LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012) 09 16/02/12 09:51 Page 2 · Exposición Profesional los valores...
Transcript of LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012) 09 16/02/12 09:51 Page 2 · Exposición Profesional los valores...
Edita:Ministerio de Empleo y Seguridad SocialInstituto Nacional de Seguridad e Higieneen el Trabajo
Diseño de cubierta:José Miguel Cruz Gala. Servicio de Ediciones y Publicaciones - Madrid. INSHT sobre una idea originalde Francisco Periago
Composición:Lantarka, S.L.San Romualdo, 2628037 MADRID
Impresión:
NIPO: 272-12-013-9
ISBN: 978-84-7425-801-1
Depósito Legal:
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 2
Servicios Gráficos Kenaf, S.L.
M-8052-2012
PRESENTACIÓN
En este documento se recogen los Límites de Exposi-ción Profesional para Agentes Químicos en España,adoptados por el Instituto Nacional de Seguridad eHigiene en el Trabajo (INSHT) para el año 2012.
La constitución por el INSHT en 1995 de un grupo detrabajo sobre Valores Límite de Exposición Profesionalpermitió la publicación de un primer documento en1999, seguido por actualizaciones anuales para hacerfrente, a medio plazo, a la obligación que la Directiva98/24/CE imponía a los Estados miembros de establecerlímites de exposición profesional nacionales.
La transposición de esta Directiva al ordenamientojurídico español mediante el Real Decreto 374/2001, quederoga los límites de exposición del Reglamento de Acti-vidades Molestas, Insalubres, Nocivas y Peligrosas(RAMINP) y considera los publicados por el INSHTcomo los valores de referencia apropiados para los agen-tes químicos que carezcan de valores límite reglamenta-rios, constituye, de hecho, un mandato al Instituto paracontinuar con esta labor, actualizando periódicamentesus límites para mantenerlos adaptados al progreso cien-tífico y técnico.
Por su parte, la Comisión Nacional de Seguridad ySalud en el Trabajo aprobó, en julio de 1997, la creaciónde un grupo de trabajo para, entre otras cuestiones, “estu-diar los documentos que sobre valores límite y su aplica-ción en los lugares de trabajo elabore el INSHT”. Comoresultado de sus propuestas, la Comisión, en la reuniónplenaria celebrada el 16 de diciembre de 1998, acordóunánimemente recomendar:
1. Que se apliquen en los lugares de trabajo los lími-tes de exposición indicados en el documento del INSHT,titulado "Límites de exposición profesional para agentesquímicos en España" y que su aplicación se realice conlos criterios establecidos en dicho documento.
2. Que el INSHT publique y dé la mayor divulgaciónposible al citado documento indicando, en su preámbu-lo, la información favorable de esta Comisión respecto ala aplicación de la misma en los lugares de trabajo.
3. Que el INSHT revise anualmente dicho documen-to, comunique a la Comisión las ampliaciones o modifi- 3
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
12
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 3
caciones que considere necesario efectuar y, en caso deinformación favorable de ésta, las integre en la publica-ción a que se hace referencia en el apartado anterior.
En consecuencia, mediante la publicación de estedocumento, que ha sido aprobado por la ComisiónNacional de Seguridad y Salud en el Trabajo, el InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo cumplecon sus funciones en materia de estudio y divulgación, ala vez que atiende, con satisfacción, las recomendacionesde la Comisión.
Concepción Pascual LizanaDirectora del INSHT
4
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
12
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 4
Este Documento ha sido elaborado por un Grupode Trabajo constituido por el INSHT en 1995 para elestablecimiento de los Valores Límite de ExposiciónProfesional Españoles, compuesto por los siguientesmiembros:
AGUILAR BAILO, AmeliaInstituto Navarro de Salud Laboral (INSL). Gobiernode Navarra.
CAVALLÉ OLLER, NuriaCentro Nacional de Condiciones de Trabajo. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
GADEA CARRERA, EnriqueCentro Nacional de Condiciones de Trabajo. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
GÁLVEZ PÉREZ, VirginiaCentro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
GARCÍA-GUTIÉRREZ MUÑOZ, Mª JesúsInstituto Aragonés de Seguridad y Salud Laboral(ISSLA). Diputación General de Aragón.
GIL IGLESIAS, EduardoSSCC. Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT).
GOBERNA ORTIZ, RicardoConsejería de Economía, Hacienda y Empleo.DirecciónGeneral de Trabajo, Cooperativismo y EconomíaSocial. Generalitat Valenciana.
MAZARRASA MOWINCKEL, OlavInstituto Cántabro de Seguridad y Salud en el Trabajo.
MORENO HURTADO, José JoaquínDirección General de Seguridad y Salud Laboral.Consejería de Empleo. Junta de Andalucía.
5
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
12
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 5
POLLO VICENTE, Flor MaríaSSCC. Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en elTrabajo (INSHT).
PORCEL MUÑOZ, JuanCentro Nacional de Verificación de Maquinaria.Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
PRADO BURGUETE, CeliaInstituto de Seguridad y Salud Laboral de la Región de Murcia.
RAMS SÁNCHEZ-ESCRIBANO, PilarCentro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
SOUSA RODRÍGUEZ, Mª EncarnaciónCentro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
VÁZQUEZ GRUEIRO, José AntonioInstituto Vasco de Seguridad y Salud Laborales(OSALAN). Gobierno Vasco.
VIGUERA RUBIO, Juan ManuelCentro Nacional de Medios de Protección. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
COORDINADOR:TEJEDOR TRASPADERNE, José N.Centro Nacional de Nuevas Tecnologías. InstitutoNacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT).
6
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
12
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 6
Í N D I C E
1. INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2. OBJETIVO Y ÁMBITO DE APLICACIÓN . . 13
3. NOVEDADES DE ESTA EDICIÓN . . . . . . . 14
4. DEFINICIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174.1. Agente químico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174.2. Puesto de trabajo . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174.3. Zona de respiración. . . . . . . . . . . . . . . . . 174.4. Período de referencia . . . . . . . . . . . . . . . 174.5. Exposición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
4.5.1. Exposición diaria (ED) . . . . . . . . . 184.5.2. Exposición de corta
duración (EC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194.6. Indicador Biológico (IB) . . . . . . . . . . . . 19
5. VALORES LÍMITE AMBIENTALES (VLA) . . . . . . . . . . . . . . . . 215.1. Unidades de los Valores Límite
Ambientales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215.2. Tipos de Valores Límite Ambientales. . . 22
5.2.1. Valor Límite Ambiental-Exposición Diaria (VLA-ED®) . . . . . . . . . . . . 22
5.2.2. Valor Límite Ambiental-Exposición de Corta Duración (VLA-EC®). . . 23
5.3. Límites de Desviación (LD) . . . . . . . . . . 235.4. Efectos combinados de agentes
químicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235.5. Valoración de la exposición y valoración
del riesgo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245.5.1. Consideraciones sobre la valora-
ción de la exposición . . . . . . . . . . 245.5.2. Consideraciones sobre la valora-
ción del riesgo higiénico . . . . . . . 25
6. AGENTES QUÍMICOS SENSIBILIZANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
7. LISTA DE VALORES LÍMITE AMBIENTALES DE EXPOSICIÓN PROFESIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 7
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
12
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 7
8. AGENTES QUÍMICOS CANCERÍGENOSY MUTÁGENOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111
9. PROPUESTAS DE MODIFICACIÓN REFE-RIDAS A LOS VALORES LÍMITE AMBIEN-TALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
NOTAS A LAS TABLAS 1 A 3 . . . . . . . . . . 141
10. VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS (VLB®) . . 15110.1. Consideraciones generales . . . . . . . . . . 15110.2. Interpretación de los resultados de los
indicadores biológicos (IB). . . . . . . . . . 152
11. LISTA DE VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
12. PROPUESTAS DE MODIFICACIÓN REFE-RIDAS A LOS VALORES LÍMITE BIOLÓ-GICOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
NOTAS A LAS TABLAS 4 Y 5 . . . . . . . . . . 169
13. MÉTODOS DE TOMA DE MUESTRA Y ANÁLISIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
ANEXO A: ÍNDICE DE LOS AGENTES QUÍ-MICOS ORDENADOS POR SU Nº CAS . . . . 175
ANEXO B: FRASES H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
ANEXO C: BIBLIOGRAFÍA . . . . . . . . . . . . . . . 195
ANEXO D: INFORMACIÓN COMPLEMENTARIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Composición del grupo de trabajo de la ComisiónNacional de Seguridad y Salud en el Trabajo . . . 200
8
Lím
ites
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
par
a A
gen
tes
Qu
ímic
os e
n E
spañ
a 20
12
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 8
9
Ind
ice
de
Tab
las
ÍNDICE DE TABLAS
Tabla 1- Valores Límite Ambientales (VLA) ............ 31
Tabla 2- Lista de Cancerígenos y Mutágenos con Valor Límite asignado........................ 113
Tabla 3- Propuestas de modificación de los VLA ................................................. 132
Tabla 4- Valores Límite Biológicos (VLB®) ............ 155
Tabla 5- Propuestas de modificación de los VLB® ............................................... 167
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 9
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 10
11
Intr
odu
cció
n
1. INTRODUCCIÓN
Las disposiciones relativas a la evaluación de riesgosde la Ley 31/1995, de Prevención de Riesgos Laborales,y del Real Decreto 39/1997, por el que se aprueba elReglamento de los Servicios de Prevención, implican lautilización de valores límite de exposición para podervalorar los riesgos debidos a la exposición profesional aagentes químicos.
El Real Decreto 374/2001 sobre la protección de lasalud y la seguridad de los trabajadores contra los riesgosrelacionados con los agentes químicos durante el trabajoremite a los valores límite de exposición profesional paralos agentes químicos publicados por el INSHT comovalores de referencia para la evaluación y control de losriesgos originados por la exposición de los trabajadoresa agentes químicos.
Los conceptos y valores incluidos en este documentoson el resultado de una evaluación crítica de los valoreslímite de exposición profesional establecidos por lasentidades más relevantes y prestigiosas en la materia,teniendo en cuenta, fundamentalmente, la fiabilidad delos datos utilizados para el establecimiento de cada unode ellos y su fecha de actualización.
Este documento es revisado y actualizado anualmen-te para la adopción de los valores límite de exposiciónprofesional comunitarios (vinculantes e indicativos) opor las necesidades que planteen los cambios en los pro-cesos de producción y la introducción de nuevas sustan-cias, de los nuevos conocimientos técnicos y científicos,así como de la evolución del marco legal en el que seapliquen.
El Real Decreto 374/2001 traspone a la legislaciónespañola el deber establecido en la Directiva 98/24/CEdel Consejo para los estados miembros de la UniónEuropea de adoptar sus propios valores límite de exposi-ción profesional para aquellos agentes químicos que anivel comunitario tengan asignados valores límite deexposición profesional indicativos.
Con la incorporación a este documento de los agen-tes químicos incluidos en las “listas de valores límite deexposición profesional indicativos” de las sucesivas
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 11
Directivas de la Comisión, se consolida la transposiciónde dichas Directivas al ordenamiento jurídico-laboralespañol.
12
Intr
odu
cció
n
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 12
2. OBJETIVO Y ÁMBITO DE APLICACIÓN
Los Límites de Exposición Profesional son valoresde referencia para la evaluación y control de los riesgosinherentes a la exposición, principalmente por inhala-ción, a los agentes químicos presentes en los puestos detrabajo y, por lo tanto, para proteger la salud de los tra-bajadores.
No constituyen una barrera definida de separaciónentre situaciones seguras y peligrosas.
Los Límites de Exposición Profesional se establecenpara su aplicación en la práctica de la Higiene Industrialy no para otras aplicaciones. Así, por ejemplo, no debenutilizarse para la evaluación de la contaminaciónmedioambiental de una población, de la contaminacióndel agua o los alimentos, para la estimación de los índi-ces relativos de toxicidad de los agentes químicos ocomo prueba del origen, laboral o no, de una enfermedado estado físico existente.
En este documento se considerarán como Límites deExposición Profesional los valores límite ambientales(VLA), contemplándose además, como complementoindicador de la exposición, los Valores Límite Biológicos(VLB®).
13
Ob
jeti
vo y
ám
bit
o d
e ap
lica
ción
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 13
3. NOVEDADES DE ESTA EDICIÓN
• Debido a la modificación del reglamento de cla-sificación, envasado y etiquetado de sustancias ymezclas (Reglamento (CE) Nº 1272/2008), que apare-ce publicado en el Reglamento (CE) Nº 286/2011 seha modificado la clasificación de algunos compues-tos.
• Se ha incluido en las tablas el año de incorporacióno actualización del valor límite comenzando en el año2007.
Valores límites ambientales
• Se retira el VLA de los humos de soldadura, alhaberse quedado obsoleto el valor por la actualiza-ción del VLA de los componentes, y el VLA de la tri-fenilamina por insuficiencia de datos que lo justifi-quen.
De los VLA propuestos que aparecen en la Tabla 3 deldocumento correspondiente al año 2011 se han adoptado,e incluido en la Tabla 1, los siguientes:
• acetato de 2-etoxietilo• acetato de vinilo• ácido sulfúrico• acrilato de etilo• bisfenol A• cloruro de mercurio II• N,N-dimetilformamida• 2-etoxietanol• fenol• isocianato de metilo• mercurio elemental y compuestos inorgánicosdivalentes, como Hg• metil terc-butiléter• N-metil-2-pirrolidona• óxido de mercurio II• sulfuro de hidrogeno14
Nov
edad
es d
e es
ta e
dic
ión
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 14
15
Nov
edad
es d
e es
ta e
dic
ión
• Se han eliminado de la tabla 2 todos aquelloscompuestos cancerígenos que no tienen establecido unvalor límite. Para comprobar si un compuesto escancerígeno o mutágeno según el reglamento declasificación, envasado y etiquetado de sustancias ymezclas (Reglamento (CE) Nº 1272/2008) se puedeutilizar la base de datos infocarquim(http://infocarquim.insht.es:86/).
• En la Tabla 3, se proponen nuevos VLA para lossiguientes agentes químicos:
• algodón• cemento Portland• citral• dieldrin
• En la Tabla 3, se propone retirar el VLA por nodisponer de datos suficientes que justifiquen ese valor,para los siguientes agentes químicos:
• Tántalo• Óxido de Tántalo
Valores límites biológicos
• De los VLB® propuestos que aparecen en la Tabla5 del documento correspondiente al año 2011 se hanadoptado, e incluido en la Tabla 4, los siguientes:
• acetato de 2- metoxietilo • disulfuro de carbono• 2-metoxietanol • percloroetileno
• En la Tabla 5, se proponen nuevos VLB® para lossiguientes agentes químicos:
• acetato de 2-etoxietilo• 2-etoxietanol• fenol• mercurio elemental y compuestos inorgánicos • metilisobutilcetona• N-metil-2-pirrolidona
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 15
16
Nov
edad
es d
e es
ta e
dic
ión
En la Tabla 5, se propone retirar el VLB® por nodisponer de datos suficientes que justifiquen ese valor,para el 1,1,1- Tricloroetano.
Otros apartados y anexos
• Se han incluido las notas az y Hg.• Se ha modificado el anexo C: Bibliografía.• Se ha modificado el anexo D: informacióncomplementaria, para incluir la nueva aplicacióninformática del INSHT “Límites de exposiciónprofesional”.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 16
17
Def
inic
iion
es
4. DEFINICIONES
A los efectos de este documento son de aplicación lassiguientes definiciones:
4.1. Agente Químico
Todo elemento o compuesto químico, por sí solo omezclado, tal como se presenta en estado natural o esproducido, utilizado o vertido, incluido el vertido comoresiduo, en una actividad laboral, se haya elaborado o node modo intencional y se haya comercializado o no1.
4.2. Puesto de trabajo
Con este término se hace referencia tanto al conjuntode actividades que están encomendadas a un trabajadorconcre to como al espacio físico en que éste desarrolla sutrabajo.
4.3. Zona de respiración
El espacio alrededor de la cara del trabajador del queéste toma el aire que respira. Con fines técnicos, unadefinición más precisa es la siguiente: semiesfera de 0,3m de radio que se extiende por delante de la cara deltrabajador, cuyo centro se localiza en el punto medio delsegmento imaginario que une ambos oídos y cuya baseestá constituida por el plano que contiene dichosegmento, la parte más alta de la cabeza y la laringe2.
4.4. Período de referencia
Período especificado de tiempo, establecido para elvalor límite de un determinado agente químico. Elperíodo de referencia para el límite de larga duración es
1 Real Decreto 374/2001, de 6 de abril, sobre la protección de lasalud y seguridad de los trabajadores contra los riesgos relacionadoscon los agentes químicos durante el trabajo.
2 UNE-EN 1540. Atmósferas en el lugar de trabajo. Terminología
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 17
habitualmente de 8 horas, y para el límite de cortaduración, de 15 minutos3.
4.5. Exposición
Cuando este término se emplea sin calificativos hacesiempre referencia a la vía respiratoria, es decir, a laexposición por inhalación.
Se define como la presencia de un agente químico enel aire de la zona de respiración del trabajador.
Se cuantifica en términos de la concentración delagente obtenida de las mediciones de exposición,referida al mismo período de referencia que el utilizadopara el valor límite aplicable. En consecuencia, puedendefinirse dos tipos de exposición:
4.5.1. Exposición diaria (ED)
Es la concentración media del agente químico en la zonade respiración del trabajador medida, o calculada de formaponderada con respecto al tiempo, para la jornada laboralreal y referida a una jornada estándar de ocho horas diarias.
Referir la concentración media a dicha jornada estándarimplica considerar el conjunto de las distintas exposicionesdel trabajador a lo largo de la jornada real de trabajo, cadauna con su correspondiente duración, como equivalente auna única exposición uniforme de ocho horas.
Así pues, la ED puede calcularse matemáticamentepor la siguiente fórmula:
siendo:
ci la concentración i-ésimati el tiempo de exposición, en horas, asociado a cada
valor ci
18
Def
inic
ion
es
3 UNE-EN 689. Atmósferas en el lugar de trabajo. Directrices parala evaluación de la exposición por inhalación de agentes químicos parala comparación con los valores límite y estrategia de la medición.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 18
19
Def
inic
ion
es
Nota: A efectos del cálculo de la ED de cualquier jornada laboral, la
suma de los tiempos de exposición que se han de considerar en
el numerador de la fórmula anterior será igual a la duración real
de la jornada en cuestión, expresada en horas.
4.5.2. Exposición de corta duración (EC)
Es la concentración media del agente químico en lazona de respiración del trabajador, medida o calculadapara cualquier período de 15 minutos a lo largo de lajornada laboral, excepto para aquellos agentes químicospara los que se especifique un período de referenciainferior, en la lista de Valores Límite.
Lo habitual es determinar las EC de interés, esdecir, las del período o períodos de máximaexposición, tomando muestras de 15 minutos deduración en cada uno de ellos. De esta forma, lasconcentraciones muestrales obtenidas coincidirán conlas EC buscadas.
No obstante, si el método de medición empleado, porejemplo basado en un instrumento de lectura directa,proporciona varias concentraciones dentro de cadaperíodo de 15 minutos, la EC correspondiente secalculará aplicando la siguiente fórmula:
siendo:
ci la concentración i-ésima dentro de cada período de15 minutos.
ti el tiempo de exposición, en minutos, asociado acada valor ci.
Nota: La suma de los tiempos de exposición que se han de considerar
en la fórmula anterior será igual a 15 minutos.
4.6. Indicador Biológico (IB)
A efectos de lo contemplado en este documento seentiende por indicador biológico un parámetro apropiadoen un medio biológico del trabajador, que se mide en unmomento determinado, y está asociado, directa oindirectamente, con la exposición global, es decir, portodas las vías de entrada, a un agente químico.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 19
20
Def
inic
ion
es
Como medios biológicos se utilizan el aire exhalado,la orina, la sangre y otros. Según cuál sea el parámetro,el medio en que se mida y el momento de la toma demuestra, la medida puede indicar la intensidad de unaexposición reciente, la exposición promedio diaria o lacantidad total del agente acumulada en el organismo, esdecir, la carga corporal total.
En este documento se consideran dos tipos deindicadores biológicos:
– IB de dosis. Es un parámetro que mide laconcentración del agente químico o de alguno desus metabolitos en un medio biológico deltrabajador expuesto.
– IB de efecto. Es un parámetro que puede identificaralteraciones bioquímicas reversibles, inducidas demodo característico por el agente químico al queestá expuesto el trabajador.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 20
21
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (V
LA
)
5. VALORES LÍMITE AMBIENTALES (VLA)
Son valores de referencia para las concentraciones delos agentes químicos en el aire, y representan con -diciones a las cuales se cree, basándose en los cono -cimientos actuales, que la mayoría de los trabajadorespueden estar expuestos día tras día, durante toda su vidalaboral, sin sufrir efectos adversos para su salud.
Se habla de la mayoría y no de la totalidad puesto que,debido a la amplitud de las diferencias de respuesta exis-tentes entre los individuos, basadas tanto en factores gené-ticos como en hábitos de vida, un pequeño porcentaje detrabajadores podría experimentar molestias a concentra-ciones inferiores a los VLA, e incluso resultar afectadosmás gravemente, sea por empeoramiento de una condiciónprevia o desarrollando una patología laboral.
Los VLA se establecen teniendo en cuenta lainformación disponible, procedente de la analogía físico-química de los agentes químicos, de los estudios deexperimentación animal y humana, de los estudiosepidemiológicos y de la experiencia industrial.
Los VLA sirven exclusivamente para la evaluación yel control de los riesgos por inhalación de los agentesquímicos incluidos en la lista de valores. Cuando uno deestos agentes se puede absorber por vía cutánea, sea porla manipulación directa (sólido, líquido) del mismo, seaa través del contacto de los gases, vapores y nieblas conlas partes desprotegidas de la piel y cuya aportaciónpuede resultar significativa al contenido corporal totaldel trabajador, la medición de la concentración ambien-tal puede no ser suficiente para cuantificar la exposiciónglobal. En este caso los agentes aparecen señalados en lalista con la notación “vía dérmica”. Esta llamada advier-te, por una parte, de que la medición de la concentraciónambiental puede no ser suficiente para cuantificar laexposición global y, por otra, de la necesidad de adoptarmedidas para prevenir la absorción dérmica.
5.1. Unidades de los Valores Límite Ambientales
El valor límite para los gases y vapores se estableceoriginalmente en ml/m3 (ppm), valor independiente de
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 21
22
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (V
LA
)
4 UNE-EN 481. Atmósferas en los puestos de trabajo. Definiciónde las fracciones por el tamaño de las partículas para la medición deaerosoles.
las variables de temperatura y presión atmosférica,pudiendo también expresarse en mg/m3 para unatemperatura de 20ºC y una presión de 101,3 kPa, valorque depende de las citadas variables. La conversión deppm a mg/m3 se efectúa utilizando la siguiente ecuación:
siendo 24,04 el volumen molar en litros en talescondiciones estándar.
El valor límite para la materia particulada no fibrosase expresa en mg/m3 o submúltiplos y el de fibras, enfibras/m3 o fibras/cm3, en ambos casos para lascondiciones reales de temperatura y presión atmosfé - rica del puesto de trabajo. Esto significa que lasconcentraciones medidas en estas unidades, encualquiera de las condiciones de presión y temperatura,no requieren ninguna corrección para ser comparadascon los valores límite aplicables.
En ausencia de cualquier otra indicación los valoreslímite se refieren a la fracción inhalable 4.
5.2. Tipos de Valores Límite Ambientales
Se consideran las siguientes categorías de VLA:
5.2.1. Valor Límite Ambiental-Exposición Diaria(VLA-ED®)
Es el valor de referencia para la Exposición Diaria(ED), tal y como ésta ha sido definida en el apartado4.5.1. de este documento. De esta manera los VLA-ED®
representan condiciones a las cuales se cree, basándoseen los conocimientos actuales, que la mayoría de lostrabajadores pueden estar expuestos ocho horas diarias y40 horas semanales durante toda su vida laboral, sinsufrir efectos adversos para su salud.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 22
23
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (
VL
A)
5.2.2. Valor Límite Ambiental-Exposición de CortaDuración (VLA-EC®)
Es el valor de referencia para la Exposición de CortaDuración (EC), tal y como ésta se ha definido en elapartado 4.5.2. de este documento.
El VLA-EC® no debe ser superado por ninguna EC alo largo de la jornada laboral.
Para aquellos agentes químicos que tienen efectosagudos reconocidos pero cuyos principales efectostóxicos son de naturaleza crónica, el VLA-EC®
constituye un complemento del VLA-ED® y, por tanto,la exposición a estos agentes habrá de valorarse enrelación con ambos límites.
En cambio, a los agentes químicos de efectosprincipalmente agudos como, por ejemplo, los gasesirritantes, sólo se les asigna para su valoración un VLA-EC®.
5.3. Límites de Desviación (LD)
Pueden utilizarse para controlar las exposiciones porencima del VLA-ED®, dentro de una misma jornada detrabajo, de aquellos agentes químicos que lo tienenasignado. No son nunca límites independientes, sinocomplementarios de los VLA que se hayan establecidopara el agente en cuestión, y tienen un fundamentoestadístico.
Para los agentes químicos que tienen asignado VLA-ED® pero no VLA-EC®, se establece el producto de 3 xVLA-ED® como valor que no deberá superarse durantemás de 30 minutos en total a lo largo de la jornada detrabajo, no debiéndose sobrepasar en ningún momento elvalor 5 x VLA-ED®.
5.4. Efectos combinados de agentes químicos
Los VLA se establecen para agentes químicosespecíficos y no para las mezclas de éstos. Sin embargo,cuando están presentes en el ambiente varios agentes queejercen la misma acción sobre los mismos órganos osistemas, es su efecto combinado el que requiere unaconsideración preferente. Dicho efecto combinado debeser considerado como aditivo, salvo que se disponga deinformación que indique que los efectos son sinérgicos obien independientes.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 23
24
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (
VL
A)
De acuerdo con lo anterior, la comparación con losvalores límite ha de hacerse calculando
donde Ei representa las exposiciones a los distintosagentes presentes y VLAi, los valores límite respectivos.Si el resultado obtenido es mayor que la unidad, ha deentenderse que se ha superado el VLA para la mezcla encuestión.
El cálculo anterior es aplicable, tanto a lacomparación de ED con VLA-ED®, como a la de ECcon VLA-EC®.
5.5. Valoración de la exposición y valoración del riesgo
5.5.1. Consideraciones sobre la valoración de la ex -posición
En general, el VLA-ED® de cualquier agente químicono debe ser superado por la ED a dicho agente enninguna jornada laboral.
No obstante, en casos justificados cabe unavaloración de base semanal en lugar de diaria. Para queresulte aceptable el empleo de esta base semanal devaloración, es preciso que se cumplan las doscondiciones siguientes:
a) Que se trate de un agente químico de largo períodode inducción, es decir, capaz de producir efectosadversos para la salud sólo tras exposicionesrepetidas a lo largo de meses o años.
b) Que existan variaciones sistemáticas, esto es,derivadas de distintas situaciones de exposición,entre las ED de diferentes jornadas.
En tales casos, el parámetro de exposición que secompara con el VLA-ED® es la Exposición Semanal(ES), que se calcula de acuerdo con la siguiente fórmula:
Siendo EDi las exposiciones diarias correspon dientesa los sucesivos días de la semana de trabajo.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 24
25
Val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s (
VL
A)
Naturalmente, en todos los casos habrá de valorarsela situación, además, de acuerdo con las restantescategorías de los Límites de Exposición Profesional queresulten aplicables.
5.5.2. Consideraciones sobre la valoración del riesgohigiénico
La evaluación de la exposición a un agente químico,que comporta su medida y la comparación con el valorlímite, no es más que una parte, aunque sea meto -dológicamente muy importante, de la evaluación delriesgo asociado a esa exposición.
En efecto, la exposición ya valorada expresada, porejemplo, como un porcentaje del valor límite, sóloproporciona una estimación de la probabilidad (o, másexactamente, un juicio sobre ella) de sufrir el dañoespecífico que el agente en cuestión puede causar, peronada dice acerca de la gravedad de este daño. Y, sinembargo, como sabemos, es imprescindible tomar enconsideración este último aspecto para determinar lamagnitud del riesgo y consecuentemente su jerarquía ydeducir de ella la prioridad de su control.
Así pues, el esfuerzo que requiere la evaluación de laexposición, y, en particular, el diseño de la estrategia queha de asegurar la validez y precisión de su medida, nodebe hacer olvidar que, cuando se termina este procesocon todas la exposiciones en presencia, aún se ha deconsiderar la gravedad del efecto esperable de cadaagente antes de decidir el orden de importancia de lassituaciones de riesgo correspondientes.
Para resaltar esta necesidad, no siempre tenida encuenta, y facilitar su ejercicio, el INSHT decidió, ya enel documento de 2004, incluir las frases R asignadas acada agente en una columna nueva de las listas devalores límite. Con la entrada en vigor del reglamento declasificación, envasado y etiquetado de sustancias ymezclas (Reglamento (CE) Nº 1272/2008), se hasustituido esta columna de frases R por las frases Hcorrespondientes.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 25
26
Age
nte
s q
uím
icos
sen
sib
iliz
ante
s
6. AGENTES QUÍMICOS SENSIBILIZANTES
Son agentes químicos sensibilizantes las sustancias ypreparados que, por inhalación o penetración cutánea,puedan ocasionar una reacción de hipersensibilidad, deforma que una exposición posterior a esa sustancia o pre-parado dé lugar a efectos negativos característicos. Enlos lugares de trabajo las exposiciones a estos agentespueden producirse por las vías respiratoria, dérmica oconjuntiva, provocando reacciones en las propias vías deexposición. Inicialmente, la respuesta de las personas aun compuesto sensibilizante puede ser pequeña o noexistir. Sin embargo, después de que un individuo se hasensibilizado, la exposición siguiente puede producirrespuestas intensas incluso a muy bajas concentraciones.
La sensibilización se produce en la mayoría de loscasos mediante un mecanismo inmunológico. Las reac-ciones alérgicas pueden llegar a ser muy graves. Susmanifestaciones más comunes, dependiendo de la vía deexposición, son: rinitis, asma, alveolitis, bronquitis,eczema de contacto, urticaria de contacto y blefarocon-juntivitis. Los trabajadores que se han sensibilizado a uncompuesto en particular también pueden presentar unareactividad cruzada a otros compuestos con estructuraquímica similar. Sustancias que no son sensibilizantes,pero sí irritantes, pueden igualmente provocar o agravarla reacción alérgica de los individuos sensibilizados.
La reducción de la exposición a los sensibilizantes ya sus análogos estructurales generalmente disminuye laincidencia de las reacciones alérgicas entre las personassensibilizadas. Sin embargo, para algunas personas sen-sibilizadas, la única forma de prevenir la respuesta inmu-ne a los agentes sensibilizantes y sus análogos estructu-rales es evitar por completo la exposición, tanto en elpuesto de trabajo como fuera del mismo.
La capacidad de producir sensibilización está con-templada en la normativa sobre clasificación de sustan-cias peligrosas, que asigna a estos agentes las indicacio-nes de peligro H334 “Puede provocar síntomas dealergia o asma o dificultades respiratorias en caso deinhalación” y/o H317 “Puede provocar una reacciónalérgica en la piel”, conforme al Reglamento 1272/08 y
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 26
27
Age
nte
s q
uím
icos
sen
sib
iliz
ante
s
las frases de riesgo R42 “Puede causar sensibilizaciónpor inhalación” y/o R43 “Puede causar sensibilizaciónpor contacto con la piel” conforme al RD 363/95.
En la lista de Valores Límite Ambientales, los agen-tes capaces de producir este tipo de efectos aparecenseñalizados con la notación “Sen”. También se señalizancon esta nota los agentes químicos que por su naturalezano están contemplados en la citada normativa sobre cla-sificación de sustancias peligrosas, pero que presentanefectos del tipo considerado.
La asignación de esta notación no significa necesaria-mente que la sensibilización sea el efecto crítico en elque está basado el VLA ni que sea el único efecto de eseagente. Los VLA basados en la sensibilización pretendenproteger a los trabajadores de este efecto pero no inten-tan proteger a los trabajadores que ya han sido sensibili-zados.
En consecuencia, los compuestos con notación desensibilizante (Sen) plantean un problema especial en loslugares de trabajo. En estos casos las exposiciones porlas vías respiratoria, dérmica y conjuntiva deben elimi-narse o reducirse a un nivel tan bajo como sea técnica-mente posible, utilizando las medidas de control adecua-das o, incluso, equipos de protección individual. Encualquier caso se deberá respetar el VLA correspondien-te.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 27
7. LISTA DE VALORES LÍMITEAMBIENTALES DE EXPOSICIÓN
PROFESIONAL
Los agentes químicos considerados en este docu -mento están distribuidos en dos listas.
La primera es la Lista General de Valores LímiteAmbientales de Exposición Profesional, Tabla 1, dondese localizan los agentes químicos que tienen un valorlímite adoptado, identificados por sus números CE5 yCAS6, considerando en dos columnas los Valores deExposición Diaria (VLA-ED®) y los de Exposición deCorta Duración (VLA-EC®), indicándose además en lacolumna “Notas” información complementaria de utili-dad práctica.
A fin de poder valorar no sólo la exposición existen-te sino el riesgo asociado a la misma, que exige tener encuenta, también, la gravedad del efecto, en la columna“Frases H” figuran, para cada agente, las frases indicati-vas de las categorías de peligro que tiene asignadas en laReglamentación sobre clasificación, etiquetado y enva-sado de sustancias y mezclas,7. Se indican en negrita lasfrases que hacen referencia a las propiedades toxicológi-cas y a los efectos específicos sobre la salud.
La segunda lista, recogida en la Tabla 2 del Apartado8, Agentes químicos cancerígenos y mutágenos, incluyetodos los agentes químicos que, hasta la fecha, están cla-sificados en las categorías de carcinogénicos 1A y 1B y/omutagénicos 1A y 1B y para los que se han establecidoValores Límite Ambientales.
Por lo tanto, para localizar un Agente Químico eneste documento deberá consultarse, en primer lugar, laLista general de Valores Límite, Tabla 1, que se incluyea continuación y, en caso de no encontrarse, debe consul-tarse la Tabla 2 del Apartado 8.
28
Lis
ta d
e va
lore
s lí
mit
e am
bie
nta
les
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
5 CE = El número CE es el número oficial de la sustancia en laUnión Europea.
6 CAS = Chemical Abstract Service (Servicio de ResúmenesQuímicos).
7 Reglamento (CE) Nº 1272/2008 de 16 de diciembre de 2008 ymodificaciones posteriores.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 28
29
Lis
ta d
e va
lore
s lí
mit
e am
bie
nta
les
de
exp
osic
ión
pro
fesi
onal
El término “incorporación” señalado en este docu-mento con un asterisco (*), que aparece en el margen delas tablas, indica que dicho agente químico se incluyepor primera vez en esa tabla. El término “actualización”señalado en este documento con sombreado, que aparecesobre algún valor o nota, indica que dicho valor, notacióno bien la ausencia de los mismos han sido modificadosrespecto al documento del año anterior. Asimismo lanotación “Propuestas de modificación de valores límiteambientales” se establece para aquellos agentes quími-cos con valores límite asignados en directivas pendientesde transposición o para aquellos que estén en revisióncomo consecuencia de la actualización de los datos cien-tíficos. Esta modificación de los VLA conllevará, en sucaso, el estudio de los correspondientes Valores LímiteBiológicos, al estar ambos valores límite relacionados.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 29
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 1-30 (2012)_09 16/02/12 09:51 Page 30
31
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
TA
BL
A 1
– V
AL
OR
ES
LÍM
ITE
AM
BIE
NT
AL
ES
(V
LA
)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Ace
ite
min
eral
ref
inad
o, n
iebl
as5
10am
200-
836-
875
-07-
0A
ceta
ldeh
ído
2546
224
-351
-319
-335
211-
047-
362
8-63
-7A
ceta
to d
e n-
amil
o50
270
100
540
VL
I22
6-E
UH
066
210-
946-
862
6-38
-0A
ceta
to d
e se
c-am
ilo
5027
010
054
0V
LI
226-
EU
H06
6
625-
16-1
Ace
tato
de
terc
-am
ilo
5027
010
054
0V
LI
205-
399-
714
0-11
-4A
ceta
to d
e be
ncil
o10
62
204-
658-
112
3-86
-4A
ceta
to d
e n-
buti
lo15
072
420
096
522
6-33
6- E
UH
066
203-
300-
110
5-46
-4A
ceta
to d
e se
c-bu
tilo
200
966
225-
EU
H06
6
208-
760-
754
0-88
-5A
ceta
to d
e te
rc-b
util
o20
096
622
5-E
UH
066
124-
17-4
Ace
tato
de
2-(2
-but
oxie
toxi
)eti
lové
ase
Apa
rtad
o 9
203-
933-
311
2-07
-2A
ceta
to d
e 2-
buto
xiet
ilo
2013
350
333
vía
dérm
ica,
VL
I33
2 -
312
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 31
32
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Ace
tato
del
éte
r m
onob
utíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e A
ceta
to d
e 2-
buto
xiet
ilo
Ace
tato
del
éte
r m
onoe
tíli
co d
el e
tile
ngli
col
véas
e A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo
Ace
tato
del
éte
r m
onom
etíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e A
ceta
to d
e 2-
met
oxie
tilo
Ace
tato
del
éte
r m
onop
ropí
lico
del
eti
leng
lico
lvé
ase
Ace
tato
de
2-pr
opox
ieti
lo20
5-50
0-4
141-
78-6
Ace
tato
de
etil
o 40
01.
460
225-
319-
336
EU
H06
6
203-
839-
211
1-15
-9A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo (
2012
)2
1122
6-36
0FD
-332
312-
302
203-
621-
710
8-84
-9A
ceta
to d
e se
c-he
xilo
5030
0
204-
662-
312
3-92
-2A
ceta
to d
e is
oam
ilo
5027
010
054
0V
LI
226-
EU
H06
6
203-
745-
111
0-19
-0A
ceta
to d
e is
obut
ilo
150
724
225-
EU
H06
6
108-
22-5
A
ceta
to d
e is
opro
peni
lo (
2009
)10
4620
92
203-
561-
110
8-21
-4A
ceta
to d
e is
opro
pilo
(20
08)
100
425
200
850
225-
319-
336
EU
H06
6
Act
uali
zaci
ón
VL
Iví
a dé
rmic
a, T
R1B
,V
LB
®
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 32
210-
843-
862
4-41
-9A
ceta
to d
e 2-
met
ilbu
tilo
5027
010
054
022
6-E
UH
066
203-
603-
910
8-65
-6A
ceta
to d
e 1-
met
il-2
-met
oxie
tilo
50
275
100
550
vía
dérm
ica,
VL
I22
6
201-
185-
279
-20-
9A
ceta
to d
e m
etil
o 20
061
625
077
022
5-31
9-33
6
EU
H06
6
203-
772-
911
0-49
-6A
ceta
to d
e 2-
met
oxie
tilo
(20
11)
15
vía
dérm
ica,
TR
1B,
360F
D
VL
I33
2-31
2-30
2
274-
724-
270
657-
70-4
Ace
tato
de
2-m
etox
ipro
pilo
(20
08)
528
4022
0T
R1B
, r22
6-36
0D-3
35
620-
11-1
Ace
tato
de
3-pe
ntil
o 50
270
100
540
VL
I
203-
686-
110
9-60
-4A
ceta
to d
e n-
prop
ilo
200
849
250
1.06
022
5-31
9-33
6
EU
H06
6
2070
6-25
-6A
ceta
to d
e 2-
prop
oxie
tilo
2012
0ví
a dé
rmic
a
203-
545-
410
8-05
-4A
ceta
to d
e vi
nilo
(20
12)
517
,610
35,2
VL
I
200-
816-
974
-86-
2A
ceti
leno
b22
0- E
UH
006
33
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 33
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
202-
708-
798
-86-
2A
ceto
feno
na10
5030
2-31
9
200-
662-
267
-64-
1A
ceto
na50
01.
210
VL
B®, V
LI
225-
319-
336
EU
H06
6
200-
835-
275
-05-
8A
ceto
nitr
ilo
4068
vía
dérm
ica,
VL
I22
5-33
2-31
2
302-
319
200-
580-
764
-19-
7Á
cido
acé
tico
1025
1537
226-
314
200-
064-
150
-78-
2Á
cido
ace
tils
alic
ílic
o5
201-
177-
979
-10-
7Á
cido
acr
ílic
o2
6ví
a dé
rmic
a22
6 -3
32 -
312
302
-314
-400
204-
673-
312
4-04
-9Á
cido
adí
pico
531
9
Áci
do a
rsén
ico
y su
s sa
les
véas
e A
part
ado
8
1004
3-35
-3Á
cido
bór
ico
(201
1)2
6T
R1B
, s36
0FD
201-
178-
479
-11-
8Á
cido
clo
roac
étic
o (2
009)
0,5
vía
dérm
ica,
FIV
331-
311-
301
314-
400
34
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 34
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
35
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
209-
952-
359
8-78
-7Á
cido
2-c
loro
prop
ióni
co0,
10,
45ví
a dé
rmic
a30
2-31
4
200-
923-
075
-99-
0Á
cido
2,2
-dic
loro
prop
ióni
co (
med
ido
com
o ác
ido)
(20
10)
531
5-31
8-41
2
149-
57-5
Áci
do 2
-eti
lhex
anoi
cové
ase
Apa
rtad
o 9
200-
579-
164
-18-
6Á
cido
fór
mic
o5
9V
LI,
s31
4
121-
91-5
Áci
do m
-ftá
lico
véas
e A
part
ado
9
7782
-79-
8Á
cido
hid
razo
ico,
vap
or0,
10,
18
201-
204-
479
-41-
4Á
cido
met
acrí
lico
2072
312-
302-
314
231-
714-
276
97-3
7-2
Áci
do n
ítri
co (
2007
)1
2,6
VL
I27
2-31
4
238-
076-
414
216-
75-2
Áci
do n
ítri
co, s
al d
e ní
quel
véas
e A
part
ado
8
231-
633-
276
64-3
8-2
Áci
do o
rtof
osfó
rico
12
VL
I, s
314
205-
634-
314
4-62
-7Á
cido
oxá
lico
1V
LI
312-
302
Áci
do p
ícri
cové
ase
2,4
,6-T
rini
trof
enol
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 35
201-
176-
379
-09-
4Á
cido
pro
pión
ico
1031
2062
VL
I31
4
231-
639-
576
64-9
3-9
Áci
do s
ulfú
rico
(ni
ebla
). F
racc
ión
torá
cica
(20
12)
0,05
az,V
LI,
s,d
314
202-
830-
010
0-21
-0Á
cido
ter
eftá
lico
10
200-
677-
468
-11-
1Á
cido
tio
glic
ólic
o 1
3,8
vía
dérm
ica
331-
311-
301-
314
200-
927-
276
-03-
9Á
cido
tri
clor
oacé
tico
16,
831
4-40
0-41
0
201-
173-
779
-06-
1A
cril
amid
avé
ase
Apa
rtad
o 8
103-
11-7
Acr
ilat
o de
2-e
tilh
exil
ové
ase
Apa
rtad
o 9
205-
480-
714
1-32
-2A
cril
ato
de n
-but
ilo
211
1053
VL
I, S
en22
6-31
9-33
5
315-
317
225-
332-
312
205-
438-
814
0-88
-5A
cril
ato
de e
tilo
(20
12)
521
1042
VL
I, S
en30
2-31
9-33
5
315-
317
213-
663-
899
9-61
-1A
cril
ato
de 2
-hid
roxi
prop
ilo
0,5
2,7
vía
dérm
ica,
Sen
331-
311-
301
314-
317
36
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 36
225-
332-
312
202-
500-
696
-33-
3A
cril
ato
de m
etil
o2
7,2
vía
dérm
ica,
Sen
30
2-31
9-33
5
315-
317
Acr
ilon
itri
love
áse
Cia
nuro
de
vini
lo
203-
453-
410
7-02
-8A
crol
eína
(20
10)
0,1
0,23
vía
dérm
ica
225-
330-
311
301-
314-
400
203-
896-
311
1-69
-3A
dipo
nitr
ilo
29
vía
dérm
ica
232-
350-
780
06-6
4-2
Agu
arrá
s, i
nclu
yend
o lo
s m
onot
erpe
nos
(201
1):
2011
3S
en22
6-33
2-31
2-30
2
80-5
6-8
α-pi
neno
(20
11)
2011
330
4-31
9-31
5
127-
91-3
β-pi
neno
(20
11)
2011
331
7-41
1
1346
6-78
-9Δ
-3-c
aren
o (2
011)
2011
3
1597
2-60
-8A
lacl
orvé
ase
Apa
rtad
o 9
200-
945-
076
-22-
2A
lcan
for
sint
étic
o2
133
19
37
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 37
225-
331-
311
203-
470-
710
7-18
-6A
lcoh
ol a
líli
co
25
512
vía
dérm
ica,
VL
I30
1-31
9-33
5
315-
400
Alc
ohol
n-b
utíl
ico
vé
ase
n-B
utan
ol
Alc
ohol
sec
-but
ílic
ové
ase
sec-
But
anol
Alc
ohol
ter
c-bu
tíli
co
véas
e te
rc-B
utan
ol
Alc
ohol
etí
lico
vé
ase
Eta
nol
202-
626-
198
-00-
0A
lcoh
ol f
urfu
ríli
co5
2015
61ví
a dé
rmic
a,
351-
331-
312
véas
e A
part
ado
930
2-37
3-31
9-33
5
204-
633-
512
3-51
-3A
lcoh
ol i
soam
ílic
o 10
036
612
545
8
Alc
ohol
iso
butí
lico
véas
e Is
obut
anol
248-
133-
526
952-
21-6
Alc
ohol
iso
octí
lico
5027
1ví
a dé
rmic
a
Alc
ohol
iso
prop
ílic
o vé
ase
Isop
ropa
nol
Alc
ohol
met
ilam
ílic
ové
ase
4-M
etil
-2-p
enta
nol
38
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 38
Alc
ohol
met
ílic
ové
ase
Met
anol
Alc
ohol
pro
parg
ílic
ové
ase
Pro
p-2-
ino-
1-ol
Alc
ohol
n-p
ropí
lico
véas
e n-
Pro
pano
l
Ald
ehíd
o cr
otón
ico
véas
e 2-
But
enal
203-
784-
411
0-62
-3A
ldeh
ído
n-va
leri
ánic
o50
179
206-
215-
830
9-00
-2A
ldrí
n0,
25ví
a dé
rmic
a, a
e, s
, 35
1-31
1-30
1
véas
e A
part
ado
937
2-40
0-41
0
Alg
odón
en
ram
a, p
olvo
1,5
d, v
éase
Apa
rtad
o 9
203-
442-
410
6-92
-3A
lilg
lici
dilé
ter
14,
7S
en22
6-35
1-34
1-36
1f
332-
302-
335-
315-
318-
317-
412
232-
679-
690
05-2
5-8
Alm
idón
10
266-
028-
265
996-
93-2
Alq
uitr
án d
e hu
lla,
ele
vada
tem
pera
tura
. Bre
avé
ase
Apa
rtad
o 8
231-
072-
374
29-9
0-5
Alu
min
io:
Met
al e
n po
lvo
1026
1-22
8 A
l en
polv
o es
tabi
liza
do
Alu
min
io: A
lqui
los,
com
o A
l2
39
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 39
40
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Alu
min
io:
Hum
os d
e so
ldad
ura,
com
o A
l5
Alu
min
io:
Pol
vos
de a
lum
inot
erm
ia, c
omo
Al
5
Alu
min
io:
Sal
es s
olub
les,
com
o A
l2
c
1322
07-3
3-1
Am
iant
ové
ase
Apa
rtad
o 8
1322
07-3
2-0
Am
iant
ové
ase
Apa
rtad
o 8
7753
6-66
-4A
mia
nto:
Act
inol
ita
véas
e A
part
ado
8
1217
2-73
-5A
mia
nto:
Am
osit
avé
ase
Apa
rtad
o 8
7753
6-67
-5A
mia
nto:
Ant
ofil
ita
véas
e A
part
ado
8
1200
1-29
-5A
mia
nto:
Cri
soti
lové
ase
Apa
rtad
o 8
1200
1-28
-4A
mia
nto:
Cro
cido
lita
véas
e A
part
ado
8
7753
6-68
-6A
mia
nto:
Tre
mol
ita
véas
e A
part
ado
8
205-
483-
314
1-43
-52-
Am
inoe
tano
l (2
008)
12,
53
7,5
vía
dérm
ica,
VL
I33
2-31
2-30
2-31
4
Am
inom
etan
ové
ase
Met
ilam
ina
207-
988-
450
4-29
-02-
Am
inop
irid
ina
0,5
1,9
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 40
200-
521-
561
-82-
53-
Am
ino-
1,2,
4-tr
iazo
l0,
2ae
318-
317
Am
itro
lvé
ase
3-A
min
o-1,
2,4-
tria
zol
231-
634-
376
64-4
1-7
Am
onía
co
2014
5036
VL
I22
1-33
1-31
4-40
0
203-
564-
810
8-24
-7A
nhíd
rido
acé
tico
521
226-
332-
302-
314
201-
607-
585
-44-
9A
nhíd
rido
ftá
lico
16
Sen
302-
335-
315
318-
334-
317
201-
604-
985
-42-
7A
nhíd
rido
hex
ahid
roft
álic
o (2
007)
0,00
5F
IV31
8-33
4-31
7
203-
571-
610
8-31
-6A
nhíd
rido
mal
eico
(20
10)
0,1
0,4
Sen
302-
314-
334-
317
209-
008-
055
2-30
-7A
nhíd
rido
tri
mel
ític
o0,
040,
12S
en33
5-31
8-33
4-31
7
200-
539-
362
-53-
3A
nili
na2
7,7
vía
dérm
ica,
VL
B®
351-
341-
331
311-
301-
372
318-
317-
400
201-
963-
190
-04-
0o-
Ani
sidi
navé
ase
Apa
rtad
o 8
350-
341-
331
311-
301
203-
254-
210
4-94
-9p-
Ani
sidi
na0,
10,
5ví
a dé
rmic
a, V
LB
m33
0-31
0-30
0
373-
400
41
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 41
231-
146-
574
40-3
6-0
Ant
imon
io e
lem
enta
l0,
530
2-33
2-41
1C
ompu
esto
s de
ant
imon
io, c
omo
Sb,
0,
5co
n ex
cepc
ión
exce
pto
hidr
uro
de a
ntim
onio
del
tetr
óxid
o,pe
ntóx
ido,
tris
ulfu
ro,
pent
asul
furo
ylo
s es
peci
alm
ente
ex
pres
ados
Ant
raci
tavé
ase
Car
bón
201-
706-
386
-88-
4A
NT
U0,
330
0-35
123
1-14
7-0
7440
-37-
1A
rgón
bA
rsen
amin
a vé
ase
Hid
ruro
de
Ars
énic
o23
1-14
8-6
7440
-38-
2A
rsén
ico
elem
enta
l
0,01
VL
B®, r
, s33
1-30
1-40
0-41
0C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s so
lubl
es d
e ar
séni
co, c
omo
As,
0,
01V
LB
®, r
, s33
1-30
1-40
0-41
0ex
cept
o lo
s ex
pres
amen
te i
ndic
ados
C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s in
solu
bles
de
arsé
nico
, com
o A
s,
0,01
r, s
331-
301-
400-
410
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os
232-
490-
980
52-4
2-4
Asf
alto
(pe
tról
eo)
hum
os, a
eros
oles
sol
uble
s en
ben
ceno
0,5
42
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 42
217-
617-
819
12-2
4-9
Atr
azin
a 5
Sen
, ae,
s37
3-31
7-40
0-41
0
247-
852-
126
628-
22-8
Azi
da d
e so
dio
0,1
0,3
vía
dérm
ica,
VL
I30
0-40
0-41
0
Azi
duro
de
sodi
ové
ase
Azi
da d
e so
dio
231-
149-
174
40-3
9-3
Bar
io e
lem
enta
l 0,
5c,
VL
I
Com
pues
tos
de b
ario
sol
uble
s, c
omo
Ba
0,5
c, V
LI
200-
753-
771
-43-
2B
ence
no
véas
e A
part
ado
8
Ben
ceno
tiol
véas
e fe
nilm
erca
ptan
o30
4-31
9-31
5
241-
775-
717
804-
35-2
Ben
omil
ové
ase
Apa
rtad
o 8
203-
405-
210
6-51
-4p-
Ben
zoqu
inon
a0,
10,
4533
1-30
1-31
9
335-
315-
400
231-
150-
774
40-4
1-7
Ber
ilio
ele
men
tal
véas
e A
part
ado
8
Com
pues
tos
de b
eril
io, e
xcep
to l
os e
xpre
sam
ente
ind
icad
os
véas
e A
part
ado
8
202-
163-
592
-52-
4B
ifen
ilo
0,2
1,3
319-
335-
315
400-
410
43
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 43
201-
245-
880
-05-
7B
isfe
nol A
(20
12)
10V
LI
361f
-335
-318
-317
231-
548-
076
31-9
0-5
Bis
ulfi
to d
e so
dio
5s
302
215-
540-
413
30-4
3-4
Bor
ato
de s
odio
, anh
idro
(20
11)
26
TR
1B36
0FD
1303
-96-
4B
orat
o de
sod
io, d
ecah
idra
to (
2011
)2
6T
R1B
360F
D
1217
9-04
-3B
orat
o de
sod
io, p
enta
hidr
ato
(201
1)2
6T
R1B
360F
D
206-
245-
131
4-40
-9B
rom
acil
o10
s
231-
778-
177
26-9
5-6
Bro
mo
0,1
0,7
VL
I33
0-31
4-40
0
74-9
7-5
Bro
moc
loro
met
ano
200
1.07
5z
209-
800-
659
3-60
-2B
rom
oeti
leno
véas
e A
part
ado
8
Bro
mof
orm
ové
ase
Tri
brom
omet
ano
203-
445-
010
6-94
-51-
Bro
mop
ropa
no (
2008
)10
TR
1B22
5-36
0FD
373-
319
335-
315-
336
200-
825-
874
-96-
4B
rom
uro
de e
tilo
523
vía
dérm
ica
225-
351
332-
302
233-
113-
010
035-
10-6
Bro
mur
o de
hid
róge
no2
7V
LI
314-
335
44
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
* In
corp
orac
ión
*
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 44
200-
813-
274
-83-
9B
rom
uro
de m
etil
o1
4ví
a dé
rmic
a, a
e, s
, z34
1-33
1-30
1
373-
319-
335
315-
400-
420
Bro
mur
o de
vin
ilo
véas
e B
rom
oeti
leno
203-
450-
810
6-99
-01,
3-B
utad
ieno
véas
e A
part
ado
8
203-
448-
710
6-97
-8B
utan
o vé
ase
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s (C
1-
C4)
22
0
y su
s m
ezcl
as, g
ases
200-
751-
671
-36-
3n-
But
anol
5015
4ví
a dé
rmic
a,22
6-30
2-33
5-
véas
e A
part
ado
931
5-31
8-33
6
201-
158-
578
-92-
2se
c-B
utan
ol10
030
822
6-31
9-33
5-33
6
200-
889-
775
-65-
0 te
rc-B
utan
ol (
2010
)10
030
8s
225-
332-
319-
335
But
anon
a vé
ase
Met
ilet
ilce
tona
But
anot
iol
véas
e n
-But
ilm
erca
ptan
o
204-
647-
112
3-73
-92-
But
enal
0,3
0,87
vía
dérm
ica
225-
341-
330-
311
301-
373-
335
315-
318-
400
45
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 45
46
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
But
enos
, tod
os l
os i
sóm
eros
véas
e A
part
ado
9
But
il c
ello
solv
evé
ase
2-B
utox
ieta
nol
But
ilam
ina
(tod
os l
os i
sóm
eros
)5
15ví
a dé
rmic
a
201-
933-
889
-72-
5o-
sec-
But
ilfe
nol
531
vía
dérm
ica
98-5
4-4
p-te
rc-B
util
feno
lvé
ase
Apa
rtad
o 9
219-
376-
424
26-0
8-6
n-B
util
glic
idil
éter
2513
3S
en,
226-
351-
341-
332
véas
e A
part
ado
930
2-33
5-31
7-41
2
203-
705-
310
9-79
-5n-
But
ilm
erca
ptan
o0,
51,
9
n-B
util
tiol
véas
e -B
util
mer
capt
ano
202-
675-
998
-51-
1p-
terc
-But
ilto
luen
o1
6,2
203-
905-
011
1-76
-22-
But
oxie
tano
l 20
9850
245
vía
dérm
ica,
VL
I,33
2-31
2-30
2
VL
B®
319-
315
203-
961-
611
2-34
-52-
(2-
But
oxie
toxi
) et
anol
(20
07)
1067
,515
101,
2V
LI,
r31
9
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 46
47
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(es
tabi
liza
do)
no p
irof
óric
ové
ase
Apa
rtad
o 8
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(pi
rofó
rico
) vé
ase
Apa
rtad
o 8
Com
pues
tos
de c
adm
io, c
omo
Cd,
exc
epto
los
0,01
VL
B®, r
,d33
2-31
2-30
2ex
pres
amen
te in
dica
dos.
400-
410
exce
pto
Fra
cció
n in
hala
ble
el s
ulfo
sele
niur
o(x
CdS
y C
dSe)
, el
sulf
uro
mix
to d
eC
d y
Zn
(xC
dS y
ZnS
), e
l su
lfur
o m
ixto
de
Cd
y H
g(x
CdS
y H
gS)
Com
pues
tos
de c
adm
io, c
omo
Cd,
exc
epto
los
0,00
2V
LB
®, r
,d33
2-31
2-30
2ex
pres
amen
te in
dica
dos.
400-
410
exce
pto
Fra
cció
n re
spir
able
el s
ulfo
sele
niur
o(x
CdS
y C
dSe)
, el
sulf
uro
mix
to d
eC
d y
Zn
(xC
dS y
ZnS
), e
l su
lfur
om
ixto
de
Cd
y H
g(x
CdS
y H
gS)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 47
232-
283-
380
01-3
5-2
Can
feno
clo
rado
0,
51
vía
dérm
ica,
ae,
s35
1-30
1-31
233
5-31
5-40
0-41
013
32-5
8-7
Cao
lín
Fra
cció
n re
spir
able
2d
, e
203-
313-
210
5-60
-2C
apro
lact
ama
(v
apor
y p
olvo
)10
40V
LI
332-
302-
319
335-
315
219-
363-
324
25-0
6-1
Cap
tafo
l vé
ase
Apa
rtad
o 8
205-
087-
013
3-06
-2C
aptá
n 5
Sen
, s35
1-33
1-31
831
7-40
0
200-
555-
063
-25-
2C
arba
ril
5ví
a dé
rmic
a, s
35
1-30
2-40
0
véas
e A
part
ado
9
216-
353-
015
63-6
6-2
Car
bofu
rano
0,1
VL
Ba,
s, F
IV33
0-30
0-40
0-41
0
Car
bón,
pol
vo:
Ant
raci
taF
racc
ión
resp
irab
le (
2011
)0,
4si
lB
itum
inos
oF
racc
ión
resp
irab
le (
2011
)0,
9si
l
208-
169-
451
3-79
-1C
arbo
nato
de
coba
lto
véas
e A
part
ado
8
48
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 48
Car
boru
ndo
(201
0)vé
ase
Car
buro
de
sili
cio
206-
991-
840
9-21
-2C
arbu
ro d
e si
lici
o (n
o fi
bras
)F
racc
ión
inha
labl
e (2
010)
10C
arbu
ro d
e si
lici
o (n
o fi
bras
)F
racc
ión
resp
irab
le (
2010
)3
Cat
ecol
véas
e P
iroc
atec
ol
Cel
loso
lve
véas
e 2-
Eto
xiet
anol
232-
674-
990
04-3
4-6
Cel
ulos
a10
266-
043-
465
997-
15-1
Cem
ento
Por
tlan
d
10e,
véa
se A
part
ado
9
232-
315-
680
02-7
4-2
Cer
a de
par
afin
a, h
umos
2
Cer
eale
s, p
olvo
(av
ena,
tri
go, c
ebad
a)4
e
207-
336-
946
3-51
-4C
eten
o0,
50,
871,
52,
6
Cia
nam
ida
véas
e C
iana
mid
a de
hid
róge
no
205-
861-
815
6-62
-7C
iana
mid
a cá
lcic
a0,
5S
en30
2-33
5-31
8
206-
992-
342
0-04
-2C
iana
mid
a de
hid
róge
no (
2007
)0,
581
Sen
, vía
dér
mic
a,
301-
312-
319
VL
I, s
315-
317
Cia
nhid
rina
de
la a
ceto
navé
ase
2-C
iano
-2-p
ropa
nol
49
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 49
230-
391-
570
85-8
5-0
Cia
noac
rila
to d
e et
ilo
(201
1)0,
231
9-33
5-31
5
205-
275-
213
7-05
-32-
Cia
noac
rila
to d
e m
etil
o0,
20,
9231
9-33
5-31
5
207-
306-
546
0-19
-5C
ianó
geno
10
2222
0-33
1-40
0-41
0
200-
909-
475
-86-
52-
Cia
no-2
-pro
pano
l, co
mo
CN
5ví
a dé
rmic
a33
0-31
0-30
0
400-
410
209-
740-
059
2-01
-8C
ianu
ro d
e ca
lcio
, com
o C
N5
vía
dérm
ica
300-
400-
410
200-
821-
674
-90-
8C
ianu
ro d
e hi
dróg
eno
4,7
5,3
vía
dérm
ica
224-
330-
400-
410
205-
792-
315
1-50
-8C
ianu
ro d
e po
tasi
o, c
omo
CN
5ví
a dé
rmic
a
205-
599-
414
3-33
-9C
ianu
ro d
e so
dio,
com
o C
N5
vía
dérm
ica
203-
466-
510
7-13
-1C
ianu
ro d
e vi
nilo
vé
ase
Apa
rtad
o 8
203-
806-
211
0-82
-7C
iclo
hexa
no (
2007
)20
070
0V
LI,
r22
5-30
4-31
5
336-
400-
410
203-
630-
610
8-93
-0C
iclo
hexa
nol
5020
8ví
a dé
rmic
a33
2-30
2-33
5-31
5
203-
631-
110
8-94
-1C
iclo
hexa
nona
1041
2082
vía
dérm
ica,
VL
I,22
6-33
2
VL
B®
203-
807-
811
0-83
-8C
iclo
hexe
no30
01.
020
50
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 50
51
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
203-
629-
010
8-91
-8C
iclo
hexi
lam
ina
1041
226-
361f
-312
302-
314
204-
500-
112
1-82
-4C
iclo
nita
0,5
vía
dérm
ica
208-
835-
454
2-92
-7C
iclo
pent
adie
no75
206
206-
016-
628
7-92
-3C
iclo
pent
ano
600
1.74
522
5-41
2
6835
9-37
-5C
iflu
trin
(20
11)
véas
e A
part
ado
9
Cih
exae
stañ
ové
ase
Cih
exat
ina
236-
049-
113
121-
70-5
Cih
exat
ina
5s
332-
312-
302
400-
410
231-
176-
974
40-6
7-7
Cir
coni
o el
emen
tal
510
260-
250
Com
pues
tos
de c
irco
nio
com
o Z
r5
10
266-
394-
653
92-4
0-5
Cit
ral
(201
2)vé
ase
Apa
rtad
o 9
315-
317
221-
008-
229
71-9
0-6
Clo
pido
l10
200-
349-
057
-74-
9C
lord
ano
0,5
vía
dérm
ica,
ae,
s35
1-31
2-30
2
400-
410
* In
corp
orac
ión
*
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 51
52
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Clo
rhid
rina
eti
léni
cavé
ase
2-
Clo
roet
anol
231-
959-
577
82-5
0-5
Clo
ro (
2007
)0,
51,
5V
LI
331-
319
335-
315-
400
203-
472-
810
7-20
-0C
loro
acet
alde
hído
13,
335
1-33
0-31
1-30
1
314-
400
208-
531-
153
2-27
-42-
Clo
roac
etof
enon
a0,
050,
32
201-
161-
178
-95-
5C
loro
acet
ona
13,
8
203-
628-
510
8-90
-7C
loro
benc
eno
(200
7)5
2315
70V
LI
226-
332-
411
220-
278-
926
98-4
1-1
o-C
loro
benc
ilid
eno
mal
onon
itri
lo0,
050,
39ví
a dé
rmic
a
204-
818-
012
6-99
-82-
Clo
ro-1
,3-b
utad
ieno
véas
e A
part
ado
8
5346
9-21
-9C
loro
dife
nilo
( 4
2% d
e cl
oro
)0,
11,
1ví
a dé
rmic
a, a
e, r
,
véas
e A
part
ado
9
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 52
1109
7-69
-1C
loro
dife
nilo
( 5
4% d
e cl
oro
)0,
050,
7ví
a dé
rmic
a, a
e, r
,
véas
e A
part
ado
9
200-
891-
875
-68-
31-
Clo
ro-1
,1-
difl
uoro
etan
o1.
000
4.20
0
200-
871-
975
-45-
6C
loro
difl
uoro
met
ano
1.00
03.
600
VL
I
203-
439-
810
6-89
-81-
Clo
ro-2
,3-e
poxi
prop
ano
véas
e A
part
ado
8
218-
026-
820
39-8
7-4
o-C
loro
esti
reno
5028
875
432
203-
870-
111
1-44
-4bi
s(2-
Clo
roet
il)é
ter
530
1060
vía
dérm
ica
351-
330-
310-
300
Clo
roet
ano
véas
e C
loru
ro d
e et
ilo
203-
459-
710
7-07
-32-
Clo
roet
anol
13,
3ví
a dé
rmic
a33
0-31
0-30
0
Clo
roet
ilen
o vé
ase
Clo
ruro
de
vini
lo
Clo
rofo
rmo
véas
e T
ricl
orom
etan
o
208-
832-
854
2-88
-1bi
s(C
loro
met
il)é
ter
véas
e A
part
ado
8
202-
809-
610
0-00
-5p-
Clo
roni
trob
ence
no0,
10,
65ví
a dé
rmic
a, V
LB
m35
1-34
1-33
1-31
1
301-
373-
411
209-
990-
060
0-25
-91-
Clo
ro-1
-nit
ropr
opan
o2
1033
2-30
2
53
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 53
200-
938-
276
-15-
3C
loro
pent
aflu
oroe
tano
1.00
06.
420
z
Clo
ropi
crin
a vé
ase
Tri
clor
onit
rom
etan
o
β-C
loro
pren
o vé
ase
2-
Clo
ro-1
,3-b
utad
ieno
127-
00-4
1-C
loro
-2-p
ropa
nol
(201
0)1
vía
dérm
ica
78-8
9-7
2-C
loro
-1-p
ropa
nol
(201
0)1
vía
dérm
ica
202-
424-
395
-49-
8o-
Clo
roto
luen
o50
264
332-
411
200-
894-
475
-72-
9C
loro
trif
luor
omet
ano
1.00
04.
300
z
220-
864-
429
21-8
8-2
Clo
rpir
ifós
(20
11)
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
301-
400-
410
FIV
, s
203-
457-
610
7-05
-1C
loru
ro d
e al
ilo
13,
22
6,4
225-
351-
341-
332
312-
302-
373-
319
335-
315-
400
235-
186-
412
125-
02-9
Clo
ruro
am
ónic
o, h
umos
1020
302-
319
202-
853-
610
0-44
-7C
loru
ro d
e be
ncil
ové
ase
Apa
rtad
o 8
202-
710-
898
-88-
4C
loru
ro d
e be
nzoi
lo0,
52,
933
2-31
2-30
2
314-
317
54
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 54
55
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
200-
870-
375
-44-
5C
loru
ro d
e ca
rbon
ilo
0,02
0,08
0,1
0,4
VL
I33
0-31
4
233-
296-
710
108-
64-2
Clo
ruro
de
cadm
iové
ase
Apa
rtad
o 8
208-
052-
850
6-77
-4C
loru
ro d
e ci
anóg
eno
0,3
0,77
231-
592-
076
46-8
5-7
Clo
ruro
de
cinc
, hum
os1
230
2-31
4-40
0-41
0
201-
171-
679
-04-
9C
loru
ro d
e cl
oroa
ceti
lo0,
050,
230,
150,
7ví
a dé
rmic
a33
1-31
1-30
1-37
2
314-
400
239-
056-
814
977-
61-8
Clo
ruro
de
crom
ilo
véas
e A
part
ado
8
201-
208-
679
-44-
7C
loru
ro d
e di
met
ilca
rbam
oílo
véas
e A
part
ado
8
200-
830-
575
-00-
3C
loru
ro d
e et
ilo
100
268
VL
I22
0-35
1-41
2
231-
596-
776
47-0
1-0
Clo
ruro
de
hidr
ógen
o5
7,6
1015
VL
I33
1-31
4
231-
299-
874
87-9
4-7
Clo
ruro
de
mer
curi
o II
(20
12)
0,02
r,VL
I,H
g,V
LB
®34
1-36
1f-3
00-3
72
314-
400-
410
200-
838-
975
-09-
2C
loru
ro d
e m
etil
eno
5017
7r,V
LB
®35
1
200-
817-
474
-87-
3C
loru
ro d
e m
etil
o50
105
100
210
vía
dérm
ica
220-
351-
373
9002
-86-
2C
loru
ro d
e po
livi
nilo
(P
VC
). F
racc
ión
resp
irab
levé
ase
Apa
rtad
o 9
*
* In
corp
orac
ión
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 55
231-
748-
877
19-0
9-7
Clo
ruro
de
tion
ilo
14,
933
2-30
2-31
4
200-
864-
075
-35-
4C
loru
ro d
e vi
nili
deno
520
r22
4-35
1-33
2
200-
831-
075
-01-
4C
loru
ro d
e vi
nilo
vé
ase
Apa
rtad
o 8
231-
158-
074
40-4
8-4
Cob
alto
ele
men
tal
0,02
VL
B®, S
en33
4-31
7-41
3
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de0,
02V
LB
®, S
en
coba
lto
exce
pto
los
expr
esam
ente
indi
cado
s, c
omo
Co
233-
514-
010
210-
68-1
Cob
alto
car
boni
lo, c
omo
Co
0,1
1684
2-03
-8C
obal
to h
idro
carb
onil
o, c
omo
Co
0,1
231-
159-
674
40-5
0-8
Cob
re:
Hum
os, c
omo
Cu
0,2
Cob
re:
Pol
vo y
nie
blas
, com
o C
u 1
Col
ofon
iavé
ase
Res
ina
núcl
eo d
e so
ldad
ura
Cor
indó
nvé
ase
óxi
do d
e A
lum
inio
215-
293-
213
19-7
7-3
Cre
sol,
todo
s lo
s is
ómer
os
522
vía
dérm
ica
311-
301-
314
Cri
stob
alit
avé
ase
S
ílic
e C
rist
alin
a
56
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 56
237-
366-
813
765-
19-0
Cro
mat
o de
cal
cio
véas
e A
part
ado
8
Cro
mat
os d
e ci
nc, i
nclu
ido
el c
rom
ato
de c
inc
y de
pot
asio
vé
ase
Apa
rtad
o 8
246-
356-
224
613-
89-6
Cro
mat
o de
cro
mo
(III
)vé
ase
Apa
rtad
o 8
232-
142-
677
89-0
6-2
Cro
mat
o de
est
ronc
iové
ase
Apa
rtad
o 8
231-
846-
077
58-9
7-6
Cro
mat
o de
plo
mo
véas
e A
part
ado
8
232-
140-
577
89-0
0-6
Cro
mat
o de
pot
asio
véas
e A
part
ado
8
231-
889-
577
75-1
1-3
Cro
mat
o de
sod
iové
ase
Apa
rtad
o 8
1189
-85-
1C
rom
ato
de t
erc-
buti
lo, c
omo
CrO
30,
1ví
a dé
rmic
a
7440
-47-
3C
rom
o m
etal
(20
08)
2V
LI
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de C
r (I
I) y
de
Cr
(III
) in
solu
bles
,2
VL
I
com
o C
r
Cro
mo
(VI)
, com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
exp
resa
-vé
ase
Apa
rtad
o 8
men
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
solu
bles
Cro
mo
(VI)
, com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
exp
resa
-vé
ase
Apa
rtad
o 8
men
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
inso
lubl
es
57
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 57
Cro
tona
ldeh
ído
véas
e
2-B
uten
al20
6-08
3-1
299-
86-5
Cru
fom
ato
5V
LB
a31
2-30
240
0-41
0C
uarz
ové
ase
Síl
ice
Cri
stal
ina
200-
285-
356
-72-
4C
umaf
ós (
2011
)0,
05ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,30
0-31
2F
IV40
0-41
020
2-70
4-5
98-8
2-8
Cum
eno
2010
050
250
vía
dérm
ica,
VL
I22
6-30
433
5-41
120
2-36
1-1
94-7
5-7
2,4-
D10
ae, S
en30
2-33
5-31
831
7-41
2D
alap
ónvé
ase
ácid
o 2,
2-di
clor
opro
pión
ico
200-
024-
350
-29-
3D
DT
1ae
, s35
1-30
1-37
240
0-41
024
1-71
1-8
1770
2-41
-9D
ecab
oran
o0,
050,
250,
150,
76ví
a dé
rmic
a80
65-4
8-3
Dem
etón
(20
09)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
310-
300-
400
FIV
204-
608-
912
3-19
-3D
i-n-
prop
ilce
tona
5023
922
6-33
2
58
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 58
59
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
204-
626-
712
3-42
-2D
iace
tona
alc
ohol
5024
131
9
203-
468-
610
7-15
-31,
2-D
iam
inoe
tano
1025
vía
dérm
ica,
Sen
226-
312-
302
314-
334-
317
206-
373-
833
3-41
-5D
iazi
nón
(201
1)0,
01ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,
302-
400-
410
ae, F
IV, s
206-
382-
733
4-88
-3D
iazo
met
ano
véas
e A
part
ado
8
242-
940-
619
287-
45-7
Dib
oran
o0,
10,
11
203-
444-
510
6-93
-41,
2-D
ibro
moe
tano
véas
e A
part
ado
8
Dib
rom
uro
de e
tile
nové
ase
1,2
-Dib
rom
oeta
no
203-
057-
110
2-81
-82-
N-D
ibut
ilam
inoe
tano
l0,
53,
6ví
a dé
rmic
a,V
LB
a
201-
052-
977
-73-
6D
icic
lope
ntad
ieno
(20
11)
522
5-33
2-30
2-31
9
335-
315-
411
7572
-29-
4D
iclo
roac
etil
eno
0,1
0,39
200-
351-
373
202-
425-
995
-50-
1o-
Dic
loro
benc
eno
2012
250
306
vía
dérm
ica,
VL
I30
2-31
9-33
5
315-
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 59
60
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
203-
400-
510
6-46
-7p-
Dic
loro
benc
eno
2012
250
306
VL
I35
1-31
9
400-
410
212-
121-
876
4-41
-01,
4-D
iclo
robu
tadi
eno
véas
e A
part
ado
8
1,4-
Dic
loro
but-
2-en
o vé
ase
1,4
Dic
loro
buta
dien
o
200-
893-
975
-71-
8D
iclo
rodi
fluo
rom
etan
o (2
011)
1.00
04.
115
204-
258-
711
8-52
-51,
3-D
iclo
ro-5
,5-d
imet
ilhi
dant
oína
0,2
0,4
s
200-
863-
575
-34-
31,
1-D
iclo
roet
ano
100
412
vía
dérm
ica,
r, V
LI
225-
302
319-
335-
412
203-
458-
110
7-06
-21,
2-D
iclo
roet
ano
véas
e A
part
ado
8
208-
750-
254
0-59
-01,
2-D
iclo
roet
ilen
o20
080
725
01.
010
véas
e A
part
ado
922
5-33
2-41
2
200-
869-
875
-43-
4D
iclo
rofl
uoro
met
ano
1043
z
2,2´
-Dic
loro
-4,4
´met
ilen
dian
ilin
a
v
éase
4,4
´-M
etil
en-b
is(2
-clo
roan
ilin
a) (
MB
OC
A)
Dic
loro
met
ano
véas
e C
loru
ro d
e m
etil
eno
209-
854-
059
4-72
-91,
1-D
iclo
ro-1
-nit
roet
ano
212
331-
311-
301
201-
152-
278
-87-
51,
2-D
iclo
ropr
opan
o75
352
110
517
véas
e A
part
ado
922
5-33
2-30
2
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 60
61
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
208-
826-
554
2-75
-61,
3-D
iclo
ropr
open
o1
4,6
vía
dérm
ica,
Sen
226-
311-
301-
332
304-
319-
335-
315
317-
400-
410
200-
937-
776
-14-
2D
iclo
rote
traf
luor
oeta
no1.
000
7.11
01.
250
8.89
0vé
ase
Apa
rtad
o 9
231-
589-
476
46-7
9-9
Dic
loru
ro d
e co
balt
ové
ase
Apa
rtad
o 8
Dic
loru
ro d
e cr
omil
ové
ase
Clo
ruro
de
crom
ilo
233-
036-
210
025-
67-9
Dic
loru
ro d
e di
azuf
re1
5,6
301-
332-
314-
400
Dic
loru
ro d
e et
ilen
ové
ase
1,2
-Dic
loro
etan
o
231-
743-
077
18-5
4-9
Dic
loru
ro d
e ní
quel
véas
e A
part
ado
8
200-
547-
762
-73-
7D
iclo
rvós
0,
10,
91ví
a dé
rmic
a, V
LB
a33
0-31
1-30
1
317-
400
232-
143-
177
89-0
9-5
Dic
rom
ato
de a
mon
iové
ase
Apa
rtad
o 8
231-
906-
677
78-5
0-9
Dic
rom
ato
de p
otas
iové
ase
Apa
rtad
o 8
234-
190-
310
588-
01-9
Dic
rom
ato
de s
odio
véas
e A
part
ado
8
7789
-12-
0D
icro
mat
o de
sod
io, d
ihid
rata
dové
ase
Apa
rtad
o 8
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:18 Page 61
62
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
205-
494-
314
1-66
-2D
icro
tofó
s (2
009)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
300-
311-
400-
410
FIV
220-
433-
027
64-7
2-9
Dic
uat
Fra
cció
n in
hala
ble
0,5
vía
dérm
ica,
d
Dic
uat
Fra
cció
n re
spir
able
0,1
vía
dérm
ica,
d
200-
484-
560
-57-
1D
ield
rín
0,25
vía
dérm
ica,
ae,
s,
351-
310-
301-
372
véas
e A
part
ado
940
0-41
0
203-
868-
011
1-42
-2D
ieta
nola
min
a0,
462
vía
dérm
ica,
f, v
éase
302
-373
-315
-318
Apa
rtad
o 9
203-
716-
310
9-89
-7D
ieti
lam
ina
(200
7)5
1510
30V
LI,
vía
dér
mic
a, f
225-
332-
312
302-
314
202-
845-
210
0-37
-82-
Die
tila
min
oeta
nol
29,
7ví
a dé
rmic
a22
6-33
2-31
2
302-
314
Die
tilc
eton
avé
ase
3-P
enta
nona
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 62
63
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
111-
46-6
Die
tile
ngli
col
véas
e A
part
ado
9
111-
96-6
Die
tile
ngli
col
dim
etil
éter
véas
e A
part
ado
9
111-
90-0
Die
tile
ngli
col
mon
oeti
léte
rvé
ase
Apa
rtad
o 9
Die
tile
ngli
col
mon
obut
ilét
ervé
ase
2-(
2-bu
toxi
etox
i) e
tano
l
203-
865-
411
1-40
-0D
ieti
lent
riam
ina
14,
3ví
a dé
rmic
a, S
en31
2-30
2-31
4-31
7
204-
539-
412
2-39
-4D
ifen
ilam
ina
10s
331-
311-
301
373-
400-
410
200-
885-
575
-61-
6D
iflu
orod
ibro
mom
etan
o10
087
2z
231-
996-
777
83-4
1-7
Dif
luor
uro
de o
xíge
no0,
050,
11
220-
281-
526
99-7
9-8
Dif
luor
uro
de s
ulfu
rilo
521
1042
331-
373-
400
205-
551-
214
2-64
-3D
ihid
rocl
orur
o de
pip
erac
ina
536
1fd
-319
-315
334-
317-
412
203-
620-
110
8-83
-8D
iiso
buti
lcet
ona
2514
822
6-33
5
Dii
soci
anat
o de
4,4
´-di
cicl
ohex
ilm
etan
ové
ase
M
etil
eno-
bis-
( 4-
cicl
ohex
ilis
ocia
nato
)
202-
966-
010
1-68
-8D
iiso
cian
ato
de 4
,4´-
dife
nilm
etan
o0,
005
0,05
2S
en35
1-33
2-37
3-31
9
335-
315-
334-
317
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 63
212-
485-
882
2-06
-0D
iiso
cian
ato
de 1
,6-h
exam
etil
eno
0,00
50,
035
Sen
331-
319-
335
315-
334-
317
Dii
soci
anat
o de
iso
foro
navé
ase
3-I
soci
anom
etil-
3,5,
5-tr
imet
ilcic
lohe
xilis
ocia
nato
221-
641-
431
73-7
2-6
Dii
soci
anat
o de
1,5
-naf
tile
no0,
005
0,04
3S
en33
2-31
9-33
5
315-
334-
412
209-
544-
558
4-84
-9D
iiso
cian
ato
de 2
,4-t
olue
no0,
005
0,03
60,
020,
14S
en35
1-33
0-31
9-33
5
315-
334-
317-
412
202-
039-
091
-08-
7D
iiso
cian
ato
de 2
,6-t
olue
no
0,00
50,
036
0,02
0,14
Sen
351-
330-
319-
335
315-
334-
317-
412
203-
558-
510
8-18
-9D
iiso
prop
ilam
ina
521
vía
dérm
ica
225-
332-
302-
314
204-
826-
412
7-19
-5N
,N-D
imet
ilac
etam
ida
1036
2072
vía
dérm
ica,
VL
B®,
360D
-332
-312
TR
1B, V
LI
204-
697-
412
4-40
-3D
imet
ilam
ina
23,
85
9,4
VL
I, f
220-
332-
335
315-
318
215-
091-
413
00-7
3-8
Dim
etil
amin
oben
ceno
, tod
os l
os i
sóm
eros
0,5
2,5
vía
dérm
ica,
VL
Bm
, FIV
64
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A) V
AL
OR
ES
LÍM
ITE
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 64
204-
493-
512
1-69
-7N
,N-D
imet
ilan
ilin
a5
2510
50ví
a dé
rmic
a,V
LB
m35
1-33
1
311-
301-
411
209-
940-
859
8-56
-1N
,N-D
imet
ilet
ilam
ina
2575
5015
0f,
véa
se A
part
ado
922
5-33
2-30
2-31
4
238-
921-
714
857-
34-2
Dim
etil
etox
isil
ano
0,5
2,2
1,5
6,5
200-
679-
568
-12-
2N
,N-D
imet
ilfo
rmam
ida
(201
2)5
1510
30V
LI,
vía
dérm
ica,
360D
-332
TR
1B,V
LB
®31
2-31
9
200-
316-
057
-14-
7N
,N-D
imet
ilhi
drac
ina
véas
e A
part
ado
8
Dim
etil
prop
ano
véas
e N
eope
ntan
o
Dim
etox
imet
ano
véas
e
Met
ilal
Din
itol
mid
avé
ase
3,5-
Din
itro
-o-t
olua
mid
a
211-
063-
062
8-96
-6D
init
rato
de
etil
engl
icol
0,05
0,3
vía
dérm
ica
200-
330
310-
300-
373
236-
068-
513
138-
45-9
Din
itra
to d
e ní
quel
véas
e A
part
ado
8
229-
180-
064
23-4
3-4
Din
itra
to d
e pr
opil
engl
icol
0,05
0,34
vía
dérm
ica,
VL
Bm
65
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
NO
TA
SF
RA
SE
S H
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 65
66
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
208-
431-
852
8-29
-01,
2-D
init
robe
ncen
o0,
151
vía
dérm
ica,
VL
Bm
330-
310-
300
373-
400-
410
202-
776-
899
-65-
01,
3-D
init
robe
ncen
o0,
151
vía
dérm
ica,
VL
Bm
330-
310-
300
373-
400-
410
202-
833-
710
0-25
-41,
4-D
init
robe
ncen
o0,
151
vía
dérm
ica,
VL
Bm
330-
310-
300
373-
400-
410
208-
601-
153
4-52
-14,
6-D
init
ro-o
-cre
sol
0,2
vía
dérm
ica,
Sen
341-
330-
310
300-
315-
318
317-
400-
410
205-
706-
414
8-01
-63,
5-D
init
ro-o
-tol
uam
ida
5vé
ase
Apa
rtad
o 9
Din
itro
tolu
eno,
tod
os l
os i
sóm
eros
véas
e A
part
ado
8
246-
836-
125
321-
14-6
Din
itro
tolu
eno
técn
ico
véas
e A
part
ado
8
204-
661-
812
3-91
-11,
4- D
ioxa
no20
73V
LI
225-
351-
319-
335
201-
107-
778
-34-
2D
ioxa
tión
(20
11)
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
33
0-30
0
FIV
311-
400-
410
231-
195-
274
46-0
9-5
Dió
xido
de
azuf
re2
5,3
513
s, v
éase
Apa
rtad
o 9
331-
314
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 66
67
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
204-
696-
912
4-38
-9D
ióxi
do d
e ca
rbon
o5.
000
9.15
0V
LI
233-
162-
810
049-
04-4
Dió
xido
de
clor
o0,
10,
280,
30,
8427
0-33
0-31
4-40
0
234-
823-
312
035-
36-8
Dió
xido
de
níqu
elvé
ase
Apa
rtad
o 8
233-
272-
610
102-
44-0
Dió
xido
de
nitr
ógen
o3
5,7
59,
627
0-33
0-31
4
236-
675-
513
463-
67-7
Dió
xido
de
tita
nio
10
Dió
xido
de
vini
lcic
lohe
xeno
véas
e 1
-Epo
xiet
il-3
,4-e
poxi
cicl
ohex
ano
211-
463-
564
6-06
-01,
3-D
ioxo
lano
(20
11)
2061
225
202-
607-
897
-77-
8D
isul
fira
m2
f, S
en30
2-37
3
317-
400-
410
206-
054-
329
8-04
-4D
isul
fotó
n (2
011)
0,05
VL
Ba,
vía
dér
mic
a, 3
10-3
00-4
00-4
10
s, F
IV
218-
550-
721
79-5
9-1
Dis
ulfu
ro d
e al
ilpr
opil
o (2
007)
0,5
3
200-
843-
675
-15-
0D
isul
furo
de
carb
ono
(201
1)5
15V
LI,
vía
dér
mic
a,
225-
361f
d-3
72
VL
B®, a
e31
9-31
5
128-
37-0
2,6-
Dit
erc-
buti
l-p-
cres
olvé
ase
Apa
rtad
o 9
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 67
206-
354-
433
0-54
-1D
iuró
n10
ae, s
351-
302
373-
400-
410
215-
325-
513
21-7
4-0
Div
inil
benc
eno,
mez
cla
de i
sóm
eros
1054
Dod
ecan
otio
lvé
ase
Dod
ecil
mer
capt
ano
112-
55-0
Dod
ecil
mer
capt
ano
0,1
204-
079-
411
5-29
-7E
ndos
ulfá
n0,
1ví
a dé
rmic
a, a
e,s,
33
0-30
0-31
2
FIV
400-
410
200-
775-
772
-20-
8E
ndrí
n0,
1ví
a dé
rmic
a, a
e, s
300-
311-
400-
410
237-
553-
413
838-
16-9
Enf
lura
no75
575
Enz
imas
véas
e
Sub
tili
sina
s
Epi
clor
hidr
ina
véas
e
1-C
loro
-2,3
-epo
xipr
opan
o
EP
N
véas
e F
enil
tiof
osfo
nato
de
O-e
tilo
y O
-(4-
nitr
ofen
ilo)
213-
831-
010
24-5
7-3
Epó
xido
de
hept
aclo
ro
0,05
vía
dérm
ica
351-
301-
373
400-
410
203-
437-
710
6-87
-61-
Epo
xiet
il-3
,4-e
poxi
cicl
ohex
ano
0,1
0,58
vía
dérm
ica
331-
311-
301-
351
68
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 68
69
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
209-
128-
355
6-52
-52,
3-E
poxi
-1-p
ropa
nol
véas
e A
part
ado
8
1302
-74-
5E
smer
il, p
olvo
10e
231-
141-
874
40-3
1-5
Est
año
Met
al2
Com
pues
tos
orgá
nico
s, c
omo
Sn
0,1
0,2
vía
dérm
ica
Óxi
do y
com
pues
tos
inor
gáni
cos,
com
o S
n 2
Est
eara
tos
( no
inc
luye
los
est
eara
tos
de m
etal
es t
óxic
os )
10
Est
eati
ta
(Jab
ón d
e sa
stre
): F
racc
ión
inha
labl
e 6
d
Est
eati
ta
(Jab
ón d
e sa
stre
): F
racc
ión
resp
irab
le3
d
Est
ibam
ina
véas
e H
idru
ro d
e A
ntim
onio
202-
851-
510
0-42
-5E
stir
eno
2086
4017
2V
LB
®, a
e22
6-33
2- 3
19-3
15
200-
319-
757
-24-
9E
stri
cnin
a0,
1531
0-30
0-40
0-41
0
200-
814-
874
-84-
0E
tano
véas
e H
idro
carb
uros
ali
fáti
cos
alca
nos
(C1
– C
4)
220
y su
s m
ezcl
as, g
ases
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 69
70
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
200-
578-
664
-17-
5E
tano
l1.
000
1.91
0s,
véa
se A
part
ado
922
5
Eta
nola
min
avé
ase
2-A
min
oeta
nol
Eta
noti
olvé
ase
Eti
lmer
capt
ano
Éte
r al
ilgl
icid
ílic
o (E
AG
)vé
ase
Ali
lgli
cidi
léte
r
Éte
r n-
buti
lgli
cidí
lico
(E
BG
)vé
ase
n-B
util
glic
idil
éter
Éte
r bi
s(cl
orom
etíl
ico)
véas
e bi
s(C
loro
met
il)é
ter
Éte
r di
clor
oetí
lico
vé
ase
bis(
2-C
loro
etil
)éte
r
Éte
r di
glic
idíl
ico
(E
DG
)vé
ase
Gli
cidi
léte
r
Éte
r di
isop
ropí
lico
véas
e Is
opro
pilé
ter
Éte
r et
il t
erc-
butí
lico
(E
TB
E)
véas
e E
til
terc
-but
ilét
er
Éte
r fe
nilg
lici
díli
co
(EF
G)
véas
e F
enil
glic
idil
éter
Éte
r fe
níli
co, v
apor
véas
e F
enil
éter
, vap
or
Éte
r is
opro
pilg
lici
díli
co (
EIG
)vé
ase
Isop
ropi
lgli
cidi
léte
r
Éte
r m
etil
-ter
c-bu
tíli
cové
ase
Met
il-t
erc-
buti
léte
r
252-
104-
234
590-
94-8
Éte
r m
etíl
ico
de d
ipro
pile
ngli
col
5030
8ví
a dé
rmic
a, V
LI
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 70
71
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Éte
r 1-
met
ílic
o de
pro
pile
ngli
col
véas
e 1-
Met
oxip
ropa
n-2-
ol
Éte
r 2-
met
ílic
o de
pro
pile
ngli
col
véas
e 2-
Met
oxip
ropa
nol
Éte
r m
onob
utíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e 2-
But
oxie
tano
l
Éte
r m
onoe
tíli
co d
el e
tile
ngli
col
véas
e 2-
Eto
xiet
anol
Éte
r m
onoi
sopr
opíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e 2-
Isop
ropo
xiet
anol
Éte
r m
onom
etíl
ico
del
etil
engl
icol
véas
e 2-
Met
oxie
tano
l
Éte
r m
onop
ropí
lico
del
eti
leng
lico
lvé
ase
2-P
ropo
xiet
anol
211-
309-
763
7-92
-3E
til
terc
-but
ilét
er5
21
Eti
lam
ilce
tona
vé
ase
5-M
etil
hept
an-3
-ona
200-
834-
775
-04-
7E
tila
min
a 5
9V
LI
220-
319-
335
202-
849-
410
0-41
-4E
tilb
ence
no
100
441
200
884
vía
dérm
ica,
22
5-33
2
VL
B®, V
LI
203-
388-
110
6-35
-4E
tilb
util
ceto
na
2095
VL
I22
6-33
2-31
9
Eti
lend
iam
ina
véas
e 1,
2-D
iam
inoe
tano
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 71
203-
473-
310
7-21
-1E
tile
ngli
col
2052
4010
4ví
a dé
rmic
a, V
LI
302
205-
793-
915
1-56
-4E
tile
nim
ina
véas
e A
part
ado
820
0-81
5-3
74-8
5-1
Eti
leno
200
220-
336
200-
467-
260
-29-
7E
tilé
ter
100
308
200
616
VL
I22
4-30
2-33
616
219-
75-3
Eti
lide
nnor
born
eno
525
200-
837-
375
-08-
1E
tilm
erca
ptan
o0,
51,
322
5-33
2-40
0-41
020
2-88
5-0
100-
74-3
N-E
tilm
orfo
lina
524
vía
dérm
ica
209-
242-
356
3-12
-2E
tión
(20
09)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
301-
312
s, F
IV40
0-41
020
3-80
4-1
110-
80-5
2-E
toxi
etan
ol (
2012
)2
8ví
a dé
rmic
a, T
R1B
, 22
6-36
0FD
VL
B®, V
LI
332-
312-
302
244-
848-
122
224-
92-6
Fen
amif
ós0,
1ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,
300-
311
véas
e A
part
ado
940
0-41
020
2-43
0-6
95-5
4-5
o-F
enil
endi
amin
a0,
1S
en34
1-30
2-31
540
0-41
020
3-58
4-7
108-
45-2
m-F
enil
endi
amin
a0,
1S
en34
1-33
1-31
1-30
1
319-
317-
400-
410
72
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 72
203-
404-
710
6-50
-3p-
Fen
ilen
diam
ina
0,1
Sen
331-
311-
301-
319
317-
400-
410
202-
981-
210
1-84
-8F
enil
éter
, vap
or1
7,1
214
,2
211-
325-
463
8-21
-1F
enil
fosf
ina
0,05
0,23
204-
557-
212
2-60
-1F
enil
glic
idil
éter
véas
e A
part
ado
8
202-
873-
510
0-63
-0F
enil
hidr
acin
avé
ase
Apa
rtad
o 8
203-
635-
310
8-98
-5F
enil
mer
capt
ano
(200
7)0,
10,
46ví
a dé
rmic
a
2-F
enil
prop
eno
véas
e α
-Met
iles
tire
no
218-
276-
821
04-6
4-5
Fen
ilti
ofos
fona
to d
e O
-eti
lo y
O-(
4-ni
trof
enil
o)0,
1ví
a dé
rmic
a, V
LB
a31
0-30
0-40
0-41
0
203-
632-
710
8-95
-2F
enol
(20
12)
28
416
vía
dérm
ica,
VL
B®,
341-
331-
311
VL
I30
1-37
3-31
4
202-
196-
592
-84-
2F
enot
iazi
na
5ví
a dé
rmic
a
204-
114-
311
5-90
-2F
ensu
lfot
ión
(201
0)
0,01
VL
Ba,
vía
dér
mic
a,31
0-30
0-40
0-41
0
FIV
200-
231-
955
-38-
9F
enti
ón (
2010
) 0,
05ví
a dé
rmic
a, V
LB
a, s
341-
331-
372
312-
302-
400-
410
73
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 73
74
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
238-
484-
214
484-
64-1
Fer
bam
10
s,31
9-33
5-31
5
véas
e A
part
ado
940
0-41
0
1260
4-58
-9F
erro
vana
dio,
pol
vo1
3
Fib
ras
man
ufac
tura
das:
Fib
ras
vítr
eas
arti
fici
ales
(fi
bras
cer
ámic
as r
efra
ctar
ias,
vé
ase
Apa
rtad
o 8
fibr
as p
ara
usos
esp
ecia
les,
etc
.)
Fib
ras
vítr
eas
arti
fici
ales
(fi
bra
de v
idri
o, l
ana
min
eral
, etc
.)1
fibr
as/c
m3
g, h
Fil
amen
to c
onti
nuo
y fi
bras
vít
reas
art
ific
iale
s ex
cluí
das
Trá
tese
com
o pa
rtíc
ulas
no
i
de c
lasi
fica
ción
com
o ca
rcin
ógen
ascl
asif
icad
as d
e ot
ra f
orm
a
Otr
as f
ibra
s ar
tifi
cial
es o
sin
téti
cas
(p-A
ram
ida,
etc
.)1
fibr
as/c
m3
h
231-
954-
877
82-4
1-4
Flú
or
11,
62
3,2
VL
I, V
LB
®27
0-33
0-31
4
200-
548-
262
-74-
8F
luor
oace
tato
de
sodi
o0,
05ví
a dé
rmic
a33
0-31
0-30
0-40
0
232-
222-
077
90-7
9-6
Flu
orur
o de
cad
mio
véas
e A
part
ado
8
206-
534-
235
3-50
-4F
luor
uro
de c
arbo
nilo
25,
55
14
231-
634-
876
64-3
9-3
Flu
orur
o de
hid
róge
no1,
81,
53
2,5
VL
B®, V
LI
330-
310-
300-
314
231-
526-
076
16-9
4-6
Flu
orur
o de
per
clor
ilo
313
626
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 74
75
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Flu
orur
os i
norg
ánic
os, c
omo
F, e
xcep
to e
l he
xafl
uoru
ro
2,5
VL
B®, V
LI
de u
rani
o y
los
expr
esam
ente
ind
icad
os
75-3
8-7
Flu
orur
o de
vin
ilid
eno
(201
1)50
0
213-
408-
094
4-22
-9F
onof
ós
0,1
vía
dérm
ica,
s, V
LB
a,31
0-30
0
véas
e A
part
ado
940
0-41
0
206-
052-
229
8-02
-2F
orat
o 0,
050,
2ví
a dé
rmic
a, s
, VL
Ba,
310-
300
véas
e A
parta
do 9
, FIV
400-
410
200-
001-
850
-00-
0F
orm
alde
hído
0,3
0,37
Sen
, y, s
351-
331-
311
301-
314-
317
200-
842-
075
-12-
7F
orm
amid
a10
19ví
a dé
rmic
a, T
R1B
360D
203-
721-
010
9-94
-4F
orm
iato
de
etil
o 10
030
822
5-33
2-30
2
319-
335
203-
481-
710
7-31
-3F
orm
iato
de
met
ilo
100
270
150
406
vía
dérm
ica
224-
332-
302
31
9-33
5
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 75
76
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Fos
fam
ina
véas
e H
idru
ro d
e F
ósfo
ro
219-
772-
725
28-3
6-1
Fos
fato
de
dibu
tilf
enil
o0,
33,
6ví
a dé
rmic
a, V
LB
a
203-
509-
810
7-66
-4F
osfa
to d
e di
buti
lo1
8,7
217
véas
e A
part
ado
9
204-
800-
212
6-73
-8F
osfa
to d
e tr
ibut
ilo
0,2
2,2
VL
Ba
351-
302-
315
204-
112-
211
5-86
-6F
osfa
to d
e tr
ifen
ilo
3
201-
103-
578
-30-
8F
osfa
to d
e tr
iort
ocre
silo
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba
370-
411
204-
471-
512
1-45
-9F
osfi
to d
e tr
imet
ilo
210
231-
768-
712
185-
10-3
Fós
foro
(P
4)0,
020,
125
0-33
0-30
0
314-
400
Fos
geno
vé
ase
Clo
ruro
de
carb
onil
o
201-
557-
484
-74-
2F
tala
to d
e di
buti
lo5
TR
1B, a
e, r
360D
f-40
0
204-
211-
011
7-81
-7F
tala
to d
e di
-2-e
tilh
exil
o5
TR
1B, a
e, r
360F
D
201-
550-
684
-66-
2F
tala
to d
e di
etil
o5
205-
011-
613
1-11
-3F
tala
to d
e di
met
ilo
5
210-
933-
762
6-17
-5m
-Fta
lodi
nitr
ilo
5
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 76
77
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
202-
627-
798
-01-
12-
Fur
alde
hído
28
vía
dérm
ica,
VL
B®
351-
331-
301
312-
319-
335-
315
Fur
fura
lvé
ase
2-F
ural
dehí
do
289-
220-
886
290-
81-5
Gas
olin
avé
ase
Apa
rtad
o 8
200-
289-
556
-81-
5G
lice
rina
, nie
blas
10
218-
802-
622
38-0
7-5
Gli
cidi
léte
r0,
10,
54vé
ase
Apa
rtad
o 9
Gli
cido
lvé
ase
2,3-
Epo
xi-1
-pro
pano
l
203-
474-
910
7-22
-2G
liox
al (
2010
)0,
1S
en, F
IV, s
341-
332-
319
315-
317
203-
856-
511
1-30
-8G
luta
rald
ehíd
o0,
050,
2S
en33
1-30
1-31
4
334-
317-
400
231-
955-
377
82-4
2-5
Gra
fito
, pol
vo2
231-
166-
474
40-5
8-6
Haf
nio
elem
enta
l 0,
5
Com
pues
tos
de H
afni
o, c
omo
Hf
0,5
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 77
205-
796-
515
1-67
-7H
alot
ano
5041
0
Har
ina
4d,
Sen
HD
Ivé
ase
Dii
soci
anat
o de
1,6
-hex
amet
ilen
o
231-
168-
574
40-5
9-7
Hel
iob
200-
962-
376
-44-
8H
epta
clor
o0,
05ví
a dé
rmic
a, a
e, s
351-
311-
301
373-
400-
410
205-
563-
814
2-82
-5n-
Hep
tano
500
2.08
5V
LI
225-
304-
315
336-
400-
410
Hep
tano
: O
tros
isó
mer
os50
02.
085
225-
304-
315
336-
400-
410
2-H
epta
nona
vé
ase
Met
il-n
-am
ilce
tona
3-H
epta
nona
vé
ase
Eti
lbut
ilce
tona
4-H
epta
nona
véas
e D
i-n-
prop
ilce
tona
204-
273-
911
8-74
-1H
exac
loro
benc
eno
véas
e A
part
ado
8
201-
765-
587
-68-
3H
exac
loro
buta
dien
o0,
020,
2ví
a dé
rmic
a
78
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 78
201-
029-
377
-47-
4H
exac
loro
cicl
open
tadi
eno
0,01
0,11
330-
311-
302-
314
400-
410
200-
666-
467
-72-
1H
exac
loro
etan
o1
9,8
vía
dérm
ica,
r
215-
641-
313
35-8
7-1
Hex
aclo
rona
ftal
eno
0,2
vía
dérm
ica
211-
676-
368
4-16
-2H
exaf
luor
oace
tona
0,1
0,69
vía
dérm
ica
219-
854-
225
51-6
2-4
Hex
aflu
orur
o de
azu
fre
1.00
06.
075
7783
-79-
1H
exaf
luor
uro
de s
elen
io, c
omo
Se
0,05
0,16
232-
027-
077
83-8
0-4
Hex
aflu
orur
o de
tel
uro
0,02
0,2
Hex
amet
ilen
diam
ina
véas
e 1
,6-H
exan
odia
min
a
203-
777-
611
0-54
-3n-
Hex
ano
(200
7)20
72V
LB
®, V
LI
225-
361f
-304
373-
315-
336-
411
Hex
ano:
Otr
os i
sóm
eros
500
1.79
01.
000
3.58
0
204-
679-
612
4-09
-41,
6-H
exan
odia
min
a0,
52,
431
2-30
2-33
5-31
4
2-H
exan
ona
véas
e M
etil
-n-b
util
ceto
na
203-
489-
010
7-41
-5H
exil
engl
icol
2512
331
9-31
5
79
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 79
80
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
209-
753-
159
2-41
-61-
Hex
eno
(201
0)50
Hex
ona
véas
e M
etil
isob
util
ceto
na
206-
114-
930
2-01
-2H
idra
cina
vé
ase
Apa
rtad
o 8
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s (C
1–
C4)
1.00
0
y su
s m
ezcl
as, g
ases
215-
605-
713
33-7
4-0
Hid
róge
nob
220
232-
064-
277
84-4
0-9
Hid
roge
noar
sena
to d
e pl
omo
véas
e A
part
ado
8
204-
617-
812
3-31
-9H
idro
quin
ona
2S
en, v
éase
351-
341-
302
Apa
rtad
o 9
318-
317-
400
215-
137-
313
05-6
2-0
Hid
róxi
do d
e ca
lcio
5
244-
344-
121
351-
79-1
Hid
róxi
do d
e ce
sio
2
215-
181-
313
10-5
8-3
Hid
róxi
do d
e po
tasi
o2
302-
314
215-
185-
513
10-7
3-2
Hid
róxi
do d
e so
dio
231
4
7803
-52-
3H
idru
ro d
e an
tim
onio
0,1
0,5
232-
066-
377
84-4
2-1
Hid
ruro
de
arsé
nico
0,05
0,16
véas
e A
part
ado
9, r
220-
330-
373
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 80
232-
260-
878
03-5
1-2
Hid
ruro
de
fósf
oro
(200
8)0,
10,
140,
20,
28V
LI
220-
330-
314-
400
231-
484-
375
80-6
7-8
Hid
ruro
de
liti
o0,
025
203-
039-
310
2-54
-5H
ierr
o :
Dic
iclo
pent
adie
nilo
10
236-
670-
813
463-
40-6
Hie
rro
: P
enta
carb
onil
o, c
omo
Fe
0,1
0,8
0,2
1,6
Hie
rro
: S
ales
sol
uble
s, c
omo
Fe
1c
202-
393-
695
-13-
6In
deno
1048
véas
e A
part
ado
9
231-
180-
074
40-7
4-6
Indi
o el
emen
tal
0,1
Com
pues
tos
de I
ndio
, com
o In
0,1
201-
148-
078
-83-
1Is
obut
anol
5015
422
6-33
5-31
5-
318-
336
203-
137-
610
3-71
-9Is
ocia
nato
de
feni
lo0,
010,
05
210-
866-
362
4-83
-9Is
ocia
nato
de
met
ilo
(201
2)0,
02ví
a dé
rmic
a,
225-
361d
-330
VL
I31
1-30
1-33
5
315-
318-
334-
317
81
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 81
82
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
223-
861-
640
98-7
1-9
3-Is
ocia
nom
etil
-3,5
,5-t
rim
etil
cicl
o-he
xili
soci
anat
o0,
005
0,04
6S
en33
1-31
9-33
5-31
5
334-
317-
411
247-
897-
726
675-
46-7
Isof
lura
no50
383
201-
126-
078
-59-
1Is
ofor
ona
529
351-
312
302-
319-
335
201-
142-
878
-78-
4Is
open
tano
1.
000
3.00
0V
LI
224-
304-
336-
411
200-
661-
7 67
-63-
0Is
opro
pano
l (2
011)
200
500
400
1.00
0V
LB
®,s
225-
319-
336
Isop
ropi
l ce
llos
olve
véas
e 2-
Isop
ropo
xiet
anol
200-
860-
975
-31-
0Is
opro
pila
min
a5
1210
2422
4-31
9-33
5-31
5
212-
196-
776
8-52
-5N
-Iso
prop
ilan
ilin
a2
11ví
a dé
rmic
a, V
LB
m
203-
560-
610
8-20
-3Is
opro
pilé
ter
250
1.06
031
01.
310
225-
336
223-
672-
940
16-1
4-2
Isop
ropi
lgli
cidi
léte
r50
241
7536
2
203-
685-
610
9-59
-12-
Iso
prop
oxie
tano
l5
22ví
a dé
rmic
a33
2-31
2-31
9
231-
174-
874
40-6
5-5
Itri
o m
etal
1
Com
pues
tos
de i
trio
, com
o Y
1
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 82
NO
TA
SF
RA
SE
S H
205-
316-
413
8-22
-7L
acta
to d
e n-
buti
lo5
30
9006
-04-
6L
átex
nat
ural
com
o pr
oteí
nas
tota
les
0,00
1S
en, v
ía d
érm
ica
5989
-27-
5d-
Lim
onen
ové
ase
Apa
rtad
o 9
200-
401-
258
-89-
9L
inda
no0,
5ví
a dé
rmic
a, a
e, s
301-
332-
312-
373
362-
400-
410
Mad
eras
dur
as, p
olvo
véas
e A
part
ado.
8
Mad
eras
bla
ndas
, pol
vo5
md
204-
497-
712
1-75
-5M
alat
ión
10ví
a dé
rmic
a, a
e, V
LB
a,30
2-31
7-40
0-41
0
véas
e A
part
ado
9
231-
105-
174
39-9
6-5
Man
gane
so e
lem
enta
l 0,
2
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de M
anga
neso
, com
o M
n0,
2
235-
142-
412
079-
65-1
Man
gane
so:
Cic
lope
ntad
ieni
ltri
carb
onil
o, c
omo
Mn
0,1
vía
dérm
ica
235-
166-
512
108-
13-3
Man
gane
so: 2
-Met
ilcic
lope
ntad
ieni
ltric
arbo
nilo
, com
o M
n0,
2ví
a dé
rmic
a
83
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 83
MD
Ivé
ase
Dii
soci
anat
o de
4,4
´-di
feni
lmet
ano
9016
-87-
9M
DI
técn
ico
(con
con
teni
do p
olim
éric
o)vé
sase
Apa
rtad
o 9
231-
106-
774
39-9
7-6
Mer
curi
o el
emen
tal
(201
2)0,
02V
LI,
VL
B®, H
g, s
,r,36
0D-3
30
TR
1B37
2-40
0-41
0
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
0,02
Hg,
VL
I, V
LB
®s,
r,
diva
lent
es d
e m
ercu
rio,
com
o H
g (2
012)
Mer
curi
o : A
lqui
l-co
mpu
esto
s, c
omo
Hg
0,01
0,03
vía
dérm
ica,
r
Mer
curi
o : A
ril-
com
pues
tos,
com
o H
g0,
1ví
a dé
rmic
a, r
Mes
itil
eno
véas
e
1,3,
5-T
rim
etil
benc
eno
231-
673-
076
81-5
7-4
Met
abis
ulfi
to d
e so
dio
5s
302-
318
201-
297-
180
-62-
6M
etac
rila
to d
e m
etil
o50
100
Sen
, VL
I22
5-33
5-31
5-31
7
200-
812-
774
-82-
8M
etan
ové
ase
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s 22
0
(C1
– C
4) y
sus
mez
clas
, gas
es
200-
659-
667
-56-
1M
etan
ol20
026
6ví
a dé
rmic
a,22
5-33
1-31
1-
VL
B®, V
LI,
301-
370
84
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 84
Met
anot
iol
véas
e
Met
ilm
erca
ptan
o
201-
676-
186
-50-
0M
etil
azi
nfós
0,
2ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,33
0-30
0-31
1
Sen
, FIV
317-
400-
410
216-
653-
116
34-0
4-4
Met
il t
erc-
buti
léte
r (2
012)
5018
3,5
100
367
VL
I22
5-31
5
Met
il c
ello
solv
evé
ase
2-M
etox
ieta
nol
206-
050-
129
8-00
-0M
etil
par
atió
n0,
2ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,22
6-33
0-30
0-31
1-
ae,s
, véa
se A
part
ado
937
3-40
0-41
0
200-
828-
474
-99-
7M
etil
acet
ilen
o1.
000
1.66
5
Met
ilac
rilo
nitr
ilo
véas
e 2-
Met
il-2
-pro
peno
-nit
rilo
203-
714-
210
9-87
-5M
etil
al1.
000
3.16
5
203-
767-
111
0-43
-0M
etil
-n-a
mil
ceto
na
5023
710
047
4ví
a dé
rmic
a, V
LI
226-
332-
302
200-
820-
074
-89-
5M
etil
amin
a5
6,5
1519
220-
332
335-
315-
318
202-
870-
910
0-61
-8N
-Met
ilan
ilin
a 0,
52,
2ví
a dé
rmic
a, V
LB
m, f
331-
311-
301
373-
400-
410
85
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 85
2-M
etil
azir
idin
avé
ase
Pro
pile
nim
ina
Met
ilbu
tano
véas
e Is
open
tano
209-
731-
159
1-78
-6M
etil
-n-b
util
ceto
na (
2011
)5
2110
42ví
a dé
rmic
a, V
LB
®22
6-36
1f-3
72-3
36
203-
624-
310
8-87
-2M
etil
cicl
ohex
ano
400
1.63
022
5-30
4
315-
336-
411
Met
ilci
cloh
exan
ol, t
odos
los
isó
mer
os50
237
209-
513-
658
3-60
-82-
Met
ilci
cloh
exan
ona
5023
375
349
vía
dérm
ica
226-
332
Met
ilcl
orof
orm
ové
ase
1,1,
1-T
ricl
oroe
tano
8022
-00-
2M
etil
dem
etón
0,
5ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,
véas
e A
part
ado
9
213-
052-
691
9-86
-8S
- M
etil
dem
etón
(20
09)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
311-
301-
411
FIV
202-
974-
410
1-77
-94,
4´-M
etil
endi
anil
ina
véas
e A
part
ado
8
225-
863-
251
24-3
0-1
Met
ilen
o-bi
s (4
-cic
lohe
xili
soci
anat
o )
0,00
50,
055
Sen
331-
319-
335
315-
334-
317
202-
918-
910
1-14
-44,
4´-M
etil
en-b
is (
2-cl
oroa
nili
na )
(M
BO
CA
)vé
ase
Apa
rtad
o 8
86
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 86
Act
uali
zaci
ón
202-
705-
098
-83-
9α-
Met
iles
tire
no50
246
100
492
VL
I22
6-31
9-33
5-41
1
204-
065-
811
5-10
-6M
etil
éter
1.00
01.
920
VL
I22
0
201-
159-
078
-93-
3M
etil
etil
ceto
na20
060
030
090
0V
LB
®, V
LI
225-
319-
336
208-
793-
754
1-85
-55-
Met
ilhe
ptan
-3-o
na10
5320
107
VL
I22
6-31
9-33
55-
Met
ilhe
xan-
2-on
avé
ase
Met
ilis
oam
ilce
tona
200-
471-
460
-34-
4M
etil
hidr
acin
a0,
010,
019
vía
dérm
ica
203-
737-
811
0-12
-3M
etil
isoa
mil
ceto
na20
95V
LI
226-
332
203-
550-
110
8-10
-1M
etil
isob
util
ceto
na20
8350
208
VL
B®, V
LI
225-
332-
319-
335
209-
264-
356
3-80
-4M
etil
isop
ropi
lcet
ona
200
715
225
200-
822-
174
-93-
1M
etil
mer
capt
ano
0,5
122
0-33
1-40
0-41
0
203-
551-
710
8-11
-24-
Met
il-2
-pen
tano
l25
106
4017
0ví
a dé
rmic
a22
6-33
5
212-
828-
187
2-50
-4N
-Met
il-2
-pir
roli
dona
(20
12)
1040
2080
vía
dérm
ica,
VL
I,36
0D-3
19
TR
1B33
5-31
520
4-81
7-5
126-
98-7
2-M
etil
-2-p
rope
no-n
itri
lo1
2,7
vía
dérm
ica,
Sen
225-
331-
311
301-
317
203-
528-
110
7-87
-9M
etil
prop
ilce
tona
200
715
250
894
87
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 87
277-
780-
674
222-
97-2
Met
ilsu
lfom
etur
on5
78-9
4-4
Met
il-v
inil
-cet
ona
véas
e A
part
ado
9
240-
815-
016
752-
77-5
Met
omil
o2,
5V
LB
a30
0-40
0-41
0
2-M
etox
iani
lina
véas
e o-
Ani
sidi
na
200-
779-
972
-43-
5M
etox
iclo
ro10
s
203-
713-
710
9-86
-42-
Met
oxie
tano
l (
2011
)1
3ví
a dé
rmic
a, T
R1B
, 22
6-36
0FD
VL
I33
2-31
2-30
2
203-
906-
611
1-77
-32-
(2-M
etox
ieto
xi)e
tano
l10
50,1
vía
dérm
ica,
VL
I, r
361d
205-
769-
815
0-76
-54-
Met
oxif
enol
5S
en30
2-31
9-31
7
203-
539-
110
7-98
-21-
Met
oxip
ropa
n-2-
ol10
037
515
056
8ví
a dé
rmic
a, V
LI
226-
336
216-
455-
515
89-4
7-5
2-M
etox
ipro
pano
l5
19T
R1B
226-
360D
335-
315-
318
244-
209-
721
087-
64-9
Met
ribu
zín
530
2-40
0-41
0
232-
095-
177
86-3
4-7
Mev
infó
s 0,
010,
090,
030,
27ví
a dé
rmic
a, V
LB
a, s
,31
0-30
0vé
ase
Apa
rtad
o 9
400-
410
88
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 88
89
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
1200
1-26
-2M
ica.
Fra
cció
n re
spir
able
3
d , e
231-
107-
274
39-9
8-7
Mol
ibde
no e
lem
enta
l: F
racc
ión
inha
labl
e (2
009)
10c
Mol
ibde
no e
lem
enta
l: F
racc
ión
resp
irab
le (
2009
)3
cM
olib
deno
: C
ompu
esto
s in
solu
bles
, com
o M
o
F
racc
ión
inha
labl
e
10
c
Mol
ibde
no:
Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
Mo
Fra
cció
n re
spir
able
3c
Mol
ibde
no:
Com
pues
tos
solu
bles
, com
o M
o
Fra
cció
n re
spir
able
0,5
c
Mon
oclo
ruro
de
azuf
revé
ase
Dic
loru
ro d
e di
azuf
re
230-
042-
769
23-2
2-4
Mon
ocro
tofó
s (2
011)
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
341-
330-
300
s, F
IV31
1-40
0-41
0
211-
128-
363
0-08
-0M
onóx
ido
de c
arbo
no25
29T
R1A
, VL
B®
220-
360D
331-
372
233-
271-
010
102-
43-9
Mon
óxid
o de
nit
róge
no25
31V
LB
m
203-
815-
111
0-91
-8M
orfo
lina
1036
2072
VL
I, f
226-
332-
312
302-
314
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 89
202-
049-
591
-20-
3N
afta
leno
10
5315
80ví
a dé
rmic
a35
1-30
2-40
0-41
0
206-
098-
330
0-76
-5N
aled
3ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,31
2-30
2-31
9
véas
e A
part
ado
931
5-40
0
215-
609-
913
33-8
6-4
Neg
ro d
e hu
mo
3,5
231-
110-
974
40-0
1-9
Neó
nb
207-
343-
746
3-82
-1N
eope
ntan
o 1.
000
3.00
0V
LI
220-
411
200-
193-
354
-11-
5N
icot
ina
0,5
VL
I, v
ía d
érm
ica,
s31
0-30
1-41
1
231-
111-
474
40-0
2-0
Níq
uel
met
al1
Sen
, r35
1-37
2-31
7
Níq
uel,
com
pues
tos
inor
gáni
cos
exce
pto
aque
llos
que
está
n ex
pres
amen
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
inso
lubl
es,
com
o N
i (v
éase
pág
ina
web
)0,
2c,
Sen
, r
Níq
uel,
com
pues
tos
inor
gáni
cos
exce
pto
aque
llos
que
0,1
c, S
en, r
está
n ex
pres
amen
te i
ndic
ados
. Com
pues
tos
solu
bles
,
com
o N
i (v
éase
pág
ina
web
)
236-
669-
213
463-
39-3
Níq
uel
carb
onil
o, c
omo
Ni
0,05
0,12
TR
1B, r
225-
351-
360D
330-
400-
410
90
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 90
91
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
217-
682-
219
29-8
2-4
Nit
rapi
rina
1020
302-
411
233-
402-
110
141-
05-6
Nit
rato
de
coba
lto
véas
e A
part
ado
8
210-
985-
062
7-13
-4N
itra
to d
e n-
prop
ilo
2510
940
175
VL
Bm
202-
810-
110
0-01
-6p-
Nit
roan
ilin
a3
vía
dérm
ica,
VL
Bm
331-
311-
301
373-
412
202-
716-
098
-95-
3N
itro
benc
eno
0,2
1ví
a dé
rmic
a, V
LB
®,
351-
361f
-331
-311
VL
I30
1-37
2-41
1
201-
188-
979
-24-
3N
itro
etan
o 10
031
222
6-33
2-30
2
231-
783-
977
27-3
7-9
Nit
róge
nob
200-
240-
855
-63-
0N
itro
glic
erin
a 0,
050,
5ví
a dé
rmic
a20
0-33
0-31
0
300-
373-
411
200-
876-
675
-52-
5N
itro
met
ano
2051
226-
302
203-
544-
910
8-03
-21-
Nit
ropr
opan
o25
9322
6-33
2
312-
302
201-
209-
179
-46-
92-
Nit
ropr
opan
o vé
ase
Apa
rtad
o 8
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 91
92
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
201-
853-
388
-72-
22-
Nit
roto
luen
o (
2010
) vé
ase
Apa
rtad
o 8
202-
728-
699
-08-
13-
Nit
roto
luen
o (2
010)
2
11ví
a dé
rmic
a,
VL
Bm
, ae
202-
808-
099
-99-
04-
Nit
roto
luen
o (2
010)
2
11ví
a dé
rmic
a,33
1-31
1-30
1
VL
Bm
, ae
373-
411
203-
913-
411
1-84
-2n-
Non
ano
200
1.06
5
Non
ano:
Otr
os i
sóm
eros
200
1.06
5
218-
778-
722
34-1
3-1
Oct
aclo
rona
ftal
eno
0,1
0,3
vía
dérm
ica
203-
892-
111
1-65
-9n-
Oct
ano
300
1.42
022
5-30
4-31
5
336-
400-
410
Oct
ano:
Otr
os i
sóm
eros
30
01.
420
225-
304-
315
336-
400-
410
233-
046-
710
025-
87-3
Oxi
clor
uro
de f
ósfo
ro0,
10,
6433
0-37
2-30
2-31
4
215-
691-
613
44-2
8-1
Óxi
do d
e al
umin
io10
215-
133-
113
04-5
6-9
Óxi
do d
e be
rili
ové
ase
Apa
rtad
o 8
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 92
93
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
215-
125-
813
03-8
6-2
Óxi
do d
e bo
ro10
TR
1B36
0FD
215-
146-
213
06-1
9-0
Óxi
do d
e ca
dmio
véas
e A
part
ado
8
215-
138-
913
05-7
8-8
Óxi
do d
e ca
lcio
2
215-
222-
513
14-1
3-2
Óxi
do d
e ci
nc40
0-41
0
Fra
cció
n re
spir
able
(20
11)
210
3124
2-93
-0Ó
xido
de
dife
nilo
o-c
lora
do
0,5
233-
032-
010
024-
97-2
Óxi
do d
e di
nitr
ógen
o50
92
200-
849-
975
-21-
8Ó
xido
de
etil
eno
véas
e A
part
ado
8
215-
168-
213
09-3
7-1
Óxi
do d
e hi
erro
(III
) (p
olvo
y h
umos
), c
omo
Fe
5
215-
171-
913
09-4
8-4
Óxi
do d
e M
agne
sio
( hu
mos
y p
olvo
)10
2190
8-53
-2Ó
xido
de
mer
curi
o II
, com
o H
g (2
012)
0,02
Hg,
r, V
LI,
VL
B®
330-
310-
300
373-
400-
410
205-
502-
514
1-79
-7Ó
xido
de
mes
itil
o15
6125
102
226-
332-
312-
302
200-
879-
275
-56-
9Ó
xido
de
prop
ilen
o (2
011)
véas
e A
part
ado
8
215-
238-
213
14-6
1-0
Óxi
do d
e tá
ntal
o, p
olvo
, com
o Ta
5vé
ase
Apa
rtad
o 9
*
*Inc
orpo
raci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 93
Ozo
no:T
raba
jo p
esad
o 0,
050,
1
233-
069-
210
028-
15-6
Ozo
no:T
raba
jo m
oder
ado
0,08
0,16
Ozo
no:T
raba
jo l
iger
o0,
10,
2
Ozo
no: T
raba
jo p
esad
o, m
oder
ado
o li
gero
(≤
2 h
oras
)0,
20,
4
225-
141-
746
85-1
4-7
Par
acua
t: F
racc
ión
inha
labl
e 0,
5d
Par
acua
t:F
racc
ión
resp
irab
le
0,1
d
217-
615-
719
10-4
2-5
Par
acua
t di
clor
uro
0,1
vía
dérm
ica
330-
311-
301
372-
319-
335
315-
400-
410
200-
271-
756
-38-
2P
arat
ión
0,1
vía
dérm
ica,
VL
B®,
330-
300-
311-
372
ae, s
, véa
se A
pdo.
940
0-41
0
Par
tícu
las
(ins
olub
les
o po
co s
olub
les)
no
espe
cifi
cada
s 10
c, o
, d, e
de o
tra
form
a: F
racc
ión
inha
labl
e
Par
tícu
las
(ins
olub
les
o po
co s
olub
les)
no
espe
cifi
cada
s3
c, o
, d, e
de o
tra
form
a: F
racc
ión
resp
irab
le
94
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 94
Pel
itre
véas
e P
iret
rina
s
243-
194-
419
624-
22-7
Pen
tabo
rano
0,00
50,
013
0,01
50,
039
201-
778-
687
-86-
5P
enta
clor
ofen
ol
0,5
vía
dérm
ica,
35
1-33
0-31
1
VL
B®, r
301-
319-
335
315-
400-
410
215-
320-
813
21-6
4-8
Pen
tacl
oron
afta
leno
0,
5ví
a dé
rmic
a31
2-30
2-31
9
315-
400-
410
201-
435-
082
-68-
8P
enta
clor
onit
robe
ncen
o0,
5S
en31
7-40
0-41
0
233-
060-
310
026-
13-8
Pen
tacl
orur
o de
fós
foro
1V
LI
330-
302-
373-
314
204-
104-
911
5-77
-5P
enta
erit
rito
l: F
racc
ión
inha
labl
e10
d
Pen
taer
itri
tol:
Fra
cció
n re
spir
able
4d
227-
204-
457
14-2
2-7
Pen
tafl
uoru
ro d
e az
ufre
0,01
0,1
232-
157-
877
89-3
0-2
Pen
tafl
uoru
ro d
e br
omo
0,1
0,73
203-
692-
410
9-66
-0n-
Pen
tano
1.
000
3.00
0V
LI
225-
304-
336-
411
95
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 95
2-P
enta
nona
véas
e
Met
ilpr
opil
ceto
na
204-
634-
012
3-54
-62,
4-P
enta
nodi
ona
véas
e A
part
ado
9
202-
490-
396
-22-
03-
Pen
tano
na20
071
630
01.
075
225-
335-
336
215-
242-
413
14-8
0-3
Pen
tasu
lfur
o de
fós
foro
1V
LI
228-
260
332-
302-
400
215-
116-
913
03-2
8-2
Pen
tóxi
do d
e di
arsé
nico
véas
e A
part
ado
8
215-
236-
113
14-5
6-3
Pen
tóxi
do d
e fó
sfor
o1
VL
I31
4
215-
239-
813
14-6
2-1
Pen
tóxi
do d
e va
nadi
o, c
omo
V2O
5, p
olvo
0,05
d , V
LB
®34
1-36
1d-3
72-3
32
resp
irab
le o
hum
os30
2-33
5-41
1
204-
825-
912
7-18
-4P
ercl
oroe
tile
no25
172
100
689
VL
B®, a
e35
1-41
1
209-
840-
459
4-42
-3P
ercl
orom
etil
mer
capt
ano
0,1
0,77
1943
0-93
-4P
erfl
uoro
buti
leti
leno
100
382-
21-8
Per
fluo
riso
buti
leno
0,01
0,08
3
223-
320-
438
25-2
6-1
Per
fluo
roct
anoa
to a
món
ico
0,01
vía
dérm
ica
202-
327-
694
-36-
0P
eróx
ido
de b
enzo
ilo
5S
en24
1-31
9-31
7
96
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 96
97
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Per
óxid
o de
2-b
utan
ona
véas
e P
eróx
ido
de m
etil
etil
ceto
na
231-
765-
077
22-8
4-1
Per
óxid
o de
hid
róge
no1
1,4
271-
332-
302-
314
215-
661-
213
38-2
3-4
Per
óxid
o de
met
ilet
ilce
tona
0,2
1,5
231-
786-
577
27-5
4-0
Per
sulf
ato
de A
mon
io0,
1S
en27
2-30
2-31
9-33
5
231-
781-
877
27-2
1-1
Per
sulf
ato
de P
otas
io0,
131
5-33
4-31
7
231-
892-
177
75-2
7-1
Per
sulf
ato
de S
odio
0,1
217-
636-
119
18-0
2-1
Pic
lora
m10
201-
462-
883
-26-
1P
indo
na0,
130
1-37
2-40
0-41
0
203-
808-
311
0-85
-0P
iper
acin
a0,
10,
3V
LI,
Sen
, f36
1fd-
314-
334-
317
232-
319-
880
03-3
4-7
Pir
etri
nas
1V
LI
302-
312-
332
400-
410
incl
uyen
do
las
cine
rina
s
203-
809-
911
0-86
-1P
irid
ina
13
225-
332-
312-
302
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 97
98
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
204-
427-
512
0-80
-9P
iroc
atec
ol5
23ví
a dé
rmic
a31
2-30
2-31
9-31
5
231-
131-
374
40-2
2-4
Pla
ta m
etal
0,1
VL
I
Com
pues
tos
solu
bles
de
plat
a, c
omo
Ag
0,01
c, V
LI
231-
116-
174
40-0
6-4
Pla
tino
met
al
1
231-
100-
474
39-9
2-1
Plo
mo
elem
enta
l0,
15k,
VL
B®, T
R1A
Com
pues
tos
inor
gáni
cos
de p
lom
o, c
omo
Pb
0,15
k, V
LB
®, T
R1A
201-
075-
478
-00-
2P
lom
o te
trae
tilo
, com
o P
b0,
1ví
a dé
rmic
a, T
R1A
330-
310-
300-
373
360D
f-40
0-41
0
200-
897-
075
-74-
1P
lom
o te
tram
etil
o, c
omo
Pb
0,15
vía
dérm
ica,
TR
1A33
0-31
0-30
0-37
3
360D
f-40
0-41
0
Pol
itet
rafl
uore
tile
no, p
rodu
ctos
de
su d
esco
mpo
sici
ónl
200-
827-
974
-98-
6P
ropa
noV
éase
Hid
roca
rbur
os a
lifá
tico
s al
cano
s 22
0
(C1
– C
4) y
sus
mez
clas
, gas
es
200-
746-
971
-23-
8n-
Pro
pano
l (2
007)
200
500
400
1.00
0 ví
a dé
rmic
a,22
5-31
8-33
6
véas
e A
part
ado
9, s
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 98
99
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
3-P
ropa
noli
dové
ase
beta
-Pro
piol
acto
na
Pro
pilc
ello
solv
evé
ase
2-P
ropo
xiet
anol
200-
878-
775
-55-
8P
ropi
leni
min
avé
ase
Apa
rtad
o 8
204-
062-
111
5-07
-1P
ropi
leno
500
220
220-
548-
628
07-3
0-9
2-P
ropo
xiet
anol
2086
vía
dérm
ica
312-
319
Pro
pino
véas
e
Met
ilac
etil
eno
203-
471-
210
7-19
-7P
rop-
2-in
o-1-
ol
12,
3ví
a dé
rmic
a22
6-33
1-31
1
301-
314-
411
200-
340-
157
-57-
8β-
Pro
piol
acto
navé
ase
Apa
rtad
o 8
123-
38-6
Pro
pion
alde
hído
véas
e A
part
ado
9
204-
043-
811
4-26
-1P
ropo
xur
0,5
VL
Ba,
s30
1-40
0-41
0
Pro
tóxi
do d
e ni
tróg
eno
véas
e Ó
xido
de
dini
tróg
eno
232-
366-
480
08-2
0-6
Que
rose
nové
ase
Apa
rtad
o 9
Qui
nona
véas
e
p-B
enzo
quin
ona
232-
475-
780
50-0
9-7
Res
ina
núcl
eo d
e so
ldad
ura
(col
ofon
ia)
m, S
en31
7
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 99
100
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
203-
585-
210
8-46
-3R
esor
cino
l10
46V
LI,
ae
302-
319-
315-
400
231-
125-
074
40-1
6-6
Rod
io m
etal
1c
Com
pues
tos
inso
lubl
es d
e R
odio
, com
o R
h1
c
Com
pues
tos
solu
bles
de
Rod
io, c
omo
Rh
0,01
c
206-
082-
629
9-84
-3R
onne
l10
VL
Ba,
véa
se
312-
302
Apa
rtad
o 9
400-
410
201-
501-
983
-79-
4R
oten
ona
(com
erci
al)
5s
301-
319-
335
315-
400-
410
200-
334-
957
-50-
1S
acar
osa
10
231-
957-
477
82-4
9-2
Sel
enio
ele
men
tal
0,1
véas
e A
part
ado
933
1-30
1-37
3-41
3
Com
pues
tos
de S
elen
io, c
omo
Se
0,1
véas
e A
part
ado
933
1-30
1-37
3-40
0
(exc
epto
el
Sel
eniu
ro d
e hi
dróg
eno)
410
exce
pto
el
Sul
fose
leni
uro
de
cadm
io
231-
978-
977
83-0
7-5
Sel
eniu
ro d
e hi
dróg
eno
0,02
0,07
0,05
0,17
VL
I
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 100
101
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
205-
259-
513
6-78
-7S
eson
a 10
7803
-62-
5S
ilan
ové
ase
Apa
rtad
o 9
215-
710-
813
44-9
5-2
Sil
icat
o de
cal
cio
(sin
téti
co)
10e
201-
083-
878
-10-
4S
ilic
ato
de e
tilo
1087
3026
0vé
ase
Apa
rtad
o 9
226-
332-
319-
335
211-
656-
468
1-84
-5S
ilic
ato
de m
etil
o1
6,3
238-
455-
414
464-
46-1
Síl
ice
Cri
stal
ina:
Cri
stob
alit
a n,
d, y
Fra
cció
n re
spir
able
0,05
238-
878-
414
808-
60-7
Síl
ice
Cri
stal
ina:
Cua
rzo
d, y
Fra
cció
n re
spir
able
0,1
véas
e A
part
ado
9
232-
752-
290
14-0
1-1
Sub
tili
sina
s (e
nzim
as p
rote
olít
icas
com
o0,
0000
6S
en33
5-31
5-31
8-33
4
enzi
ma
pura
cri
stal
ina
al 1
00%
)
231-
871-
777
73-0
6-0
Sul
fam
ato
de a
mon
io10
231-
784-
477
27-4
3-7
Sul
fato
de
bari
o10
e
233-
331-
610
124-
36-4
Sul
fato
de
cadm
iové
ase
Apa
rtad
o 8
231-
900-
377
78-1
8-9
Sul
fato
de
calc
io10
e
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 101
102
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
233-
334-
210
124-
43-3
Sul
fato
de
coba
lto
véas
e A
part
ado
8
201-
058-
177
-78-
1S
ulfa
to d
e di
met
ilo
véas
e A
part
ado
8
232-
104-
977
86-8
1-4
Sul
fato
de
níqu
elvé
ase
Apa
rtad
o 8
222-
995-
236
89-2
4-5
Sul
fote
p0,
1ví
a dé
rmic
a, V
LB
a,31
0-30
0
VL
I, s
, FIV
400-
410
75-1
8-3
Sul
furo
de
dim
etil
o10
215-
147-
8 13
06-2
3-6
Sul
furo
de
cadm
iové
ase
Apa
rtad
o 8
231-
977-
377
83-0
6-4
Sul
furo
de
hidr
ógen
o (2
012)
57
1014
VL
I22
0-33
0-40
0
252-
545-
035
400-
43-2
Sul
prof
ós1
VL
Ba,
s,
véas
e A
part
ado
9
202-
273-
393
-76-
52,
4,5-
T10
vía
dérm
ica
302-
319-
335
315-
400-
410
238-
877-
914
807-
96-6
Talc
o (s
in f
ibra
s de
am
iant
o)
Fra
cció
n re
spir
able
2d,
e
238-
877-
914
807-
96-6
Talc
o (c
on f
ibra
s de
am
iant
o )
véas
e A
mia
nto
p
Act
uali
zaci
ón
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 102
103
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
231-
138-
174
40-2
8-0
Tali
o el
emen
tal
0,1
vía
dérm
ica,
c33
0-30
0-37
3-41
3
Com
pues
tos
solu
bles
de
tali
o, c
omo
Tl
0,1
vía
dérm
ica,
c33
0-30
0-37
3-41
3
231-
135-
574
40-2
5-7
Tán
talo
Met
al, p
olvo
5vé
ase
Apa
rtad
o 9
TD
Ivé
ase
Dii
soci
anat
o de
2,4
-tol
ueno
236-
813-
413
494-
80-9
Telu
ro e
lem
enta
l0,
1
Com
pues
tos
de te
luro
, com
o Te
, exc
epto
el t
elur
uro
de h
idró
geno
0,1
215-
135-
213
04-8
2-1
Telu
ruro
de
bism
uto
Sin
dop
ar10
Dop
ado
con
sele
nio,
com
o B
i 2Te 3
5
222-
191-
133
83-9
6-8
Tem
efós
10V
LB
a, s
véas
eA
parta
do 9
203-
495-
310
7-49
-3T
EP
P 0,
004
0,05
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
31
0-30
0-40
0
véas
e A
part
ado
9
1307
1-79
-9Te
rbuf
ósvé
ase
Apa
rtad
o 9
247-
477-
326
140-
60-3
Terf
enil
os
0,52
5
262-
967-
761
788-
32-7
Terf
enil
os h
idro
gena
dos
220
550
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 103
104
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Tetr
abor
ato
de s
odio
, anh
idro
véas
e B
orat
o de
sod
io, a
nhid
roTe
trab
orat
o de
sod
io, d
ecah
idra
tové
ase
Bor
ato
de s
odio
, dec
ahid
rato
Tetr
abor
ato
de s
odio
, pen
tahi
drat
ové
ase
Bor
ato
de s
odio
, pen
tahi
drat
o20
1-19
1-5
79-2
7-6
1,1,
2,2-
Tetr
abro
moe
tano
114
véas
e A
part
ado
933
0-31
9-41
2Te
trab
rom
uro
de a
ceti
leno
véas
e 1
,1,2
,2-T
etra
brom
oeta
no55
8-13
-4Te
trab
rom
uro
de c
arbo
no (
2010
)0,
10,
376
-11-
91,
1,1,
2-Te
trac
loro
-2,2
-dif
luor
oeta
nové
ase
Apa
rtad
o 9
76-1
2-0
1,1,
2,2-
Tetr
aclo
ro-1
,2-d
iflu
oroe
tano
véas
e A
part
ado
920
1-19
7-8
79-3
4-5
1,1,
2,2-
Tetr
aclo
roet
ano
17
vía
dérm
ica,
r33
0-31
0-41
1Te
trac
loro
etil
eno
véas
e Pe
rclo
roet
ileno
215-
642-
913
35-8
8-2
Tetr
aclo
rona
ftal
eno
220
0-26
2-8
56-2
3-5
Tetr
aclo
ruro
de
carb
ono
532
1064
vía
dérm
ica,
z35
1-33
1-31
1-30
137
2-41
2-42
020
4-12
6-9
116-
14-3
Tetr
aflu
oroe
tile
no
28,
323
2-01
3-4
7783
-60-
0Te
traf
luor
uro
de a
zufr
e0,
10,
4520
3-72
6-8
109-
99-9
Tetr
ahid
rofu
rano
5015
010
030
0ví
a dé
rmic
a, V
LI,
22
5-31
9-33
5V
LB
®
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 104
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
105
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
231-
961-
677
82-6
5-2
Tetr
ahid
ruro
de
germ
anio
0,2
0,64
Tetr
ahid
ruro
de
sili
cio
véas
e S
ilan
o
3333
-52-
6Te
tram
etil
succ
inon
itri
lo0,
52,
8ví
a dé
rmic
a
208-
094-
750
9-14
-8Te
tran
itro
met
ano
0,00
50,
04
207-
531-
947
9-45
-8Te
tril
o1,
520
1-33
1
311-
301-
373
244-
058-
720
816-
12-0
Tetr
óxid
o de
osm
io, c
omo
Os
0,00
020,
002
0,00
060,
006
330-
310-
300-
314
202-
525-
296
-69-
54,
4´-T
iobi
s (6
-ter
cbut
il-m
-cre
sol)
10
205-
286-
213
7-26
-8T
iram
1S
en, a
e, s
, 33
2-30
2-37
3-31
9
véas
e A
part
ado
9, f
315-
317-
400-
410
203-
625-
910
8-88
-3To
luen
o50
192
100
384
vía
dérm
ica,
VL
B®,
225-
361d
-304
VL
I, r
373-
315-
336
202-
429-
095
-53-
4o-
Tolu
idin
a vé
ase
Apa
rtad
o 8
203-
583-
110
8-44
-1m
-Tol
uidi
na2
8,9
vía
dérm
ica,
VL
Bm
331-
311-
301-
373-
400
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 105
203-
403-
110
6-49
-0p-
Tolu
idin
a 2
8,9
vía
dérm
ica,
VL
Bm
351-
331-
311-
301
319-
317-
400
Toxa
feno
véas
e C
anfe
no c
lora
do
200-
854-
675
-25-
2T
ribr
omom
etan
o 0,
55,
3ví
a dé
rmic
a33
1-30
2-31
9
315-
411
233-
657-
910
294-
33-4
Tri
brom
uro
de b
oro
110
330-
300-
314
200-
149-
352
-68-
6T
ricl
orfó
n (2
009)
1V
LB
a30
2-31
7-40
0-41
0
204-
428-
012
0-82
-11,
2,4-
Tri
clor
oben
ceno
215
538
vía
dérm
ica,
VL
I, r
302-
315-
400-
410
108-
70-3
1,3,
5-T
ricl
orob
ence
nové
ase
Apa
rtad
o 9
200-
756-
371
-55-
61,
1,1-
Tri
clor
oeta
no10
055
520
01.
110
VL
B®, z
, VL
I33
2-42
0
201-
166-
979
-00-
51,
1,2-
Tri
clor
oeta
no10
56ví
a dé
rmic
a, r
351-
332-
312-
302
201-
167-
479
-01-
6T
ricl
oroe
tile
no (
2011
)vé
ase
Apa
rtad
o 8
200-
892-
375
-69-
4T
ricl
orof
luor
omet
ano
1.00
05.
720
z
200-
663-
867
-66-
3T
ricl
orom
etan
o2
10r,
vía
dérm
ica,
VL
I35
1-30
2
373-
315
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
106
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 106
215-
321-
313
21-6
5-9
Tri
clor
onaf
tale
no5
vía
dérm
ica
200-
930-
976
-06-
2T
ricl
oron
itro
met
ano
0,1
0,7
330-
302
319-
335-
315
202-
486-
196
-18-
41,
2,3-
Tri
clor
opro
pano
véas
e A
part
ado
8
200-
936-
176
-13-
11,
1,2-
Tri
clor
o-1,
2,2-
trif
luor
etan
o1.
000
7.79
51.
250
9.74
5z
231-
749-
377
19-1
2-2
Tri
clor
uro
de f
ósfo
ro0,
21,
10,
52,
833
0-30
0-37
3-31
4
203-
049-
810
2-71
-6T
riet
anol
amin
a5
204-
469-
412
1-44
-8T
riet
ilam
ina
28,
43
12,6
vía
dérm
ica,
f, V
LI
225-
332
312-
302-
314
112-
27-6
Tri
etil
engl
icol
véas
e A
part
ado
9
200-
887-
675
-63-
8T
rifl
uoro
brom
omet
ano
1.00
06.
195
z
231-
569-
576
37-0
7-2
Tri
fluo
ruro
de
boro
13
330-
314
232-
230-
477
90-9
1-2
Tri
fluo
ruro
de
clor
o0,
10,
38
232-
007-
177
83-5
4-2
Tri
fluo
ruro
de
nitr
ógen
o10
30V
LB
m
200-
875-
075
-50-
3T
rim
etil
amin
a5
1215
37f
220-
332
335-
315-
318
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
107
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 107
208-
394-
852
6-73
-81,
2,3-
Tri
met
ilbe
ncen
o20
100
VL
I
202-
436-
995
-63-
61,
2,4-
Tri
met
ilbe
ncen
o20
100
VL
I22
6-33
2-31
9
335-
315-
411
203-
604-
410
8-67
-81,
3,5-
Tri
met
ilbe
ncen
o20
100
VL
I22
6-33
5-41
1
201-
865-
988
-89-
12,
4,6-
Tri
nitr
ofen
ol0,
120
1-33
1-31
1-30
1
204-
289-
611
8-96
-72,
4,6-
Tri
nitr
otol
ueno
0,1
vía
dérm
ica,
20
1-33
1-31
1
VL
Bm
301-
373-
411
Tri
nitr
uro
de s
odio
véas
e A
zida
de
sodi
o
Tri
orto
cres
ilfo
sfat
ové
ase
F
osfa
to d
e tr
iort
ocre
silo
215-
607-
813
33-8
2-0
Tri
óxid
o de
cro
mo
véas
e A
part
ado
8
215-
481-
413
27-5
3-3
Tri
óxid
o de
dia
rsén
ico
véas
e A
part
ado
8
215-
217-
813
14-0
6-3
Tri
óxid
o de
din
íque
lvé
ase
Apa
rtad
o 8
219-
514-
324
51-6
2-9
1, 3
, 5-T
ris(
oxir
anil
met
il)-
véas
e A
part
ado
8
1, 3
, 5-t
riaz
ina-
2, 4
, 6(1
H,3
H,5
H)-
trio
na
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
108
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 108
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
109
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
231-
143-
974
40-3
3-7
Tun
gste
no m
etal
510
Tun
gste
no. C
ompu
esto
s in
solu
bles
, com
o W
510
c
Tun
gste
no. C
ompu
esto
s so
lubl
es, c
omo
W1
3c
231-
170-
674
40-6
1-1
Ura
nio
(nat
ural
)0,
20,
6c
330-
300-
373-
413
Com
pues
tos
solu
bles
e i
nsol
uble
s de
Ura
nio,
com
o U
0,2
0,6
c33
0-30
0-37
3-41
1
202-
848-
910
0-40
-34-
Vin
ilci
cloh
exen
o0,
10,
45
246-
562-
225
013-
15-4
Vin
ilto
luen
o50
246
100
492
201-
377-
681
-81-
2W
arfa
rina
0,
1T
R1A
360D
-372
-412
265-
185-
464
742-
82-1
Whi
te s
piri
t (n
afta
de
petr
óleo
)50
290
100
580
j, ví
a dé
rmic
a30
4
Wol
fram
io m
etal
véas
e T
ungs
teno
met
al
Wol
fram
io:
Com
pues
tos
inso
lubl
es
v
éase
Tun
gste
no. C
ompu
esto
s in
solu
bles
, com
o W
Wol
fram
io:
Com
pues
tos
solu
bles
véas
e T
ungs
teno
. Com
pues
tos
solu
bles
, com
o W
202-
422-
295
-47-
6o-
Xil
eno
5022
110
044
2ví
a dé
rmic
a,
226-
332
VL
B®,V
LI
312-
315
203-
576-
310
8-38
-3m
-Xil
eno
5022
110
044
2ví
a dé
rmic
a,
226-
332
VL
B®,V
LI
312-
315
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 109
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
110
Tab
la 1
– V
alor
es l
ímit
e am
bie
nta
les
(VL
A)
203-
396-
510
6-42
-3p-
Xil
eno
5022
110
044
2ví
a dé
rmic
a,
226-
332
VL
B®,V
LI
312-
315
215-
535-
713
30-2
0-7
Xil
enos
, mez
cla
isóm
eros
50
221
100
442
vía
dérm
ica,
22
6-33
2
VL
B®,V
LI
312-
315
Xil
idin
a, t
odos
los
isó
mer
osvé
ase
Dim
etil
amin
oben
ceno
231-
442-
475
53-5
6-2
Yod
o0,
11
s, v
éase
Apa
rtad
o 9
332-
312-
400
200-
874-
575
-47-
8Y
odof
orm
o0,
69,
8
200-
819-
574
-88-
4Y
odur
o de
met
ilo
212
vía
dérm
ica
351-
312-
331
301-
335-
315
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 31-110 (2012)_Maquetación 1 16/02/12 12:19 Page 110
111
Age
nte
s q
uím
icos
Can
ceri
gen
os y
Mu
táge
nos
8. AGENTES QUÍMICOS CANCERÍGENOS YMUTÁGENOS
Introducción
Los conocimientos científicos actuales no permitenidentificar niveles de exposición por debajo de los cualesno exista riesgo de que los agentes mutágenos y la mayo-ría de los cancerígenos produzcan sus efectos caracterís-ticos sobre la salud. No obstante, se admite la existenciade una relación exposición-probabilidad del efecto quepermite deducir que cuanto más baja sea la exposición aestos agentes menor será el riesgo.
En estos casos, mantener la exposición por debajo deun valor máximo determinado no permitirá evitar com-pletamente el riesgo, aunque sí podrá limitarlo. Por estarazón, los límites de exposición adoptados para algunasde estas sustancias no son una referencia para garantizarla protección de la salud según la definición dada en elapartado 5 de este documento, sino unas referenciasmáximas para la adopción de las medidas de protecciónnecesarias y el control del ambiente de los puestos de tra-bajo.
En este Apartado 8 se presenta una tabla (Tabla 2)con las sustancias clasificadas de forma armonizadacomo carcinogénicas de categoría 1A y 1B y como muta-génicas de categoría 1A y 1B en la parte 3 del anexo VIdel Reglamento (CE) Nº 1272/2008 de 16 de diciembrede 2008 sobre clasificación, etiquetado y envasado desustancias y mezclas, así como con los agentes mencio-nados específicamente en el Real Decreto 665/1997, de12 de mayo, sobre “Protección de los trabajadores contralos riesgos relacionados con la exposición a agentes can-cerígenos o mutágenos durante el trabajo”, modificadopor los Reales Decretos 1124/2000, de 16 de junio, y349/2003, de 21 de marzo. En dicha tabla sólo aparecenlos agentes cancerígenos o mutágenos que tienen valorlímite establecido. Para consultar si una sustancia estáclasificada, según el Reglamento (CE) Nº 1272/2008,como carcinógena o mutagénica de categorías 1A y 1B,se puede utilizar la base de datos infocarquim(http://infocarquim.insht.es:86/).
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 111
112
Age
nte
s q
uím
icos
Can
ceri
gen
os y
Mu
táge
nos
Los límites de exposición asignados a algunas sus-tancias de la Tabla 2 responden a las consideracionesefectuadas en los párrafos anteriores de este apartado.
No obstante, la exposición a concentraciones de losagentes cancerígenos por encima del valor límite, dentrode una misma jornada de trabajo, también debe ser con-trolada. Por esta razón deberán tenerse en cuenta, ade-más, los límites de desviación definidos en el apartado5.3 de este documento.
Es importante resaltar que el citado Real Decreto665/1997, modificado, es de aplicación, entre otros, atodos los agentes químicos incluidos en la Tabla 2. Laconsideración anterior es el motivo por el que en estastablas no se incluyen las sustancias carcinogénicas omutagénicas de categoría 2, al no serles de aplicación lasdisposiciones del indicado Real Decreto.
Para más información sobre la carcinogenicidad ymutagenicidad, consúltese el Real Decreto 363/1995, ymodificaciones posteriores, así como el Reglamento(CE) Nº 1272/2008 del Parlamento Europeo y del Con-sejo de 16 de diciembre de 2008 sobre clasificación, eti-quetado y envasado de sustancias y mezclas.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 112
113
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
TA
BL
A 2
– L
IST
A D
E C
AN
CE
RÍG
EN
OS
Y M
UT
ÁG
EN
OS
CO
N V
AL
OR
LÍM
ITE
AS
IGN
AD
O
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Áci
do a
rsén
ico
y su
s sa
les
C1A
0,01
VL
B®, r
,s35
0-33
1-30
1-
400-
410
238-
076-
414
216-
75-2
Áci
do n
ítri
co, s
al d
e ní
quel
, com
o N
iC
1A0,
1T
R1B
,r27
2-35
0i-3
41-
360D
-372
-332
302-
318-
315-
317-
400-
410
201-
173-
779
-06-
1A
cril
amid
aC
1BM
1B0,
03ví
a dé
rmic
a,35
0-34
0-36
1f-
Sen
,r,F
IV30
1-37
2-33
2-
312-
319-
315-
317
266-
028-
265
996-
93-2
Alq
uitr
án d
e hu
lla,
ele
vada
tem
pera
tura
. Bre
a,C
1B0,
2r
350
com
pues
tos
volá
tile
s co
mo
solu
bles
en
benc
eno
1322
07-3
3-1
Am
iant
o (1
3220
7-33
-1)
C1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
1322
07-3
2-0
Am
iant
o (1
3220
7-32
-0)
C1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
7753
6-66
-4A
mia
nto:
Act
inol
ita
C1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 113
114
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
1217
2-73
-5A
mia
nto:
Am
osit
aC
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
7753
6-67
-5A
mia
nto:
Ant
ofil
ita
C1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
1200
1-29
-5A
mia
nto:
Cri
soti
loC
1A0,
1 fi
bras
/cm
3t,r
350-
372
1200
1-28
-4A
mia
nto:
Cro
cido
lita
C1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
7753
6-68
-6A
mia
nto:
Tre
mol
ita
C1A
0,1
fibr
as/c
m3
t,r35
0-37
2
201-
963-
190
-04-
0o-
Ani
sidi
naC
1B0,
10,
5vi
a dé
rmic
a,r,
350-
341-
331-
VL
Bm
311-
301
427-
700-
215
606-
95-8
Ars
enat
o de
tri
etil
o, c
omo
As
C1A
0,01
r35
0-33
1-30
1-
400-
410
200-
753-
771
-43-
2B
ence
noC
1AM
1B1
3,25
vía
dérm
ica,
225-
350-
340-
VL
B®,v
,r37
2-30
4-31
9-
315
241-
775-
717
804-
35-2
Ben
omil
oM
1B10
r,s,T
R1B
,34
0-36
0FD
-335
véas
e A
part
ado
931
5-31
7-40
0-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 114
115
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
231-
150-
774
40-4
1-7
Ber
ilio
ele
men
tal
C1B
0,00
02S
en,r,
350i
-330
-301
-
véas
e A
part
ado
937
2-31
9-33
5-
315-
317
Com
pues
tos
de b
eril
io, c
omo
Be,
C
1B0,
0002
Sen
,r,35
0i-3
30-3
01
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
osvé
ase
Apa
rtad
o 9
372-
319-
335-
315-
317-
411
exce
pto
los
sili
cato
s do
bles
de a
lum
inio
y be
rili
o
209-
800-
659
3-60
-2B
rom
oeti
leno
C1B
0,5
2,2
r22
0-35
0
203-
450-
810
6-99
-01,
3-B
utad
ieno
C1A
M1B
24,
5r,V
LB
®22
0-35
0-34
0
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(es
tabi
liza
do)
no p
irof
óric
o.C
1B0,
01V
LB
®,r,
d35
0-34
1-36
1fd
Fra
cció
n in
hala
ble
330-
372-
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 115
116
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Cad
mio
(es
tabi
liza
do)
no p
irof
óric
o.C
1B0,
002
VL
B®,r,
d35
0-34
1-36
1fd
Fra
cció
n re
spir
able
330-
372-
400-
410
231-
152-
874
40-4
3-9
Cad
mio
(pi
rofó
rico
). F
racc
ión
inha
labl
eC
1B0,
01V
LB
®,r,
d25
0-35
0-34
1-
361f
d-3
30-3
72
400-
410
Cad
mio
(pi
rofó
rico
). F
racc
ión
resp
irab
leC
1B0,
002
VL
B®,r,
d25
0-35
0-34
1-
361f
d-3
30-3
72
400-
410
219-
363-
324
25-0
6-1
Cap
tafo
lC
1B0,
1ví
a dé
rmic
a,35
0-31
7-40
0-
s,r,S
en41
0
208-
169-
451
3-79
-1C
arbo
nato
de
coba
lto,
com
o C
oC
1B0,
02T
R1B
,r35
0i-3
41-3
60F
334-
317-
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 116
117
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
203-
466-
510
7-13
-1C
ianu
ro d
e vi
nilo
C1B
24,
4ví
a dé
rmic
a,S
en,r
225-
350-
331-
311-
301-
335-
315-
318-
317-
411
204-
818-
012
6-99
-82-
Clo
ro-1
,3-b
utad
ieno
C1B
1037
vía
dérm
ica,
r22
5-35
0-33
2-
302-
373-
319-
335-
315
203-
439-
810
6-89
-81-
Clo
ro-2
,3-e
poxi
prop
ano
C1B
0,5
1,9
vía
dérm
ica,
226-
350-
331-
Sen
,r31
1-30
1-31
4-
317
208-
832-
854
2-88
-1bi
s(C
loro
met
il)é
ter
C1A
0,00
10,
005
r22
5-35
0-33
0-
311-
302
202-
853-
610
0-44
-7C
loru
ro d
e be
ncil
oC
1B1
5,3
r35
0-33
1-30
2-
373-
335-
315-
318
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 117
118
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
233-
296-
710
108-
64-2
Clo
ruro
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n in
hala
ble
C1B
M1B
0,01
VL
B®,T
R1B
,r,d
350-
340-
360F
D
330-
301-
372-
400-
410
Clo
ruro
de
cadm
io, c
omo
Cd.
Fra
cció
n re
spir
able
C1B
M1B
0,00
2V
LB
®,T
R1B
,r,d
350-
340-
360F
D
-330
-301
-372
-
400-
410
239-
056-
814
977-
61-8
Clo
ruro
de
crom
ilo
C1B
M1B
0,02
50,
16S
en,r
271-
350i
-340
-
314-
317-
400-
410
201-
208-
679
-44-
7C
loru
ro d
e di
met
ilca
rbam
oílo
C1B
Véa
se A
part
ado
9, r
350-
331-
302-
319-
335-
315
200-
831-
075
-01-
4C
loru
ro d
e vi
nilo
C1A
37,
8w
,r22
0-35
0
237-
266-
813
765-
19-0
Cro
mat
o de
cal
cio,
com
o C
rC
1B0,
001
r35
0-30
2-40
0-
410
Cro
mat
os d
e ci
ncC
1A0,
01S
en,r
350-
302-
317-
incl
uido
el
crom
ato
de c
inc
y de
pot
asio
, com
o C
r40
0-41
0
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 118
119
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
246-
356-
224
613-
89-6
Cro
mat
o de
cro
mo
(III
), c
omo
Cr
C1B
0,05
Sen
,r27
1-35
0-31
4-
317-
400-
410
232-
142-
677
89-0
6-2
Cro
mat
o de
est
ronc
io, c
omo
Cr
C1B
0,00
05r
350-
302-
400-
410
231-
846-
077
58-9
7-6
Cro
mat
o de
plo
mo,
com
o C
rC
1B0,
012
TR
1A,r
350-
360D
f-37
3-40
0-41
0
Cro
mat
o de
plo
mo,
com
o P
bC
1B0,
05T
R1A
,r,V
LB
®
232-
140-
577
89-0
0-6
Cro
mat
o de
pot
asio
, com
o C
rC
1BM
1B0,
05S
en,r
350i
-340
-319
-33
5-31
5-31
7-40
0-41
023
1-88
9-5
7775
-11-
3C
rom
ato
de s
odio
, com
o C
rC
1BM
1B0,
05S
en,r,
TR
1B35
0-34
0-36
0FD
-33
0-30
1-37
2-31
2-31
4-33
4-31
7-40
0-41
0C
rom
o (V
I), C
ompu
esto
s in
orgá
nico
s,
C1B
0,05
VL
B®,c
,Sen
,r35
0i-3
17-
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os.
400-
410
Com
pues
tos
solu
bles
, com
o C
r,ex
cept
o el
cro
-m
ato
de b
ario
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 119
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
120
Cro
mo
(VI)
, Com
pues
tos
inor
gáni
cos,
C1B
0,01
c,S
en,r
350i
-317
-
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os.
400-
410
Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
Cr
exce
pto
el c
ro-
mat
o de
bar
io
206-
382-
733
4-88
-3D
iazo
met
ano
C1B
0,2
0,34
r35
0
203-
444-
510
6-93
-41,
2-D
ibro
moe
tano
C1B
0,5
3,9
vía
dérm
ica,
r35
0-33
1-31
1-
301-
319-
335-
315-
411
212-
121-
876
4-41
-01,
4-D
iclo
robu
tadi
eno
C1B
0,00
50,
025
vía
dérm
ica,
r35
0-33
0-31
1-
301-
314-
400-
410
203-
458-
110
7-06
-21,
2-D
iclo
roet
ano
C1B
520
r22
5-35
0-30
2-
319-
335-
315
231-
589-
476
46-7
9-9
Dic
loru
ro d
e co
balt
o, c
omo
Co
C1B
0,02
Sen
,r,T
R1B
350i
-341
-360
F
302-
334-
317-
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 120
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
231-
743-
077
18-5
4-9
Dic
loru
ro d
e ni
quel
, com
o N
iC
1A0,
1T
R1B
350i
-341
-360
D-
331-
301-
372-
315-
334-
317-
400-
410
232-
143-
177
89-0
9-5
Dic
rom
ato
de a
mon
io, c
omo
Cr
C1B
M1B
0,05
Sen
,r,T
R1B
272-
350-
340-
360F
D-3
30-3
01-
372-
312-
314-
334-
317-
400-
410
231-
906-
677
78-5
0-9
Dic
rom
ato
de p
otas
io c
omo
Cr
C1B
M1B
0,05
Sen
,r,T
R1B
272-
350-
340-
360F
D-3
30-3
01
372-
312-
314-
334-
317-
400-
410
121
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 121
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
234-
190-
310
588-
01-9
Dic
rom
ato
de s
odio
com
o C
rC
1BM
1B0,
05S
en,r,
TR
1B27
2-35
0-34
0-
360F
D-3
30-
301-
312-
372-
314-
334-
317-
400-
410
7789
-12-
0D
icro
mat
o de
sod
io, d
ihid
rata
do, c
omo
Cr
C1B
M1B
0,05
Sen
,r,T
R1B
272-
350-
340-
360F
D-3
30
301-
312-
372-
314-
334-
317-
400-
410
200-
316-
057
-14-
7N
,N-D
imet
ilhi
drac
ina
C1B
0,01
0,02
5ví
a dé
rmic
a,r
225-
350-
331-
301-
314-
411
236-
068-
513
138-
45-9
Din
itra
to d
e ní
quel
, com
o N
iC
1A0,
1T
R1B
,r27
2-35
0i-3
41-
360D
-372
-332
-
302-
318-
315-
317-
400-
410
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
122
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 122
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Din
itro
tolu
eno,
tod
os l
os i
sóm
eros
C1B
0,15
vía
dérm
ica,
VL
Bm
,r
246-
836-
125
321-
14-6
Din
itro
tolu
eno
técn
ico
C1B
0,15
vía
dérm
ica,
350-
341-
361f
-
VL
Bm
,r,33
1-31
1-30
1-
véas
e A
part
ado
937
3-40
0-41
0
234-
823-
312
035-
36-8
Dió
xido
de
níqu
el, c
omo
Ni
C1A
0,1
Sen
,r35
0i-3
72-
317-
413
209-
128-
355
6-52
-52,
3-E
poxi
-1-p
ropa
nol
C1B
26,
2S
en,T
R1B
,r35
0-34
1-36
0F-
331-
312-
302-
319-
335-
315
205-
793-
915
1-56
-4E
tile
nim
ina
C1B
M1B
0,5
0,9
vía
dérm
ica,
r,22
5-35
0-34
0-
véas
e A
part
ado
933
0-31
0-30
0-
314-
411
204-
557-
212
2-60
-1F
enil
glic
idil
éter
C1B
0,1
0,62
vía
dérm
ica,
Sen
,r35
0-34
1-33
2-
335-
315-
317-
412
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
123
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 123
202-
873-
510
0-63
-0F
enil
hidr
acin
aC
1B0,
10,
45ví
a dé
rmic
a,S
en,r
350-
341-
331-
311-
301-
372-
319-
315-
317-
400
Fib
ras
man
ufac
tura
das.
C1B
0,5
fibr
as/c
m3
h,x,
r
Fib
ras
vítr
eas
arti
fici
ales
(fi
bras
cer
ámic
as r
efra
ctar
ias,
fibr
as p
ara
usos
esp
ecia
les,
etc
.)
232-
222-
077
90-7
9-6
Flu
orur
o de
cad
mio
, com
o C
d. F
racc
ión
inha
labl
eC
1BM
1B0,
01V
LB
®,T
R1B
,r,d
350-
340-
360F
D33
0-30
1-37
2-40
0-41
0
Flu
orur
o de
cad
mio
, com
o C
d. F
racc
ión
resp
irab
leC
1BM
1B0,
002
VL
B®,T
R1B
,r,d
350-
340-
360F
D33
0-30
1-37
2-40
0-41
0
289-
220-
886
290-
81-5
Gas
olin
aC
1BM
1B30
0r
350-
340-
304
204-
273-
911
8-74
-1H
exac
loro
benc
eno
C1B
0,00
2ví
a dé
rmic
a,ae
,r,s
350-
372-
400-
410
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
124
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 124
125
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
206-
114-
930
2-01
-2H
idra
cina
C1B
0,01
0,01
3ví
a dé
rmic
a,S
en,r
226-
350-
331-
311-
301-
314
317-
400-
410
232-
064-
277
84-4
0-9
Hid
roge
noar
sena
to d
e pl
omo
C1A
0,15
TR
1A, V
LB
®,r,
s35
0-36
0Df-
331-
301-
373-
400-
410
Mad
eras
dur
as, p
olvo
5w
,md,
fi
202-
974-
410
1-77
-94,
4´-M
etil
endi
anil
ina
C1B
0,1
0,82
vía
dérm
ica,
Sen
,r35
0-34
1-37
0-
373-
317-
411
202-
918-
910
1-14
-44,
4´-M
etil
en-b
is (
2-cl
oroa
nili
na)
(MB
OC
A)
C1B
0,01
0,1
vía
dérm
ica,
r35
0-30
2-
400-
410
Níq
uel:
com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
0,2
c,S
en,r
expr
esam
ente
ind
icad
os.
Com
pues
tos
inso
lubl
es, c
omo
Ni.
Véa
se p
ágin
a w
eb.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 125
126
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
Níq
uel:
com
pues
tos
inor
gáni
cos,
exc
epto
los
0,1
c,S
en,r
expr
esam
ente
ind
icad
os.
Com
pues
tos
solu
bles
, com
o N
i.
Véa
se p
ágin
a w
eb.
233-
402-
110
141-
05-6
Nit
rato
de
Cob
alto
, com
o C
oC
1B0,
02T
R1B
, r35
0i-3
41-3
60F
334-
317-
400-
410
201-
853-
388
-72-
22-
Nit
roto
luen
o (2
010)
C1B
M1B
211
vía
dérm
ica,
350-
340-
361f
-
VL
Bm
,r,F
IV30
2-41
121
5-13
3-1
1304
-56-
9Ó
xido
de
beri
lio,
com
o B
eC
1B0,
0002
Sen
,r,35
0i-3
30-3
01vé
ase
Apa
rtad
o 9
372-
319-
335-
315-
317
215-
146-
213
06-1
9-0
Óxi
do d
e ca
dmio
, com
o C
d.
C1B
VL
B®,r,
350-
341-
361f
dF
racc
ión
inha
labl
e0,
01d
330-
372-
400-
410
Óxi
do d
e ca
dmio
, com
o C
d.C
1B0,
002
VL
B®,r,
350-
341-
361f
d
Fra
cció
n re
spir
able
d33
0-37
2-
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 126
127
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
200-
849-
975
-21-
8Ó
xido
de
etil
eno
C1B
M1B
11,
8r
220-
350-
340-
331-
319-
335-
315
200-
879-
275
-56-
9Ó
xido
de
prop
ilen
o (2
011)
C1B
M1B
24,
8r
224-
350-
340-
332-
312-
302-
319-
335-
315
215-
116-
913
03-2
8-2
Pen
tóxi
do d
e di
arsé
nico
, com
o A
sC
1A0,
01V
LB
®,r,
s35
0-33
1-30
1-
400-
410
200-
878-
775
-55-
8P
ropi
leni
min
aC
1B2
4,7
vía
dérm
ica,
r,22
5-35
0-33
0-
véas
e A
part
ado
931
0-30
0-
318-
411
200-
340-
157
-57-
8ß-
Pro
piol
acto
naC
1B0,
51,
5r
350-
330-
319-
315
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 127
128
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
233-
331-
610
124-
36-4
Sul
fato
de
cadm
io, c
omo
Cd.
C
1BM
1B0,
01V
LB
®,r,
TR
1B35
0-34
0-36
0FD
Fra
cció
n in
hala
ble
d33
0-30
1-37
2-
400-
410
Sul
fato
de
cadm
io, c
omo
Cd.
C1B
M1B
0,00
2V
LB
®,r,
TR
1B35
0-34
0-36
0FD
Fra
cció
n re
spir
able
d33
0-30
1-37
2-
400-
410
233-
334-
210
124-
43-3
Sul
fato
de
coba
lto,
com
o C
oC
1B0,
02S
en,r,
TR
1B35
0i-3
41-3
60F
302-
334-
317-
400-
410
201-
058-
177
-78-
1S
ulfa
to d
e di
met
ilo
C1B
0,05
0,26
vía
dérm
ica,
Sen
,r35
0-34
1-33
0-
301-
314
317
232-
104-
977
86-8
1-4
Sul
fato
de
níqu
el, c
omo
Ni
C1A
0,1
Sen
,r,T
R1B
350i
-341
-360
D
372-
332-
302-
315-
334-
317-
400-
410
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 128
215-
147-
813
06-2
3-6
Sul
furo
de
cadm
io, c
omo
Cd.
C1B
0,01
VL
B®,r,
d35
0-34
1-36
1fd
Fra
cció
n in
hala
ble
372-
302-
413
Sul
furo
de
cadm
io, c
omo
Cd.
C1B
0,00
2V
LB
®,r,
d35
0-34
1-36
1fd
Fra
cció
n re
spir
able
372-
302-
413
202-
429-
095
-53-
4o-
Tolu
idin
aC
1B0,
20,
89ví
a dé
rmic
a,r,
350-
331-
301-
VL
Bm
319-
400
201-
167-
479
-01-
6T
ricl
oroe
tile
no (
2011
)C
1B10
VL
B®,r
350-
341-
319-
315-
336-
412
202-
486-
196
-18-
41,
2,3-
Tri
clor
opro
pano
C1B
véas
e A
part
ado
9,
350-
360F
-
r,TR
1B33
2-31
2-30
2
215-
607-
813
33-8
2-0
Tri
óxid
o de
cro
mo,
com
o C
rC
1AM
1B0,
05V
LB
®,S
en,r
271-
350-
340-
361f
-330
-311
-
301-
372-
314-
334-
317-
400-
410
129
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 129
130
Tab
la 2
– C
ance
ríge
nos
y m
utá
gen
os
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
pp
mm
g/m
3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
CM
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
215-
481-
413
27-5
3-3
Tri
óxid
o de
dia
rsén
ico,
com
o A
sC
1A0,
01V
LB
®,r,
s35
0-30
0-31
4-
400-
410
215-
217-
813
14-0
6-3
Tri
óxid
o de
din
íque
l, co
mo
Ni
C1A
0,1
Sen
,r35
0i-3
72-
317-
413
219-
514-
324
51-6
2-9
1,3,
5-T
ris(
oxir
anil
met
il)-
1,3,
5-tr
iazi
na-
M1B
0,05
Sen
,r34
0-33
1-30
1-
2,4,
6(1H
,3H
,5H
)-tr
iona
373-
318-
317-
412
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 130
9. PROPUESTAS DE MODIFICACIÓN REFERIDAS A LOS VALORES LÍMITEAMBIENTALES
En este apartado, se listan, con sus correspondientesvalores límite y demás información complementaria, unaserie de agentes químicos en los que concurre, al menos,una de las siguientes circunstancias:
a) Se propone un Valor Límite Ambiental por primeravez.
b) Se propone un cambio en el Valor Límite Ambien-tal anteriormente adoptado.
Durante el tiempo que una sustancia permanezca enesta lista (Tabla 3), serán bienvenidas las observacionesy sugerencias respecto a la modificación propuesta. Talescomentarios, cuando proceda por razón de su naturaleza,deben ser acompañados por los documentos científicosen que se apoyen y dirigidos al grupo de trabajo, consti-tuido por el INSHT, que ha elaborado este documento.
Pueden enviarlos a la siguiente dirección de correoelectrónico [email protected] creadapara dicho fin.
Pro
pu
esta
s d
e m
odif
icac
ión
ref
erid
as a
los
val
ores
lím
ite
amb
ien
tale
s
131
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 131
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
132
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
124-
17-4
Ace
tato
de
2-(2
-but
oxie
toxi
)eti
lo (
2009
)10
8515
127,
5
205-
743-
614
9-57
-5A
cido
2-e
tilh
exan
oico
5F
IV36
1d
121-
91-5
Aci
do m
-ftá
lico
(20
09)
24
203-
080-
710
3-11
-7A
cril
ato
de 2
-eti
lhex
ilo
(201
1)5
38S
en33
5-31
5-31
7
240-
110-
815
972-
60-8
Ala
clor
(20
09)
1F
IV,a
e35
1-30
2-31
7-
400-
410
202-
626-
198
-00-
0A
lcoh
ol f
urfu
ríli
co10
4115
61ví
a dé
rmic
a35
1-33
1-31
2-30
2
373-
319-
335
206-
215-
830
9-00
-2A
ldrí
n (2
009)
0,00
30,
05ví
a dé
rmic
a,ae
,s,
351-
311-
301-
FIV
372-
400-
410
Alg
odón
en
ram
a, p
olvo
.0,
1d
Fra
cció
n to
ráci
ca (
2012
)
241-
775-
717
804-
35-2
Ben
omil
o (2
010)
1S
en,M
1B,T
R1B
340-
360F
D-3
35
315-
317-
400-
410
TA
BL
A 3
– P
RO
PU
ES
TA
S D
E M
OD
IFIC
AC
IÓN
DE
LO
S V
LA
*
* In
corp
orac
ión
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 132
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
231-
150-
774
40-4
1-7
Ber
ilio
ele
men
tal
(201
1)0,
0000
5C
1B,S
en,r
350i
-330
-301
-372
319-
335-
315-
317
Com
pues
tos
de b
eril
io, c
omo
Be,
0,00
005
C1B
,Sen
,r35
0i-3
30-3
01-
exce
pto
los
expr
esam
ente
ind
icad
os (
2011
)37
2-31
9-33
5-31
5-31
7-41
1ex
cept
o lo
s si
licat
os d
oble
s de
alum
inio
y b
eril
io
200-
751-
671
-36-
3n-
But
anol
2022
6-30
2-33
5-
315-
318-
336
219-
376-
402
426-
08-6
n-B
util
glic
idíl
éter
316
Sen
226-
351-
341-
332
302-
335-
317-
412
But
enos
, tod
os l
os i
sóm
eros
(20
10)
250
220
98-5
4-4
p-te
rc-B
util
feno
l0,
080,
50,
161
vía
dérm
ica,
Sen
200-
555-
063
-25-
2C
arba
ril
(201
0)0,
5ví
a dé
rmic
a,s,
351-
302-
400
VL
Ba,
FIV
133
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 133
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
266-
043-
465
997-
15-1
Cem
ento
Por
tlan
d. F
racc
ión
resp
irab
le (
2012
)3
e
269-
855-
768
359-
37-5
Cif
lutr
in (
2011
)0,
0130
0-33
1-40
0-41
0
266-
394-
653
92-4
0-5
Cit
ral
(201
2)5
vía
dérm
ica,
Sen,
FIV
315-
317
5346
9-21
-9C
loro
dife
nilo
(42
% d
e cl
oro)
1ví
a dé
rmic
a,ae
,r
1109
7-69
-1C
loro
dife
nilo
(54
% d
e cl
oro)
0,5
vía
dérm
ica,
ae,r
201-
208-
679
-44-
7C
loru
ro d
e di
met
ilca
rbam
oílo
(20
09)
0,00
5ví
a dé
rmic
a,C
1B,r
350-
331-
302-
319-
335-
315
9002
-86-
2C
loru
ro d
e po
livi
nilo
(P
VC
). F
racc
ión
resp
irab
le (
2009
)1,
5
208-
750-
254
0-59
-01,
2-D
iclo
roet
ilen
o20
080
722
5-33
2-41
2
201-
152-
278
-87-
51,
2-D
iclo
ropr
opan
o10
Sen
225-
332-
302
200-
937-
776
-14-
2D
iclo
rote
traf
luor
oeta
no1.
000
7.11
0z
200-
484-
560
-57-
1D
ield
rín
(201
2)0,
1ví
a dé
rmic
a,ae
,s,F
IV35
1-31
0-30
1-
372-
400-
410
134
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
* In
corp
orac
ión
* * *
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 134
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
203-
868-
011
1-42
-2D
ieta
nola
min
a (2
011)
0,2
1ví
a dé
rmic
a,f,
FIV
302-
373-
315-
318
203-
872-
211
1-46
-6D
ieti
leng
lico
l (2
009)
1044
4017
630
2
203-
924-
411
1-96
-6D
ieti
leng
lico
l di
met
ilét
er (
2009
)5
2840
224
vía
dérm
ica,
TR
1B22
6-36
0FD
111-
90-0
Die
tile
ngli
col
mon
oeti
léte
r (2
009)
5010
0
209-
940-
859
8-56
-1N
,N-D
imet
ilet
ilam
ina
26,
1f
225-
332-
302-
314
205-
706-
414
8-01
-63,
5-D
init
ro-o
-tol
uam
ida
(200
9)1
246-
836-
125
321-
14-6
Din
itro
tolu
eno
técn
ico
0,2
C1B
,vía
dér
mic
a,35
0-34
1-36
1f
VL
Bm
,r33
1-31
1-30
1
373-
400-
410
231-
195-
274
46-0
9-5
Dió
xido
de
azuf
re (
2011
)0,
51
s33
1-31
4
128-
37-0
2,6-
Dit
erc-
buti
l-p-
cres
ol2
200-
578-
664
-17-
5E
tano
l (2
011)
1.00
01.
910
s22
5
135
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 135
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
205-
793-
915
1-56
-4E
tile
nim
ina
(201
1)0,
050,
09C
1B,M
1B,
225-
350-
340-
330
vía
dérm
ica,
r31
0-30
0-31
4-41
1
244-
848-
122
224-
92-6
Fen
amif
ós0,
05ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,30
0-31
1-40
0-41
0
FIV
238-
484-
214
484-
64-1
Fer
bam
(20
11)
5s
319-
335-
315-
400-
410
213-
408-
094
4-22
-9F
onof
ós0,
01ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,31
0-30
0-40
0-41
0
s,F
IV
206-
052-
229
8-02
-2F
orat
o0,
05ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,s
310-
300-
400-
410
203-
509-
810
7-66
-4F
osfa
to d
e di
buti
lo (
2011
)0,
65
vía
dérm
ica,
FIV
218-
802-
622
38-0
7-5
Gli
cidí
léte
r (2
009)
0,01
0,05
4
204-
617-
812
3-31
-9H
idro
quin
ona
(201
0)1
Sen
351-
341-
302-
318-
317-
400
232-
066-
377
84-4
2-1
Hid
ruro
de
arsé
nico
(20
09)
0,00
50,
016
r22
0-33
0-37
3-
400-
410
136
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 136
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
202-
393-
695
-13-
6In
deno
(20
10)
5
227-
813-
559
89-2
7-5
d-L
imon
eno
(200
9)20
110
4022
0S
en22
6-31
5-31
7-
400-
410
204-
497-
712
1-75
-5M
alat
ión
1ví
a dé
rmic
a,ae
,30
2-31
7-40
0-41
0
VL
Ba,
FIV
9016
-87-
9M
DI
técn
ico
(con
con
teni
do p
olim
éric
o) (
2011
)0,
05ví
a dé
rmic
a, S
en
206-
050-
129
8-00
-0M
etil
par
atió
n (2
011)
0,02
vía
dérm
ica,
VL
Ba,
226-
330-
300-
311
ae,s
,FIV
373-
400-
410
8022
-00-
2M
etil
dem
etón
(20
09)
0,00
50,
05ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,
FIV
78-9
4-4
Met
il-v
inil
-cet
ona
0,2
vía
dérm
ica,
Sen
232-
095-
177
86-3
4-7
Mev
infó
s0,
010,
09ví
a dé
rmic
a,V
LB
a,31
0-30
0-40
0-41
0
s,F
IV
206-
098-
330
0-76
-5N
aled
0,1
vía
dérm
ica,
VL
Ba
312-
302-
319-
315-
400
137
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 137
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
138
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
215-
133-
113
04-5
6-9
Óxi
do d
e be
rili
o, c
omo
Be
(201
1)0,
0000
5C
1B,S
en,r
350i
-330
-301
-372
319-
335-
315-
317
215-
238-
213
14-6
1-0
Óxi
do d
e tá
ntal
o, p
olvo
(20
12)
A
ret
irar
por
insu
fici
enci
a de
dat
os q
ue ju
stif
ican
el v
alor
lím
ite
200-
271-
756
-38-
2P
arat
ión
0,05
vía
dérm
ica,
330-
300-
311-
VL
B®
,ae,
s,F
IV37
2-40
0-41
0
204-
634-
012
3-54
-62,
4-P
enta
nodi
ona
(200
9)20
8340
166
vía
dérm
ica
226-
302
200-
746-
971
-23-
8n-
Pro
pano
l (2
009)
100
246
s22
5-31
8-33
6
200-
878-
775
-55-
8P
ropi
leni
min
a (2
011)
0,2
0,5
C1B
,vía
dér
mic
a,r
225-
350-
330-
310
300-
318-
411
204-
623-
012
3-38
-6P
ropi
onal
dehí
do20
225-
319-
335-
315
232-
366-
480
08-2
0-6
Que
rose
no20
0ví
a dé
rmic
a30
4
206-
082-
629
9-84
-3R
onne
l5
VL
Ba,
FIV
312-
302-
400-
410
*
* In
corp
orac
ión
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 138
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
139
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
231-
957-
477
82-4
9-2
Sel
enio
ele
men
tal
0,2
331-
301-
373-
413
Com
pues
tos
de s
elen
io,
0,2
331-
301-
373-
com
o S
e (e
xcep
to e
l S
elen
iuro
de
hidr
ógen
o)40
0-41
0
exce
pto
el
Sul
fose
leni
uro
de c
adm
io
7803
-62-
5S
ilan
o5
201-
083-
878
-10-
4S
ilic
ato
de e
tilo
1087
226-
332-
319-
335
238-
878-
414
808-
60-7
Síl
ice
Cri
stal
ina:
Cua
rzo.
Fra
cció
n re
pira
ble
(201
1)0,
05d,
y
252-
545-
035
400-
43-2
Sul
prof
ós (
2011
)0,
008
0,1
VL
Ba,
s,F
IV,
vía
dérm
ica
231-
135-
574
40-2
5-7
Tán
talo
met
al, p
olvo
(20
12)
A r
etir
ar p
or in
sufi
cien
cia
de d
atos
que
just
ific
an e
l val
or lí
mite
222-
191-
133
83-9
6-8
Tem
efós
1V
LB
a,s,
vía
dérm
ica,
FIV
203-
495-
310
7-49
-3T
EP
P (2
009)
0,00
080,
01ví
a dé
rmic
a,31
0-30
0-40
0
FIV
,VL
Ba
* In
corp
orac
ión
*
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 139
VA
LO
RE
S L
ÍMIT
E
VL
A-E
D®
VL
A-E
C®
pp
mm
g/m
3p
pm
mg/
m3
NO
TA
SF
RA
SE
S H
Nº
CE
CA
SA
GE
NT
E Q
UÍM
ICO
235-
963-
813
071-
79-9
Terb
ufós
0,01
vía
dérm
ica,
310-
300-
400-
410
VL
Ba,
FIV
201-
191-
579
-27-
61,
1,2,
2-Te
trab
rom
oeta
no0,
1F
IV33
0-31
9-41
2
76-1
1-9
1,1,
1,2-
Tetr
aclo
ro-2
,2-d
iflu
oroe
tano
(20
09)
100
z
76-1
2-0
1,1,
2,2-
Tetr
aclo
ro-1
,2-d
iflu
oroe
tano
(20
09)
50z
205-
286-
213
7-26
-8T
iram
(20
10)
0,05
Sen
,ae,
s,f,
FIV
332-
302-
373-
319
315-
317-
400-
410
108-
70-3
1,3,
5-T
ricl
orob
ence
no (
2009
)5
3810
76ví
a dé
rmic
a
202-
486-
196
-18-
41,
2,3-
Tri
clor
opro
pano
10C
1B,T
R1B
,35
0-36
0F-3
32-
vía
dérm
ica
312-
302
112-
27-6
Tri
etil
engl
icol
(20
09)
1000
2000
231-
442-
475
53-5
6-2
Yod
o (2
010)
0,01
(F
IV)
0,1
(V)
1
s33
2-31
2-40
0
Yod
uros
, exc
epto
los
esp
ecia
lmen
te i
ndic
ados
(20
10)
0,01
FIV
140
Tab
la 3
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 111-140 (2012)_09 16/02/12 10:02 Page 140
141
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
NO
TA
S A
LA
S T
AB
LA
S 1
A 3
aE
xcep
to r
icin
o, a
naca
rdo
o ac
eite
s ir
rita
ntes
sim
ilare
s.
aeA
ltera
dor
endo
crin
o. H
ay u
na s
erie
de
sust
anci
as u
tiliz
adas
en
la in
dust
ria,
la a
gric
ultu
ra y
los
bien
es d
e co
nsum
o de
las
que
se s
ospe
cha
que
inte
rfie
ren
con
los
sist
emas
end
ocri
nos
de l
os s
eres
hum
anos
y d
e lo
s an
imal
es y
que
son
cau
sant
es d
e pe
rjui
cios
par
a la
sal
ud c
omo
elcá
ncer
, alte
raci
ones
del
com
port
amie
nto
y an
omal
ías
en la
rep
rodu
cció
n. T
ales
sus
tanc
ias
se d
enom
inan
“al
tera
dore
s en
docr
inos
”. [
Apl
icac
ión
de la
est
rate
gia
com
unita
ria
en m
ater
ia d
e al
tera
dore
s en
docr
inos
-sus
tanc
ias
de la
s qu
e se
sos
pech
a in
terf
iere
n en
los
sist
emas
hor
mon
ales
de
sere
s hu
man
os y
ani
mal
es-C
OM
(19
99)
706.
Com
isió
n de
las
Com
u nid
ades
Eur
opea
s, C
OM
(20
01)
262
fina
l, B
ruse
las
14.0
6.20
01].
En
el c
aso
del s
er h
uman
o, a
lgun
as v
ías
posi
bles
de
expo
sici
ón a
alte
rado
res
endo
crin
os s
on la
exp
osic
ión
dire
cta
en e
l lug
ar d
e tr
abaj
o o
atr
avés
de
prod
ucto
s de
con
sum
o co
mo
alim
ento
s, c
iert
os p
lást
icos
, pin
tura
s, d
eter
gent
es y
cos
mét
icos
, o in
dire
cta
a tr
avés
del
med
io a
mbi
ente
(air
e, a
gua
y su
elo)
. [E
stra
tegi
a co
mun
itari
a en
mat
eria
de
alte
rado
res
endo
crin
os (
sust
anci
as d
e la
s qu
e se
sos
pech
a in
terf
iere
n en
los
sist
emas
horm
onal
es d
e se
res
hum
anos
y a
nim
ales
). C
omis
ión
de la
s C
omun
ida d
es E
urop
eas,
CO
M (
1999
) 70
6 fi
nal,
Bru
sela
s 17
.12.
1999
].L
os v
alor
es l
ímit
e as
igna
dos
a es
tos
agen
tes
no s
e ha
n es
tabl
ecid
o pa
ra p
reve
nir
los
posi
bles
efe
ctos
de
alte
raci
ón e
ndoc
rina
,lo
cua
l ju
stif
ica
una
vigi
lanc
ia a
decu
ada
de l
a sa
lud.
amE
l va
lor
se a
plic
a al
ace
ite
min
eral
ref
inad
o y
no
a lo
s ad
itiv
os q
ue p
udie
ra l
leva
r en
su
form
ulac
ión.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 141
azA
l se
lecc
iona
r un
mét
odo
adec
uado
de
cont
rol
de l
a ex
posi
ción
, de
ben
tom
arse
en
cons
ider
ació
n po
sibl
es l
imit
acio
nes
ein
terf
eren
cias
que
pue
den
surg
ir e
n pr
esen
cia
de o
tros
com
pues
tos
de a
zufr
e.
bA
sfix
iant
es s
impl
es. C
iert
os g
ases
y v
apor
es p
rese
ntes
en
el a
ire
actú
an d
espl
azan
do a
l oxí
geno
y d
ism
inuy
endo
su
conc
entr
ació
nen
el
aire
, si
n ef
ecto
tox
icol
ógic
o. E
stas
sus
tanc
ias
no t
iene
n un
val
or l
ímit
e am
bien
tal
asig
nado
y e
l ún
ico
fact
or l
imit
ador
de
laco
ncen
trac
ión
vien
e da
do p
or e
l ox
ígen
o di
spon
ible
en
el a
ire,
que
deb
e se
r al
men
os d
el 1
8 %
.
cL
os t
érm
inos
“so
lubl
e” e
“in
solu
ble”
se
enti
ende
n co
n re
fere
ncia
al
agua
.
Car
cin
ógen
o ca
tego
ría
1 (A
o B
):
Car
cinó
geno
s o
supu
esto
s ca
rcin
ógen
os p
ara
el h
ombr
e.
C1A
si s
e sa
be q
ue e
s un
car
cinó
geno
par
a el
hom
bre,
en
base
a l
a ex
iste
ncia
de
prue
bas
en h
uman
os, o
C
1Bsi
se
supo
ne q
ue e
s un
car
cinó
geno
par
a el
hom
bre,
en
base
a l
a ex
iste
ncia
de
prue
bas
en a
nim
ales
.
Es
de a
plic
ació
n el
RD
665
/199
7.
dV
éase
U
NE
EN
481
: Atm
ósfe
ras
en l
os p
uest
os d
e tr
abaj
o. D
efin
ició
n de
las
fra
ccio
nes
por
el t
amañ
o de
las
par
tícu
las
para
la
med
ició
n de
aer
osol
es.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
142
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 142
eE
ste
valo
r es
par
a la
mat
eria
par
ticu
lada
que
no
cont
enga
am
iant
o y
men
os
de u
n 1%
de
síli
ce c
rist
alin
a.
fR
eacc
iona
con
age
ntes
nit
rosa
ntes
que
pue
den
dar
luga
r a
la f
orm
ació
n d
e N
-Nit
rosa
min
as c
arci
nóge
nas.
fiF
racc
ión
inha
labl
e. S
i lo
s po
lvos
de
mad
eras
dur
as s
e m
ezcl
an c
on o
tros
pol
vos,
el
valo
r lí
mit
e se
apl
icar
á a
todo
s lo
s po
lvos
pres
ente
s en
la
mez
cla
(RD
349
/200
3, d
e 21
de
mar
zo).
FIV
Fra
cció
n in
hala
ble
y va
por.
Indi
ca q
ue u
n ag
ente
quí
mic
o ti
ene
una
pres
ión
de v
apor
lo
sufi
cien
tem
ente
gra
nde
para
pod
erpr
esen
tars
e en
el
ambi
ente
en
las
dos
form
as,
mat
eria
par
ticu
lada
y v
apor
, co
ntri
buye
ndo
con
cada
una
de
ella
s en
la
expo
sici
ón d
efo
rma
sign
ific
ativ
a a
la c
once
ntra
ción
del
VL
A e
stab
leci
do.
Con
side
raci
ón d
e im
port
anci
a pa
ra l
a ev
alua
ción
más
cor
rect
a en
las
oper
acio
nes,
por
eje
mpl
o, d
e pu
lver
izac
ión
(spr
ayin
g) o
en
las
que
inte
rvie
nen
cam
bios
de
tem
pera
tura
que
pue
dan
afec
tar
al e
stad
ofí
sico
del
age
nte
en c
uest
ión.
Véa
se a
nexo
C.
gFi
bras
de
orie
ntac
ión
alea
tori
a y
cu yo
con
teni
do e
n óx
idos
alc
alin
os y
alc
alin
otér
reos
(Na 2O
+K2O
+CaO
+ MgO
+BaO
) sea
sup
erio
r al 1
8%en
pes
o. R
egla
men
to (
CE
) nº
127
2/20
08.
hF
ibra
s l
> 5
�m
, d <
3�
m, l
/d ≥
3 d
eter
min
adas
por
mic
rosc
opía
ópt
ica
de c
ontr
aste
de
fase
s.
Hg
El
mer
curi
o es
un
a su
stan
cia
con
efec
tos
sani
tari
os
acum
ulat
ivos
po
sibl
emen
te
grav
es.
En
cons
ecue
ncia
, el
V
LI
debe
com
plem
enta
rse
con
una
vigi
lanc
ia s
anit
aria
con
con
trol
bio
lógi
co d
e ac
uerd
o co
n el
art
ícul
o 6
del
RD
374
/200
1.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
143
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 143
iV
éans
e la
s no
tas
Q y
R d
el R
egla
men
to (
CE
) nº
127
2/20
08.
jD
e ac
uerd
o co
n la
inf
orm
ació
n di
spon
ible
, el
whi
te s
piri
t qu
e se
com
erci
aliz
a en
Esp
aña
cont
iene
men
os d
el 0
,1%
de
benc
eno,
por
lo c
ual
no e
stá
clas
ific
ado
com
o ca
rcin
ogén
ico.
kV
éase
el
Rea
l D
ecre
to 3
74/2
001,
de
6 de
abr
il (
BO
E n
º 10
4 de
1 d
e m
ayo
de 2
001)
, sob
re l
a pr
otec
ción
de
la s
alud
y s
egur
idad
de l
os t
raba
jado
res
cont
ra l
os r
iesg
os r
elac
iona
dos
con
los
agen
tes
quím
icos
dur
ante
el
trab
ajo.
lL
a de
scom
posi
ción
tér
mic
a en
el
ambi
ente
del
pol
itetr
aflu
oroe
tilen
o* p
rovo
ca l
a fo
rmac
ión
de p
rodu
ctos
de m
arca
do c
arác
ter
tóxi
co,
para
los
que
no
se e
stab
lece
act
ualm
ente
nin
gún
VL
A p
ero
sí s
e re
com
iend
a m
ante
ner
la c
once
ntra
ción
de
los
mis
mos
en
el
ambi
ente
lo
más
baj
a po
sibl
e, a
sí c
omo
evit
ar f
umar
en
pres
enci
a de
aer
osol
es d
e po
lite
traf
luor
oeti
leno
. (*
Alg
ofló
n, F
luón
, Te
flón
,
Tetr
an s
on m
arca
s re
gist
rada
s de
l po
lite
traf
luor
oeti
leno
).
m
Los
pro
duct
os d
e de
scom
posi
ción
térm
ica
en e
l am
bien
te d
e la
res
ina
núcl
eo d
e so
ldad
ura,
col
ofon
ia, t
iene
n un
mar
cado
car
ácte
r
sens
ibil
izan
te, l
o qu
e ac
onse
ja r
educ
ir l
a ex
posi
ción
lab
oral
a l
os m
ism
os l
o m
áxim
o po
sibl
e.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
144
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 144
md
Se d
istin
guen
dos
tipo
s de
mad
eras
: bla
ndas
y d
uras
. Se
trat
a de
una
dis
tinci
ón b
otán
ica:
las
gim
nosp
erm
as p
ropo
rcio
nan
mad
eras
bla
ndas
y la
s an
gios
perm
as m
ader
as d
uras
, sin
que
la d
ensi
dad
y la
dur
eza
físi
cas
de la
mad
era
teng
an c
orre
spon
denc
ia u
nívo
ca c
on e
sta
clas
ific
ació
n.A
tít
ulo
de e
jem
plo,
sin
que
se
trat
e de
una
rel
ació
n co
mpl
eta,
se
pued
en c
itar
, co
mo
mad
eras
bla
ndas
: ab
eto,
ced
ro,
cipr
és,
aler
ce,
pice
a, p
ino,
abe
to d
e D
ougl
as,
pino
de
Ore
gón,
sec
uoya
, tu
ya y
hem
lock
. C
omo
mad
eras
dur
as:
arce
, al
iso,
abe
dul,
hick
ory,
noga
l am
eric
ano,
car
pe, c
asta
ño, h
aya,
fre
sno,
nog
al, p
láta
no, s
icom
oro,
cho
po, á
lam
o, c
erez
o, r
oble
, enc
ina,
sau
ce, t
ilo,
olm
o y
las
espe
cies
tro
pica
les:
pin
o K
auri
, ir
oko
o ka
mba
la,
rim
u o
pino
roj
o, p
alis
andr
o, p
alis
andr
o br
asil
eño,
éba
no,
caob
a af
rica
na,
bete
,ba
lsa,
nya
toh,
afr
orm
osia
, m
eran
ti,
teca
, af
ara,
obe
che
o sa
mba
. E
sta
rela
ción
est
á to
mad
a de
la
Guí
a té
cnic
a pa
ra l
a ev
alua
ción
ypr
even
ción
de
los
ries
gos
rela
cion
ados
con
la
expo
sici
ón d
uran
te e
l tr
abaj
o a
Age
ntes
Can
cerí
geno
s o
Mut
ágen
os.
M1
Sus
tanc
ias
de l
as q
ue s
e sa
be o
se
cons
ider
a qu
e in
duce
n m
utac
ione
s he
redi
tari
as e
n la
s cé
lula
s ge
rmin
ales
hum
anas
.
M1A
La
clas
ific
ació
n en
la
cate
gorí
a 1A
se
basa
en
prue
bas
posi
tiva
s en
hum
anos
obt
enid
as a
par
tir
de e
stud
ios
epid
emio
lógi
cos
Sus
tanc
ias
de l
as q
ue s
e co
nsid
era
que
indu
cen
mut
acio
nes
here
dita
rias
en
las
célu
las
germ
inal
es h
uman
as.
M1B
La
clas
ific
ació
n en
la
cate
gorí
a 1B
se
basa
en:
— R
esul
tado
s po
siti
vos
de e
nsay
os d
e m
utag
enic
idad
her
edit
aria
en
célu
las
germ
inal
es d
e m
amíf
ero
in v
ivo;
o—
Res
ulta
dos
posi
tivo
s de
ens
ayos
de
mut
agen
icid
ad e
n cé
lula
s so
mát
icas
de
mam
ífer
o in
viv
o, j
unto
con
alg
una
prue
ba q
ue h
aga
supo
ner
que
la s
usta
ncia
pue
de c
ausa
r m
utac
ione
s en
cél
ulas
ger
min
ales
. E
sta
info
rmac
ión
com
plem
enta
ria
pued
e pr
oced
er d
e
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
145
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 145
ensa
yos
de m
utag
enic
idad
/gen
otox
icid
ad e
n cé
lula
s ge
rmin
ales
de
mam
ífer
o in
viv
o, o
de
la d
emos
trac
ión
de q
ue l
a su
stan
cia
o su
sm
etab
olit
os s
on c
apac
es d
e in
tera
ccio
nar
con
el m
ater
ial
gené
tico
de
las
célu
las
germ
inal
es;
o—
Res
ulta
dos
posi
tivos
de
ensa
yos
que
mue
stra
n ef
ecto
s m
utag
énic
os e
n cé
lula
s ge
rmin
ales
de
pers
onas
, si
n qu
e es
té d
emos
trad
a la
tran
smis
ión
a lo
s de
scen
dien
tes;
por
eje
mpl
o, u
n in
crem
ento
de
la fr
ecue
ncia
de
aneu
ploi
día
en lo
s es
perm
atoz
oide
s de
los
varo
nes
expu
esto
s.
nE
n tr
abaj
os d
e m
iner
ía v
éase
la
Ord
en I
TC
258
5/20
07, d
e 30
de
agos
to (
BO
E n
º 31
5 de
7 d
e se
ptie
mbr
e de
200
7), p
or l
a qu
e se
apru
eba
la I
ns tr
ucci
ón T
écni
ca C
ompl
emen
tari
a 2.
0.02
del
Re g
lam
ento
Gen
eral
de
Nor
mas
Bás
icas
de
Seg
urid
ad M
iner
a.
oM
ater
ia p
arti
cula
da p
ara
la q
ue n
o ex
iste
evi
denc
ia t
oxic
ológ
ica
sobr
e la
que
bas
ar u
n V
LA
. N
o ob
stan
te,
se r
ecom
iend
am
ante
ner
las
expo
sici
ones
por
deb
ajo
del
valo
r lí
mit
e ge
néri
co i
ndic
ado.
Dic
ho v
alor
lím
ite
sólo
es
apli
cabl
e a
las
mat
eria
s co
ntam
inan
tes
part
icul
adas
que
cum
plan
los
sig
uien
tes
requ
isit
os:
– Q
ue n
o te
ngan
un
VL
A e
spec
ífic
o.–
Que
sea
n in
solu
bles
o p
oco
solu
bles
en
agua
(o,
pre
feri
blem
ente
, en
el f
luid
o pu
lmon
ar a
cuos
o, s
i se
dis
pone
de
esa
info
rmac
ión)
.–
Que
ten
gan
una
toxi
cida
d ba
ja, e
s de
cir,
que
no s
ean
cito
tóxi
cos,
ni
geno
tóxi
cos,
ni
reac
cion
en q
uím
i cam
ente
, de
cual
quie
r ot
ra f
orm
a,co
n el
tej
ido
pul m
onar
, ni
em
itan
radi
acio
nes
ioni
zant
es,
ni c
ause
n se
nsib
iliza
ción
, ni
nin
gún
otro
efe
cto
tóxi
co d
istin
to d
el q
ue p
ueda
deri
vars
e de
la m
era
acum
ulac
ión
en e
l pul
món
.
pS
in e
mba
rgo,
no
debe
exc
eder
de
2mg/
m3
de p
artí
cula
s re
spir
able
s.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
146
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 146
qA
gent
e qu
ímic
o pr
ohib
ido
con
cará
cter
ge
nera
l en
lo
s té
rmin
os
esta
blec
idos
en
el
ar
tícu
lo
8 de
l R
D 3
74/2
001,
de
6 de
abr
il (
BO
E n
º 10
4 de
1 d
e m
ayo
de 2
001)
, sob
re la
pro
tecc
ión
de la
sal
ud y
seg
urid
ad d
e lo
s tr
abaj
ador
es c
ontr
alo
s ri
esgo
s re
laci
onad
os c
on l
os a
gent
es q
uím
icos
dur
ante
el
trab
ajo.
rE
sta
sust
anci
a ti
ene
esta
blec
idas
res
tric
cion
es a
la
fabr
icac
ión,
la
com
erci
aliz
ació
n o
el u
so e
n lo
s té
rmin
os e
spec
ific
ados
en
el“R
egla
men
to (
CE
) nº
190
7/20
06 s
obre
Reg
istr
o, E
valu
ació
n, A
utor
izac
ión
y R
estr
icci
ón d
e su
stan
cias
y p
repa
rado
s qu
ímic
os”
(RE
AC
H)
de 1
8 de
dic
iem
bre
de 2
006
(DO
UE
L 3
69 d
e 30
de
dici
embr
e de
200
6). L
as r
estr
icci
ones
de
una
sust
anci
a pu
eden
apl
icar
sea
todo
s lo
s us
os o
sól
o a
usos
con
cret
os. E
l ane
xo X
VII
del
Reg
lam
ento
RE
AC
H c
onti
ene
la li
sta
de to
das
las
sust
anci
as r
estr
ingi
das
y es
peci
fica
los
uso
s qu
e se
han
res
trin
gido
.
sE
sta
sust
anci
a ti
ene
proh
ibid
a to
tal
o pa
rcia
lmen
te s
u co
mer
cial
izac
ión
y us
o co
mo
fito
sani
tari
o y/
o co
mo
bioc
ida.
Par
a un
ain
form
ació
n de
tall
ada
acer
ca d
e la
s pr
ohib
icio
nes
cons
últe
se:
Bas
e de
dat
os d
e pr
oduc
tos
bioc
idas
:
http
://w
ww
.msc
.es/
ciud
adan
os/s
alud
Am
bLab
oral
/pro
dQui
mic
os/s
ustP
repa
rato
rias
/bio
cida
s/fr
mR
egis
troP
lagu
icid
as.js
p
Bas
e de
dat
os d
e pr
oduc
tos
fito
sani
tari
os:
http
://w
ww
.map
a.es
/es/
agric
ultu
ra/p
ags/
fitos
/regi
stro
/men
u.as
p
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
147
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 147
Sen
Sen
sibi
liza
nte.
Véa
se A
part
ado
6.
sil
Al
dete
rmin
ar c
once
trac
ione
s de
pol
vo d
e ca
rbón
se
reco
mie
nda
tam
bién
det
erm
inar
síl
ice
cris
tali
na r
espi
rabl
e no
rmal
men
teas
ocia
da a
l ca
rbón
.
tTo
das
las
vari
edad
es d
e am
iant
o ti
enen
pro
hibi
da s
u fa
bric
ació
n, u
so y
com
erci
aliz
ació
n, m
edia
nte
la O
M d
e 7/
12/2
001
(BO
E n
º29
9, d
e 14
de
dici
embr
e de
200
1).
Las
ope
raci
ones
y a
ctiv
idad
es e
n la
s qu
e lo
s tr
abaj
ador
es e
stén
exp
uest
os a
fib
ras
de a
mia
nto
o de
mat
eria
les
que
lo c
onte
ngan
est
ánre
gula
das
por
el R
D 3
96/2
006
de 3
1 de
mar
zo, p
or e
l qu
e se
est
able
cen
las
disp
osic
ione
s m
ínim
as d
e se
guri
dad
y sa
lud
apli
cabl
es a
los
trab
ajos
con
rie
sgo
de e
xpos
ició
n al
am
iant
o.
TR
1S
usta
ncia
s de
las
que
se
sabe
o s
e su
pone
que
son
tóx
icos
par
a la
rep
rodu
cció
n hu
man
a.
Las
sus
tanc
ias
se c
lasi
fica
n en
la
cate
gorí
a 1
de t
oxic
idad
par
a la
rep
rodu
cció
n cu
ando
se
sabe
que
han
pro
duci
do e
fect
os a
dver
sos
sobr
e la
fun
ción
sex
ual
y la
fer
tili
dad
o so
bre
el d
esar
roll
o de
las
per
sona
s o
cuan
do e
xist
en p
rueb
as p
roce
dent
es d
e es
tudi
os c
onan
imal
es q
ue,
apoy
adas
qui
zás
por
otra
inf
orm
ació
n su
plem
enta
ria,
hac
en s
upon
er d
e m
aner
a fi
rme
que
la s
usta
ncia
es
capa
z de
inte
rfer
ir e
n la
rep
rodu
cció
n hu
man
a.
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
148
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 148
149
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
TR
1Acu
ando
las
pru
ebas
uti
liza
das
para
la
clas
ific
ació
n pr
oced
an p
rinc
ipal
men
te d
e da
tos
en h
uman
os
TR
1Bcu
ando
las
pru
ebas
uti
liza
das
para
la
clas
ific
ació
n pr
oced
an p
rinc
ipal
men
te d
e da
tos
en a
nim
ales
vR
eal D
ecre
to 1
124/
2000
, de
16 d
e ju
nio
(BO
E n
º 14
5 de
17
de ju
nio
de 2
000)
, por
el q
ue s
e m
odif
ica
el R
eal D
ecre
to 6
65/1
997,
de 1
2 de
may
o, s
obre
la
prot
ecci
ón d
e lo
s tr
abaj
ador
es c
ontr
a lo
s ri
esgo
s re
laci
onad
os c
on l
a ex
posi
ción
a a
gent
es c
ance
ríge
nos
dura
nte
el t
raba
jo.
VL
B®
Age
nte
quím
ico
que
tien
e V
alor
Lím
ite
Bio
lógi
co e
spec
ífic
o en
est
e do
cum
ento
.
VL
Ba
Age
nte
quím
ico
al q
ue s
e ap
lica
el V
alor
Lím
ite
Bio
lógi
co d
e lo
s in
hibi
dore
s de
la
acet
ilco
line
ster
asa.
VL
Bm
A
gent
e qu
ímic
o al
que
se
apli
ca e
l V
alor
Lím
ite
Bio
lógi
co d
e lo
s in
duct
ores
de
la m
etah
emog
lobi
na.
VL
I A
gent
e qu
ímic
o qu
e ti
ene
esta
blec
ido
un v
alor
lím
ite
indi
cati
vo p
or l
a U
E.
Vía
dér
mic
a: I
ndic
a qu
e, e
n la
s ex
posi
cion
es a
est
a su
stan
cia,
la
apor
taci
ón p
or l
a ví
a cu
táne
a pu
ede
resu
ltar
sign
ific
ativ
a pa
ra e
l co
nten
ido
corp
oral
tota
l si n
o se
ado
ptan
med
idas
par
a pr
even
ir la
abs
orci
ón. P
ara
más
info
rmac
ión
véas
e el
Apa
rtad
o 5
de e
ste
docu
men
to.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 149
wR
eal D
ecre
to 3
49/2
003,
de
21 d
e m
arzo
(B
OE
nº
82 d
e 5
de a
bril
de
2003
), p
or e
l que
se
mod
ific
a el
Rea
l Dec
reto
665
/199
7, d
e12
de
may
o, s
obre
la
prot
ecci
ón d
e lo
s tr
abaj
ador
es c
ontr
a lo
s ri
esgo
s re
laci
onad
os c
on l
a ex
posi
ción
a a
gent
es c
ance
ríge
nos
dura
nte
el t
raba
jo, y
por
el
que
se a
mpl
ía s
u ám
bito
de
apli
caci
ón a
los
age
ntes
mut
ágen
os.
xF
ibra
s de
ori
enta
ción
ale
ator
ia y
cuy
o co
nten
ido
en ó
xido
s al
cali
nos
y al
cali
noté
rreo
s (N
a 2O+
K2O
+C
aO+
MgO
+B
aO)
sea
infe
rior
al 1
8% e
n pe
so. R
egla
men
to (
CE
) nº
127
2/20
08.
yR
ecla
sifi
cado
, po
r la
Int
erna
tion
al A
genc
y fo
r R
esea
rch
on C
ance
r (I
AR
C)
de g
rupo
2A
(pr
obab
lem
ente
car
cino
géni
co e
nhu
man
os)
a gr
upo
1 (c
arci
nogé
nico
en
hum
anos
).
zE
sta
sust
anci
a ti
ene
esta
blec
idas
res
tric
cion
es a
la p
rodu
cció
n, im
port
ació
n, e
xpor
taci
ón, p
uest
a en
el m
erca
do, u
so, r
ecup
erac
ión,
reci
clad
o, r
egen
erac
ión
y el
imin
ació
n en
los
tér
min
os e
spec
ific
ados
en
el “
Reg
lam
ento
(C
E)
Nº
2037
/200
0 so
bre
las
sust
anci
as q
ueag
otan
la
capa
de
ozon
o”, d
e 29
de
juni
o de
200
0, (
DO
UE
L
244
de
29 d
e se
ptie
mbr
e de
200
0).
150
Not
as a
las
Tab
las
1 a
3
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 150
151
Val
ores
Lím
ite
Bio
lógi
cos
(VL
B®)
10.VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS (VLB®)
Son los valores de referencia para los IndicadoresBiológicos asociados a la exposición global a los agentesquímicos. Los VLB® son aplicables para exposicionesprofesionales de ocho horas diarias durante cinco días ala semana. La extensión de los VLB® a períodos distintosal de referencia ha de hacerse considerando los datos far-macocinéticos y farmacodinámicos del agente en particular.
En general, los VLB® representan los niveles másprobables de los Indicadores Biológicos en trabajadoressanos sometidos a una exposición global a agentes quí-micos, equivalente, en términos de dosis absorbida, a unaexposición exclusivamente por inhalación del orden delVLA-ED®. La excepción a esta regla la constituyen algu-nos agentes para los que los VLA asignados protegencontra efectos no sistémicos. En estos casos, los VLB®
pueden representar dosis absorbidas superiores a las quese derivarían de una exposición por inhalación al VLA.
Las bases científicas para establecer los VLB® pue-den derivarse de dos tipos de estudios: a) los que relacio-nan la intensidad de la exposición con el nivel de unparámetro biológico y b) los que relacionan el nivel deun parámetro biológico con efectos sobre la salud.
Los VLB® no están concebidos para usarse comomedida de los efectos adversos ni para el diagnóstico delas enfermedades profesionales.
El control biológico debe considerarse complementa-rio del control ambiental y, por tanto, ha de llevarse acabo cuando ofrezca ventajas sobre el uso independientede este último.
El control biológico puede usarse para completar lavaloración ambiental, para comprobar la eficacia de losequipos de protección individual o para detectar unaposible absorción dérmica y/o gastrointestinal.
10.1. Consideraciones generales
Los indicadores biológicos medidos en orina son habi-tualmente analizados en muestras puntuales tomadas enmomentos determinados, ya que en el entorno laboral noes fácil ni seguro obtener muestras de orina correspon-dientes a períodos largos de tiempo (por ejemplo 24
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 151
152
Val
ores
Lím
ite
Bio
lógi
cos
(VL
B®)
horas), las cuales proporcionarían una información másexacta sobre la eliminación del xenobiótico. Sin embar-go, la medida cuantitativa de la exposición a partir demuestras puntuales puede verse afectada por la variabili-dad en la producción de orina, debido a factores como laingestión de líquidos, la temperatura excesiva, la cargade trabajo, el consumo de medicamentos, etc. que pue-den producir efectos de concentración o dilución de laorina, y afectar así al resultado de los indicadores.
Por esta razón es necesario corregir estos resultados,refiriéndolos a la concentración de alguna sustancia conmecanismo de excreción renal similar al del compuestode interés y cuya eliminación se mantenga razonable-mente constante a lo largo del tiempo.
En algunas ocasiones, los resultados de los indicado-res se refieren a la concentración de creatinina (sustanciaque se elimina por filtración glomerular, como la mayo-ría de los contaminantes y sus metabolitos) medida en lamisma muestra, expresándose los resultados en peso delindicador por unidad de peso de creatinina. Cuando éstossean excretados por otro mecanismo, como la difusióntubular renal, no se realizará esta corrección, expresán-dose los resultados directamente en términos de concen-tración.
Se rechazarán las muestras de orina muy diluidas(densidad < 1,010 g/ml o creatinina < 0,3 g/l) y las muyconcentradas (densidad > 1,030 g/ml o creatinina > 3,0g/l), debiendo repetirse en estos casos la toma de muestra.
En cuanto a los indicadores biológicos medidos ensangre, mientras no se indique lo contrario, se entenderáque la muestra debe ser tomada en sangre venosa.
10.2. Interpretación de los resultados de losindicadores biológicos (IB)
Cuando la medida, en un trabajador, de un determinadoindicador biológico supere el VLB® correspondiente nodebe deducirse, sin mayor análisis, que ese trabajadoresté sometido a una exposición excesiva, ya que las dife-rencias individuales, biológicas o de conducta, tantofuera como dentro del ámbito laboral, constituyen fuen-tes de inconsistencia entre los resultados del controlambiental y los del control biológico.
De todos modos, incluso en el caso de una superaciónde carácter puntual, debe ponerse en marcha una investi-
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 152
153
Val
ores
Lím
ite
Bio
lógi
cos
(VL
B®)
gación con el objetivo de encontrar una explicación plau-sible para esa circunstancia y actuar en consecuencia o,en su defecto, descartar la existencia de factores causalesvinculados al desempeño del puesto de trabajo. Entretan-to se alcanza una conclusión al respecto y sin perjuiciode lo que establezcan disposiciones específicas, se debe-rían adoptar medidas para reducir la exposición del tra-bajador afectado.
Al margen de esta consideración individual de losresultados, el agrupamiento de los datos correspondien-tes a los trabajadores de un grupo homogéneo con res-pecto a la exposición permitirá obtener informaciónsobre el grado de eficacia de las medidas de protección yprevención adoptadas.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 153
154
Lis
ta d
e V
alor
es L
ímit
e B
ioló
gico
s
11. LISTA DE VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS
A continuación se incluye la lista de Valores LímiteBiológicos para los agentes químicos, identificados porsus números CAS y CE, especificándose en la columnaINDICADOR la matriz biológica en donde se determinael agente químico, alguno de sus metabolitos o el pará-metro bioquímico que puede resultar alterado debido a laexposición al xenobiótico. En la columna MOMENTODE MUESTREO, se indica cuándo debe tomarse lamuestra con respecto a la exposición. Las indicacionesde la citada columna, que serán objeto de ulteriores pre-cisiones en las correspondientes notas, han de entender-se en el contexto de una semana laboral estándar consti-tuida por cinco días de trabajo, con jornadas de ochohoras cada una, y dos días de descanso consecutivos. Lasadaptaciones a pautas temporales de trabajo distintas, porejemplo para los trabajadores a turnos, tanto del momen-to de muestreo como del propio valor VLB®, como ya sedijo en el apartado anterior, habrán de hacerse conside-rando los datos farmacocinéticos y farmacodinámicosdel agente químico particular. El momento de muestreoindicado debe respetarse escrupulosamente, ya que ladistribución y eliminación de un agente químico o susmetabolitos, así como los cambios bioquímicos induci-dos por la exposición, son procesos dependientes deltiempo.
Los valores VLB® son aplicables solamente si latoma de muestra se realiza en el momento especificado.En la última columna de NOTAS, a través de las letrascorrespondientes, se dan las observaciones necesarias deinformación adicional.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 140-154 (2012)_09 21/02/12 11:33 Page 154
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
155
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
203-
839-
211
1-15
-9A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo
Áci
do 2
-eto
xiac
étic
o10
0 m
g/g
crea
tini
naF
inal
de
la s
eman
avé
ase
226-
360F
D-3
32
en o
rina
labo
ral
(1)
Apa
rtad
o 12
312-
302
203-
772-
911
0-49
-6A
ceta
to d
e 2-
met
oxie
tilo
(20
12)
Áci
do m
etox
iacé
tico
8
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
sem
ana
360F
D-3
32
en o
rina
labo
ral
(1)
desp
ués
312-
302
de a
l m
enos
2 se
man
as d
e tr
abaj
o
200-
662-
267
-64-
1A
ceto
naA
ceto
na e
n or
ina
50 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
I
225-
319-
336
labo
ral
(2)
EU
H06
6
200-
539-
362
-53-
3A
nili
nap-
Am
inof
enol
50 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
I,
S,F
,35
1-34
1-33
1-31
1
en o
rina
labo
ral
(2)
Con
30
1-37
2-31
8
hidr
ólis
is (
9)31
7-40
0
231-
148-
674
40-3
8-2
Ars
énic
o el
emen
tal
y co
mpu
esto
s A
rsén
ico
inor
gáni
co35
μg
As/
lF
inal
de
la s
eman
aF
331-
301
inor
gáni
cos
solu
bles
m
ás m
etab
olit
os
labo
ral
(1)
400-
410
met
ilad
os e
n or
ina
TA
BL
A 4
– V
AL
OR
ES
LÍM
ITE
BIO
LÓ
GIC
OS
(V
LB
®)
* In
corp
orac
ión
*
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 155
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
156
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Áci
do0,
045
mg/
gF
inal
de
la
S-F
enil
mer
capt
úric
ocr
eati
nina
jorn
ada
labo
ral
(2)
225-
350
en o
rina
200-
753-
771
-43-
2B
ence
no (
2008
)Á
cido
t,t-
Muc
ónic
o 2
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da34
0-37
2
en o
rina
labo
ral
(2)
304-
319-
315
Ben
ceno
tot
al
5 μg
/lF
inal
de
la j
orna
daen
san
gre
labo
ral
(2)
Aci
do 1
,2-
Dih
idro
xibu
tilm
er-
2,5
mg/
lF
inal
de
la j
orna
daS
,F
capt
úric
o en
ori
nala
bora
l (2
)22
0-35
0-34
020
3-45
0-8
106-
99-0
1,3-
But
adie
no (
2011
)M
ezcl
a de
1-N
y
2-N
-(hi
drox
ibut
enil)
vali
na a
duct
os d
e2,
5 pm
ol/g
Hb
No
crít
ico
S
hem
oglo
bina
(H
b)en
san
gre
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 156
157
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
203-
905-
011
1-76
-22-
But
oxie
tano
l (2
011)
Áci
do b
utox
iacé
tico
20
0 m
g/g
crea
tinin
aF
inal
de
la j
orna
daC
on h
idró
lisis
332-
312-
302
en o
rina
labo
ral
(2)
(9)
319-
315
231-
152-
8 74
40-4
3-9
Cad
mio
y c
ompu
esto
sC
adm
io e
n or
ina
5 μg
/g c
reat
inin
aN
o cr
ític
o (
3)F
inor
gáni
cos
Cad
mio
en
sang
re5
μg/l
No
crít
ico
(3)
F
1,2-
Cic
lohe
xano
diol
80
mg/
lF
inal
de
la s
eman
aI,
S C
on
203-
631-
110
8-94
-1C
iclo
hexa
nona
en o
rina
labo
ral
(1)
hidr
ólis
is22
6-33
2C
iclo
hexa
nol
8 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
(9
)
en o
rina
labo
ral
(2)
Cob
alto
en
orin
a 15
μg/
lF
inal
de
la s
eman
aF
231-
158-
0 74
40-4
8-4
Cob
alto
y c
ompu
esto
sla
bora
l (1
)33
4-31
7
inor
gáni
cos
exce
pto
óxid
os
Cob
alto
en
sang
re1
μg/l
Fin
al d
e la
sem
ana
F,S
413
labo
ral
(1)
Cro
mo
tota
l 10
μg/
l P
rinc
ipio
y f
inal
de
Cro
mo
(Vl)
, hum
os s
olub
les
en o
rina
la j
orna
da l
abor
al (
4)35
0i-3
17
en a
gua
(200
8)C
rom
o to
tal
25 μ
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
400-
410
en o
rina
labo
ral
(1)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 157
200-
838-
975
-09-
2D
iclo
rom
etan
o (2
008)
Dic
loro
met
ano
0,3
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
S35
1en
ori
nala
bora
l (2
)
204-
826-
412
7-19
-5N
,N-D
imet
ilac
etam
ida
N-M
etil
acet
amid
a 30
mg/
g F
inal
de
la s
eman
a 36
0D-3
32-3
12en
ori
nacr
eati
nina
labo
ral
(1)
N-M
etil
form
amid
a 15
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
en o
rina
labo
ral
(2)
360D
-332
200-
679-
568
-12-
2N
,N-D
imet
ilfo
rmam
ida
N-A
ceti
l-S
-40
mg/
lPr
inci
pio
de la
últi
ma
312-
319
(N-m
etil
carb
amoi
l)jo
rnad
a de
la
cist
eína
en
orin
ase
man
a la
bora
l (5
)S
200-
843-
6 75
-15-
0D
isul
furo
de
carb
ono
(201
2)Á
cido
2-T
iotia
zolid
ín-
1,5
mg/
gF
inal
de
la j
orna
da22
5-36
1fd
4-ca
rbox
ílic
ocr
eati
nina
labo
ral
(2)
372-
319-
315
(TT
CA
) en
ori
naÁ
cido
man
déli
co
400
mg/
gF
inal
de
lam
ás á
cido
cr
eati
nina
jorn
ada
labo
ral
(2)
I22
6-33
220
2-85
1-5
100-
42-5
Est
iren
ofe
nilg
liox
ílic
o31
9-31
5en
ori
naE
stir
eno
en
Fin
al d
e la
sang
re v
enos
a0,
2 m
g/l
jorn
ada
labo
ral
(2)
S
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
158
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
Act
ualiz
ació
n
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 158
Sum
a de
l ac
ido
man
délic
o y
el á
cido
700
mg/
g F
inal
de
la20
2-84
9-4
100-
41-4
Eti
lben
ceno
(20
11)
feni
lgli
oxíl
ico
crea
tini
nase
man
a la
bora
l (1
)I,
S22
5-33
2en
ori
na20
3-80
4-1
110-
80-5
2-E
toxi
etan
olÁ
cido
2-
100
mg/
g F
inal
de
la s
eman
aV
éase
22
6-36
0FD
etox
iacé
tico
en o
rina
crea
tini
nala
bora
l (1
)A
part
ado
1233
2-31
2-30
220
3-63
2-7
108-
95-2
Fen
olF
enol
en
orin
a25
0 m
g/g
Fin
al d
e la
F, I
, con
341-
331-
311
crea
tini
najo
rnad
a la
bora
l (2
)hi
dról
isis
(9)
301-
373-
314
Véa
seA
part
ado
1223
1-95
4-8
7782
-41-
4F
lúor
Flu
orur
os e
n or
ina
8 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
labo
ral
(2)
F, I
270-
330-
314
231-
634-
876
64-3
9-3
Flu
orur
o de
hid
róge
noF
luor
uros
en
orin
a8
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
330-
310
labo
ral
(2)
F, I
300-
314
Flu
orur
osF
luor
uros
en
orin
a8
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
labo
ral
(2)
F, I
159
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 159
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
160
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
202-
627-
798
-01-
12-
Fur
alde
hído
(20
11)
Áci
do f
uroi
co20
0 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
I, c
on35
1-33
1-30
1-31
2en
ori
nala
bora
l (2
)hi
dról
isis
(9)
319-
335-
315
203-
777-
611
0-54
-3n-
Hex
ano
2,5-
Hex
anod
iona
0,
4 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
Sin
225-
361f
-304
en o
rina
labo
ral
(1)
hidr
ólis
is (
8)37
3-31
5-33
6-41
1In
duct
ores
de
la m
etah
emog
lobi
naM
etah
emog
lobi
na
1,5%
de
met
ahem
o-F
inal
de
la j
orna
daF,
I, S
en s
angr
egl
obin
a en
labo
ral
(2)
hem
oglo
bina
tot
al20
0-66
1-7
67-6
3-0
Isop
ropa
nol
(201
1)A
ceto
na e
n or
ina
40 m
g/l
Fin
al d
e la
sem
ana
F,I
225-
319-
336
labo
ral
(1)
Mer
curi
o in
orgá
nico
35 μ
g/g
crea
tini
naA
ntes
de
la j
orna
daF,
Véa
se23
1-10
6-7
7439
-97-
6M
ercu
rio
elem
enta
l y
com
pues
tos
tota
l en
ori
nala
bora
l (6
)A
para
tado
12
inor
gáni
cos
Mer
curi
o in
orgá
nico
15
μg/
lF
inal
de
la s
eman
aF,
Véa
seto
tal
en s
angr
ela
bora
l (1
)A
para
tado
12
200-
659-
667
-56-
1M
etan
olM
etan
ol e
n or
ina
15 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
F, I
225-
331-
311-
301
labo
ral
(2)
370
209-
731-
159
1-78
-6M
etil
-n-b
util
ceto
na
(200
8)2,
5- H
exan
odio
na
0,4
mg/
lF
inal
de
la s
eman
aS
in22
6-36
1fen
ori
nala
bora
l (1
)hi
dról
isis
(8)
372-
336
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 160
161
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
201-
159-
078
-93-
3M
etil
etil
ceto
naM
etil
etil
ceto
na2
mg/
lF
inal
de
la j
orna
da
225-
319
en o
rina
labo
ral
(2)
336
203-
550-
110
8-10
-1M
etil
isob
util
ceto
naM
etil
isob
util
ceto
na3,
5 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
V
eáse
22
5-33
2-31
9-33
5en
ori
nala
bora
l (2
)ap
arta
do 1
220
3-71
3-7
109-
86-4
2-M
etox
ieta
nol
(201
2)Á
cido
8 m
g/g
Fin
al d
e la
sem
ana
226-
360F
D-3
32-
met
oxia
céti
cocr
eati
nina
labo
ral (
1) d
espu
és d
e31
2-30
2en
ori
naal
men
os 2
sem
anas
de t
raba
joC
arbo
xihe
mog
lobi
na3,
5% d
e ca
rbox
ihe-
Fin
al d
e la
jor
nada
F, I
en s
angr
em
oglo
bina
en
labo
ral
(2)
hem
oglo
bina
tot
al22
021
1-12
8-3
630-
08-0
Mon
óxid
o de
car
bono
CO
en
el A
ire
alve
olar
20 p
pmF
inal
de
la j
orna
da
F, I
360D
-331
-372
(fra
cció
n fi
nal
del
labo
ral
(2)
aire
exh
alad
o)p-
Nit
rofe
nol
tota
l5
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
sem
ana
Ien
ori
nala
bora
l (1
)35
1-36
1f-3
3120
2-71
6-0
98-9
5-3
Nit
robe
ncen
oM
etah
emog
lobi
na1,
5% d
e m
etah
emo-
Fin
al d
e la
jor
nada
F, I
, S31
1-30
1-37
2-41
1en
san
gre
glob
ina
en h
emo-
labo
ral
(2)
glob
ina
tota
l
*
* In
corp
orac
ión
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 161
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
Org
anof
osfo
rado
s in
hibi
dore
s de
la
Col
ines
tera
saR
educ
ción
de
laac
etil
coli
nest
eras
aer
itro
cita
ria
enac
tivi
dad
al 7
0%D
iscr
ecio
nal
(7)
IE
ritr
ocit
osde
l va
lor
basa
l in
divi
dual
p-N
itro
feno
l to
tal
0,5
mg/
g F
inal
de
la j
orna
daI
en o
rina
crea
tini
nala
bora
l (2
)
200-
271-
756
-38-
2P
arat
ión
Col
ines
tera
sa
Red
ucci
ón d
e la
Dis
crec
iona
l (7
)F,
I, S
330-
300
erit
roci
tari
a en
acti
vida
d al
70%
del
311-
372
Eri
troc
itos
del v
alor
bas
al in
divi
cual
Pen
tacl
orof
enol
2 m
g/g
crea
tini
naP
rinc
ipio
de
la
F
tota
l en
ori
naúl
tim
a jo
rnad
a de
35
1-33
0-31
1-30
1
201-
778-
687
-86-
5P
enta
clor
ofen
olla
sem
ana
labo
ral (
5)31
9-33
5-31
5-40
0
Pen
tacl
orof
enol
5 m
g/l
Fin
al d
e la
F41
0
libr
e en
pla
sma
jorn
ada
labo
ral
(2)
162
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 162
215-
239-
813
14-6
2-1
Pen
tóxi
do d
e va
nadi
oV
anad
io e
n or
ina
50 μ
g/g
crea
tini
naF
inal
de
laS
341-
361d
-372
sem
ana
labo
ral
(1)
332-
302-
335-
411
Per
clor
oeti
leno
en
3 pp
mP
rinc
ipio
de
la
aire
alv
eola
r úl
tim
a jo
rnad
a de
la
(fra
cció
n fi
nal
del
sem
ana
labo
ral
(5)
aire
exh
alad
o)
204-
825-
912
7-18
-4P
ercl
oroe
tile
no (
2012
)P
ercl
oroe
tile
no
0,5
mg/
lP
rinc
ipio
de
la35
1-41
1
en s
angr
eúl
tim
a jo
rnad
a
de l
a se
man
a
labo
ral
(5)
231-
100-
474
39-9
2-1
Plo
mo
y su
s de
riva
dos
ióni
cos
Plo
mo
en s
angr
e70
µg/
dlN
o cr
ític
o (3
)k
203-
726-
810
9-99
-9Te
trah
idro
fura
no (
2011
)Te
trah
idro
fura
no
2 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
22
5-31
9-33
5
en o
rina
labo
ral
(2)
163
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
Act
ualiz
ació
n
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 163
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
o-C
reso
l en
ori
na0,
5 m
g/l
Fin
al d
e la
F
jorn
ada
labo
ral
(2)
Áci
do h
ipúr
ico
1,6
g/g
crea
tini
naF
inal
de
laF,
I
203-
625-
910
8-88
-3To
luen
oen
ori
najo
rnad
a la
bora
l (2
)22
5-36
1d-3
04
373-
315-
336
Tolu
eno
en s
angr
e0,
05 m
g/l
Pri
ncip
io d
e la
últi
ma
jorn
ada
de l
a se
man
a
labo
ral
(5)
200-
756-
371
-55-
61,
1,1-
Tri
clor
oeta
no
Tri
clor
oeta
no55
0 μg
/lP
rinc
ipio
de
la33
2-42
0
en s
angr
eúl
tim
a jo
rnad
avé
ase
de l
a se
man
aA
part
ado
12
labo
ral
(5)
164
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 164
Áci
do
Fin
al d
e la
sem
ana
tric
loro
acét
ico
15 m
g/l
labo
ral
(1)
I35
0-34
1
201-
167-
479
-01-
6T
ricl
oroe
tile
no (
2011
)en
ori
na31
9-31
5
Tri
clor
oeta
nol
0,5
mg/
lF
inal
de
laI,
sin
336-
412
en s
angr
ese
man
a la
bora
l (1
)hi
dról
isis
215-
535-
713
30-2
0-7
Xil
enos
Áci
dos
1,5
g/g
Fin
al d
e la
226-
332
met
ilhi
púri
cos
crea
tini
najo
rnad
a la
bora
l (2
)31
2-31
5
en o
rina
165
Tab
la 4
– V
alor
es l
ímit
e b
ioló
gico
s (V
LB
®)
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
OC
AS
Nº
CE
FR
AS
ES
HN
OT
AS
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
O
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 165
12. PROPUESTAS DE MODIFICACIÓN REFERIDAS A LOS VALORES LÍMITE BIOLÓGICOS
En este apartado, se listan, con sus correspondientesvalores límite biológicos y demás información comple-mentaria, una serie de agentes químicos en los que con-curre, al menos, una de las siguientes circunstancias:
a) Se propone por primera vez un Valor Límite Bio-lógico.
b) Se propone un cambio en el Valor Límite Biológico.
Durante el tiempo que una sustancia permanezca enesta lista (Tabla 5), serán bienvenidas las observacionesy sugerencias respecto a la modificación propuesta. Talescomentarios, cuando proceda por razón de su naturaleza,deben ser acompañados por los documentos científicosen que se apoyen y dirigidos al grupo de trabajo, consti-tuido por el INSHT, que ha elaborado este documento.Pueden enviarlos a la siguiente dirección de correo elec-trónico [email protected] creada paradicho fin.
Pro
pu
esta
s d
e m
odif
icac
ión
ref
erid
as a
los
val
ores
lím
ite
bio
lógi
cos
166
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 166
Tab
la 5
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LB
®
167
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
203-
839-
211
1-15
-9A
ceta
to d
e 2-
etox
ieti
lo (
2012
)Á
cido
2-e
toxi
acét
ico
40 m
g/g
crea
tini
naF
inal
de
la s
eman
a22
6-36
0FD
en o
rina
labo
ral
(1)
332-
312-
302
203-
804-
1 11
0-80
-5
2-E
toxi
etan
ol (
2012
)Á
cido
2-e
toxi
acét
ico
40 m
g/g
crea
tini
na
Fin
al d
e la
sem
ana
226-
360F
D
en o
rina
labo
ral
(1)
332-
312-
302
203-
632-
710
8-95
-2F
enol
(20
12)
Fen
ol e
n or
ina
120
mg/
g cr
eati
nina
Fin
al d
e la
jor
nada
F, I
, Con
341-
331-
311-
301
labo
ral
(2)
hidr
ólis
is (
9)37
3-31
4
Mer
curi
o
30 µ
g/g
Ant
es d
e la
inór
gani
co
crea
tini
najo
rnad
a la
bora
l (6
)F
231-
106-
774
39-9
7-6
Mer
curi
o el
emen
tal
y co
mpu
esto
sto
tal
en o
rina
inór
gani
cos
(201
2)M
ercu
rio
10 µ
g/l
Fin
al d
e la
inor
gáni
cose
man
a la
bora
l (1
)F
tota
l en
san
gre
TA
BL
A 5
– P
RO
PU
ES
TA
S D
E M
OD
IFIC
AC
IÓN
DE
LO
S V
LB
®
** *
* In
corp
orac
ión
*
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 167
203-
550-
110
8-10
-1M
etil
isob
util
ceto
na (
2012
)M
etili
sobu
tilce
tona
1 m
g/l
Fin
al d
e la
jor
nada
225-
332-
319-
335
en o
rina
labo
ral
(2)
2-hi
drox
i-N
-
20 m
g/g
Ant
es d
e la
met
ilsu
ccin
imid
a
crea
tini
najo
rnad
a la
bora
l (6
)
212-
828-
187
2-50
-4N
-met
il-2
-pir
roli
dona
(20
12)
en o
rina
360D
-319
-335
-315
5-hi
drox
i-N
- 70
mg/
gE
ntre
2 y
4 h
oras
met
il-2
-pir
roli
dona
crea
tini
nade
spué
s de
l fi
nal
en o
rina
la e
xpos
ició
n
200-
756-
371
-55-
61,
1,1-
Tri
clor
oeta
no (
2012
)T
ricl
oroe
tano
A r
etir
ar p
or l
a in
sufi
cien
cia
de d
atos
que
en s
angr
eju
stif
ican
el
valo
r lí
mit
e
168
Tab
la 5
– P
rop
ues
tas
de
mod
ific
ació
n d
e lo
s V
LB
®
IND
ICA
DO
RB
IOL
ÓG
ICO
(IB
)
VA
LO
RE
SL
ÍMIT
EV
LB
®
MO
ME
NT
OD
EM
UE
ST
RE
ON
OT
AS
FR
AS
ES
HN
º C
EC
AS
AG
EN
TE
QU
ÍMIC
O
* *
* In
corp
orac
ión
*
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 168
169
Not
as a
las
Tab
las
4 y
5
(1)
Sig
nifi
ca d
espu
és d
e cu
atro
o c
inco
día
s co
nsec
uti v
os d
e tr
abaj
o co
n ex
posi
ción
, lo
ante
s po
sibl
e de
spué
s de
l fin
al d
e la
últi
ma
jor-
nada
, dad
o qu
e lo
s in
dica
dore
s bi
ológ
icos
se
elim
inan
con
vid
as m
edia
s su
peri
ores
a l
as c
inco
hor
as. E
stos
ind
icad
ores
se
acum
ulan
en
el o
rgan
ism
o du
rant
e la
sem
ana
de tr
abaj
o, p
or lo
tant
o el
mom
ento
de
mue
stre
o es
crí
tico
con
rela
ción
a e
xpos
icio
nes
ante
rior
es.
(2)
Cua
ndo
el f
inal
de
la e
xpos
ició
n no
coi
ncid
a co
n el
fin
al d
e la
jor
nada
lab
oral
, la
mue
stra
se
tom
ará
lo a
ntes
pos
ible
des
pués
de
que
cese
la
expo
sici
ón r
eal.
(3)
Los
ind
icad
ores
con
mom
ento
de
mue
stre
o no
crí
tico
tie
nen
vida
s m
edia
s de
el
imin
ació
n m
uy l
arga
s,
se a
cum
ulan
en
elor
gani
smo
dura
nte
años
y a
lgun
os,
dura
nte
toda
la
vida
. U
na v
ez a
lcan
zado
el
esta
do e
stac
iona
rio
que
dep
ende
de
cada
ind
ica-
dor
biol
ógic
o (s
eman
as,
mes
es )
la
tom
a de
mue
stra
de
ésto
s se
pue
de r
eali
zar
en c
ualq
uier
mom
ento
. E
s fu
nd
amen
tal
con
sul-
tar
la d
ocu
men
taci
ón e
spe c
ífic
a al
res
pec
to.
(4)
El
valo
r se
ref
iere
a l
a di
fere
ncia
de
los
resu
ltad
os d
e la
s m
uest
ras
tom
adas
al
fina
l y
al p
rinc
ipio
de
la j
orna
da l
abor
al.
(5)
Sig
nifi
ca
ante
s de
l co
mie
nzo
de l
a qu
inta
jor
nada
con
secu
tiva
de
expo
sici
ón.
(6)
Sig
nifi
ca d
espu
és d
e 16
hor
as s
in e
xpos
ició
n.
NO
TA
S A
LA
S T
AB
LA
S 4
Y 5
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 169
(7)
El
mom
ento
de
tom
a de
mue
stra
no
resu
lta
crít
ico
dado
que
la
inhi
bici
ón d
e la
act
ivid
ad d
e la
col
ines
tera
sa e
s ba
stan
te r
ápid
am
ient
ras
que
la r
ecup
erac
ión
es u
n pr
oces
o m
uy l
ento
.
(8)
Sig
nifi
ca 2
,5-h
exan
odio
na l
ibre
, es
deci
r, si
n co
njug
ar. E
sta
sust
anci
a es
met
abol
ito
del
n-he
xano
y d
e la
met
il-n
-but
ilce
tona
.
(9)
Sig
nifi
ca q
ue e
l m
etab
olit
o ti
ene
que
dete
rmin
arse
des
pués
de
hidr
oliz
ar l
a m
uest
ra.
FF
ondo
.El
indi
cado
r es
tá g
ener
alm
ente
pre
sent
e en
can
tida
des
dete
ctab
les
en p
erso
nas
no e
xpue
stas
lab
oral
men
te. E
stos
niv
eles
de f
ondo
est
án
cons
ider
ados
en
el v
alor
VL
B®.
IIn
dica
que
el
dete
rmin
ante
es
ines
pecí
fico
pue
sto
que
pued
e en
cont
rars
e de
spué
s de
la
expo
sici
ón a
otr
os a
gent
es q
uím
icos
.
kV
éase
el
Rea
l D
ecre
to 3
74/2
001,
de
6 de
abr
il (
BO
E n
º 10
4 de
1 d
e m
ayo
de 2
001)
, sob
re l
a pr
otec
ción
de
la s
alud
y s
egur
idad
de l
os t
raba
jado
res
cont
ra l
os r
iesg
os r
elac
iona
dos
con
los
agen
tes
quím
icos
dur
ante
el
trab
ajo.
SS
igni
fica
que
el
dete
rmin
ante
bio
lógi
co e
s un
ind
icad
or d
e ex
posi
ción
al
agen
te q
uím
ico
en c
uest
ión,
per
o la
int
erpr
etac
ión
cuan
tita
tiva
de
su m
edid
a es
am
bigu
a (s
emic
uant
itat
iva)
. Est
os d
eter
min
ante
s de
ben
util
izar
se c
omo
una
prue
ba d
e se
lecc
ión
(scr
ee-
ning
) cu
ando
no
se p
ueda
rea
liza
r un
a pr
ueba
cua
ntit
ativ
a o
usar
se c
omo
prue
ba d
e co
nfir
mac
ión,
si l
a pr
ueba
cua
ntit
ativ
a no
es
espe
-cí
fica
y e
l or
igen
del
det
erm
inan
te e
s du
doso
.
Not
as a
las
Tab
las
4 y
5
170
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 170
13. MÉTODOS DE TOMA DE MUESTRA Y ANÁLISIS
El Real Decreto 374/2001, sobre la “Protección de lasalud y la seguridad de los trabajadores contra los ries-gos relacionados con los agentes químicos durante el tra-bajo” indica en el apartado 5 del artículo 3 que “la eva-luación de riesgos derivados de la exposición porinhalación a un agente químico peligroso deberá incluirla medición de las concentraciones del agente en el aire,en la zona de respiración del trabajador, y su posteriorcomparación con el valor límite ambiental que corres-ponda”.
También se menciona que los procedimientos demedida a utilizar se establecerán siguiendo la normativaespecífica que sea de aplicación, incluyendo aquellarelativa a los requisitos exigibles a los instrumentos demedida, y que en todo caso se utilizarán métodos valida-dos que proporcionen resultados con el grado de fiabili-dad requerido.
En este sentido, la norma UNE-EN 482:2007“Requisitos generales de los procedimientos de medida”indica que las mediciones cuyo objeto es la comparacióncon los valores límite de exposición profesional sonaquellas que "proporcionan información exacta y fiablesobre la concentración media ponderada en el tiempo deun agente químico específico en el aire que puede serinhalado o bien permiten su predicción". Los requisitosmás resaltables recogidos en esta norma exigibles a losmétodos de toma de muestra y análisis para este tipo dedeterminaciones se resumen en:
-El intervalo de medida del método incluirá, entodos los casos, el valor límite ambiental (VLA)correspondiente. En el caso de los valores límitede exposición diaria (VLA-ED®) deberá extender-se al menos de 0,1 VLA-ED® a 2 VLA-ED®. Encuanto a los valores límite de corta duración(VLA-EC®), el intervalo de medida se extenderáal menos de 0,5 VLA-EC® a 2 VLA-EC®.
-El tiempo de muestreo debe ser menor o igual queel periodo de referencia del valor límite, paraaquellos métodos de medida cuyos resultados tie-
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
171
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 171
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
172
nen por objeto la comparación con los valoreslímite.
-La incertidumbre expandida (calculada según elcriterio “ISO-GUM” descrito en ENV13005:1999, “Guide to the expresion of uncer-tainty in measurement” debe situarse entre loslímites especificados en la norma UNE-EN482:2007: “La incertidumbre expandida debe ser≤ 30% para el intervalo de 0,5 VLA-ED® a 2VLA-ED® y ≤ 50% para el intervalo de 0,1 VLA-ED® a 0,5 VLA-ED®” en el caso de los valoreslímite de exposición diaria. En el caso de los valo-res límite de corta duración, “la incertidumbreexpandida debe ser ≤ 50% para el intervalo de 0,5VLA-EC® a 2 VLA-EC®”.
Además, la norma UNE-EN 482 indica que el méto-do debería cumplir, de forma general, las normas euro-peas específicas elaboradas por el Comité Técnico 137de CEN (Comité Europeo de Normalización) “Evalua-ción de la exposición en los lugares de trabajo” relativasa los requisitos exigibles a los procedimientos y equiposde medida utilizados en la toma de muestra y el análisis.Todas estas normas han sido adoptadas como normasespañolas:
-En todos aquellos métodos que utilicen sistemasde muestreo activo, las bombas de muestreo per-sonal cumplirán lo establecido en la norma UNE-EN 1232 y en el caso de las bombas para caudalessuperiores a 5 l/min, lo establecido en la normaUNE-EN 12919.
-Los métodos para la determinación de gases yvapores presentes en la atmósfera de trabajo cum-plirán además la UNE-EN 1076, si utilizan tubosadsorbentes o la UNE-EN 838, si utilizan mues-treadores pasivos por difusión.
-Los métodos para la determinación de agentesquímicos presentes en la atmósfera como materiapartículada y que requieran de selectores de tama-ños para la toma de muestra tendrán en cuenta lasnormas UNE-EN 481 y UNE-EN 13205.
-Los procedimientos para la determinación demetales y metaloides deberán observar además losrequisitos de la norma UNE-EN 13890.
Es de gran importancia, a la hora de seleccionar unmétodo, el que se tengan en cuenta las consideraciones
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 172
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
173
expuestas. La descripción de los métodos de toma demuestra y análisis seleccionados debería contener toda lainformación necesaria para llevar a cabo el procedimien-to, con indicación expresa del intervalo de medida, delos límites de detección y cuantificación, de las interfe-rencias y de las informaciones relativas a las condicionesambientales u otras que pudiesen influir, además de laincertidumbre expandida alcanzable.
Por otro lado, los métodos para llevar a cabo el con-trol biológico de la exposición a agentes químicos,mediante la determinación de los contaminantes, de susmetabolitos o de otro indicador biológico directa o indi-rectamente relacionado con la exposición del trabajadoral contaminante en cuestión, se rigen por principiossimilares a los expuestos para la determinación de con-taminantes en aire, aunque este campo no esté tan regu-lado.
En todo caso, es aconsejable utilizar métodos reco-mendados y publicados por Instituciones de reconoci-do prestigio en este campo y que dispongan de progra-mas de normalización y validación, especialmenteaquellas que publican los protocolos de validación querecogen los requisitos exigidos a sus métodos y quejunto con los métodos hacen públicos los resultados dela validación.
Como consecuencia del “Mandato” de la Comisiónde la UE al Comité Europeo de Normalización (CEN)en cumplimiento de lo establecido en la Directiva98/24/EC de “Agentes Químicos”, sobre la necesidadde disponer de métodos normalizados para la medida yevaluación de las concentraciones en aire en los luga-res de trabajo en relación con los límites de exposiciónprofesional, se ha desarrollado el proyectoBC/CEN/ENTR/000/2002-16 - Analytical Methods forChemical Agents.
Como resultado de este proyecto se dispone actual-mente de una Guía de carácter no vinculante que contie-ne una selección de métodos de toma de muestra y aná-lisis que cumplen total o parcialmente los requisitosrecogidos en la norma europea UNE-EN 482:2007.Estos métodos, correspondientes a 126 sustancias priori-zadas por el momento aunque la lista permanece abierta,han sido seleccionados de acuerdo con el grado de cum-plimiento de dicha norma, entre los procedimientos quese encuentran publicados por Instituciones que se dedi-
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 173
can a estos propósitos y cuya reseña se recoge posterior-mente. La información sobre estos métodos y la metodo-logía seguida en el proyecto se encuentra en la direcciónde Internet:
http://www.dguv.de/ifa/en/gestis/analytical_methods/index.jsp
Instituciones que publican métodos de toma demuestra y análisis
Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en elTrabajo (INSHT)Métodos de Toma de Muestra y Análisis (textos completos en español e inglés)http://www.insht.es
Health and Safety Executive (HSE)Methods for the Determination of HazardousSubstances (lista de métodos disponibles en papel, en inglés)http://www.hsl.gov.uk/publications/mdhs_list.htm
Institute National de Recherche et la Securité(INRS)Metrologie des pollutants (textos completos en francés e inglés)http://www.inrs.fr/
Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG)Analyses of Hazardous Substances in Air (lista de libros disponibles en alemán e inglés)http://www.wiley-vch.de/books/info/dfg/index_en.php
National Institute for Occupational Safety andHealth (NIOSH)Manual of Analytical Methods (textos completos en inglés)http://www.cdc.gov/niosh/nmam/
U.S. Occupational Safety & Health Administration(OSHA)Sampling and Analytical Methods (textos completos en inglés)http://www.osha.gov/dts/sltc/methods/index.html174
Mét
odos
de
tom
a d
e m
ues
tra
y an
ális
is
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 174
175
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
ANEXO A: ÍNDICE DE LOS AGENTES QUÍMICOS ORDENADOS POR SU Nº CAS
50-00-0 Formaldehído 50-29-3 DDT 50-78-2 Ácido acetilsalicílico52-68-6 Triclorfón54-11-5 Nicotina55-38-9 Fentión55-63-0 Nitroglicerina56-23-5 Tetracloruro de carbono56-38-2 Paratión 56-72-4 Cumafós56-81-5 Glicerina, nieblas57-14-7 N,N-Dimetilhidracina57-24-9 Estricnina57-50-1 Sacarosa57-57-8 β-Propiolactona57-74-9 Clordano58-89-9 Lindano60-29-7 Etiléter60-34-4 Metilhidracina60-57-1 Dieldrín 61-82-5 3-Amino-1,2,4-triazol62-53-3 Anilina62-73-7 Diclorvós62-74-8 Fluoracetato de sodio63-25-2 Carbaril64-17-5 Etanol64-18-6 Ácido fórmico64-19-7 Ácido acético67-56-1 Metanol67-63-0 Isopropanol67-64-1 Acetona67-66-3 Triclorometano67-72-1 Hexacloroetano68-11-1 Ácido tioglicólico68-12-2 N,N-Dimetilformamida71-23-8 n-Propanol71-36-3 n-Butanol71-43-2 Benceno71-55-6 1,1,1-Tricloroetano72-20-8 Endrín
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 175
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
176
72-43-5 Metoxicloro74-82-8 Metano74-83-9 Bromuro de metilo74-84-0 Etano74-85-1 Etileno74-86-2 Acetileno74-87-3 Cloruro de metilo74-88-4 Yoduro de metilo74-89-5 Metilamina74-90-8 Cianuro de hidrógeno74-93-1 Metilmercaptano74-96-4 Bromuro de etilo 74-97-5 Bromoclorometano74-98-6 Propano74-99-7 Metilacetileno 75-00-3 Cloruro de etilo 75-01-4 Cloruro de vinilo 75-04-7 Etilamina 75-05-8 Acetonitrilo 75-07-0 Acetaldehído75-08-1 Etilmercaptano 75-09-2 Cloruro de metileno75-12-7 Formamida75-15-0 Disulfuro de carbono75-18-3 Sulfuro de dimetilo75-21-8 Óxido de etileno75-25-2 Tribromometano 75-31-0 Isopropilamina75-34-3 1,1-Dicloroetano75-35-4 Cloruro de vinilideno75-38-7 Fluoruro de vinilideno75-43-4 Diclorofluorometano75-44-5 Cloruro de carbonilo75-45-6 Clorodifluorometano75-47-8 Yodoformo75-50-3 Trimetilamina75-52-5 Nitrometano75-55-8 Propilenimina75-56-9 Óxido de propileno75-61-6 Difluorodibromometano75-63-8 Trifluorobromometano76-65-0 terc-Butanol75-68-3 1-Cloro-1,1-difluoroetano75-69-4 Triclorofluorometano75-71-8 Diclorodifluorometano
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 176
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
177
75-72-9 Clorotrifluorometano75-74-1 Plomo tetrametilo75-86-5 2-Ciano-2-propanol75-99-0 Ácido 2,2-dicloropropiónico76-03-9 Ácido tricloroacético76-06-2 Tricloronitrometano76-11-9 1,1,1,2-Tetracloro-2,2-difluoroetano76-12-0 1,1,2,2-Tetracloro-1,2-difluoroetano76-13-1 1,1,2-Tricloro-1,2,2-trifluoretano76-14-2 Diclorotetrafluoroetano76-15-3 Cloropentafluoroetano76-22-2 Alcanfor sintético76-44-8 Heptacloro77-47-4 Hexaclorociclopentadieno77-73-6 Diciclopentadieno77-78-1 Sulfato de dimetilo78-00-2 Plomo tetraetilo78-10-4 Silicato de etilo78-30-8 Fosfato de triortocresilo78-34-2 Dioxatión78-59-1 Isoforona78-78-4 Isopentano78-83-1 Isobutanol78-87-5 1,2-Dicloropropano 78-89-7 2-Cloro-1-propanol78-92-2 sec-Butanol78-93-3 Metiletilcetona 78-94-4 Metil-vinil-cetona78-95-5 Cloroacetona79-00-5 1,1,2-Tricloroetano79-01-6 Tricloroetileno79-04-9 Cloruro de cloroacetilo79-06-1 Acrilamida79-09-4 Ácido propiónico79-10-7 Ácido acrílico79-11-8 Ácido cloroacético79-20-9 Acetato de metilo79-24-3 Nitroetano79-27-6 1,1,2,2-Tetrabromoetano79-34-5 1,1,2,2-Tetracloroetano79-41-4 Ácido metacrílico79-44-7 Cloruro de dimetilcarbamoílo79-46-9 2-Nitropropano80-05-7 Bisfenol A80-56-8 �-pineno
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 177
178
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
80-62-6 Metacrilato de metilo81-81-2 Warfarina 82-68-8 Pentacloronitrobenceno83-26-1 Pindona83-79-4 Rotenona84-66-2 Ftalato de dietilo84-74-2 Ftalato de dibutilo 85-42-7 Anhídrido hexahidroftálico85-44-9 Anhídrido ftálico86-50-0 Metil azinfós86-88-4 ANTU87-68-3 Hexaclorobutadieno87-86-5 Pentaclorofenol88-72-2 2-Nitrotolueno88-89-1 2,4,6-Trinitrofenol89-72-5 o-sec-Butilfenol90-04-0 o-Anisidina91-08-7 Diisocianato de 2,6- tolueno91-20-3 Naftaleno92-52-4 Bifenilo92-84-2 Fenotiazina93-76-5 2,4,5-T94-36-0 Peróxido de benzoilo94-75-7 2,4-D95-13-6 Indeno95-47-6 o-Xileno95-49-8 o-Clorotolueno95-50-1 o-Diclorobenceno95-53-4 o-Toluidina95-54-5 o- Fenilendiamina95-63-6 1,2,4-Trimetilbenceno96-18-4 1,2,3- Tricloropropano96-22-0 3-Pentanona96-33-3 Acrilato de metilo96-69-5 4,4´-Tiobis( 6-tercbutil-m-cresol )97-77-8 Disulfiram98-00-0 Alcohol furfurílico98-01-1 2-Furaldehído98-51-1 p-terc-Butiltolueno98-54-4 p-terc- Butilfenol98-82-8 Cumeno98-83-9 �-Metilestireno98-86-2 Acetofenona98-88-4 Cloruro de benzoilo98-95-3 Nitrobenceno
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 178
179
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
99-08-1 3-Nitrotolueno99-65-0 1,3-Dinitrobenceno99-99-0 4-Nitrotolueno100-00-5 p-Cloronitrobenceno100-01-6 p-Nitroanilina100-21-0 Ácido tereftálico100-25-4 1,4-Dinitrobenceno100-37-8 2-Dietilaminoetanol100-40-3 4-Vinilciclohexeno100-41-4 Etilbenceno100-42-5 Estireno100-44-7 Cloruro de bencilo 100-61-8 N-Metilanilina 100-63-0 Fenilhidracina100-74-3 N-Etilmorfolina101-14-4 4,4´-Metilen-bis (2-cloroanilina)
(MBOCA)101-68-8 Diisocianato de 4,4´-difenilmetano101-77-9 4,4´-Metilendianilina101-84-8 Feniléter, vapor102-54-5 Hierro: Diciclopentadienilo102-71-6 Trietanolamina102-81-8 2-N-Dibutilaminoetanol103-11-7 Acrilato de 2-etilhexilo103-71-9 Isocianato de fenilo 104-94-9 p-Anisidina105-46-4 Acetato de sec-butilo105-60-2 Caprolactama 106-35-4 Etilbutilcetona106-42-3 p-Xileno106-46-7 p-Diclorobenceno106-49-0 p-Toluidina106-50-3 p- Fenilendiamina106-51-4 p-Benzoquinona106-87-6 1-Epoxietil-3,4-epoxiciclohexano106-89-8 1-Cloro-2,3-epoxipropano106-92-3 Alilglicidiléter 106-93-4 1,2-Dibromoetano106-94-5 1- Bromopropano106-97-8 Butano106-99-0 1,3-Butadieno107-02-8 Acroleína107-05-1 Cloruro de alilo107-06-2 1,2-Dicloroetano107-07-3 2-Cloroetanol
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 179
180
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
107-13-1 Cianuro de vinilo107-15-3 1,2-Diaminoetano107-18-6 Alcohol alílico107-19-7 Prop-2-ino-1-ol107-20-0 Cloroacetaldehído 107-21-1 Etilenglicol107-22-2 Glioxal107-31-3 Formiato de metilo107-41-5 Hexilenglicol107-49-3 TEPP107-66-4 Fosfato de dibutilo107-87-9 Metilpropilcetona107-98-2 1-Metoxipropan-2-ol108-03-2 1-Nitropropano108-05-4 Acetato de vinilo108-10-1 Metilisobutilcetona108-11-2 4-Metil-2-pentanol 108-18-9 Diisopropilamina108-20-3 Isopropiléter108-21-4 Acetato de isopropilo108-22-5 Acetato de isopropenilo108-24-7 Anhídrido acético108-31-6 Anhídrido maleico108-38-3 m-Xileno108-44-1 m-Toluidina108-45-2 m-Fenilendiamina108-46-3 Resorcinol108-65-6 Acetato de 1-metil-2-metoxietilo108-67-8 1,3,5-Trimetilbenceno108-70-3 1,3,5-Ticlorobenceno108-83-8 Diisobutilcetona108-84-9 Acetato de sec-hexilo 108-87-2 Metilciclohexano108-88-3 Tolueno108-90-7 Clorobenceno108-91-8 Ciclohexilamina 108-93-0 Ciclohexanol 108-94-1 Ciclohexanona108-95-2 Fenol108-98-5 Fenilmercaptano109-59-1 2-Isopropoxietanol109-60-4 Acetato de n-propilo109-66-0 n-Pentano109-79-5 n-Butilmercaptano109-86-4 2-Metoxietanol
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 180
181
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
109-87-5 Metilal109-89-7 Dietilamina109-94-4 Formiato de etilo109-99-9 Tetrahidrofurano110-12-3 Metilisoamilcetona110-19-0 Acetato de isobutilo 110-43-0 Metil-n-amilcetona 110-49-6 Acetato de 2-metoxietilo110-54-3 n-Hexano110-62-3 Aldehido n-valeriánico110-80-5 2-Etoxietanol110-82-7 Ciclohexano110-83-8 Ciclohexeno110-85-0 Piperacina110-86-1 Piridina110-91-8 Morfolina111-15-9 Acetato de 2-etoxietilo111-30-8 Glutaraldehido111-40-0 Dietilentriamina111-42-2 Dietanolamina111-44-4 bis (2-Cloroetil) éter111-46-6 Dietilenglicol111-65-9 n-Octano111-69-3 Adiponitrilo111-76-2 2-Butoxietanol111-77-3 2-(2-Metoxietoxi)etanol111-84-2 n-Nonano111-90-0 Dietilenglicol monoetiléter111-96-6 Dietilenglicol dimetiléter112-07-2 Acetato de 2-butoxietilo112-27-6 Trietilenglicol112-34-5 2-(2-Butoxietoxi) etanol112-55-0 Dodecil mercaptano114-26-1 Propoxur115-07-1 Propileno115-10-6 Metiléter115-29-7 Endosulfán115-77-5 Pentaeritritol115-86-6 Fosfato de trifenilo115-90-2 Fensulfotión116-14-3 Tetrafluoroetileno117-81-7 Ftalato de di-2-etilhexilo118-52-5 1,3-Dicloro-5,5-dimetilhidantoína118-74-1 Hexaclorobenceno118-96-7 2,4,6-Trinitrotolueno
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 181
182
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
120-80-9 Pirocatecol120-82-1 1,2,4-Triclorobenceno121-44-8 Trietilamina121-45-9 Fosfito de trimetilo121-69-7 N,N-Dimetilanilina121-75-5 Malatión121-82-4 Ciclonita121-91-5 Ácido m-ftálico122-39-4 Difenilamina122-60-1 Fenilglicidiléter123-19-3 Di-n-propilcetona123-31-9 Hidroquinona123-38-6 Propionaldehido123-42-2 Diacetona alcohol123-51-3 Alcohol isoamílico123-54-6 2,4-Pentanodiona123-73-9 2-Butenal123-86-4 Acetato de n-butilo123-91-1 1,4-Dioxano123-92-2 Acetato de isoamilo124-04-9 Ácido adípico124-09-4 1,6-Hexanodiamina124-17-4 Acetato de 2-(2-butoxietoxi)etilo124-38-9 Dióxido de carbono124-40-3 Dimetilamina126-73-8 Fosfato de tributilo126-98-7 2-Metil-2-propeno-nitrilo 126-99-8 2-Cloro-1,3-butadieno 127-00-4 1-Cloro-2-propanol 127-18-4 Percloroetileno127-19-5 N,N-Dimetilacetamida127-91-3 β-Pineno128-37-0 2,6- Diterc-butil-p-cresol 131-11-3 Ftalato de dimetilo133-06-2 Captán136-78-7 Sesona137-05-3 2-Cianoacrilato de metilo137-26-8 Tiram138-22-7 Lactato de n-butilo140-11-4 Acetato de bencilo140-88-5 Acrilato de etilo141-32-2 Acrilato de n-butilo141-43-5 2-Aminoetanol141-66-2 Dicrotofós 141-78-6 Acetato de etilo
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 182
183
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
141-79-7 Óxido de mesitilo142-64-3 Dihidrocloruro de piperacina142-82-5 n-Heptano143-33-9 Cianuro de sodio144-62-7 Ácido oxálico 148-01-6 3,5-Dinitro-o-toluamida149-57-5 Ácido 2-etilhexanoico150-76-5 4-Metoxifenol151-50-8 Cianuro de potasio151-56-4 Etilenimina 151-67-7 Halotano156-62-7 Cianamida cálcica287-92-3 Ciclopentano298-00-0 Metil paratión298-02-2 Forato298-04-4 Disulfotón299-84-3 Ronnel299-86-5 Crufomato300-76-5 Naled302-01-2 Hidracina309-00-2 Aldrín314-40-9 Bromacilo330-54-1 Diurón333-41-5 Diazinón334-88-3 Diazometano353-50-4 Fluoruro de carbonilo382-21-8 Perfluorisobutileno409-21-2 Carburo de silicio420-04-2 Cianamida de hidrógeno460-19-5 Cianógeno463-51-4 Ceteno463-82-1 Neopentano479-45-8 Tetrilo504-29-0 2-Aminopiridina506-77-4 Cloruro de cianógeno509-14-8 Tetranitrometano513-79-1 Carbonato de cobalto526-73-8 1,2,3-Trimetilbenceno528-29-0 1,2-Dinitrobenceno532-27-4 2-Cloroacetofenona534-52-1 4,6-Dinitro-o-cresol540-59-0 1,2-Dicloroetileno540-88-5 Acetato de terc-butilo541-85-5 5-Metilheptan-3-ona542-75-6 1,3-Dicloropropeno
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 183
184
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
542-88-1 bis(Clorometil)éter542-92-7 Ciclopentadieno 552-30-7 Anhídrido trimelítico556-52-5 2,3-Epoxi-1-propanol558-13-4 Tetrabromuro de carbono563-12-2 Etión563-80-4 Metilisopropilcetona583-60-8 2-Metilciclohexanona584-84-9 Diisocianato de 2,4-tolueno 591-78-6 Metil-n-butilcetona 592-01-8 Cianuro de calcio592-41-6 1-Hexeno593-60-2 Bromoetileno594-42-3 Perclorometilmercaptano594-72-9 1,1-Dicloro-1-nitroetano598-56-1 N,N-Dimetiletilamina598-78-7 Ácido 2-cloropropiónico600-25-9 1-Cloro-1-nitropropano620-11-1 Acetato de 3-pentilo624-41-9 Acetato de 2-metilbutilo624-83-9 Isocianato de metilo625-16-1 Acetato de terc-amilo626-17-5 m-Ftalodinitrilo626-38-0 Acetato de sec-amilo627-13-4 Nitrato de n-propilo628-63-7 Acetato de n-amilo628-96-6 Dinitrato de etilenglicol630-08-0 Monóxido de carbono637-92-3 Etil terc-butiléter638-21-1 Fenilfosfina646-06-0 1,3-Dioxolano 681-84-5 Silicato de metilo684-16-2 Hexafluoroacetona764-41-0 1,4-Diclorobutadieno768-52-5 N-Isopropilanilina822-06-0 Diisocianato de 1,6-hexametileno872-50-4 N-Metil-2-pirrolidona919-86-8 S-Metildemetón944-22-9 Fonofós999-61-1 Acrilato de 2-hidroxipropilo1024-57-3 Epóxido de heptacloro1189-85-1 Cromato de terc-butilo1300-73-8 Dimetilaminobenceno 1302-74-5 Esmeril1303-28-2 Pentóxido de diarsénico1303-86-2 Óxido de boro
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 184
185
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
1303-96-4 Borato de sodio, decahidrato1303-96-4 Tetraborato de sodio, decahidrato1304-56-9 Óxido de berilio1304-82-1 Telururo de bismuto. Sin dopar1304-82-1 Telururo de bismuto. Dopado con selenio1305-62-0 Hidróxido de calcio1305-78-8 Óxido de calcio1306-19-0 Óxido de cadmio1306-23-6 Sulfuro de cadmio1309-37-1 Óxido de hierro (III)1309-48-4 Óxido de magnesio1310-58-3 Hidróxido de potasio1310-73-2 Hidróxido de sodio1314-06-3 Trióxido de diníquel1314-13-2 Óxido de cinc1314-56-3 Pentóxido de fósforo1314-61-0 Óxido de tántalo1314-62-1 Pentóxido de vanadio1314-80-3 Pentasulfuro de fósforo1319-77-3 Cresol, todos los isómeros1321-64-8 Pentacloronaftaleno1321-65-9 Tricloronaftaleno1321-74-0 Divinilbenceno, todos los isómeros1327-53-3 Trióxido de diarsénico1330-20-7 Xileno, mezcla isómeros1330-43-4 Borato de sodio, anhidro1332-58-7 Caolín1333-74-0 Hidrógeno1333-82-0 Trióxido de cromo 1333-86-4 Negro de humo1335-87-1 Hexacloronaftaleno1335-88-2 Tetracloronaftaleno1338-23-4 Peróxido de metiletilcetona1344-28-1 Óxido de aluminio1344-95-2 Silicato de calcio (sintético)1563-66-2 Carbofurano1589-47-5 2-Metoxipropanol1634-04-4 Metil-terc-butiléter1910-42-5 Paracuat dicloruro1912-24-9 Atrazina1918-02-1 Picloram1929-82-4 Nitrapirina2039-87-4 o-Cloroestireno2104-64-5 Feniltiofosfonato de O-etilo y
O-(4-nitrofenilo)2179-59-1 Disulfuro de alilpropilo
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 185
186
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
2234-13-1 Octacloronaftaleno2238-07-5 Glicidiléter 2425-06-1 Captafol 2426-08-6 n-Butilglicidiléter2451-62-9 1,3,5-Tris(oxiranilmetil)-1,3,5-
triazina-2,4,6-(1H,3H,5H)-triona2528-36-1 Fosfato de dibutilfenilo2551-62-4 Hexafluoruro de azufre2698-41-1 o-Clorobencilideno malononitrilo2699-79-8 Difluoruro de sulfurilo2764-72-9 Dicuat2807-30-9 2-Propoxietanol2921-88-2 Clorpirifós2971-90-6 Clopidol3173-72-6 Diisocianato de 1,5-naftileno3333-52-6 Tetrametilsuccinonitrilo3383-96-8 Temefós3689-24-5 Sulfotep3825-26-1 Perfluoroctanoato amónico 4016-14-2 Isopropilglicidiléter4098-71-9 3-Isocianometil-3,5,5-
trimetilciclohexilisocianato4685-14-7 Paracuat5124-30-1 Metilen-bis-(4-ciclohexilisocianato)5392-40-5 Citral5714-22-7 Pentafluoruro de azufre5989-27-5 d-Limoneno6423-43-4 Dinitrato de propilenglicol6923-22-4 Monocrotofós7085-85-0 Cianoacrilato de etilo7429-90-5 Aluminio7439-92-1 Plomo7439-96-5 Manganeso7439-97-6 Mercurio7439-98-7 Molibdeno7440-01-9 Neón 7440-02-0 Níquel7440-06-4 Platino7440-16-6 Rodio7440-22-4 Plata7440-25-7 Tántalo7440-28-0 Talio7440-31-5 Estaño 7440-33-7 Tungsteno7440-36-0 Antimonio
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 186
187
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
7440-37-1 Argón7440-38-2 Arsénico7440-39-3 Bario 7440-41-7 Berilio 7440-43-9 Cadmio7440-47-3 Cromo7440-48-4 Cobalto7440-50-8 Cobre7440-58-6 Hafnio7440-59-7 Helio7440-61-1 Uranio7440-65-5 Itrio7440-67-7 Circonio 7440-74-6 Indio7446-09-5 Dióxido de azufre7487-94-7 Cloruro de mercurio II7553-56-2 Yodo7572-29-4 Dicloroacetileno7580-67-8 Hidruro de litio7616-94-6 Fluoruro de perclorilo7631-90-5 Bisulfito de sodio7637-07-2 Trifluoruro de boro7646-79-9 Dicloruro de cobalto7646-85-7 Cloruro de cinc, humos7647-01-0 Cloruro de hidrógeno7664-38-2 Ácido ortofosfórico7664-39-3 Fluoruro de hidrógeno7664-41-7 Amoníaco7664-93-9 Ácido sulfúrico7681-57-4 Metabisulfito de sodio7697-37-2 Ácido nítrico7718-54-9 Dicloruro de níquel7719-09-7 Cloruro de tionilo7719-12-2 Tricloruro de fósforo7722-84-1 Peróxido de hidrógeno7726-95-6 Bromo7727-21-1 Persulfato de potasio7727-37-9 Nitrógeno7727-43-7 Sulfato de bario7727-54-0 Persulfato de amonio7758-97-6 Cromato de plomo7773-06-0 Sulfamato de amonio7775-11-3 Cromato de sodio7775-27-1 Persulfato de sodio7778-18-9 Sulfato de calcio
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 187
188
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
7778-50-9 Dicromato de potasio7782-41-4 Flúor7782-42-5 Grafito 7782-49-2 Selenio7782-50-5 Cloro7782-65-2 Tetrahidruro de germanio7782-79-8 Ácido hidrazoico7783-06-4 Sulfuro de hidrógeno7783-07-5 Seleniuro de hidrógeno7783-41-7 Difluoruro de oxígeno7783-54-2 Trifluoruro de nitrógeno7783-60-0 Tetrafluoruro de azufre7783-79-1 Hexafluoruro de selenio7783-80-4 Hexafluoruro de teluro7784-40-9 Hidrogenoarsenato de plomo7784-42-1 Hidruro de arsénico7786-34-7 Mevinfós7786-81-4 Sulfato de níquel7789-00-6 Cromato de potasio 7789-06-2 Cromato de estroncio7789-09-5 Dicromato de amonio7789-12-0 Dicromato de sodio, dihidratado7789-30-2 Pentafluoruro de bromo7790-79-6 Fluoruro de cadmio7790-91-2 Trifluoruro de cloro7803-51-2 Hidruro de fósforo7803-52-3 Hidruro de antimonio7803-62-5 Silano8001-35-2 Canfeno clorado8002-74-2 Cera de parafina8003-34-7 Piretrinas8006-64-2 Aguarrás8008-20-6 Queroseno8022-00-2 Metildemetón8050-09-7 Resina núcleo de soldadura
(colofonia)8052-42-4 Asfalto (petróleo)8065-48-3 Demetón9002-86-2 Cloruro de polivinilo (PVC)9004-34-6 Celulosa9005-25-8 Almidón9006-04-6 Látex natural 9014-01-1 Subtilisinas9016-87-9 MDI técnico (con contenido
polimérico)
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 188
189
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
10024-97-2 Óxido de dinitrógeno10025-67-9 Dicloruro de diazufre10025-87-3 Oxicloruro de fósforo10026-13-8 Pentacloruro de fósforo10028-15-6 Ozono10035-10-6 Bromuro de hidrógeno10043-35-3 Ácido bórico10049-04-4 Dióxido de cloro10102-43-9 Monóxido de nitrógeno10102-44-0 Dióxido de nitrógeno10108-64-2 Cloruro de cadmio10124-36-4 Sulfato de cadmio10124-43-3 Sulfato de cobalto10141-05-6 Nitrato de cobalto10210-68-1 Cobalto carbonilo10294-33-4 Tribromuro de boro10588-01-9 Dicromato de sodio11097-69-1 Clorodifenilo (54% de cloro)12001-26-2 Mica12001-28-4 Amianto: Crocidolita 12001-29-5 Amianto: Crisotilo12035-36-8 Dióxido de níquel12079-65-1 Manganeso. Ciclopentadieniltricarbonilo12108-13-3 Manganeso.
2-Metilciclopentadieniltricarbonilo12125-02-9 Cloruro amónico12172-73-5 Amianto: Amosita12179-04-3 Borato de sodio, pentahidrato12185-10-3 Fósforo (P4)12604-58-9 Ferrovanadio13071-79-9 Terbufós13121-70-5 Cihexatina13138-45-9 Dinitrato de níquel 13463-39-3 Níquel carbonilo13463-40-6 Hierro: Pentacarbonilo13463-67-7 Dióxido de titanio13466-78-9 �-3-Careno13494-80-9 Teluro13765-19-0 Cromato de calcio13838-16-9 Enflurano14216-75-2 Ácido nítrico, sal de níquel14464-46-1 Sílice Cristalina: Cristobalita14484-64-1 Ferbam14807-96-6 Talco 14808-60-7 Sílice Cristalina: Cuarzo
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 189
190
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
14857-34-2 Dimetiletoxisilano14977-61-8 Cloruro de cromilo15972-60-8 Alaclor16219-75-3 Etilidennorborneno16752-77-5 Metomilo16842-03-8 Cobalto hidrocarbonilo17702-41-9 Decaborano17804-35-2 Benomilo19287-45-7 Diborano19430-93-4 Perfluorobutiletileno19624-22-7 Pentaborano20706-25-6 Acetato de 2-propoxietilo20816-12-0 Tetróxido de osmio 21087-64-9 Metribuzin21351-79-1 Hidróxido de cesio21908-53-2 Óxido de Mercurio II22224-92-6 Fenamifós24613-89-6 Cromato de cromo III25013-15-4 Viniltolueno25321-14-6 Dinitrotolueno técnico25639-42-3 Metilciclohexanol26140-60-3 Terfenilos26628-22-8 Azida de sodio26675-46-7 Isoflurano26952-21-6 Alcohol isooctílico31242-93-0 Óxido de difenilo o-clorado34590-94-8 Éter metílico de dipropilenglicol35400-43-2 Sulprofós53469-21-9 Clorodifenilo (42% de cloro)61788-32-7 Terfenilos hidrogenados 64742-82-1 White spirit (nafta de petróleo)65996-93-2 Alquitrán, hulla, elevada temperatura.
Brea65997-15-1 Cemento Portland68359-37-5 Ciflutrín70657-70-4 Acetato de 2-metoxipropilo74222-97-2 Metilsulfometuron 77536-66-4 Amianto: Actinolita77536-67-5 Amianto: Antofilita77536-68-6 Amianto: Tremolita86290-81-5 Gasolina132207-32-0 Amianto132207-33-1 Amianto
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 190
191
An
exo
A:
Índ
ice
de
los
agen
tes
qu
ímic
os o
rden
ados
por
su
nº
CA
S
A continuación se listan todas las frases H, con sudefinición. Aparecen en negrita las frases H que hacenreferencia a los peligros para la salud. Reglamento (CE)Nº 1272/2008 del Parlamento Europeo y del Consejo (16de diciembre de 2008) y modificaciones posteriores.
H200 Explosivo inestable.H201 Explosivo; peligro de explosión en masa.H202 Explosivo; grave peligro de proyección.H203 Explosivo; peligro de incendio, de onda
expansiva o de proyección.H204 Peligro de incendio o de proyección.H205 Peligro de explosión en masa en caso de
incendio.H220 Gas extremadamente inflamable.H221 Gas inflamable.H222 Aerosol extremadamente inflamable.H223 Aerosol inflamable.H224 Líquido y vapores extremadamente
inflamables.H225 Líquido y vapores muy inflamables.H226 Líquido y vapores inflamables.H228 Sólido inflamable.H240 Peligro de explosión en caso de
calentamiento.H241 Peligro de incendio o explosión en caso
de calentamiento.H242 Peligro de incendio en caso de
calentamiento.H250 Se inflama espontáneamente en contacto
con el aire.H251 Se calienta espontáneamente; puede
inflamarse.H252 Se calienta espontáneamente en grandes
cantidades; puede inflamarse.H260 En contacto con el agua desprende gases
inflamables que pueden inflamarse espontáneamente.
ANEXO B: FRASES H
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 191
192
An
exo
B:
Fra
ses
H
H261 En contacto con el agua desprende gases inflamables.
H270 Puede provocar o agravar un incendio; comburente.
H271 Puede provocar un incendio o una explosión; muy comburente.
H272 Puede agravar un incendio; comburenteH280 Contiene gas a presión; peligro de
explosión en caso de calentamiento.H281 Contiene gas refrigerado; puede provocar
quemaduras o lesiones criogénicas.H290 Puede ser corrosivo para los metales.H300 Mortal en caso de ingestión.H301 Tóxico en caso de ingestión.H302 Nocivo en caso de ingestión.H304 Puede ser mortal en caso de ingestión y
penetración en las vías respiratorias.H310 Mortal en contacto con la piel.H311 Tóxico en contacto con la piel.H312 Nocivo en contacto con la piel.H314 Provoca quemaduras graves en la piel y
lesiones oculares graves.H315 Provoca irritación cutánea.H317 Puede provocar una reacción alérgica en
la piel.H318 Provoca lesiones oculares graves.H319 Provoca irritación ocular grave.H330 Mortal en caso de inhalación.H331 Tóxico en caso de inhalación.H332 Nocivo en caso de inhalaciónH334 Puede provocar síntomas de alergia o
asma o dificultades respiratorias en caso de inhalación.
H335 Puede irritar las vías respiratoriasH336 Puede provocar somnolencia o vértigo.H340 Puede provocar defectos genéticos. H341 Se sospecha que provoca defectos
genéticos. H350 Puede provocar cáncer. H351 Se sospecha que provoca cáncer.H350i Puede provocar cáncer por inhalación.H360 Puede perjudicar la fertilidad o dañar al
feto. H360F Puede perjudicar a la fertilidad.H360D Puede dañar al feto.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 192
193
An
exo
B:
Fra
ses
H
H360Fd Puede perjudicar a la fertilidad. Se sospecha que daña al feto.
H360Df Puede dañar al feto. Se sospecha que perjudica a la fertilidad.
H360FD Puede perjudicar a la fertilidad. Puede dañar al feto.
H361 Se sospecha que puede perjudicar a la fertilidad o dañar al feto.
H361f Se sospecha que perjudica a la fertilidad.H361d Se sospecha que daña al feto.H361fd Se sospecha que perjudica a la fertilidad.
Se sospecha que daña al feto.H362 Puede perjudicar a los niños alimentados
con leche materna.H370 Perjudica a determinados órganos. H371 Puede perjudicar a detereminados
órganos.H372 Perjudica a determinados órganos por
exposición prolongada o repetida. H373 Puede perjudicar a determinados órganos
por exposición prolongada o repetida. H400 Muy tóxico para los organismos
acuáticos.H410 Muy tóxico para los organismos
acuáticos, con efectos nocivos duraderos.H411 Tóxico para los organismos acuáticos,
con efectos nocivos duraderos.H412 Nocivo para los organismos acuáticos,
con efectos nocivos duraderos.H413 Puede ser nocivo para los organismos
acuáticos, con efectos nocivos duraderos.H420 Causa daños a la salud pública y el medio
ambiente al destruir el ozono en la atmósfera superior
EUH001 Explosivo en estado seco.EUH006 Explosivo en contacto o sin contacto con el
aire.EUH014 Reacciona violentamente con el agua.EUH018 Al usarlo pueden formarse mezclas aire-
vapor explosivas o inflamables.EUH019 Puede formar peróxidos explosivos.EUH029 En contacto con agua libera gases
tóxicos.EUH031 En contacto con ácidos libera gases
tóxicos.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 193
194
An
exo
B:
Fra
ses
H
EUH032 En contacto con ácidos libera gases muytóxicos.
EUH044 Riesgo de explosión al calentarlo en ambiente confinado.
EUH066 La exposición repetida puede provocar sequedad o formación de grietas en la piel.
EUH070 Tóxico en contacto con los ojos.EUH071 Corrosivo para las vías respiratoriasEUH201 Contiene plomo. No utilizar en objetos
que los niños puedan masticar o chupar.EUH201A ¡Atención! Contiene plomo.EUH202 Cianoacrilato. Peligro. Se adhiere a la
piel y a los ojos en pocos segundos. Mantener fuera del alcance de los niños.
EUH203 Contiene cromo (VI). Puede provocar unareacción alérgica.
EUH204 Contiene isocianatos. Puede provocar unareacción alérgica.
EUH205 Contiene componentes epoxídicos. Puedeprovocar una reacción alérgica.
EUH206 ¡Atención! No utilizar junto con otrosproductos. Puede desprender gasespeligrosos (cloro).
EUH207 ¡Atención! Contiene cadmio. Durante suutilización se desprenden vaporespeligrosos. Ver la información facilitadapor el fabricante. Seguir las instruccionesde seguridad.
EUH208 Contiene <nombre de la sustancia sensibilizante>. Puede provocar una reacción alérgica.
EUH209 Puede inflamarse fácilmente al usarlo.EUH209A Puede inflamarse al usarlo.EUH210 Puede solicitarse la ficha de datos de
seguridad.EUH401 A fin de evitar riesgos para las personas y
el medio ambiente, siga las instrucciones de uso.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 194
195
An
exo
B:
Fra
ses
H
Real Decreto 374/2001, de 6 de abril, sobre la protecciónde la salud y seguridad de los trabajadores contra losriesgos relacionados con los agentes químicosdurante el trabajo.
INSTITUTO NACIONAL DE SEGURIDAD EHIGIENE EN EL TRABAJO. Guía Técnica para laevaluación y prevención de los riesgos relacionadoscon la exposición durante el trabajo a agentescancerígenos o mutágenos. Madrid, 2005.
INSTITUTO NACIONAL DE SEGURIDAD EHIGIENE EN EL TRABAJO. Guía Técnica para laevaluación y prevención de los riesgos presentes enlos lugares de trabajo relacionados con agentesquímicos. Madrid, 2003.
COMUNIDADES EUROPEAS. Oficina dePublicaciones Oficiales de las ComunidadesEuropeas. Guía Práctica de la Directiva sobreAgentes Químicos 98/24/CE.
Real Decreto 665/1997, de 12 de mayo, ymodificaciones posteriores, sobre la protección de lostrabajadores contra los riesgos relacionados con laexposición a cancerígenos o mutágenos durante eltrabajo.
Real Decreto 363/1995, de 10 de marzo, ymodificaciones posteriores, por el que se aprueba elReglamento sobre notificación de sustancias nuevasy clasificación, envasado y etiquetado de sustanciaspeligrosas.
Real Decreto 255/2003, de 28 de febrero, ymodificaciones posteriores, por el que se aprueba elReglamento sobre clasificación, envasado yetiquetado de preparados peligrosos.
ANEXO C: BIBLIOGRAFÍA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 195
196
An
exo
C:
Bib
liog
rafí
a
Reglamento (CE) nº 1272/2008 del Parlamento Europeoy del Consejo, de 16 de diciembre de 2008, y susmodificaciones, sobre clasificación, etiquetado yenvasado de sustancias y mezclas, y por el que semodifican y derogan las Directivas 67/548/CEE y1999/45/CE y se modifica el Reglamento (CE) nº1907/2006.
Reglamento (CE) nº 1907/2006 sobre Registro,Evaluación, Autorización y Restricción desustancias y preparados químicos (REACH).
European Commission: Occupational Exposure Limits.Recommendations of Scientific Committee forOccupational Exposure Limits (SCOEL) to ChemicalAgents.
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catld=153&langld=en&intPageld=684
Commission of the European Communities:Occupational Exposure Limits. Criteria documents.Health and Safety series.
Directiva 2000/39/CE de la Comisión de 8 de junio de 2000por la que se establece una primera lista de valoreslímite de exposición profesional indicativos enaplicación de la Directiva 98/24/CE del Consejo relativaa la protección de la salud y la seguridad de lostrabajadores contra los riesgos relacionados con losagentes químicos durante el trabajo.
Directiva 2006/15/CE de la Comisión de 7 de febrero de2006 por la que se establece una segunda lista de valoreslímite de exposición profesional indicativos enaplicación de la Directiva 98/24/CE del Consejo y porla que se modifican las Directivas 91/322/CEE y2000/39/CE.
Directiva 2009/161/UE de la Comisión de 17 de diciembrede 2009 por la que se establece una tercera lista devalores límite de exposición profesional indicativos enaplicación de la Directiva 98/24/CE del Consejo y porla que se modifica la Directiva 2000/39/CE de laComisión.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 196
197
An
exo
C:
Bib
liog
rafí
a
American Conference of Governmental IndustrialHygienists (ACGIH) Threshold Limit Values forChemical Substances and Physical Agents,Biological Exposure Indices, ACGIH; Cincinnati,OH, USA (publicación anual).
American Conference of Governmental IndustrialHygienists: Documentation of the Threshold LimitValues and Biological Exposure Indices. 7ª Ed. ysuplementos anuales. Cincinnati (USA).
Deutsche Forschungsgemeinschaft: List of MAK andBAT. VCH Verlagsgesellschaft, Weinheim(Alemania), (publicación anual).
Deutsche Forschungsgemeinschaft: OccupationalToxicants. Critical Data Evaluation for MAK Valuesand Classification of Carcinogens. VCHVerlagsgesellschaft, Weinheim (Alemania).
Institut Fur Arbeitsschutz Der Deutschen GesetzlichenUnfallversicherung (IFA). Database on hazardoussubstances. GESTIS - International limit values forchemical agents. http://www.dguv.de/ifa/en/ges-tis/limit_values/index.jsp
International Agency For Research On Cancer (IARC)
UNE-EN 481:1995. “Atmósferas en los puestos detrabajo. Definición de las fracciones por el tamaño delas partículas para la medición de aerosoles”.
UNE-EN 482:2007. “Atmósferas en los puestos detrabajo. Requisitos generales relativos alfuncionamiento de los procedimientos para la medidade agentes químicos”.
UNE-EN 689:1996. “Atmósferas en los puestos detrabajo. Directrices para la evaluación de laexposición por inhalación de agentes químicos parala comparación con los valores límite y estrategia demedición”.
UNE-EN 1540:1999. “Atmósferas en el lugar de trabajo.Terminología”.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 197
198
An
exo
C:
Bib
liog
rafí
a
LIMITES DE EXPOSICIÓN PROFESIONALPARA AGENTES QUÍMICOS EN ESPAÑA
Este documento está también disponible en formatoelectrónico a través de la página web:
http://www.insht.es
En caso de observarse alguna errata en este documentose establecerá la oportuna corrección en la citada páginaweb del INSHT.
DOCUMENTACIÓN TOXICOLÓGICA PARA ELESTABLECIMIENTO DE LOS LÍMITES DEEXPOSICIÓN PROFESIONAL PARA AGENTESQUÍMICOS
Esta publicación contiene información complementariaal Documento de Límites de Exposición Profesional,cuyo conocimiento puede ser de utilidad a la hora de laaplicación práctica de los valores límite.
Contiene distintos tipos de información (físico-químicas, toxicológicas, etc.) sobre los compuestos encuestión, y se relacionan los niveles de exposiciónambiental con los efectos sobre la salud observados enlos trabajadores. Asimismo, se recogen los estudios ycriterios que han permitido el establecimiento y larecomendación de los respectivos valores límite.
La documentación está basada principalmente en loscriterios del Scientific Committee on OccupationalExposure Limits (SCOEL), la American Conference ofGovernmental Industrial Hygienists (ACGIH), el DutchExpert Committee for Occupational Standards (DECOS)y la Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), así comoen otras fuentes de información procedentes depublicaciones de referencia, como Toxline, entre otras.
Esta documentación está también disponible en formatoelectrónico a través de la página web: http://www.insht.es
ANEXO D: INFORMACIÓNCOMPLEMENTARIA
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 198
199
An
exo
D:
Info
rmac
ión
Com
ple
men
tari
a
BASE DE DATOS DE VALORES LÍMITE
Los valores límite que aparecen en este documento sepueden consultar además en la aplicación informática“Límites de exposición profesional”, a la que se accededesde la página web del INSHT. La aplicación contienetambién información toxicológica y la relativa a la tomade muestra y análisis para algunos agentes químicos. Daacceso a la legislación y a las guías técnicas del INSHTy ofrece, además, un enlace a las bases de datosInfocarquim y GESTIS.En la dirección de Internet:http://www.dguv.de/ifa/en/gestis/limit_values/index.jsp seencuentra una base de datos elaborada dentro delproyecto BC/CEN/ENTR/000/2002-16 - AnalyticalMethods for Chemical Agents, desarrollado dentro delComité Europeo de Normalización (CEN), y quecontiene los valores límites de exposición profesionalvigentes en una serie de países europeos: Alemania,Austria, Dinamarca, España, Francia, Hungría, Italia,Reino Unido y Suecia, además de los valoresestablecidos en la Unión Europea y en los EstadosUnidos de América (OSHA).
En la citada página web se recoge tambiéninformación sobre los valores límite establecidos enotros países no incluidos en la referida base de datos.
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 199
200
An
exo
D:
Info
rmac
ión
Com
ple
men
tari
a
Representantes de la Administración General delEstado:
Ministerio de Industria, Energía y TurismoDirección General de Desarrollo Industrial.Collado Bravo, José
Ministerio de JusticiaInstituto Nacional de ToxicologíaServicio de Información ToxicológicaCastrillo Amores, Blanca María
Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad(Escuela Nacional de Medicina del Trabajo) Instituto deSalud Carlos III (Madrid)Maqueda Blasco, Jerónimo
Ministerio de Empleo y Seguridad SocialDirección General de la Inspección de Trabajo ySeguridad SocialServicio de Seguridad y Salud LaboralÁguila Rodilla, Juan José del
Ministerio de Empleo y Seguridad SocialInstituto Nacional de Seguridad e Higiene en el TrabajoGil Iglesias, Eduardo (Secretario)Fernández Martínez, OlgaTejedor Traspaderne, Jose N.
Representantes de las Administraciones de lasComunidades Autónomas:
Junta de AndalucíaDirección General de Seguridad y Salud Laboral.Consejería de Empleo. Moreno Hurtado, José Joaquín
Gobierno de AragónInstituto Aragonés de Seguridad y Salud LaboralGarcía-Gutiérrez Muñoz, Mª Jesús
COMPOSICIÓN DEL GRUPO DE TRABAJODE LA COMISIÓN NACIONAL DE
SEGURIDAD Y SALUD EN EL TRABAJO
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 200
Gobierno de CanariasInstituto Canario de Seguridad LaboralRodríguez Valido, Manuel
Gobierno de CantabriaInstituto Cántabro de Seguridad y Salud en el Trabajo.Mazarrasa Mowinckel, Olav
Generalitat de CatalunyaDepartament d´Empresa i OcupacióCentre de Seguretat i Salut Laboral de BarcelonaHernández Carrascosa, Santos (Presidente)
Junta de Comunidades de Castilla - La ManchaDelegación de Trabajo y Empleo de GuadalajaraServicio de Seguridad y Salud LaboralEspina Correas, Carmen (Asesora)
Junta de Castilla y LeónDirección General de Trabajo y Prevención de RiesgosLaborales.Martínez Palacios, José Miguel (Asesor)
Gobierno VascoInstituto Vasco de la Seguridad y Salud Laborales(OSALAN)Vázquez Grueiro, José Antonio (Asesor)
Región de MurciaInstituto de Seguridad y Salud Laboral.Prado Burguete, Celia Ana (Asesor)
Gobierno del Principado de AsturiasInstituto Asturiano de Prevención de Riesgos LaboralesMéndez Iglesias, Juan Celestino (Asesor)
Comunidad de MadridInstituto Regional de Seguridad y Salud en el TrabajoBenítez González, Juan Antonio (Asesor)
Gobierno BalearDirección General de Salud LaboralExpósito Rosell, Juan Francisco (Asesor) 201
Com
pos
ició
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
T
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 201
Xunta de GaliciaaliciaInstituto de Seguridad y Salud LaboralMartínez Losada, Miguel (Asesor)
Representantes de las Organizaciones Empresariales(CEOE y CEPYME):
Maya Rubio, IsabelMUTUA UNIVERSALCEOE
Patau Cremades, JuanBAYER POLIMEROS, S.L.CEOE
Iglesias Valcarce, PilarDirección de Seguridad Social y Prevención de RiesgosLaboralesCEOE
Marín Andrés, Félix PedroURALITA IBERIACEOE (Asesor)
Merino Rubio, LauraFEIQUE (Asesora)CEOE
Pinto Lomeña, MiriamConfederación Española Empresarios de la MaderaCEOE (Asesora)
Representantes de las Organizaciones Sindicales:
Comisiones Obreras
Jiménez Saavedra, RuthConfederación Sindical de CCOOCCOO
Gadea Merino, RafaelISTAS-CCOOCCOO
Com
pos
ició
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
T
202
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 202
Torres Fernández, Francisco Javier (Asesor)Departamento Confederal de Salud LaboralCCOO
Unión General de TrabajadoresGonzález Vicente, EmilioSecretaría de Salud LaboralUGT-CECUGT
Ligero Pozo, FranciscoColaborador Secretaría de Salud Laboral FITAG UGTUGT
Montes del Olmo, TeresaSecretaría de Salud LaboralUGT-CEC (Asesora)UGT
Com
pos
ició
n d
el g
rup
o d
e tr
abaj
o d
e la
CN
SS
T
203
LÍMITES DE EXPOSICIÓN 155-final (2012)2_2011 16/02/12 10:22 Page 203