Memoria 2010 Kirolalde def2-eus-garb filebatera, heziketaheziketaheziketa- --- eta prebentzio eta...

Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria

1

KIROLEKO INDARKERIAREN

AURKAKO Kirolalde Kirolalde Kirolalde Kirolalde EUSKAL

BATZORDEAREN JARDUERA-

MEMORIA

2010eko abendua2010eko abendua2010eko abendua2010eko abendua

Marian Ispizua UribarriMarian Ispizua UribarriMarian Ispizua UribarriMarian Ispizua Uribarri


2

AURKIBIDEA

Aurkibidea

1.- 2010eko jarduerak

1.1- Ikastetxeetan kiroleko indarkeria prebenitu eta prebentzio-ekintzak zabaltzeko

programa (3. ekintza).

1.2- Kirol-instalazioetan indarkeria prebenitzeko eta azken jarduera horiek

zabaltzeko programa.

1.3- Kirolean indarkeria prebenitzeko programa Jarraipena eta ebaluazioa egitea 2.

ekintzari (elur-bola), 2009-2010 ikasturtean, Bizkaiko kirol-klubetan

1.4- Txostenak eta dokumentazioa

2. Euskal kiroleko ekitaldiei eta indarkeria-ekintzei buruzko datuak

2.1.- Kirol federatuetako datu-baseak

2.2.- Eskola-kiroleko arbitro-aktak: futbola

2.3.- I. ERANSKINA: Eranskina eskola-kiroleko arbitro-aktetan


3

SarreraSarreraSarreraSarrera

Kirolaren 2003-2007 euskal plana da Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal

Batzordearen sorburua, eta 2004ko ekainaren 9ko dekretuaren bidez arautzen da. Batzordea

martxan jarri zen haren kideen izendapena Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu

zenean 2005eko abuztuaren 2an, eta lehen bilera egin zuenean, urte horretako urriaren 19an.

Bere ibilbidea abiarazi ondoren, bere jarduera-printzipioen oinarriak finkatu ditu, euskal kirolean

ematen den indarkeriaren kanpo- eta barne-diagnostikoak egin ditu, eta 2007-2009 eperako

jarduera-plan bat ezarri du.

Eusko Jaurlaritzak 2008. urtean kirol-jardunari buruz egin duen azterlaneko datuen arabera,

"biztanleen %25ek indarkeria-mailaren bat hautematen du euskal kirolean", eta

biztanleen soilik %6k uste badu ere maila hori handia dela eta %1ek oso handia, Kiroleko

indarkeriaren aurkako Kirolalde euskal batzordeak egoeraren azterketa sakon baten baitan

planteatu ditu bere jardun-ekintzak. Biztanleek gertuen dituzten kirol-jardunak dituzte xede bere

azterlanek, eta, zehazki, eskola-kirola eta zenbait kirolen jarduera federatua; hala, bere

oinarrizko helburuak dira kirol-jardun onak sustatzea eta kiroleko indarkeria prebenitu eta

kirolaren bidez balioetan hezteko jarduerak eta ekintzak babestea.


4

Kiroleko indarkeriaren aurkako Euskal Batzordeak, 2008. eta 2009. urteetan, ekintza

adierazgarriak egin ditu bere jardun-eremuan. Izan ere, Jarduera Planean adierazi ziren

ekintzetako batzuk egin ziren, arlo hauetan: Kiroleko indarkeriari buruzko dKiroleko indarkeriari buruzko dKiroleko indarkeriari buruzko dKiroleko indarkeriari buruzko datuak eta atuak eta atuak eta atuak eta

adierazleak, Komunikazioa eta barneadierazleak, Komunikazioa eta barneadierazleak, Komunikazioa eta barneadierazleak, Komunikazioa eta barne----antolamendua, eta Prestakuntza eta antolamendua, eta Prestakuntza eta antolamendua, eta Prestakuntza eta antolamendua, eta Prestakuntza eta

prebentzioa.prebentzioa.prebentzioa.prebentzioa.

Ekintzen jarraipenak duen garrantziaz jabetuta, aurrez abiatuta zeuden ekintzen jarraipena egin

dugu 2010ean. Hala, ekintzetako batzuk osatu ditugu eta haiek baloratzeko prozesua egin

dugu.

Horiek horrela, KKKKiroleko indarkeria prebenitu eta prebentziroleko indarkeria prebenitu eta prebentziroleko indarkeria prebenitu eta prebentziroleko indarkeria prebenitu eta prebentzioioioio----ekintzak zabaltzeko programako ekintzak zabaltzeko programako ekintzak zabaltzeko programako ekintzak zabaltzeko programako

ekintzak betetzen jarraitu dugu; zehazki, ikastetxeetan ikastetxeetan ikastetxeetan ikastetxeetan egin den programa horren (3. ekintza da)

ebaluazioa egin da, eta horren antzeko bat abiarazi da Euskal Autonomia Erkidegoko kirolkirolkirolkirol----

instalazioetaninstalazioetaninstalazioetaninstalazioetan.

Halaber, 2009ko azken hiletan eta 2010eko lehen seihilekoan, ikastetxetako ikasturterekin

batera, heziketaheziketaheziketaheziketa---- eta prebentzio eta prebentzio eta prebentzio eta prebentzio----programa programa programa programa azterlan pilotua egin da Bizkaiko Bizkaiko Bizkaiko Bizkaiko kirolkirolkirolkirol----klubetanklubetanklubetanklubetan, elurelurelurelur----

bolbolbolbola a a a izeneko metodologia erabiliz (2. ekintza da). Esperimentazio-izaerako saioa izan da.

Programaren inplementazio-lanak 2010eko udaberrian amaitu ziren, eta, ondoren, ekintzaren

ebaluazioa egin zen, ekintzan parte hartu zuten eragileekin; hau da, kirol-koordinatzaileekin,

entrenatzaileekin eta familiekin. Ikusiko dugu, ekintza horren bidez, emaitza interesgarriak lortu

direla, eta, horien artean, nabarmentzekoak dira familien behaketa eta kirolarien zein zaletuen

jokabidearen azterketa.


5

Horrez gainera, 2009/2010 denboraldia amaitu arte jarraitu dugu euskal kiroleko ekitaldiei eta ekitaldiei eta ekitaldiei eta ekitaldiei eta

indarkeriaindarkeriaindarkeriaindarkeria----ekintzei buruzko adierazleak ekintzei buruzko adierazleak ekintzei buruzko adierazleak ekintzei buruzko adierazleak osatzen, eta, berariaz, bi ekintza zehatza hauek egin

dira: kirol federatuetako datukirol federatuetako datukirol federatuetako datukirol federatuetako datu----baseabaseabaseabasea, eta eskolaeskolaeskolaeskola----futboleko aktetatikfutboleko aktetatikfutboleko aktetatikfutboleko aktetatik ateratako datu-basea....

Aurten, 2010ean, lortu nahi genuen helburuetako bat web-orria martxan jartzea zen, eta,

horrekin batera, hura eguneratzea hainbat jarduera, ekitaldi eta albisteekin, baina, hainbat

arazo tarteko, ezin izan dugu helburu hori bete. Web-orria eginda da, eta laster martxan jartzen

saiatuko gara.

Amaitzeko, esan beharra dugu 2011n egingo ditugun ekintzen plangintza egiteko aprobetxatzen

ari garela une hauek; izan ere, une egokia iruditzen zaigu orain arte bildu ditugun datuak aztertu

ondoren lortu ditugun emaitzen inguruan lanean hasteko, sortzen joan diren aukerak baliatzeko

moduak aztertzeko, eta bileretan planteatu diren ideiei bidea emateko.

Hurrengo orrialdeetan, 2010. urtean eta, oro har, 2009/2010 denboraldian abiarazi ditugun

ekintzak eta haien garapen-egoera adieraziko dugu.


6

1.-2010-EKO JARDUERAK


7

1.1- Ikastetxeetan kiroleko indarkeria prebenitu eta prebentzio-ekintzak

zabaltzeko programa (3. ekintza).

Ikastetxeetan kiroleko indarkeria prebenitu eta prebentzio-ekintzak zabaltzeko programa

prestatu zen 2009. urtean. Ekintza honen bidez, jokabide onak adierazten dituzten dekalogoak

bidali nahi ziren kirolariei eta ikusleei, eta, batik bat, gurasoei. Gure helburua zen dekalogo

horiek Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guzti-guztietan izatea, ondo ikusiko diren

lekuetan. gutun bat bidali zen Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxeetara ekintza eta haren

helburuak azalduz; horrez gain, diptikoak bidali ziren, Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde

Euskal Batzordeak zer den azaltzeko. Guztira, 678 bidalketa egin ziren: 346 Bizkaiko

ikastetxetara, 237 Gipuzkoako ikastetxetara eta 95 Arabako ikastetxetara. Bidalketen jarraipena

egin ondoren, egiaztatu zen, egiaz, 638 bidalketa egin zirela guztira.

Ekintza horren ebaluazioa egin da 2010ean, eta 3. ekintza hori ebaluatzeko hautatu den

metodoa izan da telefono bidezko inkesta bat egitea, lagin estatistiko adierazgarri batean

oinarrituta eta hiru lurraldeen arteko esleipen proportzionalaren metodoa baliatuta.

Emaitza-agerpena 245 ikastetxekoa da, eta nabarmendu behar da emaitza horiek %95eko

konfiantza-maila eta +%5eko lagin-akatsa dutela. Laginketaren azken osaera zehazteko eta


8

lurralde historikoen araberako esleipen proportzionala egiteko, materialen hasierako bidalketan

eta haren ondorengo jarraipena egin ondoren jaso ziren datuak erabili dira, ikastetxeen

zerrenda bera erabili baita:

1. taula: Laginaren banaketa

BIZKAIABIZKAIABIZKAIABIZKAIA GIPUZKOAGIPUZKOAGIPUZKOAGIPUZKOA ARABAARABAARABAARABA EAEEAEEAEEAE

OsotaraOsotaraOsotaraOsotara 346 237 95 678678678678

Ehunekoak lurraldekaEhunekoak lurraldekaEhunekoak lurraldekaEhunekoak lurraldeka %51,03 %34,96 %14,01 %%%%100,00100,00100,00100,00

LAGINALAGINALAGINALAGINA 125125125125 86868686 34343434 245245245245

Iturria: Kirolaldek berak prestatuak.

EAEko ikastetxeetara bidali ziren kartelak hiru lekutan jarri ziren, nagusiki: ikastetxeko sarreran

(%57), gimnasioan (%46) eta korridoreetan (43%), eta %1,5 baino gutxiago izan ziren posterrak

ez jartzea erabaki zutenak. Poster gehienak ikasturte osoan izan dira ikusgai leku horietan.


9

1. irudia: Kartelak ikusteko moduko leku batean izan diren denbora: Ikasturte amaiera arte izan al dira

posterrak beren lekuan jarrita?

Bai

EZ

ED/EE

Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010

10

Posterrak ikasturtearen amaiera arte utzi ez dituzten ikastetxeek esan dute hori egiteko arrazoi

nagusia izan dela beste iragarki batzuk jarri behar izan dituztela haien ordez (bidali ziren

kartelek 50x70 neurrikoak ziren, eta nahiko leku handia hartzen dute). Ikastetxe askotan,

iragarkiek, kartelek eta antzeko elementuek leku jakin bat izaten dute jendaurrean erakusteko:

oholak, apalak, etab.

Ikastetxeak pozik eta nahiko pozikpozik eta nahiko pozikpozik eta nahiko pozikpozik eta nahiko pozik daude kanpainarekin, hau da, uste dute behar bezala bete

dela hasiera batean diseinatu zena. EAEko datuek esaten digute poztasun handiena dakarren

alderdia materialak ikastetxeetara helarazteko baliatu den bidea dela (3,861). Nabarmentzekoa

da, halaber, gutxien gustatu dena ikastetxera bidalitako materialen kopurua dela, 4. irudian ikus

daitekeen moduan. Erabaki zen ikastetxe guztietara material-kopuru bera bidaliko zela, haien

tamaina kontuan hartu gabe, eta hori izan daiteke iritzi horren zergatia. Dena den, gerora

egindako jarraipenean egiaztatu zen inork ez zuela kartel gehiagoren premiarik sumatu. Batez

besteko puntuazioak dira, 1etik 5erakoak, non 1 puntuazioa “batere poztasunik ez” eta 5 puntuazioa “oso pozik” den.

Lurralde historikoetan duten poztasun-mailari erreparatzen badiogu, ikusten da Bizkaian poz

handiena eragin duen elementua kanpainaren egokitasuna eta oportunitatea dela (3,97 puntu

5etik) eta poztasun txikiena, berriz, bidalitako materialekin dutela (3,70).


11

Gipuzkoan, ikastetxeei poztasun handiena eragin diena materialak bidaltzeko modua izan da

(3,97), eta zertxobait "kritikoak" dira hautatutako kanpainak lortu nahi duen helburuarekin duen

erlazioarekiko (3,70).

Azkenik, Araban, poztasun handiena eragin duen elementua hautatutako kanpaina izan da hain

justu (3,76), eta beste muturrean kokatzen da bidalitako materialekiko batez beste erakutsi den

poztasuna, 3,59koa. Nabarmentzekoa da Araba dela, oro har, poztasun gutxien adierazi duena

kanpainarekin, lurralde horretan izan baitira txikienak batez besteko puntuaketak.

Ikusten denez, batez besteko puntuazioak nahiko onak dira; izan ere, puntuazio txikiena

3,59koa izan da, eta handiena, berriz, 3,97koa.

Ekintza hau saio pilotua izan dela aintzat hartzen badugu, lasai esan dezakegu bete egin

dituela hasiera batean ezarri ziren helburuak, baina nabarmentzekoa da EAEko ikastetxeen

ustez kanpaina ez dela nahikoa izango eskola-adineko kiroletik indarkeria-ekintzak

desagerrarazteko; izan ere, horixe pentsatzen dute ikastetxeen %78,93k.


12

Ikus daitekeenez, galdera horri erantzuteko kontuan izan diren helburuak ez dira izan berdinak

Kirolalderentzat eta ikastetxeentzat, eta hori izan daiteke emaitza hori jaso izanaren arrazoia.

Egiaz, hemen nabarmendu behar da 2. ekintza osatzeko pentsatu zela 3. ekintza, eta, ondorioz,

haren helburua sentsibilizazioa lantzea eta indarkeria ikusaraztea da, indarkeria-ekintzak

desagerraraztea baino.

Erantzun hori emateko izan zituzten arrazoiak azaltzeko eskatu zitzaien ekintza nahikoa ez zela

erantzun zutenei. Askotariko erantzunak eman zaizkio azken eskakizun horri, eta

nabarmentzekoa da egin diren ekarpen ugariek agerian uzten dutela gaia interesgarria zaiela

ikastetxeei eta prest daudela eskola-adineko kirolean gerta daitekeen indarkeria prebenitzen

laguntzeko.


13

Ikastetxeen herenak (%30,37k) uste du osatu uste du osatu uste du osatu uste du osatu egin beharko litzatekeela ikastetxeetan egiten

dena jarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekinjarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekinjarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekinjarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekin; esaterako, hitzaldiekin edo mintegiekin.

Hamar ikastetxetik birentzat (%19,90arentzat) ekintzan parte hartzeko konpromisoaekintzan parte hartzeko konpromisoaekintzan parte hartzeko konpromisoaekintzan parte hartzeko konpromisoa hartu hartu hartu hartu

beharko lukete familiek, gizarteak, irabeharko lukete familiek, gizarteak, irabeharko lukete familiek, gizarteak, irabeharko lukete familiek, gizarteak, irakasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileekkasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileekkasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileekkasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileek; hau da,

kirol-jardunarekin eta ikasleen heziketarekin zerikusia duten eragile guztiek.

Horiek horrela, ikastetxeen %18,32rentzat ekintza hau ez da nahikoa izan, ekintza oso ekintza oso ekintza oso ekintza oso

konkretua eta "azalekoa" izan delkonkretua eta "azalekoa" izan delkonkretua eta "azalekoa" izan delkonkretua eta "azalekoa" izan delako arazo konplexu bati aurre egitekoako arazo konplexu bati aurre egitekoako arazo konplexu bati aurre egitekoako arazo konplexu bati aurre egiteko.

Antzeko ehuneko batean, %17,80an, ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ekintza-

mota horiei, ekintza puntualak izan ez daitezen. Epe luzeagorako planteamenduak egiteko

eskatzen dute, mezuek haien hartzaileengan eragina izateko aukera izan dezaten.

Horiek dira ekintza nahikoa ez dela erantzun duten ikastetxeek gehien nabarmendu dituzten

ideiak, baina adierazi behar da “beste batzuen” kategoriaren baitan sartuko liratekeela beste

ikastetxe batzuen eskaera hau: kankankankanpainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiarazteapainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiarazteapainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiarazteapainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiaraztea, hura

lantzea errazteko.

Nabarmendu behar da materialak uda aurretik bidali zirela, eta ikasturte amaieran ugariak

izaten direla ikastetxeetan pertsonen, arduradunen, karguen eta bestelako figuren aldaketak.


14

Egoera horrek eragin kaltegarria izan du, akaso, ekintzarekiko irudian eta haren eraginkortasun-

mailan.


15

0,00 10,00 20,00 30,00 40,00

Fuente: Kirolalde 2010. Elaboración propia

Ebaluazio-inkestako informazioa aztertu ondoren, zenbait ideia errepikatzen direla ikusten da,

eta horiek hobekuntza-proposamenentzat prestatutako puntu batean jasotzea komeniko

litzatekeela pentsatu da.

Horrenbestez, ebaluaziotik atera diren datuek esaten dute beharrezkoa litzatekeela gerora

egiten diren ekintzek ezaugarri hauek izatea:

• Ekintzak zabalagoa zabalagoa zabalagoa zabalagoa izan behar luke. Aurtengo erabakia izan da ekintza EAEko

ikastetxeetan kartelak jartzera mugatzea. Hala ere, lantzen den egoera aintzat hartuta

(eskola-adineko kirolean indarkeria prebenitzea), ekintzak, dekalogoetara mugatu gabe,

Gráfico 4: Evaluación de la acción 3 por parte de los centros

Ns/Nc 3.66

Ha sido una acción insuficiente en reí con el problema de la violencia en deporte

Deberla tener una mayor dlfusli medios de comunicación

Deberla involucrar a las familias, a la sociedad, al prolesorado, etc.

Debería complementarse con actividades complementarias (charlas, seminarlos, etc.)

Debería tener una continuidad los próximos años

Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria

KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde

16

beste

jarduera praktiko batzuekin indartu eta osatu beharko lirateke; hala nola, hitzaldiak,

EAEko kirolari ospetsuak ekintzan parte hartzea edo mintegiak egitea adituekin.

• Ekintzan eragile gehiagok parte hartu behar lukete: eragile gehiagok parte hartu behar lukete: eragile gehiagok parte hartu behar lukete: eragile gehiagok parte hartu behar lukete: aurten ekintza nahiko pasiboa izan da,

ikastetxeei eta haien ikasleei zuzendua, eta, zeharka, familiak ere ukitzen zituen. Baina

interesgarria litzateke planteatzea zer modu izan daitezkeen adingabekoen hezkuntzan

aldez edo moldez parte hartzen duten eragileen konpromisoa eta parte hartze gogotsua

lortzeko. Horiek horrela, behar-beharrezkoa ikusten da irakasleek, familiek, entrenatzaileek,

eta, oro har, gizarteak ekintzan parte hartzea, kiroleko indarkerian eragile ugarik parte

hartzen baitute.

• Ekintzak jarraipena jarraipena jarraipena jarraipena izan behar luke, hau da, ez luke ekintza puntuala izan behar. Kiroleko

indarkeria prebenitzeko lana seriotasunez bete nahi bada, ez da une puntual batean

egindako ekintzetara mugatu behar esku-hartzea. Borrokatu nahi den errealitatearen munta

eta garrantziak berak “behartzen du” ahalegin jarraituak egitera, zabaltzen den mezua

hartzaileengan sustraitu dadin eta jarrera-aldaketak ikusteko modua izan dadin.

• Ekintzak dibulgazio edo hedapen aktiboa eta jarraitua izan behar du komunikabideetankomunikabideetankomunikabideetankomunikabideetan,

gizarte guztiak jakin dezan zer egiten den, eta mezu jakinak jaso ditzan indarkeria hori

sorrarazten dituen jarrerak aldatzeko edo, gutxienez, birplanteatzeko. Horrenbestez,

ekintza-mota hau masa-hedapeneko komunikabideetan azalduko balitz, hau da, prentsan,

irratian edo telebistan zabalduko balitz, arrakasta izateko aukerak handituko lirateke.


17

1.2- Kirol-instalazioetan indarkeria prebenitzeko eta azken jarduera horiek

zabaltzeko programa

Antzeko ekintza bat egin da 2010. urtean zehar Euskal Autonomia Erkidegoko kirol-

instalazioetan. Ekintza hori egiteko, eskutitz bat bidali zitzaien irailean EAEko udal guztiei, eta,

harekin batera, dekalogo batzuk kirolariei eta ikasleei zuzenduak, bai euskaraz, bai euskaraz

eta gaztelaniaz.

Eskutitz horrek udal-arduradunei eskatzen zien kirol-arduradunei bidaltzeko posterrak, ikusteko

moduko lekuetan jar zitzaten beren instalazioetan.

Udal batzuek gehiago eskatu dituzten arren, orain arte 1.040 kartel bidali dira 251 udaletara.

Hau izan da banaketa:

2. taula: udaletara bidalitako kartelak/dekalogoak, kirol-instalazioetan bana ditzaten

Lurraldea Udalerriak Bidalitako poster/dekalogoak

Araba 50 + Gasteiz 50*4 + 16



18

Bizkaia 111 + Bilbao 111*4 + 16

Gipuzkoa 87+ Donostia 87*4 + 16

GuztiraGuztiraGuztiraGuztira 251251251251 1040104010401040


Ekintzaren jarraipena egiten ari gara egun. Jarraipen hori egiteko, check list bat egin da, eta

telefono bidezko elkarrizketak egiten ari zaizkie udal-arduradunei, informazioa bildu eta

ekintzaren Balorazio Txostena egiteko.

1.3- Kirolean indarkeria prebenitzeko eta heziketarako programa: 2.

ekintzaren (elur-bola) jarraipena eta ebaluazioa 2009-2010 ikasturtean

Bizkaiko kirol-klubetan

Kiroleko indarkeria prebenitzeko eta hezkuntzarako programa bat abiatu zen 2009an. Eskola-

kiroleko eta oinarrizko kiroleko entrenatzaileak izan ziren programaren xede, eta “elurelurelurelur----bolarenbolarenbolarenbolaren”

metodologia erabili zen. Programaren aplikazioa eta ebaluazioa 2010. urteko udaberrian amaitu

ziren.


19

Kirolalderen 2009ko jarduera-memorian adierazten den moduan, ekintza horri buruzko

dokumentazioa bidali zitzaien ekintzan sartzen diren kiroletako Bizkaiko federazioei. Zehazki,

egingo ziren jarduerak azaltzeko eskutitz bat bidali zitzaien, bai eta diptiko bat ere, Kirolalde zer

den azaltzeko. Eskutitz horretan, halaber, ekintza burutzeko laguntza eskatzen zitzaien.

Ekintza horren helburua zen parte hartuko zuten klubak aukeratzea, federazioek zubi-lana egin

zezaten Kirolalderen eta klub edo kirol-eskolen artean.

Gerora, 2009ko apirileko azken astean, Bizkaiko futbol, saskibaloi, eskubaloi, pilota eta

txirrindularitzako federazioekin jarri ginen harremanetan, haiekin bilera bat hitzartu eta ekintza

honen edukia zehaztasunez azaltzeko eta haiek eman beharreko laguntzaren nondik norakoak

zehazteko. Ekintzan parte hartzeko konpromisoa hartu zuten federazioek, aldez aurretik

hautatuz ekintzan parte hartzeko egokiak izan zitezkeen kirol-alorreko klub eta/edo eskolak eta

haiekin harremanetan jarriz.

Lehen bilera bat egin zen klubekin ekintzaren edukia azaltzeko eta haren norainokoa

zehazteko, eta aurretiazko fitxa bat bete zen talde-kopurua, kirolak, partaideak eta beste

alderdi batzuk kuantifikatzeko, eta, modu orokor batean, ekintza bakoitzaren zenbakiak

adierazteko eta ekintza aurrera eramateko adina material genuela egiztatzeko.

Horiek horrela, uztailaren amaieran, 11 ikastetxe eta kluben atxikipena eta lankidetza eskuratu

genituen, eta, guztira, 95 talde dakartzate ekimenera, lehen adierazi ditugun kiroletan: futbola,

saskibaloia, eskubaloia, txirrindularitza eta pilota. Batzordeak 11 entrenatzaile koordinatzaileren



20

laguntza du (bat ikastetxe bakoitzeko) eta laguntza-eragileak dira 130 entrenatzaile. Ekintzan,

guztira, 1. 320 kirolari gaztek eta beren familiek parte hartzen dute, hau da, 2. 600 guraso

inguru.

Ekintza abian jartzeko modua zehaztu eta planifikatu zen klubekin 2009ko udazkenean, eta

koordinatzaileentzat prestatutako gidaliburuak, entrenatzaile eragileentzat prestatutakoak eta

familientzat prestatutakoa banatu zitzaien.

Horrekin batera, entrega hori baliatuta, Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal

Batzordearen izaera eta lana azaltzeko materialak entregatu ziren, hala nola, karpetak eta

diptikoak, ekintzan parte hartzen duten klub/ikastetxeek haiek erabiltzeko aukera izan dezaten

ekintza inplementatzeko prozesuan, egoki irizten dioten moduan.

Klub eta ikastetxeekin bilerak egin ondoren, ekintzan parte hartuko zuten pertsona kopuru

osoaren zerrenda bat egiteko aukera izan genuen, eta hura baliatu genuen klub/ikastetxe

bakoitzera zenbat material bidali behar genuen zehazteko.


21

3. taula: Bigarren ekintzan (elur-bola) parte hartu duten klub eta pertsonak

KirolaKirolaKirolaKirola KlubaKlubaKlubaKluba TaldeTaldeTaldeTalde----kop.kop.kop.kop. KoordinatzaileaKoordinatzaileaKoordinatzaileaKoordinatzailea

kkkk

Entrenatzaile Entrenatzaile Entrenatzaile Entrenatzaile

eragileakeragileakeragileakeragileak

KirolariakKirolariakKirolariakKirolariak

Futbola Lauro Ikastola 19 1 19 263

Futbola UD La Merced 8 1 16 145

Futbola Askartza Claret 11 1 22 186

Futbola Colegio Vizcaya 10 1 10 148

Futbola Elorrio Kirol Taldea 6 0 6 85

Eskubaloia Loyola Indautxu 5 1 10 62

Eskubaloia Elorrio Kirol Taldea 1 0 2 11

Eskubaloia Urdaibai ET 11 1 11 142

Saskibaloia Colegio Vizcaya 8 0 10 96

Saskibaloia Elorrio Kirol Taldea 3 1 6 42

Pilota Durangoko Pilota Eskola 6 1 1 88



22

Txirrindularitza Elorrioko Txirrindulari Elkartea 7 1 4 32

GUZTIRAGUZTIRAGUZTIRAGUZTIRA 95959595 9999 117117117117 1300130013001300


Bigarren bilera egin ondorengo kuantifikazio horri erreparatuta, klub/ikastetxe bakoitzera

bidaliko zen materiala esleitu zen: kirolarientzako kamisetak, polo tipoko kamisetak

entrenatzaileentzat (koordinatzaileak zein entrenatzaile eragileentzat), biserak, txapak, pinak,

orriak markatzekoak eta pegatinak, guztiak ere Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal

Batzordearen irudia eta marka daramatzatenak.

Material horiek mezularitza-zerbitzu bati entregatu zitzaizkion 2009ko azaroan, klub eta

ikastetxeen artean bana zitzan, eta ondorengo egunetan egiaztatu zen klubek material hori jaso

zuten ala ez eta material hori behar bezala banatu zen ala ez.

Urte-garai horretan, eskola-kiroleko lehiaketak eten egiten zirenez Gabonetan urtarrilaren 11ko

astera arte, hitzartu zen horixe bera egingo zela aurreikusitako ekintzekin, eta berriro abiaraziko

zirela lehiaketak 2010ean hasten zirenean.

Urtarrilean, Askartza Claret eta U.D. La Merced kluben ekimenez, artikulu bat argitaratu zen

2010eko urtarrilaren 26an Cantera Deportiva egunkarian, klub horietan ekintza-plan honen

baitan egiten diren ekintzak bistarazteko.


23

Ekintzak kirol-klubetan abiaraztearekin batera, ekintza horien jarraipena egin zen, hura behar

bezala egin den baloratzeko eta hura egiten dutenek ekintzari buruz egiten duten balorazioa

hautemateko. Telefono bidezko elkarrizketak egin ziren otsailean kluben arduradunekin, eta

jardun-ildo behar bete zen apirilean eta maiatzean.

Apirilean kontrol bat egin zen 4 ikastetxetan; hala, 5 kirol-ekitalditara joan ginen aldez aurretik

abisurik eman gabe. Kontrol horretan ikusi genuen 30 eta 80 ikusle bitartean zeudela kirol-

ekitaldi horietan, eta promoziorako materiala (dekalogoak, pinak, kamisetak, etab.) erabiltzen

ziren aztertu genuen. Azken azterketa horretan ikusi genuen 2 kamiseta, txapel bat eta

dekalogo bat erabili zirela.

Ekintzaren ebaluazioa egin zen maiatzean, metodologia hauek erabiliz:

• Koordinatzaileekin elkarrizketa pertsonalak egin ziren klub eta ikastetxeetan.

• Landu eta ustiatu egin ziren ebaluazio-inkestetako datuak. Inkesta horiek

koordinatzaileei, entrenatzaile eragile eta familiei emandako materialekin batera banatu

ziren.



24

•

Kirolariak behatzeko fitxak baliatu ziren. Familiei zuzendutako “behaketa ekintzen”

baitako fitxak dira (150 fitxa bete ziren- emandako fitxen %25 gutxi gorabehera).

• Zaleak behatzeko fitxak erabili ziren. Familiei zuzendutako “behaketa ekintzen” baitako

fitxak dira (140 fitxa bete ziren- emandako fitxen %25 gutxi gorabehera).

Ekintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidezEkintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidezEkintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidezEkintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidez

Entrenatzaile koordinatzaileei eskatu zitzaien inkesta bat betetzeko beren klubetan abiatutako

ekintza baloratzeko, eta harekiko poztasun-mailaren berri jakiteko. Bidalitako 9 inkestetatik 6

jaso dira beteta, eta emaitza hauek adierazten dituzte:


25


Ekintzan parte hartu duten entrenatzaile koordinatzaile gehienak (%66) futboletik datoz, eta

gainerakoak berdin banatzen dira (%16,7) eskubaloiaren eta pilotaren artea. Aurreko irudian

ikus daitekeen moduan, ekintzak oso ongiko balorazioa jaso zuen (7 puntu 10etik). Nota onena

jaso zuten alderdiak jasotako informazioa eta materialak izan ziren, eta nota kaxkarrena jaso

zuena parte hartzaileen inplikazioa izan zen, zehazki, kirolariena eta familiena.



26

Ekintza amaitu ondoren, 9 elkarrizketa egin ziren ekintzan parte hartu zuten entrenatzaile

koordinatzaileekin, eta programaren barne- zein kanpo-ebaluazioa egin zen.

Emaitza hauek eman zituen ebaluazio-jardun horrek: ■

PROGRAMAREN BARNE-EBALUAZIOA:

- Zenbait kasutan, eguneroko lanak gaina hartu die.

- Zenbait kasutan, ez dute asmatu ekintza behar bezala koordinatzen.

- Familiek oso inplikazio eskasa izan dute.

- Entrenatzaile eragileen “oso gainean” egon behar izan dute programazioa bete

zezaten.

- Material eta laguntza nahikoa izan dute, beraz, hori ez da arazo izan ekintzak

inplementatzeko.

• PROGRAMAREN KANPO-BALORAZIOA:

- Antolaketa-eskumenak bere gain badaude ere, Bizkaiko Foru Aldundiak ez du

parte hartu ekintza honetan, eta hori harrigarria eta oso txarra da.

- Era berean, uste dute harrigarria eta oso txarra dela, ekintza egiten duen entitatea den aldetik, Kirolaldeko inor ez jarri izana kontaktuan Bizkaiko Foru Aldundiarekin prozesu osoan zehar.


2 7

Ekintza honetan “klub problematikoek" parte hartu behar lukete;

hau da, uste dute federazioek "jokabide onak" dituzten klubak

hautatu dituztela.

Kirolariei material gehiegi eman zaie, baina haiek harrera ona

egin diete material horiei.

Entrenatzaile eragileen (EE) ebaluaziEntrenatzaile eragileen (EE) ebaluaziEntrenatzaile eragileen (EE) ebaluaziEntrenatzaile eragileen (EE) ebaluazioaoaoaoa

Ekintza abiatzean entregatu zen materialaren artea inkesta bat zegoen

entrenatzaile eragileei zuzendua, eta bertan eskatzen zitzaien ekintzaren

balorazioa egiteko.

Guztira, 29 inkesta jaso ziren beteta. Horien %55,2 futboleko entrenatzaileek

betetakoak ziren, %24,15 saskibaloikoek, %17,2 eskubaloikoek eta gainerakoak

pilotakoek.


6. irudia: Entrenatzaile eragileen (EE) ebaluazioa. Batez besteko emaitzak Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

Ikus daitekeenez, ekintzari ematen zaion balorazio orokorra oso ona da, 10etik 9,1era iristen

baita; ekintza osoaz gain, oso balorazio ona jaso dute eragile guztien inplikazioak: kirolarienak

(9,1), familienak (8,7), klub edo ikastetxearenak (9), eta entrenatzaile eragilearenak berarenak

(9,1).


2 9

Bitxia da, balorazio ona jasotzen duen arren (7,3), zuzendaritzarekiko harremanek jaso dutela

balorazio apalena.

Inkestatik ateratzen diren balorazio kuantitatiboez gain, jarraian adieraziko ditugu entrenatzaile

eragileek egin dituzten ekarpenak inkestako oharren atalean:

• Kirolarien adinaren arabera prestatzea ekintzak.

• Bilera bat egitea hasieran familia, entrenatzaile eta kirolariekin, Kirolaldeko pertsona

baten gidaritzapean (eman zen aukera hori ekintza inplementatzen hastean).

• Kirolaren arabera diseinatzea ekintzak.

Parte hartu duten familien balorazioaParte hartu duten familien balorazioaParte hartu duten familien balorazioaParte hartu duten familien balorazioa

Ekintzan parte hartzen duten familiei emandako materialaren artean inkesta bat entregatu zen,

beren iritzia eman eta egindakoa balora zezaten. Azterlanean parte hartu zuten familietatik (98

inkesta jaso ziren), %62,2 futbolaren esparrutik dator, % 16,3 eskubaloitik, %16,3 pilotatik eta

%5,1 saskibaloitik.


3 0

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0


Irudian ikus daitekeen moduan, balorazio onena entrenatzaile eragileekiko harremanak izan

dira (8,2), eta okerrena, berriz, egindako bilerak (6,4).

Inportantea iruditzen zaigu familiek egindako ekarpenak nabarmentzea, ekintza bera hobetzeko

eta eskola-eremuko indarkeria prebenitzeko eta murrizteko landu daitezkeen jarduera-jomugak

hautemateko. Hauek dira familiek egindako ohar nabarmenenak:

Gráfico 7: Valoración de la Acción 2 por parte de las familias participantes

1 ....................................................... Valoración global __________________________________ | 7,3

Grado de implicación de familias

Grado de implicación personal

Valoración de las acciones realizadas por las familias

Relaciones con las PEAs Estructura

organizativa Necesidad de la acción Reuniones

mantenidas Materiales recibidos Información

recibida acerca de la acción


3 1

• Informazio gehiago ematea familiei, oro har, ekintza-planari buruz (arrazoiak, etab.).

• Erakunde publikoak eta kirol arlokoak inplikazio handiagoa izatea ekintza hauetan, bai

foru-aldundiak, kirol-federazioak, klubak, etab.

• Familiek gehiago animatzea kirolariak partiduetan.

• Familiei berariaz, propio, esanbidez adieraztea ez dutela hitzezko erasorik egin behar

kirola jokoan den bitartean.

• Arbitroen prestakuntza hobetzea.

• Kirol-klubei ematen zaien laguntza ekonomikoa handitzea entrenatzaileen prestakuntza

hobetzeko, instalazioak egokitzeko, etab.

• Kirol-jarduna sustatzea balioetan hezteko eta lehia-alderdia ezabatzeko, batik bat

kirolariak oso gazteak direnean.

• Horrelako ekintzen jarraipena ziurtatzea, urte anitzeko planak sortu eta finantzatuz.

• Informazio-hitzaldiak ematea adituen eskutik.

Ekintzan parte hartu duten kolektiboek (koordinatzaileek, entrenatzaileek eta familiek) egindako

balorazioak konparatzen baditugu, datu hauek ateratzen dira:


3 2

Valoración Grado de Grado de Necesidad Materiales Inlormación

Global implicación implicación de la acción recibidos recibida personal de las acerca de la

familias acción


Oro har, entrenatzaileak dira ekintzari buruzko baloraziorik onena egiten dutenak, bai

orokorrean, bai dimentsio bakoitzean. Nabarmentzekoa da norberaren inplikazioaren baitako

pertzepzioaz dauden diferentziak, baita ekintza zehatzaren premiari buruzkoak eta familien

inplikazioaren balorazioan adierazten dituztenak ere. Hori, neurri batean, normala da, aintzat

hartzen badugu beraiek direla denbora gehien ematen dutenak gainerako eragileekin, hau da,

koordinatzaile, familia eta kirolariekin.

Baina, gure ustez, ekintzaren indarguneetako bat da gai izan dela kolektibo zail baten

inplikazioa lortzeko, hau da, familien inplikazioa lortzeko prebentzioaren hedapenerako

programa honetan parte har dezaten. Horiek horrela, familiek egindako oharretatik ateratzen

dira ekintza honetako konklusio interesgarrienak. Familiei, parte hartzeko eta ekintza

baloratzeko eskatzen zitzaien, baina baita bereziki begiratzeko eta idazteko denboraldiko

partidu batean ikusitako gauzak.

Gráfico 8: Comparativa de diferentes aspectos evaluados por PEC, PEA y Familias (notas medias)


3 3

Kirol-ekitaldiko kirolarien eta hura ikustera joandako zaletuen jokabideei buruzko

informazioa jasotzeko eskatu zitzaien.

Hauek izan ziren eskakizun horren emaitzak:behaketa-fitxa horietan oinarrituta, jarduera-proposamen hauek atera ziren:


3 4

9. irudia: Kirolarien jokabideak aztertu ondorengo emaitzak (behaketa-fitxan emandako baiezko %),

familiek betetako 140 fitxei dagozkienak

• Entrenatzaileek beren kirolariekiko eta aurkariekiko izan behar duten errespetua

sustatzea.

• Taldeen elkarrekiko errespetua sustatzea.

• Kirol-jarduna sustatzea, balioetan hezteko eta lehia-alderdia ezabatzeko eskola-

kirolean.

• Eskola-kirola zuzenduko duten arbitroak federatuak izango direla bermatzea.

• Partida hasieran eta amaieran talde arteko agurra derrigorrezkoa izango dela arautzea.

• Familiekin sentsibilizazio-lana egitea beren seme-alabak errespeta ditzaten kirola

egiten ari diren bitartean.

• Sentsibilizazio lana egitea familiekin kirolariak errespeta ditzaten.

• Arbitroen prestakuntza hobetzea.

• Eragile guztiek arbitroaren figurari errespetu handiagoa izan diezaioten sustatzea.

• Arauz ezarri ahal izatea eskola-kirolean parte hartzen duten kirolari guztien artean

banatu behar dela joko-denbora, ekitatez.

• .Sarrera debekatzea familiei eskola-kiroleko partiduetan.

10. irudia: Zaletuen jokabideak aztertu ondorengo emaitzak (behaketa-fitxan emandako baiezko %),

familiek betetako 150 fitxei dagozkienak


3 5

KIROL-EKITALDIAK IKUSTERA JOATEN DIREN PERTSONEKIKO JARDUERA-

PROPOSAMEN KONKRETUAK:

• Eragile guztiek arbitroaren figurari errespetu handiagoa izan diezaioten sustatzea.

• Sentsibilizazio lana egitea familiekin kirolariak errespeta ditzaten.

• Familiekin sentsibilizazio-lana egitea beraien artean gehiago errespeta daitezen.

• Sarrera debekatzea familiei eskola-kiroleko partiduetan.

• Lehiarako grina desagerraraztea eskola-kirolean.

• Arauz bermatzea entrenatzaileek zorrotz jokatuko dutela kirolariek hitzez zein

ekintzez egindako indarkeria-ekintzekiko.

• Eskola-kirola zuzenduko duten arbitroak federatuak izango direla bermatzea.

• Behar adinako elementuak ematea arbitroei hitzezko indarkeria eta indarkeria

fisikoaren debekua ezarrarazteko.

• Zaletuak gehiago inplikatzea beren taldea animatzen, aurkaria kritikatu beharrean.

• Taldeen elkarrekiko errespetua sustatzea.

EKINTZA EGIN ONDOREN ATERA DIREN HOBEKUNTZA-PROPOSAMEN

OROKORRAK: • Lidergoari buruzkoak

• Foru-aldundiek parte hartze handiagoa izan behar dute ekintza-planetan.

• Era berean, Kirolaldek eta Eusko Jaurlaritzak presentzia handiagoa izan

behar dute eskola-kirolean.


3 6

• EAEn erreferentziazkoak diren klubak eta/edo kirolariak publikoki azaldu

beharko lukete honen alde. • Planaren diseinuari buruzko proposamenak

• Helburuek argiak eta ebaluagarriak izan behar dute. (Helburu komunak, baina

ekintza banakatuak kategoria eta kirolaren arabera)

• Ekintza-plana betetzen den ala ez kontrolatzeko aukera izan behar da.

• Benjamin eta alebin kategorietan ardaztua

• Federazio eta kluben ordezkariak

• Arbitroek parte hartzea ekintza diseinatu eta inplementatzen

• Entrenatzaileen prestakuntza-planak

• Indarkeria-ekintzaren definizio argia adostea

• Planaren inplementazioari buruzko proposamenak

• Kontrol-mekanismoak indartzea

• Kirolaldek zuzenean behatzea jokabideak

• Ekintza interaktiboak eta dinamikoak erabiltzea (egoera errealei aurre egitea

haiek aztertzeko).

• Klub eta kolektiboekin adostutako ekintzak aurrera eramatea, jarduera jarduera jarduera jarduera

mediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginezmediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginezmediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginezmediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginez, erreferentziako kirolariak , erreferentziako kirolariak , erreferentziako kirolariak , erreferentziako kirolariak

klubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginezklubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginezklubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginezklubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginez, gizarte guztiak jakin dezan

ekintza martxan dagoela, eta kiroleko indarkeriaren aurka egiten denaz jabe

daitezen.


3 7

1.4- Txostenak eta dokumentazioa

Helburu hau lortu nahi dugu epigrafe honetan:

• Memoria bat egitea, hauek jasotzeko: 2010ean egin diren lanak, Euskal Autonomia

Erkidegoan egin diren kirol-ekitaldiei buruzko datuak, eman diren indarkeriazko

gertakariak, eta jarri ziren zehapenak.

Helburu horrekin lotuta, adieraztekoa da Batzordearen 2007-09 Jarduera Planean jasotzen

den ekintza hau:

• Elaborar un informe anual que dé cuenta y difunda los datos sobre violencia en el

deporte vasco (informazio-areako 3.5 ekintza; G1.13 lehentasuna)

Txosten hau, 2010eko Memoriaren proposamena, ekintza horren gauzapena da.


3 8

2.- Euskal kiroleko ekitaldiei eta indarkeria-ekintzei buruzko datuak


3 9

2.1.- Kirol federatuen datu-basea

Hemen erakusten diren taula eta irudietako datuek Euskal Autonomia Erkidegoan futbol,

saskibaloi, eskubaloi, errugbi eta waterpoloko kirol-jardunetan 2009/2010 denboraldian

zehar egin diren kirol-ekitaldiei eta horietan gertatu diren indarkeria-ekintzei buruzko

informazioa ematen dute. Kirol-ekitaldi horiek probintzia barrukoak edo erkidego-mailakoak

izan daitezke. Futbol, saskibaloi eta eskubaloi, errugbi eta waterpoloko EAEko, Arabako,

Bizkaiko eta Gipuzkoako federazioek emandako datuak dira (kirol federatukoak, beraz), eta

horietan adierazten dira indarkeria-ekintzak, kirol-kategoria bakoitzean eskudun diren

lehiaketa-batzordeek zehatutakoak. Datuak lortzeko, kasu batzuetan, federazioetako web-

orrietara jo dugu, eta beste kasu batzuetan, federazioek beraiek eman dizkigute datuak.

Ildo horretatik argi utzi nahi da hau dela indarkeria-ekintzaren definizioa: “Egitez edo ez-

egitez adierazitako jokabide bat da, kirolarien eta kirol-eremuan dauden pertsonen

askatasunak eta eskubideak erasotzen, jazartzen edo mugatzen dituena, edota askatasun

eta eskubide horiek erasotzera, jazartzera edo mugatzera bultzatzen duena”.

Hiru indarkeria-mota soilik adierazten dira:

1. Hitzezko indarkeria: horrela izendatuko ditugu indarkeria-ekintza xenofoboak,

generokoak eta pertsonen duintasunaren aurka egiten dutenak.

2. Indarkeria fisikoa: eraso fisikoak dira, kirol-jokoaren dinamikarekin zerikusirik ez

dutenak.

3. Beste indarkeria-ekintza batzuk: aurreko bi puntuetan sartzen ez diren gertakariak,

baldin eta hitzez edo ekintzez indarkeria-motaren bat erabiltzera bultzatzen bada

edo alderen batek botere-abusua baliatzen badu.


4 0

Eskura ditugu 2010. urteko lehen seihileko datu espezifikoak, baina 2010 denboraldi osoko

datuak aztertzea erabaki dugu, bai hiruhilekoka, bai orotara, interesgarria iruditzen

baitzaigu indarkeria-ekintzen bilakaera aztertzea denboraldian zehar; izan ere, bilakaera

hori nabarmentzekoa dela uste dugu.

4. taula: kirol federatuan aztertu diren partiduak eta horietan gertatutako indarkeria-ekintzak

Aztertutako partiduakAztertutako partiduakAztertutako partiduakAztertutako partiduak Jaso diren indarkeriJaso diren indarkeriJaso diren indarkeriJaso diren indarkeriaaaa----ekintzen kopuruaekintzen kopuruaekintzen kopuruaekintzen kopurua

2009ko 4. hiruhilekoa 12.567 984

2010eko 1. hiruhilekoa 12.607 1.167

2010eko 2. hiruhilekoa 5.563 630

GUZTIRAGUZTIRAGUZTIRAGUZTIRA 30.73730.73730.73730.737 2.7812.7812.7812.781 Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

Denboraldi guztian 30.737 partidu aztertu dira, eta, horietan, indarkeria-ekintzaren bat egin

da 2.781 partidutan. Zenbaki oso handia dirudi, baina kontuan izan behar da partiduen

%9,04an soilik gertatu direla federazioak aitortu eta zigortutako indarkeria-ekintzak. Gure

ustez, aztertutako kasuak, lurralde historikoaren, kirolaren eta kategoriaren arabera

banatuta, datu-base nahiko handia osatzen dutela emaitza adierazgarriak lortzeko.

2009/2010 denboraldiko lehen hiruhilekoan, arbitro-aktek 984 indarkeria-ekintza jaso

dituzte 12.567 partidutan. Horrek esan nahi du indarkeria-ekintzak eman zirela jokatutako

partiduen %7,8: ekintza horien %75,4 hitzezko indarkeria-ekintzak izan ziren, %23,3

indarkeria fisikokoak eta %1,3 bestelako indarkeria-motaren batekoa.

Indarkeria-ekintza gehienak (%94,8) gizonezkoen kategorietan egin dira, eta kategoria

horietako datuak aztertzen baditugu, ikusten da ekintza guztien %58 senior kategorian

gertatu direla, %27 jubenilean, %13 kadetean eta %2 infantil kategorian.


4 1

Futbol-partiduetan gertatu dira 2009. urteko azken hiruhilekoan gertatu diren indarkeria-

ekintza guztien %84,8.

11. irudia: indakeria-ekintza bat gertatzeko probabilitatea kiroletan

11,11,11,11,4444

11,11,11,11,5555

10,310,310,310,3

4,24,24,24,2

1,9 11,9 11,9 11,9 1

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1111

FutbolaFutbolaFutbolaFutbola SaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloia EskubaloiaEskubaloiaEskubaloiaEskubaloia ErrugbiaErrugbiaErrugbiaErrugbia WaterpoloaWaterpoloaWaterpoloaWaterpoloa


• Oro har, esan dezakegu indarkeria-ekintza ematen direla gizonezkoen partiduen

%9,5etan eta emakumezkoek jokatutako partiduen %1,8an.

• Bizkaian gertatzen dira indarkeria-ekintza gehien (jokatutako partiduen %10ean),

eta, haren atzetik, Araban (%7,3) eta Gipuzkoan (%5,3).

• Kategoriak aztertzean, ikusten da indarkeria-ekintza gehienak goiko kategorietan

ematen direla. Senior kategorian, indarkeria-ekintzak ematen dira partiduen

%9,9an; jubenil kategorian, partiduen %10,1ean, kadeteen kategorian, %4,6; eta

infantil kategorian, berriz, %1,3an.

2010eko 1. hiruhilekoa:2010eko 1. hiruhilekoa:2010eko 1. hiruhilekoa:2010eko 1. hiruhilekoa:


4 2

2009/2010 denboraldiko bigarren hiruhilekoan, hau da, 2010. urteko lehen hiruhilekoan,

1.167 indarkeria-ekintza jaso dira jokatutako 12.607 partiduen arbitro-aktetan.

2009/2010 denboraldiko bigarren hiruhilekoan (2010eko 1.ean), indarkeria-ekintzak eman

ziren jokatutako partiduen %9,3an. Ekintza horien %84,7 hitzezko indarkeria-ekintzak izan

ziren, %12,3 indarkeria fisikokoak eta %3 bestelako indarkeria-motaren batekoa.

Indarkeria-ekintzen %94 gizonezkoen kategoriaren batean eman zen. Oro har, esan

dezakegu senior kategorian eman zirela indarkeria-ekintzen %55,5; jubenil kategorian

ekintzen %27,7, kadeteen kategorian %14,1 eta infantil kategorian %2,7.

Futbol-partiduetan gertatu ziren indarkeria-ekintzen %85.8, baina hori normala da kirol

horretan egiten baitira partidu gehien.

12. irudia: indakeria-ekintza bat gertatzeko probabilitatea kiroletan:

FutbolaFutbolaFutbolaFutbola SaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloia EskubaloiaEskubaloiaEskubaloiaEskubaloia ErrugbiaErrugbiaErrugbiaErrugbia WaterWaterWaterWaterpoloapoloapoloapoloa



4 3

Kiroletako gizonezkoen kategorietan ematen dira indarkeria-ekintza gehien; izan ere,

halako ekintzak egiten dira gizonezkoen partiduen %11,2an eta emakumezkoen partiduen

%2,4an.

Bizkaia da berriro ere indarkeria-ekintza gehien izan dituen lurraldea (partiduen %11,5ean),

haren atzetik Araba (partiduen %9,5ean), eta, azkenik, Gipuzkoa (partiduen %6,6an).

Denboraldiko lehen zatian gertatzen zen moduan, goiko kategorietan izan dira indarkeria-

ekintza gehien; izan ere, senior kategorian eman ziren indarkeria-ekintzen %12; jubenil

kategorian ekintzen %11,9, kadeteen kategorian %5,5 eta infantil kategorian %2.

2010eko 2. hiruhilekoa:2010eko 2. hiruhilekoa:2010eko 2. hiruhilekoa:2010eko 2. hiruhilekoa:

Denboraldiko azken hiruhileko honetan 5.563 partidutako arbitro-aktak aztertu dira, eta

horietan ageri dira zigortutako indarkeria-ekintzak gertatu eta zigortu direla 630 partidutan.

2009/2010 denboraldiko azken hiruhilekoan, indarkeria-ekintzak eman ziren jokatutako

partiduen %11,3an. Ekintza horien %86,5 hitzezko indarkeria-ekintzak izan ziren, %11,1

indarkeria fisikokoak eta %2,4 bestelako indarkeria-motaren batekoa.

Aurreko faseetan gertatu den moduan, ia dena, %96, gizonezkoen kategorian eman dira.

Indarkeria-ekintzen %56,3 senior kategorietan ematen da, %25,7 jubenil kategorian, %15,7

kadete kategorian eta %2,2 infantil kategorian. Azkenik, ekintzen %87,6 futbolean eman

dira.


4 4

13. irudia: indakeria-ekintza bat gertatzeko probabilitatea kiroletan:

15,1 15,1 15,1 15,1 1111 4 14 14 14 1

14,114,114,114,1

5,55,55,55,5 3 2 l3 2 l3 2 l3 2 l ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1

I I

FutbolaFutbolaFutbolaFutbola SaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloia EskubaloiaEskubaloiaEskubaloiaEskubaloia ErrugbiaErrugbiaErrugbiaErrugbia WaterpoloaWaterpoloaWaterpoloaWaterpoloa


Diferentzia handiak ikusten dira berriro ere generoen artean; izan ere, indarkeria ekintzak

ematen dira gizonezkoen partiduen %13.5ean eta emakumeen partiduen %2,3an soilik.

Bizkaia da, orain ere, indarkeria-ekintzen tasarik handiena duen probintzia (jokatutako

partiduen %13,5ean gertatzen da indarkeria-ekintzaren bat), haren atzetik datoz Gipuzkoa

(%9,9) eta Araba (%9,6).

Kategorien banaketari erreparatuta, senior kategorian indarkeria-ekintzaren bat ematen da

partiduen %14ean, jubenil kategorian, berriz, %15.2an, kadete kategorian %7.8an, eta,

azkenik, infantil kategorian %2an.


4 5

Tabla 5: Resumen de la temporada 2009/2010: Total de partidos en los que tiene lugar algún hecho

violento y % que supone cada tipo de violencia con respecto al total de hechos violentos. Fuente: Kirolalde 2010. Elaboración propia

Agian, indarkeria-ekintzen bilakaera hobeto ulertzeko, komeni da batera azaltzea

denboraldi osoko datuak, eta bereziki nabarmentzea denboraldiak aurrera egin ahala eta denboraldiak aurrera egin ahala eta denboraldiak aurrera egin ahala eta denboraldiak aurrera egin ahala eta

ligaligaligaliga----amaiera gerturatzen den heinean, indarkeriaamaiera gerturatzen den heinean, indarkeriaamaiera gerturatzen den heinean, indarkeriaamaiera gerturatzen den heinean, indarkeria----ekintzak ugaritu egiten direla kirolekintzak ugaritu egiten direla kirolekintzak ugaritu egiten direla kirolekintzak ugaritu egiten direla kirol----

ekitaldietan.ekitaldietan.ekitaldietan.ekitaldietan.

4° Trim 2009 1° Trim 2010 2° trim 2010 Total temporada

Total competiciones 7.8 9.3 11.3 9.04

Violencia verbal 75.4 84.7 86.5 81.8

Violencia física 23.3 12.3 1.5 15.9

Otro tipo de violencia 1.3 3 2.4 2.2


4 6

Taulan ikus daitekeen moduan, indarkeria-ekintzaren bat izan duten partiduen kopurua igo egin

da denboraldian aurrera egin ahala, eta gero eta handiagoa da hitzezko indarkeriaren erabilera.

Denboraldiaren 1. hiruhilekoan, indarkeria-ekintzen %75,4 ziren hitzezkoak, eta azken

hiruhilekoan, berriz, %86,5 ziren.

14. irudia: indarkeria-ekintzen moten % indarkeria-ekintza guztiekiko, hiruhileka

Indarkeria-mota bakoitza ematen den partiduen ehunekoak aztertzean, ikusten da, oro har, hitzezko indarkeria ematen dela aztertutako partiduen %7,4an (2.275 partidutan, guztira 30.827 izanda) eta indarkeria fisikoa %1,44an (444 partidutan izan dira).

Hiruhilekoetan izan den bilakaerari erreparatzean, ikusten da lehen hiruhilekoan hitzezko indarkeria-ekintzak ematen zirela partiduen %5,8, ehuneko hori %7,8ra igotzen dela bigarrenean eta hirugarrenean, berriz, indarkeria-mota hori partiduen %9,7 eman zela. Indarkeria fisikoak kontrako bidea egin du, lehen hiruhilekoan %1,8 inguru baitzebilen eta hirugarrengoan, berriz, partiduen %0,7an eman baitzen.

Indarkeria-ekintzen goranzko bilakaerak ez du erritmo bera erakusten aztertutako kirol

guztietan, nahiz eta guztietan ikusten den goranzko joera hori. Futbolean eta waterpoloan, joera

hori oso nabarmena da eta ia 5 puntu igotzen da, eta denboraldi hasieratik indarkeria-ekintza

gutxi dituzten kiroletan, berriz, zenbakiak askoz apalagoak dira.


4 7

6. taula: 2009/2010 DENBORALDIKO DATUEN LABURPENA: indarkeria-ekintzaren bat izaten duten

partiduen % jokatutako partidu guztiekiko

2009ko 4. hiruhilekoa

2010eko 1. hiruhilekoa


Denboraldian, guztira

Lehiaketak, guztiraLehiaketak, guztiraLehiaketak, guztiraLehiaketak, guztira 7.87.87.87.8 9.39.39.39.3 11.311.311.311.3 9.049.049.049.04

Futbola 11.4 13.1 15.1 12.8212.8212.8212.82

Saskibaloia 1.9 2.1 3.2 2.172.172.172.17

Eskubaloia 4.2 5.5 5.5 5.035.035.035.03

Waterpoloa 10.3 13.4 14.1 13,02

Errugbia 11.5 -- -- - Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

15. irudia: Indarkeriaren bilakaera hiruhilekoka, kirolaren arabera


FFFFútboltboltboltbol BalBalBalBaloncestooncestooncestooncesto BalonmanoBalonmanoBalonmanoBalonmano

\A/a t a t a t a t a r


4 8

Kategoriei erreparatzen badiegu, berdin esan dezakegu: zenbat eta handiagoa izan kirolarien

adina, orduan eta handiagoa da indarkeria-ekintzaren bat izaten duen partiduen ehunekoa.

Horrez gain, kategoria guztietan handitzen dira nerbioak denboraldiak aurrera egin ahala, eta,

ondorioz, handitu egiten da erregistratu eta zigortutako indarkeria-ekintzak dituzten partiduen

kopurua.

2009/2010 DENBORALDIKO DATUEN LABURPENA: indarkeria-ekintzaren bat izaten duten


2009ko 4. hiruhilekoa



Lehiaketak, guztira 7.8 9.3 11.3

Seniorra 9.9 12.0 14.0

Jubenila 10.1 11.9 15.2

Kadetea 4.6 5.5 7.8

Infantila 1.3 2.0 2.0


Irudian argi ikusten da azaldu dugun gertakaria

16. irudia: indarkeria-ekintzen kopuruaren bilakaera hiruhilekoka, kategoriaren arabera


4 9


Kirol-federazioek utzitako aktetan erregistratzen diren indarkeria-ekintzen datuek adierazten

digute lurralde historiko guztietan gertatzen dela gauza bera; hau da, lehiaketa-denboraldiaren

amaieran indarkeria-ekintza gehiago izaten dira denboraldi-hasieran baino.

8. taula: 2009/2010 DENBORALDIKO DATUEN LABURPENA: indarkeria-ekintzaren bat izaten duten


2009ko 4. hiruhilekoa 2010eko 1. hiruhilekoa


Denboraldian, guztira

Lehiaketak, guztira 7.8 9.3 11.3 9.0

Araba 7.3 9.5 9.6 8.3

Bizkaia 10.0 11.5 13.5 11.3

Gipuzkoa 5.3 6.6 9.9 4.6

Erkidegokoak 7.1 7.3 8.6 7.5 Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

3333°°°° Trim 2009 Trim 2009 Trim 2009 Trim 2009 1111°°°° Trim 2010 2 Trim 2010 2 Trim 2010 2 Trim 2010 2°°°° Trim 2010 Trim 2010 Trim 2010 Trim 2010


5 0

Bizkaia da, oro har, indarkeria-ekintzen ehuneko handienak dituen lurraldea, %11,3ko batez

bestekoa izan baitu denboraldian zehar, nahiz eta, esan dugun moduan, denboraldiak aurrera

egin ahala arrisku handiagoa dagoen halakoak gertatzeko.

Erkidego-mailako lehiaketetan txikiagoa izan ohi da indarkeria-ekintzak izaten dituzten partiduen

ehunekoa, baina joera berbera da: denboraldiak aurrera egin ahala, gora egiten du gatazken

kopuruak


5 1

Denboraldi osoan aztertu diren datuei erreparatu ondoren, ondorioztatu dezakegu kirol federatuko partiduetan izaten diren indarkeria-ekintzak, oro har, gizonezkoen kategorietan ematen direla (indarkeria-ekintzen %94,5 gizonezkoen partiduetan ematen dira), futbolean

(%12,82), eta, batik bat, hitzezko indarkeria-ekintzak izaten direla. Nabarmentzeko beste alderdi esanguratsu bat da, denboraldiak aurrera egin ahal eta liga-amaiera gerturatzen den neurrian, handitu egiten dela arbitro-aktan jasoak izateko eta zehapen-zigor bat jasotzeko adinako garrantzia duten indarkeria-ekintzen ehunekoa; izan ere, denboraldi hasieran %7,13 izatetik %11,3 izatera igarotzen dira denboraldiko hirugarren hiruhilekoan.


5 2

2.2.- Arbitro-akta eskola-kirolean: futbola Azterlan honek erabili duen metodologia da Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako eskola-futboleko aktak jaso eta biltzea, eta, gerora, haiek ematen dizkiguten datuak aztertzea. Astero jaso dira Araba eta Bizkaiko aktak, Bizkaiko Futbol Federaziotik jasota zuzenean, batetik, eta mezularitza-zerbitzu baten bidez, bestetik. Gipuzkoako aktak postaz jaso dira, baina, beste bi lurraldeekin konparatuta kategoria eta talde gutxiago sartzen zirenez azterlanean, hamabostean

behin jaso dira aktak. Materiala bildu eta aktetako informazioa aztertu ondoren, proba pilotua egiteko diseinatu zen datu-basean jaso zen. Datu-base hori osatu eta eguneratu egin da geroztik. Informazio eta datu osagarri horiek 2009. urteko azken hiruhilekoan eta 2010eko lehen seihilekoan egin diren eskola-futboleko arbitro-aktetatik hartu dira. Azterlan honetan, ez da aldez aurretik diseinatutako laginik; izan ere goian adierazitako datetan

eta euskal eskola-kiroleko futbol-partidu guztiak aztertu dira1. Proba pilotuan eta aurreko txostenean gertatu zen moduan, partiduak zuzendu dituzten arbitroek bete dituzte aktak. Bi arrazoi nagusi izan ditugu aukeraketa hori egiteko. Lehen arrazoia ekonomikoa da, gastu oso handia izango bailitzakete pertsona bat bidaltzea partitu bakoitza jokatzen den tokiraino eta jokoak irauten duen denbora guztirako, aktetan jasotzen diren inkestak, ikerlan honi

dagozkionak, betetzeko helburu soil-soilarekin. Bigarren arrazoia da arbitroaren ikuspegia jasotzea lehenetsi dela inkesta-egilearenaren aldean; izan ere, arbitroa joko-eremuan izaten denez, aztertu nahi diren indarkeria-ekintzen hartzailea izaten da zenbaitetan, eta hark eman diezagukeen informazioa, hasiera batean, askoz ere osoagoa izango da.

Informazioa jasotzeko metodoari buruz, adierazi behar da arbitroak beraiek direla aktak beteta

ematen dizkietenak futbol-federazioei; izan ere, partidu bat jokatzen den bakoitzean egin behar

dute hori (ikerlanik izan ala ez). Horrenbestez, informazio hori jasotzea ez dakar kostu edo neke

handiagorik haientzat.

Aztertutako unibertsoari dagokionez, ikerlanaren planteamendua egitean adostu zen EAEn

jokatzen diren eskola-futboleko partidu guztiak aztertuko zirela landa-laneko epealdi osoan.

1 Gerora azaltzen da datuak ikerketan barruan sartzen direla, baldin eta arbitro-aktak jaso badira.


5 3

Hala ere, ikerlan honek ez ditu goian adierazitako daten arteko denboran jokatu diren partidu

guztiak ikertzen, ez baitira, jarraian azalduko dugu moduan, jokatzen diren partidu guztietako

aktak jasotzen.

Kasu honetan ere eskura ditugu datu berezituak 2009ko azken hiruhilekorako eta 2010eko

lehenengo seihilekorako, baina, bi urte diferentekoak diren arren, 2009/2010 denboraldiko

azterketa osoa egitea erabaki dugu. Gure ustez, aztertutako akten datu-base osatuago bat

izateak aztertzen den egoeraren ikuspegi fidelago bat izateko aukera emango ditu.

Hori jakinarazi ondoren, adierazi behar da 2009an jaso eta behar bezala betetako 1.515 akta

aztertu zirela, eskola-futbolean jokatu ziren 4.322 partiduetatik (konfer: Kirolalderen 2009ko

Jarduera Memoria); 2010. urteko lehen eta bigarren hiruhilekoetan, berriz, baliozko 4. 098 akta

aztertu ziren, denbora horretan jokatu ziren 8. 677 partiduetatik. Horrenbestez, hiru hiruhileko

horiek osatzen duten denboraldia osorik aztertzen badugu, ikusten dugu datu-basean 5. 613

arbitro-akta daudela jasota, Euskal Autonomia Erkidegoan jokatu diren eskola-futboleko 12. 999

partiduetatik.

9. taula: unibertsoaren (jokatutako partidu9. taula: unibertsoaren (jokatutako partidu9. taula: unibertsoaren (jokatutako partidu9. taula: unibertsoaren (jokatutako partiduen) banaketa orokorra, sexuaren en) banaketa orokorra, sexuaren en) banaketa orokorra, sexuaren en) banaketa orokorra, sexuaren

eta kategoriaren araberaeta kategoriaren araberaeta kategoriaren araberaeta kategoriaren arabera

10.10.10.10. Erregistratutako kirol Erregistratutako kirol Erregistratutako kirol Erregistratutako kirol----ekintzen (hau da, arbitroekintzen (hau da, arbitroekintzen (hau da, arbitroekintzen (hau da, arbitro----akta jasota duten akta jasota duten akta jasota duten akta jasota duten kirolkirolkirolkirol----ekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren araberaekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren araberaekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren araberaekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren arabera

ArabaArabaArabaAraba BizkaiaBizkaiaBizkaiaBizkaia GipuzkoaGipuzkoaGipuzkoaGipuzkoa GUZTIRAGUZTIRAGUZTIRAGUZTIRA GGGG EEEE MxMxMxMx GGGG GGGG EEEE MxMxMxMx GGGG GGGG EEEE GGGG

XXXX GGGG GGGG EEEE MxMxMxMx GGGG

JubenilaJubenilaJubenilaJubenila ---- ---- ---- ---- 12121212 0000 ---- 12121212 ---- ---- ---- ---- 12121212 0000 ---- 12121212

Kadete/jubenilaKadete/jubenilaKadete/jubenilaKadete/jubenila ---- ---- ---- ---- 0000 2222 ---- 2222 ---- ---- ---- ---- 0000 2222 ---- 2222

KadeteaKadeteaKadeteaKadetea 0000 0000 ---- 0000 3333 31313131 ---- 34343434 0000 0000 ---- ---- 3333 31313131 ---- 34343434

InfantilaInfantilaInfantilaInfantila 255255255255 70707070 21212121 346346346346 1240124012401240 137137137137 21212121 1398139813981398 9999 49494949 ---- 58585858 1504150415041504 256256256256 42424242 1802180218021802

AlebinaAlebinaAlebinaAlebina 426426426426 7777 90909090 523523523523 1563156315631563 55555555 39393939 1657165716571657 89898989 1111 ---- 90909090 2078207820782078 63636363 129129129129 2270227022702270

BenjaminaBenjaminaBenjaminaBenjamina 152152152152 0000 96969696 248248248248 1151151151154444 4444 131131131131 1289128912891289 0000 0000 ---- 0000 1306130613061306 4444 227227227227 1537153715371537

GuztiraGuztiraGuztiraGuztira 833833833833 77777777 207207207207 1117111711171117 3972397239723972 229229229229 191191191191 4392439243924392 98989898 50505050 ---- 148148148148 4903490349034903 356356356356 398398398398 5657565756575657


5 4

• Gidoiek adierazten dute kategoria horretan ez direla kirol-ekitaldirik egiten Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

Joko-eremuan eta joko-eremutik kanpo gertatutako ekintzei buruz arbitro-aktek

biltzen duten informazioa aztertzen da.

Guztira, 12.999 partidu jokatu dira, eta 5.657 partidutako arbitro-aktetako

datuak bildu dira; beraz, jokatutako partiduen %43.5 aztertu dira.

Datuak 3 lurralde historikoetan jaso dira eta kategoria guztietan: benjamina,

alebina, infantila, kadetea eta jubenila.

Aztertutako 5.657 partiduetatik 269tan eman dira indarkeria-ekintzak; hau da,

partidu guztien %4,8an.


5 5

18. irudia: indarkeria18. irudia: indarkeria18. irudia: indarkeria18. irudia: indarkeria----ekiekiekiekintzak izan dituzten ntzak izan dituzten ntzak izan dituzten ntzak izan dituzten partiduen ehunekoapartiduen ehunekoapartiduen ehunekoapartiduen ehunekoa


5 6

Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.

Partidu batzuetan, indarkeria-ekintza bat baino gehiago izan dira. Guztira, 635 indarkeria-

ekintza eman dira. Horietatik 362 joko-eremuan gertatu dira, eta 273 joko-eremutik kanpo.

19. irudia: indarkeria-ekintza gertatu den lekua, indarkeria-ekintza kopuru osoarekiko

Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak

Indarkeria-ekintzak izan dira joko-eremuan aztertutako partidu guztien %6,44an. Indarkeria-

ekintzak gertatzen dira joko-eremuan indarkeria-ekintzak izaten diren partiduen %77,6

(indarkeria-ekintzak izan dituzten 269 partiduetatik 209tan): zehazki, partidu horien %40,8an

izan dira indarkeria-ekintzak joko-eremuan, eta %36,8an joko-eremuan eta joko-eremutik

kanpo. Hona hemen indarkeria-moten zenbakiak, indarkeria-ekintzak joko-eremutik kanpo

gertatzen direnean:

Jokatzen diren partidu guztien ehuneko txiki batean izaten dira indarkeria-ekintzak joko-

eremuan bertan (%6,44an), eta, horien artean, hitzezko indarkeria izaten da indarkeria-mota

nabarmenena, baina, neurri batean, harritzekoa da indarkeria-ekintzen %27 indarkeria

fisikoaren mailara iritsi dela (partidu guztien %1,74 dira, 98 partidutan izan baitziren indarkeria

fisikoko ekintzak aztertu ziren 5.613 partiduetatik), eta jokalarien beraien artean ere indarkeriara

bultzatzeko ekintzak nahiko zifra nabarmenetan gertatu dela (guztira, 61 ekintza izan dira

indarkeriara bultzatzekoak).

Indarkeria-ekintzak gertatu dira joko-eremutik kanpo aztertutako partiduen %4.86an. Indarkeria-

ekintzak gertatu dira joko-eremutik kanpo indarkeria-ekintzak izan diren partiduen %59,1ean

(indarkeria-ekintzak izan dituzten 269 partiduetatik 209tan): zehazki, partidu horien %22,3an

□ se dan hechos se dan hechos se dan hechos se dan hechos violentosviolentosviolentosviolentos

□ no se dan hechos no se dan hechos no se dan hechos no se dan hechos violentosviolentosviolentosviolentos


5 7

izan dira indarkeria-ekintzak joko-eremutik kanpo, eta %59,1ean joko-eremuan eta joko-

eremutik kanpo. Irudi hau azalduko zaigu indarkeria-ekintzen motak aztertzen baditugu kasu

honetan ere:

Kasu honetan ere, hitzezko indarkeria-ekintzak dira gehien ematen direnak joko-eremutik

kanpo; izan ere, gertatzen diren indarkeria-ekintzen ia %70 dira hitzezkoak. Ehuneko hori

handiagoa da kirolarien artean ematen dena baino. Indarkeriara bultzatzeko ekintzak dira,

hitzezkoen atzetik, bigarren postuan. Hitzezko indarkeriarekin oso lotuta dago indarkeria-mota

hori.

Datuek adierazten dute hitzezko indarkeriazko 191 ekintza soilik hauteman direla aztertutako

5.613 partiduetan; hau da, aztertu diren kirol-ekitaldi guztien %3,4an soilik. Gerta liteke ehuneko

hori egiaz izaten dena baino asko ere txikiagoa izatea, batzuetan normaltzat hartzen baita joko-

eremutik kanpo hitzezko indarkeria-mailaren bat ematea, eta arbitroak beraiek izan baitira

erabaki dutenak ekintza horiek izan diren ala ez eta erregistratzen zituzten ala ez.

Eskola-futbolean erregistratu diren indarkeria-ekintzak aztertuz, ikusten dugu Araban ematen

direla ehuneko apalenak, eta Bizkaia dela ehuneko handienak dituen lurraldea. Dena den, ez

dugu adierazi gabe utzi nahi oso akta gutxi aztertu direla Gipuzkoan, eta, ondorioz, datuak tentu

handiz erabili beharrekoak direla.

□□□□ indarkeriaindarkeriaindarkeriaindarkeria----ekintzen %ekintzen %ekintzen %ekintzen %

□ Violencia verbalViolencia verbalViolencia verbalViolencia verbal

□ Violencia fViolencia fViolencia fViolencia físicasicasicasica

□ Violencia Violencia Violencia Violencia de gde gde gde géneroneroneronero

□ Violencia xenViolencia xenViolencia xenViolencia xenófoba y racistafoba y racistafoba y racistafoba y racista

□ IncitaciIncitaciIncitaciIncitación a la violencian a la violencian a la violencian a la violencia


5 8

22. irudia: Aztertutako partidu guztietan izan diren indarkeria-ekintzen ehunekoak lurralde historikoka

ui---------------------------------

ArabaArabaArabaAraba 1 1 1

Bizkaia GipuzkoaBizkaia GipuzkoaBizkaia GipuzkoaBizkaia Gipuzkoa AAAAraba Bizkaia Gipuzkoaraba Bizkaia Gipuzkoaraba Bizkaia Gipuzkoaraba Bizkaia Gipuzkoa


Horrez gain, aztertu eta ikusteko modukoak ditugu, lurraldeka, indarkeria-ekintzak izaten diren

lekuak, hau da, non gertatzen dira ekintza horiek, joko-eremuan edo joko-eremutik kanpo,

harmailetan.

1111 1111

GipuzkoaGipuzkoaGipuzkoaGipuzkoa 58,858,858,858,8 41,241,241,241,2

- BizkaiaBizkaiaBizkaiaBizkaia 57,957,957,957,9 42424242

- AlavaAlavaAlavaAlava 49,249,249,249,2 49,849,849,849,8

Gráfico 23: Lugar donde acontecen los hechos volentos (%)


□ DentroDentroDentroDentro

□ FueraFueraFueraFuera

100%100%100%100%


5 9

2.3 ARBITRO-AKTETAKO ERANSKINA

ERANSKINA ESKOLA-KIROLEKO

ARBITRO-AKTETAN

ANEXO

Fecha: ____¡¡¡¡I I I I Campeonato:________________________ Localidad: __________________

Participantes:______ 1 _____ Vs _________2 _____Categoría: _______Género: M/F * Véanse Aclaraciones en la Pág.. 2

¿Se ha registrada algún Hecho Violento fuera del terreno de juego, tal y corno se entiende desde el Comité Vasco Contra la Violencia en el Deporte?

sírj N o m —► FINFINFINFIN

a) GRADO DE VIOLENCIA VERBAL 0....1....2....3....4

b) GRADO DE VIOLENCIA FÍSICA 0....1....2....3....4

c) GRADO DE VIOLENCIA DEGENERO 0....1....2....3....4

d) GRADO DE VIOLENCIA XENOFOBA Y RACISTA 0....1....2....3....4

e) GRADO DE INCITACIÓN A LA VIOLENCIA 0....1....2....3....4

¿Se ha registrado algún Hecho Violento dentro del terreno de juego, tal y como se entiende desde el Comité Vasco Contra la Violencia en el Deporte?

sí a NO E E E E —►►►► FINFINFINFIN

a) GRADO DE VIOLENCIA VERBAL 0....1....2....3....4

b) GRADO DE VIOLENCIA FÍSICA 0....1....2....3....4

C) GRADO DE VIOLENCIA DE GENERO 0.„.1....2....3....4

d) GRADO DE VIOLENCIA XENOFOBA Y RACISTA 0....1....2....3....4

e) GRADO DE INCITACIÓN A LA VIOLENCIA 0....1....2....3....4

•^Fecha: ^Fecha: ^Fecha: ^Fecha: _J__J__J__J_¡¡¡¡____ ^Campeonato: ^Campeonato: ^Campeonato: ^Campeonato: Véase Liga, Copa, Torneos...8te ^Localidad: Hace referencia al lugar donde se disputa el encuentro. (No a la procedencia de un Club) ^Participantes: ^Participantes: ^Participantes: ^Participantes: Se registrará el nombre de los Clubes participantes en el evento deportivo, de modo que se le asigne el número 1 al equipo local y .2al visitante (en caso de que sólo haya dos. En caso contraria se procederá a anotar el nombre del Club al que pertenece el participante que ha incurrido en un Hecho violento en la casilla correspondiente) para posteriormente gestionar de forma más sencilla las incidencias que se hayan podido dar,


6 0

f CategorCategorCategorCategoría: a: a: a: Se distinguirán según la edad de los participantes, de modo que se atenderá a las siguientes categorías deportivas

Hitzezko indarkeria:Hitzezko indarkeria:Hitzezko indarkeria:Hitzezko indarkeria: irainak, adierazpen umiliagarriak, lotsarazteko ahaleginak eta antzeko ekintzak

jokalarien artean; kirolariek arbitroei, ikusleei, entrenatzaileei eta bestelako pertsonei

egindakoak; ikusleek arbitroei, kirolariei, entrenatzaileei, beste ikusle batzuei eta bestelako

pertsonei egindakoak;

Indarkeria fisikoa, erasoak:Indarkeria fisikoa, erasoak:Indarkeria fisikoa, erasoak:Indarkeria fisikoa, erasoak: kirola egiten edo kirol-jardunaren inguruan egiten diren erasoen edo

eraso-saiakerak dira. Erasoa zer den definitzeko, Riera y Riera autorearen definiziora joko

dugu, Julián Gómez-ek proposatzen duen moduan: “intentzioz min fisikoa edo egin nahi izatea”

da, helburua lortu ala ez. Kasu guztietan behar da berariazko intentzio edo asmoa adieraztea.

GeneroGeneroGeneroGenero----indarkeria:indarkeria:indarkeria:indarkeria: Kirol-jardunean pertsonen eskubideak eta askatasunak urratzen dituzten edo

urra ditzaketen jokabideak dira, genero-arrazoiagatik egindakoak. Horien adibide dira,

esaterako, eragozteak neskatoek aukera-berdintasunez joka dezaten eskola-kirolean; edo

araudiak, erregelamenduak eta antzerakoak mantentzea.

IndarkeriIndarkeriIndarkeriIndarkeria xenofoboa:a xenofoboa:a xenofoboa:a xenofoboa: Kirol-jardunean pertsona immigranteen eskubideak eta askatasunak urratzen

dituzten edo urra ditzaketen jokabideak dira.

Indarkeriara bultzatzea:Indarkeriara bultzatzea:Indarkeriara bultzatzea:Indarkeriara bultzatzea: indarkeria, edozein formatan, erabiltzera bultzatzen duten jokabideak dira,

hitzez edo ekintzez egindakoak.


6 1

Memoria 2010 Kirolalde def2-eus-garb filebatera, heziketaheziketaheziketa- --- eta prebentzio eta...

Documents

Transcript of Memoria 2010 Kirolalde def2-eus-garb filebatera, heziketaheziketaheziketa- --- eta prebentzio eta...