•1•

Eskolakoaldiz-karia

•• 1122. zk. • 2007/08ko

Udazkena/negua

Aurkibidea• Aurkezpena . . . . 1 orr.• Nafarroako Ingurumen Hezkuntzako Ekipa-

menduak zer diren eta zer egiten duten . . 2 orr.• Ingurumen Hezkuntzako Ekipamenduak

bisitatzeko hitzordua nola hartu . . . 6 orr. • Albisteak eta berriak . . . 7 orr.• Baliabideak . . . . 10 orr.• Direktorioa . . . . 12 orr.

22000077//0088kkoo uuddaazzkkeenn//nneegguukkoo eesskkoollaa--kkaannppaaiinnaa delaeta, berriro ere zuengana jotzen dugu.

Inoiz edo behin bisitaren bat egindakook badakizuegutxi-gorabehera zer eskaintzen ahal dizuegun Nafa-rroako Ingurumen Hezkuntzako Ekipamenduatik.

Dena den, aurreraxeago errepaso txiki bat eginendugu, ekipamendu bakoitzeko eskaintza zein den oroi-tarazteko.

Behin ere bisitatzera etorri ez zaretenontzat, aldizka-ritxo honek balioko dizue, seguru aski, ekipamenduhauek ingurumen hezkuntzaren arloan eskaintzen dizki-zuen jarduerak ezagutzen hasteko.

Batzuek eta besteek nahikoa argibide izanen duzuebisitatzera etortzen diren eskola-taldeentzako presta-tutako eskaintza berrien eta epe laburrera prestatukoditugun eskaintzen gainean.

Aurkezpena

Ikas

leak

Las

Cañ

as U

rteg

ian

bisi

tald

ian

NafarroakoIInngguurruummeenn HHeezzkkuunnttzzaakkooekipamenduei buruzko aarrggiibbiiddeeaakkIngurumenHezkuntzako

argibideak

Baliabide interaktiboenbitartez Zaraitzuko Iba-rraren informazio oro-korra ematen da jakite-ra, baina bereziki, urta-roz urtaro, Iratiko oiha-na aipatzen da (Euro-pan ongien kontserba-tutako izei-pagadietakobat).Ikasleak ibar honetakoalderdi guztiak ezagu-tzen ahal ditu, eskurabaitauzka panelak, ma-ketak (Nafarroako Pirini-oak), ikus-entzunezkobat, joko interaktiboak, lanabes tradizionalen era-kusketa bat, eta, horietaz gainera, monitoreekantolatzen dituzten jarduera eta jokoak. Eskualdehonetan bizi diren hainbat espezieren deskripzioakere badaude. Espezie horietako asko galzoriandaude.Hitzordua telefono bidez hartzerakoan aukeratzenahal da nolako bisitaldia egin. Nolanahi ere,Erronkarin eta Bertizen bezala, bisitaldia probe-txugarriagoa da Zatoz Zaraitzu ezagutzera izene-ko hezkuntza materialaren laguntzarekin egitenbada. Material hori 8-12 urteko neska-mutikoei

dago zuzendua. Halaber, badago izen-buru bereko beste ma-terial bat, 13 eta 16 urtearteko neska-mutilen-tzat.Beste hezkuntza propo-samen batzuk Inguru-men DepartamentukoOihanak izeneko unitatedidaktikoan aurkitukodituzue.Bisita mota honek hiruordu edo hiru eta erdiiraunen du; izan ere,Naturaren Interpretazio

Zentrora egiten den bisitalditik aparte, NIZekomonitoreek gidatutako ibilaldiak egiten dira(herrian berean edo Muskildako baselizara au-tobusez igo eta oinez jaitsiz, adina kontuan har-tuta).Bisitaldia doan da, eta erakundeak berak jartzenditu material didaktikoak eta monitoreak. NIZaOtsagabian berean dago, Itzaltzuko errepidean, z.g.( 948 89 06 80 ooiitt..oocchhaaggaavviiaa@@ccffnnaavvaarrrraa..eessZuen bisitaldirako hitzordua hartzea gomendatzendizuegu, bisitaldiak probetxuzkoak izateko modubakarra baita.

•2• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

IInngguurruummeenn HHeezzkkuunnttzzaakkoo EEkkiippaammeenndduuaakk zzeerr ddiirreenn eettaa zzeerr eeggiitteenn dduutteennOOttssaaggaabbiiaakkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

EErrrroonnkkaarriikkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaaZentroak Erronkariko ibar piriniarosoko gaiak jorratzen ditu, gizarte-aren, kulturaren eta naturaren alde-tik, baina bereziki Erronkari garai-koak (Larra-Belagoa), NafarroakoForu Komunitatean paisai unitateparegabea baita. Ikasleak ibar honetako alderdi guz-tiak ezagutzen ahal ditu, eskurabaitauzka panelak, maketak (Piri-nioetako harrapariak, benetako ta-mainan), ikus-entzunezko bat, jokointeraktiboak, eta, horietaz gainera,monitoreek antolatzen dituzten jar-

duera eta jokoak. Eskualde honetanbizi diren hainbat espezieren deskrip-zioak ere badaude. Espezie horietako asko galzoriandaude.Hitzordua telefono bidez hartzerako-an aukeratzen ahal da nolako bisital-dia egin. Nolanahi ere, Erronkarin etaBertizen bezala, bisitaldiari probetxuhandiagoa ateratzen ahal zaio ZatozErronkari ezagutzera izeneko hez-kuntza materialaren laguntzarekin egi-ten bada. Material hori 8-12 urtekoneska-mutikoei dago zuzendua.

Otsagabiako ikasleak Igel Gorria berreskuratzeko lanetan

Ikasleak ErronkarikoNaturaren Zentroan.

DBHko ikasleentzat ere badirahezkuntza proposamenak In-gurumen DepartamentukoOihanak izeneko unitate di-daktikoan.

Bisita mota honek hiru orduedo hiru eta erdi iraunen du;izan ere, Naturaren Inter-pretazio Zentrora egiten denbisitalditik aparte, NIZekomonitoreek gidatutako ibilal-diak egiten dira (herrian bere-an edo inguruan, adina kon-

tuan hartuta). Bisitaldia doanda, eta erakundeak berak jar-tzen ditu material didaktikoaketa monitoreak.

NIZa Erronkariko udalerriandago (Nafarroako Pirinioetan).( 948 47 53 17ooiitt..rroonnccaall@@ccffnnaavvaarrrraa..eess

Zuen bisitaldirako hitzorduahartzea gomendatzen dizuegu,bisitaldiak probetxuzkoak iza-teko modu bakarra baita.

•3• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

PPiittii ll llaasskkoo eettaa VViiaannaakkoo HHeeggaazzttiieenn BBeehhaattookkiiaakkHegaztien Behatokiak jendeari argibideak emate-ko eta ingurumen hezkuntzarako azpiegiturakdira. Babestutako hezeguneetatik gertu daude. Material optikoa daukate (teleskopioak eta pris-matikoak) ekosistema horietako faunari behatze-ko. Fauna hori hobeki ezagutu nahi dutenentzatibilbide batzuk antolatzen dira, kanpoko aldetik,monitore espezializatuek lagunduta; horrela, ber-tako paisaia eta flora hobeki ezagutzeko paradaizanen dute.

• Bisitaldi arruntak 3 orduirauten du (irakasleekinadostuta). Ikasle taldeakgoizetan hartzen dira,10:00etatik 14:00ak arte.

• Komeni da aldez aurretikjakitea nola dagoen Aintzi-ra (uraren altuera).

• Taldekideak gehienez ere50 izanen dira.

• Leku hori ez da gomenda-garria Haur Hezkuntzarako(hegaztiak soilik ikusten baitira aparatu optiko-en bidez, eta adin horretako neska-mutikoen-tzat zailak dira erabiltzeko).

• El Bordón Hegaztien Behatokian bisitaldia egindaiteke bai gazteleraz, bai euskaraz. Pitillas-koan, bisitaldia soilik gazteleraz egiten da.

• El Bordón Hegaztien Behatokiak aukera ematendu Vianako hirigunera bisitaldi gidatu bat egite-ko. Galdetu prezioak eta ordutegiak 948 44 6302 telefonoan.

• Pitillasen Erriberriko Errege Jauregia bisitatzekoaukera dago (( 948 74 00 35) edo OlivaMonasterioa bisitatzekoa (( 948 72 50 06).

Natur Erreserba bat bisitatzen da; beraz, txukunibili behar da:• Beti ere, behatokiko langileekin hitz egin.

Gidaririk gabe ez dago bisita egiterik.• Isilik ibili eta ez egin oihurik eta asotsik.• Aintzirara ez bota harririk edo beste gauzarik.• Aintzira inguratzen duen hesira ez hurbildu.

Bisitaldia doan da, eta erakundeak berak jartzenditu material didaktikoak eta monitoreak.

Pitillasko Hegaztien Beha-tokia herritik 3 kilometrota-ra dago, Santacarako erre-pidetik hartuta (hartu ezke-rretara, egoera oneko pistabatetik sartuta).

( 619 46 34 50.

El Bordón Hegaztien Beha-tokia Las Cañas Aintzirandago, Vianako hirigunetik bi

kilometro ingurura, Logroñoko norabidean (errepi-dean hartu ezkerretara, bide bat dago han). Eraberean, Iruñetik Mendabiara eta Logroñora doanerrepidetik ere irits daiteke, ondoren Vianako no-rabidea hartzeko (hala eginez gero, bidegurutzeaeskuinetara dago). Aintzirako sarrera adieraztenduten seinaleak daude.

( 696 83 08 98 (utzi mezua).

Zuen bisitaldirako hitzordua hartzea gomendatzendizuegu, bisitaldiak probetxuzkoak izateko modubakarra baita.

Ikasleak Las Cañas Urtegian (Biana), uretakofaunari so

Larra.Erronkari

Parkean eskaintzen den hez-kuntza jardueraren bidez ikas-leak Babestutako Naturgunehonetara eta bere ingurunera(Kantauri aldeko ibarrak) hur-bildu nahi dira, eta bertakoezaugarri fisiko, biologiko, so-zial eta kultural nagusiak era-kusteko, hemengo balore guz-tiak ezagutzeko aukera izandezaten.Hezkuntza baliabideen artean Bertizko JaurerriaNatur Parkeak honako hauek ditu: Naturaren In-terpretazio Zentroa, Bertizko lurraldea irudika-tzen duen maketa, ikus-entzunezkoen gelak, era-kusketa ibiltariak Jauregian, Lorategi historikoa,jolasteko zelaiak eta josteta guneak, eta 2.000ha baino gehiagoko basoa.Bertizko hezkuntza programa aldian behin eba-luatu eta hainbat aldaketa nahiz proposameneransten zaizkio, eskari eta egoera berriei eran-

tzuna emateko. Azken urteotan eskaini denhezkuntza programaz gain (4orduko bisitaldia, ikasgelanlantzeko proposamenak Parkeabisitatu aurretik eta ondotik),ikasturte honetarako, Bertizkohezkuntza arloko eskaintza erehanditu da. Programa berria hauxe da: biorduko bisitaldia Parkean eta

monitoreek proposatutako jarduerak lantzeragidatuko dute ikasle taldea.Bisitaldia dohain da, eta erakundeak berak jar-tzen ditu material didaktikoak eta monitoreak.Parkea Oieregi-Bertizarana udalerrian dago,Iruñetik iparraldera 52 kilometrotara.( 948 59 24 21 cciinnbbeerrttii@@ccffnnaavvaarrrraa..eessZuen bisitaldirako hitzordua hartzea gomenda-tzen dizuegu, bisitaldiak probetxuzkoak izatekomodu bakarra baita.

Zentroaren eginkizuna daarroilek eta beren lurraldeeknaturaren aldetik dituzten ba-lioak ezagutu eta zabaltzea(eraketa, landaredia, anima-liak). Arroilak edo mendi zin-tzurrak Agoitz eta Irunberrikoaurrepirinioetako arroan dau-de. Bada, eskualde horretakolurraldearen erabilera, historiaeta kultura erakusten dira.

Horretarako, era askotarikobaliabide didaktikoak ditu(erakusketak, lurraldearen maketa, arroila batekogiroa birsortu da, horma-irudiak, ikus-entzunez-koa, Irunberriko arroilako faunaren irudiak zuze-nean transmititzen dituen telekamera, eta abar).

Zentroak 2 bisita mota eskaintzen ditu:

•• 11.. bbiissiittaa mmoottaaInterpretazio Zentroan.Iraupena, gutxi gorabehera: 1:15 ordu.Hona lantzen diren edukiak: Kareharriaren etaarroilen eraketa, arroilen garrantzia: naturgunebabestuak. Harkaitzetako hegaztiak, oro har. Ze-hazki, sai arrearen ohiturak eta ezaugarriak. Gi-zakiaren eraginez arroan sortu den paisaia, arroi-

letako harkaitzekin alderatuta.Informazio hori guztia ageri dagorago aipatu ditugun zentro-aren baliabideetan.

• 22.. bbiissiittaa mmoottaaIrunberriko Interpretazio Zen-troa eta Arroila.Iraupena, gutxi gorabehera:3:30 ordu.Zentroan lantzen dira 1. bisitamotan azaldutako edukiak.Arroilan gai hauek lantzendira: Arroila, naturgune ba-

bestua, Erreserba Naturala. Nafarroa mediterra-nearraren landaredia, gizakiak eraldatutako pai-saia eta berezko paisaia. Irati trena. Eduki horienosagarri, behaketak egiten dira hegaztiak ikuste-ko: harkaitzetan nola dauden pausatuak, habiak.Horretarako, prismatikoak eta teleskopioa era-biltzen dira.Bi bisitak euskaraz nahiz gazteleraz egin daitez-ke.Zentroa Irunberrin bertan dago. Helbidea: Plaza Nagusia, z/g.( 948 88 08 74 cciinnlluummbbii@@ccffnnaavvaarrrraa..eessBisitaren hitzordua aldez aurretik hitzartu behar da,ahalik eta probetxugarrien izan dadin.

•4• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

BBeerrttiizzkkoo JJaauurreerrrriiaa NNaattuurr PPaarrkkeeaa

AArrrrooii lleettaakkoo IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

Irunberriko ikasleak Zuhaitzaren Egunean

Ikasleendako jarduera Bertizko Parkean

UUrrbbaassaa eettaa AAnnddiiaakkoo NNaattuurr PPaarrkkeeaaUrbasa-Andia Natur Parkea Nafa-rroako mendebaldean dago. Ur-basa eta Andiak, parkea osatzenduten altuera ertaineko mendiek,bi zonalde bioklimatikoren (atlan-tikoaren eta mediterraneokoaren)arteko hesi geografikoa osatzendute. Urbasa-Andia Natur Parkea baliogeologiko, biologiko, ekologiko,paisajistiko, arkeologiko eta so-ziokultural handiak dituen naturgu-nea da. Balio multzo handi hori ikusita, NafarroakoGobernuak lurralde horiek natur parke izendatuzituen, beraien kontserbazioa bermatzeko eta horierabilera tradizionalak mantentzearekin eta naturazgozatzetik eratorritako erabilera berriekin batera-garria izan zedin. Parkeak jendeari bere balioenberri emateko zerbitzu eta ekipamenduak ditu.• Informazio Zentroa. Bisitariari Urbasa eta Andia-ko balio paisajistiko, ekologiko, historiko eta kultu-raletako batzuk erakusteko. Horrez gain, apartekoparaje horiek zaindu eta mantentzeko oinarrizkoarau eta gomendio batzuk ere gogorarazten dira. • Interpretazio Eremua. Bertan, Urbasak izan ohizituen erabileren elementu adierazgarrietako biaurkituko ditu bisitariak: artzain txabola –Seberi-noren borda– eta txondorraren erreprodukzioa.

Seberinoren bordara joaten denbisitariak Urbasako artzainenbizitzaren nolakotasunak hurbila-gotik ikusiko ditu. Urbasa etaAndia mendiek antzina izan ohizituzten erabileren beste elemen-tu adierazgarri bat ezagutzekoaukera ematen du txondorren ko-piak.• Hiru bidexka sarea: "Iturriena","Artzainena" eta "Mendizaleena".

Ez dago eskola bisita eredu finkorik; taldeareninteresen arabera eta taldeak daukan denborarenarabera, parkeak eskaintzen dituen ibilbideetako-ren batekin konbina daiteke Informazio Zentrorakobisita. Zentrora egiten den bisitan parkearen edu-kiari buruzko informazioa eskuratzen dute ikasle-ek. Ekosistema desberdinetan barna ibilbideak egi-teak bertako flora eta fauna espezieak identifika-tzeko aukera ematen du. Bi jarduerok antolatzaile-ek taldeari ematen dizkioten fitxa didaktikoak bil-tzen dituzte. Ikasle taldeen bisitak posta elektronikoz bakar-bakarrik ados daitezke: ggeessttcciinn@@ggaavvrrnn..ccoomm. Bisita aurretik adostea gomendatzen dizuegu, soi-lik horrela bermatu ahal izango baitugu heziketarenaldetik ongi aprobetxatuko direla.

Orgiko basoa Iberiar Penintsulanzeuden lautadako harizti istilt-suetatik azkenetakoa da. 1996.urtean Lizasoko Kontzejuarenmendi hau Aisiarako NaturEremu izendatu zen eta Kontze-juak kudeatzen du NafarroakoGobernuarekin hitzarmen batenbidez; hitzarmen hau urtero be-rritzen da.Baso honeta nabarmentzen diraehunka urteko haritz haundiak eta bertako ani-malia eta landareen bioaniztasuna.Guneak elbarrientzako egokitua dauden ibilbideakditu eta baita informazio-panelak, komunak, itu-rria eta informazio-etxola ere.Orgin 10 urte baino gehiago daramatzagu ikasletaldeei harrera egiten. Bisitek ordu bat edo biordu arteko iraupena dute (adinen araberakoa).Denbora tarte horretan aktibitateak, jokoak etainguru naturalaren behaketa lantzen dira horretan

adituak diren begiraleekin.Lantzen diren gaiak hauek dirabesteak beste: basoaren ekosis-tema, bertako animaliak eta lan-daredia, bere historioa eta erabi-lera tradizionalak. Horretaz gain,eta ikastorduetan lantzen dentemarioaren arabera, aldez aurre-tik bisita prestatzeko aukeraematen dugu. Adin guztiekin lanegiten dugu (haur-hezkuntza bar-

ne) eta bisitak bai euskeraz bai erderaz egin dai-tezke. Beharrezkoa da data eta ordua aldezaurretik eskatzea honako telefono hauetan:

948 30 53 00 - 620 95 54 54Bisita gidatuak 1€ balio du ikasle bakoitzeko, ma-terial didaktikoa barne. Orgi Lizason dago, Ultzama bailaran, Iruñetikiparralderantz 25 kilometrotara (N-121-A, OstiztiraFrantziara). Sarrera NA-411 errepidelp 19. Km-endago.

Ikasleak Seberinoren bordan

Ikasleak Orgiko Basoan

OOrrggiikkoo hhaarriizzttiikkoo AAiissiiaarraakkoo NNaattuurr EErreemmuuaa

•5• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

•6• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

IInngguurruummeenn HHeezzkkuunnttzzaakkoo EEkkiippaammeenndduuaakk bbiissiittaattzzeekkoo hhiittzzoorrdduuaa nnoollaa hhaarrttuu

• Noiz?Orain hasten den udazken/neguko kanpainara-ko hitzartu beharko duzue, lehentasunezko,irailako 15etik 30era bitarte, goizeko 11:00eta-tik 14:00etara, asteartetik ostiralera.

• Nola?Bisitaldia hitzartu nahi duten taldeek egitenahal dute Ekipamendu bakoitzean edo buletinhonen bukaerako direktorioan adierazitakotelefonoetako baten bidez. Monitoreak hitzor-duak ematen ditu deien hurrenkeraren araberaeta, aldi berean, bisitaldiaren modalitateazehazten da.

• Zerbait ordaindubehar dut?

Ikastetxeek Interpretazio Zentroetara etaHegaztien Behatokietara eginiko bisitak dohainikdira. Gainerako ekipamenduetan, begiratu bal-dintzak.

• Kontuan hartu beharrekoak

• Interpretazio Zentroetan gehienez ere 60 lagu-neko taldeak onartuko dira, eta Behatokietan50ekoak.

• Gehienetan taldea bitan banatzen da eta, txan-daka, batzuk kanpotik ibilaldi bat egi-ten duten bitartean (irakasleekinadostu beharrekoa), beste batzuekinstalazioetara egiten dute bisita.• Zentro eta Behatokietako jarduera"arruntak" hiru bat ordu irauten du,baina denbora hori luzatu nahiz labur-tu egiten ahal da, talde bakoitzarenbeharren arabera.• Eskola taldeak hartzeko ordutegia:kontsultatu behar da.• 25 lagun baino gehiagoko taldeen-tzat bi gidari espezializatu ditugu.• Bisitaldiak gaztelaniaz nahiz euska-raz izan daitezke (kontsultatu).

Ikasleak bere lana erakusten Orgiko Basoan

Ikasleak Otxagabiaiko NIz jarduera bitartean.

AA ll bb ii ss tt eeaakk ee ttaa bbee rr rr ii aakkAA ll bb ii ss tt eeaakk ee ttaa bbee rr rr ii aakk

PPiittiillllaasskkoo eettaa VViiaannaakkoo HHeeggaazzttiieenn BBeehhaattookkiiaakk

AArrrrooiilleettaakkoo IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

UUrrrruuttiittiikk...... eettaa zzuuzzeenneeaannKanpaina hontan, Irunberriko

Arroilan jarritako bideo-kamerabat egonen da jendearen eskuraIrunberriko Interpretazio Zentroan.

Zentroa etaarroila artean2,5 km dau-de. Kamerahorren bidez,Z e n t r o t i kberetik arroila-

ko eta hartan bizi diren bizidunenirudiak ikusiko dira, habietarazuzendu daitekeelako.

Zatozte eta ikusi.

TTuurriissmmoo kkaalliittaatteeaarreenn zziiuurrttaaggiirriiaa bbeerrrriittuu ddaa

Irunberriko Natur Erreserbaketa Arroilen Interpretazio Zentroakturismo kalitatearen ziurtagiriakalitate turistikoaren Q lortu zuten2005. urtean. Sistema horrekespazioen jarduerak, zerbitzuaketa ekipamenduak barne hartzenditu eta 2007. urtean berritu da.

Ikasturterako, Las Cañas Urte-giko El Bordón hegazti behatokiakhezkuntzako material berriak iza-nen ditu.

Hainbat proposamen didaktikodira, Urtegia bisitatzeko gogoaduten ikastetxe guztien eskurajartzeko.

Bi eskaintza dira:1) Derrigorrezko Bigarren Hezkun-

tzako Ikasleei zuzendutako ma-teriala da, eta, funtsean, gara-

pen iraunkorraren ideia adierazinahi zaie.

2) Lehen Hezkuntzarako materiala(2. eta 3. zikloa), bisitan LasCañas Urtegiko Erreserba Natu-rala ezagutzeko asmoz, bainaurte barreneko aldaera guztiakaurreikusita (paisaiak, espe-zieak...)..Hitz batez, ingurumen hezkunt-

zaren baitan landu nahi da mate-rial hau. Izan ere, arazoak kon-

pontzeko tresna eraginkorra delauste dugu, eta oinarritzat hartzenditu gertaerak ezagutzea etabaloratzea, eta horrek ingurumenaerrespetatzeko eta zaintzekojarrerak sortzen ditu.

Jarrera horiek sentsibilizazio etakonpromiso handiagoa ekartzendute, ez bakarrik berez "oso ede-rrak" diren inguruetan, baita esko-la komunitatearen egunerokoinguruan ere.

•7• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

hhtt ttpp :: // //wwwwww..bbeerr tt ii zzppaarrkkeeaa ..eess// hh tt ttpp :: // //wwwwww..uurrbbaassaappaarrkkeeaa ..eess//

UUrrbbaassaa eettaa AAnnddiiaakkoo ppaarrkkeeaakk,, eettaa BBeerrttiizzkkoo JJaauurreerrrriiaa NNaattuurr PPaarrkkeeaakk wweebb oorrrriiaakk

Nafarroako naturguneetara egi-ten diren eskola bisitak, eskolaaldizkariaren bidez sustatzen dire-nak, hautatu dituzte berriro,2007an bezala, alegia, Nafarroa-ko Kutxako bezeroei erakundea-ren gizarte fondoen helburu gisaeskaintzeko 2008. urterako,"Zeuk aukeratzen duzu, zeuk era-bakitzen duzu" programaren ba-rruan. Bezeroek bozkatu behardituzte eskola bisita horiek, gaine-ko proiektuekin gertatzen den be-zala. Hau da, Nafarroako Kutxako

bezeroen botoek zehazten duteproiektu bakoitzak jaso duen diru-laguntzaren zenbatekoa. Dirula-guntza bidez lortutako fondoekeskainitako jarduerek doanekoakizaten jarraitzeko aukera ematendigute Nafarroako naturguneeta-rako eskola bisiten programarensustatzaileoi. Horrela, ikasle

gehiagori luzatzen ahal zaizkie jar-duerak, jardueren hedapena han-dituz, batetik, eta, bestetik, Nafa-rroako kultur ondarearen gainekobalioak eta ezagutzak gure ikasle-en artean hedatuz.

Eskola aldizkaria jasotzen dutenNafarroako Kutxako bezeroei bo-toa proiektu honi eman diezaiote-la eskatzea, horixe da ohar honenhelburua. Proiektuaren kodea10537 da, eta bi bide duzu bozke-ta egiteko: clavenet bidez edo Na-farroako Kutxako bulegoetan.

IInngguurruummeenn HHeezziikkeettaakkoo EEkkiippaammeenndduueettaarraakkoo EEsskkoollaa BBiissiittaakk NNaaffaarrrrooaakkoo KKuuttxxaakkoo GGiizzaarrttee FFoonnddooeettaarraa BBiiddeerraattuuttaakkoo PPrrooiieekkttuu ggiissaa hhaauuttaattuu ddiirraa,, ""ZZeeuukk aauukkeerraattzzeenn dduuzzuu,, zzeeuukk eerraabbaakkiittzzeenn dduuzzuu"" PPrrooggrraammaarreenn bbaarrrruuaann

•8• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

AAllbbiisstteeaakk eettaa bbeerrrriiaakk

BBeerrttiizzkkoo JJaauurreerrrriiaa NNaattuurraarreenn PPaarrkkeeaaPPaarrkkeekkoo LLoorraatteeggiiHHiissttoorriikkooaarreenn ZZeennttzzuu--IIbbiillbbiiddee bbeerrrriiaa

Eskuragarri dago bisitari guz-tientzako jardin Historikoarenzentzu-ibilbide barneratzaileberria, "zentzumenen lorategia".

Denek erraz egin ahal izatekoibilbidea: gure zentzumenengaitasuna ahalik eta gehienazorrozteko diseinatu diren hain-bat elemento aurkitzen joangogara.

Ibilbide erraza eta ederra:naturaren ikuskizunak bildu egi-ten gaitu, gustiz integratu artebertan, eta bere energiaren,magiaren eta poesiaren aldeaktibo bihurtzen gaitu.

Bisitatzera gonbidatzen zai-tuztegu. ESNARAZI ZENTZUMENAK! Bertizko lorategi historikoa airetik

EErrrroonnkkaarriiko, OOttssaaggaabbiiaako etaIIrruunnbbeerrrriiko Naturaren Interpreta-zio Zentroetan bi erakusketa ibil-tari jarriko dituzte heldu denabuztuaren 28a eta urriaren 9abitartean. Ingurumen Ministerioa-ren mendeko Centro Nacional deEducación erakundeak (CENEAM)antolatu ditu biak, eta honakoizenburua dute: "Ecología de an-dar por casa" eta "Biodiversidad".

"Ecología de andar por casa" in-gurumenaren gaineko informazioajendarteratzea eta sentiberatasunabultzatzeko programa da; munduairaunkorragoa izan dadin etxeanbertan egiten ahal duguna ezagu-tarazi nahi duena, hain zuzen.

Gizakiak dituen premiak (garbi-tasuna, elikagaiak kontserbatzeaeta prozesatzea, garraioa, etab.)etxe gehienetan dauden tresnekinnola betetzen diren erakutsikodigute: garbigailua, sukaldea,hozkailua, autoa... Hartara, pre-mia horiek modu egokian betetze-

ak duen garrantzia nabarmentzeada helburua: iraunkorrenak direneta, ingurumenari dagokionez,kostu txikiena dakarten jokaeraeta erabilera aukerak hautatubehar dira.

1992. urtean Rio de JaneironLurraren Goi Bilera egin zuten etahorren ondorioz "Bioaniztasuna"terminoak gaurkotasun handiahartu zuen bai komunikabideetaneta bai nazioarteko eztabaidabileretan; izan ere, bioaniztasunhori zaintzeko premia nabarmen-du zuten bilera horretan.

Azken mendean ekonomiarengarapenak arrisku larrian jarri dunaturaren biologia aniztasuna.Izaki bizidunen kopuru handienaketa mota gehienak –horietako as-ko oraindik ere ezezagun zaizkiezientzialariei– oihan handietan ba-daude ere, ez dira horiek mehatxu-pean dauden bakarrak; izan ere,planeta osoan hedaturik dagoenmehatxu eta arrisku larria da.

Gure herrialdea ez da salbues-pena: non dira gure zaharrek eza-gutu eta desagerrarazten ikusidituzten hartzak, katamotzak,arranoak, izokinak, izurdeak,baleak, itsas dortokak, mendieta-ko pagadiak, haranetako artadiak,eta ibaietako eta kostaldeetako urgarbiak?

"Biodiversidad" erakusketa etakoadernoaren bidez -erakusketa-ren osagarri gisa argitaratua-,fenomeno horretan sakondu eta,batez ere, bioaniztasunaren kon-tzeptua gure bizimoduetara ger-turatu nahi dugu, denontzat uler-terraz izan dadin.

CCEENNEEAAMM EErraakkuunnddeeaarreenn EErraakkuusskkeettaa IIbbiillttaarriiaakk

EErraakkuusskkeetteenn eegguutteeggiiaaEcología de andar

por casa Biodiversidad

ErronkarikoNIZ

Abuztuaren 28a eta irailaren 6a bitartean

Urriaren 19a eta 30a bitartean

OtsagabiakoNIZ

Irailaren 7a eta 16a bitartean

Urriaren 10a eta 18a bitartean

IrunberrikoNIZ

Irailaren 17a eta 26a bitartean

Irailaren 29a eta urriaren 9a bitartean

•9• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

AAbbeennttuurraazzkkoo jjaarrdduueerraakkOtsagabiako NIZak abenturazko

jarduerak egiteko aukera eskainikodu, Zentroan egiten den jarduera-ren osagarri, Ekia Actividadesenpresarekin elkarlanean.

Ekitaldi hauek dira: ibilbideak Za-raitzu eta Erronkariko erdibideetanbarrena, Iratiko Oihana edota herrikirolei lehiaketa-jokoak.

Halaber, badago aukera rappeleta eskaladari loturiko ekitaldiakegiteko, betiere hastapen mailan.

Prezioa: 1 € haur bakoitzeko. Xe-hetasunak emanen dira NIZ bisita-tzeko hitzordua adosterakoan.

ZZaarraaiittzzuukkooaabbeellbbiiddeeaann eeggiitteekkoo iibbiillbbiiddeeaa

Otsagabiako Natu-raren InterpretazioZentroko taldeak,gainera, zentroraegindako bisita osa-tzeko aukera ema-ten dizu: Zaraitzukoabelbidean hiru or-duko interpretazioibilaldia egiten ahal duzu.

Ibilaldi horretan, Zaraitzuko ar-

OOttssaaggaabbiiaakkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

Boluntario taldea Zaraitzuko abelbidean

AAllbbiisstteeaakk eettaa bbeerrrriiaakk

Azken urteetan gure komunita-tean, beste zenbait gizarte gara-tutan bezala, ikusten da badelakezka iraunkorra osasuna eta in-gurumena direla eta.

NNeekkaazzaall PPrroodduukkzziioo EEkkoollooggiikkooaa--rreenn KKoonnttsseeiilluuaa (CPAEN-NNPEK),duela 10 urte baino gehiago Ad-ministrazioak sustatu izan duena,arduratzen da nekazaritza eta a-

beltzaintza mota honen kontrol,ziurtatze eta sustatzeaz.

Ingurugiro Hezkuntzaren Horni-duren inguruan, badira zenbaitekoizle, CPAEN-NNPEKan elkar-tuak, nekazaritza eta abeltzaintzamota hau eta hauen instalazioakezagutarazteko gogotan daude.Ingurugiro Hezkuntzaren Hornidu-retarako bisita hitzartzerakoan,

animatzen zaituztegu kontsultadezazuen mota honetako ustiate-giren batera bisita osagarria egite-ko aukera.

BBiissiittaakk pprroodduukkzziioo eekkoollooggiikkoozzkkoo iinnssttaallaazziiooeettaarraa

Gure eskaintza betetzeko, honahemen bi jarduerak:• EErrrroonnkkaarrii,, sseekkrreettuueenn lleekkuuaa

Lehenbiziko jarduera joko bat daizenburua duena. Neska-muti-koak ikertzaile moduan aritukodira, Erronkari Ibarreko historia-ren hainbat ataletara hurbiltze-ko. Horrek aukera emanen diekarriketan ibili eta herriak duenkultur eta natur ondarea ezagut-zeko, ludikoan eta jostagarrian.Nahi izanez gero, ErronkarikoNIZ bisitatzen ahal da, horreta-rako propio egina dagoen bisitamotaren bidez. Iraupena: 1:30ordu inguru. Taldea: 50 lagun.

Jarduera hau egiteko adina (go-mendioa): 8 urtetik gora.

•NNaabbaarrzzaattoo iibbiillbbiiddeeaa6 km.ko ibilbidea, ErronkaritikNabarzato izeneko lekurainojoateko (aspaldian jendez hus-tutako herrixka) eta handik Gar-deraino. Hantxe autobusak har-tuko gaitu. Bideak hainbat pai-saia mota zeharkatzen ditu: he-rriak, nekazaritza-abeltzaintza,oihana eta beste. Bestalde, ibil-bidean barna, zenbait ekitaldieginen dira Erronkari Ibarra ber-tatik bertara ezagutzeko. Irtee-raren ondotik, aukeran dagoarratsaldez NIZ ikustea. Iraupe-

na: 3:30 ordu inguru. Taldea:50 lagun. Adina (gomendioa): 10urtetik gora. Ordutegia: Goizezbaizik ez. Eraman beharrekoa:Botak, xira (eguraldi txarra),kantinplora, hamaiketakoa…Era berean, irakasleen eskura

dago Erronkari, sekretuen lekuajokoaren gidoia, nola jokatu etaedukiak ikusteko, eta, hortaz gain,eskura ere badago Nabarzatokobidearen gidaliburuxka. Tokirik in-teresgarrienak eta egin daitezkeenekitaldiak adierazita daude.

Informazioa eta harremanetanjartzeko bidea: ( 948 47 52 56oit.roncal@cfnavarra.es

EErrrroonnkkaarriikkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

tzainek bide horiek nola erabiltzen dituzten azaltzen dute.

•10• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

BBAALLIIAABBIIDDEE OORROOKKOORRRRAAKK

NNaaffaarrrrooaakkoo IInngguurruummeenn AArrllookkoo BBaalliiaabbiiddee ZZeennttrrooaaBadu Dokumentazio Zentroa eta ingurumenari nahiz ingu-rumen hezkuntzari buruzko liburutegi espezializatua.Halaber, badu erakusketa eremua. Aurtengo gaia hauxe da:energia eta, energia aurrezteko teknologia.

Aita Adoain, 217 - behea. 31015 Iruña (948 14 08 18 crana@crana.org

HHeezzkkuunnttzzaa mmaatteerriiaallaakk• IInngguurruummeenn HHeezzkkuunnttzzaakkoo KKooaaddeerrnnooaakk Ingurumen Departamenduak Unitate Didaktikoen bildumaargitara eman zuen. Eskura daude Nafarroako Ingurumenarloko Baliabide Zentroaren web eta hau da "behera kar-gatzeko" aukera: wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaa--cciioonnAAmmbbiieennttaall//iinnddeexx..hhttmmll

WWeebb• Ingurumen Departamentua. Zuzeneko sarbide Ingurumen web orrialdera:

wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess• SITNA: Sigla horiek Nafarroako Lurralde InformaziorakoSistemari dagozkio. Orri badu sarbidea NafarroakoKartografi Informaziorako datuen Baseetara:

hh tt ttpp :: // //ss ii ttnnaa ..cc ffnnaavvaa rr rraa ..eess

IInnffoorrmmaazziioo eettaa DDookkuummeennttaazziioo ZZeennttrrooaakkNaturaren Interpretazio Zentro eta Behatoki bakoitzeanbada Dokumentazio Zentro txiki bat, kontsultarako, ingu-rumen arloko liburuz hornitua. Besteak beste, IngurumenHezkuntza Formaleko liburuak azpimarratu behar dira,gelan hainbat gai lantzeko.

EEKKIIPPAAMMEENNDDUU BBAAKKOOIITTZZEEKKOO BBAALLIIAABBIIDDEEAAKK

PPiittii ll llaasskkoo AAiinnttzziirraakkoo HHeeggaazzttiieenn BBeehhaattookkiiaaHHEEZZKKUUNNTTZZAA MMAATTEERRIIAALLAAKK• Behatokira bisita egiteko karpeta didaktikoa: Eskura dagoargitalpen inprimatuan, gazteleraz eta euskaraz (eskatuBehatokian).• NNaaffaarrrrooaakkoo hheezzeegguunneeaakk: bestelako proposamenak biltzendituen unitate didaktikoa, Pitillas eta Bianako behatokietanjarduerak egiteko. Eskura dago PDF euskarrian eta "behe-ra kargatzeko" aukera duzue: wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aapppp--sseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinnddeexx..hhttmmll• Txori zezen arruntari dagokion karpeta didaktikoa, EEll aavvee--ttoorroo nnaavvaarrrroo ddeessccuubbrree ssuuss sseeccrreettooss, alegia. Eskura dagoargitalpen inprimatuan, gazteleraz (Behatokian eskatubehar da).

LLaass CCaaññaass UUrrtteeggiikkoo HHeeggaazzttiieenn BBeehhaattookkiiaa• Behatokira bisita egiteko kkaarrppeettaa ddiiddaakkttiikkooaa: Eskura dagoargitalpen inprimatuan, eskatu Behatokian.

• DDiiddaakkttiikkoo MMaatteerriiaazzkkoo bbeerrrriiaakk Lehen eta BigarrenZiklorako Hezkuntzako. Eskatu Behatokian.• NNaaffaarrrrooaakkoo hheezzeegguunneeaakk. bestelako proposamenak biltzendituen unitate didaktikoa, Pitillas eta Bianako Behatokietanjarduerak egiteko. Eskura dago PDF euskarrian eta "behe-ra kargatzeko" aukera duzue: wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aapppp--sseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinnddeexx..hhttmmll

OOttssaaggaabbiiaakkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa• ZZaattoozz ZZaarraaiittzzuu eezzaagguuttzzeerraa. Zentroa bisitatzeko materialdidaktikoak, Ingurumen hezkuntzako Koadernoak bilduma-ren barnean. Eskura daude Lehen Hezkuntzako BigarrenZiklorako eta Bigarren Hezkuntzako bi zikloetarako, euska-raz eta gazteleraz. PDF euskarrian baizik ezin da eskuratu:wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinn--ddeexx..hhttmmll• OOiihhaannaakk. Bestelako hezkuntza proposamenak biltzendituzten material didaktikoak Zentroak lantzen duen gaibati buruz, Ingurumen hezkuntzako Koadernoak bilduma-ren barnean. Eskura daude Lehen Hezkuntzako BigarrenZiklorako eta Bigarren Hezkuntzako bi zikloetarako, euska-raz eta gazteleraz. PDF euskarrian baizik ezin da eskuratu:wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinn--ddeexx..hhttmmll

AArrrrooii lleenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaaMMAATTEERRIIAALLAAKK• ZZaattoozz AArrrrooiillaakk eezzaagguuttzzeerraa. Zentroa bisitatzeko karpetadidaktikoa, Ingurumen hezkuntzako Koadernoak bil-dumaren barnean. Eskura dago Lehen Hezkuntzako bizikloetarako, euskaraz eta gazteleraz, paperean baizik ez.Eskatu Zentroan.• AArrrrooiillaakk. Zentroak lantzen dituen gaiei buruz, bestelakohezkuntza proposamenak biltzen dituzten material didakti-koak, Ingurumen hezkuntzako Koadernoak bildumaren bar-nean. Eskura daude Lehen Hezkuntzako Bigarren Ziklorakoeta Bigarren Hezkuntzako bi zikloetarako, euskaraz etagazteleraz. PDF euskarrian baizik ezin da eskuratu:wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinn--ddeexx..hhttmmllBBEESSTTEELLAAKKOO BBIISSIITTAAKK (NIZren bidez adostu behar dira)• BBaassaattii zzaallddiikkeettaa zzeennttrrooaa (Usun). Zaldiei hurreratzeko tailerrak, zeramika tailerrak, arku-tirotailerrak eta ibilaldiak txirrindulaz. Produktu ekologikoekinprestatutako janaria jateko aukera. Goizez edo arratsaldez,ikastaro guztian zehar. 50 ikasle gehienez taldean.Pertsonako prezioak: Bisita osoa 45 €. Zaldiei hurreratzeko:15 €. Zeramika: 4 €. Arku-tiroa: 6 €. Txirrindula: 10 €. Janariekologikoarekin egindako menua: 8 €.• AAiibbaarr ookkiinnddeeggiiaa (Oibar). Labea bisitatu (ogia nola egiten den) eta pertsona bakoit-zak opiltxo bat egin. 11:30etatik 13:00etara. Ikasturte guz-tia. Lehen hezkuntzako 1. mailatik 4. mailaraino. 25 pert-sona gehienez taldean. Prezioa 2€/pertsona.• AAzzppeeaa uuppeellaatteeggiiaa (Irunberri). Mahats ekologikotik sortutako ardoa ekoizten den upelate-gia bisitatu eta prozesuaren azalpena jaso. Mahats-bilketa-ren garaian bereziki haur hezkuntzako eta lehen hezkunt-zako lehen zikloko taldeei bideratutako jarduera eskaintzen

BBaalliiaabbiiddeeaakk

•11• EEsskkoollaakkoo aallddiizzkkaarriiaa

da. Bertan: Mahatsondoetatik zuzenean biltzen da maha-tsa, dolarera eramaten da bertan zapaltzeko eta atera berriden muztioa dastatuz gosaltzen da. Upelategi ekologikobaten funtzionamendua azaltzen da.Prezioak kontsultatu.• BBoorrddaabbllaannccaa ffiinnkkaa. Adin guztietako ikasleentzako bisita gidatuak egiten diraIrunberriko mugapean dagoen landare aromatiko eta sen-dabelar sailera. Berotegian, mintegietan, landare idorte-gian, konpostaje-plantan eta propietate medizinalak,aromatikoak dituzten 20 landare, zuhaixka eta zuhaitzbarietate baino gehiago landatzen diren lursailetan egitenden lana ikusten da. Iraupena: 1:15 ordu. Bisita gidatuazgain, eguzki-sukaldean (eguraldiak uzten badu) pomadakegiteko tailerrak, konpost tailerrak, tindu begetalen taile-rrak... ere eskaintzen dira. Bisitak eta tailerrak 2 ordu irau-ten dute. Gaztelaniaz eta euskaraz (kontsultatu). Taldeangehienez: 25 pertsona. Ikasle bakoitzeko prezioa: 3 € bisi-ta gidatua; 6 € bisita gidatua eta pomada tailerra (pomadapoto bat barne).•• EErrrroommaanniikkookkoo zzeennttrrooaa (Artaiz). Lehen hezkuntzako 3. zikloa eta bigarren hezkuntza. SanMartin elizan bisita gidatua. Portadan eskultura asko du etaerromanikoko modiloiak. Erdi Aroko zubia eta Artaizko jau-naren jauregi gotikoa ere bisitatzen dira. Prezioak kontsul-tatu.

BBeerrttiizzkkoo JJaauurreerrrriiaa NNaattuurr PPaarrkkeeaaHHEEZZKKUUNNTTZZAA MMAATTEERRIIAALLAAKK• HHuurrbbiilldduu zzaaiitteezz KKaannttaauurrii aallddeekkoo IIbbaarrrreettaarraa. Zentroa bisi-tatzeko material didaktikoak, Ingurumen hezkuntzakoKoadernoak bildumaren barnean. Eskura daude LehenHezkuntzako Bigarren Ziklorako eta Bigarren Hezkuntzakobi zikloetarako, euskaraz eta gazteleraz. PDF euskarrianeskuratu: wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmm--bbiieennttaall//iinnddeexx..hhttmmll• BBeerrttiizzeenn jjoosstteettaann. Informazio txosten horretan jardueraproposamenak biltzen dira Parkean egiteko, 3 eta 8 urtearteko ikasleentzat. Paperean baizik ez dago eskura.Eskatu Zentroan.• NNaattuurrgguunnee BBaabbeessttuuaakk. Bestelako hezkuntza proposame-nak biltzen dituzten material didaktikoak Zentroak lantzenduen gai bati buruz, Ingurumen hezkuntzako Koadernoakbildumaren barnean. Eskura daude Lehen HezkuntzakoBigarren Ziklorako eta Bigarren Hezkuntzako bi zikloetara-ko, euskaraz eta gazteleraz. PDF euskarrian eskuratu:wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinn--ddeexx..hhttmmllBBEESSTTEELLAAKKOO BBIISSIITTAAKK (NIZren bidez adostu behar dira)• EEzzkkuurrddii,, EErrlleezzaannttzzaa eettxxee--mmuusseeooaa. Ultzama bailarako Eltso herrian. Adin guzutietako ikasle-entzat. Bisitaldi gidatuetara egokitua dagoen bailarako tra-diziozko baserri batean garatzen da. Iraupena: 1:15 ordu,goiz eta arratsaldez, urte osoan. Gehienezko taldea: 50,25-ko bi taldetan banatuak. Prezioa: 2 €/haurra. Bisitaldiari buruzko liburuxka bat banatzen da.

EErrrroonnkkaarriikkoo IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaaMMAATTEERRIIAALLAAKK• ZZaattoozz EErrrroonnkkaarrii eezzaagguuttzzeerraa. Zentroa bisitatzeko materialdidaktikoak, Ingurumen hezkuntzako Koadernoak bilduma-ren barnean. Eskura daude Lehen Hezkuntzako BigarrenZiklorako eta Bigarren Hezkuntzako bi zikloetarako, euska-raz eta gazteleraz. PDF euskarrian baizik ezin da eskuratu:wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinn--ddeexx..hhttmmll• EEssppeezziiee bbaabbeessttuuaakk. Bestelako hezkuntza proposamenakbiltzen dituzten material didaktikoak Zentroak lantzen duengai bati buruz, Ingurumen hezkuntzako Koadernoak bildu-maren barnean. Eskura daude Lehen Hezkuntzako BigarrenZiklorako eta Bigarren Hezkuntzako bi zikloetarako, euska-raz eta gazteleraz. PDF euskarrian baizik ezin da eskuratu:wwwwww..nnaavvaarrrraa..eess//aappppsseexxtt//EEdduuccaacciioonnAAmmbbiieennttaall//iinn--ddeexx..hhttmmllBBEESSTTEELLAAKKOO BBIISSIITTAAKK (NIZren bidez adostu behar dira)• IIzzaabbaakkoo MMuusseeoo EEttnnooggrraaffiikkooaa (Izaba, Erronkaritik 7 km.ra).Bisitaren iraupena: ordu 1. Taldeak (25-50 pertsona bitar-te). Adina: Lehen Hezkuntza. Hizkuntza: gaztelera. Bisitaorduak: 10etatik 13etara eta 16etatik 18etara. Dohainik 12urtez behekoentzat.• AAllmmaaddiiaarreenn MMuusseeooaa (Burgi). Bisitaren iraupena: Ordubete inguru. Taldeak (25-50 pert-sona bitarte). Hizkuntza: gaztelera. Ordutegia: 10etatik13,30ak arte. Prezioa: 1 €/haurra.• KKaabbiillaa EEnneeaa GGaazzttaarreenn mmuusseeooaa (Uztarroz).Erronkaritik 12 km.ra. Erronkariko gaztagintza, abere-jar-duera, tresnak, ardiekin erlazioa duten beste tradiziozkolanbideak, historia... Iraupena: 40 minutu inguru. Taldeak(25-50 pertsona bitarte). Prezioa: kontsultatu. Ordutegia:10etatik 13,30tara.

OOrrggiikkoo BBaassooaarreenn AAiissiiaarraakkoo NNaattuurr EErreemmuuaaMMAATTEERRIIAALLAAKK• OOrrggiikkoo LLaannddaa KKooaaddeerrnnooaa. • OOrrggii eettaa UUllttzzaammaakkoo ppaaiissaaiiaa. Unitate Didaktikoa.Bisita adosten den unean eskatzen dira. Bi argitalpenetanjarduera proposamenak ageri dira, Orgiko gaiak lantzekoOrgira eginiko bisitaren aurretik, ondotik eta bisita bitartean.BBEESSTTEELLAAKKOO BBIISSIITTAAKK (NIZren bidez adostu behar dira)• LLaanneekkoo zzaallddiirreenn eerraakkuussttaallddiiaa gguurrddiiaarreekkiinn"Engantxeak" zertan datzan erakutsi nahi dizuego bisitagidatuaren bidez. Honako gaiak ezagutuko dituzue: lanekozaldien ezaugarraiak, lanerako nola prestatzen diren etahariztian barna ibilaldia gurdi gainean. Jarduera honen pre-zioa 2 €-koa da pertsona bakoitzeko, ez dago adin muga-rik eta istripuen aurkako aseguru berezia barne dago. Bisitabai euskaraz bai erdaraz egin daiteke. Aktibitate biak egin nahi badira (Orgi eta gurdien ibilaldia)prezioa 2,5 €-koa da pertsonako. • EEzzkkuurrddii.. EErrllaazzaannttzzaarreenn EEttxxee--MMuusseeooaa (Eltso).Orgitik 2 km.ra. Iraupena: 1, 15 ordu, urte osoan, goiz etaarratsaldez. Gehienezko taldea: 50 ikasle, 25-ko bi talde-tan. Prezioa: 2 €/haurra. Bisitaldiari buruzko liburuxka batbanatzen zaio bakoitzari.

BBaalliiaabbiiddeeaakk

NNaaffaarrrrooaakkoo GGoobbeerrnnuukkoo iinngguurruummeenn

hheezzkkuunnttzzaakkoo eekkiippaammeenndduueenn

kkuuddeeaakkeettaa eettaa iinnffoorrmmaazziioo oorrookkoorrrraa

Ingurugiroaren Kudeaketa-Nafarroako Mintegi

eta Basoberritzeak

Aita Adoain, 219 behea. 31015 Iruña

( 948 38 24 38 Fax: 948 38 23 91

gestcin@gavrn.com

BBeerrttiizzkkoo JJaauurreerrrriiaa NNaattuurr PPaarrkkeekkoo

NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

Oieregi-Bertizarana,

Iruñetik 52 kilometrotara

(948 59 24 21 cinberti@cfnavarra.es

EErrrroonnkkaarriikkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

Julian Gayarre z/g, Roncal. Erronkari (Nafarroako Pirinioak)

( 948 47 52 56 eta 948 47 53 17 oit.roncal@cfnavarra.es

OOttssaaggaabbiiaakkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziioo ZZeennttrrooaa

Itzaltzuko errepidea, z.g. OtsagabiZaraitzu (Nafarroako Pirinioak)

( 948 89 06 80/41 oit.ochagavia@cfnavarra.es

AArrrrooiilleettaakkoo NNaattuurraarreenn IInntteerrpprreettaazziiooZZeennttrrooaa

Plaza Nagusia z/g.31440 Irunberri

( 948 88 08 74 cinlumbi@cfnavarra.es

PPiittiillllaasskkoo HHeeggaazzttiieenn BBeehhaattookkiiaa

Herritik 3 kilometrotara dago, Santacarakoerrepidean (ezkerretara, pista egoera

onean). ( 619 46 34 50

EEll BBoorrddóónn HHeeggaazzttiieenn BBeehhaattookkiiaa,,

LLaass CCaaññaass AAiinnttzziirraann

Vianako herrigunetik 2 kilometrotara dago,

Logroñoko bidean (sarrerako bidea, ezkerretara).

Iruñetik Mendabiara eta Logroñora doan errepide-

tik ere sar daiteke, Vianako norabidea hartuta

(horrela eginik, bidegurutzea eskuinetara dago).

Aintzirako sarrera adierazten duten seinaleak

daude han.

( 696 83 08 98

UUrrbbaassaa eettaa AAnnddiiaakkoo NNaattuurr PPaarrkkeekkoo

IInnffoorrmmaazziioo ZZeennttrrooaa

Bidegileena izandako etxea,

Olaztiko mendateko gaina

( 948 38 24 38

Información: gestcin@gavrn.com

NNaaffaarrrrooaakkoo IInngguurruummeenn AArrllookkoo BBaalliiaabbiiddeeZZeennttrrooaa

Aita Adoain 217 behea. 31015 Iruña ( 948 14 08 18 crana@crana.org

wwwwww..ccrraannaa..oorrgg

OOrrggiikkoo aarriizzttiiaa AANNEE -- AANNRR RRoobblleeddaall ddee OOrrggii

Lizasoko Kontzejua Garrapo sl

(/fax 948 30 53 00 620 95 54 54 robledaldeorgi@terra.es

AAllddiizzkkaarrii ddiirreekkttoorriiooaakkoo

Argitaratzea: Ingurugiroaren Kudeaketa-Nafarroako Mintegiak eta Basoberritzeak,Ingurugiro, Lurraldearen Antolamendu eta Etxebizitza Derpartamenduarentzat.