Maria Telkes (Budapest 1900-1995)

Coñecida como “a raíña do sol” (sun

queen) polas súas importantes e

abondosas innovacións no eido da enerxía

solar, María Telkes foi unha física química

que desenvolveu unha prolífica carreira

profesional como investigadora e

inventora.

Graduouse en 1920 na Universidade de

Budapest, universidade na que estudou

Química física e na que tamén se doutorou

no ano 1924.

Practicamente a totalidade a súa

traxectoria laboral transcorreu nos

Estados Unidos, país ao que chega en

1925 e no que se nacionaliza dez anos

despois. Traballou en distintas

universidades, compañías industriais e

organismos, e mesmo colaborou co

goberno dos EUA na II Guerra Mundial.

Nos seus inicios, na Cleveland Clinic Foundation (1925-1937), centrou as súas investigacións na

enerxía producida polos organismos vivos. Logo de se incorporar á Westinghouse Electric

(1937-1939) pasou a estudar novos dispositivos termoeléctricos que transformasen o calor en

enerxía eléctrica.

En 1939 sumouse ao Solar Energy Conversion Project do MIT (Massachusetts Institute of

Technology) e foi entón cando por primeira vez se achegou á enerxía solar. Desta etapa no MIT

destaca o seu proxecto máis coñecido, o deseño dun novo sistema de calefacción solar para a

Dover Sun House, unha casa proxectada por outra muller, a arquitecta Eleanor Raymond. Esta

foi a primeira casa construida que usou o sol como principal fonte de enerxía.

Durante a II Guerra Mundial deseñou para a Office of Scientific Research and Development

(OSRD) do Goberno dos EUA un destilador solar de pequeno tamaño que transformaba a auga

salgada do mar en auga potable. Anos máis tarde, á fronte do laboratorio de enerxía solar da

MELPAR Company (1963), retomaría a investigación de como obter auga doce da auga do mar.

A partires do ano 1953 organizou o laboratorio solar do College of Engineering da Universidade

de Nova York.

“Dr. Maria Telkes half-length portrait, facing front”. Library of Congress

A finais da década dos 50, como directora do laboratorio de enerxía solar da Priceton division

da Curtis-Wright Company, centrouse no uso de xeneradores solares termoeléctricos no

espazo exterior.

Finalmente, desde 1969 até que se retirou en 1978, traballou no Institute of Energy Conversion

da Universidade de Delaware.

Maria Telkes desenvolveu materiais para almacenar a anerxía solar, ideou dispositivos para

transferir a enerxía térmica de maneira eficiente e traballou en sistemas de aire acondicionado

que gardasen o frío da noite para usalo o día. Tamén deseñou secadoras solares de alimentos

así como cociñas e fornos solares baratos e adaptables ás maneiras de cociñar de calquera

cultura do mundo.

A literatura científico-técnica de Maria Telkes inclúe artigos de revistas, informes técnicos,

relatorios de congresos e, sobre todo, unha moi numerosa cantidade de patentes.

HONORES:

OSRD Certificate of Merit pola invención do destilador solar (1945)

I Society of Women Engineers Achievement Award (1952)

Charles Greeley Abbot Award (1977 ) outorgado pola American Solar Energy Society

(1ª muller en recibilo)

BIBLIOGRAFÍA:

Telkes, M. “The preparation of a stable colloidal solution of lead”. Journal of the

American Chemical Society (1927), 49 (5), pp 1382–1386

Telkes, M. “The Efficiency of Thermoelectric Generators. I.” Journal of applied physics

(1947) ; 18 (12), pp 1116 -1127

Telkes, M. “Nucleation of Supersaturated Inorganic Salt Solutions”. Industrial &

Engeneering Chemistry (1952) ; 44 (6), pp 1308–1310

Telkes, M. “Fresh Water from Sea Water by Solar Distillation”. Industrial &

Engeneering Chemistry (1953) ; 45 (5), pp 1108–1114

Telkes, M. “Power output of thermoelectric generators” Journal of applied physics

(1954) ; 25 (8), pp 1058 - 1059

Telkes, M. “Solar thermoelectric generators” Journal of applied physics (1954) ; 25 (6),

pp 765-777

Telkes, M. “Solar cooking ovens” Solar energy (1959) ; 3 (1), pp 1-11

Telkes, M. “Solar energy storage” ASHRAE Journal (1974) ; 16 (9), 38-44

Telkes, M. “Storage of solar heating/cooling”. ASHRAE transactions (1974) 80 (Part 2),

pp. 382-392

Hodgins, J.W.a, Qvale, B.b, Swartman, R.K.c, Aureille, R.d, Glew, D.N.e, Grjebine, T.f,

Gruen, D.M.g, Hooper, F.C.h, Koefoed, J.i, Royle, J.K.j, Scholz, F.k, Tamblyn, R.T.l,

Telkes, M., Wozniak, S.J.n “ Low temperature thermal energy storage”. Energy (1977) ;

2 (1), pp 70-75

Telkes, M. “Thermal energy storage in salt hydrates”. Solar Energy Materials (1980) ; 2

(4), pp 381-393

Telkes, M., Mozzer, Richard P. “Thermal storage in salt-hydrate eutectics”.

International Telemetering Conference (1980) 2 ; (1), pp. 255-259

PATENTES:

Telkes, M., “Thermoelectric couple”, Patente dos EUA 2229481 (A), xan. 21, 1941

Telkes, M., “Thermoelectric couple”, Patente dos EUA 2229482 (A), xan. 21, 1941

Telkes, M., “Heat absorber”, Patente dos EUA 2246329 (A), xuñ. 17, 1941

Telkes, M., “Method of assembling thermoelectric generators”, Patente dos

EUA 2289152 (A), xull. 07, 1942

Telkes, M., “Thermoelectric alloys”, Patente dos EUA 2366881 (A), xan. 09, 1945

Telkes, M., “Radiant energy heat transfer device”, Patente dos EUA 2595905 (A), maio

06, 1952

Telkes, M., “Radiant energy heat transfer device”, Patente de Canadá 484780 (A), xull.

08, 1952

Telkes, M., “Perfectionnements aux accumulateurs de chaleur”, Patente de Francia

1050933 (A), xan. 12, 1954

Telkes, M., “Composition of matter for the storage of heat”, Patente dos EUA 2677664

(A), maio 04, 1954

Telkes, M., “Heat storage unit”, Patente dos EUA 2677367 (A), maio 04, 1954

Telkes, M., “Method and apparatus for the storage of heat”, Patente dos

EUA 2677243 (A), maio 04, 1954

Telkes, M., “Means and a composition of matter for the storage of heat”, Patente de

Canadá 527118 (A), xull. 03, 1956

Telkes, M., “Heat storage unit”, Patente de Canadá 531692 (A), out. 16, 1956

Telkes, M., “Apparatus for storing and releasing heat”, Patente dos EUA 2808494 (A),

out. 01, 1957

Telkes, M., “Method for storing and releasing heat”, Patente dos EUA 2856506 (A),

out. 14, 1958

Telkes, M., “Cooking device and method," Patente dos EUA 2915397 (A), dec. 01, 1959

Telkes, M., “Temperature stabilized fluid heater and a composition of matter for the

storage of heat therefor”, Patente dos EUA 2936741 (A), maio 05, 1960

Telkes, M., “Temperature stabilized container and materials therefor”, Patente dos

EUA 2989856 (A), xuñ. 06, 1961

Telkes, M., “Cooking device and method”, Patente de Canadá 663731 (A), maio 28,

1963

Telkes, M., “Collapsible cold frame”, Patente dos EUA 3206892 (A), set. 21, 1965

Telkes, M., “Method and apparatus for making large celled material”, Patente dos

EUA 3248464 (A), abr. 26, 1966

Telkes, M., “Dew collecting method and apparatus”, Patente dos EUA 3270515 (A),

set. 06, 1966

Telkes, M., “Collapsible solar still with water vapor permeable membrane”, Patente

dos EUA 3415719 (A), dec. 10, 1968

Telkes, M., “Large celled material”, Patente dos EUA 3440130 (A), abr. 22, 1969

Telkes, M., Hahn, H., “Time/temperature indicators”, Patente dos EUA 3695903 (A),

out. 03, 1972

Telkes, M., “Thixotropic mixture and method of making same”, Patente dos

EUA 3986969 (A), out. 19, 1976

Telkes, M., “Cooling system”, Patente dos EUA 4010620 (A), mar. 08, 1977

Telkes, M., “Selective black for absorption of solar energy”, Patente dos EUA 4011190

(A), mar. 08, 1977

Telkes, M., “Solar heating method and apparatus”, Patente dos EUA 4034736 (A), xull.

12, 1977

Telkes, M., “Keimbildner”, Patente de Alemaña 2639176 (A1), mar. 09, 1978

Telkes, M., “Thixotropic mixture and method of making same”, Patente de Canadá

1056108 (A1), xuñ. 12, 1979

Telkes, M., “Phase change thermal storage materials with crust forming stabilizers”,

Patente dos EUA 4187189 (A), febr. 05, 1980

Telkes, M., “Nucleating device and method of preparing same”, Patente de Canadá

1077459 (A1), maio 13, 1980

Telkes, M., “Thermal energy storage to increase furnace efficiency”, Patente dos

EUA 4250866 (A), febr. 17, 1981

Telkes, M., “Heat exchange bodies utilizing heat of fussion”, Patente da República de

Corea 820001595 (B1), set. 06, 1982

Telkes, M., “Phase change thermal storage materials with crust forming stabilizers”,

Patente de Filipinas 15243 (A), out. 10, 1982

Spaeter, W., Werden, G., Telkes, M., “Mischung fuer die lagerung von waermeenergie

und verfahren zu ihrer herstellung”, Patente de Alemaña 2639173 (C2), maio 26, 1983

MaCcracken, C., Telkes, M., “Eutectic composition for coolness storage”, Patente dos

EUA 4954278 (A), set. 04, 1990