LURRA ETA UNIBERTSOA

10

Transcript of LURRA ETA UNIBERTSOA

• Lurrak bost milioi urte inguru ditu.

• Lurra mugitzen ari da etengabe: bere ardatzaren inguruan egiten du bira eta Eguzkiaren inguruan orbita osatzen du.

• Errotazio mugimenduak egunak eta gauak sortzen ditu, eta traslazio

mugimenduak, urtaroak.

• Eguzkiaren eta Lurraren artean ehun eta berrogeita hamar milioi km inguru daude.

• Bizia Lurrean baino ez dago.

Arkaikoa

(5000-570 milioi urte)

Protozoo fosilak

1.mendiak:mendilerro zaharrak

1. aroa edo Paleozoikoa

(570-225 milioi urte)

Artropodoak eta moluskoak .Iratzeak(ikatzaren jatorria)

2. aroa edo Zenozoikoa

(225-65 milioi urte)

Anfibioak,narrastiak(dinosaurioak)Angiospernak

3. aroa edo Zenozoikoa

(65-2 milioi urte

Ugaztunak,hegaztiak,arrain hezurdunak.Hosto erorkorreko zuhaitzak.gaur egungo mendilerro handia.

4. aroa edo Neozoikoa

(2milioi urte-gaur egun)

Gizakia.Gaur egungo frora eta jauna. Glaziazioak.

• Eguzki sistemako bederatzi planetak honako hauek dira: Merkurio, Artizar, Lurra, Marte, Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno eta Pluton.

• Eguzkia izar horia eta ertaina da, Lurra baino milioi bat aldiz handiagoa den arren.

• Planetek Eguzkiaren inguan egiten dute bira eta ibilbide zehatza jarraitzen dute beti, ORBITA ELIPITIKO deitua.

• Satelite Naturalak planeten inguruan bira egiten duten argizagiak dira. Ilargia da Lurra duen satelite bakarra.

• Kometak izotzez eta harkaitzez osatutako astroak dira, eta eguzkiaren inguruan abiaduraz egiten dute bira.

• Asteroideak Marte eta Jupiter artean kokatzen dira, eta neurri askotakoak izan daitezke. Meteoritoak lLurrera erortzen diren kometen eta asteroideen atalak dira; atmosferan sartzean su hartzen badute, izar uxoak sortzen dira

• Unibertsoa duela hamalau mila milioi urte inguru

sortu zen eta mugitzen eta hedatzen ari da etengabe. Unibertsoan bostehun milioi galaxia baino gehiago daude. Galaxiak argizagi edo astro ugariz osatuta daude eta argizagiak: bi mota daude argia ematen duten argizagiak eta argirik ez duten argizagiak.

Lurrak bost atal ditu:Nukleoa: lurreko geruzarik sakonena eta lodienada. Mantuak: ez du horrenbezteko lodierarik, bainaplanetaren bolumenaren %85 inguru da.Lurrazala: lurreko kanpoaldeko geruza da,eta kontinenteek eta ozeanoetako hondoekosatzen dute.Hidrosfera: ur geruza da eta, ozeanos osaturik,nagusiki, lurrazalaren hiru laurden hartzen ditu.Atmosfera: planetako atal solidoak eta likidoak inguratzendituen gas geruza da.

Eguzki sistema

Esne bidea Eguzkia

unibertsoko galaxiaBat.

bederatzi planetak argizagiak

milioika izar etaArgizagi.

Izar bat Lurra

• kometak•sateliteak

•asteroideak •meteoritoak

Lurra

Lurraren mugimenduak

Nukleoa, mantua, lurrazala, litosfera,

hidrosfera, atmosfera.

translazioa

urtaroak

errotazioa

Egunak eta gauak

Barne indarra Kanpo indarrak

•sumendiak•lurrikarak

Ura, haizea, tenperatura aldaketak,

izaki bizidunak

Higadura, harkaitzak osatzen dituzten partikula mineralak zatitzean gertatzen dena.Garraioa, zatitutako partikulak beste toki batzuetarantz eramatea.Jalkitzea, garraiatutako partikulak beste lur batzuetan finkatzea eta metatzea.