LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIOA ERREPIDEKO GARRAIOAN

mutualia e-PREBENTZIOA

LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIOA ERREPIDEKO GARRAIOAN

Ongi etorri “mutualia e-PREBENTZIOA” ra!

Mutualiak, langileen artean prebentzio-kultura zabaltzeko asmoari jarraiki, laneko segurtasunari eta osasunari buruzko gai baten berri emango dizu hilero. Edukia modu erraz eta entretenigarrian azaltzen da, eta arrisku-faktoreei buruzko informazio, prebentzioneurriak, aholku praktikoak eta bideoak eskaintzen dira langileei helarazteko.

Emandako informazioa osa dezakezu Mutualiaren web orrian aurkituko dituzun eskuliburu, gidaliburu, informazio-fitxa, bideo, kanpaina eta kartelak erabilita.

Sar zaitez MUTUALIAren CAMPUS BIRTUALean eta laneko arriskuen prebentzioareninguruko hainbat gairi buruzko hezkuntza-jarduerak aurkituko dituzu.

www.mutualia.es

www.mutualia.campusapa.com

Plan General de Actividades Preventivas de la Seguridad Social 2016

|3 |4

SARRERA

Errepide bidezko salgaien garraioak sektore ekonomiko

estrategikoa da beste sektore batzuentzat: industria,

merkataritza, eta abar. Garraio horren garrantzia

ukaezina da, eta gero eta garrantzi handiagoa hartzen

ari da enpresen ekonomia-jardueraren barruan.

Errepideko garraioan arriskurik nabarmenena eta

larriena trafiko-istripuekin lotutakoa da. Horrek, ordea,

ez du esan nahi lan-baldintzekin lotura duten makina bat

arriskurekiko esposiziorik ez dagoenik; esate baterako,

lanaldi luzeak, lana bakarrik egitea, denbora luzez

eserita egon beharra, eta abar.

Errepideko garraioan arriskurik nabarmenena eta larriena trafiko-istripuekin lotutakoa da

Gainera, langileen jarrerarekin eta kontzientziazioarekin lotura duten bestelako alderdi batzuk ere badaude:

• Maiz egiten diren ibilbidetan izaten diren arduragabekeriak; besteak beste, baimendutako abiadura

gainditzea eta seinaleei kasurik ez egitea.

• Ibilbidea behar bezala ez planifikatzea: trafikori, obratan dauden zonei edo klimatologiari buruzko

informaziorik ez edukitzea.

• Klimatologia txarra: euri-jasak, haizea, lainoa, elurra, izotz-plakak, eta abar.

• Alkohola edo drogak hartzea.

• Mugikorrak, musika-gailuak eta nabigatzaileak erabiltzean gertatzen diren deskuiduak.

|5 |6

Errepideko garraioak dituen arriskuak nagusiki ibilgailuen baldintzekin, bizitzaren gorabeherekin eta baldintza ergonomiko eta Pertsonak maila berean erortzea

psikosozialekin lotzen ahal dira.

Arriskurik garrantzitsuenen artean aipatzekoak dira:

Pertsonak maila berean erortzea

Sektoreak duen arriskurik ohikoenetako bat da, kamioiaren kaxan edo kanpoaldean gertatzen baita. Arrazoirik ohikoenak izaten dira: lurzoru zikin edo irristagarriak egotea, argiztapen eskasa, eguraldi txarra, oinetako ezegokiak, eta abar.

Pertsonak hainbat alturatan erortzea

Sektore horretan ez dira gutxi langilea kamioiaren kabinara edo kaxara igotzean oreka galtzearen ondorioz gertatzen diren istripuak. Halako erorikoak eragiten dituzten arrazoi ohikoenetatik aipatzekoak dira: ointokiak eta heldulekuak erabili gabe igotzea eta jaistea, toldoa jartzeko eta kentzeko lanak, eskailerak egoera txarrean egotea, zamaketa-lanetan salgaiaren gainean egotea, eta abar.

Esku artean ditugun objektuak erortzea

Manipulatzen ari garen objektuak maiz erortzen dira salgaien zamaketa-lanak egiten ditugunean. Arrazoirik ohikoenak dira, besteak beste, zamaketen manutentzio-ekipo ezegokiak edo egoera txarrean daudenak erabiltzea eta zama kamioiaren kaxan behar bezala ez jartzea.

Mugitzen ez diren objektuen aurkako kolpeak

Arrisku horren arrazoi nagusien artean ditugu ordena eta garbitasun eza, pasalekuetan pilatutako materialak, edo ibilgailura sartzean edo handik irtetean arretarik ez jartzea.

Ibilgailuekin edo kargen manutentzio-ekipoekin izandako harrapaketak

Eremuan beste ibilgailu batzuk eta salgaiak mekanikoki maneiatzeko ekipoak egoteak (orga jasotzaileak, transpaletak, eta abar) harrapaketa gertatzeko aukerak areagotzen ditu. Arrisku horrekin lotura duten beste zio batzuk dira:

• Besteak beste seinaleztapen urria eta argiztapen eskasa duten eremu txikietan zirkulatzea.

• Hurbilean ibilgailuak daudela ohartaraziko duten alerta-gailurik ez egotea (atzera-martxako ohartarazle akustikoak, klaxona, girofaroak, eta abar).

• Ikusgaitasuna areagotuko duten elementurik ez egotea: atzerako ispiluak, ispiluak makinetan...

• Zamaketa-lanetarako eremuak, zirkulazio-bideak eta oinezkoentzako sarbideak mugaturik ez egotea.

1. JARDUERARI LOTURIKO ARRISKUAK

Pertsonak maila berean erortzea sektoreak duen arriskurik ohikoenetako bat da, kamioiaren kaxan edo kanpoaldean

|7 |8

Sutea eta leherketa

Sutea edo leherketa eragin dezaketen zioen artean aintzat hartu behar dira: ibilgailuaren mantentze-lan eskasa, depositua motorra martxan dagoela betetzea, material erregaiak edo su erraz har dezaketenak garraiatzea, elektrizitate estatikoa, eta abar.

Ibilgailuak iraultzea

Iraulketa-arrisku hori, askotan, ibilgailuak gaizki erabiltzearekin dute lotura: gehiegizko abiadura, gidariak deskuidatzea, telefono mugikorrak erabiltzea, eta abar. Gainera, malda handia duten eremuetan maniobratzeak, karga behar bezala ez zamatzeak edo eguraldi txarrak areagotu egiten dute iraultzeko arriskua.

Zaratarekiko esposizioa

Ibilgailuak berak eta kanpoko zirkulazioak sortzen duten zaratarekiko esposizioan daude gidariak. Horrez gain, arrisku horren pean egon daitezke baldin eta zamaketa-lanak giro zaratatsuetan egiten badira.

Bibrazioekiko esposizioa

Bibrazioak ibilgailuaren eserlekutik edo bizkarraldetik gidariaren gorputzera pasatzeak lunbalgiak eta bizkarrezurreko lesioak eragin ditzake. Bibrazio gehien eragiten dituzten arrazoiak dira:

• Ibilgailuaren motelgailuak behar bezala ez egotea.

• Eserleku ez-ergonomikoak.

• Egoera txarrean dauden zirkulazio-bideak: bideko zuloak, abiadura-mugagailuak, eta abar.

Gai kimikoekiko esposizioa

Ibilgailutik ateratzen diren errekuntza-gasekiko, erregai-hornigailuetatik sortzen diren lurrun toxikoekiko eta disolbatzaile nahiz desugertzaileekiko esposizioak larruko narritadurak, alergiak, zorabioak eta goragalea sor ditzake, baita konorte-galtzea ere esposizio hori gasekikoa bada.

Jarrera bortxatuak

Gidariek maiz izaten dituzte giltzaduretako mina, bizkarreko eta zirkulazio arazoak, eta abar; guztiak jarrera bortxatuetan lan egin behar izaten dutelako eta eserita ordu asko ematen dituztelako. Arrisku hori larriagotu egiten da baldin eta eserlekua hondatuta badago, edo behar bezala erregulatzen ez bada, baita jarrera bortxatuak hartu behar badira ere, ispiluak behar bezala jarrita ez daudelako.

Neke mentala

Neke mentala, etengabeko arreta- eta alerta-egoera mantentzearen ondoriozkoa, garrantzi handia hartzen duen arriskua da sektorean, erreakzio-denbora areagotzea ekar baitezake, eta horrez gain, logalea eta kontzentratzeko zailtasuna. Nekea areagotu egiten da, besteak beste, lanaldien arteko atsedenaldia errespetatzen ez bada, edo langileak lan-txandetara egokitzeko zailtasuna badu.

Laneko istripuak

Sektore honetan oso presente dago istripuak izateko arriskua. Ondorengo horiengatik sor daitezke, besteak beste:

• Ibilgailuaren barruan telekomunikazio-sistemak erabiltzea.

• Bidea egoera txarrean egotea, eguraldi txarra edo ibilgailuek akatsak edukitzea.

• Gehienegizko abiadura.

• Nekea.

|9 |10

Jarraian, gorago analizatu ditugun arriskuak kontrolatzeko edo txikiagotzeko gomendioak eta prebentzio-neurriak zerrendatu ditugu.

Maila bereko erorikoak saihesteko

• Laneko espazioak, barrukoak zein kanpokoak, garbi eta ordenaturik egon behar du.

• Isurketaren bat gertatuz gero (olioa, gasolioa, eta abar), ahal denik eta azkarren garbituko da.

• Ibilgailuaren depositua betetzeko eremuetan arreta areagotuko dugu, lurzorua irristakor bihur dezakeen erregai-arrastoa egon baitaiteke.

• Arreta berezia jarriko dugu kamioiaren kaxaren gainean ibiltzean, baita kargaren artean edo horren inguruan ibiltzean ere, arrailak edo espazio hutsak egon baitaitezke.

• Nasara sartzeko plataformaren egonkortasuna egiaztatuko dugu.

• Salgai guztiak mugatutako eta seinaleztatutako eremuen barruan kokatuko dira.

• Euria edo izoztea bada, tentu handiz ibiliko gara.

• Oinetako egokiak erabiliko ditugu: zola irristagaizdunak, oinei ondo eutsiko dietenak eta ura ez sartzeko eta ez xurgatzeko erresistenteak.

Hainbat alturatan erortzea saihesteko

• Ibilgailuetako kabinek kabinara igotzea eta horretatik jaistea erraztuko duten ointokiak eta heldulekuak eduki behar dituzte.

• Ibilgailura igotzeko eta horretatik jaisteko erabilgarri dauden bitartekoak erabiliko ditugu, eta kabinatik salto egitea saihestuko dugu.

• Ahal den guztietan eskailera erabiliko dugu kamioiaren kaxara igotzeko.

• Toldoak jarri edo kentzeko nahiz zisternak kargatzeko lanetan, erabilgarri dauden babes kolektiboak erabiliko ditugu, eta horiek nahikoak ez balira, puntu finko batera lotuta egongo de arnesa erabiliko dugu.

• Ez gara igoko kamioiaren egituretatik, ezta kargatik beretik ere.

Manipulatzen ari garen objektuak eror ez daitezen

• Karga egonkor jarri behar da kamioiaren kaxaren gainean. Beharrezkoa balitz, karga behar bezala lotzea ahalbidetuko duten elementu osagarriak erabiliko ditugu.

• Egiaztatuko dugu garraiatuko ditugun kargak ez direla mugituko edo eroriko.

• Salgaiarekin edozein mugimendu egin aurretik, esekita dauden kargen ekintza-eremuaren azpian langilerik ez dagoela egiaztatuko dugu.

• Aldizka gainbegiratuko dugu kargak altxatzeko eta lotzeko elementuen egoera: eslingak, kateak, gakoak, girgiluak, eta abar.

• Manipulatu beharreko kargara egokitutako ekipo osagarriak aukeratuko ditugu (garabiak, orgak, transpaletak, eta abar). Ekipoak kontserbazio-egoera onean egongo dira, eta segurtasun-elementu guztiak edukiko dituzte.

• Karga ez dugu eskuz gidatuko, bitarteko osagarri egokiak erabiltzen ez baditugu behintzat.

2. HARTU BEHARREKO PREBENTZIO NEURRIAK

|11 |12

Suteak eta leherketak saihesteko

• Erregaiez hornitzeko eragiketetan, emandako segurtasun-

jarraibide guztiak errespetatuko dira: motorra eta argiak

itzalita, eta abar.

• Erregaiekin (pinturak, olioak, koipeak, eta abar) bustitako

trapuak eta paperak berariazko ontzietara botako dira.

• Bateriak zein egoeratan dauden egiaztatzeko, sekula ez

dugu metxeroa erabiliko, ezta txinpartarik sor dezakeen

ezein elementurik.

• Ibilgailuari aldian behingo mantentze-lana egingo zaio,

fabrikatzaileak adierazitakoari jarraiki.

• Ibilgailuak, zamatuko duen kargaren araberako itzalgailuak

(eta behar beste) edukiko ditu.

• Langileek suteei aurrea hartzeko eta horien aurka egiteko

jardunbideari buruzko prestakuntza jasoko dute.

• Bai zamaketa-eremuetan, bai aparkalekuetan, ez dira ibilgailuak geldituko eta, halaber, ez dira zamak

kargatuko, ebakuazio-ibilbideak eta irteerak, edo su-itzalgailuetarako eta suteetako ur-harguneetarako

sarbideak trabatuta geratzen badira.

Mugitzen ez diren objektuen aurkako kolpeak gutxitzeko

• Se delimitarán las vías de circulación y las zonas de almacenaje, manteniendo el orden y la limpieza.

• Se mantendrá un nivel de iluminación adecuado y suficiente.

• La mercancía descargada se apilará correctamente, de forma que se encuentre estabilizada.

Ibilgailuekin edo kargen manutentzio-ekipoekin izandako harrapaketak saihesteko

• Ibilgailuek eta laneko ekipoek maniobrak egiten diren bitartean horiek bertan direla ohartaraziko dituzten

soinu- eta argi-bidezko ohartarazleak edukiko dituzte. Horiek behar bezala dabiltzala ziurtatuko da aldian-

aldian.

• Kabinan ez dugu eramango gidatzen dugun bitartean ikusmena galeraz dezakeen elementurik.

• Zamaketarako prozedura egokia ezarri beharko da, ibilgailuen eta kargen manutentzio-ekipoen maniobra-

eremuan eginkizun horietan diharduen langilerik ez dagoela bermatze aldera. Gidariek, zamaketa-lanak

egiten diren bitartean, enpresak emandako jarraibideak errespetatu beharko dituzte non egon behar duten

eta atsedena hartzeari dagokienez.

• Zirkulazio-bideak mugatuta eta seinaleztatuta egongo dira, eta berariazko korridoreak egongo dira

oinezkoen joan-etorrietarako.

• Zeharkako bista edukitzeko elementuak instalatuko dira (ikuspen-pantailak, ispiluak eta abar) beharrezkoak

diren eremuetan: bidegurutzeetan, ikusgaitasun murritza duten eremuetan...

• Ikusmena ona ez bada, beste langile bati laguntza eskatuko diogu, maniobra burutzeko.

• Ibilgailuak mantentze-laneko aldian behingo programa bat edukiko du, fabrikatzaileak adierazitakoaren

arabera.

|13 |14

Zaratarekiko esposizioa mugatzeko

• Aldian-aldian ibilgailuaren ihes-hodia eta isilgailua ikuskatuko ditugu.

• Kabinek intsonorizaturik egon behar dute, kanpoko zirkulazioak eragindako zaratarekiko esposizioa

saiheste aldera.

• Irratia eta komunikazio-igorgailuak ahal denik eta bolumenik baxuenean egongo dira, betiere gidariak

entzuteko moduan.

• Bezero diren enpresetan atsedenerako lekuak baldin badaude, horiek zamaketa-lanetan erabiliko dira

instalazioetan egon daitekeen zaratarekiko esposizioa saiheste aldera.

• Beharrezkoa balitz, eremu zaratatsuetara sartzeko edo horietan egoteko, entzumena babesteko

ekipamendua erabili beharko da. Norbanakoa babesteko ekipamendu horiek guztiz debekaturik daude

gidatzen den bitartean.

Bibrazioekiko esposizioa saihesteko

• Ibilgailuetako motelgailuak aldian-aldian gainbegiratu behar dira, behar bezala daudela egiaztatze aldera.

• Eserlekua langilearen dimentsioetara egokitzeko modukoa izango da.

• Ibilbideak planifikatuko dira, eta zoruak irregulartasun gutxien dituzten bideak aukeratuko dira. Ahal den

neurrian, egoera txarrean dauden errepideak saihestuko dira.

• Geldialdietan, gomendagarria da ariketa fisikoa egitea, errekuperatzeko.

Ibilgailuak iraultzea saihesteko

• Ez dira bat-bateko maniobra edo biraketak egingo ibilgailua kargatuta dagoela.

• Maniobra konplexuak edo ikuspen gutxiko maniobrak

egiteko, lankide baten laguntza eskatuko dugu.

• Ahal bada, ez da maniobrarik egingo aldapa handiko

eremuetan.

• Sekula ez dugu karma-muga gaindituko, ez

ibilgailuetan, ezta erabilitako lan-ekipoetan ere.

• Lan-ekipoak soilik diseinatuak izan diren lanetarako

erabiliko dira.

• Ibilgailuaren barruan kargaren banaketa egokia dela

bermatuko dugu, eta karga finkatuko dugu.

• Ibilbideak behar bezala planifikatuko ditugu, eta

zirkulazio zaileko bideak saihestuko ditugu.

• Abiadura eguraldira egokituko dugu.

• Ibilgailuak mantentze-laneko aldian behingo programa

bat edukiko du, fabrikatzaileak adierazitakoaren arabera.

• Gidarik beti erabiliko du segurtasun-uhala, iraulketa gertatuz gero ibilgailuaren barruan jarraituko duela

bermatze aldera.

Gai kimikoekiko esposizioa saihesteko

• Ez dira produktu kimikoak beste ontzietara eramango baldin eta ontzi horiek behar bezala etiketaturik ez

badaude, eta sekula edari-botiletara.

• Ez dugu jango, edango edo erreko produktu kimikoak maneiatzen ditugun bitartean. Manipulazio bakoitzaren

ondoren, eskuak eta aurpegia garbitu behar dira.

• Aireztapen eskasa duten lekuetan ibilgailuaren motorra itzalita egongo da.

• Mantentze-lanak egiteko, norbera babesteko ekipamendu egokia erabiliko dugu: eskularruak, babes-

betaurrekoak eta maskarak (beharrezkoa balitz).

• Produktu kimiko batekin istripua gertatuz gero, produktu horren segurtasun-fitxa kontsultatu beharko da

berehala, behar bezala jokatzeko. Oro har, ez dugu botaka egingo, bestelako kalterik ez sortzeko.

• Motorraren konbustio-gasak perimetroaren mugen barruan mantendu behar dira.

Bortxazko jarrerak hartzea saihesteko

• Eserlekua eta atzerako ispiluak behar bezala erregulatuko dira, jarrera ezegokiak hartzea saihesteko.

• Jarrera egokia mantentzen saiatuko gara, bizkarra zuzen dugula.

• Tarte erregularretan etenaldiak egingo ditugu. Etenaldi horietan, giharrak luzatzeko mugimendu leunak

egingo ditugu.

• Kabina isolatuta edukiko dugu, motorrak sortutako beroa saiheste aldera. Tenperatura altuetara lan egiteak

eta jarrera bera denbora luzez mantentzeak barizeak sortzea errazten dute.

• Lan bakoitza egitean mantendu beharreko jarrera egokiari buruzko prestakuntza emango zaie langileei.

Ariketa fisiko moderatua erregulartasunez egitea komenigarria dela jakinaraziko zaie.

Neke mentala txikiagotzeko

• Gidatzeko ezarritako aldiak errespetatuko dira.

• Beharrezkoak diren orduak hartuko dira atsedenerako eta lo egiteko.

• Gidatze segurua planifikatuko da: burutu beharreko ibilbidea, trafikoaren ezaugarriak, eguraldiaren

baldintzak, eta abar.

• Ondoez orokorra, logura, nekea edo gidatzean eragin dezakeen beste edozein kausa nabaritzen badugu,

ibilgailua gelditu behar dugu.

• Ahal den guztietan, bizitza-erritmoak lan-txandetara egokituko ditugu, atsedena behar bezala hartzeko eta

bizitza familiarra eta soziala uztartzeko.

• Elikadura osasuntsua eta orekatua izango da, eta otorduetarako ordutegi finkoa errespetatuko dugu.

Halaber, ez dugu alkoholik edo drogarik hartuko.

• Gidatzen dugun bitartean hidratazio ona edukitzeak nekea murrizten laguntzen du.

Trafiko-istripuak saihesteko

• Esku libreko komunikazio-sistemak instalatuko ditugu. Gidatzen ari garen bitartean,

sekula ez dugu mugikorra erabiliko aipatu sistema horietakoren bat ez badugu.

• Ibilgailuaren abiadura errepidearen egoeraren, une horretan dagoen trafiko-

zirkulazioaren eta klimatologiaren araberako izango da. Sekula ez ditugu

gaindituko zirkulazio-kodean ezarritako abiadura-mugak.

• Legez ezarritako etenaldiak errespetatuko ditugu, eta ez dugu ohiko lanaldia gaindituko.

|15 |16

|17 |18

Bide-segurtasunean hainbat alderdik dute eragina:

• Errepidearen egoera, bai egoera fisikoa (bidea bera, zabalera, eta abar), bai nola dagoen zainduta, bai

zenbat trafiko duen.

• Gidariek izan ditzaketen portaera zuhurtziagabeak.

• Ibilbidea behar bezala ez planifikatzea.

• Gehiegizko abiadura, edo ezegokia.

• Alkohola, drogak... kontsumitzea.

• Baldintza klimatologiko horietan gidatzeak gurpilek errepidera heltzeko duten gaitasuna murrizten du,

ikuspena murrizten du eta tentsioagatiko nekea areagotzen du.

3. BIDE SEGURTASUNA

Gidatze segurua bermatzeko, bolantean gorde beharreko portaeren artean kontuan hartu behar ditugu:

• Ez da gutxietsi behar errepidez egindako joan-etorri guztiek duten arriskua, nahiz eta joan-etorri horiek

motzak izan.

• Ibilbideak planifikatu behar dira, eta segurtasun-maila hobeak dituzten errepideak aukeratu behar dira, eta

geldialdiak edo atsedenaldiak aurreikusi.

Zenbait ibilgailuk takografoa dute; horiek ibilgailuaren

martxari eta gidarien zenbait jarduerei buruzko datuak

automatikoki jasotzeko aukera ematen dute. Diagrama-

diskoak (takografo analogikoa) eta gidariaren txartela

(takografo digitala) pertsonalak dira, gidari bakoitzak bereak

dauzka; hortaz, gidariarekin joango dira, ez ibilgailuarekin.

Gidariek takografoak behar bezala erabiltzen jakin beharko

dute.

• Abiadura errepidearen, ibilgailuaren, trafikoaren,

kargaren eta horren izaeraren egoeretara egokituko da.

• Ez dugu gidatuko alkohola edo drogarik hartu badugu.

Horiek hartzeak gidatzeko gaitasunari eragiten dio;

gaitasun psikomotorrak hondatzen ditu, eta portaera

eta erreakzionatzeko gaitasuna aldatzen ditu.

|19 |20

• Zirkulazio-arauak errespetatuko ditugu, eta trafikoarekiko arreta handienaz gidatuko dugu.

• Errepideak dituen abiadura-mugak errespetatuko ditugu.

• Ibilgailuen arteko segurtasun-tartea zainduko dugu, eta eguraldi txarra bada, tarte hori handitu egingo

dugu.

• Ez dugu telefono mugikorra erabiliko, eta nabigatzailea edo gidatzearen gaineko arreta desbidera dezakeen

beste edozein ekipo manipulatzea saihestuko dugu.

• Beharrezkoa denean, eguzki-betaurreko egokiak erabiliko ditugu, itsualdi batek eragin dezakeen istripu-

arriskua saihesteko.

• Edozein botika hartu aurretik, gidatzeari eragin diezaiokeen galdetuko diogu medikuari.

Azaldutako guztia hobeto ilustratzeko, bideo horiek ikustea proposatzen dugu: :

prebentzioa@mutualia.es

PREBENTZIO SAILA

Tomas de Zumarraga Kalea, 1001008 Vitoria-Gasteiz

T: 945 090 077

Ribera de Axpe, etorbidea 2848950 Erandio

T: 944 042 105

Camino kalea, 120004 Donostia-San Sebastián

T: 943 440 526