago itxoin gabe leihora hurbildu zen.Gelara sartu zeneanLaurari kutxatxoa eman zion esanez – kutxatxo honen barruan duzu neurekonfiantza guzt ia- Laurak azkeneko esaldi hori ez zuen ongiulertu,baina,itxoin gabe kutxatxoa ireki eta guraize horiek ikustean, segi-tuan ulertu zuen adierazi nahi zuena; hor zegoela Higinioren bizarra moz-tua eta horrek konfiantza adierazi nahi zuela.Laurak kutxatxoa itxi eta zeraesan zion – berdin zait zure itxura,egin duzunarekin aski dut benetan sen-titzen duzuna ikusteko-

Higinio etxera itzuli,ezkontzako arropak jantzi eta elizara abiatuzen.Ezkontza ederra izan zen.Gertatua gertatu, bizar lustratu hark, hantxejarraituko zuen Higinioren kokotsean hara eta hona...

13

Bizarrarena

Ile-apaindegira joan, eta bizarra moztea erabaki zuen. Etxera bueltatuzenean, han zegoen emaztea telebista ikusten.

- Asun! – esan zion Higiniok irribarretsu.

- Zer nahi duzu? – erantzun zion begiratu gabe.

- Begira nazazu.

- Hara! Baina zer egin duzu, motel! – esan zion harriturik emazteak. –Egia esan, hobeto zaude horrela, bai.

Higiniok bere azala ukitzen zuen etengabe, sinetsi ezinik. Afaltzekoordua iritsi zen eta zainzuriak zituzten platerean; izebak ekarri omen zituenErribera aldetik.

Eta nolatan aldaketa hori, maitea? – galdetzen zuen Asunek.

Ba… zuri gustua emateko egin dut, gainera, aldaketak egitea ez da txa-rra – erantzun zion senarrak.

Afaldu ondoren, biak oheratu ziren.

Hurrengo egunean esnatu eta Higinio komunera joan zen ohi bezala.Ispiluan begiratu eta:

Baina zer da hau! Atzo bizarra moztu, eta gaur oraindik gehiago! Ez daposible… - harriturik zion Higinio Pastorrek.

1. maila F

Erika Benitez

14

Lanera joan behar zuen, ardiak zaintzera. Herritik etxez etxe zihoan jabe-en ardi guztiak jasotzen, gero mendira igotzeko. Bidean zehar pentsatzenari zen, “nolatan gerta liteke hain gauza bitxia…”

Arratsaldean etxera bueltatu zen. Berriro zainzuriak afaldu eta lo eginbaino lehenago, bizarra kendu zuen.

Hurrengo egunean esnatzerakoan ikusi zuen bizarra berriro aterazitzaiola eta haserretzen hasi zen.

Egun horretan ez zen lana egitera joan, medikuarengana baizik.Medikuak ez zeukan erantzunik, ez zekielako nola gerta zitekeen hori.Etxerantz abiatu zen. Iritsi, eta atea kolpe handi batez itxi zuen. Haserrezegoen. Mahaian eseri zen afaltzeko.

Zer duzu Higinio? Ez daukazu aurpegi ona… - galdetu zion Asunek.

Hiru egun daramatzat bizarra mozten baina segituan hazten zait! –Esaten zuen Higiniok begietan malkoak zituelarik.

Berriro bizarra moztu zuen eta lo egitera joan zen.

Hurrengo egunean, komunera joan eta ispiluan begiratu ondoren, kon-turatu zen jadanik ez zeukala bizarrik. Poz-pozik jarri zen.

Zainzuriak izan ziren kalte egin ziotenak Higiniori, eta handik aurrera, ezzuen zainzuri gehiago jan.

15

Bizarrarena

Higinio Pastor Ovejerok, sekulako sorpresa emango zion bere andregaipolitari. Hamar urtez berarekin zeraman bizarra moztuko zuen, hala nola,bere pertsonalitatearen zati handi bat galduaz. Eta halaxe egin zuen.

Goiz batean, bere etxetik atera eta ile apaindegira joan zen eta berelagun ile-apaintzailea zen Patxiri, bizarra moztea eskatu zion. Hasieran,nahiko harrituta gelditu zen, baina bere bezeroaren agindua bete beharizan zuen. Patxik hau esan zion bizarra moztu aurretik:

- Higinio, ziur al hago egin beharrekoarekin?

- Beno, ez baina nire andregai maiteari sorpresa eman nahiko nioke.

- Ongi da. Hire esanetara, nire jenerala.

Patxik bizarra moztu zion, Higinio ile-apaindegitik atera eta etxera itzulizen. Etxeko atea ireki eta bere andregaiak beldurtu egin zen:

- Nooor zara zuuu? Zeeer egiten duzuuu nire etxean?

- Estitxu! - halaxe izena baitzuen bere andregaiak- Ni naiz, Higinio!

- Gezurra! Gezur galanta! Nire Higiniok bizar polit eta luzea du, bainammm…

Higinio etxetik korrika atera eta ile apaindegira joan zen, Patxiri gertatu-takoa kontatu eta irtenbide baten bila hasi zirelarik. Patxik hau esan zion:

- Higinio, irtenbide bikaina daukat!

1. maila B

Ane Zufiaurre

16

- Bota ezak!

- Ongi. Nik biltegian nire bezeroen ileak plastikozko zorrotxoetan gor-detzen ditut, baita zurea ere. Egingo duguna hauxe izango da; nik ``SUPER LOKTITE´´-z , zure eta beste bezeroen kolore ezberdinetakoileak nahasi eta aurpegian itsatsiko dizkizut, horrela bizar moderno etaberria edukiko duzu. Baietz Estitxu zure besoetan di-da batean erori!

- Zu burutik sano al zaude?

- Ez, oraintxe bertan ez, baina zer egingo diogu, bada…

- Ondo da, zuk diozuna egingo dut. Orain ni nago zure esanetara, nirekapitaina.

Oinaze eta kexen artean, Patxik Higiniori bere ``bizar´´ berria masailezu-rrean jarri zion. Patxiri eskerrak eman eta, berandu zenez, etxera abiatuzen. Etxera sartu eta hauxe esan zion Estitxuk:

- Higinio! Eskerrak hemen zaudela! Ez dakizu zer gertatu zaidaneguerdian!

- Bai, badakit zer gertatu zaizun. Gazte denborako mutila agertu zaizula,ezta?

- Zeeeeeerrr? Zertaz ari zara?

- Eguerdian ikusitakoaz ari naiz.

Estitxu erabat nahastua zegoen. Nola jakingo zuen bada Higiniok bera-ri gertatutakoa? Hauxe galdetu zion:

- Zu al zinen eguerdiko mutil lirain, gazte eta indartsu hura?

- Zeeeeeeer? Baina nola liteke? Mutil horrekin maitemindu al zara?

- Beno, ez, bai, pixka bat…

- BIZAR ALUA! EZ NUEN BIZARRA BERRIZ ERE ITSATSI BEHAR!!!

- Ai! Zein polita den maitasuna… - egin zuen hasperen Estitxuk.

- Sorpresatxo bat zen, arraioa… - esan zuen marmarka Higiniok.

- Zer?

- Ezer ez.

17

Nere bizarra

Prest zegoen edozer gauza egiteko, beraien ezkon urteurrena ospatze-ko, baldin eta bere andrearengatik bazen. Orduan, arratsalde hartan ber-tan, bizargilearengana joan eta bizarra guztiz mozteko eskatu zion. Lanabukatu zuenean, Higinio, biluzik sentitu zen baina pozik aldi berean, egin-dako lanagatik. Bederatziak aldera, bere andrea etxera iritsi zenean, prestzegoen dena, Higiniok, afari erromantikoa prestatu zuen andreari sorpresahandiagoa emateko. Iritsi zenean harriturik, galdetu zuen Kontxitak, bereemazteak:

- Nor zara zu eta zer egiten duzu nire etxean !?

- Neu naiz Kontxita, Higinio, bizarra moztu dut zure urteurren opari bezala.

Kontxita, mutu geratu zen, harrituta. Isil-isilik, mahaian eseri eta afaltzenhasi zen Higiniorekin batera. Honek, Kontxitaren barnean zerbait aldatuzela sentitzen zuen, baina ez onerako.

Denbora joan ahala, Higiniok sentitzen zuen, beraien arteko hasierakosugarra, itzaltzen joan zela eta hau bizarra moztu zuen egunetik izan zela.Etxean lasai zeuden momentu batean, Higiniori gauza bat galdetzea buru-ratu zitzaion:

- Kontxita, zuk oraindik maite al nauzu?

Kontxitak ezin izan zion erantzun, ez ziolako Higiniori gezurrik esan nahi, bainaez zituen bere sentimenduak mindu nahi ere. Ala ere, Higiniok, laster ulertu zuenbere erantzuna, isiltasunarekin. Momentu hartantxe zera esan zuen:

2. maila D

Mikel Mindegia

18

- Nik Higinio Pastor Ovejero naizen honek, zin dagizut, bizarra berresku-ratuko dudala.

Higiniok, bere abizenak (Pastor eta Ovejero) bere herenaitonarengatikzeuzkan. Honek ere, bizar luzea eduki zuen bere bizitza guztian, baina,urtero erortzen zitzaion. Urte batetan, jakin zuen, bere mendiko ardienesneari patxaran pixka bat gehituta, nahasketa edanez gero, bizarra haz-ten zela eta ez zitzaizula berriro erortzen. Esne hori beraz, miragarria zeneta munduan ez zeuden hiru flasko besterik, horiek, Mendaur izenekomendi garai batean zeuden.

Higiniok, bere mendiko ekipamendua hartu zuen eta oinez,Mendaurrerantz joan zen. Gailurrera iristerakoan ez zuen ezer ikusi etaatsekabetuta, hau oihukatu zuen:

- Nik, nire esne flaskoa nahi dut!!!!

Momentu horretan, lurrikara txiki bat egon zen eta elur artetik, etxola batagertu zen. Higinio, tentuz hurbildu zen etxolara. Atea zabalik zegoen,barrura sartu eta hiru flaskoak zeuden: Lehenengoan, “maitasunarengatik”jartzen zuen, bigarrengoan, “lagunengatik” jartzen zuen eta hirugarrengo-an, “niregatik” jartzen zuen. Higiniok, lehenengoa hartu eta tragoz edanzuen baina ez zuen ezer ere ez sentitu. Etsipenak jota, etxera joan zen,bere bizitza tristearekin jarraitzeko.

Etxera burumakur iritsi zenean, emazteak ikusterakoan, besarkadahandi bat ematera joan zen Kontxita. Higinio harrituta, bizarra hazi zitzaiolaikusi zuen eta honek ere poz handiz, emaztea besarkatu zuen. Momentuhorretan ahots bat entzun zuen, zera esanez:

“Benetako maitasuna, bihotz barnean daukaguna da eta zure fisikoaga-tik maite zaituztenak, ez dira zure maitasunaren jabe izateko gauza.”

Momentu horretan ulertu zuen Higiniok, bere aitona ari zitzaiola hizke-tan, eta bere bizitzako aholkurik onena jaso zuela.Orduan, Higiniok beremaletak egin eta etxetik alde egin zuen aholkuari jarraituz emaztea aho-zabalik utzirik.

Handik aurrera, Higiniok bizitza berri bat hasi zuen beste herri bateaneta hori bai, bizarra moztuta.

19

Bai sorpresa izugarria

Higinio bere emaztearen aurretik etxera iritsi nahi zuen, sorpresa emate-ko. Orduan, korrika eta presaka ile-apaindegira joan zen, bizarra moztuetxerako bidea hartuz.

Etxera iristerakoan, lehenengo arropaz aldatu zen, sorpresa harrigarria-goa izateko. Baina Higiniok ez zuen edozein arropa jantzi, ez zuen egune-roko arropa jantzi, eta ez zuen trajerik jantzi ere ez, gazteen antzera presta-tu zen, gazte-urteak gogoratzeko asmoz.

Prestatu eta gero, emaztea itxaroten gelditu zen eta baita ezkutatu ere.Atea ireki, agurtu eta egongelara sartu zen, iristerakoan, Higinio bere gor-delekutik atera zen eta esan zion:

- Sorpresa!

Emazteak ez zuen ezagutu eta etxe guztia korrika inguratu zuen esanez:

- Lagundu, lagundu, ero bat sartu da nire etxean eta atzetik segika daukat.

Higiniok kezkatuta erantzun zion:

- Laztana, ni naiz, Higinio, zure senarra.

Baina emazteak ez zion jaramonik egiten, oihuka jarraitzen zuen, beste-rik gabe.

Azkenean, sukaldera iritsi ziren. Emaztea kajoietan begiratzen aritu zeneta pastelaren orea egiteko arrabol bat atera ondoren, buruan jo zuen,Higinio lurrean etzanda gelditu zelarik.

2. maila F

Maialen Etxazarreta

20

Emazteak bi aldiz begiratu, eta konturatu zen arropa horren azpian beresenarra zegoela. Negarrez hasi zen. Ur edalontzi bat hartu eta aurpegirabota zion, freskatzeko asmoz.

Higinio esnatu zen eta emazteak negarrari utzi zion, hala moduko irriba-rrea kanporatuz.

Emazteak Higiniori barkamena eskatu zion behin eta berriz. Honekerantzuten zion bakarra zera zen, hainbeste deseatzen zuen sorpresaprestatu zuela berarentzat eta muxu baten ordez, kaskarreko ederra jasozuela trukean.

Emazteak, barre egin zuen, Higiniori buruan izotz batzuk jarriz eta gerta-tutakoa ez zutela inoiz ahaztuko esanez.

21

Bizarrarena

Eta joan zen Higinio Pastor Ovejero ile-apaindegira. Ile-apaindegian,bizarra mozteko eskatu zuen, eta nola ez zitzaion ongi ulertzen, bizarra tin-datzeko ulertu zioten, eta ondoren ze kolorez nahi zuen eta Higinio PastorOvejerok pentsatu zuen zer luzera, eta erantzun zuen:

-Ez zait axola.

Orduan, ile-apaindegiko langileak, mila koloretan jarri zion bizarra:gorria, morea, laranja, berdea, horia.... Ile-apaindegitik atera zenean, euriaari zuen eta Higinio Pastor Ovejero ez zuen etxera bueltatu nahi. Orduan,salto handi bat eman eta zerura joan zen, inork ez ikusteko. Horrez geroz-tik, batzuetan, eguzki ederra dagoenean, euria egiten hasten da, ortzadarpolita ateratzen da, Higinio Pastor Ovejeroren bizarrarena, alegia, etaortzadarraren edertasuna da bere emaztearen oparia

2. maila A

Marina Arellano

22

Bizarrarena

Elenak ez zituen batere gogoko ama eta aitaren arteko liskarrak. Ezzituen jasaten. Bazekien liskarretarako arrazoiren bat bazutela baina ezzekien zein zen. Aitaren errua izaten zen gehienetan – hori zioen amakbehintzat - eta amaren errua izaten omen zen beti – hori zioen aitak-

Martak ezin zuen gehiago. Kokoteraino zegoen. Senarrak jartzen zuenegoera hartan. Higinio burugogorra zen, beti berearekin tematzen zen.Elenak sufritzen ikusteak samindu egiten zuen.

Higiniok ez zuen ezer berezirik pentsatzen. Bazekien arrazoia zuela.Asperturik zegoen. Beti berdin. Soluzio bat soilik bururatu zitzaion.Bazekien biek liskarrak edukitzen zituzten bakoitzean alabak gaizki pasa-tzen zuela. Bazekien zergatik zen ere.

Asuntoari buelta asko eman ondoren erabaki zuen -andregaiari behin-goz gustoa egiteko baino gehiago, keinu hark suposa zezakeen ordaingoxoagatik-, nahiz eta, hamar urtez berarekin -zihoala hona, zihoala hara-eraman zuen bizar lustratua kentzea, nahiz eta ekintza harekin bere pertso-nalitatearen ezaugarririk benazkoena galdu…

Barberuarenera joan zen goizean goiz. Ezin sinetsirik zegoen. Zergatik?Zertarako? Bazituen hainbat eta hainbat erantzun galdera horietarako. Eginazegoen, ez zegoen atzera itzultzeko aukerarik. Hala ere, ez zitzaion asko ardura.

Etxera iritsitakoan konturatu zen. Bizarrik gabe biluzik sentitzen zen.Argudiorik gabe liskarretarako. Ez zen bera. Eta ez zen gehiago izango.

3. maila D

Libe de la Fuente

23

Bizarrarena

Erabakia hartuta zeukan. Ez zegoen atzera bueltarik.

Hasi zen bizarra kentzeko makinatxo bila komunean. Kaxoi bat ireki,bes-tea ireki eta ezer ez. Kasuen! Eta igandea zen; dendak itxita. Eta ederrazen gure Higinio Pastor Ovejero! Buruan zerbait sartzen zitzaionean, ezzuen bakerik izaten, dena delakoa egin arte.

Beraz, guraizeekin saiatzea pentsatu zuen. Tris-tras, tris-tras, konturatzera-ko ile alfonbra zeukan lurrean. Ispilura begiratu eta… Bueno, bizar zati ederbat kendu zuen, baina hor zeukan oraindik itsatsita beste puska bat.

Erlojuari begiratu zion. Ordu erdi barru iritsiko zen Luixi mezetatik.

Bat-batean gogoratu zen Luixik bere mesanotxean bazuela halako nezesermisteriotsu bat. Hartu zuen, ireki eta hara! Hantxe aurkitu zuen bere asmoabetetzen lagunduko zion tresna: Luixiren bibotea kentzeko pintzak!

Arnasa hartu eta … ai,ai,ai!!! Hasi zen bizarreko ileak banan-banan ken-tzen. Gorri-gorri ikusten zitzaion azala. Izerditan ere hasi zen gizona.Orduan alkandora erantzi eta barruko kamisetarekin geratu zen. Jarraituzuen bere lanean eta bizarraren erdia kenduta zeukanean, “din-dan!”entzun zen etxeko txirrina. Kasuen! Eta orain, zer?

Ireki zuen atea eta… SORPRESA!!!

Luixik sekulako irrintzia bota zuen. Higinio ikaratuta zegoen, ez zuensekula horrela ikusi bere andregaia. Ai ama! Zer egitera zihoan? Eta hortikaurrerakoa bekatu mortala.

3. maila F

Malen Garmendia

3. maila B

Ane Unanue

Bizarrarena

Arratsalde horretan ile-apaindegira deitu eta hurrengo goizean joatekoesan zioten. Higiniori erabaki hori hartzea oso zaila iruditu zitzaion baina,dena den, pozik zegoen hainbeste urte ondoren itxura aldatuko zuelako.Hurrengo goizean, ohetik jaiki, jantzi eta azken aldiz begiratu zuen ispilura.Ordu batzuk geroago beste gizon bat izango zela pentsatzeari utzi, bero-kia jantzi eta etxe azpiko tabernara jaitsi zen kafea hartzera. Tabernan sar-tzean, ez zegoen jende asko; agure batzuk kartetan jokatzen, bi gizon fut-bolari buruz eztabaidan, emakume polit bat eta tabernaria. Barrarahurbildu eta bere gosaria eskatu zuen. Aulki batean eseri eta kanpokoeguraldi hotza begiratzen gelditu zen. Konturatu gabe, besoarekin mugi-mendu bortitz bat egin eta bere gosari guztia ondoan zegoen neskari botazion. Kezkatua, paper bat hartu eta dena garbitzen hasi zen barkamenaeskatzen zion bitartean. Emakumeak, lasaitzeko eta ez zela ezer gertatzenesan zion. Pixkanaka-pixkanaka, hitz egiten hasi ziren eta denborak aurre-ra egin zuen. Higinio orduaz konturatu zenean, ile-apaindegian egon beharzuen dagoeneko. Tabernatik korrika atera eta ile-apaindegirantz joan zen.Iritsi zenean, ile-apaindegiko neskei, bizarra mozteko eskatu zien eta baitamoztu ere!

Ordu erdi geroago, etxeranzko bidean zihoan bizarrik gabe, bere emaz-teari ea gustatuko zitzaion pentsatzen. Etxera iristean, emaztearenganajoan zen. Emaztea, Higinio ikustean, hitzik gabe gelditu zen, nabarmenazen ez zuela gogoko. Higinio hau ikustean, oso triste atera zen etxetik. Ezzekien nora zihoan, baina hala ere, bakarrik egon nahi zuen.

24

Korrika eta presaka, etxe azpiko tabernara joan zen, ea zerbait edanezgero, gauzak hobeto ikusten zituen. Tabernara iristean, goizeko emakumeaikusi zuen eta bere ondoan eseri zen. Emakumeak gizonaren aurpegiaikustean irribarre egin zion eta horrela askoz hobeto zegoela esan zion.Begirada luze baten ondoren, emakume hortaz maitemindua zegoela kon-turatu zen. Higiniok bi aldiz pentsatu gabe, emakumearen eskua hartu etatabernatik kanpo atera ziren. Kotxean igo eta biak batera beste hiri baterajoan ziren, bizitza berri bat hasteko. Oso pozik eta alai bizi izan ziren aurre-rantzean.

25

Bizarrarena

Gure Higinio duda artean zebilen igerian. Komuneko ispilu aurreanbizarra mozteko guraizeak eskuetan zituela, bizarra utzi zuen garaiko unehaiek etorri zitzaizkion gogora, nola hasieran, utzikeriaz izan bazen ere,sudurpean atera zitzaizkion iletxoetatik hasi eta patilletaraino. Eta gustatuzitzaionez hala utzi zuen, noizbehinka pixka bat txukunduz.

Guraizeak aurpegitik zentimetro gutxira kokatu zituenean, segundo batekogogoetak aste batean nekez hartutako erabakia pikutara bidali zuen. Bat-batean artaziak lurrera jaurti, eta kalera irten zen, zigarrotxo bat erretzen zuenartean gogoetarekin jarraitzeko asmoz. Etxe azpiko tabernara sartu zela, berelagun-minenarekin egin zuen topo. Higiniok kezkati aurpegia zeukan, eta lagu-nak ez zuen denbora asko eman horretaz hautematen:

- Zer gertatzen zaik, Higinio?

Higiniok jakinaren gainean jarri zuen laguna, eta honek barreari eutsiezinik hau esan zion:

- Ez hadi ergela izan eta moztu ezak bizar zikin hori! Ea horrela hireandregai gaixoari poztasun bat ematen dioan behingoagatik!

Gure protagonista haserre batean atera zen tabernatik, bere lagunik one-nak ere ez baitzuen serioski hartzen. Baina lagunaren hitzek zer pentsa emanzioten. “Denek nahi dutena baduk, egingo diat; bizarra moztuko diat eta kito!”.

4. maila A

Xabier Burgaña

26

27

Pentsatu eta egin. Bi aldiz pentsatu barik lurretik artaziak jaso eta arin-arin bizarra mozteari ekin zion. Bukatu ondoren ileak zapi batean bildu etabalkoira jo zuen, bertako kaxoi batean gordetzeko asmoz, eta kalera begi-rada bota eta zer ikusiko, eta bere andregaia beste gizon batekin.Izugarrizko amorrazioa bere buruaz jabetu, eta kalera abiatu zen ziztu-bizian. Hitzik ere bota gabe bi kolpez gizon hura lurrean konorterik gabeutzi zuen. Bere emaztea kalapita batean mintzatu zitzaion:

- Higinio!!! Ez da zuk uste duzuna! Ameriketatik etorri berri den nireneba da, kaiku halakoa!!!

Baina jada beranduegi zen; Higinioren koinatua erdi hilik zegoen kale-erdian, eta Higiniok justiziagandik ihes egin nahian Cuenca-ra ospa eginzuen. Bertan dago orain, beste nortasun batez bizitza normala eginnahian; hori bai, berriz ere bizar lustratu batekin.

28

4. maila B

Ainhoa Moron

Bizarrarena

Andregaiak bizarra moz zezan eskatzeaz aspertuta zeramatzan jada urteasko, gizonentzat erraza baita bizarra ez moztea, honek dituen eragozpe-nak alde batera utziz, baina emakumeentzat ez dago ezer desatseginagomusu ematean, hainbat egunetako bizar zakarrarekin topatzea baino.

Higinio pertsona gaztea zen, baina bizarra edukitzeak urte asko jartzenzizkion soinean. Bizarra izateak izaera berezia ematen ziola uste zuen,gizon gogorrarena agian. Besteengandik erraz bereizten baitzen, jendemultzo batera begiratzen duzunean begirada harengana joaten zaizun per-tsona horietakoa izango balitz bezala.

Elkarri baiezkoa eman zioten egunean utzi zion bizarra mozteari, bainaez beste pertsona batzuk bezala aurpegian deformaziorik edo zuelako,baizik eta utzikeria hutsarengatik. Ez baitzuen lanera dotore joan beharrik,ezta haren ustez handik aurrera neska-laguna liluratu beharrik ere.

Bizarra moztuko zuen egun hura berezia zen, bestelakoa. Hamar urtelehenago elkar ezagutu zuten kafetegian zuten hitzordua. Bertara joanbaino lehen, nerabezaroan bezalaxe, kontu handiz bizarra mozteari ekinzion, ebaki ez zedin. Ispiluan begiratu zuenean aurpegia ez zuen ezagutuere egiten. “Urteak pasa dituk, azkar pasa ere!” pentsatu zuen bere baitan.

Kafetegirako bidean, haizearen freskotasuna sentitzen zuen aurpegian.Kafetegiko mahai batean zain zuen emaztegaia inguratu zitzaion eta irrieginez muxu bat eman zion, ezagutu ziren egun hartan bezala.

29

Bizarrarena

Emazteak ikusitakoan sekulako atsekabea hartu zuen. Hainbeste aldizgizonari bizarra kentzeko eskatu eta orain ez zuen gogoko.Orduan,Higiniok, ondo egin zuen ala ez baloratzeko, pentsakor gelditu zen.Bazkaldu eta betiko koadrilarekin gelditutako tabernarantz abiatu zen.Oinez hogei minutu luze zituen eta poliki-poliki martxan jarri zen. Handikbost minututara, supermerkatuaren ondoan zegoela, Andonirekin, berebetiko lagunarekin, topatu zen. Andonik hasiera batean ez zuen Higinioezagutu. Higiniok azaldu zion, hamar urte ondoren bere itxuran aldaketabat behar zuela, eta orduan, Andonik gogorarazi zion bere bizarrak herrikolehen saria irabazi zuela (bizar luze eta ondo zainduaren saria), eta ezagu-na zela bere bizarrarengatik. Higiniok, triste samar Andoni agurtu etatabernarako bideari ekin zion.Tabernan sartzerakoan, bertan zeuden per-tsona guztien begiak bere aurpegian pausatuak zeudela konturatu zen.Bere lagunengana joan eta haiek, agurtu beharrean, bere bizarrarekin zerdemontre egin zuen galdetu zioten. Higinio haserretu eta alboko taberna-ra joan zen “txikito” bat hartzera, bakardadean.

Iratzargailuak jo zuenean, goizeko sei t´erdiak ziren. Higinio erdi lotanjaiki eta bainugelarantz joan zen aurpegia garbitzera. Halako batean, bereemazteak oihu izugarria entzun zuen eta bainugelarantz abiatu zen gauzalarriren bat gertatu zelakoan. Bertan, Higinio saltoka eta irribarretsu aurki-tu zuen oihuka:”ametsa baino ez da izan! Bizarra

4. maila D

Ane Villegas

30

Bizarrarena

Erabaki hori oso zaila zen berarentzat urte asko zeramatzalako bizar ederhorrekin bere aurpegiko masailetan erantsita, baina, keinu honek zeresan han-dia zeukan bere bizitzan, bere maitasunean. Keinu honekin adierazi nahi zionbere andregaiari noraino iritsiko zen berarengatik, zer egingo lukeen frogatzekozenbat maite zuen, zenbat maite duen eta zenbat maitatuko duen.

Goiz argitsu batean, ohetik jaiki eta azken muxua eman zion andregaiari bereaurpegi bizardunarekin. Segidan komuneko argia piztu eta bertan sartu zen osourduri, aurpegi goibelarekin, nahiko pentsakor. Dutxa martxan jarri, biluztu etabertan sartu zen. Dutxatik ateratzerakoan komunean zegoen armairu batetatikbizarra mozteko makina atera, entxufatu eta martxan jarri zuen. Ikarazko aurpe-giaz begiratzen zion makinari, eraso egingo liokeen, minik egingo liokeen beldur.Halako batean, makina mugitzen hasi zen, saltoka komuneko alde batetik bes-tera gelditu gabe. Mutila harriduraz begira geratu zen, zerbait egin behar zuelapentsatu, eta trastelekura joan zen abiada batean. Bertatik aizkora bat hartu etasegituan joan zen komunera makina geldi arazteko asmoz. Komunera iritsi, ateazabaldu eta dena puskatuta zegoen. Armairu guztiak eta bertan zeuden trasteguztiak lurretik botata, dutxako zulotik ura etengabe ateratzen. Eromena zen.Hori ikusitakoan aizkora bi eskuekin estu heldu eta makina astintzen hasi zen,baina ezinezkoa zen trastua geldiaraztea. Zarata izugarria zegoen komunean,eta mutilak ezin zuen ezer egin makinaren aurka. Bat-batean, makinak berelepora jauzi eta bizarra moztu beharrean lepoa moztu zion. Hantxe bukatu zenmutilak andregaiari eskaini nahi izan zion keinu ederra.

4. maila B

Xabier Teiletxea

31

Bizarrarena

Bi aldiz pentsatu gabe, bainugelako atea ireki eta bizarra egitekoa etaaparra bereganatuz hasi ziren komeriak.

Zer izango eta ezin zuela aparraren potoaren estalkia ireki konturatu zen.

- Indarge gabiltza ala, Higinio? – galdetu zion bere buruari. Eta ez, ezzirudien arazoa hori zenik, bazirudien ezinezkoa zela ditxosozko bizarraegiteko potoa irekitzea, hamaika modutan saiatuta ere.

- Zakurraren putza! Irekiko dut bai irekiko, ez nau ni inola ere poto batekgaraituko!

Mailu edo bestelako erremintaren bat hartzea otu zitzaion gure gizonarihori esandakoan. Ez zen, ordea, bere zorte egun seinalatuena, antza…

- Orain ezin dut atea ireki, adarra jotzen ari zaizkidala ematen du!

Amorruaren amorruz potoa lurrera biolentziaz bota eta haren gaineansalto egiteaz batera gertatu zen eguneko gertakizun arraro nahiz esangu-ratsuena: sarraskia!

Potoak leher egin zuen eta bainugelak umeentzako apar-jai horietakoenitxura zuelarik, Higiniok irrist egin zuen emaztearen “Chanel Nº5” preziatuarenkristalezko ontzia txikituz eta barruan zeraman likido usaintsua irentsiz.

Odolak jada ez zion axola, zapore nazkagarri hura bere ahoan dastatze-an, ahal bezain laster jaiki eta konketara jauzi egin zuen ura etengabe eda-

4. maila F

Eneritz Dueso

32

teko asmoz. Txorrota ireki eta gogoratu zen hodiak konpontzen ari zirelaeta urak, gardena baino, txokolate beltzaren pareko kolorea zuela.

Gehiegizkoa zen hain denbora apurrean gertatzen ari zitzaion guztia.Ezinezkoa zen ezer gehiagorik suertatzea.

Baina emaztea etxera iritsi eta atea irekitzea lortu zuenean bozgorailuerraldoi batetik botatako oihuaren antzeko zarata bat sortu zuen bere ezta-rritik eta zera esan zion:

- Higinio! Oraindik bizarra egin gabe?!

33

Bizarrarena

Goiz batean, ohetik jaiki eta komunerantz abiatu zen bizarra kentzekoprest. Egunaren lehen izpiak sartzen ziren gelako leihatila bakarti etazahartutik, ez zen gehiegirik ikusten. Bere esku dardaratiekin(76 urte jadabaitzituen) bizar-xafla eta xaboia hartu eta kontu handiz gehiegi luzatzerautzi zuen bizarra kentzen hasi zen. Lan handia eman zion, batetik lan han-dia zelako berez, eta bestetik dagoeneko joanak zirelako bere gazte urteaknon arrantzan pasatzen baitzituen egunak, asteak, hilabeteak...bere emaz-te kuttuna ikusi gabe. Gauza guzti haiek eta gehiago pasatzen ari zitzaiz-kion burutik jarduera amaitu bitartean. Bukatu bezain pronto ispiluan ikusizuen bere burua, ez zuen ezta berak ere ezagutzen. Bizarrak ordura arteestaltzen zizkion zimurrak orain agerian geratzen ziren eta are zaharragoazirudien. Tristatzen hasia zela gogoratu zuen zeinengatik egiten ari zenhori guztia, emaztearengatik. Orduan ia lehertzeko zorian zeuden malkoakirenstea lortu eta irribarre zabal batez ordezkatu zituen, bere emaztea bai-tzen bere bizitzako ilusio bakarra, ez baitzuen familia gehiagorik, ez zutenseme-alabarik izan eta bera seme bakarra zen.

4. maila D

Maider Gonzalez

34

Bizarrarena

Higinio artzaina izan da txikitatik, bere abizenak ondo erakusten duenbezala, eta animaliak bere bizitzan oso garrantzitsuak izan dira. Gaur goi-zean, mendira zihoala, konturatu egin da bere andregaiari ez diola beharadina denbora eskaintzen. Eta asko hausnartu ondoren, bere andregaiare-kin denbora gehiago egon behar duela pentsatu du. Bere andregaiari era-kutsi nahi dio hartutako erabakia bene-benetakoa dela eta hamar urteanzehar eraman duen bizarra moztea deliberatu du.

Higinio, bizarra kendu ondoren, toalla hartzera zihoanean, konturatuegin da bere emaztearen ohar bat zuela aldamenean.

Zera esaten zuen:

HIGINIO AGUR! NAZKA-NAZKA EGINDA NAGO ZUTAZ, ZUREBIZAR LUZEAZ ETA ZURE ANIMALIEZ, BERAZ, MALETAK EGIN ETAALDE EGITEA ERABAKI DUT.

4. maila E

Leire Elkano

Algaraka2. ebaluaketa

Irudi hau kontuan hartuta, sortu ipuin bat.

Luzeera: gehienez orrialde bat, gutxienez erdia.

Txingudi BHIko HNBak bultzatua.

37

Marrazki biziduna

Ikastolan marrazki lehiaketa antolatu zuten. Enekok egunak zeramatzanzein marrazki egiten pentsatuz. Azkenean, telebistako programa bat ikusiondoren, sukaldari bat egitea bururatu zitzaion.

Egunak joan eta egunak etorri, ikastolatik bueltatzen zen arratsaldero.Arkatza eta papera hartu eta marrazkia egiten saiatzen zen. Zirriborro askoegin zituen baina ez zitzaion horietako bat bera ere gustatzen.

Arratsalde euritsu batean, etxera bueltatu eta bere gelara igo zenean,mahai gainean amak erositako margo kaxa berri bat aurkitu zuen. Osobereziak ematen zuten, inoiz ez zituen antzeko margorik ikusi, punta boro-bila izan beharrean, guztiz karratua zeukaten eta oso bigunak ziren.

Eneko papera hartu eta lehenengo marrak egiten hasi zen. Sukaldariarenburua egin zuen aurrena eta aspaldiko partez, egindakoa gustatu zitzaion.Ondoren, lepoa, sorbaldak eta besoak marraztu zituen. Hauen amaieraneskuak egin zituen. Baina bat-batean… eskuak mugitzen hasi ziren!

Enekok atzeraka egin zuen. Zer gertatzen ari zen? Marraztu zitueneskuak paperetik atera eta airean mugitzen ziren. Enekoren eskua heldunahian zebiltzala zirudien. Mutilak salto handi bat eman eta atzean zeukanaulkia lurrera bota zuen.

Poliki-poliki marraztutako sukaldaria guztiz atera zen paperetik,Enekorengana hurbilduz. Hau, ihes egiten saiatu zen baina marrazkiak ez

1. maila Irabazlea

Josu Goñi

38

zuen etsitzen. Orduan mutilak burutapen bat eduki zuen: paper bat hartueta bertan borragoma bat marraztu zuen.

Berak uste bezala gertatu zen. Borragoma ere paperetik atera etamarrazkiaren atzetik segika hasi zitzaion. Sukaldaria konturatu zeneankorrika bizian hasi zen, baina borragoma arinagoa zenez, gero eta gertua-go zeukan.

Halako batean, borragomak sukaldariaren hanka bat ukitu eta desage-rrarazi zuen. Sukaldariak herrenka jarraitzen zuen. Borragomak ukitzenzion gorputz atal bakoitza desagertu egiten zen, baina aldi berean borra-goma gero eta txikiagoa bihurtzen ari zen.

Azkenean,sukaldariaren esku bat besterik ez zen gelditzen. Enekoharrapatzen saiatu zen baina borragomak guztiz ezabatu zuen, eta honekinbatera, guztiz amaitu zen.

Enekok izututa jarraitzen zuen. Eta gau hartan inori ezer kontatu gabeohean sartu zen.

Hurrengo egunean ikastolara joan zenean, irakasleak lehiaketarakomarrazkia eskatu zion. Enekok ez zeukan marrazkirik eta irakasleari etxeanmargorik ez zuela esan zion. Zer esan behar zion ba? Nork sinistuko otezuen benetan gertatukoa?

39

Algaraka

Bazen behin, herri txiki batean bizi zen bederatzi urteko mutil bat. Victorzuen izena, eta ez zuen familiarik. Bere familiak, txikia zenean abandonatuegin zuen. Arrez geroztik, herrian zehar zebilen maitatuko zuen ama batenbila. Txiroa zen, eta normalean, zaborretan aurkitzen zuen janaria jatenzuen. Ez zuen jendeak emandako dirua gastatzen, diru hori, noizbait amabat erosteko gordetzen ari zen, baina, ama batek ba al du preziorik?

Egun lasai eta eder batean, koaderno bat eta margoak aurkitu zituenlotan, zakuaren ondoan. Nork utziko zidan niri halako opari bat? pen-tsatu zuen Victorrek. Berarentzat, gauza zoragarria zen, Gabonetan, ezbaitzituen opariak jasotzen, eta opari bat izatea ia ezinezkoa zen.

Koadernoa eta margoak hartu eta marrazten hasi zen. Harrigarria bene-tan! Marrazki ederrak eta harrigarriak egiten zituen! Lehen aldia zenmarrazten zuena, baina argi zegoen bere zaletasuna zela. Egin zuen lehenmarrazkia, kotxe bat izan zen eta halako batean, kotxeak bizia hartu zuen!Baina zer demontre da hau, zer gertatzen ari da? esan zuen. Orduankonturatu zen, margotzen zuen guztiak bizia hartzen zuela. Hori jakin zue-nean, margotu zuen lehenengo gauza, emakume gazte, eder eta xarman-garri bat izan zen.

Espero bezala, emakume horrek, bizitza hartu zuen eta bere nahiarijarraituz, emakumeak semetzat hartu zuen Victor. Baina, zerbait falta zen.Pentsatzen eta pentsatzen egon zen eta azkenean… Hara! Nire amarenizena falta zait! Nola edukiko dut ama bat izenik gabe…, esan zuen

2. maila Finalista

Leire Legorburu

40

Victorrek. Azkenean, Amets deitu zion, bere ametsa zelako. Ama marraztueta gero, etxe bat, dirua, janaria, txakurra, katua eta bururatzen zitzaionguztia marraztu zuen.

Bere etxe berrira joan zen, bertan ohea, altzariak, … marraztu zituen.Afaldu eta gero, ohera joan zen, baina lo egin aurretik, arropa eta pijamabat marraztu zuen.

Lotan zegoenean, zerbaitek esnatu zituen. Amets batean zegoela ustezuen, baina ez. Han ikusten zuen maitagarri hura, benetakoa zen. Nikegindako oparia gaizki erabili duzu Victor, besteak baina gehiagoedukitzeko erabili duzu, nik ez nizun horretarako eman, esan zuenmaitagarriak, baina, ez dut asko erabili, behar nuenerako bakarrik era-bili dut, etxea eta ama benetan behar ditut. Mesedez orain ez utzikoaderno eta margo hauek gabe. Hitz ematen dizut ez dudala gaizkierabiliko, erantzun zion Victorrek. Zuk esan duzu Victor, etxea eta ama,baina orain ezin dizut sinetsi. Zure pentsamenduak ikus ditzaket, etabadakit egin nahi zenuena, ezin naiz arriskatu, sentitzen dut. Horiesan bezain laster, maitagarriak koadernoa eta margoak kendu zizkion etabat- batean, logela bakarreko etxe batean aurkitu zen, bere zakuan sartutaeta dena amets bat izan zela pentsatzen, baina ez, han zegoen bere ama,bere ondoan, benetako ama izango balitz bezala.

Honi esker, zerbait ikasi zuen Victorrek Ezin dut behar dudana bainogehiago eskatu, horrekin, ni galtzen bukatzen baitut. Eta hala da, ezindugu behar duguna baino gehiago eskatu, behar duguna, jada badugula-ko, maitatuko gaituen familia bat eta lo egiteko toki bat. Zertarako gehia-go eskatu?

41

Sukaldari lodia

Egunero bezala, Xanti esnatu eta gosaltzera jaiki zen. Egunkaria irekieta albiste nagusiak irakurri zituen. Bere lana, ez zen ospetsuegia, marraz-kigilea zen eta. Inoiz ez zuten bere marrazkiek ospera eraman, baina beregustukoa zenez marrazkigintza, beti aurrera jo zuen.

Gosaldu ondoren, kalera irten zen eta liburu denda batean sartu. Hanzegoen, apal handi baten gainean jarrita berari hainbeste gustatzenzitzaion liburua. Erosteko dirurik ere ez zuen, bere lanarengatik. Baina bat-batean oroitu zen, aurreko gaua lanean pasa ondoren boligrafoko tintaagortu zitzaiola. Lasterka dendatik irten eta marrazkietarako boligrafoaksaltzen zituzten dendara joan zen, Baina betiko bidea hartu ordez, bestebatetik igarotzea erabaki zuen, motzagoa zelakoan.

Bide hartan, denda arraro bat zegoen, eta eskaparatean boligrafo zirra-ragarri bat. Prezioari begiratu, baina ez zuen jartzen zenbatekoa zen berebalioa. Dendara sartu baina ez zegoen inor harreran, eta bat-batean ema-kume zahar bat atera zen ate baten atzetik.

- Kaixo gazte.-agurtu zuen atsoak.

- Egunon, eskaparatearen bestaldean dagoen boligrafo hori nahikonuke.- erantzun zion Xantik- erosgai dago ezta?

- Bai noski, bost euro besterik ez dira.

- Hori bai pagotxa, dotorea eta merkea gainera!- esan zuen margolariak.

2. maila Irabazlea

Saioa Altzaga

42

- Aholku bat eman nahi nizuke, kontu handiz erabili, gauza asko egitekogai da eta!

Xantik arraro begiratu zion emakumeari baina ez zen ezer esateko gaiizan. Dirua eman eta alde egin zuen.

Etxera iritsi eta bere boligrafo berria probatu nahi zuen, bere lan berriamartxan jartzeko. Aurreko gaua lanean pasa ondoren, ideia bat sortuzitzaion: ”Sukaldari Lodia”. Ideia horretan lanean hasteko prest zegoen.Marrazten hasi eta bat-batean sukaldariari begiak itxi eta irekitzen hasizitzaizkiola konturatu zen. Momentu bat geroago eskuak, eta ondorenpaperetik irten zen marrazkia. Sukaldariak alde batera eta bestera begira-tu zuen eta eskuan zuen labana hartu eta Xantiri eskua mozten saiatu zen.

Rin-rin-rin-berin-rin-rin…

Iratzargailuaren soinuak esnatu zuen Xanti, eta hau guztia amesgaiztobat zela ohartu zen. Eta eduki zuen ametsari buruz historia labur bat eginzuen. Honetan sukaldari maltzurrak eskua moztu eta berari gertatu zitzaionbezala esnatu egiten zela. Marrazkigilea zen baina bere istorio politak hain-besteko ospea eduki zuen idazle eta margolari lanak, biak batera, egiteaerabaki zuen, eta bere istorio guztietan azaltzen zen paperetik ateratzenzen sukaldari lodia.

43

A zer nolako gaua!

Gaua zen, eta euria ari zuen indarrez. Tximistak erortzen ziren zeru ilu-netik, lurra ukitzerakoan zarata ikaragarria eraginez. Julen bere logelanzegoen, argi pixka batekin, egiten ari zen marrazkia argitzeko moduan.Julenek leihotik begiratu zuen, ez zen ezer ikusten ordea, iluntasuna soilik,eta batzuetan, logela argitzen zen momentu labur batez. Nekaturik zego-en, baina, hala ere, egiteko agindu zioten marrazkia bukatu behar zuenhurrengo egunerako.

Ezabatzeko goma hainbat alditan erabili zuen, marrazten ari zenaz ardu-ratu gabe. Erlojua begiratu, eta goizeko ordu biak zirela ohartu zen. Logalehandia sartu zitzaion, eta aharrausi handia eginez, besoak alboetara luzatuzituen, marrazkian lerro fin bat margotuz. Beste tximista argi bat erori zen,eta geroz eta indartsuago kolpatzen zuen euriak leihoa.

Orduan, begiak momentu batean itxi ondoren, eta berriro ere ireki zitue-nean, besotik heltzen zion sukaldaria ikusi zuenean, garrasika hasi zen.Aulkia atzera erori zen, eta honekin batera Julen ere. Sekulako bizkarrekoahartu zuen. Izuak ez zuen mugitzen uzten, geldi-geldirik zegoen, marrazkitikateratzen zen sukaldaria begi zabalekin begiratzen. Honek, sekulako aizko-ra zuen esku artean, eta lurrean zegoen Julenengana hurbiltzen ari zen,begirada zorrotza mutiletik kendu gabe.

Julen zorutik salto batez altxatu, eta korrika hasi zen, sukaldari hiltzaile-az urruntzeko. Eskailerak jaitsi eta beheko solairurantz abiatu zen arnases-tuka. Ilun zegoen etxean, eta horregatik, eskailerekin estropezu egin zuen,

3. maila A Finalista

Ane Egiazabal

44

erortzerakoan, buruan izugarrizko kaskarrekoa hartuz. Goratu egin zen, etasukalderantz abiatu zen, defendatzeko zerbaiten bila. Ikusi zuen lehenen-go zartagina hartu, eta burua sukaldeko aterantz biratu zuen, sukaldaria-ren zain.

Bertan zegoen iluntasuna, kanpoaldean zeuden kale-argiek leuntzenzuten. Pausoak entzuten ziren eskailerak jaisten, eta Julenek bazekiengutxi barru sukaldaria bertan agertuko zela, bera akabatzeko prest.

Eta hala izan zen. Minutu eskasa pasatu ondoren, sukaldaria sukaldeanagertu zen, aizkora eskuan zuela. Julenek zartagina tinko eutsiz, harenganahurbildu zen, baina bazekien bere bizitzako azken gaua izango zela hura.

Sukaldariak aizkora altxatu egin zuen Julenen buruaren gainetik, aireamozterakoan soinu beldurgarria eraginez, eta aizkora indarrez jaitsi zuene-an, Julenen bizitzarekin bukatu zuen betiko.

Argi izpiak sartzen ziren hurrengo goizean leihoko zirrikituetatik. Julenekbegiak ireki zituenean, bere logelan zegoela ikusi zen, Mahai gainean zuenmarrazkia bukatu gabe … lo gelditu zen. Dena amesgaizto bat izan zen…eskerrak!

45

Marrazkilariaren istorioa

Bost urte besterik ez zituenetik, marraztea zen bere afizio nagusia.Logela sari, diploma eta koadroz josita zuen. Gazte-gaztetatik, harendohain bereziaren aurrean txunditurik gelditzen ziren irakasleak eta mires-pena adierazten zioten momentu oro.

Urteak igaro ahala, bere lanak hobetuz joan ziren, ikastetxean primerakomarrazkiak egiten zituen, eta hiritarren artean ere ezaguna zen harendohaina, berezia eta txundigarria benetan. Denek animatzen zuten Martin.Irakasle guztiek artea ikasteko aholkatzen zioten, eta ikasketen osteanbere lanen arrakasta geldiezina izango zela ziurtatzen zioten. Harenmarrazkiak bihotzez eginak zirela antzematen zen, maitasunez eta senti-menduz beteak baitziren. Denen ahotan zebilen txantxetan edo, Jainkoenoparia zela, dibinitatearen dohaina. Mihi gaiztoek zioten, hori hainbestetanentzun ondoren, Martinek berak ere sinetsi egin zuela.

Intimitatean marrazten zuenean, sentimendu osoa erabiltzean, marraz-kiak mugituko bailiran sumatzen zituen, bizidunak ziruditen bere begien-tzat, behintzat.

Hamasei urte zituenerako, sari mordoa eskuratua zuen, diru sariak etaguzti. Hasieran konturatzen ez zen arren, hainbeste goraipamenekMartinen aldartea aldatu zuten eta bere dohainetan gehiegi sinesten zuen.

Jendeak aldaketa horiek sumatu zituen, batzuek normaltzat jotzen zuten,baina irakasleek, ateratzen zituen nota txarrak zirela eta, maiz izaten zituz-

4. maila Finalista

Beñat del Barco

46

ten liskarrak Martinekin. Zuen arrakastak hainbat arte eskoletako ateakireki zizkion. Erraztasun handiak eskaintzen zizkioten denek, baina heme-zortzi urte inguru zituenerako, sinetsiegia zuen, munduko marrazkilarionena zela eta ez zuen inongo eskolara joateko asmo zipitzik ere erakus-ten. Onena zela uste zuen, eta horrexegatik, nekez sinets zezakeen irakas-leek zerbait irakatsiko ziotenik, eta beraz, eskola ospetsu guztietakoeskaintzei uko egin zien. Jainkoek eskainitako dohain horrek, bere kasa,ikasketarik gabe, lan zoragarri eta bikainak egiteko aukera eman zion.Ospea eskuratzeko bidean zegoen, ezaguna bihurtzear zegoen, erakuske-tak hiriburuetan... egitera iritsi zen. Baina harroputza eta ustela bihurtzenhasi zen. Egun horietako batean, erakusketa baten arrakastaren ostean,bere langelatxoan sartu, orri txuri bat atera eta burura zetorkion lehen ideiairudikatu zuen. Sukaldari lodi bat zen, aizkora izugarria zeramana eskuarte-an. Bukatzear zegoenean, beste askotan bezala irudia mugitzen ari zelairuditu zitzaion, baina ez zion horri garrantzirik eman, baina segundobatzuen ostean, irudia paperetik atera eta Martini eskuak moztu zizkion.

Hauxe da, bada, aukera izan arren aprobetxatzen jakin izan ez zuengazte baten istorioa. Arrakasta lortzeko baliabide handienak izanda, egos-korkeriarengatik, marrazteko zuen ahalmena galdu zuenarena.

Bertso-paperak3. ebaluaketa

Gaia: Librea.

Luzeera: BI BERTSO,zortziko txikian.

49

Uda

Kurtsoa bukatzen dapasa da dexentelan asko egin duguizan da potente.Udara hurbiltzen dadaukagu hementxesaria iritsi daalegra zaitezte!

Urtea bukatzekogutxi falta arrenahalegindu beharkoongi ateratzenzeroak badituzuhasi espabilatzenez baduzu gogokohasi errepikatzen

1. maila Finalista

Josu Goñi

50

Ikastolako komeriak

Lehenengo hezkuntzatikhonaino igarolanez gainezka etaikasten luzaroirakasleen builakgeroz ta gehiagoagenda beteta daezinean nago.

Etxeko lan guztiakgaldu ditugulairakasle aurreanezin disimulagurasoei kontatuzkriston pelikulabegitarte ilunajarriko zaigula.

1. maila Irabazlea

Beñat Larruquert

51

Nire zapatilak

Oinetan janzten ditutbai lasterketetanorduan betetzen naizindarrez hanketankonfiantza guztiadut nik oso_ haietanlaguntzen nautelakoni erorketetan.

Baina denborak egindu izorratzeaez ba zakarretarapentsatu uztealortu dituztelakotristurak ahazteaeta nire ametsakegi bihurtzea.

2. maila Finalista

Maialen Oiartzun

52

Zertan ari gara?

Iritsiko garelaLurra suntsitzerahainbeste gerrarekinmundua hiltzerajada egin dugunaezin da atzeramundua txikitzekobenetan gai gera.

Zenbat kutsadura_tahainbat suntsiketabaso ugariz dago“Eroski” betetazerbait egin behar dakriston aldaketagure mundu maite_ honekbizi behar du eta.

2. maila Finalista

Pello Zubizarreta

53

Beti Athletic!

Athletic-ek galdu zunAsteazkeneanhala ere gu betidugu bihotzean.Zuri.gorriz jantziriktelebista aurreanAthletic animatufamilia artean!

Lerrodun kamisetaneraman soineanhasierako golasartu zutenean.Bilbon jende guztiazegoen kaleanmomentua ospatzenalgara tartean.

3. maila Finalista

Ane Egiazabal

54

Bigarren mailan gaudeberriz igo gabeegoera ematen dudela nahiko grabejokalari arteaninor ez da trebeia hurrengo sasoiaizaten den hobe!

Krisia nabari datoki guztietaneraikuntzaz gaineraauto fabriketanaskok ikusi duteegunkarietanez da beste berririkparlamentuetan.

3. maila Irabazlea

Auritz Zabaleta

55

BERTSOA

Bertsoa egiteaerronka ederra!horretarako behar dakristoren kemenahau izango ote dadenetan onena?Txukun-txukun geratudadila den dena.

Gaia aukeratu tajarraitu aurrera !hori bai dela zailahainbeste daude eta !krisia, greba eta hainbeste patera.Bakean bizitzea hain zaila ote da?

4. maila Finalista

Xabier Burgaña

56

BERTSOA

Txingudi ikastolanalprojak badaudebertso bi egitekolana eman digute.Buruari emanezdaramat lau urtebaina idei onikbururatu gabe.

Azken egunerakoutzi dut dilemajakinez hau ez delaaukera hoberena.orain ikus dezaketbertsoa errenkadoala pikutarajoa dut erreka !

4. maila Irabazlea

Eneritz Dueso

Kronikak

59

Zuberoarakobidaia

2009ko otsailaren 13an.

Gau txarra pasa ondoren, goize-ko zortzietan esnatu nintzen. Dutxatu,gosaldu, arropa jantzi eta motxilahartu eta gero, kalera irten nintzen. Bederatzietan, Junkalekin eta Oihanarekinelkartzekotan gelditu ginen izkinako farmazian. Bertan zeuden niri itxaroten,eta Bixerarantz abiatu ginen, gure maletak eta lo-zakuak hartuta.

Lehenengoak ailegatu ginen, eta Joseba, euskarako gure irakaslea, bertanzegoen jada. Berarekin elkartu eta beste guztiak itxaroten gelditu ginen.Gainerakoak heldu zirenean, ekipajea autobusean sartu genuen. Batzuek sekula-ko fardelak eramaten zituzten, bazirudien hilabete baterako joan behar zirela.

9,30etan, autobusera sartzerakoan, Eduk Wazemank-en bideoa ipinizuen. Batzuek hura ikusten igaro zuten bidaia, beste batzuk berriz, lo sekogeratu ziren.

Donibane-Garazira iristerakoan, autobusetik jaitsi eta herritik buelta bateman genuen, inguruak ezagutzeko. Zeru urdinean eguzkia distiratsu zegoen,baina hala ere, hotza egiten zuen. Ibaian argazkiak atera genituen, dendetantxokolate gozoa erosi eta gero, herriko parkeko banku batean igaro genuendenbora. Eguzkipean ondo egoten zen, izpiez gozatzen. Gero, autobuseraitzuli ginen, eta Salhako gaztelurantz abiatu ginen bazkaltzera.

3. maila A Finalista

Ane Egiazabal

60

Donazaharrera iritsi ginenean, maletak gazteluko sarreran utzi, motxilatxikiak hartu, eta gertu zegoen txabola batean bazkaldu genuen. Bokatabat tortilla jan ondoren, fardelak hartu eta gazteluan sartu ginen, logelaaukeratu behar genuelako. Gazteluko hiru solairuetatik zehar ibili ginen,eta bigarren solairuan zegoen logela argi bat aukeratu genuen. Bertan,Junkal, Jon, Oihana, Leire eta ni gelditu ginen. Motxilak lurrean utzi geni-tuen, eta lo-zakua ohean luzatuta.

DONIBANE GARAZIKO HERRIA

SALHAKO GAZTELUA

Lezoko neska-mutilak ere, logela aukeratu ondo-ren, autobusa hartu eta mendi txiki batera joan ginen,afari-merienda bat egiteko. Mendian ginela, gailetak,koka-kola, ura, laranja zukua, txokolatea, etab. jangenuen. Aire garbia arnastu eta eguzkiaz gozatugenuen, eta geroago, hurbil zegoen Eiheralarre herri-ra joan ginen. Bernart Etxepareren jaiolekua ikusigenuen. Geroxeago, bertako elizara sartu ginen… Arratsaldeko zazpiak inguru,Eiheralarreko frontoian bertso batzuk abestu genituen Lezokoekin batera. Gero,berriro ere gaztelura itzuli ginen bertso-afaria egiteko.

Lezokoek bertsolariei jokoak prestatu zizkieten, eta saioak ordu bete bainogehiago iraun zuen. Bukatutakoan, afaldu egin genuen. Afari goxoa izan zen,makarroiak eta solomoa jan genituen, eta dena bukatzerakoan, logeletarabueltatu ginen. Pijama jantzi orduko, lo-zakuetan sartu ginen, baina goizekohirurak arte ez ginen lokartu Lezoko neska-mutil batzuen erruagatik. Gurelogelara sartzen eta gu esnatzen aritu ziren gau osoan zehar, eta horregatik,ohetik altxa, eta gure logelan genuen armairua atearen kontra jarri genuen.Hala ere, Lezokoek gu zirikatzen jarraitzen zuten.

61

GURE LOGELA

Gazteluko lehenengo solairua Gazteluko bigarren solairua, gure loge-lako atetik ateratako argazkia.

62

2009ko otsailaren 14an

Hurrengo goizean, hiru ordu soilik lo egin eta gero, elurretarako arropajantzi eta jangelara joan ginen. Gure ikaskideak gosaria prestatzen ariziren, eta bi edo hiru gauza ipintzen lagundu genien. Geroago, Lezokoaketorri orduko, gosaltzen hasi ginen. Gosari ederra jan, autobusa hartu etaMuskildi herrian dagoen Azkorria izeneko gaztandegira abiatu ginen.

Bertan, Mixelek gazta nola egiten den erakutsi zigun zuberotarrez zego-en bideo baten bidez. Hura ikusi eta gero, batzuek gazta erosi zuten, etaondoren, elurretara Joan ginen San Martin Harrira, Ereta-ko eski pistara.Autobusean ordu eta erdi igaro genuen “Pianista” filma ikusten. Eretara iri-tsi ginen, autobusetik jaitsi, eta elurrerantz joan ginen lasterka, elurra inoizikusi izan ez bagenu bezala.

Eretan ginen. Oso polita zen, dena elurrak estaltzen zuelarik. Mikelen lerare-kin irristatzen pasa genuen arratsaldea, lasterketak eginez, eta elur-bolak batakbesteari jaurtitzen. Lezokoekin elur-bola gerraegin genuen, eta noski, irabazi egin genuen.Ume txikiak ematen genuen elurrarekin jolasten,baina ederto pasa genuen.

Bueltatzerakoan, autobusean lo gelditu nin-tzen, beste askoren antzera, eta Donazaharrerairistean, arropaz aldatu, eta Donibane Garazirabueltatu ginen, bertatik paseo bat emateko, etainauteriak ikusteko.

Gaztelura itzultzerakoan, afaldu eta logeletaraabiatu ginen. Gau hotza pasa genuen, baina ezlehenengoa baino hotzagoa, hala ere, gau har-tan sei ordu egin genuen lo, haurreko gauean loegindako orduen bikoitza. Horrek ez du esannahi Lezokoak hobetu portatu zirenik.

Autobusetik ateratako argazkiaAutobusetik ateratako argazkia

Junkal eta ni Eretan

63

2009ko otsailak 15ean.

Egun horretan etxera itzuli behar ginen,baina bi egun gehiago geldituko ginateke.

Ohetik jaiki, pijama erantzi, mendikoarropa jantzi eta gosaria hartu ondoren, Lezokoen logeletako zoruan zabo-rra bota genuen, gauetan haiek guri egindako guztiaren ordainez. Osodibertigarria izan zen zakarrontziko zaborra haien logeletako zoruan bota-tzea! Gero beraiek jaso zuten dena… Mendeku ederra, bai horixe!

Mendekua hartu eta gero,Holtzarteko zubia ikustera joanginen guztiak. Autobusa parkin-gean utzi eta 250 metroko men-dia igo genuen. Lokatzez betetabukatu genuen guztiok, bainamerezi izan zuen…

Sekulako zubia zen, Europakozubi zintzilikaturik altuena, alegia.

ZaborraLezokoenlogeletako

batean

64

Geroago, bazkaltzera jaitsi ginen menditik. Patatak, koka-kola, jogurta,fruta, etab. bazkaldu genuen, eta bukatu orduko, dena jaso, autobuseansartu, eta Irunerantz abiatu ginen. Autobusean lo gelditu nintzen berriroere.

Arratsaldeko 6,15etan iritsi ginen. Hiru egun zoragarri igaro genituen…azkenean ez genuen maskarada ikusi, baina hala ere, oso ondo pasagenuen.

Argazki gehiago:

Gure logelako komuna Dutxak

Donazaharreko Salha gaztelua Holtzarteko zubia

65

Xiberoakokronika

2009ko otsailaren25a, asteazkena

Azkenean iritsi da ikas-turte honetan irrikaz aste-artero prestatzen egongaren bidaia: Zuberoakoahain zuzen ere. Astearteotorduak Zuberoako dantzak eta kantuak ikasten igaro ditugu, lehendabizidantzen pausuak modu estandarrean (Euskal Herriko jai gehienetan beza-la) egiten ikasi ditugu eta, ondoren, Zuberoan bezalaxe. Egia esan, moduberdinean egiten dira, aldatzen den bakarra heuren izena baita. Mikel etaJosebaren laguntzaz muxikoak ikasi ditugu, Muskildiko maskaradan berta-ko jendearekin dantzatu ahal izateko.

Gogo handiz irakatsi dizkigute, baina azkenean ezin izango ditugu ber-tako herritarrekin dantzatu, ezin izango baitugu maskarada ikusi.Zoritxarrez, Muskildi herriko 18 urteko gazte bat hil da minbiziarekin, etabere oroimenez, ospakizuna bertan behera gelditu da. Pena da, bainahorrek ez du Zuberoara joateko gogorik kentzen.

Laburki, edo hala egiten saiatu beharko, bidaia honetako zenbaitmomentu kontatuko ditut.

3. maila A

Miren Gil Lertxundi

66

2009-02-12

Bihar izango da irteera eguna, motxilak ondo prestatu eta beharrezkoaden guztia sartu dudan behin eta berriro egiaztatzen nabil. Hobe dut goizoheratu, egun hauetan txintik gal ez dezadan.

2009-02-13

Goizeko bederatzieta-rako “Bixera”ko autobusgeltokian gaude, maletaksartzen eta gurasoak agur-tzen, gure abenturarenzain. Ez dut oso ondogogoratzen, baina ordubat eta erdiko bidai izandela uste dut. DonibaneGarazira iritsi gara, bakoi-tzak bere motxila hartu etatalde txikietan herria eza-gutzera abiatu gara biorduz, norbera bere kasa.

Herria oso polita da,harrizko etxe altu koloretsueta kale estuekin.Herrikoeliza ere ikusi dugu, bereinguruan zubia eta ibaiaduelarik. Ibai ondoko etxe-ak oso bereziak dira, ibaia-ren emaria igotzean ura

etxeetan sartuko dela dirudi eta; Josebak esan digunez, bertako bizilagu-nek etxeko balkoietatik eta leihoetatik arrantza egiten dute. Dendak ereoso politak dira, badaude arruntak ere, baina baita euskal jantziekin apain-dutako ikuslehioak.

Argazkiak atera ondoren, autobusak utzi gaituen lekura itzuli garaDonazaharreko gaztelura joateko, hiru egun hauetan gure etxea izangoden horretara. Bertara iristean motxilak hartu eta bakoitzak bere bazkariajan du. Jarraian, maletak autobusetik atera eta bakoitza gure gelaren bilaabiatu gara. Logelak ez ziren pentsatu bezalakoak, gehienek paretak erdieroriak dituzte eta literetara igotzeak beldurra ematen du. Dena den, guklogela onenetarikoa aukeratu dugu, osorik baitago.

67

Autobusak mendi batetan utzi gaitu eta hangopaisaia politaz gozatuz merienda moduko bategin dugu.

Beranduxeago, Eiheralarre deituriko herribatera joan gara, eta eliza bat bisitatu dugu, nonBernart Etxeparek “Linguae Vasconum Primitiae”idatzi zuena 1545ean, erretore egon zen. Herrihartako frontoira joan gara eta abesti batzuk kan-tatu ditugu, haien artean Ernest Alkhaten“Aments bat” bertsoa.

Berriz ere gaztelura itzuli gara eta afalordua artelibre izan dugu maletak hustu eta deskantsatzeko.Bertso-afaria izan dugu, eta bertsolari gonbidatuakArmendaritzeko Xan Alkhat (Ernest Alkhatensemea) eta Urruñako Hodei Barroso, Iparraldekobertso txapelketan, Amets Arzalluz eta Sustrai Colinaren ondoren hirugarrenagelditutakoa, izan dira. Lezokoek zenbait froga jarri dizkiete, eta esan beharda ez zirela errazegiak.

Hortik aurrera, bakoitzak nahi duena egiteko aukera izan du gaueanzehar.

2009-02-14

Gaurkoa azkar eta argikontatu nahi dut, ez baitutdenbora luzerik egiteko.

Goiz esnatu gara jantzi etagosaria prestatzeko. Osoazkar gosaldu behar izandugu, mahaiak berriz ere txu-kun uzteko. Elurretarako arro-pa jantzirik Eretako eski esta-ziorantz abiatu gara. Bidean,Muskildiko Azkorria gaznategian gelditu gara. Bertan, hitzaldi moduko bateman digute eta gazta dastatu dugu. Askori gustatu zaigunez, gehienoketxekoentzat gazna erosi dugu. Hori egin bezain laster, autobusa hartu etaEretarantz jarraitu dugu. Iristerakoan txorizo, ogi, solomo, txokolate etaabarrak jan ditugu eta elurretan jolasteko denbora librea izan dugu arra-tsaldeko lauak arte. Momentu horretan zapatila bustiak aldatu eta gaztelu-

68

ra itzuli gara. Bertan aldatu eta Donibane Garaziko inauterietara joan gara.Jendea oso nekatuta zegoenez, ez gara denbora luzez egon eta azkenean,gazteluan afaldu eta denbora librea izan dugu.

Bakoitza gure lagun taldearekin egon gara eta gaueko momentu jakinbatean Lezokoekin batera muxikoak dantzatu ditugu. Hori egin bezain las-ter, bakoitzak bere gelan jarraitu du.

2009-02-15

Azken eguna da. Atzo guk gosa-ria prestatu genuen bezala, gaurLezokoek prestatu behar dute,baina gauen parranda egin dute-nez ohetik altxatzea asko kostatuzaie. Beraiek gosaria prestatubitartean guk itzulerarako maletakprestatu ditugu. Gosariaren ondo-ren mendirako motxilak prestatueta gela bakoitzaren garbiketa etagazteluaren garbiketa orokorraegin dugu.

Maletak autobusean kargatu etaHoltzarteko zubira joan gara.Autobusak ostatu moduko batean

utzi gaitu. Gehienok zubiraino iritsi gara bidean paisaia lasaigarri eta poli-tari hainbat argazki atera ondoren. Goraino igotzeko bidea nahiko luzeaeta gogorra izan da, pasa behargenituen harriak altu samarrak bai-tziren. Jetsiera askoz ere lasaiagoegin dugu eta iristerakoan guztiokelkarrekin bazkaldu dugu.

Lokatzez betetako mendikobotak aldatuta, Lezokoen autobusaLezorantz eta gure autobusaIrunerantz abiatu dira.

Agur Xiberoa, bazter güzietakoxokhorik eijerrena

ABENTURA BUKATU DA, ERREPIKATU AHAL IZANGO BANU, EZDUT ZALANTZAN JARTZEN GUSTORA EGINGO EZ NUENIK!

69

Martxoaren 16, 17 eta 18an 4. mailako euskara batzordeko hainbatikasle Urduñara joan ginen. Hainbat ekintza egin genituen.

Lehenengo egunean, Delikako ur-jauzira joan ginen eta eguraldi onaegin zuenez oso ondo pasa genuen oso paraje polita baita. Handik jaitsieta Urduña ezagutzera joan ginen. Ondoren afaldu eta oheratzeko ordura

arte, batzuk “el conquista-dor del f in del mundo”ikustea erabaki zuten, etabeste batzuk pinponeanedo mahai-futbolean ibiliziren.

Hurrengo goizean,gosaldu eta Karpin parke-ra joan ginen, hainbat ani-mali eta gezurretako dino-sauroak ikusi genituen.Hala ere logaleagatikbatzuk ez ziren ezertaz

4. maila

Susana Botelloeta Eneritz Dueso

70

konturatu, baina ondo egonzen. Handik atera etaPozalaguako kobazulora joanginen, interesgarria izan zenbisita hori . Bazkalostean,Kastrora joan ginen buelta batematera. Jende gutxi izan zenizozkia erosi ez zuena.

Azken egunean, Bilbora joanginen Euskararen etxea ikus-tera. Oraingoan ere, logaleaklana eman zion ikasle askori,baina bertan azaldu zigutenaeta ikusi genuena aberasga-rria izan zen.

Orokorrean, irteera dibertigarria izan zen eta oso ondo pasa genuen.

Urruzuno

73

Txingudi bailarangertaturiko istorioak

Istorio hau Euskal Herriko txokorik ederrenetarikoetan gertatzen da.Leku eder eta izugarri hau Jaizkibel mendia, Txingudiko bailara eta AiakoHarria mendia dira eta sekula baino istorio eder eta politagoak eta ez hainpolitak jasan izan ditu eta hori da bailara honen edertasuna.

Zubizuriko SorginaBazen behin Jaizkibel magaleko zubizuriko txokoan bizi zen sorgin zora-

garri eta eder bat. Honen edertasuna azalekoa zen. Ilea urre kolorekoa bai-tzeukan eta begi berde izugarriak, baina edertasun hau esan dudan beza-la kanpoko edertasuna zen. Barrukoa berriz kanpokoaren kontrakoa zen,jende guztia bere etsaitzat hartzen zuen eta ez zen inorekin harremanetanjartzen.

Egun batean artzain bat bere lurretan sartu zen ardiekin honen larretandeskantsatu eta belarrez asetzeko. Artzainak larre ondoan zegoen harrihandi batean eseri zen bere ardi eta ahuntzak behatzeko.

Sorginak, bere etxeko sukaldean zegoen afaria prestatzen ari zela,artzaina bere lurretan barrena ikusi zuen. Sorgina, haserreari ezin eutsiz,etxetik atera eta artzainarengana abiatu zen ziztu bizian eta hara iristeanzera esan zuen:

Zer zabiltza nire lurretan zure ardiekin? Zer pentsatu duzu?.

4. maila

Eki Fanlo Antzin

74

Aizu, hauek ez dira zure lurrak eta zu ez zara ezer ni hemendik bidaltze-ko. Erantzun zuen artzainak harriduraz.

- Ez duzu niri horrela hitz egiteko eskubiderik!!!

- Zergatik ez!!!. Artzainak harro.

Ni Zubizuriko eta Jaizkibeleko sorgina naiz eta orain egia dakizula ezinzaitut hemendik alde egiten utzi.

Artzainak salto batez harria atzean utzi eta basorantz korrika egiten hasizen ardiak eta ahuntzak atzean utziz sorgina atzean uzteko nahiarekin.Sorginak hau ikustean zera esan zuen:

- Gelditu zaitez, ezin duzu ihes egin!!! Oihu egin zuen sorginak.

Eta orduan hitz magikoak esaten hasi zen:

- Ikili mokili, bihurtu zaitez nire kazuelan sartuko den oilasko ederra.

Baina hau egitean alboko zuhaitzean alkatearen semea zegoen beha-tzen eta korrika herriko alkateari gertatu zena kontatu eta herriari gertatu-takoa azaltzen hasi zen:

- Herritarrok, gure herrian sorgin gaizto bat dugu.

Herriak haserre itxurarekin garrasika hasi ziren:

- Sutara, sutara, sutara...

Orduan herriko alkateak taldeak egiten hasi eta arratserako Zubizurikotxokorantz abiatu eta sorginaren etxeko atarira iristean atea bota eta sorgi-na harrapatu nahian sartu ziren. Sorgina leihotik atera eta hitz arrarobatzuk esan zituen:

- Ikili mokili, ikili takili su bihur nadila eta hemendik alde egin dezadalabetiko.

Orduan sorgina su bihurtu eta honekin batera kazuela barruan zegoenoiloa artzain bihurtu zen. Baina sorgina su bihurtzean lurrera erori etabasoak su hartu zuen.

Hori izan daiteke Jaizkibel mendian aurreko urteetan hain beste su hartueta erre egitearen misterioetako bat.

75

Txingudi bailarako iratxoaBazen behin Aiako Harriko parke naturalean bizi zen iratxo irlandar bihu-

rri bat. Iratxo hau Hondarribiko arrantza portura iritsi zen Getariako AmaGurea arrantzauntzian. Itsasontzi hau urtero bezala Belfasteko kostaldeanarrantzan ibili ondoren Getariarako bidean zihoan baina Hondarribira hur-bildu zen arrantzale batzuk uztera.

Iratxoa gauero jaisten zen bailarako etxe eta taberna guztiak ustiatzekoasmoz. Iratxoaren lehen betebeharra, bailara guztiko garagardo eta balioz-ko gailu eta material guztiak lapurtzean zen.

Egun batean, Hendaiako Kaialde auzora abiatu zen. Auzo hau osoospetsua zen hemen bizi baitziren bailara guztiko gizon-emakume abera-tsenetariko familiak. Auzora iristean, iratxoa Ekaitz pirataren etxera abiatueta honek zituen altxor eta ahalkoldun edari guztiak lapurtu eta etxea ustia-tu zuen.

Hurrengo egunean, Ekaitz kapitaina esnatzean iratxoa lapurtzera zihoa-la konturatu eta bere eskifaia elkartu eta plan bat prestatzen hasi ziren.Plan honen helburuetako bat iratxoari tranpa bat jartzea zen eta ondorenhoni egindako gaiztakeria guztiengatik ordaintzea zen.

Hurrengo gauean Oiasso herrira abiatu ziren eta han Orkatz kapitaina-ren etxean tranpak jartzen hasi ziren eta iratxoa noiz etortzeko zain egonziren.

Ilargia Jaizkibel aldean ezkutatzear zegoen bitartean, iratxoa atetik sartuzen isil-isilik eta lurrean zegoen makilarekin estropezu egin eta lurrera eror-tzean Ekaitz kapitainak sarea bota eta iratxoa harrapatu zuen.

Ondorengo egunetan, iratxoa bailarako agintariari eskaini eta epaituegin zuten herriaren aurrean. Herriak bi aukera ematen zizkion epaileari;sutan erretzea edo Irlandara ateratzen zen lehen itsasontzi barruan sartueta berriro itzultzeko debekua ezarri.

Epaileak egindako ekintzengatik Irlandara bidaltzea erabaki zuen etaherriari kontra eginez iratxoa Hondarribiko portura eraman eta IrlandakoDublin hirira zihoan Ama Guadalupekoa itsasontzian sartu eta inoiz gehia-go etortzeko esan zion epaileak iratxoari eta egiten baldin bazuen hurren-go zigorra bera sutan erretzea izango zela ohartarazi zuen.

Handik aurrera Txingudiko bailaran ez zen inolako lapurrik egon hauenzigorrengatik.

76

Hendaiako Beñat kapitainaren istorioaBazen behin, Hendaiako Kaialde auzoan bizi zen Beñat izeneko pirata

bat. Pertsona ona zen, baina bizitza irabazteko aberatsei lapurtu eta zatibat pobreei edo behartsuei banatzen zien.

Egun batean, Baionako portutik ateratzen ari zen Ingalaterrako itsason-tzi bati erasotzea erabaki zuten. Eta itsasontzi egokiena aukeratu zutenbai, Larrun mendi barrutik ateratako urrez beterik zihoan Ingalaterrakotxanpon berriak egiteko eta Erreginari bere urtebetetzean belarritakoaketa lepokoak egiteko, Larrun mendiko urrea munduko hoberena baitzen.

Itsasontzia portutik ateratzen ari zenean, Beñat pirataren Denok bateraitsasontzia Ingalaterrakoaren kontra abiatu eta abordatzera hitzarekinBeñat kapitainaren eskifai guztiak beste itsasontzira salto egin zuen urreeta zenbait bitxi eta harri lapurtuaz.

Hendaiako portura iristean, merkantzia deskargatu eta bere biltegiangorde zuen. Herriko jendea Beñatek egin zuen lapurretarekin oso kezka-tuak gelditu ziren, Ingalaterrako gobernuak gerraontziak bidaltzeko asmoazuela pentsatzerakoan.

Hilabete bat pasatu ondoren, herriak kezkaturik jarraitzen zuen bainaOndarraitz hondartza gaineko ikuskategian, itsasontzi arraro batzuk ikus-ten hasiak ziren Txingudiko bailarara zuzentzen eta Ingalaterrako armarriakzekartzaten. Hau ikusi ondoren, herriko alarma-tutua jotzen hasi eta ema-kume eta haur guztiak Oiasso herrirantz abiatzen hasi ziren.

Ordubete geroago, itsasontziak Txingudiko bailaran sartu eta ezkerral-dera egin zuten Hendaiako Kaialde auzorantz eta itsasontziak portukokaian atrakatu zuten. Ingalaterrako itsasontzitik kapitaina jaitsi eta kaianbildutako gizonei hitz egiten hasi zitzaien:

- Good save the queen! —- esan, eta tente jarri zen kapitaina.

- Zer nahi duzue? Erantzun zuen alkateak erasokor.

- Hello, Guk bakarrik lapurtutako bitxi eta urrea bilatzera gatoz. Esanzuen kapitainak.

- Zer urre eta ze bitxi. Hasi ziren parrez .

- Zuek nahi izan duzue.

Ingalaterrako ontzietatik, militarrak jaitsi eta borrokan hasi ziren herrikojende eta Beñat kapitainaren eskifaiekin. Azkenean, herriko jendeak amore

77

eman eta urrea eta bitxiak non zeuden adierazi eta Beñaten etxerantz abia-tu ziren eta lapurtutako guztia berreskuratu ondoren urre eta bitxi guztiakitsasontzi barruan sartu eta ingelesen kapitainak herria sutan erretzekoagindua eman eta horrela egin zuten Bristolgo eskuadroikoek.

Ingelesak hau egin ondoren itsasontzietan sartu eta herria sutan zelarikutzi zuten Txingudiko bailara Ingalaterrako ereserkia abestuz. BainaZiburu, Donibane Lohitzuneko eta Pasai Donibaneko piratak garaiz helduziren eta hiruei Beñat kapitainaren itsasontzia gehitu eta Miarritze pareansekulako guda gertatu zen. Ingalaterrako itsasontziak munizioz eskaszebiltzan eta lau euskaldun ontziak hiru ingelesei inguratu eta kanoikadakbotatzen hasi ziren.

Azkenean, urrea eta bitxiak zeramatzan ontzia hondoratu egin zenBeñat kapitainarekin batera eta hurrengo bi itsasontzi ingelesek ihes eginzuten irletara.

Beñat kapitaina eta bere eskifaiak izandako batailan hil egin ziren baitaIngalaterrako kapitaina eta Bristolgo eskoadroia bertan hil egin ziren ere.

Istorio honek azaldu dezake zergatik azken urteotan Miarritze eta ingu-ruko kostaldean aurkitu izan diren urre eta bitxi puskak. Baita ere zergatiketortzen diren hain beste turista ingeles Miarritzeko kostaldera bertanurpekaritza praktikatzera.

78

Bizi grina

Bat-batean esnatu zenean, mesanotxeko iratzargailuak goizaldeko bos-tak zituen. Izarak mela-mela eginik zeuden, eta bere burua zeharo nahasi-rik. Hainbat egun ziren buruan etengabeko bueltatan gai bera zebilkiola.Amets gaizto eta mingarria etengabe errepikatzen zen. Ohetik altxatubezain laster, bere gelan izkina batean zituen izara garbiak hartu eta gaue-roko moduan ohea berregin zuen. Bukatu bezain laster ohe ertzean eserizen, amets gaiztoak zapore mingotsa utzi zion ahoan, bost eta erdiak ingu-ru ziren eta nekez hartuko zuen berriro loak, gainera, hala izanda ere, ziu-rrenik ametsa itzuliko zitzaion eta momentu hartan hori zen bere arazobakarra.

Pentsamenduak uxatu nahian, armairuko ateak zabaldu zituen, bart era-bilitako arropak atera eta lurrera jaurti ostean, maiz erabiltzen zituen men-diko bota zaharren bila hasi zen. Hamar minuturen buruan prest zegoen.Etxea lasaitasun osoan zegoen, sukaldeko paretan zintzilikatutako erlojua-ren tik tak hotsa besterik ez zen entzuten. Manex, anaia gaztea, bere gelanlo zegoen, ordubete barru esnatuko zen amarekin batera, beraz, hankapuntetan korridoretik barrena sukalderantz abiatu zen. Hozkailua irekibezain pronto esne kaxa hartu, edalontzia bete eta zurrupa bakar batezedan zuen.

Kalera jaitsi zenean, jadanik, seiak inguru ziren, ordu hartan ez zebileninor, ez behintzat auzo hartan, kaleak iluntasunean murgildurik zeuden,farola txikiek espaloia motelki argiztatzen zuten. Noizbehinka autoren bat

4. maila

Beñat del Barco Gastearena

79

igarotzen zen eta haien argiek iluntasuna ezabatzen zuten. Kalean zegoenarren, buruak astun eta kezkaturik zirauen. Lasaitzeko ahaleginetan edo,zigarro bat piztu zuen. Bere munduan murgildurik zebilen, bere pentsa-menduetan, astelehen goiz hartan ez zuen inolako plan berezirik, goizerobezala etxetik gertu zegoen mendixkara igotzea pentsatzen zuen, bertannaturarekin konektatu eta lasaitzen ahalegintzea.

Mendi hura, bere etxea bailitzan ezagutzen zuen, inguru guztiak, berta-ko animaliak, landareak, koloreak biziki gozatzen zituen. Inguru hartan lor-tzen zuen behar zuen lasaitasuna, bertan lortzen zuen errealitate gordine-tik aldentzea. Han bera bakarrik zegoen, bera eta naturaren askatasuna.Zuhaitz baten gerizpean etzan zen, giro sargoria zegoen, aire astun etaitsaskorra arnasten zen. Inguru hartan ez zen hots berezirik entzuten, lasai-tasuna besterik ez. Hasperen baten ostean, patrikatik koaderno itxurakobat atera eta idazteari ekin zion.

Donostia, 2008ko otsailaren 3a

Egunero lez barrenak askatzen nabilen honetan, bizitzaren alde gordi-na bizi berri dudala diot. Gehien maite dudana, gehien desira eta esperodudana, nire bizitzaren argi bakarra, minaren eta gordinkeriaren islabihurtu da dagoeneko, gaua iristean nahigabean nire ametsetan sartzenden honek barrunbeak apurtzen dizkit.

16 urtetan, bizi honek ez dizkit desgraziak besterik eman, aita hil zene-tik, familia guztiz aldrebestuaren partaide naiz. Ezulertu bat banintz beza-la sentitzen jarraitzen dut urteen buruan, mina-minaren ostean eta honek,inork jakin gabe, sekulako aztarna, aztarna sakon eta odoltsua utzi dunire bihotzean.

Gizartearen aurka nabilen gaztea besterik ez naizela diote denek, nireburuari besterik ez diodala onurarik opa. Denek diote berdin jarraitzeko-tan etorkizun latza izango dudala. Dagoeneko amak ere ez dit laguntzarikeskaintzen, teilatupe berean bizitzera mugatzen gara. Aita hil zenetik, nirebiziak erdibituta dirau eta Laiak bakarrik lortzen du nire bizi anker hone-tan, isla eta bizitzeko grina, esperantza. 15 urte bete berri dituen neska-txak, barruak pil-pilean, amodioaren su gorian, mantentzen dizkit.Bizitzen jarraitzeko gogoa ematen didan bakarra bera da, gazte eder etaile horia.

Inork ez dakien arren, bere ondoan egotea da nire xede bakarra, beti-ko. Ondoan ez daukadanean, ahulezia nire gorputz osoan barrena zabal-

80

tzen da, nahasmena nire buruaz nagusitzen da eta nekez uzten dit bizi-tzen. Momentu horietan, naturaren hotsa sentitzen dudanetan, mendixkahonetan pausatzen naiz. Bertan lortzen dut arimaren eta gorputzarenaskatasun osoa, orduantxe bakarrik lortzen dut gorrotoa aldentzea, natu-raren usainak sortzen dit inspirazioa. Azaltzeko zailak diren sentsazioakbizitzen ditut.

Idazteari ekiten diodan bakoitzean, barrenak apurka-apurka nola aska-tzen zaizkidan sumatzen dut, honek ongi sentiarazten nau, eta indarberri-turik banengo bezala gelditzen naiz. Sarritan harrapatu dut Laia etxeragonbidatzean, tiraderetan ero moduan koadernoaren bila. Dagoenekoberak ere badaki ez zaidala inork nire sekretuak irakurtzea gustatzen,baina nik ere badakit negar malkoen artean amaituko genukeela biok,poesiaren bat irakurriko banio.

Baina, eskola utzi dudanetik konturatu berri naiz jendearen aurreanhonek ez duela ezertarako balio, hutsaren hurrena besterik ez dela,garrantzia duen bakarra ikastea dela etorkizunerako, horregatik dagoene-ko nazkatuta nago...

Egun argiko eguzki sarkorraren argi izpiek esnarazi zuten Igor.Konturatzerako erlojuari begiratu, eta hamaikak zirela ohartu zen. Lo gozo-an murgildu berria zen, amesgaiztorik gabeko lo lasai eta zoriontsu batean,aspaldiko partez!, sinestea ere zaila egin zitzaion. Baina segidan bere pen-tsamenduak errealitatera itzuli ziren: “Kaka, eta orain nola iritsiko naizgaraiz Laiari bisita egitera”.

Zentro aldeko institutuan, txirrin hotsa entzun berria zen. Gazteak arra-paladan jolastokira zihoazen, hamaiketakoa janaz.

Gehienak lagun talde txikietan bazeuden ere, atarian neska gazte ederbaten itxura antzeman zitekeen, 15 urte inguruko Laia ile horia zen. Nekeaeta ondoeza nabari ziren haren aurpegian. Atsedenaldiaren erdia pasatuabazen ere, gazteak atarian zirauen, pauso bakar bat ere eman gabe, has-peren egin gabe, lasaitasun osoz, baina hala ere barruak borbor bateanzituen: “non sartu ote da alproja hau!” errepikatzen zuen etengabe berebaitan. “ez zen ba etxean lo geldituko!”.

Laiak izugarri maite zuen Igor, haren presentziak barnean kilimak sorra-razten zizkion, zeharo liluratzen zuen. Dagoeneko bi urte zeramatzatenelkarrekin. Hasieran klase berekoak ziren eta momenturo egoten zirenelkarrekin. Igorrek ikasketak utzi zituen arren beren harremanak indar osoz

81

jarraitzen zuen. Hasieran, Laiak ez zuen onartu ikasketak uzteko erabakia,baina etsia hartu behar izan zuen Igorren egoskorkeriaren aurrean.

Ordu laurden inguru geldirik zeraman gaztea bat-batean mugitu eginzen, kanpo aldetik presaka zetorren beste batekin elkartzera.

- Behingoagatik garaiz iritsiko al zara?. Ergela dirudit hemen ordu erdiinguru bakarrik – esan zion Igorri urreratu eta ezpainetan musu ema-nez, baina hura aldendu egin zitzaion mugimendu bortitzaz. Laiarenaurpegiak zurbiltasunetik harridurara jauzi egin zuen bat-batean.

- Txantxa da, maripetral halakoa!, loak hartu nau zuhaizpean -txantxe-tan Igorrek oraingoan bai besarkatuz eta musu emanez- Aurpegi zur-bila duzu, ondoezik al zaude?

- Bai, gripea harrapatzekotan nagoela uste dut, goizean botaka aritunaiz, baina aitak, ezer ez zelakoan, eskolara ekarri nau. Arratsaldeanedo medikuarengana joango naiz ea zer dioen berak.

- Beno ba, ohean geratu beharko duzu indarberritu zaitezen, bihar dei-tuko dizut nola zauden jakiteko, zaindu zaitez laztana –berriro erehurbildu eta besarkatuz-. Musu gozo baten ostean txirrinaren hotsaaditu zen.

- Zaindu zaitez laztana. Bihar arte –Igorrek musu bat jaurti zion, etaLaia klasean sartu arte itxaron zuen.

Gau hartan amesgaiztoa itzuli zitzaion Igorri. Berdina, xehetasun guztie-kin. Goizaldeko bostak ziren Igor ohe ertzean eseri zenean. Aldi honetanamesgaiztoak ez zuen urdurituta, arnasestuka utzi, kezkaturik baizik.Harrigarria iruditzen zitzaion ametsak beregan zuen eragina, gauero erre-pikatzen baitzen. Hala ere ez zion garrantzi handirik eman. Goiz hartan ezzen etxetik atera ere egin, lasaitzeko ahaleginetan, film bat ikusi zuen.Bazkalostean Laiari hots egin zion:

- Bai? -Laiaren ahotsak nekatua zirudien.

- Zer moduz dago nire printzesa, indarberriturik dagoeneko? – ahotsdibertigarriz.

- Atzo medikuarenean egon nintzen, gripea izango dela esan zidan,etxean gelditzeko indarberritu arte. Analisi batzuk egin dizkidate etabi edo hiru egunen buruan erantzungo didate.

- Ederki, ez dizut denbora gehiago alferrik xahutuko. Lo egin eta zain-du maitea, gripea hiru eguneko gauza izaten da. Muxu bat.

82

Egun hartan ez zen gertaera berezirik jazo. Betiko moduan, Igorrekmendixkan eman zuen eguna, idazten, Laiaren gaixotasunari ez ziongarrantzi handirik eman, berak esan bezala gripea zelakoan. Gainontzekobi egunak elkar ikusi gabe eman zituzten.

Azkenean iritsi zen Igorrek hainbeste espero zuen eguna, ostirala zen,hainbat egun pasatuak ziren Laida medikuarenean egon zenetik, gehiegi-txo beharbada, gripe ziztrin bat izateko. “Dagoeneko sendatuko zen”sinestarazi zion bere buruari.

Pasatutako egunetan, momenturo hots egiten zion Igorrek Laiari bereegoeraz galdetzeko. Egun luze eta latz haietan, huraxe zen elkarren artekolotura bakarra. Igor pozik zegoen, Laia behingoz ikusiko zuelakoan.Ustekabe zoragarria prestatua zion. Errekreo garaian ohi zuenez, atarirabila joango zitzaion, eta erosi berri zion eraztun eder bezain garestia opari-tuko zion hantxe.

Goiz atera zen egun hartan, lasaitasun osoz, etxean gosaldu eta txukun-txukun prestatu ondoren. Eskolara bidean, gustukoen zuen kantua txistu-katzen zuen etengabe. Poza zebilkion gorputz osoan barrena, harrigarriazirudien arren, ordua baino lehenago atarian zegoen irribarretsu. Lastima!,laster joango zitzaion irribarrea. Gazte guztiak jolastokian zebiltzan, Laiaizan ezik. Ezin zuen sinetsi, “non ote dago, non...”

Maider bera ere ikusi zuen, Laiaren lagunik onena, baina honek ez zionjaramonik egin, begiratu ere ez, arrotza bailitzan tratatu zuen. Bere egunperfektua, bere plan perfektua hondatu berri zen. Etxera bidean, gogorestutu zuen patrikan zeraman oparia. Etxeratu bezain pronto Laiari hotsegin zion baina alferrik, inork ez zuen erantzun. Momentu hartan, ohe ertze-an eseri zen, zeharo kezkaturik, zeharo nahasirik.

“Non ote dago Laida?, beharbada gaixorik egongo da oraindik,” hura-xe zen buruan bueltaka zebilkion gai bakarra. Berriro ere hots egin zion,baina erantzunik ez beste aldetik. Horrek are urduriago jarri zuen.Momentu hartan bertan Laiak esandako zerbait etorri zitzaion gogora.“Analisi batzuk egin dizkidate eta bi edo hiru egunen buruan erantzungodidate” hitz berberak birgogoratu zituen. Orduan gauza latzak etorri zitzaiz-kion burura, agian, egunero errepikatzen zen amets hark izango zuen zeri-kusia errealitatearekin. Ez zen oso garbia, baina egiaren isla bihurtzearzegoen. Buruak pentsamendu gordinetan murgildurik zirauen bitartean,pentsamendu horiek deuseztatzeko ahaleginetan zebilen bihotza. Gaizkiulertua zela sinetsi nahi zuen, baina oso erreala zen. Zorioneko egun hura,hondamendia bilakatu zen Igorrentzat. Arratsalde osoa eman zuen Laiari

83

deika eta deika, baina alferrik. Gau hura luze bezain mingarria suertatuzitzaion. Bira eta bira ibili zen loak ezin harrapatuaz. Izerdi patsetan izarakbi aldiz, bederen, aldatu zituen. Gau osoa egoeran pentsatzen eman zuen,egon zitezkeen erantzunen bila. Begiak ezin bildurik, goizean goiz etxetikirten eta mendixkan etzan zen, gerizpean eseri eta idazteari ekin zion.Ohartzerako hamaikak pasatuak ziren, Laiari hots egin zion orduan.Kezkatua bezain haserre, bazkalostean Laiaren etxean agertzea pentsatuzuen, gertatzen zena behingoz jakiteko. Ez-jakite horrek barruak akabatzenzizkion, ezin zuen horrela jarraitu.

Laiaren etxea pare-parean ikusi orduko, dardarizo bat sumatu zuen biz-karrean barrena. Ez zen askotan egona Laiarenean, gurasoak falta zirene-an bakarrik. Ongi asko zekien, Laiak bestela esan arren, haren gurasoekez zutela begiko, arrazoiak bistakoak ziren. Txirrina sakatu zuenean eskuaketengabe mugitzen zitzaizkion. Bi aldiz sakatu zuen, baina inork ez zuenatea zabaldu. Urreratu eta belarria atean jarri zuen. Ahotsak entzun zituenbarruan, eta baita negar zotinak ere. Jakin, bazekien, barruan norbait zego-ela, hala ere, etsipen aurpegiz biratu eta joatear zegoenean, ate hotsasumatu zuen. Derrepentean burua itzuli eta bere min eta zorion guztiensortzailea topatu zuen, atarian geldi, Laia zen.

- Igor, etor zaitez - esan zion Laiak, aditzea ere zaila egiten zen ahotsaz -.Igor haserre urreratu zitzaion, galdera mordoa jaurtikiz:

- Zer dela eta egin didazu hau niri?, maite ninduzula uste nuen. Zer,dagoeneko nitaz ahaztu zara ezta? Beste norbait maite duzu? Nibaino azkarragoa, goapoagoa, lirainagoa ezta? Zuretzat hobea dena.Zure gurasoen gustukoa seguruenik? Ezin dut sinetsi.

Igorrek sentitzen zuen guztia aditzera eman zion, bi aldiz pentsatu gabe.Bakarrizketa amaitu zuenean, harridura aurpegia jarri zuen kuttunarenerreakzioa aztertzen zuen bitartean.

- Ez duzu ezertxo ere ulertzen, zeurekoi hutsa zara... – Laiak negar zotinenartean-. Momentu hartan erreparatu zion Laiaren itxurari, zeharo aldaturikzegoen, benetan argala, eta zuria. Ez dizut ezer esan zure onerako, zurebizitzarekin jarrai dezazun nahi dut, nigandik urruntzea. Ni desagertubaino lehen, gure artean sentimendu loturarik ez geratzea.

- Baina zer diozu?, erotu zarela dirudi, ez dut sekula zure albotikaldentzeko asmorik.

Laiak segundo batzuk eman zituen isilik Igorrek esandakoa aztertzen.Egia esatea pentsatu zuen.

84

Benetan, zure onez egin dut dena, baina egia nahi duzunez, tori egia.Gogoratzen dituzu medikuarenean egon nintzenekoa eta egin zizkidatenanalisi haiek?. Erantzunak jaso ditut -etenalditxo baten ostean- Medikuakleuzemia dudala dio, odoleko minbizia. Proba gehiago egin behar dizki-date zabaldua dagoen jakiteko.

Gaztearen aurpegia zeharo zurbil bilakatu zen: “nola izan naiz hainbaboa, gauero izan dut begien aurrean, errealitatearen aurreikuspena.Egia amestu dut asteetan zehar eta nik ez diot jaramonik egin nahi izan”.Hura izan zen jaso zuen ezbeharrik handiena, mingarriena, zorigaiztokoena.

Gainontzeko hilabeteetan elkarren artekoa sendotuz joan zen, egunero-ko martxa hartu zuten. Laiak eskolan jarraitu zuen, bere adineko gazte guz-tiek bezala, hala ere noizbehinka huts egiten zuen medikuarenera joateko.Igorrek ere berean zirauen, goizero mendixkara igotzen zen, lasaitasunapur baten bila. Hamaikak aldera eskolara jaisten zen bere maitearekinegotera, eta arratsaldeetan, Laiak eskola amaitu arte itxaroten zuen, liburu-ren bat irakurtzen edo. Egoera benetan okertzen ari bazen ere, harrigarriazirudien gertatzen ari zenak. Azken aldian, Laiarenean ematen zituenorduak, bere gelan, sukaldean bazkaltzen... Laiaren gurasoek onartzenzutela sumatu zuen, bi gazteen artean benetako sentimenduak zeudelakonturatu baitziren, eta azken momenturaino alaba zoriontsu izatea nahizuten. Azken hilabeteetan, Laiaren gurasoekin zuen harremana estutu eginzen eta ordurako zeharo gustura sentitzen zen Laiaren familia artean.Egunak aurrera zihoazen bitartean, denek bazekiten Laiaren gaixotasunakez zuela bueltarik, medikuek esan bezala, sendaezina zen gaitza.Gelditzen ziren hilabete, aste edo egunak, segundoz segundo gozatu nahizituzten, huraxe zen Laiaren desio bakarra, familiaren eta Igorren ondoanegotea dena amaitu arte.

Horietako egun batean, etxe atarian bueltaxka bat eman ondoren, bigazteak etxeratu ziren, neska ez zegoen bat ere ondo, nekatua zegoen,abaildua. Orduak joan ahala, gero eta okerrago zegoen, eta egun madari-katu hartan, nahi ala ez, iritsi zen denek beldurrez itxaroten zuten unea.Derrepentean, Laiaren bihotzaren taupadak moteldu ziren, nekez hartzenzuen arnas, konortea galdu zuen eta lurrera erori zen.

Gau hura Igorren bizitzako luzeena, astunena, zamatsuena izan zen. Laiatrantze txarrean zegoen, gau osoa oxigenoa jarrita eman zuen. Igor eta nes-karen gurasoak ez ziren haren ondotik mugitu, itxarongelatik logelara ibiliziren gau osoan, begirik bildu gabe, medikuek azkenetan zegoela esan bai-tzuten, azkeneko ostikoak zituela. Igorrek gaua idazten eman zuen.

85

Goizaldera apur bat suspertu egin zen Laia, eta Igor hantxe zegoenondoan. Gazteak eskuak dardarka zituen, baina ez zuen Laiak sumatzeriknahi. Orri tolestu bat eta oparitxoa eskuetan, urreratu zitzaion ohera, irriba-rre lotsatia ezpainetan.

- Zer moduz zaude printzesa?, muxu bat emateko irrikatan nengoen –Igorrek, urreratu eta ezpainetan musu eman zion.

- Zer gertatu zait?, Larri nago ezta?, azkenetan –Beldurrez Laiak, ger-tatutakoa jakin nahian.

- Beste baterako utziko dugu hori orain sorpresatxo bat prestatu dizut–gaia saihesteko ahaleginetan, hala ere jakin bazekien ez zela bestemomenturik egongo. Tori, ireki oparia.

Esku ahulez, poliki-poliki opariaren paperezko bilgarria urratu zuenIgorren laguntzaz. Eraztun txiki baina ederra atera zuen barrutik, Igorrekaspaldi erositako hura, hain zuzen ere. Laiari eraztuntxoa hatzean sartuzion Igorrek, eta neskak besarkada handia eman zion mutilari, azkenbesarkada agian.

- Zoragarria zara! –esan zion Laiak begietatik zerizkion malkoak ohekoizaraz xukatzen zituen bitartean.

Orduan Igorrek, lotsati, eskuetan zuen papera zabaldu zuen, barrukoaldetik idatzirik zegoen.

- Dagoeneko jakingo duzu zer den ezta?, hainbestetan eskatu didazunkoaderno haren orri bat, gau osoa hementxe eman dut zure aldame-nean eta hauxe idatzi dizut – Laiaren ohe ertzean eseri zen, eta harenesku nekatuak estutuz irakurtzeari ekin zion.

Gogoan duzu, maitea, elkarri eman genion lehen muxu ezti eta xamurhura. Esperantzaz betea. Barrenak dantzan jarri zizkidan muxu hark, zureesklabo bihurtu ninduen betiko, zure esanetara, zure nahiak eta desirakbetetzeko. Zure aingeru guardakoa izan naiz beti, portzelanazko panpinahauskorra bazina bezala zaindu zaitut, neure burua baino gehiago zeureamaitatzera iritsi naiz, inguruko guztiaz babesten saiatu naiz, hainbestemaite zaitut! ezen...

Igorrek Laiari hitz goxo haiek irakurtzen zizkion bitartean, itxarongelan,Laiaren amak koaderno bat ikusi zuen lurrean, Igor eseri zen aulkiarenazpian. Jasotzerakoan, arreta piztu zion goi eskuinean ageri zen datak,egun huraxe bera baitzen.

86

2008ko irailaren 20a.

Askotan esaten da, pertsona bat hiltzen den arte, agur esaten digun arte,ez garela konturatzen benetan zenbat maite dugun. Heriotzaren ostean, dei-toratzen dugu, mila bider sarriago “maite zaitut” esan ez izana. Momentuhorietan denok darabilgu galdera bat buruan “ba ote zekien zenbat maitenuen?” galdera horrek ez du sekula erantzunik topatuko. Norberak aurkitubeharko du galdera horrek eragiten duen oinazea burutik uxatzeko bidea.Hiletaren egunean, negarretan egoten gara denok, zer esan ez dakigula,sentimenduak agerian, loreen bidez saiatzen gara agian bizirik zegoeneanematen jakin izan ez geniona adierazten, baina dena alferrik. Geure buruaguztiaren aurretik jarri ohi dugu, baten batek laguntza behar duenean bestealdera begiratzen dugu sarritan, “gizakiak gara, noski, eta guztiaren gainetikgeurekoitasuna darabilgu”. Hau onartzen ez duena gezurti hutsa da. Bizirikgaudenean adierazi behar dugu elkarrekiko maitasuna, desira, momentuaosotasunean bizi, gainontzekoaz ez arduratu, denborak beti egiten du berea,gainera batzuetan behar baino lehenago. Bi aukera ditugu, egonean egon,denbora nola pasatzen den ikusten, zahartzaroak akabatu arte, edo denbo-rari jaramonik ez egin eta azken hatsa iristeraino bizitzaz gozatu. Bigarrenaukera hori egin dugu guk. Denek pentsatuko duzue 16 urteko mukizubatek nola egin dezakeen honelako hausnarketarik. Bizitzak ez dizkit sekulagauzak erraz jarri, eskuekin hartzeko moduan ez behintzat. Gauzak hobetuzzihoazenean, izan zitekeen albisterik gordinena jaso genuen, mila bidermadarikatu dut patua, zergatik eraman neska gazte ederra, bizi osoa aurreanduena, askotan nahi izan dut heriotzak ni eramatea. Momentu horietan kon-turatu naiz nik ere badudala neurekoitasun hori, maite dudanaren hutsa ezpairatu nahia.

Laiak eman dit bizitza honetan guztiok behar duguna, errespetua, maitasu-na, eta laguntza. Horrexegatik, indar osoz lau haizetara zabaldu nahi dut nes-katila honengatik sentitzen dudana, denbora gure aurka jarri den arren, gureartekoa sakondu dugu zulo beltz amaiezinean amildu aurretik, altxatu dituguburuak, epe laburrean azaldu diogu elkarri egiazko maitasunaren esanahia.

Nire ondotik aldentzen denean zer gertatuko den ez dut sekula pentsatu.Momentua iritsi arte itxarongo dut. Badakit nire bihotza ez dela sekula guz-tiz osatuko. Hainbeste momentu zoragarri zor dizkiot!. Ez ditut sekula gauzatxarrak gogoratuko. Begiak itxi eta momentu onak gozatuko ditut, bere alai-tasuna, edertasuna.... horrelakoa da bizitza, beraz, nire maitearen ondoangozatuko ditut azken momentuak. Gainontzeko guztiak ez du garrantzirikizango, jakin bai dakidalako, ez denborak, ez distantziak, ezta heriotzak ereez gaituela sekula ere aldenduko, ez duela sekula gure arteko sua itzaliko.

87

“Ezjakintasunakzoriona dakar batzuetan”

Egun eguzkitsua zen 2006ko urtarrilaren 18a. Eskolan nengoen egune-ro bezala, aulkian eserita, leihotik begira, oskarbia arakatuz eguzki izpieknire begiak nolabait liluraturik, behar bada hilabete bat eguzki izpi horiekikusi gabe nengoelako-edo.

Irakasleak esaten zuenari ez nion kasu zipitzik ere egiten, are gehiago,nire ustez ez zion nire kideetako batek ere jaramonik egiten. Koldo zirrima-rrak egiten ari zen bere koadernoan, Itsasok matematikako lanak egitenziharduen, Oihane, berriz, paretari begira auskalo zertan pentsatzen, Ioritzeta Ander elkarrekin hitz egiten eta Joxe Mariri zurrungaka hastea bakarrikfalta zitzaion irakaslea lotan zegoela konturatzeko.

Goiza han pasa nuen, apunteak hartuz, leihotik begira, ariketak egiten,nire ikaskide pailazoenarekin barrezka, etab. Baina, hala ere, oso luzeaegin zitzaidan tutoretzako klasea iritsi zen arte.

- Zuen familiari buruzko lan bat egin behar duzue, beraiek 1936ko gerranola pasatu zuten jakitekoz. Lana hurrengo asterako izango da etaordenagailuan egin dezakezue. Argazkirik jartzen badiozue nota altua-goa izango duzue eta gutxienez bi orrialde eduki beharko ditu. -Adierazi zigun Loinazek, gure tutoreak.

4. maila

Olatz Esnaola

88

- Zer? Ez, mesedez, azterketa asko ditugu! -kexatu zen Koldo, beti egi-ten zuen bezala, irakasle batek lan bat egiteko agintzen zigun guztie-tan Koldo han zegoen builaka, kexuka. -eta gainera ez digu denborarikemango.

Baina, hala ere, Loinazek ez zuen idazlana aurkezteko epea aldatu, etaaldatzen bazuen ere lehenago jartzeko izango litzateke, gure tutorea osokaskagogorra baitzen.

Azkenean iritsi zen ikastolatik irteteko ordua eta etxera abiatu nintzen,han ikastolako gauzak laga eta amonaren etxera ziztu bizian joan nintzen,nire familiaren istorioa lehenbailehen jakiteko irrikan, egia esan ez zegoenoso urrun nire amonaren etxea, nire azpiko pisuan bizi baitzen, baserribatean bizi ginelako nire aitona-amonak, nire gurasoak, nire anaia eta ni.

- Din don, din don —-jo nuen txirrina.

Nire amonak ireki zidan atea eta barrura sartzeko eskatu. Han nengoelanire aitona agurtu eta sutondoan geundela, nire amonari bere gurasoenhistoria kontatzeko erregutu nion.

- Nire ama, hau da, zure birramona Ramoni, 1909. urtean jaio zela ustedut, eta nire aita, Eufrasio 1905 inguruan. Ramoni Hondarribiko Elizpebaserrian jaio zen eta bederatzi urterekin neskame hartu zuten haninguruko baserri batean.

“Nire aita Hondarribiko Jaizubia auzoko “Etxehaundi” baserrian jaioa daeta Pasaiako portuan egiten zuen lan, karga eta deskarga” lanetan.- hasizen amona Mari Carmen oso ondo gogoratzen ez zuen istorio hura niri,bere biloba Mirariri, den dena kontatzen.”

“Nire attak lanera joateko ez zeukan kotxerik eta bizikletaz faki zenPasaiaraino egunero. Bera bizi zen baserria ez zen oso handia eta gainera,bi bizitzatan banatuta zegon. Kuriosoa da baina, beste bizitzan zure aitarenattaren aita bizi zen, zure birrattona, alegia.”

- Bai? Ba nik hori ez nekien! zelako ustekabea!- harrituta gelditu nin-tzen. A zer kasualitatea! Nork jakingo zukeen garai hartan bi bizilagunhorien bilobak ezkonduko zirenik? Inork ez.

- Ba, hala da maitea, hala da- ihardetsi zidan amonak.- Urteak pasaziren eta azkenean, ez dakit seguru nola, Ramonik eta Eufrasiok elkarezagutu zuten eta urte batzuetan ezkongai bezala ibili ondoren ezkon-du eta kalera joan zien bizitzea, Herrerara, horrela nire atta porturaerrazago joan zedin. Hori bai, errentan zeukaten pisua, dirurik ez zego-

89

elakoz deus erosteko. Han alaba bat eduki zuten, ni alegia, 1935eanjaio nintzen eta hurrengo urtean, gerra zela eta, Irunen zegoen Barrakabaserrira fan ginen nire aitona, amona, izeba, osaba, lehengusu.. ezdakit zenbat ginen ere, jende asko. Bitartean, Herrerako pisuko ateaitxita genuelarik han gauza guztiak utzita. Egun batean guardia zibilekatea bota eta bitxiak, mantak eta han zegon guztia lapurtu ziguten.Ezer gabe geratu ginen.

- Eta zergatik egin zuten hori, amona? -galdoa pentsatu ere gabe botanion.

- Jakingo zuten etxe horretan inor ez zela bizi eta bi aldiz pentsatupesartu zian den dena aurretik eramanez. Ez zeukaten lotsarik.

- Jarraitu, jarraitu! Eta horren ondoren, zu eskolara-edo joaten zinen?

- Bai, baina hamalau urte nituen utzi nuenean, ez zitzaidan ikastea gus-tatzen eta ezta gogorik ere burua astintzeko. Gurasoek esaten zidaten“Jakiteak ez du tokirik kentzen!” baino nik ez nien kasu handirik egineta etxean lan asko egin behar zen aho asko elikatzeko zeudelakoz. Ninire amonarekin Irungo plazara joaki nintzen berdura saltzera. Esnebehiak ere bagenituen eta jezten genituen, esnea etxetik etxera saltze-ko. Lan hori nire osabak egiten zuen egunero. Behin, nire ama eta niinguruko baserri batean sagarrak biltzen ari ginela nire izeba Pepitaetorri zitzaigun etxera azkar joateko esanez, guardia zibilak nire aitarenbila etorri zirela-eta. Korrika fan ginen eta han ikusi nuen nire atta kar-tzelara nola eramaten zuten.

-Zergatik eraman zuten kartzelara? -txundituta galdetu nion.

- Lehenago esan dizut Eufrasiok portuan lana egiten zuela, ba egun har-tan ere hara joan zen lanera eta greba egin zuten beraien interesakdefendatuz. Hurrengo egunetan poliziek banaka-banaka atxilotuakizan ziren poliziagatik Ondarretako espetxean sartu zituzten. Garaihartan ezin zen ia ezer egin Franko zegoelako euskaldunak zapaltzen.Nire amak “Buena Vista” baserrira bidali ninduen ni ezertaz ez ente-ratzeko, baina ni oso azkarra izaki eta denetaz enteratu nintzen.Oraindik gogoratzen naiz nola esan zion nire amak izebari orrazia era-mango ziola kartzelara eta nire izebak “Neska nexka, han denak ileamoztuta izango ditiñaten, nola eramango dion orrazia?”. Horixe eran-tzun zion, baina ,hala ere, amak etxeko orraze zahar bat hartu eta han-txe joan zen.

- A zer familia xelebrea dudan amona! Kar kar kar.

90

- Dudarik ez, kar kar kar -hura ere barrezka, eta suaren goxotasuneanhistoria interesgarri hura kontatzen jarraitu zuen- Bi egun pasa etagure atta etxera itzuli zen, baita ni ere. Urteak pasa ziren eta etxe huraerortzen hasi zen, nire osabak puntalak jarri zituen etxearen goikosolairua kontzeko eta horrela etxe guztia eror ez zedin. Beragatik izanez balitz…- aharrausi egin zuen amonak -baina hala ere ez ginen fida-tzen eta horregatik bada ezpada ere atearen ondoan egiten genuen lonire osabak eta aitonak izan ezik, paretetako harriak erortzen hastenbaziren azkar irteteko. Aitonari igual zitzaion hori dena eta bere gelanegiten zuen lo, osabak, berriz, kanpoan meta eginda geneukan etahan zulo bat egin beheko aldean eta han sartuta geratzen zen lo.

-Eta azkenean, noizbait erori zen etxea?

- Ez, aitonak arrazoi zeukan, paretak ez ziren erori, baina beste gauzabat bai, guk han bilduta geneukan familia banatu egin behar izangenuen baserria ez baitzen gurea, errentan geneukan, Herrerakopisua bezala eta jabeak etxe zahar hura saltzea erabaki zuen.

“Garai hartan nik hogeita lau urte nituen eta Irungo festetan Juan Mari,zure attona, ezagutu nuen, nobioak egin ginen eta handik hiru urtetaraezkondu egin ginen. Barraka, nire gurasoekin eta familia guztiarekin bizinintzen etxea gogoratzen duzu?-nik baietz erantzun nion burua gora etabehera mugituz. – Ba, han gehiago ezin izan genuen bizi jabeak eskatzenzuen diru hori ez geneukalakoz eta handik alde egin behar izan genuen.”

- Orduan etxe hau egin zenuten?

- Bai, hori da. Han familia osoa hautsi eta bakoitzak bere bidea hartuzuen. Guk, hau da, nire gurasoak, nire garai hartako nobioak eta niketxe hau egiteko oztopo asko eduki genituen. Lehenengo hemengolurrak egokitu behar ziren, eta zumea zelai osoan zehar zegoenez,idiak alokatu genituen hura kentzen saiatzeko.

- Amona zer da zumea? Zuhaitz mota bat?

- Ez Mirari, landare mota bat da garai batean otarreak egiteko erabiltzenzena, eta hau mozterakoan zuztarrak gelditzen ziren, horregatik idiakgainetik pasatzerakoan apatxek desitxuratzen zituzten eta hurrengoegunean idi berri bat alokatu behar izaten genuen. Baina hemen ingu-ruan ez zegoen idi nahikorik alokatzeko eta arazoak eduki genituenbelar txar hura ateratzeko hemendik. Azkenean lortu genuen nolabaitegokitzea lur hauek etxeko behiak erabiliz eta arkitektoak eta halakobeste hainbat morroik etxe aparta egin ziguten.

91

“Etxea eraikitzen ari ziren bitartean, negu gorrian, beste izeba batenetxean bizi ginen. Hain txikia zen, logela bakoitzean 4 pertsonak lo eginbehar genuela bi ohetan, hura zen hura estualdia. Handik urte betera etxe-ra faki ginen bizitzera eta ezkondu egin nitzan zure attonarekin.”

- Argazkirik badaukazue?- galdoa bota nion- Ikusi nahiko nuke nola zin-doazen jantzita eta attonak ilea buruan bazuen egiaztatu! Kar kar kar.

- Baina, baina, ze gaiztoa zaren! Kar kar kar. Eskerrak aitona sukaldeandagoela eta espero dezagun ez duela ezer entzun.. Bestela zureakegin du! Kar kar kar.

- Beno eta aitonarekin ezkondu ondoren nire ama jaio zen, ezta?

- Bai halaxe da. Eta ondorengoa badakizu. Kontent zaude jada?

- Bai amona, orduan, ondoren nire ama jaio, handia egin eta nire aitare-kin ezkondu zen. Bale! Handik bi urtetara ni jaio nintzen. Baina bainaokerrena ez zen iritsi! Handik sei urtetara nire anaia bihurria jaio zen!Hori izan da hori desgraziya!

- Mirari, Mirari… zure anaia ez da bihurria, behintzat nirekin dagoenean.

- Zuk diostazu, zurekin dagoenean, bestela, ai ama! Beti bera hastenzait zirikan eta gero gainera amak arrazoia ematen dio, hori da horibidegabekeria!

- Beno, beno, ez kexatu hainbeste! Eta lagundu hemendik altxatzenmesedez, afaria prestatzera joan beharra daukat-eta. Nahi duzuhemen gelditu afaltzen?

Beste egoera batean banengo baietz esango nioke baina azkar-azkaretxera joan behar nintzen entzundakoa paperean idaztera, horrelaLoinazek nota oso ona jar ziezadan.

- Ez amona, eskerrik asko, baina etxera joan beharra daukat zuk konta-tutako guztia idaztera. Agur!

Bi musu eman ondoren etxerako bideari ekin nion eskailerak igoaz.Ordenagailu aurrera iritsi, piztu eta izenburua idazterakoan lo gelditu nin-tzen konturatu gabe. Hurrengo egunean dena ahaztu zitzaidala konturatunintzen eta ez nuen ezer idatzi “Nire familiaren historia” ez ezik, hau da,izenburua.

92

IZURDE

Egun argitsua zen hura, leihotik sartzen ziren izpiek gogor jotzen zutenzurezko lurrean eta nire begiak, oraindik lehen argietara moldatu gabeakitsuturik sentitzen ziren. Eguna zoragarria zen benetan, baina momentuhaietan ez zen egongo ez egun eta ez momenturik nahiz eta zoriontsueta-tik zoriontsuena izan, naukan egonezin eta hutsune hura ezabatuko zuenik.

Udako lehen egunak igarotzen hasiak ziren eta herrixkan nabaritzen zenjada oporretara joandako familia ugarien hutsunea. Eta ni, duela urtedezente nire kide eta senideetatik urrun, faltan botatzen nituela, bertangeratzea erabaki nuen, lasaitasun osoz, urtero bezala .Nire etxe zaharra,herri gunetik zertxobait urrun kokaturik aurkitzen zen, ez zitzaidan zarataezertxo ere gustatzen, bertan lasaitasun osoz nire bakardadeaz gozatzekoaukera nuen nire bizitzako orduak igarotzen zirelarik. Egunero, ohetik zail-tasunez jaiki, gosari epela jan eta leiho ondoko besaulki erosoan esertzennaiz, baina ez dut kanpora begiratzen, barrualdean inora begira geratu bai-zik, soilik ezer esan gabe. Ondoren bazkaldu eta berriz ere eseri egitennaiz, eta azkenaldiz jan ondoren oheratzeko ordua da, egun berriarenzain.Hutsune handi bat dut, falta inportantea benetan , baina nire bizitzare-kin orain bat-batean bukatzea izango litzateke errazena, edonork egin ahal-ko lukeena gehiago ez sufritzeko. Nik ordea ez dut halakorik egingo, nireazken hatsera arte orduak pasatzen ikusiko ditut, moteltasun osoz.Momentu hartara arte horrela pasako ditut egunak, ezer egin gabe, baka-rrik eta falta horrek barrutik suntsitzen nauelarik.

4. maila

Maider Gonzalez

93

Batzuetan pentsatu oi dut nolako elkarrizketak izango dituzten biztanle-ek neure pertsonari buruz. Batzuek edo gehiengoek agian, herriko erotzatizango naute. Besteek segur aski ez diote inongo garrantzirik emango etaegongo ez banengo bezala jokatzen dute egunero, baina egia esan asun-to hau ez zait askorik inporta.

Zaharkiturik sentitzen naiz egunak pasa ala, epez kanpo banengo beza-la, katarro huts batek ni akaba baneza bezala. Bakardadean murgildurikinongo irtenbiderik gabe, heriotzara zuzen-zuzen.

Goiza zen, zehazkiago zazpiak joak ziren duela pare bat minutu.Egunederra zen benetan, aurreko gauean kaleko obretan zebiltzan makinenzaratekin alderatuz, kontraesanean. Hodei izpirik ez zen sumatzen etazerua urdin argi perfektu batez zegoen apaindurik, egiaz egun paregabea.Gutxi balitz zuhaitzetako txoritxo guztiak kantari zebiltzan, haien arteanberba leunak trukatzen eta egia esan, sinfonia atsegin horiek entzuteakedonoren iratzartzea alai zezakeen.

- Egun on, maitea! Ondo lo egin al izan duzu? – galdetu zidan emazteak.

- Bai laztana lasai egon, nahikoa lo egin dut eta bizpahiru aldiz baino eznaiz esnatu.

- Albiste ona dela esan daiteke.. – egin zuen barre berak.

- Bai, esan daiteke, bai! Beno gaur presa handia dut, gosaldu eta segi-tuan abiatuko naiz lanera, afaltzean hitz egingo dugu. Gero arte laztana.

- Bai gero arte ! Eta ez zaitez berriz ere hain berandu etorri faborez!

- Bai aita, gero panpinetan jolastuko gara eta!-azaldu zen zirrara handizZuriñe, neure alaba txikia.

- Badakizu han egon beharra dudala, egonkor iraun dezan, Eider. Bainazu lasai panpinatxo, gero jolastuko dugu eta elkar, ongi Zuriñe?

- Bale.

- Ongi da, baina gutxienez afaltzera heldu zaitez!- bukatu zuen emazteak.

Autoa hartu ondoren, eguneroko ibilaldi turistikoa egiteari ekin nion,hiriaz aparte bizi baikinen. Zuhaixkaz inguratutako errepide deserosoetanmurgildu eta ordu erdi barru bertan nintzen, ohi bezala. Eraikinean sartuostean neure bulegoan sartu nintzen, paperak prestatzeko asmoz.

- Kaixo, Asier! Zer moduz datorkizu gaur eguna?- agurtu ninduen idaz-kariak.

94

- Egun on, ba egia esan besteen antzeko samarra. Ez dugu aste haue-tan aurrerapenik txikiena ere egin eta honek pinta txarra hartzen dugune honetatik aurrera, zoritxarrez.

- Beno ba, eraman ezazu ahal duzun hobekien eta ez zaitez kontuarekinerotzen hasi , mesedez eskatzen dizut! Badakit eta nolako burugogo-rra zaren!- beti bera hain ardurati.

- Lasai egon, ez naiz erotuko eta ! Gero ikusiko dugu elkar, orain bilerabatera joan beharra dut eta.

Mahai gainean aski ordenaturik aurkitzen zen karpeta berde deigarriahartu nuen, eta ospitaleko azken solairuan aurkitzen zen bileretarako gela-rantz abiatu nintzen, abiadan, jada berandu nenbilelako. Zuzendariak bere-hala hasi zuen bilera ni iritsi bezain pronto.

- Taldekideok, hilabeteak daramatzagu arazo berberari milaka bira ema-nez eta ahal genuen guztia eta gehiago egin dugu irtenbide on batemateko. Teknika berri eraginkorrak erabili nahi izan ditugu inongoemaitzarik gabe eta jada gastuak izugarri handiak ari dira bilakatzen.Mezu bat jaso dut familiaren partez, hau jasanezina dela haientzat etaegoerak menperatzen eta zapuzten ari dituela esan didate.

- Baina agian aurki dezakegu irtenbidea egunotan!- bota zuen amorruzbertako mediku gazte batek.

- Behar bada, baina badakizue senideek dutela azken hitza kontu haue-tan eta hala erabaki dute azkenean. Bere erabakia errespetatu beha-rrean gaude.Besterik gabe, bilera amaitutzat eman dezakegu hemen-dik aurrera, egun ona izan. Bihar goizean ekingo diogu eskaerari.

Zuzendariak hala amaitutzat eman zuen bilera. Guztion aurpegiak filma-tze modukoak ziren momentu hartantxe, hilabeteak generamatzan horre-tan lanean eta nire ustez gehienok mirariren bat espero genuen edozeinmomentutan, desioz.

Egun hura arraro amaitu zen benetan, neure ahalegin guztiek ezertarakobalio izan ez zutela sentitzen nuen momenturo eta guztiz ahul aurkitzen nin-tzen. Mantala nekez eskegi nuen neure bulegoko pertxeroan eta inor agurtugabe itzuli nintzen etxerantz, baina ohiko bidea hautatu ordez, dezente luzea-go batetik joatea erabaki nuen ideia eta sentimendu bakoitza zuzen klasifika-tu eta ordenatzeko. Banekien atetik sartzeko momentutik bertatik emazteazerbait jazo zelaz ohartuko zela, aski konturatu gainera eta ezergatik ez nuennahi bera ‘PAÑO DE LAGRIMAS’ gazteleraz esaten den antzera tratatu,nahikoa zuen lehengo asteetan neure kexu eta amorrazioak jasanda.

95

Hortaz, mugikorra hartu eta mezua utzi nion

‘Eider maitea, badakit hitz eman nizula gaur garaiz itzuliko nintzela,baina lan handia dugu gaur ere eta berandu iritsiko naiz etxera, eznazazu itxaron faborez. Orain arte.’

Erdigunera jo eta zerbait afaltzera geratu nintzen taberna ezezagun bate-an, pare bat kopa hartu eta goizeko lehen orduetan heldu nintzen azkenikauzora eta ordu batzuek lo egiteko aukera izan nuen, nekea ezin jasanik.

Inoiz baino goizago lanera abiatuta, pazienteari begirada bat botatzea otuzitzaidan, berrogeita hamar urte inguru zeuzkan. Ospitalera duela pare bat hila-bete ekarria zuten, gaixotasun mental bat zuelarik.Bere mundu imaginarioetanbarrena pasatzen du egun osoa, izugarrizko istorioetan murgildurik.Sarritanahots ozenez ekiten dio bere barne pentsamenduak askatzeari.

Herrixka txiki batean dago dirudienez, paisai guztiz menditsu batetan,bakarrik.Hutsune bat duela esaten du maiz, zerbaiten falta, eta horregatikdagoela goibel ezinegon horrekin. Zoritxarrez ez du inoiz aitortu zer denfalta zaion hori, baina barnetik birrinduta dagoela dirudi. Bestetik, senide-ak faltan botatzen dituela dio, horregatik saiatu ginen familia gelan sartueta berari pixkanaka goxo hitz egiten, baina teknika hori erabili dugun orohorrek zeharo aztoratu du eta gauzak are gehiago korapilatu.

Ordua iristear zegoen, laster familia iritsi eta gaixoa aparatuetatik itzalibeharko genuen.

Momentura arte lasaitzeko premia heldu zitzaidan eta kafetxo baten bilaabiatu nintzen, horrek gainera esna mantentzen lagunduko ninduelarik.Bidetik bueltan topatu nituen senideak, bere emazte eta alaba ziruditenak,horrek neure familia gogorarazi zidan, ni gaixoa izango banintz bezala,oraindik posible bazen, egoera are gehiago gogortu zuen neure begienaurrean.

Aulki batzuetan esertzeko keinua egin eta gelara sartu nintzen esku dar-daratiaz atea irekitzen nuen bitartean.

Hari hurbildu nintzaion pixkanaka eta ahal nuen lasaien, urduritu ezzedin.

Botoia sakatzera nindoala mar-marka hasi zen bere besaulkian.

- Mmmmmm…loturik nago….hemen…..lotuta…..

- Lasai-.xuxurlatu nion belarrira malkoak isurtzen hasten zitzaizkidanmomentuan- orain libre izango zara, libre betiko..

4. maila

Amaia Etxeberria

96

Sentimenduak eta galderak

Ametsak bizi garen errealitatetik urruntzen gaitu

gure mundura garraiatzen. mundu batera, non, bakoitzak bere nortasunaduen bere izaera, izana. Esnatzerakoan errealitatea berriz ... ona edo txarra?

Mundu batetik atera beste batean sartzeko.Noiz aurkituko dut nire mundua?Sentitutakoa ez dakit definitzen, ezta zer sentitzen dudan azaltzen.Nire munduaren bila...

galduta edo bakarrik?

Askatasunaren zain, zure ondoan hegan egiteko esperoan

zu galdu gabe, inoiz, zure ondoan hegan.Gailur altuenetik mundua galdurik, zeruaz inguraturik eta haize boladak sentituz, hegalak irekiz guztia sentitzen.Kolore bizien isla eginez, ortzadarra sortzen. mundu guztian zehar hegan, askatasunean.

Askatasunean edo norbaitekin?

HIGER LURMUTURRATIK SALTO EGIÑEZ, LIBRE IZATEKO.ARRANOA BEZALA HEGAN HAZIZ, UR ERTZA JARRAITUZ.

97

ITSASOAN GALDURIK, NIRE PENTSAMENDUETAN GALDURIK,ITSASOAN MURGILDURIK, GALDUTA.ZER EGIN BEHAR DUDAN JAKIN EZINIK,ITSASOAN GALDURIK.KORRONTEAK ERAMATEN NAUEN LEKURA, UTZIKO DUT ERAMA-TEN. BAKARRIK, MAREAK IGOARAZIKO DITUTNIRE MALKOEZ EURIA SORTUKO DUT,INORK JAKIN GABE.

NEGARREZ EDO,

ZURE ZAIN EGON NAIZ,

ETA ORAIN EZ DAKIT ZER SENTITZEN DUDAN,

GEHIEGI ITXOITEN EGON OTE NAIZ?

BETIRAKO ONDOAN, BETI LAGUN

ETA BAKARDADEAN ZERBAIT GEHIAGO,

ZURE BEGIEI BEGIRATZEAN

ZURE ARIMA ESKEINTZEN DIDAZULA USTE DUT ,

NIK BEZALA.

TARTEAN EZIN INOR JARRI,

GURE MAITASUNA AURRENA.

AURRERA, ITXOIN GABE?

JAKIN BEHARREKOA JAKIN GABE, NIRE BIDEA JARRAITZEN DUT,

BIDEAN ITSU,

INOR GABE BIDEA ARGI DIEZADAN,

JARRAITZEN DUT BAKARRIK,

OINEZ.

ORAIN, BAKARDADEA ETA GERO?

EZ DUT BILATZEN IZAR EDERRENA,

EZTA DISTIRATSUENA ERE,

98

LAINOETAN IZKUTATZEN DEN IZAR ARGIENA BAIZIK.

BETI BIDEA ARGITUKO DIDANA,

BERE ARIMA NIRE BAKARDADE UNETAN JARRAITUKO DUENA.

GUZTIEN IZARRA?

MALKO BATEN ATZETIK,

BESTE BAT,

ETA BESTE BAT,

MALKO BAKOITZEKO,

IZAR BAT,

IZAR BAKOITZEKO,

SENTIMENDU BAT,

SENTIMENDU BAKOITZEKO,

EGOERA BAT ETA EGOERA HORIEN ZAIN EDO EZ

BETI EGONGO DIRA

HAIEK ZURE ZAIN.

EGOEREN ATZETIK,

BETI SENTIMENDUAK

99

CANZONE TRISTEHIGER

PROSA,A KATEGORIA

(1922)

PRIMO TEMPO

—Signor Angelo Polo!

Berrogeita hamar urte inguruko emakumea zen karrika erdian oihuka arizena, eta ez inork ere ez entzuteko moduan, hain zuzen ere. Eskuak alda-ken gainean pausaturik, gizena, garaia, bilo beltza buru atzeko motots mar-dulean bilduta, pikaroena ere izutuko zuen haren begirada hiratuak. Berehaserreak, alabaina, morroi bakarra ikusten zuen zorionez; izan ere, gaztebeltzaran bat baitzetorren bi neskatila politekin solas alaian. Emakumea,mantala zuria soinean, atarian bere zain ikustean, haren ezpainek irrifarbihurria marraztu zuten, apaltasun osoz agurtu aitzin:

—Aspaldiko partez, signora Rossini. Pozten nau zu berriro ikusteak.Egun zoragarria gaurkoa, ez duzu uste?

—Utzi xaboia besterentzat, bizizale herabegabe halakoak!, enekin ezbaitu deusetarako balio. Lau! Lau hilabete, eta bakar bat gutiago ere ez,desagerturik, eta alokairua ordaindu gabe bistan dena! Jakin daiteke nonarraioa ibili zaren, ala oraingoan ere ez duzu azalpen ziztrin bat ere emate-ko asmorik? Mamma mia, eta bizkitartean ni bizitzekoa halamoduz atera-

Ikasle ohia

Josu Narbarte

2009ko Urruzuno lehiaketaren irabazlea.

100

tzen... lotsa behar zenuke. Eta, gainera, orain bat-batean azaltzen zara dai-tekeenik kopeta handienarekin, zer eta badaezpadako izeneko bi... bi kas-karinez lagundurik! Madonna!

Angelok ez zuen zirkinik egin signoraren erretolika gupidagabeak iraunartean. Guztiz alderantziz, zuzenean beha zegokion ezpainetan irrifarradantzatuz, eta aldi berean argi erakutsiz zeinen guti axola zitzaion maizte-rraren haserrea.

—Zinez sentitzen dut, madonna, baina halabeharra izan da hain denbo-ra luzez hiritik kanpo izan nauena, ez ene nahia. Gustora kontatuko nizkizu-ke orain ene gorabehera eta abentura interesgarri guztiak, baina… ez zai-tut aspertu nahi. Buruan duzuna dirua baldin bada, berriz, hurrengo hileanbikoitza... ez, hirukoitza ordainduko dizut. Badakit ez duela azken hilotako...larrialdiak konpontzeko balio izanen —eta hau esatean ezin izan zuen irrisarkastikoa saihetsi—, baina gutinaz larruzko txamarra bat, edo beste zer-bait erosten ahalko duzu. Enekin datozen bi signorina xarmant hauen izenonari dagokionez, ez iezaiozu otoi buelta gehiagorik eman buruari, nihaurkerranen baitizut argi eta garbi: putak dira, eta nirekin datoz. Zera... Gildaeta Magdalena, signora adeitsu hau Ursula Rossini duzue, etxekoandrea.Olagarroa inork ez bezala prestatzen daki. Tira bada, neskatila eder hauen‘badaezpadako’ izenari buruzko zalantzak argiturik, eta ez baldin baduzudeus gehiagorik, etxekoandre, scusa... barnera goaz, akiturik bainago izanere... Egun ona izan, Ursula —baina oraingoan ahantzi egin zuen ‘signoraRossini’ deitzea, nonbait.

Rossini andreak etxean sartzen ikusi zuen. Gero, burua astinduz, pare-ko eraikinerantz bideratu zen, bere etxebizitzarantz.

—Sinesgaitzena zure izena Angelo izatea da, golfo. Un vero angelo!,bai, alafede! Mamma mia, egungo gazteak. Ezin ukatu, hala eta guztiz ere,berezkoa duela nornahi liluratzeko gaitasun hori...

* * *

Angelo ohantzean etzan zen, biluzik. Hasperen egin zuen, leihotik egu-neko azken eguzki izpiak hiriko teilatu gainetan alfer herrestan ikustenzituen artean. Urrunean, Hadrianen mausoleoa ikusten zen gainerako erai-kinen gainetik harro.

—Sant’Angeloren gaztelua —murmurikatu zuen, bere aldameneanGildaren adatsa laztanduz. Patxadaz, pipa tabakoz betetzeari ekin zion—.

101

Nik abizena dut faltan, ordea. Angelorena soilik balitz, ez nintzake ni kexu —eta irri garratza atera zitzaion zintzurrean goiti—. Baina ez nintzen duke iza-teko jaio. Betiko kontua, batzuek hainbeste eta besteok batere ez.

»Erromara natorren bakoitzean berdin harritzen nau. Hain zaharra izana-gatik ere hain bizia. Ikusi duzu Ursula. Egunen batean, esnatu eta bereburua errietan nori egin gabe kausituko balu, seko erotuko litzateke ziur.Hain bizia da Erroma, bai, baina handia eta ohoragarria aldi berean.

»Baina utz ditzagun alde batera ene kabala erromantikoak; badugugauza garrantzitsuagorik orain egiteko. Lehenik eta behin, zure entrega.Zuek biona, zehatzago esateko.

—Entrega? —neskaren begiradak harridura zerakusan. Angelok pipariputz egin zion ihardespena eman baino lehen.

—Bistan dena, cara. Nik sinatu kontratuan ez zen zuek GenoatikErromara ekartzea baizik. Afera garrantzitsuak ditut orain buruan, gainera,eta ezin izanen nuke zuetaz kezkatu, nahi izanda ere. Gizon bakartia naiz,kar, kar, kar...

»Jantzi beraz. Croce zain izanen dugu Santa Barbaran. Emakume onada... apur bat pitzatua, ezin uka, baina ongi zainduko zaitu. Nik harensemea ezagutu nuen, mutil fina inongo zalantzarik gabe, baina ama berabaino txoriburuagoa... Sarri garbitu zuten alabaina, negozio arriskutsuegi-tan sartzen diren bihotz onegiko gizarajo gehienak bezala, eta orain Crocegaixoak ez du Piazza Vitoriako zapatadendan lan egitea besterik, ala puta.Gogorra da bizitza, bai, badakit topikoa dela, baina halaxe da...

»Baina non da Magdalena? Erraiozu bere gauzak jasotzeko. Berandugabiltza, eta Crocek ez du bere denbora galtzea maite.

Croce irrifar gozoko andre xiumurra zen. Santa Barbarako ostatu bate-ko mahai aitzinean eserita topatu zuten haien aiduru, ostalerarekin blagan.Begia kliskatuz agurtu zituen.

—Ez da izango? Angelo caro! —indarrez besarkatu zuen. Zutik jartzean,begibistan gelditu zen bere tipitasuna—. Bizirik baina! Noiztik...? Ene,gazte, alditik aldira ziratsago ikusten zaitut!

Angelok irri egin zuen hortz artean, kapela kendu eta mahai inguruaneseri bitartean, Croceren parean.

—Buona sera, Croce. Pozgarria da zu berriz ikustea, eta oraingoan bai,zinez diot.

102

—Pirata horrek! Ma, contami... non ibili zara denbora honetan guztian?Sarri, kontatu dena! Guztia jakin nahi dut.

Oraingoan algara lotsagabea atera zen Angeloren zintzurretik.

—Ulertzazu, xehetasun guztiak ez dizkizudala kontatzen aha... Sekretuprofesionala, badakizu. Erranen dizut, nolanahi ere, jende bitxia eta anitzleku, biziki interesgarriak, ezagutu ditudala... Marseilla, eta Padua etaVenezia. Diru mordoxka ere lortu dut, zorionez. Zertan ibili naizen eta nore-kin, gorde egingo dut.

—Ongi eginda, gainera! —emakumeak, begia berriz ere kliskatuz—. Eznuen zugan halako interesik hartu izanen beti inguratzen zaituen misteriohori gabe...

—Afera garrantzitsuagoei loturik —gazteak lehenbait lehen finitu nahizuen bere eginbeharra—, eta zuk dendarako laguntzaile bat behar zenuelaesan zenidanez... hemen dituzu bi ragazza eder hauek. Genoan ezagutunituen, zera... ostatu batean zerbitzari —begirada esanguratsua zuzenduzien, isilik egon zitezen aditzera emanez, nahiz eta argi izan dena ongi kal-kulaturiko antzerki-tramitea baizik ez zela.

Croce, bizkitartean, luze egon zen pentsakor eta isili, berari so, eta geroburua astindu zuen hortz artean irri eginez.

—Banengoen ba ni ez zintzaizkidala besterik gabe, bisita hutsean etorri-ko. Ez zara inoiz aldatuko, angelo mio. Benetan uste duzu ni bezalako atsomaltzur bati gezurra esan eta ziria sartzea lortuko duzula? Kar, kar, kar!Tolesgabea... Zure mundu horretan sarturik bizi zara, mundu zabala korri-tuz ezinezko ametsen baten gibeletik, eta ahaztu egiten zaizu denok ezdugula zu bezalakoak izatearen zortea. Bihotz zabalegia, zure buruaz bainokezkatzen az baldin bazara ere.

Angelok ez zuen zirkinik egin; huraxe zen, hain zuzen ere, atsoarenganeragin nahi zuen erantzuna. Gora begiratu zuen, zertaz ari zitzaizkion ezbaleki bezala.

—Nostalgico, sognatore; ma non troppo. Sono giovane, è tutto... —ihar-detsi zuen gero irrifarrez, begirada eskuetara jaitsita.

Andreak bi neskei erreparatu zien orduan.

—Zuk —esan zion eztiki haietako gazteenari—. Nola duzu izena, cara?—Gilda, signora.—Gilda... genoarra?

103

Burua astindu zuen.

—Florentziakoa.—Fiorentina! Eta zenbat urte duzu?—Hamazazpi, signora.

Emakumearen bisaia ilundu egin zen, errukia eta hiraren artean.Angelori zuzendu zitzaion:

—Ongi da, gazte. Ez dakit zertan aritu zaren, ezta bi neskato hauek non-dik atera dituzun ere... Hala ere, lepoa jokatuko nuke egoera kaskarretikateratzen lagundu diezula, ez da hala?, eta bejondeizula, baina... ziur izanote naiteke bi hauek etxean harturik?

»Bestalde, argia izan zara nigana jotzean, ongi baitakizu ez nagoela ukoegiteko egoeran... Ene adineko emakume batek ezin du bakarrik bizi.Zapatarigintza astunegia da dagoenekoz enetzat; eta airetik ezin bizi.Beraz...

»Baina bietan gazteena baizik ezin dut hartu, dendak ez baitu gehiago-rako ematen. Dena den, zu ere etor zaitezke gaurkoz —gaineratu zuenMagdalenari begira—. Ikusiko dugu zer kokapen topa dezakegun zuretzat.Eta Jainkoak lagun gaitzala.

Angelo ostatutik ateratzera zihoanean, atsoak besotik heldu eta, musuematen zion aldian, xuxurla larria utzi zuen bere belarrian.

—Argi ibili, Angelo, caro. Dantza deabruan sartua zaren susmoa dut; ezezazu estropuz egin.

(STACCATO)

TEMPO DI VALZER

Angelok kolpe basa jo zuen mahai gainean.

—Erranen didak zer dakien atsoak?

Bere aitzinean, Arno Cornarok ufa egin zuen, keinu batez ahotsa apalzezan erregutuz.

—Jaitsi botza! Hemen inguruan jendea bizi duk, konturatu ez baldinbahaiz ere. Eta lasai hadi, bai? Erran diat: sorgin zahar horrek biziki maitedit mihia dantzatzea; ez denean hostia milikatzen, berriketan... baina ezzakik deus ere, hago ziur. Nola jakinen zian, ba?

104

Angelo, jaikirik, tinko beha gelditu zitzaion. Arnoren bisaiak keinu hor-matua itzuli zion. Erromatar beltzaranen artean berehala erakartzen zuenArnok arreta; denek galdetzen zioten euren buruari zer arraiotan ari otezen iparraldeko mutil kozkor hura, lanbide ezagunik gabe hirian bueltaka,izan ere ez baitzuen, buru horail eta bizkar zabal haiekin, benetako erroma-tarren antzarik; eta hala nabaritzen zen bere izaera isil eta lasaian ere.

Hala ere, gazteak nornahiri zuzentzen zion irrifar ahalgetua bistan, gutxikpentsatuko zuten afera ilunetan nahasirik ibili zitekeenik, eta ez horretara-ko arrazoirik ez zutelako, pentsatzen zuen Angelok ironiaz. Orain, kandela-ren argi eskasaren gainean, haren begi berdeak dirdira hotzaz dardaratzenziren; hura zen ia gelako mugimendu bakarra.

Arnok berak hautsi zuen isiltasuna. Begitartea lasaitu eta aulkia atzerabotaz, giharrak luzatu zituen, lagunari bera bidaiari zebilen artean hirianagitua kontatzeari ekin baino lehen.

—Gure lagun Benito harroturik ibili duk azken aldian.

—Ez da izango! —trufatu zen Angelo keinu lizun batekin.

—Badakik, agintea erdiesteko ahaleginetan zabilek, eta paparra atera-tzen dik oilarren gisan, erregearen arreta bereganatzeko... Ez gaitik maitebistan dena, gorriegiak haren gusturako, kar, kar, kar...

—Harrapa ezak hori! Nork eta berak erran behar halakorik, ala puta.

»Bada ni iparraldean izan nauk Gennarok agindu ‘afera’ bat garbi-tzen...Giroa nahasirik zabilek han goian: Genoan egunero aditzen ditukborrokaren baten inguruko zurrumurruak, eta Turinen gazte bat hil ziatenorain hiru egun.

—...eta Venezian?

Angelo algara batean hasi zen.

—Hago lasai. Hire Venezia maitea kontu guztiotatik aski apart mantenduduk. Fascioetan sarturiko bizpahiru gazte hortzak zorrozten, eta kitto; gai-nerakoan, denek deus ere agituko ez balitz bezala egiten ditek. Hire etxe-an izan ninduan, hain xuxen ere; Clara haurdun zagok berriro.

Ihardespen sarkastiko honen ondotik isiltasuna nagusitu zen berriro,Arno zer esan jakin gabe gelditu baitzen, etxekoak gogoan. Angelo leihoirekira hurbildu zen, laguna bere oroitzapenekin bakarrik uztearren. Ilargirikere ageri ez den gau beltz itogarri horietako bat zen, eta ez zebilen berazaire apurrik ere. Leihotik begira, han-hemenka argiztaturiko leiho bakan

105

batzuez gain, deus guti ikus zezakeen, apenas alde zaharreko monumen-tuen argiak urrunean.

Baina Angelok maite zituen Erroma eta urteen zamaren azpian makurtu-riko bere gauak, aire esatatiko epel hartara elkitzea eta momentu horretanbeste inork ikusiko ez zituen gauzak ikustea. Kalekantoian katu beltzarenantzera ibiltzea, aske eta isil. Eta toki gutxi aurki daiteke horretarakoErroma bezain erakargarririk, non kausitzen ahal baita istorio hilezkorrenbat harri bakoitzaren azpian...

Sforzando. Forte subito.

—Zer arraioa?

Mugimendu bat iluntasunean, txinparta bat eta danbateko lehor bat.Segundu erdiz, Angelok ez zuen jakin zer ari zen gertatzen; bere bizkarre-an Arnoren oihua aditu zuenean, berriz, kolpean ulertu zuen dena, eta,Crocek ohartarazi bezala, dantza mutu haren erritmoa bat-batean bizkortuzen. Atzera bueltarik gabe.

Tiroa kaletik etorri zen, Angeloren belarri ondotik xistuka pasaz; gazteakbi aldiz pentsatu gabe egin zuen jauzi leihotik kanpora, lurrean kolpe batezerorita. Eskuin aldean norbait korrika nabaritu eta gibeletik joan zitzaion.Ez zitzaion asko kostatu haren parera iritsi eta zangotraba batez lurrerabotatzea.

—Sasikumea! Koldarra, emak aurpegia bederen!

Mugimendu bortitz batez altxatzera bortxatu zuenean, hamasei urte ereizango ez zituen mutiko izutu baten begiak topatu zituen. Eskuan pistolazatxikien, harekin zer egin ez baleki bezala (noski, ez baitzekien zer egitenari zen harekin, pentsatu zuen Angelok berehala). Paparrean berriz, fascio-en ikurra. Angelok madarikazioa bota zuen.

—Merda! Ume ergela... nork igorri hau? Erran!

Baina mutikoa, dardara batean, ez zen hotsik ateratzeko gai. Amorruaketa inpotentziak janda, Angelok garrasi egin zuen. Mutikoari sabelaldeanostikada basa jo eta, han utzirik, Arnoren etxera itzuli zen lasterka. Atarianaurkitu zuen, aurpegia erabat zurbil, sorbalda gaina zapi bate estutuz.Balak besoan jo zuen antza, eta odola galdu eta galdu ari zen. Hurbiltzenikustean, korrika etorri zitzaion.

—Angelo, Angelo!

—Ala puta, Arno, hator... ibiltzeko gai haiz?

106

—Bai... Bai. Zer egin behar diagu orain?

Beste aldera begiratu zuen agunari heldu eta oinez hasten zirelarik. Ezzen Arnori hala aitortzeko kuraia izan, baina ez zuen ideia izpirik ere.

TEMPO FINALE

Trastevere auzuneko etxe polit batean zeuden; itxura lasaia eta garbiazuen inguru osoak, eta inork ere ez zuen pentsatuko deus interesgarririkgerta zitekeenik pareta haien gibelean.

Gela handia zen, paretak liburuz jositako apalategiek estaltzen dituztenhorietakoa. Mahaiaren inguruan lau pertsona zeuden, besaulki erosoetaneserita. Angeloren ezkerrean eta parean ezagutzen ez zituen Alderdikogizon bat eta emakume bat zeuden, zurrun eta isilik, laugarren gizonarenhitzei adi. Gennaro adineko gizon lodia zen, betaurrekoak jantzita eta puruhandi bat erretzen azken hilabeteetako gertakarien berri ematen ari zena.

—Egoera okerrera doa. Atorra beltzak Livornon, Trenton, Parman etaGenoan sartu dira, bortizkeria handiz. Genoan Alderdiko hainbat agintarihil dituzte azken egunotan. Angelo bertan izan da.

Angelok baietz egin zuen buruaz.

—Gainera —gehitu zuen—, Mussolini Erroman indarrez sartzeko asmotandela jakin dut. Zergatik ez duten deus ere egiten, ez dakit, baina ziur naizerregea eta gobernua jakinaren gainean daudela. Bart, gainera, mutikobatek tiro egin dit Salario inguruan, Cornaroren etxean. Arno zauriturikdago.

Beste hiruak isilik gelditu ziren. Haien begiek ikara gordina, larria zera-kusaten. Jakina, Angelok hobe zuen gogoratu izan balu Alderdiko kidegarrantzitsuekin ari zela, intelektualekin alegia. Erraz izutzen zen jendea.

—Nork?

Angelok irri egin zuen.

—Zalantzarik, ala? Fascioek, bistan dena. Mutikoa harrapatu dut.Paparrean zeraman alderdiaren ikurra, denek ikusteko moduan...

—Eta zergatik ez diguzu ekarri?

—Aske utzi dut —eta, espero bezala, haien bisaiak haserrez piztu ziren.Antza, eurek askoz hobe egingo zuten—. Ume bat besterik ez zen, eta unehartan lan aski nuen Arnori laguntzearekin. Lehena beti da lehena, baita ni

107

bezalako bihozgabe batentzat ere... Sentitzen dut, beharbada gehiagoespero zenuten nigandik —gehitu zuen, sarkasmoz.

Azkenean, zaharrak arrazoia eman zion keinu batez, eta beste biak ezziren kontrakoa esaten ausartu.

—Non dago orain? —galdegin zion Gennarok, autoritate-doinua erakus-teko ahalegin negargarri batean. Ala puta, pentsatu zuen Angelok, hainzaila ote zen zetorrenerako prestatzen hastea?

—Ongi zainduta. Croceren etxean utzi dut, zauria garbi diezaion.

—Ados —agureak baiezkoa egin zuen buruaz—. Ez gara horretaz soberakezkatuko beraz. Orain Gobernuarekiko zer jarrera hartu erabaki behargenuke...

—Perfetto —arrapostu zuen Angelok, jaikiaz batera—, ez duzue enebeharrik gehiago izanen orduan. Banoa. Aski izan dut honezkero.

Eta inongo erantzunik itxaron gabe alde egin zuen higuina sortzen zionetxe hartatik.

Eguna Tiber inguruan bueltaka eman zuen, denbora pasan. Arnok eginohi zuen bezala. Ez zuen Forura hurbiltzeko adorerik izan, ez baitzuen usteErroma bezalako hirian bizitzea merezi zuenik. Ez berak ez inork, egiaesan; ez ziren garai bateko handitasunari eusteko gai izan, eta zentzurikgabeko borroka traketsetan galduak ziren, ibaiaren alde batean AlderdiKomunistako intelektualek hurrengo urratsa zein izanen zen erabaki arte-an, beste aldean aski zutelarik, alokairua hilero kobratuz, hurrengo hilerakezkarik gabe heltzearekin.

Horregatik ez ziren orain harri andana bat besterik garai batean mun-duaren erdigune izanikoa.

Ibaiaren gaineko barandan bermaturik, Angelok esku bat nabaritu zuenbere sorbaldan pausatzen. Bira eman eta Gilda, Genoatik ekarritako nes-katila ikusi zuen, izu aurpegiz berari so. Bazirudien orain ez zekiela zeresan edo zer egin. Bere ondoan Arno zegoen, besoa zapi zuriz lotuta; zur-bil zegoen oraindik ere, baina erdi-irrifar batez agurtu zuen.

—Ez genekian non hintzen —esan zion—, eta ni ez nengoan etxe hartansorgin zahar horren eleketa etengabea luzaroago pairatzeko prest...

—Gennaro ikustera joan nauk.

—Eta?

108

—Betikoa —ihardetsi zion Angelok ufaka—, eta fitsik ere ez, biak gauzabera.

—Hori ez duk berria.

—Bazakiat, Arno, bazakiat, baina... Ezin diat saihetsi, deus ere ez egitehonek barrutik jaten naik. Hain zaila ote duk zerbait... edozer, baina zerbaitegitea? Bestenaz Genoan agitua agituko duk Erroman ere, eta sinets ieza-dak, ez zuan gozoa izan.

—Ni ere han nintzen —Gildaren ahotsa ezin zen aditu abantzu—.Ikaragarria izan zen. Basa. Urde horiek... urde horiek etxean sartu zitzaizki-gun.

—Aski da —eten zuen Angelok—. Utz dezagun gaia. Aski izan dut dagoe-neko.

Croceren etxera bidean, merkatariz betetako enparantzetan eta karrike-tan etxekoandreei erreparatu zien leihoetan, karrikaren ertz batetik besterakalapita itzela sortuz oihuka kalakan, behean haurrak xixtuan pasatzenziren bitartean oinezkoen artetik. Angelok bere patrikak atxiki zituen, bada-ezpada ere.

Eta, bizitasun haren aurrean, ezin izan zuen pentsamendu bat ezkutatu;eta, izan ere, hiriak bere izaerari eutsi baldin bazion ia hiru mila urtez, agianez zen hain larria izango orain zetorkiena. Beste urrats bat besterik ez gur-pil amaigabe batean. Eta, ondoren, berriz argituko zen eguna. Betikogisan. Erromaren madarikazioa izanen zen apika; ez zen hari ihes egiterik.

Ez zegoen zer egiterik, beraz.

Cuentos de terror

111

ADIOS

Eran las doce de la noche y yo no me podía dormir. Era ya el tercer díaque llevábamos en aquel maldito hostal porque el coche estaba averiadoy no podíamos regresar. Yo pensaba que había sido mala idea ir de acam-pada para celebrar mi dieciocho cumpleaños; prefería un tarta, una fiestanormal. Pero mis amigas se empeñaron en ir de acampada para celebrar-lo y, al final, no sirvió de nada, porque acabamos en un hostal de las afue-ras de Francia con el coche hecho pedazos, y lloviendo y todas en unahabitación encerradas porque no teníamos otra cosa que hacer.

Al lado mío dormía Susana y como ya estaba por el tercer sueño, deci-dí no despertarla para que me hiciera compañía, así que fui a la habitaciónde al lado para busca a Patricia que, seguramente, estaría despierta. Asífue, estaba viendo la televisión con Sara cuando entré en el cuarto. Meuní a ellas y estuvimos viendo la tele hasta las dos de la madrugada, por-que, de repente, no sé exactamente lo que ocurrió, que la televisión seapagó.

- Habrá sido un cortocircuito o eso –dijo Sara ya medio dormida.

- Yo ya me duermo, que tengo sueño.

- Anda, Sara, no te duermas ahora que tenemos que arreglar la tele, ycomo el hostelero vea que no funciona, a lo mejor nos hace pagarla, ysolo te digo que a mí no me queda casi un euro –le dijo Patricia, dán-dole palmadas para que no cerrara los ojos.

4. maila E

Haizea Olaizola

112

- Venga, vamos al piso de arriba que creo que está ahí la antena –dije yo.

Primero fuimos al piso de abajo porque teníamos algo de hambre yqueríamos picar algo. El piso de abajo estaba completamente oscuro,como el resto del hostal, y como no teníamos ni linterna ni velas no tuvi-mos más remedio que andar a oscuras como pudiésemos. De repente,empezamos a escuchar unas risas que venían del comedor y nos acerca-mos allí para ver qué ocurría. Cuando nos asomamos al comedor, nohabía nadie. Patricia y yo fuimos a por la comida y Sara se quedó espe-rándonos en el comedor porque le daba pereza ir hasta la cocina, peropara cuando fuimos a por ella, no estaba.

- ¡Será asquerosa! ¡Se ha ido a dormir y nos ha dejado solas! –dijoPatricia.

- Ya verás mañana cuando la pille…

- Tendrá morro la tía…Bueno, Patri, vamos arriba que tengo sueño ySusana estará sola.

Subimos mirando cuál era el problema, pero Patricia me decía que nohabía problema alguno, que la televisión podía funcionar tranquilamente.Así que fuimos las dos otra vez a las habitaciones. Cuando me separé dPatricia y entré en mi habitación, vi a Susana dormida, y yo también memetí a la cama, pues ya estaba agotada. No sabía si era que el cansancioo que, desde mi cama, no se oía a Susana respirar, aún así, no le hicemucho caso y procuré cerrar los ojos. Pero no me dio tiempo a eso por-que Patricio entró en mi cuarto gritando, e histérica me dijo:

- ¡Sara no está en el cuarto, no está!

- ¿Has mirado en la habitación de Lorea, de Aitziber, Leire y de lasAnes?

- ¡Que no está ninguna! ¡Sólo estamos Susana, tú y yo!

- ¿Susana? ¡Despierta, que estas no están! ¿Cómo puedes pensarahora en dormir? En serio, ¡despierta!

Susana no abría los ojos.

- Susana, tía, si estás bromeando no hace gracia, que yo ya tengo bas-tante miedo para que tú estés así.

- Patri, que no respira…

- ¡Joder!

113

- Tengo miedo. Vamos de aquí, quiero irme a casa de verdad.

- Ya, y yo. Pero, ¿las demás? Hay que buscarlas ¡y teneos que llamar alhospital para que lleven a Susana!

Intenté llamar al hospital pero no había cobertura en el móvil, y yo nome dejaba hacer llamadas de emergencia. No pudimos hacer nada.Salimos de mi cuarto y nos dispusimos a buscar a las demás. Los pasillosdel hostal seguían oscuros y no veíamos nada.

Entramos en la habitación más grande que habíamos solicitado, dondedormían las dos Anes, Aitziber, Lorea y Leire. No había nadie. Decidimosregistrar toda la habitación hasta que de repente Patricia soltó un gritoahogado y se quedó de piedra. Ella estaba buscando en el armario paraver si alguna se había escondido ahí. Pero en vez de eso se encontró conuna mano humana, con los dedos muy finos y largos, que por ese aspec-to se deducía que dicha mano era de Aitziber; y Lugo estaban las cabezasde Leire y de Lorea, que colgaban de los percheros, también estaba partedel pelo rizado de Sara y un buen mechón del pelo de una de las Anes.Seguimos mirando hasta el encontrar el cadáver de la otra Ane, debajo dela cama. Patricia y yo no sabíamos qué hacer.

- Patri, quiero irme de aquí.

- Tienes razón, si no queremos acabar así tenemos que irnos, ya man-daremos una ambulancia después de salir de aquí. Nos abrigamos lomáximo posible y cogimos algo de dinero y los móviles. Fuimos alcomedor a por algo de comida para el camino, porque sin coche ten-dríamos un largo trayecto hasta el pueblo más cercano. Cogimosalgo de comer y fuimos a la entrada para marcharnos de una vez portodas.

La puerta estaba atascada y no podíamos salir. Lo mismo pasaba conlas ventanas.

- Estamos encerradas –dijo Patricia, que ya estaba pálida y no aguan-taba ni un minuto más aquella pesadilla.

De repente vi cómo un especie de sombra deambulaba por las escale-ras, ya creía que me había vuelto oca o algo así, pero Patricia también laveía.

Después de haberme fijado bien, pensé que sería el hostelero. Perodespués me fijé que detrás del mostrador había un cadáver desangrado,que era él.

114

- Vale, muy bonito, ¿ahora nos vienen con fantasmas? –dijo Patriciahistérica- ¡Quiero salir de aquí!

- No podéis, vais a morir todas –decía una especie de eco, que, a lavez, era como una voz seca y ronca- Estáis malditos desde queentrasteis en este edificio. Vuestras cabezas serán cortadas, vuestrasmanos arrancadas y el resto del cuerpo se irá deshaciendo a medidaque os pongáis más nerviosas…Y la siguiente ya está empezando anotar que las tripas le arden.

Giré la cabeza y vi a Patricia retorciéndose en el suelo y viendo cómo lesalía sangre por todas partes, y lo peor de todo, es que yo no podía hacernada, y que la siguiente iba a ser yo.

No recuerdo bien qué ocurrió después, porque sinceramente, desper-té en un campo con la hierba húmeda. La cabeza me daba vueltas. Noestaban mis amigas, ninguna de ellas. No sabía dónde me encontraba.Tenía miedo. No sabía si lo que había vivido era cierto.

Al poco tiempo, recibí la noticia de que todas mis amigas habían muer-to en aquel hostal, y como yo era la única superviviente, estuve durantedos meses yendo a juicios. Yo les contaba la verdad una y otra vez, lo quehabía visto, lo que había vivido. Pero ellos no me creían ni una sola pala-bra.

Escribo esta carta contando mi versión, porque es la única manera deque esta histora real salga a la luz. Estoy en un manicomio desde hacedos años, y todavía veo a Patricia en suelo sangrando, y a Susana en lacama, las partes del cuerpo de las demás amigas. Y todavía siguen sincreerme.

Aún me pregunto por qué estoy viva, me pregunto por qué mis amigassí y yo no, ¿querían que sufriese? Pues ya lo han conseguido, pero ya noaguanto más. Reencontrarme con ellas será lo mejor, porque lo que quie-ro hacer desde hace ya mucho, volver a verlas y vivir esos momentos denuevo. Dejar esta vida atrás y morir, morir de una vez por todas.

Adiós.

115

Aquel día comprendíque lo nuestro era imposible

Aquel día comprendí que lo nuestro era imposible. Hacía tiempo que lopresentía, pero no terminaba de aceptarlo. La información que me llegabadesde todos los frentes iba en la misma dirección, que no, que no, que aque-llo no funcionaría, que no serviría, que nunca llegaría muy lejos; todo esodebería haberme convencido, pero no, yo erre que erre, seguía pensandoque tarde o temprano terminaría por funcionar, que era imposible que aque-llo fracasase, que escaparía, no tenía ningún sentido pensar en lo contrario.

Me levante con un resacón impresionante, me dolía la cabeza, tenía laboca seca y sensación de que me iba a morir, por su puesto no recorda-ba nada de lo que había hecho la noche anterior, salvo que había bebidoy mucho. Después de darle vueltas recordé que había quedado a cenarcon mi jefe, perdón con mi jefa, para hablar de problemas laborales, asíque mientras duro la primera parte de la cena la conversación me resultoaburrida, pero me tenía que mantener atento y solícito.

Para compensar el aburrimiento mortal que me invadía comencé abeber, primero a tragos cortos, para terminar dándole grandes tragos ami vaso, las botellas de vino caían una detrás de otra. Me puse alegre y yacon los cubatas: borracho; según aumentaba mi borrachera la cosa seponía entretenida, o por lo menos así me lo pareció; al día siguiente, aun-que no tenía nada claro en que consistió aquel entretenimiento, ni porsupuesto era capaz de acordarme de nada.

4. maila E

Leire Elkano

116

Mi jefa era una mujer atractiva, de mediana edad, me sacaría unos diezaños, casada y con hijos, que no se andaba por las ramas y que iba siem-pre al grano, tan directa que a veces resultaba desagradable. Llevaba tra-bajando con ella desde el inicio, unos diez años, jamás habíamos tenidoun mal roce o una discusión por pequeña que fuese, así que la mala famaque tenía yo no la veía por ninguna parte. Pensaba que incluso entreambos había una cierta intimidad, laboral.

Una vez que resolvimos nuestros problemas laborales, recuerdo vaga-mente, dado que estaba entrando en estado de embriaguez, que comen-zó a interesarse por mi vida privada, en una situación normal me habríasentido incómodo y había cortado la conversación de raíz, pero como miestado no era normal acepte la situación sin protestar entrando en eljuego de forma natural. Mi mente se comenzó a preocuparse cuando seme pasó la resaca y seguía sin recordar en que había consistido nuestraconversación.

Mi vida diaria no era muy fácil, en pocas palabras, llevaba una doblevida, pero hasta la noche anterior jamás me había emborrachado hastaperder el control. Para casi todo el mundo llevado una vida moderada ysin grandes excesos, y nadie jamás había sospechado que pudiese hacernada fuera de lo normal. No se porque esa noche me disparé, quizásharto de la situación en la que estaba hizo que me relajase y tuvieseganas de confesarle a alguien mi situación, y quien mejor que mi jefa conla que llevaba diez años trabajando. Pasé el día intentando recuperarmede la resaca y olvidándome de si habría hablado demasiado.

Cuando a la mañana siguiente entré en el despacho tenía una nota de mijefa pidiéndome que fuese a verla. De nuevo se me aparecía la noche de lacena, empecé a sudar pensando en si me habría ido de la lengua, el que medespidiesen era lo de menos, tenía las espaldas más que cubiertas.

Bastante seca, lo que no era muy raro en ella, me encargó que le resol-viese unos problemas y de la cena no dijo absolutamente nada, así queme tranquilicé.

Poco antes de terminar me volvió a llamar, para saber si le había resuel-to lo que me pidió, le dije que sí, y entonces me lo pregunto, ¿Por qué?No hacía falta aclarar más su cara lo decía todo. Se me cayó el mundoencima. No es que hubiese hablado demasiado, es que lo había largadotodo, absolutamente todo, jamás pensé que pudiese ser tan imbécil.

Me puse pálido, me entraron ganas de morirme, de esconderme, deenterrarme bajo 50 metros de tierra, pero aquello no serviría de nada,

117

había metido la pata yo solito y yo solito tenía que resolverlo. Salí precipi-tadamente de su despacho y directamente me fui a la calle, no sabía aque santo encomendarme, vagué durante toda la noche, no podía acudira mi otro trabajo porque sabía de antemano la respuesta y la solución queme iban a dar, así que para que molestarme, además no quería pensar,me hacía daño, temía enfrentarme a la realidad.

Al amanecer, cansado de deambular sin rumbo y sin quererlo me fuiacercando a mi casa, sabía que no debía hacerlo, no había acudido a lacita esa noche, no me llamaban siempre, pero cuando ocurría tenía quepresentarme, sin que pudiese eludirlo bajo ningún concepto.

Como no lo había hecho, ya habrían saltado todas las alarmas, meestarían buscando por todas partes y como es obvio habrían mandado aalguien, que me estaría esperando cómodamente tumbado en el sofá demi casa.

Así que se impuso la cordura, cuando estaba a pocas manzanas cam-bié de dirección y me aleje. ¿Donde ir? No tenía ropa, poco dinero suelto,aunque en este mundo de tarjetas eso no representaba un gran proble-ma; era obvio que la única solución era un hotel, aunque no me gustabamucho.

Me inscribí con nombre falso, pedí la cena, mal cene y a intentar nopensar. Mal dormí, me levanté, me duche y a la calle. A mi trabajo cotidia-no tampoco podía ir, estaba atrapado en un callejón sin salida pero nopodía continuar así eternamente.

Llamé a la oficina, la normal, la jefa había preguntado por mi, que la lla-mase urgentemente si me localizaban, dije que si, que la llamaría, que hoyno podía ir y colgué.

Pase el día igual que había pasado la noche anterior, andando sinrumbo por la ciudad. Tendría que tomar la decisión tarde o temprano,decisión que ya sabía de antemano cual sería. No se porque me seguíaresistiendo, sentía un enorme aprecio por mi jefa, eran diez años juntos,pero nada más, no estaba enamorado, ni sentía ningún tipo de atracciónpor ella, y a pesar de eso no podía. En cualquier otra circunstancia habríahecho lo que tenía que hacer sin ningún problema, pero en está ocasiónno podía. Serían los diez años juntos, aunque ya no sabía a que atenerme.

Al anochecer se me volvió a plantear el que hacer, no podía volver a otrohotel, además lo más probable es que estuviesen todos controlados, así quemás que harto me decidí a ir a ver a mi jefe, y esta vez si era mi jefe.

118

Me estaban esperando, y de muy mal humor. No tenía muy claro comosalir del atolladero en el que me había metido, había estado veinticuatrohoras desaparecido y este tipo de cosas no las entendían muy bien.Empecé a hablar: mi aprecio por mi jefa, los diez años junto a ella, el queera una mujer felizmente casada y con hijos, la noche de la cena, la con-versación laboral, mi aburrimiento, las botellas de vino que caían una trasotra, mi borrachera y por último lo que no quería contar, que lo había vomi-tado, y no precisamente la cena, todo.

La cara de pasmo de los que me rodeaban eran inenarrables. Me dieronla solución, que no difería gran cosa de lo que yo ya sabía y además medijeron que no lo demorase demasiado o tendría que ampliar el círculo.

Salí casi de madrugada.

En casa me afeite, duche, cambié de ropa, desayuné algo y me tumbéen el sofá hasta la hora de ir a mi trabajo, el normal.

Me estaba esperando, mi jefa, me miró de forma fría y despreciativa,pero tampoco eso era extraño después de lo que le había contado, loextraño habría sido lo contrario.

Me dijo que estaba despedido, que en administración me estabanhaciendo el finiquito, y en cuanto estuviese desapareciese de su vista,para siempre y que diese gracias pues no pensaba llegar más lejos.

Entonces reaccioné. Atontado como había estado por mi incapacidad deaplicar la solución más lógica e intentando pensar que se podía resolver deotra forma, lo que era engañarme a mi mismo, había que resolverlo antes deque acudiese a quien yo más temía. De pronto todo el tiempo perdido se mevino encima, como era posible que hubiese sido tan lento y tan ingenuo.

Baje despacio a administración y me senté a esperar que terminaran mifiniquito, los compañeros de diez años de trabajo me miraban, pero sinatreverse a preguntarme nada. Si mi cara reflejaba lo que pasaba en miinterior no debía ser muy agradable.

Mientras esperaba, comprendí que lo nuestro era imposible, que ya notenía ninguna solución elegante y que no la había tenido nunca. Firme elfiniquito y salí a los ascensores, cogí el primero que llego, me baje cincoplantas más abajo y cambié de ascensor, mientras bajaba y subía pensa-ba a toda velocidad, tenía que actuar rápido. Llegue a la planta noble,entre en el despacho de mi jefa y la pegue un tiro. Un solo tiro, en la cabe-za y con silenciador. A pesar del silenciador una cabeza se asomó por lapuerta del despacho contiguo, era la secretaria.

119

Un segundo tiro, también a la cabeza y también con silenciador.

La secretaria desapareció violentamente.

Cerré la puerta con tranquilidad.

Tomé el ascensor y salí a la calle.

Me senté en una terraza de bar, no muy lejos de mi antiguo trabajo, elnormal, pedí un café y me puse a pensar y a deprimirme, las sirenas de lasambulancias y los coches de la policía pronto atronaron la calle, pero nome importó ni preocupó demasiado, mi vida había empeorado de golpe.

Mis dos trabajos, el normal y el otro, habían desaparecido, gracias a miestupidez y lo mejor es que no me había ayudado nadie, yo solo me loshabía cargado de un plumazo.

Era evidente que el ser un asesino a sueldo bien considerado y mejorpagado había pasado, al igual que mi jefa y mi trabajo normal, a mejorvida.

La gente para la que trabajaba pronto comenzarían a buscarme, paraquitarme de en medio naturalmente, sabía demasiado y si la policía mecazaba habría más de un muerto por infarto.

Por supuesto al apartamento tampoco podía volver.

Media hora después estaba en el aeropuerto y unas cuantas más tardeen un paraíso fiscal donde tenía depositados mis ahorros.

Aquel día comprendí que lo nuestro era imposible. Hacía tiempo que lopresentía, pero no terminaba de aceptarlo. La información que me llegabadesde todos los frentes iba en la misma dirección, que no, que no, queaquello no funcionaría, que no serviría, que nunca llegaría muy lejos; todoeso debería haberme convencido, pero no, yo erre que erre, seguía pen-sando que tarde o temprano terminaría por funcionar, que era imposibleque aquello fracasase, que escaparía, no tenía ningún sentido pensar enlo contrario.

Aquel día el asesino a sueldo mandado por la organización para elimi-narme no me dio opción ni a incorporarme en la cama.

Un solo tiro, en la cabeza y con silenciador.

120

¡Cuidado con lo que deseas¡

Estaba en mi habitación a las tantas de la madrugada, no podía dor-mir, sentía que algo muy espeluznante había pasado. Cuando me estabaquedando dormida, me sonó el móvil, en ese mismo instante me dio unapunzada el corazón, sentí como si me partiera en mil pedazos. Teníarazón, no me sentía así en vano, era la madre de mi novio, me dijo que élhabía muerto en un accidente de coche. Salté de la cama, y empecé allorar como nunca lo había hecho antes. Cogí un abrigo, las zapatillasdeportivas y fui rápidamente al hospital. Él estaba allí en una camillablanca, rodeado de familiares, amigos y médicos. Estaba desesperada,no me creía lo que había pasado, no me podía creer que él nunca mevolvería a besar, nunca volvería a reír con él y que nunca más me podríaabrazar.

Me senté en el suelo de aquella habitación blanca y muy fria, me fuiacercando poco a poco a su lado. Estaba lleno de moratones, golpes ysangre, intenté ser fuerte pero no pude, deseé que me llevara con el,deseé morir allí mismo junto a él, estuve horas y horas sentada a su lado,solo lo miraba y deseaba morir.

Al día siguiente vino mi madre a buscarme al hospital, yo seguía allíparada sin moverme y mirando fijamente a mi novio muerto. Cuando lle-gué a casa, me encerré en mi habitación y me puse a llorar, no comí nicené, no tenía hambre, sólo sueño de tanto llorar, no me dí ni cuentapero me dormí, y estuve soñando con mi propia muerte.

Naiara Moreno

121

Después de una semana, volví a ir al instituto. Mis amigas y mis profe-sores me tenían lástima. Al llegar a casa me senté en la mesa de estudioe inconscientemente por sí sola mi mano empezó a escribir en un papel;me daba miedo leerla, pero bajé la vista para poder leer aquella nota:“DESEO MORIR Y SEGUIR A MI AMOR A DONDE SEA”.

No me lo pude creer, mi mano había escrito esa nota, no quería morir,es verdad que en el hospital lo deseé, pero no quería. Cuando quisedarme cuenta, mi cuerpo actuaba por voluntad propia, cogió un bolígrafoy empezó a ponérmelo encima de mis venas, empecé a clavarme el bolí-grafo y suavemente a desgarrar mi muñeca, no podía chillar, quería pedirayuda, quería escapar de mí misma, pero intentarlo fue en vano, lo únicoque recuerdo antes de morir, es ver una imagen borrosa de mi noviosugetando mi muñeca y cerrandome los ojos.

Cenizas de Ángel

122

EL velo maldito

Mi familia y yo nos mudamos a una casa que se situaba en un extremode una aldea vieja y humilde. Alex mi hermano pequeño tenia nueve añosy yo me llamo June y tengo doce años. Alex estaba entusiasmado conaquella casa tan grande y vieja. Mi madre nos dijo que saliéramos delcoche y ella abrió la puerta de la casa con un chirriar que zumbaba losoídos. Entramos en la casa y estaba todo lleno de polvo y bichos asque-rosos que correteaban por todos los rincones. Subimos a nuestros dor-mitorios. Alex entro en el suyo y yo en el mío. Los dormitorios estaban alfinal del corredor. Deshice mi maleta y me tumbé en la cama. Mi cuartoera mas pequeño que el de Alex, pero, el mío era mas bonito por que teníavistas al jardín, tenía muchos cajones para guardar mis cosas, etc.

Fui al cuarto de Alex y le invite que viniese conmigo a explorar la casa,pero, no me contestó entonces abrí la puerta y vi que no estaba allí, se mehabía adelantado y fui a por él. Subí al desván y gire un poco la cabeza yvi una extraña sombra en la ventana. Mis piernas temblaban de miedo y diun paso mas hacia delante pero no podía. Quería preguntarle quien erapero se me anudaba la lengua. La sombra se movió. Estaba aterrorizadano podía ni gritar. La sombra me miró sospechando y dijo.

-¿Quién eres?-

En ese instante reconocí que se trataba de Alex mi hermano. Me sentíaliviada. Fui a preguntarle que hacia el allí y me dijo que quería explorar lacasa. Le di la razón por que yo también había subido para eso. Nos sen-

Beñat Larruquert

123

tamos junto en la ventana y Alex me sonrió con confianza y me dijo:

- ¡Mira eso!-

Miraba hacia un extremo de la cortina que tapaba la ventana. En él,estaban bordados unos nombres de mujer. Le mire a mi hermano intere-sada y le pregunte si sabia lo que significaban. No me contestó, estabamirando fijamente a los nombres bordados en la fina tela de la cortina,finalmente, alzo la vista y me dijo:

- Puede que se trate de algún vestido de boda o algo así y los nom-bres tendrán algo que ver con la misma-

Nos fuimos a la cama. La noche era suave y tranquila, no corría el vien-to, pero como me costaba dormirme. Me levanté y me asomé por la ven-tana, miré hacia el desván, y me pareció que algo se movía en él y sinesperar subí arriba a ver, que pasaba. Cuando llegue encendí la luz y nohabía nadie, lo que se movía era... ¡la cortina! .Me apresuré para ver si laventana estaba bien cerrada y para mi sorpresa estaba cerrada. Bajecorriendo al cuarto de mis padres. Les explique lo que pasaba y no mecreyeron. Subí a decirle a mi hermano y el, con un mínimo de confianzame creyó. Subimos a verlo juntos y mi hermano me dio una palmada en elhombro y bajo a dormir. En ese instante mire hacia la cortina y no semovía. Me acerque y no se que era pero algo había cambiado. Examineatentamente toda la cortina y cuando llegue al extremo que estaban escri-tos los nombres había otro nombre mas: June. Me asuste al ver mi nom-bre, mi corazón estaba latiendo a cien por hora y al final me desmaye.

Al despertar estaba en mi cama. Lentamente, puse las piernas en elsuelo y me levanté. No paraba de pensar en los nombres de la cortina deldesván. Fui al cuarto de mi hermano y no se encontraba allí, bajé a laentrada y no había nadie, subí a mirar en el cuarto de mis padres perotampoco había nadie, bajé otra vez al vestíbulo. Me senté en el suelo ypensé en algún lugar que no había mirado...de repente me salto una idea¡el desván! no me alegró mucho la idea. Pero no había otra forma quesubir para encontrar a mi familia.

Subí asustada y abrí la puerta. No había nadie, la cortina estaba quie-ta. Me apresuré a ver los nombres pero todavía permanecía allí el mío. Apesar de que el miedo me bloqueaba, conseguí arrancar la cortina decuajo. Desearía volver al pasado y no haberlo hecho. Pero, no había posi-bilidad de hacerlo. La cortina empezó a moverse sola. Estaba dando vuel-tas sobre mí y de repente se poso sobre mi cabeza. Grite de horror. Loshilos de la cortina se estaban entrelazando con mis pelos. Empecé a pen-

sar en lo que dijo mi hermano, las bodas... Lo que se posó sobre mi cabe-za no era una cortina, era un velo de novia. Los hilos llegaron a controlarmi mente. Mi cuerpo estaba gobernado por... ¡el velo maldito!.Intenté des-hacerme de él pero no había forma. El velo me condujo a la ventana, seabrió sola, pero cuando iba a caerme se engancho en un extremo de laventana. Sentí un fuerte tirón y un dolor terrible. Finalmente el velo cayó alsuelo en el momento en que mi cuerpo estaba apunto de caerse.Recupere el sentido justo a tiempo de poder agarrarme y no caer al vacío.Por la ventana entró una brisa de aire que levantó el velo y lo puso denuevo en su lugar. Miré a los nombres y habían desaparecido peromucho me temía que iban a aparecer otra vez.

Bajé al vestíbulo y en ese momento se abrió la puerta. Era mi familia.Les conté lo sucedido, ellos me explicaron porqué habían tenido que salirapresuradamente y mi madre se disculpó ante mi y mi hermano y nos dijoque teníamos que irnos de la casa. Nos alegramos mucho. Cuando está-bamos alejándonos de la vieja casa miré hacia la ventana. No había vien-to, pero, el velo seguía moviéndose a la espera de nuevos inquilinos...

124

Cartas de amor

127

La caja de mi corazón

Estos son los objetos más importantes de mi vida, los nuestros, parasiempre y por siempre:

. Este fue el lazo que me puso en mi paquete de regalo de nuestro pri-mer aniversario.

. El caramelo más rico del mundo. Me lo dio él cuando discutimos.

. ¡La estrella de la suerte! Me dijo que si lo tocaba cuando pasara unaestrella fugaz, todos mis deseos se cumplirían.

. Nuestro primer beso. Cada vez que me acuerdo de él, mis pupilas sedilatan.

. Nuestra canción favorita. Cada vez que la oíamos nos poníamos a bailar,a gritar y a cantar.

. Y… buen, qué podría decir de él si son cosas buenas. Pero ya no está.Desearía haberle acompañado en ese coche aquel día, pero no fue así.Pero quiero que mi corazón siempre sea suyo, y que sin él no puedovivir.

Pero la vida sigue y por eso te entrego a ti esta caja de mi corazón,para que me ayudes a olvidar el pasado y así poder vivir el presente.

Harmony

2. maila F

Maialen Etxazarreta Aparicio

128

San Valentín,día de los enamorados

El día de San Valentín es el día de los enamorados.

Me encanta este día para expresar mis sentimientos hacia ti.

Me enamoré nada más verte. Lo que me enamoró de ti fueron tus ojos, tucara, tu forma de ser y tus sentimientos.

Me encanta tu físico, al igual que tu voz, también me enamoré de tu incre-íble chispa.

Cuando te veo me ruborizo, en el estómago siento un cosquilleo y me tiem-blan las piernas, el corazón me late muy rápido y no puedo ni hablarte.

¿Esto es amor? ¿Estoy enamorada?

No sé, pero me gusta.

Pirasa

1. maila B

Oihane Beldarrain

129

24 de febrero de 1955

Querido Lucio:

Todavía recuerdo como si fuera ayer tu sombra desapareciendo por laparte vieja aquella mañana fría de invierno.

Dejabas atrás cinco hijos y una esposa que sentía que no te volvería aver nunca más.

Primeramente, te dieron por desaparecido, luego, por muerto.Después de velar tu cuerpo, nos enteramos que estabas en un campo deconcentración y posteriormente acabaste exiliado en París.

Los ideales nos costaron muy caro, lo que sentías por tu país fue másfuerte que tu familia y durante estos 18 años sin verte, he tenido que con-testar a muchas preguntas. ¿Cómo es el aita? ¿Dónde esta? ¿Cuándovolverá?

Todos están bien, con ganas de verte, sobre todo Karmentxu, que tienemuchas ganas de conocer y ver a su padre real y no a ese padre imagina-rio que se inventó en la infancia.

Esta carta no es de reproche, es de despedida ya que estoy enferma yno me quedan muchas fuerzas ni muchas lágrimas por derramar. Lospétalos de esta margarita ya se han desojado y ha perdido la esperanza,la fe, el amor y solo quiere estar en paz.

Te hemos querido, te queremos y te querremos siempre.

No te olvides

Juana Etxarri

4. maila

Aritz Olaizola

Ingelesa

132

“Our trip to Sroda“ 08- 09We are students of the fourth level English workshop and we have

been in Sroda (Poland) last March improving our English level. First, wedid a written work explaining our country to the Polish people. After that,we kept in contact online and finally we went to Poznan, the capital city ,where we spent a day.

There, we met friendly partners who helped us in our exchange inPoland. At first, it was difficult to communicate with them, but for the sec-ond day we had an excellent communication between both groups. Wevisited the most important places of the villages. We also assisted tosome other museums around the city and we went to some other townsnear Sroda. In our free time, we had exciting Polish nights, shopping,clubbing and eating typical Polish food.

After Easter, the Polish came to Irun in order to finish the exchange. Wehad an excellent week all together, except some rainy days. We showedand explained them our culture, and they had a good time.

The exchange has been a nice experience, and a good way to improveour English level. We hope we’ll repeat it !!!

4. maila DBH

Communication process: polish exchange

Omenaldia

134

Euskal kulturaren hiru erraldoieraman dizkigu haize hegoak

135