Marcos Besada abandona e apunta aLoli Castiñeiras para sucederlle

O Festival de Cansmarcou o seu récord

histórico de público con15.000 asistentes

Páxina 6

Páxina 14

Páxina 12

Páxina 16

Convocado Concurso deIdeas para a Fronte

Fluvial de Tui

Comezan as reuniónspara a formación degoberno na Guarda

Aser Álvarez González,Premio Johán Carballeira

de Xornalismo

Páxina 3

Agárdanse máis de 200participantes no Triatlón

Concello de O Porriño

Páxina 5

ANO 4 | Edición nº 43 | Xuño de 2019 | Precio 2 euros

2 NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

O PORRIÑO

Louriña

Por Guillermo Rodriguez

Nos tres concellos da Louriña :Mos, O Porriño e Salceda decaselas , producironse cam-

bios importantes. Se comezamos porMos temos que dicir que a Alcaldesafoi quen de superar a vaga negativado seu partido e conseguir una maio-ría estable para seguir gobernandosen medos nen atrancos.

En canto a O Porriño a cousa xa sepresenta máis complicada. A actualalcaldesa en función viuse superadapolo PP que acadou 8 concelleiroscontra 4; resultado moi raquítico quea obriga a pactyar a esquerda e a de-reita. Será quen de facelo? A chavetena a UDDL de Carrera que vai ter

que facer de tripas corazón paradecidir se lle da a alcaldía ao PP ouse apoia a actual alcaldesa , sempreque conte cos apoios de BNG e SONeC. Todo moi confuso para sacar con-clusións.

En Salceda o Louriña levouse pordiante ao actual Alcalde. Viuse supe-rado polo PP (6) cando o seu grupoManifesto Salceda so acadou 4 con-celleiros. Os socialistas fixéronse contres actas que son claves para podergobernar dende a esquerda. É de es-perar que se entendan para non darlleo gobernó ao PP en minoría, cousaque orixinaria una loita política com-plicada entre seis actas do gobernoe sete da oposición.

Marcos Besada, alcalde en funcións,xa anunciou públicamente que nonpensa recoller a acta como concelleiro

elixido. Propón á compañeira de partidoLoli Castiñeira para que o sustitúa. Enpoucos días teremos novidades.

Dende o pasado xa-neiro, ó longo doscinco meses trans-

curridos, o programa “Po-rriño Accede” que sedesenrola por terceiro anoconsecutivo, fomentou a in-corporación ó mercado detraballo en empresas da ci-dade e da bisbarra. Segundoo balanzo feito pola Conce-llería de Emprego, 65 foronas persoas seleccionadaspara recibir formación dascales 26 firmaron xa un con-trato de traballo no queleva de ano e outras 19 re-alizan prácticas durante omes de maio con expectati-vas de inserción, en distin-tas empresas do Porriño.

Para a a formación desaspersoas, realizáronse dúasedicións de produción in-dustrial e manexo de carre-tilla elevadora, prevenciónde riscos laborais no sectorda automoción, soldaduraMIG MAG, Lean Manufactu-ring, Ponte-grúa e Inxecciónde Plásticos.

Fixeronse 12 conveniosde colaboración asinadosentre o tecido empresariale o Concello de Porriño quepermitiron a un total de 42aspirantes formarse nas em-presas para acceder a unhaoportunidade de traballo.

Nese contexto a empresaMaier Ferroplast SociedadCooperativa Galega asinouun acordo de colaboraciónco Concello do Porriño naprocura de formar 7 persoasen situación de desempregocara a súa posible incorpo-

ración na compañía, segun-do establece o convenioque suscribiron a alcaldesaEva García mailo directorda pranta, José AntonioLima. Despois da firma, re-alizouse unha visita ás ins-talación da factoría que ténda orde de 250 operario,cunha facturación de 337millóns de euros. Adícase áfabricación de pezas plásti-cas para o automóvil tendopor principal cliente a PSA-Citröen e outros fabricantesasentados en España.

Concello e Maier Ferroplast firmaronun convenio para o fomento da

incorporción laboral

O rio Louriña baixa revolto

OConcello de Porriño, antea petición xeralizada detaxistas, locais de hosta-

lería e moitas comunidades deveciños de edificios do centrourbán, vén de contratar á em-presa “Rentokil” para controlar apoboación de pombas mediantemétodos de loita biolóxica. Aempresa que ten sede no polí-gono porriñés da Granxa, está aexpensas da autorización daConsellería de Medio Ambienteda Xunta de Galicia para iniciaras labouras de trampeo que de-berán alongarse durante un ano,a través de accións mensuais.

Polas estimacións dos técnicosde “Rentokil”, uns 300 exem-

plares compoñen a poboaciónde pombas que actualmente haino centro urbán da cidade, se-gundo a explicación que repre-sentantes da firma deron ósconcelleiros do goberno muni-cipal, Lourdes Moure e OrlandoMarquez.

A colocación de xaulas paraa captura destes animais reali-zaráse no edificio de “Instalau-to”, o carón da Praza da Central;e tamén no edificio do Concello,en praza Arquitecto Antonio Pa-lacios. En ambos os dous com-probouse que as pombas colocanos seus niños e polo tanto seconcentran en eles a meirandeparte destas aves.

O Concello encarga á empresa“Rentokil” a loita biolóxica contra

a presenza masiva de pombas

3NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

LouriñaO PORRIÑO

As estimacións da organiza-ción apuntan que a sextaedición do Triatlón Concello

de Porriño que se celebrará o vin-deiro 8 de xuño, superará os 200participantes, á vista de que hoxeen día hai máis de 150 inscrip-cións feitas. A inscripción estaráaberta ata o 4 de xuño, é dicir,ata catro días antes da proba.Lembrar que se trata da sexta edi-ción porque en 2018 non chegoua celebrarse ó decretarse a sus-pensión da mesma ó coincidir coaexplosión de material pirotécnicoen Paramos (Tui).

O tramo de natación de 750metros, desenrolase no Miño, ondea Comandancia de Mariña en Tui;o tramo de bici é de 20 kilómetrose rematará na avenida DomingoBueno e despois o tramo de ca-rreira a pé discurrirá polo centrohistórico de Porriño ó longo de5 kms con meta na praza Arqui-tecto Antonio Palacios.

Nesta presentación do VI Triat-lón Concello de Porriño actuou demadriña a ciclista local Ana MaríaGónzalez Cuña, actual subcam-peona galega de BTT Master 40.

Fora invitada polo Concello coaintención de render, na súa persoa,unha homenaxe a todas as mulleresdeportistas. Pola mesma razón,este ano, a iconografía do Triatlónbaseáse na cor morada.

Ana María Gónzalez está nunpunto álxido da súa tempada, apiques de competir, de novo,polo título autonómico no Cam-peonato Galego de BTT Master40 que se celebrará o vindeirodomingo 2 de xuño en Lalín. Ómesmo tempo está competindono circuito de 5 probas da “Taçade Portugal”, onde gañou a ce-lebrada en Estremoz e quedou

segunda nas outras dúas. AnaMaría compite enrolada no equipomadrileño “Mito-X Sauce-Berria”e vén de ser galardoada pola Fe-deración Galega de Ciclismo polorecente subcampeonato de Españafeminino en BTT XCM Master 40.

A alcaldesa de Porriño deu asgrazas á organización, de xeitomoi especial ós voluntarios doscolexios de educación especialAceesca e As Esclavas e “parti-culamente ós participantes, polovoso esforzo e sacrificio e polaambición de mellorar que ó fin eó cabo, o que se aprende defacer deporte”, manifestou.

Agárdanse máis de 200 participantes noTriatlón Concello de O Porriño

In fo r me sda PolicíaLocal de

Porriño con-firman que anoite do día30 de maio re-xistrouse unha avaría nas barreiras do paso a nivelno centro da cidade que durou aproximadamente 90minutos. Durante ese tempo mantívose a circulaciónde trens, pero cunha evidente reducción da veloci-dade de paso, a consecuencia de que o xestor fe-rroviario ADIF fora alertado da incidencia.Osatestados sinalan que a Policía Local de Poio recibiuvarias chamadas que alertaban de que as barreirasdo paso a nivel non baixaban. Unha patrulla policialacudiu ó lugar (ás 22,45 horas) e verificou a inci-dencia, avisando de inmediato a ADIF. Mentres a pa-trulla permaneceu no lugar, comprobaron que dousconvois ferroviarios pasaron a menos velocidade dahabitual como precaución ante o fallo das barrei-ras.Ás 0.15 ADIF notificou á Policía Local de Porriñoque solucionara a avería das barreiras.

Ante esta nova circunstancia, o goberno municipalde Porriño reitera que no intre que estea constituídaa nova corporación local, retomaranse as xestiónscara ás administracións públicas competentes parasuprimir este paso a nivel conforme a reivindicaciónunánime de toda a sociedade porriñesa que a al-caldesa, Eva García trasladou á presidenta de ADIF,Isabel Pardo de Vera na última reunión celebrada.

As barreiras do paso anivel estiveron avaríadas

90 minutos

NOVAS DE TURONIO | Xuño de 20194

Louriña

Arecén elixida alcaldesa de Mos, NidiaArévalo, conseguiu o pasado do-mingo a terceira maioría absoluta

consecutiva acadando o noveno conce-lleiro cunha marxe de 12 puntos, o querepresenta 108 votos. A rexidora agradeceaos seus veciños a confianza depositadanela e no seu equipo nas pasadas eleciónse destaca tamén a alta participación dosmosenses nos comicios municipais, que al-canzou o 74,83%. O Partido Popular deNidia Arévalo foi a opción votada por4.262 mosenses, o que supón 515 votosmáis que nas anteriores municipais.

Dos resultados obtidos, destaca taménque a candidatura popular acadou a maioríaabsoluta en todas as mesas electorais domunicipio de Mos excepto en tres e queen todas as mesas o Partido Popular foi alista máis votada. Tamén cabe sinalar queen dous parroquias obtivo o que se vén achamar super maioría, que supón doblaren votos ao seguinte partido político. “Oresultado destas eleccións representa otriunfo da cercanía e do coñecemento daxente, dos meus veciños”, aclara Arévalo.

Nidia Arévalo sinala que esta maioríaabsoluta supón refrendar tanto o seu mo-delo de Concello como ao seu programade goberno e agradece especialmente queos mosenses valoren o traballo feito nestesanos de goberno. “Este é o resultado domodelo de Concello e de xestión que leveia cabo estes anos e un respaldo a os pro-xectos de futuro que presentei ao longoda campaña”, engade a rexidora.

Nos vindeiros catro anos, a actual al-caldesa de Mos asegura que “continuarána liña de traballo desenvolta ata o mo-mento e seguirá a situar Mos na máquinado tren da área metropolitana”. Do seuprograma para esta lexislatura destacanimportantes humanizacións previstas, acontinuación do Paseo do Louro ata Po-rriño, rematar o saneamento e, en materiasocial, converter o Rebullón nunha resi-dencia e centro de día para atención aosmaiores. “Ábrese agora unha nova etapade ilusión para pór en marcha proxectosque revertirán seguro no beneficio detodos os meus veciños”, afirma NidiaArévalo.

Nidia Arévalo logra a súa terceira maioríaabsoluta cunha marxe de 12 puntos

Osábado 18 de maiocelebrouse en Ponte-vedra o Campionato

Galego de Danza Coreográficano que o grupo As Meninas doclub Baila-Mos, adestradopola bailarina mosense Patri-cia Martínez, proclamouseSubcampión Galego na cate-goría Junior Territorial Inicia-dos.

Hai tan só 3 meses que co-mezaron a competir e dendeentón todo foi vento en popa,xa que o pasado 17 de marzotriunfaban no seu debut encompetición conseguindo o2° posto contra a AbsolutaTerritorial, e o 1° posto nasúa categoría Junior nunhacompetición puntuable para

o ranking nacional que se ce-lebraba na Estrada.

Tras este primeiro éxito aca-dan agora nada máis e nadamenos que o subcampionatogalego.

Sobre As Meninas a súaadestradora, Patricia Martínez,declara que “hoxe en día omáis difícil é dar o paso paracompetir, e o seguinte man-terse. Todo empezou comounha aventura para elas e unobxectivo cumprido para min,desde que saíu esta nova mo-dalidade na FEBD (FederaciónEspañola de Baile Deportivo),sempre quixen formar un equi-po de Danza Coreográfica perocompaxinar as idades e o nivelera súper difícil. Das 6 nenas

que compoñen As Meninas,só hai unha que competiseen Baile Deportivo a nivel na-cional, o resto pouco máisque bailar nas exhibicións deFesta de Fin de Curso do Club,

que non é por quitarlles mé-rito, pero unha cousa son osshows nos que bailas para go-zar ti e para que goce opúblico e outra cousa é com-petir. Ademais por suposto de

As Meninas do club Baila-Mos subcampioas galegas de Danza Coreográfica

O kickboxermosense Juan

Rivera, subcampióngalego de k1

O18 de maio no frontónde Riazor (A Coruña) opúxil mosense Juan

Rivera quedou segundo noCampionato Galego de k1.

O boxeador adestrado porJuan Alonso disputou un igua-lado combate tralo que o cin-turón galego quedou nas mansdo púxil local Pelayo Ventoso.

O club Kick Boxing Mos, noque adestra Rivera, desenvolvea súa actividade no ximnasioJovhen Sport de O Porriño.

5NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

LouriñaSALCEDA DE CASELAS

Logo de doce anos na alcaldía deSalceda e duns resultados electo-rais que lle restan 800 votos, dous

concelleiros, con respecto as anterioresmunicipais pero que lle permiten se-guir gobernando se alcanza un acordoco PSOE, Marcos Besada presenta a súarenuncia a acta de concelleiro. Faino através dunha carta aos medios que aquíreproducimos integramente:

Tempos de reflexión honesta eresponsable

O proxecto de cambio e transforma-ción que botou a andar en xuño de2007 é estratéxico e ten que ter conti-nuidade nos vindeiros anos. Temosclaro que as persoas que conformamosMovemento Salceda nunca dubidamosen antepoñer os intereses dos veciñose veciñas por enriba de calquera outros.Movemento Salceda é o instrumentodo que nos dotamos dende a nosa au-tonomía municipalista para transformar,da man dos veciños e veciñas, a Salcedaque queremos.

Como Alcalde teño contribuído mo-destamente e poñendo todo o meuempeño, coñecementos e tempo nestesanos, para acadar os obxectivos mar-cados. Concibo a adicación política nadefensa do ben común como espazotemporal, nunca como un fin en símesmo. Teño claro, chegado este intre,que a miña contribución plena a dirixir,xestionar e representar institucional-mente a Salceda está feita. Outros eoutras, dende a Salceda en Movemento,teñen que asumir o relevo. O máis im-

portante é o proxecto, e as persoasnon somos imprescindibles, afortuna-damente.

Agradezo profundamente terme dadoa oportunidade histórica de concedermedemocraticamente todos estes anos paraser o Alcalde de todos e todas: a máisalta distinción de traballar sempre pore para os veciños e veciñas de Salceda.

Recoñecendo as miñas virtudes etamén os meus defectos, creo modes-tamente que a Salceda de hoxe é bendiferente á que nos atopamos en 2007.E iso é froito dun inmenso traballo co-lectivo, un proxecto común que foiasumido nestes 12 anos por unha amplamaioría social.

Agora toca dar un impulso renovadore fresco ao proxecto colectivo que re-presentamos. Os resultados do 26 de

maio son un punto de inflexión: compreque as forzas políticas que representaná esquerda plural e á nosa condiciónde galegos e galegas nos poñamos denovo de acordo, para continuar xuntos,respectando as nosas lexítimas dife-renzas, no proxecto de cambio e trans-formación iniciado no 2007 e que nondebe ter marcha atrás.

Os resultados electorais precipitarono xa previsto: sempre foi o meu desexo,e tamén unha reflexión colectiva, queunha muller debería ser por fin a querexira democraticamente os destinose os intereses colectivos da cidadaníade Salceda, algo que non aconteceuata agora, dende que en 1836 secreara o “Ayuntamiento Constitucionalde Salceda”.

Afortunadamente en Movemento Sal-

ceda, como proxecto colectivo e trans-versal, temos persoas capacitadas, hon-radas, honestas e responsables paraasumir os novos retos e levar adianteas ideas e as propostas que presentamospúblicamente nestas eleccións. É horade que, tal como é o desexo da granfamilia de Movemento Salceda, LoliCastiñeira asuma dende xa a direccióne coordinación do proxecto de cambioe transformación e da súa proxecciónfutura.

Anuncio a todos e todas, coa firmeconvicción do deber cumprido trasestes anos de adicación exclusiva atraballar e coordinar o equipo de persoasque me apoiaron nesta titánica e duratravesía, que non vou recoller a actade concelleiro electo de cara ao Plenode investidura do 15 de xuño. Un pasoatrás para dar dous para adiante: grazaspor darme tanto, por permitirme ser ovoso humilde servidor, e as miñas des-culpas por non ter feito máis pola Sal-ceda que amo e levo no corazón. Aquíestarei, como un salcedense de a pe,como un compañeiro da Salceda enmovemento, axudando humildementee aportando os meus coñecementos ea miña experiencia vital, e seguireidende a trincheira , no que me quedade vida, que espero que sexa moita,por honrar o pasado, traballar no pre-sente e construir, como teño feitoestes anos, a Salceda que soño.

E agora si, reiterando o meu agrade-cemento a todos e todas, coa vosa ve-nia… “marcho que teño que marchar”.

Marcos Besada

Marcos Besada, Alcalde de Salceda de Caselas dende o ano 2007,non recollerá a súa acta para a seguinte lexislatura

Marcos Besada cos catro concelleiros/as que pasarán a formar o grupo municipal de MovementoSalceda: Alex Rodríguez, Loli Castiñeira, Miguel González e Lucía Pereira

NOVAS DE TURONIO | Xuño de 20196

Louriña

Colaboradores: Rocio Pereira Luzro81@hotmail.com , Anxo S.Porto Ucha, Raquel, Carlos Méixome, Vázquez, Viale Moutinho,Manuel X. Xiraldez, Fco. Puñal Suárez, Pilar Martinez, Manuel Rodríguez Alonso, Xulián Maure, Uxio Breogán, X.A. Pérez Lema,Xosé González Martínez, Manuel Bragado, Baldomero Iglésias(Mero), Nicolás Xamardo, Luis Martínez Risco, Fco. Peña Casti-ñeira, Nemesio Barxa, Andrea Goro, Anxo Mena, Inma Otero Va-rela. Manso Preto, Isabel Varela, Francisco Álvarez-KOKI.

Depósito legal: VG 40-2016

Edita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA) T. 986 64 12 69 redaccion@novasdeturonio.comImprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Dpto. propio e axencias publicidade@novasdeturonio.comDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T.658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.com

Tradución e correción: Montserrat Rodríguez cursosespanhol.cep@gmail.com

OFestival de Cans bateuna súa décimo sextaedición un novo e his-

tórico récord de asistencia depúblico chegando ás 15.000persoas durante os seus catrodías de duración. Animadopolo bo tempo que houbo nafin de semana, o público, di-verso e interxeracional comoen edicións anteriores, esgo-tou todas as sesións con en-tradas á venda, tanto dasseccións a concurso como dasactividades e das sesións pa-ralelas. Seccións como Fura-Cans ou o Jalpón dos Oscarvenderon todas as localidadesdías antes do comezo do fes-tival. O sábado, o posto cen-tral da Asociación Arelavendera xa a primeira hora datarde todas as entradas dispo-ñibles e esgotou ao final dodía o merchandising propio dofestival.

Ademais de coroar a novase novos curtametraxistas queviviron emocións fortes e ner-vios na entrega de premios, aXVI edición do Festival de Cansdeixou numerosos momentosmáxicos. Ao coloquio matinalno Espazo Estrella Galicia codirector Rodrigo Sorogoyen su-máronse por sorpresa o actorLuis Zahera e Leonor Watling,congregando a preto de 400persoas na Leira da señora Ali-cia. Outro dos instantes espe-ciais foi a aparición no esce-nario de Iván Ferreiro paraacompañar a Wyoming y Los

Insolventes nun Torreiro des-bordado polo público.

Previamente, a colocaciónda estrela do Gran Wyomingno Torreiro fora xa un dos mo-mentos estelares do festival.Máis de mil persoas aclamaronao showman e actor ao berrode “Presidente, Presidente”mentres este facía un monó-logo improvisado entre o nu-meroso público. Wyoming co-locou a súa estrela xusto antesdo concerto de Dakidarría, omáis multitudinario dos cele-brados en sesión de tarde entoda a historia do festival.Ademais de membros do xura-do, curtametraxistas, músicose as persoas homenaxeadasdeste ano, deixáronse ver porCans un bo número de profe-sionais do audiovisual e actorese actrices moi populares quese mesturaron entre o públicodo festival como Tamar Novas,Marta Nieto, Xosé AntonioTouriñán, Ledicia Sola ou JuliaJuániz, montadora habitual

das películas de Carlos Sauraou Víctor Erice.

Aínda que o festival acolleuo maior número de público osábado, con cerca de 9.000persoas ao longo de todo odía, tamén obtivo unha granafluencia nos días previos nasúa aposta por reforzar a súaprogramación entre semana.Os coloquios e as actividadesmatinais do mércores e o xovesestiveron cheas polas visitasde centros educativos e públicoxeral que se achegou a Cans.As actividades programadas nocentro do Porriño o xoves polatarde tamén atraeron a nume-rosas persoas, que gozaron doconcurso de pintura rápida“Pintar o cine”, o showcookingEstrella Galicia de tapas decine con Pablo Pizarro ou anova sección de libros Lendo-Cine, que tivo unha gran acep-tación na súa primeira vez quese celebrou. O Círculo Recrea-tivo e Cultural do Porriño aco-lleu tamén o xoves a pre-

estrea de Eroski Paraíso, cunhasala repleta de público queregalou ao equipo da películaunha das maiores ovacións dahistoria do certame. Ademais,calcúlase que máis de 2.000persoas -sobre todo rapazas erapaces- pasaron polo Parquedo Río entre venres e sábado,consolidando definitivamenteo espazo familiar Minicans.

No apartado musical, a ac-tuación de Marlango na tardedo venres despachou en apenasuns minutos as 500 pulseirasprevistas para acceder ao re-cinto. Outro dos grandes mo-

mentos foi a presenza en Cansde Paulo Furtado para a pre-sentación do seu filme FadeInto Nothing e o concertoposterior de The Legendary Ti-german no que fixo vibrar aopúblico co seu directo apo-teósico. Do mesmo xeito, oInvernadoiro e o Cuberto deMucha do Peso consagráronseeste ano como un dos espazos

máis celebrados polo público,que gozou coas actuacións deBudiño e co novo espectáculode Antón Reixa, Melancohole-mia, que levantou unha enormeexpectación e non defraudouao público presente.

Entres os coloquios cómpresalientar os da Fundación AIS-GE, especialmente o dedicadoaos vinte anos da serie MareasVivas, que contou coa presenzade Miguel de Lira, Camila Bos-sa, Isabel Blanco e Víctor Mos-queira. Un encontro no que,por primeira vez nun coloquiomatinal, o numeroso público

non puido acceder ao Baixodo Moncho por falta de espazo.En definitiva, a XVI edicióndo Festival de Cans converteusena máis completa en contidose na máis concorrida na historiado festival, superando os13.000 espectadores do ano2017, a cifra máis alta á quetiña chegado o festival ata ode agora..

O Festival de Cans marcou o seu récord histórico de públicocon 15.000 asistentes

7NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

NOVAS DE TURONIO | Xuño de 20198

Miscelanea

Antonio Fraguas foi un incansabletraballador en prol da culturapopular, da herdanza que de xe-

ración en xeración se vai transmitindoe desde a que cada un de nós interpre-tamos o mundo. Desde a AsociaciónCultural e Pedagóxica Ponte... nasOndas!, que cumprirá axiña 25 anos detraxectoria, compartimos a arela econvidsmos a deixarnos seducir polapaixón inspiradora de Fraguas paraxuntar esforzos en favor da na preser-vación, difusión e transmisión do pa-trimonio inmaterial galego-portuguésno mundo.

A radioFraguas foi a primeira voz da radio

en Galicia e a través da súa narraciónpuidemos coñecer como foron os rudi-mentarios inicios da radio en Galiciaque comezaba cun equipamento usadodesbotado de Radio Castilla, o emisorEAJ-4.

Segundo o profesor da USC XoséRamón Pousa, "tiña pouca potencia,pero como en Galicia non estaba emi-

tindo ningunha outra emisora escoi-tábase en practicamente todos oslados, tiña un alcance moi superior aoque tería hoxe porque non había satu-ración electromagnética".

Fraguas era membro da Liga Santia-guesa Pro-Estatuto e era conscientedas posibilidades que o novo medioofrecía para a difusión do ideario gale-guista. Escollendo a lectura duns versosde Nao senlleira de Fermín Bouza Brey,segundo Xosé Ramón Pousa, “quixoquizais facer un símil entre a navegacióndas ondas electromagnéticas e o mar, otema do libro de Bouza Brey”.

Ponte...nas ondas! foi a primeirainiciativa que puxo en valor as radiosescolares como un medio de divulgaro patrimonio inmaterial.

O patrimonio oralNo ronsel de Antonio Fraguas vemos

como no seu labor se reuniron a paixónpola recuperación e transmisión dopatrimonio a través das ondas. Un pa-trimonio oral e inmaterial que Fraguasrecolleu na súa contorna, preservou

en forma impresa e tamén deu acoñecer a través da radio.

A relación con PortugalIgual que o fixeran o membros das

Irmandades da Fala, da Xeración Nós edo Seminario de Estudos Galegos, An-tonio Fraguas mantivo diversas cola-boracións con publicacións e entidadesde Portugal.

Foi colaborador da revista do Museude Etnografía do Porto e do semanariorexionalista O Arauto que se publicabaen Santo Tirso. Membro da Associaçaodos Arqueólogos Portugueses e daSociedade Portuguesa de Etnologia eArqueologia.

O mestreA paixón pola docencia de Fraguas

é ben coñecida e está documentadapor testemuñas que foron seus alumnos.Mais merece destacar o seu labor parapoñer en valor o patrimonio cultural,a cultura popular. Antonio Fraguasdescobre cos seus alumnos a contornacon visitas ao medio e con recollasdas expresións orais.

O patrimonio inmaterial Ponte...nas ondas ! continúa o labor

de Antonio Fraguas re-transmitindo estepatrimonio ás novas xeracións mediante

os traballos que se desenvolven nas es-colas e que a través do portal do patri-monio inmaterial (www.opatrimonio.org)están a disposición pública e taméncon recursos descargables e interactivossobre o patrimonio de libre uso para osfogares e as aulas: http://pontenason-das.org/recursos/

Antonio Fraguas é un facho de luzno que se ve retratado o labor de Pon-te...nas ondas!

Na onda de Fraguas

Por ... Ponte nas Ondas!

Xogos tradicionais en PNO!

Os saberes e oficios en PNO!

Gardo a Cartilla Militar que meentregaran ao rematar o servizomilitar obrigatorio, nas que se

reseñaban as calificacións polo amor aoservizo, entrega, sacrificio e disciplina.No que fai ao Valor facían unha anota-ción común para todos: “se le supone”.Non ignoraban os xerarcas militares odesdén dos soldados por aquel patrio-teirismo que pedía “derramar la últimagota de la sangre en la defensa de laPatria”. Durante ese período de presta-ción do servizo militar seguín as miñasactividades clandestinas contra a dicta-dura, para o que si que había que tervalor e demostralo a cotío.

Aos militantes sindicais e políticode agora presupónselles valor na defensados valores identitarios. Mais ese com-promiso é só en actos rituais e na par-ticipación nos comicios electorais.Oresto dos días do ano os seus compor-tamento son perversamente incohe-rentes. Amosan desdén e desleixo contodo o que sexa falta de correspondencia

entre a palabra e a realidade, os xestos,os principios, entre as voces e asfiguras das que non xurden conceptosaplicables aos problemas. O desleixoxera frustracións, fura e fire a autoes-tima. Pola contra, a autenticidadecando se exerce é unha forza de talnatureza que é imparable.

Ante tales incoherencias debemosapelar á necesaria corrección desasconductas. Porque non hai ningún co-rrelato entre os milleiros de militantescon carné e a empobrecida realidadesociolingüística. As contas non cadran.E os que teñen “mando en praza” de-berían reflexionar para reordenar tantasenerxías e emocións poñéndoas aoservizo da reconstrucion da nosa iden-tidade nacional con programas forma-tivos eficaces.

O déficit de galeguización social noncadra coas contiosas cífras de milleirosde militantes e electores comprometidoscon partidos que din defender a iden-tidade galega. Non cadran as contas

porque os milleros de hipotecas subs-critas op ano pasado (11.414) e os 14millóns de propiedades rústicas e in-mobiliarias ( 5 por habitante) que seformalizan en instrumentos xurídicosnas notarias, exprésanse en castelán.As que se escrituran en galego sonanecdóticas. O mesmo podemos dicirdo número de pólizas que se subscribenen castelán coas sociedades asegura-doras malia existir lexislación reguladoraque permite formalizalas en galegos apedimento dos beneficiarios. Non cadranas cífras de tantos milleiros de cidadánsque din estar comprometidos coa ga-leguización cos datos que ofrece a Me-moria anual do Tribunal Superior deXustiza de Galicia nos procedementosabertos en todos os órganos xurisdi-cionais, maioritamente tramitados encastelán. Os litigantes que contratanos servizos xurídicos dos máis de dezmil avogados, non lles esixen que de-fendan os seus intereses en galego,sabendo que quen paga manda. Dos30.000 falecementos que anualmentese producen en Galicia,o uso da linguagalega é insignificante no número de

esquelas publica-das nos xornais enas lápidas doscamposantos.Moi-tas contas non ca-dran.

A marxe de au-tonomía que teñen os cidadáns no ám-bito persoal é ben grande para empurrarpolo proceso galeguizador se quixesen.Cómpre que os partidos, sindicatos emovementos asociativos artellen ca-danseu programa pedagóxico para animara militancia a participar na tarefa co-lectiva de galeguizar as conductas in-dividuais e familiares.

As políticas lingüísticas institucio-nais de todas as administracións pú-blicas debe ter o imprescindible com-plemento das do resto das organiza-cións sociais. Mentres iso non acontezaas contas non cadran. O optimismodos dirixentes de partidos e sindicatosnos avances das súas formacións nadateñen que ver co inexistente medreda galeguidade social. Non recoñeceloé mirar para outro lado eludindo assúas responsabilidades.

Por Xosé González Martínez. Presidente do Foro E. Peinador

As contas non cadran

9NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

Baixo Miño

Por Guillermo Rodríguez

Unha nova riada presentouse opasado dia 26/M ao remate doreconto dos votos nas pasadas

eleccións municipais. Unha riada quese levou por diante os pequenos restosazuis que quedaban. Nesta ocasión po-demos falar dun auténtico tsunamidende Tui ata a Guarda, aínda que aquíchegara xa un tanto débil.

Tui é unha cidade (foi capital doreino de Galicia) que vén sendo unhaespecie de laboratorio político. Aquí,dende os anos oitenta do pasadoséculo, candidatura que se presentabacandidatura que conseguía como mí-nimo un concelleiro. Lembramos aquelestempos de Unión Tudense comandadapor Diz Guedes. Daquela candidaturasaíron catro alcaldes ata hoxe: o propioDiz Guedes, Capón, Núñez e ……….

Nas eleccións de 2015 eran una mo-rea de grupos e subgrupos que rema-taron en gobernos tripartitos e logo,para que nada faltara, nunha mociónde censura absurda, sen pés nin cabeza.As consecuencias daquela tolemia po-lítica víronse agora: o candidato so-cialista censurado fuxiu coa maioríados concelleiros para poder gobernarsen ataduras. Quen aceptou ser cabezade rato, léase alcalde, foi castigadopolas urnas. Tiña dúas actas e quedousó con unha. Xa anunciou a retirada.Estaba visto. Os tudenses tiñan quesentarse a reflectir dunha puñeteiravez e pensar que o laboratorio sóserve para obter produtos aceptablesá cidadania, non para facer experi-mentos eternamente.

Hoxe Tui vai ter un alcalde socialistaque, para demostrar a súa categoría,anuncia ofrecerse aos demais paragobernar sen imposicións aínda quenon o precise. Non devolve “ollo porollo” como, seguramente, algúns tiñanmerecido.

No seguinte concello: Tomiño, poucoque comentar. Unha política intelixenteque soubo estar nos lugares axeitadosnos momentos oportunos fixo que apolítica de Sandra González, un dospoucos valores do BNG en Galicia, foraenchoupando aos tomiñenses dun saberfacer que ano a ano lle está dando im-portantes resultados. O seu crecementonon é de borla, é merecido.

Tomiño está chamado a ser un refe-rente importante nesa política de fron-teira que dende anos se está levandoa bo termo, tanto de parte galegacomo portuguesa.

Pero onde a sorpresa foi maiúsculaé O Rosal. Aquí “reinaba” aparentementesen sobresaltos unha política conser-

vadora, herdeirados tempos deantes que pare-cera non ía ofre-cer grandes so-bresaltos. Pois sique os ofreceu!!Nada máis e nadamenos que unamaioría absolutanacionalista quelevaba anos cor-tándolle a herbadebaixo dos pésa una política

que non acababa de saír á superficiemoderna e ofrecer cousas diferentesás de sempre. Unha Meller, emula deSandra, seguro nos vai ofrecer cousasque admirar. Esperemos que así sexa.

E chegamos Á Guarda, aquí xa le-vamos tempos con novas políticasaínda que non rematan de asentarse

dun xeito definitivo. Quedan rescoldosde tempos pasados que non rematande extinguirse. Os socialistas xa sonveteranos no concello pero aínda llesfalta dar ese golpe definitivo parapoder levar a bo termo políticas agre-sivas socialmente sen que teñan quenegociar cada paso que deban dar.Entendemos que o actual alcalde enfuncións, Antonio Lomba, vai seguirá fronte do concello. Esperemos quenon teña demasiados atrancos paraese labor.

Quedamos por escanear OIA. Estepequeno pero fermoso concello entreo Baixo Miño e o Val Miñor é un crisolde políticas e políticos. Uns van e ou-tros veñen, con mocións de censurapolo medio. Apenas un puñado devotos fai que as augas corran porunha canle ou por outra. Nesta ocasiónseguen cara ao muíño que estabamoendo nestes momentos.

Eleccións municipais 2019 - Baixo Miño

A riada do Miño

Ánxela Fernández Callís, do BNG será á nova alcaldesa do Rosal.

NOVAS DE TURONIO | Xuño de 201910

Por Xan Doval

Opinión

Dise que Elena Quiroga redactoua novela coa que gañou oNadal de 1950, “Viento del

Norte”, no pazo de Cea, en Nigrán. Oprimeiro da senda pacega, a unha eoutra banda da estrada entre Vincios eNigrán e a unha e outra beira do ríoMuíños, gardadas as costas polos mon-tes de Priegue. Ben perto das estrelasrutilantes, na actualidade, de Cadavale Touza, esta ben achegada as casasde Balinfra, Torres Blancas e TorresMéndez, en claro deterioro, esta últimaen especial, ruína romántica onde ashaxa. Mais afastados Brito e a Abacialde Nigrán e máis perto aínda de ondeviña o vento a de Lamelas en Priegue.

O vento de cola procedente da oli-veira “caballeresca” arrasou o Miñor.O máis afectado foi Nigrán, onde ocandidato, e xa alcalde, Juan Gonzáleznon conseguiu a porcentaxe de apoiodo vigués pero andoulle cerca, (67.64don Abel / 62,37, don Juan) peroquedoulle unha corporación mais sim-ple, na que os seus 13 concelleiros sóterán enfronte unha minguada oposiciónde 4 cun partido, o popular, e un can-didato en transo espiritual. Todos as

demais candidaturas ficaron fora pornon chegar o 5% esixido para entrarno reparto.

O mesmo vento norteño soprou enGondomar, salvando as distancias per-soais entre a afabilidade e o galiño decurral. Paco Ferreira, neste caso maisempurrado polo vento de cola madri-leño, coa súa bandeira española opulso, acadou o 46,65% e os noveconcelleiros que o salvaban, pois en-cabestrado con toda a oposición ía termoi difícil arranxar unha maioría. OPP mantivo, non se certa sorpresa, otipo e os 4 asentos no pleno; mentresque Ciudadanos, nova marca da anteriorIniciativa por Gondomar foi a maisafectado, xunto con CABE, pola ven-daval sanchista que levou os votoscomo follas mortas cara o zurrón so-cialista. Cidadáns ficou con un e atripla alianza (Anova/Podemos/EsquerdaUnida) perdeu os tres que tiña o nonchegar o mínimo do 5% para. Pola súabanda Manifesto Miñor perdeu un con-celleiro pero resistiu cun discreto 11%e algo máis dun milleiro de votos,mentres que o BNG, polos pelos, acadouunha cadeira no pleno municipal.

Dende hai anos a corporación baio-nesa era a máis estábel das tres miño-ráns, cun PP que gobernaba con cómodamaioría que foi esnaquizando o longoda lexislatura. Aínda que a hora daverdade demostrou ter moito músculoe aínda que con certa “floxeira” acadou6 concelleiros. Os mesmos que o máisvotado que foi o PSOE, favorecidopolos ventos cruzados que sopraronna vila real. Agora a pactar, pois, aeses seis/seis dos dous grandes, haique lle engadir os dous/dous dos pe-quenos, isto é BNG e os “independen-

tes” de Carlos de la Peña. Tócalle ovencedor mover ficha e lograr apoios.Moi difícil tampouco debería ser.

A obra de Elena Quiroga, o personaxenon deixou moi boa sona na contorna,sempre nese ambiente de soidade pa-cega pardobaziana, permitiulle chegaro cumio do recoñecemento o entrarna RAE e engadir a iso o de ser a pri-meira muller en facelo. Non sei sedentro duns anos poderemos falar dunrecoñecemento da obra dos tres alcaldes(dous xa seguros e o de Baiona, su-ponse) como o da Sra. Quiroga?.

Vento do Norte : Val Miñor

Eleccións Municipais 2019 - Val Miñor

OCampamento de Verán de Tui2019, organizado polo Concello,e dirixido a nenos de 3 a 12

anos, contará este ano con dúas quendas,a primeira do 15 ao 31 de xullo, e a se-gunda do 1 ao 16 de agosto. O prazo deinscrición será do 11 ao 21 de xuño, en-tregando a solicitude e a documentaciónrequirida, na secretaría da casa do Con-cello de Tui.

O prezo do campamento será o mesmoque nas edicións pasadas, estando esta-blecido por quenda e participante en30,56€.

Co desenvolvemento destes campa-mentos, preténdese ofertar unha alter-nativa aos pais e nais que traballan du-rante ese período, para que podan conciliarasí a vida familiar e laboral.

Campamento deVerán en Tui

11NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

Miscelanea

AXunta de Goberno daDeputación de Ponteve-dra vén de aprobar a

concesión das subvenciónsaos clubs deportivos da pro-vincia que participan en com-peticións federadas de ámbitoinferior a nacional para o ano2019. Benefícianse este anoun total de 576 clubs da pro-vincia, 19 máis que o ano pa-sado, pertencentes a 58concellos da provincia de Pon-tevedra, tal e como sinalou apresidenta da Deputación dePontevedra, Carmela Silva.

“Como todas as outras axudasconcedidas en diferentes ám-bitos, agora na Deputación

estas axudas tamén se repartencon criterios obxectivos e deforma transparente e equitativa,rachando co modelo anteriorque maioritariamente eran sub-vencións nominativas a dedo,dependendo das simpatías dogoberno anterior. Agora iso re-matou e son subvencións dadascon criterios obxectivos”, re-saltou a presidenta.

En total, concédense axudaspor valor de 650.000 euros,50.000 máis que no 2018. Oobxectivo destas partidas éapoiar os clubs deportivos fe-derados e rexional preferentepola súa participación en ligase competicións oficias de ám-

bito comarcal, provincial ouautonómico. Entre as entidadesbeneficiarias están represen-tados multitude de deportes,como por exemplo fútbol sala,xadrez, tiro con arco, fútbol,tenis, baloncesto, balonmán,ximnasia rítmica, atletismo,natación ou patinaxe artística.

Recoñecemento da Fede-ración Española Balonmán

Carmela Silva tamén destacoua satisfacción do Goberno pro-vincial polo feito de que a RealFederación Española de Balon-mán vén de conceder, na cate-goría de “Institución” nos seusPremios Nacionais 2019, un re-coñecemento especial á Depu-

tación de Pontevedra polo seuapoio ao balonmán. A entregados galardóns terá lugar o vin-deiro día 15 de xuño en Oropesadel Mar.

Nos Premios Nacionais 2019da Federación Española de Ba-lonmán tamén contan cun pre-mio a Asociación Deportiva

Carballal de Cabral (Vigo), “undos clubs referencia do balon-mán base en toda España, so-bre todo na categoría feminina;o ex-porteiro histórico ponte-vedrés Vítor García “Pillo”; oDiario de Pontevedra; e o xor-nalista de Radio PontevedraÁngel Magdaleno.

Perseguín a verdade conrigor e honradez, á vezque con respecto e neu-

tralidade”, dixo Alfonso GarcíaLópez do seu libro “Algunosabuelos de la democracia", noque tras múltiples investiga-cións traza os perfís dos catroavós dalgúns dos políticos máisrelevantes dos nosos días:Rajoy, Zapatero, Iglesias, Ri-vera e Sánchez. A obra foi pre-sentada na Delegación daXunta en Madrid/Casa de Gali-cia e o obxectivo do autor, no-tario xubilado, foi o de “buscara verdade das súas biografías”baseándose na documentaciónprocedente de máis de trintaarquivos, entre eles, o Generalda Administración, de Alcaláde Henares; o Centro Documen-tal da Memoria Histórica, deSalamanca; ou o Arquivo His-tórico Nacional de Madrid.

O presentador do acto cen-trouse nas biografías dalgúnsdos avós: En primeiro lugar nado capitán Juan Rodríguez Lo-zano (avó de José Luis Rodrí-guez Zapatero), poñendo derelevo “as incógnitas que ro-

dean a súa condena e execuciónpolo delito de traizón, así comoa desaparición do sumario ori-xinal”. O segundo avó foi Enri-que Rajoy Leloup (avó de Ma-riano Rajoy Brey), profesor deDereito, avogado, republicanode dereitas, apartidista e des-tacado galeguista. Pero a vidamáis novelesca que describea obra é a peripecia vital deManuel Ramírez Iglesias (avóde Pablo Iglesias Turrión), Ca-pitán Auditor Presidente dunTribunal Militar da República,poeta, avogado, funcionario ereferencia da vida social ma-drileña. “É tan real como asom-broso o relato do súa condenaá morte por rebelión, a con-mutación da pena, o indulto ea súa posta en liberdade”. Nonrevisten tanto interese as vidasdos demais. A de Mateo Pérez-Castejón Díez (avó de PedroSánchez Pérez-Castejón) salvoporque o autor rexeite unhafalsa atribución de ascendenciaque cualifica de basto infundio,e a do avó materno de AlbertRivera Díaz: Alberto Rivera Or-tega, calafate da Barceloneta

e que era un neno na guerracivil (que viviu o seu bisavó).

Rodríguez-Villasante desta-cou “o rigor académico daobra”, ata tal punto que (alu-dindo á Bocca da Veritá queilustra a portada) “ben poderíao autor introducir a súa man,sen ningún temor para perdela,polo carácter veraz e indepen-dente da súa achega histórica”,cuxa lectura recomendou vi-vamente.

O motivo polo que o autordecidiu investigar sobre “osavós”, xurdiu porque “os seusnetos ou terceiros referíronsecon frecuencia á vida e pen-

samento deles, nuns casos des-virtuándoos e noutros utili-zando falsidades”. É por isoque “perseguín a verdade conrigor e honradez, á vez quecon respecto e neutralidade”,dixo, e máis tendo en conta“a crecente tendencia a terxi-versala da sociedade de hoxeamparándose en gran medidano anonimato que proporcionanas redes. Por iso este libro”.

Nas súas palabras taménaludiu ao caso de EnriqueRajoy Leloup, avó de MarianoRajoy, “cuxa historia é peculiare case descoñecida, mesmo enGalicia”. Rajoy Leloup foi re-

publicano convencido, laico,galeguista e alma do estatutode autonomía de Galicia doano 1936, xunto aos seus ami-gos Alejandro Bóveda e ÁngelCasal, os dous fusilados. Elsufriu o ostracismo durantevarios anos.

No caso do avó de PabloIglesias, Manuel Iglesias Ra-mírez, en 1938, cando tiña 25anos presidía o Tribunal Militardo IX Corpo de Exército repu-blicano, con base en Úbeda.Despois foi detido, procesadoe condenado á morte en Úbedao 27 de xullo de 1939. Ata os26 anos tivo unha vida. Despoisde lograr que a pena lle foseconmutada, a súa vida foioutra totalmente diferente e“desenvolveu unha longa ca-rreira profesional no SeguroObrigatorio de Enfermidade,dependente do Ministerio deTraballo, en tempos do ministroJosé Antonio Girón de Velasco,que lle permitiu dar educaciónuniversitaria aos seus setefillos e aparecer nas crónicasde sociedade de ABC con certafrecuencia”.

Os perfís dos avós de Rajoy, Zapatero, Iglesias, Rivera e Sánchez,no libro de Alfonso García López

Un total de 576 clubs recien este ano axudas da deputación

O libro co autor, Alfonso García López, o delegado da Xunta José RamónÓnega e o presentador, o xeneral Rodríguez-Villasante.

NOVAS DE TURONIO | Xuño de 201912

Baixo Miño

Presentouse no Concellode Tui o Concurso deIdeas para a Reordena-

ción da Fronte Fluvial. Estive-ron no acto o alcalde de Tui,Carlos Vázquez Padín, xunto aAntonio Davila, Manuel Martí-nez e Simón Pereiro da dele-gación en Vigo do Colexio deArquitectos de Galicia.

Os proxectos que se pre-senten ao concurso serán va-lorados en función de 4 crite-rios cunha puntuación totalde 100: un máximo de 35 polacalidade da proposta con res-pecto á adecuación co entornoe sustentabilidade, 25 por via-bilidade económica, 20 aten-dendo a criterios de mobilidadee accesibilidade e 20 de inte-gración urbana entre o río e acidade. O ámbito de actuacióndo proxecto engloba dende aPonte Internacional até os Xar-díns de Troncoso.

Establécese un premio dotadocon 18.000€ e dous accésit de8.500€ e 3.500€. O xurado quevalorará os proxecto estará for-mado por un representante da

Confederación Hidrográfica, daDemarcación de Costas de Pon-tevedra, das Consellerías deCultura e de Medio Ambiente eUrbanismo da Xunta de Galiciae un técnico, enxeñeiro ou ar-quitecto, designado pola De-putación de Pontevedra. Ade-máis haberá dous enxeñeirosou arquitectos designados poloConcello de Tui e dous repre-sentantes do colexio de arqui-tectos e o de enxeñeiros decamiños, canles e portos.

Os interesados terán de pra-zo para presentar os seus pro-

xecto 45 días naturais a partirdo día seguinte da publicacióndas bases no perfil do contra-tante na plataforma do estado, que se producirá a finaisdesta semana o na próxima.

O alcalde de Tui, Carlos Váz-quez Padín, destacou o ríocomo un dos activos máis im-portantes de Tui, polo que éunha boa idea “ter moitos pro-fesionais que coñezan de ur-banismo e a organización doespazo que aporten as súasideas a Tui e ó diálogo do ríoco conxunto histórico”.

O Concello convoca un Concurso de Ideaspara a Reordenación da Fronte Fluvial de Tui

OConcello de Tui presen-tou o seu Plan deEmerxencias Municipal.

O alcalde de Tui, Carlos Váz-quez Padín, o concelleiro deSeguridade, Antonio CastroNegro e o encargado do Plan,Daniel Lorenzo da empresa en-cargada Previnem, foron osresponsables de dar a coñecero documento.

O Plan Municipal de Emer-xencias é un instrumento decarácter técnico composto pornormas e procedementos queexplican o sistema de respostada administración local anteos riscos que se poidan dar nomunicipio. O plan conta cunhaestratexia de actuación depen-dendo de cada risco: accidentesde mercadorías perigosas, inun-

dacións, incendios forestais eurbanos e fenómenos meteo-rolóxicos adversos.

Os obxectivos deste Plan deEmerxencia Municipal son ana-lizar os riscos do municipio,determinar ás medidas de pre-vención ante un posible risco ecoordinar os recursos municipaispara posibilitar unha respostarápida en caso de emerxencia.

O documento partiu dun aná-lise do municipio (espazo xeo-gráfico, actividades e configu-ración do espazo) a partir docal se identificaron unha seriede riscos que despois se ava-liaron para elaborar os proto-colos de actuación. A segundaparte consiste na implantacióndo Plan.

A fase de implantación con-

siste na capacitación dos ser-vizos de emerxencia que vanconformar grupos operativosde intervención, grupo sanitariode acción social, de apoio lo-xístico, de seguridade e deapoio técnico e rehabilitación.Estarán formados por colectivosde seguridade municipal comoprotección civil, a policía local,e traballadores do concello en-tre outros.

Ademais elaborouse unhaidentificación de espazos, ins-talacións e actividades quepolas súas características ne-cesiten máis atención, e paraas que se creou unha ficha deintervención operativa. É o casodos centros escolares, locaissociais ou instalacións industriasentre outros que contan con

esa ficha de datos fundamentaispara contribuír a unha mellore máis rápida intervención encaso de emerxencia.

Dentro do proceso de im-plantación, van realizar un tra-ballo coa veciñanza baseadona difusión dos principios deautoprotección a través de ac-cións formativas nos centrosescolares, asociacións de veci-

ños e instalacións deportivas.O alcalde de Tui, Carlos Váz-

quez Padín asegurou que estaera “unha das carencias detec-tadas no concello polo queera fundamental levar a caboeste plan para contar cun pro-tocolo de actuación en casode emerxencia como no casoda vaga de lumes de outubrode 2017”.

Tui implantará nos vindeiros meses o Plan de Emerxencias Municipal

Presentouse o inicio doPlan de Mobilidade Sus-tentable (PMUS) para o

Concello de Tui, adxudicadoa empresa Eptisa por un im-porte de preto de 13.000euros, financiados pola Depu-tación de Pontevedra na súatotalidade.

O documento definitivo,que será presentado, comodata límite o 20 de outubro,será a folla de ruta para me-llorar a mobilidade na cidade,dando prioridade ós peóns etransporte público ou eléc-tricos sobre os vehículos pri-vados, reducindo así o gastoenerxético o e impacto me-dioambiental.

Os obxectivos do PMUSson, crear proximidade, xerarespazo público vivo, fomentaro atractivo do transporte sus-tentable como os patinetesou bicicletas, evitar infraes-truturas que obriguen o usode vehículos privado e adecuaras velocidades para permitira convivencia entre todos osmedios de transporte.

O plan contará con 4 fases.

Unha primeira de recollidade datos e análise do terri-torio, incluíndo análise dademanda e da oferta do queresultará unha diagnose dasituación. A segunda faseconsiste na identificación dosproblemas de mobilidade eunha definición de obxectivosconcretos para Tui. Na ter-ceira fase se definirán asliñas para a redacción doproxecto dentro dun plansectorial. Por último, na cuar-ta fase, definiranse as solu-cións para mellorar a mobili-dade da cidade. Unha vez re-matadas estas catro fases,crearán o documento doPMUS. Paralelamente van fa-rán unha análise enerxéticacoa que se va a medir oaforro que resultaría coa apli-cación deste Plan de Mobili-dade Sustentable.

O proceso de elaboraciónde PMUS contará coa partici-pación cidadá a través de en-quisas na web do concello,entrevistas co tecido asocia-tivo e diferentes colectivose traballo de campo.

Tui presentará un Plan deMobilidade Sustentable en outubro

13NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

TOMIÑO

Baixo Miño

Grande acollida das actividadesgratuítas desenvolvidas nas pa-rroquias tomiñesas dentro do pro-

grama ‘Deporte para todas as persoas’,posto en marcha pola EurocidadeCer-veira-Tomiño en instalacións municipaisde ambos os dous concellos. Máis de 100persoas xa están inscritas e participannas clases que cada semana se desenvol-ven en Sobrada (mércores), Tomiño(xoves) e Tebra (venres) e que cada vezsuscitan máis interese entre a poboación.Son actividades como ximnasia de man-temento e pilates coas que os e as parti-cipantes din sentirse mellor fisicamente.

De xeito paralelo, Vila Nova de Cerveiraten en marcha tamén tres grupos deactividades deportivas gratuítas nosIPSS (Institucións Particulares de Soli-dariedade Social) dirixidas a un perfilde público diferentes, especialmentexente de maior idade.

Máis de 200 persoas participan nasactividades gratuítas do programa trans-fronteirizo ‘Deporte para todas as persoas’e que inclúe, ademais das modalidadesdeportivas en parroquias de Tomiño eIPSS de Cerveira: piscina en familia nasinstalacións municipais de Cerveira, connatación e iniciación ao medio acuáticopara nenas e nenos de 3 a 12 anos

acompañados dun familiar os primeirossábados de cada mes (18.45 h, hora ga-lega), e actividades para maiores de 55anos, todos os martes (10.30 h) en Cer-veira e os xoves (10.00 h) no local daAsociación Vontade de Tomiño. Ambasas dúas tamén cunha boa acollida porparte da poboación.

Este programa deportivo comezouunha nova tempada en setembro de2018 e estará aberto ata novembrodeste ano, agás no mes de agosto, noque se fará un parón estival. Todas aspersoas interesadas en participar podenaínda inscribirse vía online, cubrindo oformulario que atoparán na web da Eu-

rocidade (https://eurocidadecerveirato-mino.eu/servizos-compartidos), ou deforma presencial na oficina de Coopera-ción Transfronteiriza, situada no segundoandar do Concello de Tomiño (Praza doSeixo). Máis información no teléfono986 18 45 98, en horario de 08.00 a15.00 horas.

Estas actividades deportivas que invitanaos veciños e veciñas dos dous municipiosa compartir prácticas saudables formanparte da Axenda Estratéxica para a Coo-peración Transfronteiriza Amizade Cer-veira-Tomiño, un proxecto cofinanciadoao 75% polo Programa INTERREG VA POC-TEP, fondos FEDER da Unión Europea.

Éxito rotundo das actividades nas parroquias doprograma ‘Deporte para todas as persoas’

OMercado Municipal deTomiño acollerá entreo 21 de maio e o 21

de xuño a novidosa mostraarredor dos Obxectivos de De-senvolvemento Sostiblecreada polo Fondo Galego deCooperación e Solidariedade,entidade da que é socio oConcello. Os municipiosteñen un papel chave nocumprimento destas metas fi-xadas pola ONU co fin deerradicar a pobreza e as desi-gualdades no horizonte de2030, pero para acadalas oprimeiro paso é dalas a coñe-cer, e mellor se se fai dunxeito entretido, empregando

o humor e a retranca que noscaracteriza para facelas máiscomprensibles.

Na exposición ‘Os ODS. Uncamiño para acabar coa po-breza e as desigualdades aláe acolá’, cada un dos 17 Ob-xectivos está representadopor unha viñeta dunha autoraou autor, tanto de Galiciacoma de países africanos daLusofonía como son Mozam-bique, Cabo Verde e Guinea-Bissau. A través das obrasdestes 15 debuxantes, pre-téndese fomentar a reflexión,a nivel local e global, sobretemas como a loita contra afame, o acceso á saúde e á

educación, a equidade de xé-nero ou a protección do pla-neta. Ao tempo, búscase con-cienciar sobre as medidas quecadaquén pode tomar e/ouesixir ao respecto.

O Fondo Galego volve apos-tar así por accións que vin-culan a sensibilización comundo da arte e da cultura,co fin de implicar a este sectore visibilizalo. Ademais, fíxoseun esforzo especial por in-corporar autoras, tendo enconta que a banda deseñadaé un xénero especialmentehostil para as mulleres, nonsó pola perpetuación dos rolesde xénero senón tamén por

manter ás ilustradoras nunsegundo plano.

Na exposición podemosatopar as sinaturas de Nei-valdo Nhatugueja, Iago Arau-jo, Pablo Rosendo, RobertoMendes, María Nóvoa, AlbertoFortes, María Vilar, Jano, Ali-cia Jaraba, Clara Patiño, PaulaEsteban, Noemí López, La-prislazuli, Tokio e Luis Davila.A mostra resulta tamén in-novadora polo seu formato,xa que as ilustracións vanmontadas sobre grandes cai-xas de cartón, e incorporaasemade unha unidade di-dáctica, pensada inicialmentepara Secundaria.

Exposición de viñetas sobre os Obxectivos deDesenvolvemento Sostible

Anahí Álvarez Guerner,patinadora tomiñesa,participará na categoría

“junior” no Campionato de Es-paña que se celebrara en Bil-bao entre o 29 de maio e o 2de xuño.

Anahì foi seleccionada comopromesa na modalidade de pa-tinaxe, no Concello de Vigo, eacadou numerosos títulos pro-vinciais e rexionais nos últimosanos.

Anahí Álvarez noCampionato de

España

Sandra González, asistiráen calidade de alcaldesade Tomiño en funcións, á

10ª Conferencia Internacionalde Mercados Públicos, que terálugar os dias 6, 7 e 8 de xuñoen Londres, despois de que oMercado Municipal fose convi-dado a participar.

A intervención da alcaldesade Tomiño está marcada parao día 7 de xuño ás 16.00h, cofin de que relate a experienciada recuperación do mercadocoma novo espazo públicotransformador da vida da vila.

Para esta Conferencia, á quese espera asistan máis de 400representantes de mercados detodo o mundo, foron seleccio-nados 20 exemplos como po-ñentes, entre os que se atopaTomiño.

Sandra Gonzálezponente nunhaconferencia en

Londres

NOVAS DE TURONIO | Xuño de 201914

Baixo Miño

Atempada de rapasdas bestas en Oia co-mezou o 12 de maio

co tradicional curro daValga.

A partir das 9.00 horasos gandeiros comezaron axuntar as bestas e chegandoos cabalos ao recinto daValga (parroquia de Loure-za) despois do mediodía.Xa pola tarde, tivo lugaras actividades de rapa, des-parasitado e marcado dosanimais. Estímase que nosmontes viven actualmenteuns 250 adultos e arredorde 50 poldros.

Despois da Valga, en Oiadesenvolverase os currosde Torroña, o 2 de xuño eMougás o 9 de xuño.

En relación á próximacelebración dos curros, lém-brase que soamente estápermitido facer fogueirasnos lugares habilitados paraelo. No caso de que o IRDI(Índice de Risco Diario deIncendio Forestal) teña unnivel elevado ese día, oslumes quedarán totalmenteprohibidos. Na zona haberácontedores para depositaros refugallos. Finalmente,lémbrase que na zona tam-

A tempada de curros enOia comezou na Valga

Purificación Granja, a muller máislonxeva de Oia, cumpre este mér-cores 103 anos, un aniversario

que festexa cunha saúde envexable erodeada dos seus seres queridos.

Aínda que hoxe é un día especialque mereceu un brinde cun pouco desidra, a “avoa de Oia” non perdoou asúa cita diaria cun dos seus laboresfavoritos: o ganchillo. Pese a estar decelebración, despois da comida coafamilia colleu as agullas e púxose coatarefa.

A alcaldesa de Oia en funcións, CristinaCorrea, visitou esta mañá a Purificación xuntoá concelleira en funcións Carmen María Estévezpara felicitar persoalmente á lonxeva veciña.

Ambas representantes municipais fixéronlle

entrega dun ramo de flores e dunha torta, afin de transmitirlle o agarimo do conxunto daveciñanza de Oia. Coma sempre, PurificaciónGranja recibiu ás súas visitas cun sorriso e fa-cendo gala do seu característico bo ánimo.

A “avoa de Oia”, Purificación Granja,cumpre 103 anos

Omércores 29 de maio,o alcalde en funcións,Antonio Lomba,

xunto cos membros do seuequipo de goberno, Montse-rrat Magallanes e Miguel Es-pañol, mantiveron unhareunión con representantesdo partido popular da Guardaencabezada polo seu candi-dato, Roberto Carrero.

Nesta reunión, que se pro-duciu a instancias do PP, osrepresentantes socialistas tras-ladáronlle a súa intención deacadar un acordo co BNG para

a formación dun goberno deprogreso para A Guarda.

Para elo, e a instancia deAntonio Lomba, xa están con-vocada a primeira reunión en-tre os representantes da Agru-pación Socialista da Guarda,encabezada polo alcalde enfuncións; e o BNG, encabezadapolo seu candidato a alcaldíaAnxo Luis Baz.

O BNG en pé de igualdadeO BNG, pola súa parte,

afronta en pé de igualdadecalquera acordo de gobernopara A Guarda.

Logo de pasar de 3 a 5concelleiros e acadar un em-pate técnico cun PSOE á bai-xa, considera necesario uncambio, que defenderá confirmeza, e vai sentarse nunhamesa de negociación e “optara todo e asumir as responsa-bilidades que o pobo lle en-comendou”.

Os socialistas agradeceno apoio recibido

A Agrupación Socialista daGuarda e o Grupo MunicipalSocialista, encabezado poloalcalde en funcións, Antonio

Lomba, quere agradecer, atoda a cidadanía Guardesa, oapoio recibido nas pasadaseleccións municipais do 26de maio.

“Queremos agradecer ta-mén as mostras de cariño detodas as persoas que respal-daron a xestión do Equipode Goberno Socialista nestesúltimos catro anos. Para osSocialistas, non foi o resul-tado esperado e imos a em-pezar a traballar dende xapara recuperar a confianzada cidadanía guardesa. “

Comezan as reunións para a formación de gobernona Guarda

Aunidade móbil do Cen-tro de Transfusión deGalicia estará instalada

na Guarda o xoves día 6, ven-res día 7 e sábado día 8 dexuño.

Este autobús estará empra-zado na Rúa Rosalía de Cas-tro(Ao Carón do Centro Cultu-ral) o xoves 6 e venres 7 enhorario de 16:00 ás 21:00horas e o sábado 8 en horariode 10:00 ás 15:00 horas.

A unidade móbilde doazón de

sangue estará naGuarda o 6, 7 e 8

15NOVAS DE TURONIO | Xuño de 2019

Baixo MiñoA GUARDA

Dentro das actuaciónsde carácter estéticode realce do noso pa-

trimonio, como por exemplo opintado do espigón ou a ro-tonda de San Roque, o conce-llo da Guarda adxudicou estasemana as obras de ilumina-ción ornamental do CentroCultural da vila, unha constru-ción indiana que ben mereceluminarias que destaquen asúa arquitectura nas horasnocturnas, actuando na fa-chada principal e fachadaoeste, así como nas escaleirasde acceso e a zona axardinadada parte posterior.

Para o proxecto empregouseiluminación de tipo LED, con

temperaturas de cor entre3000k e 4000k, cumprindo cunaforro enerxético optimizadoe destacando áreas específicasdeste emblemático edificio coobxectivo de atraer a miradacara a zonas, detalles ou par-ticularidades arquitectónicasinteriores ou exteriores, engadirprofundidade ou texturas ematizar o aspecto xeral desteemblemático edificio da vila.

Esta iluminación conta cunsistema de programación horariaautomatizado para poder con-trolar o acendido e apagado.

O financiamento desta ac-tuación realizouse a través doplan concellos 2019 da Depu-tación de Pontevedra.

O Centro Cultural luce xa anova iluminación

Quere o teu mercado”é o lema da CampañaInternacional dos

Mercados, unha iniciativa quea Xunta de Galicia promoveen colaboración cos Conce-llos, as Prazas de Abastos eas Federacións e Asociaciónsde comerciantes.

O sábado 25As dúas ac-cións programadas no mer-cado da Guarda son:Familia, que comemoshoxe?

Unha charla dirixida prin-cipalmente ás familias connenos e nenas na etapa cha-mada de primeira infanciacoa intención de poñer envalor os beneficios do pro-duto fresco e de proximidadeque ofrece a praza á hora deelaborar menús saudables enutritivos.

Esta charla pretende sermoi dinámica e participativae terá lugar no propio mer-cado o vindeiro sábado día15 de xuño en horario de11:00h a 13:00h.

Concurso Clic ao mercadoDende o 27 de maio, en

colaboración cos comercian-tes do Mercado de AbastosMunicipal da Guarda, se vende lanzar un Concurso a tra-vés da Páxina de Facebookdo «Mercado de A Guarda»para o Sorteo de 5 Bolsas de70€ de compra nos estable-cementos do mercado.

Esta campaña de promo-ción pretende achegar a xu-ventude e mocidade guardesaao Mercado de Abastos Mu-nicipal, incentivando as com-pras neste sector da poboa-ción e promovendo hábitosde alimentación saudable.

A Campaña “Clic ao Mer-cado” está destinada á mo-

cidade con idades compren-didas entre os 18 e 35 anos,que poderán entrar no con-curso de cinco bolsas porvalor de 70 euros para mercaren, como mínimo, tres esta-blecementos das distintasseccións do mercado (carnes,peixes, froitas e hortalizas).

Para poder participar, aspersoas interesadas teránque darlle a me gusta, com-partir e comentar na imaxeda campaña a través da pá-xina de Facebook oficial doMercado da Guarda en Face-book etiquetando a dousamigos/as entre o 27 demaio e o 27 de xuño.

Os resultados do sorteofarase público o 28 de xuñoe as bolsas poderán utilizarseata o 28 de xullo.

os praceiros e praceirasda Guarda repartiron dife-rentes obsequios desta cam-paña, unha actividade queengloba dúas accións máis,revitalizando o papel tan im-portante deste sector.

Actividades para a promoción dehábitos de alimentación saudable

no Mercado da Guarda

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA) T. 986 64 12 69redaccion@novasdeturonio.com

FUCO PRADO

Aser Álvarez Gonzálezerixiuse gañador doXVI Premio Johán Car-

balleira de Xornalismo polasúa reportaxe titulada “Fe-rrín e a poesía do circo”, pu-blicada no xornal dixitalwww.adiante.gal, polo quese fará con 1500 €. O xu-rado, conformado por Ma-nuel A. Mosteiro, presidenteda Asociación de Amigos deJohán Carballeira de Bueu, eas xornalistas Ana Cabaleiroe Montse Dopico, xustificoua súa decisión en que “como

produto xornalístico destacapola súa orixinalidade e es-trutura, así como a relaciónque establece entre circo,

teatro e literatura, aomesmo tempo que destaca acombinación de xéneros pe-riodísticos”.

Aser Álvarez González gañador do XVIPremio Johán Carballeira de Xornalismo

Xurado do Premio Johán Carballeira

Com o aproximar demais uma época bal-near, já é conhecida a

data de abertura ao público doParque Aquático de Vila Novade Cerveira: 14 de junho.

Vizinho do Aquamuseu e aconfrontar com o rio Minho,este parque temático incor-pora uma componente lúdi-co-pedagógica singular, comdiversões associadas ao troçointernacional de água, comréplicas de canais, comportas,barragens, jatos e repuxosde água.

De acesso gratuito, o ParqueAquático de Vila Nova de Cer-veira funcionará entre 14 dejunho e finais de setembro, deterça-feira a domingo, entre as10h00 e as 12h30 e as 14h00e as 19h30. O encerramentoacontece todas as segundas-feiras para manutenção.

Parque Aquático de Cerveiraabre portas a 14 de junho

Ovenres 7 de xuño ás20:30H na BibliotecaPública Municipal de

Baiona, presentarase a revistaREM nº 18 (2019) do Institutode Estudos Miñoráns.

O acto contará con cola-boración musical e as inter-vencións de Xulián Maure Ri-vas, Natalia Jorge Pereira, Xil-berte Manso de la Torre, So-ledad García Riveiro e AntonioSoliño Troncoso, que faránunha breve presentación dassúas colaboracións.

Conduce o acto María LemosCerqueira.

Presentación darevista REM nº18

ADeputación de Ponteve-dra realizou, no PazoProvincial, o sorteo in-

formático das 300 prazas paraos campamentos polideporti-vos deste ano, que se van de-senvolver en 6 quendasdistintas entre o 8 de xullo eo 24 de agosto, nas instala-cións do Centro Príncipe Fe-lipe. Esta iniciativa permiteque nenas e nenos da provin-cia, nadas e nados entre 2005e 2012 (ambos incluídos),gocen do seu tempo libre noverán participando en activi-

dades de carácter lúdico e de-portivo que contribúan ao seuenriquecemento persoal.

Máis polo miúdo, o sorteoinformático estableceu as ne-nas e nenos que participaránen cada unha das quendas.Así, a primeira comezará o 8de xullo e rematará o 13 e asseguintes serán do 15 ao 20de xullo, do 22 ao 27 dexullo, do 5 ao 10 de agosto,do 12 ao 17 de agosto e a úl-tima quenda será do 19 ao24 de agosto. O resultado dosorteo está dispoñible na web

da Deputación, www.depo.gal, cun buscador dispoñible, noque as familias -a través doNIF do pai/nai/titora ou titorlegal e data de nacemento dacrianza- poden consultar se anena ou neno ten praza e enque quenda ou se non tenpraza e en que posición daslistas de agarda se atopa.Ademais, as familias benefi-ciarias de praza recibirán unSMS cunha clave e identifica-dor para acceder aos seus da-tos no listado e poder realizaro pagamento, ben descargando

o recibo ou ben mediantepago telemático.

Cada un dos campamentos,de seis días de duración, in-corporan saídas ao medio rural,tiro con arco, actividades acuá-ticas e obradoiros.

Sorteadas as prazas dos campamentos polideportivosPrincipe Felipe da Deputación