ELIKAGAI

Jatorrizko elikagaien eta dieta anitzean eta orekatuankontsumitzen diren elikagaien ezaugarri organoleptikoak izan behar dituzte elikagai funtzionalek, oinarrizko nutrizio-beharrak

ase behar dituzte eta, horrez gain, zientziak frogatu behar izan du, batetik, elikagai horiek osasungarriak izan

daitezkeela osasunerako edo, bestetik, gaixotasunen batizateko arriskua murriztu dezaketela

Elikagai funtzionalak Japonian sortu ziren, 80ko hamarkadan, orekarik gabeko elikadura orekatu

beharraren ondorioz

Japoniar biztanleen bizi-itxaropena luzatzeak eta horrek eragindako osasun-gastuak ekarri zuten

gobernuak beharrezkotzat jotzea herritarren osasuna hobetzeko

elikagaiak sortzea

Oliba-olioaren koipe osasungarriak, ardo beltzaren resberatrola edo arrain urdinaren omega 3 gantz azidoak

dira, esate baterako, elikagai batzuen ezaugarri funtzionalak

Dieta orekatu, askotariko eta nahikoak organismoak behar dituen nutriente guztiak

ematen ditu; beraz, elikagai funtzionalak ez dira nahitaezkoak

dietan

Elikagai funtzionalak osagarriak dira, pertsona baten elikadura-ohiturak osasungarriak ez direnean, orekarik

ez dagoenean edo nutrizioa behar bestekoa ez denean

Elikagaiak segurua izan behar du

Osasunari ekartzen dizkion onuren oinarri gisa zientzia-datuak

erabili behar dira

Elikagai gisa aurkeztu behar da

Osasunaren gaineko onura azken produktuak eragin behar du,

ez produktuaren osagai indibidualek

Elikagaiaren kontsumoak ohikoa izan behar du

Kontsumitzeko modua ondo definitu behar da

Nutrizio-konposizioak ezin du izan antzeko elikagai batzuena

baino txikiagoa

Elikadura-ohiturak hobetzen lagundu behar du

Elikagai funtzionalak bieratan lor daitezke :

Industrian eraldatzerakoan:

Osagarri bat gehitzerakoan: “omega 3rekin”, “isoflabonekin”

Osagarri bat ordezkatuz: oliba olioa gantzaseen ordez

Osagarri baten kantitatea handituz: “kaltzioa”, “bitaminak eta mineralak”,..

Osagarri bat gutxituz edo kenduz: “azukrerik gabe”, “laktosarik gabe”

Elikagaiak funtzionalak izateaohizko moduan :

Arraina omega -3rekinBarazkiak eta frutak

zuntz iturri diraEsnekiak kaltzio iturri

dira

Antioxidatzaileak gaixotasun baskularrak

izateko arriskua murrizten dute

Aminoazidoak gabezia-egoerak

saihesteko baliagarriak, kirolarientzat edo egoera berezietan

dauden pertsonentzat

FitoesterolakKolesterol mailak murrizten dituzte

Prebiotikoak Hesteetako bakterio

onuragarrien hazkundea errazten dute

Gantz-azido asegabeak

Odoleko triglizeridoen eta kolesterolaren maila

murrizten duteProbiotikoakHesteen funtzioa hobetzen dute

Zuntz dietetikoa Hesteen jarduera errazten eta

hesteetan xurgatutako kolesterola murrizten du

ELIKGAI ABERASTUAK Nutrienteren bat gehituzaie elikagai hauei, eta nutriente horrek

eragin osasungarria izan dezake gorputzean: mineralak, bitaminak, antioxidatzaileak,

gantz-azidoak, zuntza, ...

ERAGIN ZEHATZA DUTEN ELIKAGAI FUNTZIONALAK Elikagai horiek diseinatuta

daude oso efektu zehatza lortzeko, esatebaterako: diabetikoentzako dietarako,

hipertentsioa jaisteko…

ELIKAGAI PREBIOTIKOAKPrebiotikoak dira “digeri ezin daitezkeen

osagaiak eta osasunari onurak ekarliezazkioketenak, koloneko bakteria baten edo batzuen hazkundea edo/eta aktibitatea

estimulatzen baitute ausaz”

ELIKAGAI PROBIOTIKOAKProbiotikoak dituzten elikagaiak dira.

Osasunaren Munduko Erakundeak honakodefinizio hau eman du probiotikoak definitzeko:

“izaki bizidunak dira; eta zehaztutako dosiankontsumituz gero, onurak ekar liezazkiokete

osasunari"

Elikagai funtzionalen ontzietan ageri diren nutrizio-aitorpenen eta propietate osasungarrien aitorpenen etiketatzea 1924/2006 Araudiak (EE)

araupetzen du

ALEGAZIO GUZTIETARAKO HATSARRE OROKORRAK

Ez da faltsua, anbiguoa edo engainagarria izango.

Ez du zalantzarik sorraraziko beste elikagai batzuen nutrizio segurtasunari

eta/edo egokitasunari buruz.

Ez du bultzatuko elikagai baten gehiegizko kontsumoa.

Ez du adieraziko, iradokiko edo ulertaraziko dieta anitz eta orekatua ez

dela nahiko nutrienteen kopuru egokiak lortzeko.

Ez die erreferentziarik egingo gorputz-funtzioen aldaketei,

kontsumitzaileak izutu edo beldurtu ez daitezen.

NUTRIZIO EDUKIEN ETA ELIKAGAIEN EZAUGARRI OSASUNTSUEN GAINEKO ADIERAZPENAK ERABILTZEKO BALDINTZAK

Honako kasuetan baino ez da baimenduko jakinarazpena:

Adierazitako substantziaren presentziak, gabeziak edo eduki murriztuak, zientzia aldetik, eraginonuragarria duela ziurtatzen denean.

Adierazpenean agertzen den substantzia kopuru esanguratsuan dagoenean eta, hori dela eta, eragin onuragarria eragin dezakeenean.

Adierazpenean agertzen den substantzia ez dagoenean edo oso kopuru txikira murriztu deneaneta, hori dela eta, eragin onuragarria eragin dezakeela frogatu denean.

Adierazpenean agertzen den substantzia gorputzak asimilatzeko moduko kopuruan agertzendenean.

Zentzuz kontsumitu daitekeen produktuak, eragin onuragarria ekartzeko, beharrezkoa den kopurua duenean (adierazpenean agertzen den substantziaren kopurua).

Erdi-mailako kontsumitzaileek adierazpena ulertu dezaketenean.Adierazpenak erreferentzia egiten dienean kontsumitzeko prest dauden elikagaiei.

ADIERAZPENAK ETA SALBUESPENAK ERABILTZEKO MURRIZKETAK

Elikagai guztietan ezin izango da adierazpenik:

% 1,2 baino alkohol graduazioa handiagoa duten edarietan EZIN da ezaugarri osasuntsuei

buruzko jakinarazpenik egin.

EZIN da pisua galtzeko erritmoari edo garrantziari buruzko aipamenik egin.

EZIN da adierazi jakinarazten den elikagaia kontsumitu ezean osasunean eragina izan dezakeela.

EZIN da banakako sendagileen edo osasun profesionalen gomendioei erreferentzia egiten dien

jakinarazpenik egin.

Elikagai batek edo elikagai kategoria batek propietate osasungarriak dituela adierazteko

beharrezkoa izango da elikagai horiek nutrizio profil zehatza izatea.

ORO HAR ONARTUTAKO

ZIENTZIAN OINARRITUTAKOAK

(13.1. art.)

“kaltzioa beharrezkoa da hezurrak egoera

onean mantentzeko”

432/2012 Araudiaren (EE)

eranskina

NUTRIZIO AITORPENAK:“azukrerik gabe”, “koipe-eduki txikia”, “D bitaminaren iturria”,“koipe monoasegabeen eduki handia”

1924/2006 Araudiaren (EE) eranskinean definitutakoak

AZKEN ALDIAN LORTUTAKO ZIENTZIA

FROGETAN OINARRITUTAKOAK

(13.5. art.)

“uretan disolbagarria den tomate

kontzentratua (I eta II) lagungarri da plaketa-

eranste arrunta mantentzeko, eta horrek odolaren zirkulazio egokia

errazten du”vKasuz kasu

baimendutakoak

GAIXOTASUN ARRISKUA

MURRIZTEA (14.1. art.)

“azukrerik gabeko txiklea lagungarria da plakako azidoak

neutraltzeko. Plakako azidoak arrisku-faktorea dira haginetako

txantxarrak sortzean”

Kasuz kasu baimendutakoak

OSASUUNAREN ETA HAURREN GARAPENA

(14.1. b art)

“fosforoa beharrezkoa da

haurren hezurrak hazteko eta garapen

arrunta lortzeko”

Kasuz kasu baimendutakoak

METABOLISMOAObesitatea, I.

motako diabetesa…

DIGESTIBOAHesteen funtzioa

hobetzen da

HAZKUNTZA ETA GARAPENA

Haurdunaldia, fetua eta haur-

etapa

KARDIOBASKULARRAProfil lipidikoaren

modulazioaEGOERA FISIKOAREN

ERRENDIMENDUA ETA HOBEKUNTZA

Kirolariak

ERRENDIMENDU KOGNITIBOA ETA

MENTALAJangura eta asetasuna

OXIDATZE ESTRESAREN

AURKAKO DEFENTSAGaixotasun

kardiobaskularrak…

ELIKAGAI FUNTZIONALA OSAGARRI FUNTZIONALA OSASUNEAN ERAGIN DITZAKETEN ONURAK

ESNE ABERASTUAK

Omega-3 gantz azidoekin(EPA eta DHA)

Gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizi motabatzuk izateko arriskua murrizten laguntzendute, eta nerbio-ehunaren garapena etabegietako funtzioak hobetu egiten dituzte.Hanturazko prozesuak murriztu ditzakete.

Azido oleikoarekin Odoleko kolesterol-kontzentrazioa eta gaixotasunkardiobaskularrak murrizten laguntzen du.

Azido folikoarekinHodi neuraleko malformazioak murriztu ditzakeeta gaixotasun kardiobaskularrak izatekoarriskua murrizten laguntzen du.

Kaltzioarekin

Hezur eta hortzetako garapenean lagunduegiten du. Nerbio-transmisioan eta giharretakomugimenduetan hartzen du parte.Osteoporosiari aurrea hartu diezaioke.

A eta D bitaminekinBegietako funtzioan eta kaltzioaren absortzioanlagundu egiten dute, hurrenez hurren.

Fosforo eta ZinkarekinHezurretako garapenean lagundu egiten duteeta sistema immunitarioa hobetzen dute.

HASTAPEN ETA JARRAIPENERAKO UMEENTZAKO ESNEA

Gantz-azidoekin0tik 3 urte bitarteko umeen garapena hobetzenlaguntzen dute.

Bitamina eta MineralekinElikagai hauek kontsumitu daitezke amakumeari bularra eman ezin dionean.

JOGURT ABERASTUAKKaltzioarekin

Hezur eta hortzetako garapenean lagundu egiten du.Nerbio-transmisioan eta giharretako mugimenduetanhartzen du parte. Osteoporosiari aurrea hartudiezaioke.

A eta D bitaminekinBegietako funtzioan eta kaltzioaren absortzioanlagundu egiten dute, hurrenez hurren.

ESNE HARTZITUAK

Omega-3 gantz-azidoekin (EPA eta DHA) eta Azido oleikoarekin

Gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizi mota batzukizateko arriskua murrizten laguntzen dute, eta nerbio-ehunaren garapena eta begietako funtzioak hobetuegiten dituzte. Hanturazko prozesuak murriztuditzakete.

Bakteria probiotiko zehatzekin

Sistema gastrointestinalaren funtzionamendua erraztuegiten dute eta beherakoen intzidentzia zein iraupenamurriztu egiten dute. Hesteetako mikroflorarenkalitatea hobetu egiten dute.

ZUKU ABERASTUAK Bitamina eta mineralekin

A eta D bitaminak: Begietako funtzioan eta kaltzioarenabsortzioan lagundu egiten dute, hurrenez hurren.Kaltzioa: Hezur eta hortzetako garapenean lagunduegiten dute. Nerbio-transmisioan eta giharretakomugimenduetan hartzen dute parte. Osteoporosiariaurrea hartu diezaiokete. Burdina: Oxigenoa odoleanzehar garraiatzen lagundu egiten dute. Anemiakagertzea saihestu dezakete.

ZEREAL INDARTUAK Zuntz eta mineralekin

Zuntza: Koloneko minbizia izateko arriskuamurriztu egiten dute. Hesteetako mikroflorarenkalitatea hobetu egiten dute.Burdina: Oxigenoa odolean zehar garraiatzenlagundu egiten dute. Anemiak agertzea saihestudezakete.

OGI ABERASTUA Azido folikoarekinHodi neuraleko malformazioak murriztu ditzakeeta gaixotasun kardiobaskularrak izatekoarriskua murrizten laguntzen du.

ARRAUTZA ABERASTUAK Omega-3 gantz-azidoekinGaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskuamurriztu dezakete.

MARGARINA ABERASTUAK Fitosterolekin

Odoleko kolesterol-kontzentrazio altua etagaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskuamurrizten laguntzen dute.

GATZ IODATUA Iodoarekin

Iodoak lagundu egiten du hormona tiroideoenfabrikazioan. Hormona horiek ezinbestekoakdira garapen fisiko eta psikiko normalean etatiroidearen disfuntzioak saihesten.