Materia aniztasuna

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materia-aniztasuna

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

IRTENAURREKOA


Titanic


IrakurgaiaIzozmendiak glaziarretik askatu eta lasterrek batetik bestera nora ezean eramaten dituzten izotz-masak dira. Zenbaitetan, izozmendien tamaina izugarria izaten da. Artikoan, ohikoa da 200 m inguruko luzerako eta 150 bat m-ko altuerako izozmendiak aurkitzea. Groenlandian, 8.000 izozmendi inguru osatzen dira urtero, eta hori sekulako arriskua izaten da han inguruan dabiltzan itsasontzientzat.1912ko apirilaren 14an, Titanic transatlantikoak, ordura arte egindako itsasontzirik handienak, 60 m altu zen izozmendi bat jo zuen. Horren ondorioz, kroskoa pitzatu egin zen, eta hiru bat orduan, itsasontzia hondoratu egin zen.

IRTENAURREKOA


Edukien eskema

Materia-aniztasuna


Materiaren egoerak

EzaugarriakEgoera-aldaketakTeoria zinetikoa

Substantzia puruak

Konposatuak eta elementuak

XXI. mendeko materialak

Material sintetikoakHondakinak eta birziklapena

Nahasteak

SailkapenaDisoluzioakBanantzea

HASI

IRTENAURREKOA



HASI

Unitatearen azalpenerako baliabideak

IRTENAURREKOA

Materiaren egoerak

Egoera-aldaketak Teoria zinetikoa Nahasteak

Disoluzioak Nahasteak banantzeko zenbait metodo

Substantzia puruak


Hondakinak eta birziklapena

Estekak


Materiaren egoeraren ezaugarriak


IRTENAURREKOA

Egoera fisikoa Forma Bolumena

Indarrik aplikatzen ez badiogu, bere formari eusten dio.

Bolumen finkoa izan arren, berotzean handitu eta hoztean txikitu egiten

da.

Ez du berezko formarik. Hura barne hartzen duen ontziari

egokitzen zaio.

Bolumen finkoa izan arren, berotzean pixka bat

handitzen da, eta hoztean, txikitu.

Ez du berezko formarik. Hura barne hartzen duen ontziari

egokitzen zaio.

Ez du bolumen finkorik. Zabaldu eta ahalik eta

espazio handiena hartzen du.

Solidoa

Likidoa

Gasa


Egoera-aldaketak


IRTENAURREKOA

Substantzia Ura Alkohola Burdina Merkurioa

Urtze-tenperatura (ºC) 0 -117 1.539 -38

Irakite-tenperatura (ºC) 100 78 3.000 357

ºC ºC

0

100

URTZEA BAPORIZAZIOA

SOLIDOTZEA KONDENTSAZIOA

Urtze-puntua Irakite-puntua

solidoa likidoa gasa

Materiaren berariazko propietateakSOLIDOA GASA


Egoera-aldaketak


IRTENAURREKOA

ATZERA

solidoa

gasa

Iodo-sublimazioa

Solido-egoeratik gas-egoerara zuzenean pasatzea (sublimazioa)

solidoa

gasa

Elur-maluten osaketa

Gas-egoeratik solido-egoerara zuzenean pasatzea (sublimazio erregresiboa)



Teoria zinetikoa

IRTENAURREKOA

Materia partikulek osatzen dute.Partikulak mugitzen ari dira etengabe.

Solidoa

Partikulak elkarri lotuta daude.

Lekuz aldatu gabe

bibratzen dute.

Likidoa

Partikulak

bereiziago daude

eta ez hain ordenatuak.

Mugi daitezke.

Gasa

Partikulak

ez daude lotuta.

Aske mugi daitezke.

Materiaren egoerak

Egoera-aldaketak

UR

TZ

EA

SO

LIDO

TZ

EA

SUBLIMAZIO

A

SUBLIMAZIO

ERREGRE-

SIBOA

BAPORIZAZIOA

KONDENTSAZIOA

TENPERATURA-IGOERA

TENPERATURA-JAITSIERA


Materia heterogeneoa


Nahasteak

IRTENAURREKOA

Granitoa

Itxura ez uniformea

Materia homogeneoa

Itsasoko ura

Itxura uniformea


Zenbait substantziaren

nahasteak

Itxura homogeneoa


Disoluzioak

IRTENAURREKOA

Itsasoko ura

Disoluzioak

Disolbatzailea

Solutua

Disoluzioa

Disoluzio motak

Disoluzio likidoak

Disoluzio solidoak

Disoluzio gaseosoak

Altzairua


Nahaste baten osagaiak banantzea


IRTENAURREKOA

Iragazpena Dekantazioa

Solido bat likido batean disolbagarria ez bada, iragazpena erabiltzen da biak banantzeko.

Bata bestean disolbatuezin diren likidoak banantzeko balio du.

Destilazioa Bestelakoak

Bata bestean disolbagarriak diren bi likido edo gehiago banantzeko balio du.

Nahasteak banantzeko metodoak

SOLIDOEN NAHASTE BAT BANANTZEKO

SOLIDO BATEN ETA LIKIDO BATEN DISOLUZIOA BANANTZEKO




IRTENAURREKOA






Iman baten bidez burdina-karrakadurak bereiztea.


ATZERA




IRTENAURREKOA






Urabaporizatzen da gatza

lortzeko.


Salinas de Fuencaliente (Kanariak)ATZERA


Substantzia sinpleak edo elementu kimikoak

Substantzia konposatuak edo konposatu kimikoak

Substantzia puruak


IRTENAURREKOA

Elektrizitatea

Hidrogenoa Oxigenoa

Ura SAKATU ALDAKETA

EGITEKO Gatza

Burdinazkolata

Ura

Aldaketa motak


Substantzia sinpleak edo elementu kimikoak

Substantzia konposatua edo konposatu kimikoa

Substantzia puruak


IRTENAURREKOA

Elektrizitatea

Hidrogenoa Oxigenoa

Ura

Aldaketa motak

Izotza

Aldaketa fisikoa

ATZERA

Ura substantzia bera da, substantziaren izaera

ez da aldatu.


Substantzia sinpleakedo elementu kimikoak


Substantzia puruak


IRTENAURREKOA

Elektrizitatea

Hidrogenoa Oxigenoa

Ura

Aldaketa motak

Burdinezko lata herdoildua

Aldaketa kimikoa

Burdin oxidoa beste substantzia bat da.

ATZERA


Substantzia sinpleakedo elementu kimikoak


Substantzia puruak


IRTENAURREKOA

Elektrizitatea

Hidrogenoa Oxigenoa

Ura

Aldaketa motak

ATZERA

Aldaketa fisikoa

Uraren eta gatzaren

disoluzioa

Egoera-aldaketaren ondorioz, uraren eta gatzaren izaera ez

da aldatzen.




IRTENAURREKOA

Plastikoak Beira

Hauskaitzak

Iragazgaitzak

Ez dira herdoiltzen

Erraz moldatzekoak

Isolatzaileak

Gogorra baina hauskorra

Gardena

Hauskaitza

Isolatzailea

Beira-zuntza Zuntz optikoa Karbono-zuntza

Isolatzailea

Erraz moldatzekoa

Ez da herdoiltzen

Itsasontziak eta ibilgailuen karrozeria egiteko egokia

Argiaren eroalea. Telefono-kableetan, ordenagailu-kableetan… erabiltzen da

Hauskaitza, elastikoa eta arina. Automobilgintzan erabiltzen da, bai

eta kirol-materialak egiteko ere: bizikletak, tenis-erraketak…

PETROLIOA




IRTENAURREKOA

Hiri-hondakin solidoak tratatzeko prozesua

IKUS ANTOLAKETA

Zabor-bilketa

Etxeko kontsumoa

Garraioa

Lanketa eta manufaktura

Zabor-bereizketa

Zabortegia

ErrausketaHondakin arriskutsuak

Birzikla

tze-proze

suak

Lehengaiak

Konposta

PlastikoaMetala

PaperaBeira




IRTENAURREKOA

Banakako neurriak

Kontsumoa murriztu

Produktuak berrerabili

Hondakinak birziklatuHiri-hondakin solidoak

30 % 25 %

7 %8 %

10 %

10 %

10 %

PaperaMateria organikoa

BestelakoakMetalak

Zuntzak

Beira

Plastikoak

ATZERA



Estekak

HASI

IRTENAURREKOA

Egoera-aldaketak

SARTU WEB ORRI HONETARA

Materiaren egoerak

SARTU WEBORRI HONETARA

Materia aniztasuna

Documents

Transcript of Materia aniztasuna