Lucy

O PROCESO DE O PROCESO DE HOMINIZACIÓN E HOMINIZACIÓN E HUMANIZACIÓNHUMANIZACIÓN

LUCYLUCY

En 1974, en Etiopía, o En 1974, en Etiopía, o paleoantropólogo D. paleoantropólogo D.

Johanson exhumou un Johanson exhumou un conxunto de osos fosilizados. conxunto de osos fosilizados.

Coñecido como Coñecido como LucyLucy, é o , é o esqueleto de homínido máis esqueleto de homínido máis completo da súa época, e o completo da súa época, e o

máis famoso máis famoso Australopithecus afarensisAustralopithecus afarensis, , suposto antepasado de todos suposto antepasado de todos

os homínidos posteriores, os homínidos posteriores, incluídos nós. incluídos nós. Á esquerda, Á esquerda, recreación dun macho de recreación dun macho de

Australopithecus afarensisAustralopithecus afarensis..

A. AFARENSISA. AFARENSIS

As súas cadeiras, xeonllos e As súas cadeiras, xeonllos e nocellos, permitíanlles nocellos, permitíanlles

andar como os humanos. andar como os humanos. Pero os seus largos e Pero os seus largos e

fortes antebrazos, os seus fortes antebrazos, os seus dedos curvos nos pes e dedos curvos nos pes e mans, e os seus ombros mans, e os seus ombros

subidos, indican que subidos, indican que tamén trepaban ás tamén trepaban ás

árbores. Os machos, árbores. Os machos, acadaban 1,5 m de altura e acadaban 1,5 m de altura e uns 45 kg de peso, uns 30 uns 45 kg de peso, uns 30 cm máis altos e 2/3 máis cm máis altos e 2/3 máis pesados que as femias.pesados que as femias.

RECONSTRUCCIÓN A. RECONSTRUCCIÓN A. AFARENSIS IAFARENSIS I

A partir dos restos dun cranio, A partir dos restos dun cranio, sobre un molde de resina sobre un molde de resina

plástica, aplícanse plástica, aplícanse músculos de plastilina. As músculos de plastilina. As

marcas óseas indican marcas óseas indican unha grande actividade de unha grande actividade de

masticación, unha nariz masticación, unha nariz ancha e chata, meixelas ancha e chata, meixelas abucinadas, boca tipo abucinadas, boca tipo

fuciño e orellas na parte fuciño e orellas na parte posterior da cabeza.posterior da cabeza.

RECONSTRUCCIÓN A. RECONSTRUCCIÓN A. AFARENSIS II e IIIAFARENSIS II e III

Engádense capas de graxa e Engádense capas de graxa e pel. Para os toques finais, pel. Para os toques finais, imaxínase a cor da pel e o imaxínase a cor da pel e o tipo de pelo. Introducíronse tipo de pelo. Introducíronse

mechóns de pelo de oso mechóns de pelo de oso cunha agulla. Para os ollos cunha agulla. Para os ollos verquéronse varias capas verquéronse varias capas

de plástico acrílico, e de plástico acrílico, e pintouse o iris e a córnea pintouse o iris e a córnea

en diferentes capas.en diferentes capas.

HOMO HÁBILISHOMO HÁBILIS

O Homo habilis era unha O Homo habilis era unha especie de homínido cun especie de homínido cun

aspecto moito máis aspecto moito máis humano que o que humano que o que

presentaban os presentaban os Australopithecus. Tiña un Australopithecus. Tiña un cranio de 650 cm3 a 800 cranio de 650 cm3 a 800

cm3, máis redondeado que cm3, máis redondeado que o doutros homínidos. o doutros homínidos.

Pénsase que o H. habilis Pénsase que o H. habilis era un carnívoro era un carnívoro

oportunista que se oportunista que se alimentaba de prea cando alimentaba de prea cando

podía. podía.


Tiña unha altura Tiña unha altura parecida á do A. parecida á do A.

Africanus, de 1.30 Africanus, de 1.30 metros cun peso metros cun peso

medio estimado en 40 medio estimado en 40 kg. Con eles xorde, kg. Con eles xorde, por primeira vez, a por primeira vez, a transformación dos transformación dos

materiais en materiais en ferramentas. ferramentas.


A posición bípede coa que se A posición bípede coa que se desprazaban provocou nas desprazaban provocou nas

femias unha redución na femias unha redución na pelve, o que ocasionou un pelve, o que ocasionou un

adianto nos partos. Isto adianto nos partos. Isto implicaría un maior tempo implicaría un maior tempo

adicado á crianza (debido á adicado á crianza (debido á prematurización do prematurización do

neonato). O que, a súa vez, neonato). O que, a súa vez, fixo necesario establecer fixo necesario establecer

vínculos sociais fortes que vínculos sociais fortes que implicaron un implicaron un

desenvolvemento da desenvolvemento da culturacultura. .

HOMO ERGASTERHOMO ERGASTER

Maior capacidade cranial Maior capacidade cranial (900 cm3), toro (900 cm3), toro

supraorbital moi marcado, supraorbital moi marcado, ósos nasais que ósos nasais que

proxectarían o nariz cara proxectarían o nariz cara adiante, mandíbula adiante, mandíbula

pequena e un esqueleto pequena e un esqueleto similar ao dos humanos similar ao dos humanos

actuais. A novidade máis actuais. A novidade máis importante que importante que

proporcionaron foi a súa proporcionaron foi a súa maior capacitación maior capacitación

técnica. O tallado das técnica. O tallado das lascas é máis elaborado, lascas é máis elaborado,

pois modificábanse ambas pois modificábanse ambas caras (bifaces).caras (bifaces).

HOMO ERGASTERHOMO ERGASTERConsidérase, como hipótese, Considérase, como hipótese,

que os H. E. poderían ser que os H. E. poderían ser os primeiros homínidos en os primeiros homínidos en

establecer relacións establecer relacións sociais complexas, sociais complexas,

facilitadas polos facilitadas polos inicios inicios de de linguaxe oral articulado. O linguaxe oral articulado. O

seu cerebro estaría seu cerebro estaría capacitado para elaborar capacitado para elaborar

abstraccións abstraccións rudimentarias. Por ex., se rudimentarias. Por ex., se observaban a pegada dun observaban a pegada dun animal é moi probable que animal é moi probable que

rapidamente poideran rapidamente poideran imaxinarimaxinar a que animal a que animal correspondía aquela correspondía aquela

pegada.pegada.

HOMO ERECTUSHOMO ERECTUS

Habitou principalmente en Habitou principalmente en Asia oriental. Experimentou Asia oriental. Experimentou

unha gran dispersión unha gran dispersión xeográfica.xeográfica.

Posuía un volume cranial Posuía un volume cranial bastante variable que ía bastante variable que ía dos 800 aos 1200 cm3. dos 800 aos 1200 cm3.

Este volume aumentou co Este volume aumentou co transcorrer da historia do transcorrer da historia do

Homo erectus. Tiña un toro Homo erectus. Tiña un toro supra-orbitario bastante supra-orbitario bastante

marcado, ademáis dunha marcado, ademáis dunha mandíbula forte carente de mandíbula forte carente de queixo e dentes pequenos. queixo e dentes pequenos.


Femia de Homo Erectus.Femia de Homo Erectus.

O seu dimorfismo sexual O seu dimorfismo sexual era maior que no home era maior que no home

moderno.moderno.


Este homínido era bastante Este homínido era bastante robusto e posuía unha talla robusto e posuía unha talla de casi 1.80 metros. Miles de casi 1.80 metros. Miles

de ferramentas de tipo lítico de ferramentas de tipo lítico foron atopadas en relación foron atopadas en relación co H. Erectus. O H. erectus co H. Erectus. O H. erectus usaba o lume para cociñar, usaba o lume para cociñar,

xa que nas súas covas xa que nas súas covas atopáronse restos de atopáronse restos de

cinzas e carbón vexetal, cinzas e carbón vexetal, xunto con sementes xunto con sementes

queimadas e osos de queimadas e osos de animais. animais.


Comparativa H. Erectus, Comparativa H. Erectus, Australopitecus Australopitecus

afarensis e Homo afarensis e Homo sapienssapiens

HOMO ANTECESSORHOMO ANTECESSOR

Considerada a especie Considerada a especie homínida máis antiga de homínida máis antiga de Europa. Son individuos Europa. Son individuos altos, fortes, e co rostro altos, fortes, e co rostro

máis moderno, aínda que máis moderno, aínda que o seu cerebro era máis o seu cerebro era máis

pequeno que o do home pequeno que o do home actual. A definición desta actual. A definición desta especie é froito dos máis especie é froito dos máis de 80 restos atopados no de 80 restos atopados no antigo xacimento de Gran antigo xacimento de Gran

Dolina, na Serra de Dolina, na Serra de Atapuerca (Burgos).Atapuerca (Burgos).

HOMO ANTECESSORHOMO ANTECESSOR

Na actualidade, a validez desta Na actualidade, a validez desta denominación como especie denominación como especie diferente édiferente é defendida polos defendida polos

seus descubridores e outros seus descubridores e outros expertos, que consideran que expertos, que consideran que

H. A. precede a H. H. A. precede a H. Heidelbergensis e, polo Heidelbergensis e, polo

tanto, é antepasado do Home tanto, é antepasado do Home de Neandertal. Sen embargo, de Neandertal. Sen embargo,

parte da comunidade parte da comunidade científica considéraa unha científica considéraa unha simple denominación, non simple denominación, non específica, para referirse a específica, para referirse a

restos atopados en restos atopados en Atapuerca, que eles asignan Atapuerca, que eles asignan

á especie H. H., ou ben a á especie H. H., ou ben a consideran unha variedade consideran unha variedade de H. Erectus/H. Ergaster.de H. Erectus/H. Ergaster.

HOMO HOMO HEIDELBERGENSISHEIDELBERGENSISIndividuos moi altos (1,75) e moi Individuos moi altos (1,75) e moi

fortes (100 kg.). Apodado fortes (100 kg.). Apodado “Goliath”. Considerado “Goliath”. Considerado ancestro do Home de ancestro do Home de

Neandertal. Tiñan grandes Neandertal. Tiñan grandes cranios moi aplanados, cranios moi aplanados,

mandíbulas saíntes e gran mandíbulas saíntes e gran abertura nasal. Na Serra de abertura nasal. Na Serra de

Atapuerca (concretamente na Atapuerca (concretamente na Sima dos ósos) foron atopados Sima dos ósos) foron atopados

máis de 5.000 fósiles, que máis de 5.000 fósiles, que pertencen a un grupo duns 30 pertencen a un grupo duns 30

individuos de todas as idades e individuos de todas as idades e sexos. Entre os restos sexos. Entre os restos

humanos recuperados destaca humanos recuperados destaca o nº 5, o cranio de H. o nº 5, o cranio de H. Heidelbergensis mellor Heidelbergensis mellor

conservado do mundo. Recibe conservado do mundo. Recibe o nome de “Miguelón” en o nome de “Miguelón” en honra a Miguel Indurain.honra a Miguel Indurain.

HOME DE NEANDERTALHOME DE NEANDERTALEra rechoncha, de Era rechoncha, de

constitución adecuada constitución adecuada para soportar o frío, forte, para soportar o frío, forte,

e cun cerebro maior co e cun cerebro maior co noso; os científicos noso; os científicos

chamaron a esta muller chamaron a esta muller neandertal Krapina 3, pola neandertal Krapina 3, pola

cova dos Balcáns onde cova dos Balcáns onde desenterraron o seu desenterraron o seu cranio. Nesta cova cranio. Nesta cova

atopáronse cranios con atopáronse cranios con cortes: para algúns cortes: para algúns

significa que lles gustaba a significa que lles gustaba a carne humana, outros carne humana, outros pensan que se trata de pensan que se trata de

marcas cerimoniaismarcas cerimoniais

HOME DE NEANDERTALHOME DE NEANDERTAL

Tiñan un cerebro máis grande Tiñan un cerebro máis grande co noso, pero neste caso, o co noso, pero neste caso, o maior tamaño non significa maior tamaño non significa

necesariamente maior necesariamente maior intelixencia. Algúns intelixencia. Algúns

expertos cren que os expertos cren que os neandertais necesitaban neandertais necesitaban

máis neuronas para máis neuronas para coordinar a súa masa coordinar a súa masa

corporal extra. Tal vez non corporal extra. Tal vez non usaban unha linguaxe tan usaban unha linguaxe tan

completa coma a nosa, completa coma a nosa, pero podían comunicarse pero podían comunicarse

entre si. entre si.


Os Neandertais Os Neandertais obrigaban aos uros, obrigaban aos uros,

especie extinguida de especie extinguida de bóvidos xigantes, a bóvidos xigantes, a dirixirse ás ciénagas dirixirse ás ciénagas antes de rodealos e antes de rodealos e

matalos. matalos.


Algúns estudosos compararon Algúns estudosos compararon as lesións dos neandertais as lesións dos neandertais

cas das poboacións cas das poboacións modernas, e , ao parecer, modernas, e , ao parecer, son os xinetes de rodeo son os xinetes de rodeo

quen sofren traumatismos quen sofren traumatismos similares en cabeza e similares en cabeza e

pescozo. Parece que eran pescozo. Parece que eran incapaces de concibir incapaces de concibir proxectiles. Clavar as proxectiles. Clavar as

lanzas en lugar de lanzalas lanzas en lugar de lanzalas poñía aos cazadores nunha poñía aos cazadores nunha

situación perigosa.situación perigosa.

HOME DE NEANDERTALHOME DE NEANDERTALCatro dos seis esqueletos de Catro dos seis esqueletos de

neandertais adultos atopados neandertais adultos atopados nunha cova en Irak, nunha cova en Irak,

presentan deformacións por presentan deformacións por enfermidades ou lesións. Un enfermidades ou lesións. Un individuo, chamado Shanidar individuo, chamado Shanidar

I sufriu feridas por I sufriu feridas por aplastamento na perna, o aplastamento na perna, o nocello e o pe dereitos, un nocello e o pe dereitos, un

golpe no cranio que golpe no cranio que probablemente o deixou cego probablemente o deixou cego dun ollo, e a amputación do dun ollo, e a amputación do

brazo dereito por riba do brazo dereito por riba do cóbado. Todas as feridas cóbado. Todas as feridas

amosan signos de curación, amosan signos de curación, o que indicaba que o grupo o que indicaba que o grupo

alimentaba, protexía e alimentaba, protexía e axudaba aos enfermos ou axudaba aos enfermos ou

lisiados. lisiados.


Os enterros supoñen outro Os enterros supoñen outro fito na historia da fito na historia da

humanidade: un sentido humanidade: un sentido da inmortalidade. A da inmortalidade. A

persoa máis anciá de persoa máis anciá de Shanidar viviu uns 45 Shanidar viviu uns 45 anos. A maioría dos anos. A maioría dos

neandertais non neandertais non acadaban os 30. acadaban os 30.

HOME DE NEANDERTALHOME DE NEANDERTALTal vez neandertais e humanos Tal vez neandertais e humanos

modernos viviron xuntos modernos viviron xuntos durante decenas de miles de durante decenas de miles de anos. Fai uns 50.000 anos, anos. Fai uns 50.000 anos,

apareceron follas máis apareceron follas máis delgadas e armas delgadas e armas arroxadizas, novas arroxadizas, novas

tecnoloxías asociadas aos tecnoloxías asociadas aos humanos modernos. Pode humanos modernos. Pode

ser que houbera unha ser que houbera unha mutación (quizais novas mutación (quizais novas

conexións neurolóxicas) nos conexións neurolóxicas) nos cerebros dun grupo de cerebros dun grupo de

humanos anatomicamente humanos anatomicamente modernos, que vivían en modernos, que vivían en África ou Oriente Medio. África ou Oriente Medio.


Non sabemos por que Non sabemos por que desapareceron os neandertais. desapareceron os neandertais. Arredor de 10.000 anos despois Arredor de 10.000 anos despois

da chegada dos homes da chegada dos homes modernos a Europa, acaba todo modernos a Europa, acaba todo

indicio de vida neandertal. É indicio de vida neandertal. É posible que os humanos posible que os humanos modernos conquistaran e modernos conquistaran e

destruíran aos neandertais. destruíran aos neandertais. Pode ser que aqueles Pode ser que aqueles

introduciran novas enfermidades introduciran novas enfermidades mortais. Quizá houbo un cruce mortais. Quizá houbo un cruce

entre ambos. Ou ben entre ambos. Ou ben extinguíronse lentamente, extinguíronse lentamente,

incapaces de competir cuns incapaces de competir cuns humanos máis adaptables ao humanos máis adaptables ao

medio. medio.

HOME DE NEANDERTALHOME DE NEANDERTALHoxe en día podemos descartar Hoxe en día podemos descartar

unha das hipóteses anteriores. unha das hipóteses anteriores. Moi recentemente, un grupo de Moi recentemente, un grupo de

científicos españois científicos españois secuenciaron o primeiro ADN secuenciaron o primeiro ADN

mitocondrial de restos mitocondrial de restos neandertais na península ibérica, neandertais na península ibérica,

de 43.000 anos de idade, de 43.000 anos de idade, achados no xacemento asturiano achados no xacemento asturiano de El Sidrón. O traballo conclúe de El Sidrón. O traballo conclúe

que non houbo intercambio entre que non houbo intercambio entre neandertais e sapiens, xa que neandertais e sapiens, xa que

ningún europeo ten nada no seu ningún europeo ten nada no seu ADN que sexa parecido ao ADN que sexa parecido ao

destes. destes.


Unha exposición no Unha exposición no Museo Neandertal de Museo Neandertal de

Erkrath, Alemania, Erkrath, Alemania, rende honras ao rende honras ao

Neandertal.Neandertal.

HOME DE NEANDERTALHOME DE NEANDERTALA península Ibérica (Xibraltar), A península Ibérica (Xibraltar),

quizais foi o último refuxio dos quizais foi o último refuxio dos Neandertais. Non se Neandertais. Non se

aventuraron máis alá, aínda aventuraron máis alá, aínda que África estea a uns poucos que África estea a uns poucos kms. ao outro lado do Estreito. kms. ao outro lado do Estreito. Este é un máis dos misterios Este é un máis dos misterios

dos neandertais xa que, dos neandertais xa que, naquelas datas, os humanos naquelas datas, os humanos cruzaban no resto do mundo cruzaban no resto do mundo distancias acuáticas moito distancias acuáticas moito maiores. Tal vez non eran maiores. Tal vez non eran curiosos? O que podemos curiosos? O que podemos

afirmar é que, durante máis de afirmar é que, durante máis de 200.000 anos os neandertais 200.000 anos os neandertais adaptáronse a un mundo duro adaptáronse a un mundo duro e desafiante. Poderemos nós e desafiante. Poderemos nós

dicir o mesmo?dicir o mesmo?

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENS

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENS

A hipótese máis sostida hoxe en A hipótese máis sostida hoxe en día afirma que os humanos día afirma que os humanos modernos surdiron en África modernos surdiron en África

fai uns 500.000 anos, e dende fai uns 500.000 anos, e dende alí, expandíronse polo mundo. alí, expandíronse polo mundo.

Os restos máis antigos, Os restos máis antigos, atopados no Lago Turkana, atopados no Lago Turkana,

Kenia, pertencen a un Homo Kenia, pertencen a un Homo sapiens arcaico que viviu fai sapiens arcaico que viviu fai 270.000 anos. Outros fósiles 270.000 anos. Outros fósiles

máis recientes son os máis recientes son os achados en Etiopía (uns achados en Etiopía (uns

200.000 anos), Sudáfrica e 200.000 anos), Sudáfrica e Israel (duns 100.000 a 90.000 Israel (duns 100.000 a 90.000

anos de antigüidade)anos de antigüidade)

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENSNaquela época, o norte de Naquela época, o norte de Europa, Siberia, Australia e Europa, Siberia, Australia e

toda América estaban toda América estaban deshabitadas. O deshabitadas. O Homo Homo

sapienssapiens ocupaba boa parte ocupaba boa parte do continente africano, os do continente africano, os

neandertaisneandertais (especie (especie autóctona europea) autóctona europea)

estendíanse desde a estendíanse desde a Península Ibérica ata Península Ibérica ata

Uzbekistán, Asia Central, e no Uzbekistán, Asia Central, e no sudeste asiático vivía o sudeste asiático vivía o

primitivo primitivo Homo ErectusHomo Erectus, cuxo , cuxo representante máis importante representante máis importante

é o home de Xava. é o home de Xava. A esquerda, esqueleto de A esquerda, esqueleto de

cromagnoncromagnon atopado na atopado na República checa.República checa.

HOMO FLORESIENSESHOMO FLORESIENSES

Un descendente do home de Xava, o Un descendente do home de Xava, o Homo floresiensesHomo floresienses, evolucionou , evolucionou

dunha forma moi particular na dunha forma moi particular na pequena illa Indonesia de Flores, pequena illa Indonesia de Flores, fai 18.000 anos. Tiña unha altura fai 18.000 anos. Tiña unha altura aproximada de case 1 m., e un aproximada de case 1 m., e un peso duns 25 kg. Tiña brazos peso duns 25 kg. Tiña brazos

relativamente largos e un cerebro relativamente largos e un cerebro pequeno, 380 cm3, fronte aos pequeno, 380 cm3, fronte aos nosos 1600. Coñecía o lume e nosos 1600. Coñecía o lume e

usaba ferramentas de pedra. De usaba ferramentas de pedra. De feito, unha análise da superficie feito, unha análise da superficie

interior do seu cranio, descuberto interior do seu cranio, descuberto en 2003, pon de manifesto que en 2003, pon de manifesto que posuía un cerebro complexo, posuía un cerebro complexo,

creativo e innovador, capaz, por creativo e innovador, capaz, por exemplo, de realizar ferramentas exemplo, de realizar ferramentas

líticas complexas.líticas complexas.

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENSAs tres poboacións eran moi As tres poboacións eran moi

primitivas en canto a primitivas en canto a ferramentas, conduta, e limitada ferramentas, conduta, e limitada capacidade de innovación. Nada capacidade de innovación. Nada

facía pensar que ningunha se facía pensar que ningunha se impuxera sobre as demais. Pero impuxera sobre as demais. Pero

nalgún momento da última nalgún momento da última glaciación, o desexo de glaciación, o desexo de

expansión apoderouse do Homo expansión apoderouse do Homo sapiens e abandonou o seu sapiens e abandonou o seu

berce africano. Fai 40.000 anos berce africano. Fai 40.000 anos estendeuse por Eurasia. Moitos estendeuse por Eurasia. Moitos autores sosteñen que incluso autores sosteñen que incluso chegou a Australia antes, fai chegou a Australia antes, fai

máis de 50.000 anos. Pero o que máis de 50.000 anos. Pero o que é seguro é que tiveron que é seguro é que tiveron que

utilizar algún tipo de utilizar algún tipo de embarcación para atravesar os embarcación para atravesar os

100 km que separaban Australia 100 km que separaban Australia e Asia. Estes individuos e Asia. Estes individuos

similares a nós, son coñecidos similares a nós, son coñecidos como como Home de Cro-Magnon.Home de Cro-Magnon.

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENSCo Homo sapiens, a tecnoloxía Co Homo sapiens, a tecnoloxía

acadou o seu máximo acadou o seu máximo expoñente, cunha extensa expoñente, cunha extensa variedade de instrumentos, variedade de instrumentos,

moi especializados, moi especializados, fabricados con tal mestría fabricados con tal mestría que, a igualdade de peso, que, a igualdade de peso,

eran dez veces máis afiados eran dez veces máis afiados cos anteriores. Por primeira cos anteriores. Por primeira

vez, tállase o oso, a vez, tállase o oso, a cornamenta e o marfil e cornamenta e o marfil e combínanse diferentes combínanse diferentes materiais para fabricar materiais para fabricar

utensilios máis eficaces.utensilios máis eficaces.

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENSArriba observamos a fabricación Arriba observamos a fabricación

basta de machadas de pedra basta de machadas de pedra correspondentes aos H. correspondentes aos H.

Erectus. Máis abaixo aparece Erectus. Máis abaixo aparece a máis mellorada i eficiente a máis mellorada i eficiente

tecnoloxía Neandertal. tecnoloxía Neandertal.

Na anterior diapositiva aparece Na anterior diapositiva aparece unha elaboración moito máis unha elaboración moito máis

complexa, que require de complexa, que require de varias ferramentas. As súas varias ferramentas. As súas machadas eran cómodas de machadas eran cómodas de

manexar, de corte limpo, manexar, de corte limpo, lixeiras... O tempo de lixeiras... O tempo de

preparación oscilaba entre 1 preparación oscilaba entre 1 hora e 2 semanas. Aparece, hora e 2 semanas. Aparece,

así, a así, a especializaciónespecialización. .

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENSOs cromagnons inventaron armas Os cromagnons inventaron armas

de caza e artes de pesca que de caza e artes de pesca que permitían cobrar todo tipo de permitían cobrar todo tipo de

pezas a distancia e, polo tanto, pezas a distancia e, polo tanto, con maior seguridade. O home con maior seguridade. O home

converteuse, así, nun eficaz converteuse, así, nun eficaz depredador. A extinción de depredador. A extinción de

moitos animais que moitos animais que sobreviviran a anteriores sobreviviran a anteriores

glaciacións puido ser causada, glaciacións puido ser causada, en boa parte, pola actividade en boa parte, pola actividade

cinexética do ser humano. Así, cinexética do ser humano. Así, desapareceu o mamut, os desapareceu o mamut, os

grandes búfalos, os canguros grandes búfalos, os canguros xigantes... xigantes...

Arriba, arroxa-lanzas, abaixo, Arriba, arroxa-lanzas, abaixo, punta de lanza separable en punta de lanza separable en

tres segmentos.tres segmentos.

HOMO SAPIENSHOMO SAPIENSA mellor adaptación ao medio A mellor adaptación ao medio

permitiu a expansión permitiu a expansión demográfica dos cromagnons demográfica dos cromagnons e a súa expansión polos cinco e a súa expansión polos cinco

continentes. A colonización continentes. A colonización das xélidas Rusia e Siberia foi das xélidas Rusia e Siberia foi posible grazas ao invento da posible grazas ao invento da

agulla, a construción de agulla, a construción de cabanas con osos e cabeiros cabanas con osos e cabeiros de mamut cubertos con pel de de mamut cubertos con pel de animais, e cun lugar especial animais, e cun lugar especial

para o lume... Cara o nordeste, para o lume... Cara o nordeste, a emersión do estreito de a emersión do estreito de Bering dou acceso a unha Bering dou acceso a unha

América deshabitada. Fai uns América deshabitada. Fai uns 27.000 anos, o home chegou a 27.000 anos, o home chegou a

Alaska e, en apenas dous Alaska e, en apenas dous milenios, acadou a Tierra del milenios, acadou a Tierra del

Fuego.Fuego.

A EVA DE ÉBANOA EVA DE ÉBANOOs estudios xenéticos parecen Os estudios xenéticos parecen

confirmar a evidencia fósil confirmar a evidencia fósil sobre a orixe africana da sobre a orixe africana da

humanidade. En 1987 humanidade. En 1987 publicouse un traballo publicouse un traballo

comparativo do ADNmt, comparativo do ADNmt, presente nas mitocondrias –as presente nas mitocondrias –as fábricas de enerxía no interior fábricas de enerxía no interior das células, que se transmiten das células, que se transmiten

de nais a fillosde nais a fillos-, de 147 -, de 147 persoas pertencentes a cinco persoas pertencentes a cinco

poboacións xeográficas de poboacións xeográficas de África, Asia, Australia, Nova África, Asia, Australia, Nova

Guinea e Europa. A conclusión Guinea e Europa. A conclusión foi que os humanos temos foi que os humanos temos

unha orixe africana feminina unha orixe africana feminina común datado datado nuns común datado datado nuns

200.000 anos: a Eva negra ou 200.000 anos: a Eva negra ou Eva mitocondrial.Eva mitocondrial.

RETRATO DE FAMILIARETRATO DE FAMILIA

Lucy

Education

Transcript of Lucy