Nafarroako hirugarren sektorearen behatokia Covid-19aren ... · Nafarroako hirugarren sektorearen...

Nafarroako hirugarren sektorearen behatokia Covid-19aren krisialdian

1. ORRIALDEA


2020ko maiatza

1 SARRERA

2 HELBURUAK

3 LANTZEKO METODOA

4INTERESEKO DATUAK

5 ONDORIO SEKTORIALAK 8. OR. A. GIZARTEA B. KULTURA C. HEZKUNTZA

6 ONDORIO OROKORRAK

3. OR.

4. OR.

4. OR.

5. OR.

8. OR.

10. OR.

AURKIBIDEA


3. ORRIALDEA

1SARRERA

Nafarroako Kutxa Fundazioak egin du txosten hau, Nafarroako elkarteen sarea osatzen duten erakundeak egoera hau nola bizitzen ari diren entzuteko eta aztertzeko unea dela uste baitu, baita etorkizunari begira zer kezka dituzten jakiteko unea ere.

Hausnarketa eta azterketa gure tresna izango dira, etorkizunari segurtasun gehixeagorekin begiratzea eta baikorrak izatea ahalbidetuko diguten tresnak, betiere gure gizartearen arlo askotan ziurgabetasuna nagusi den egoera batean. Nafarroako Kutxa Fundazioaren espiritua parte-hartzean oinarritzen dela jada adierazi genuen Plan Estrategikoan, eta oraingoan ere agerian geratu da espiritu hori ekimen honekin, gure erkidegoko 123 elkartek, guztira, parte hartu baitute, eta elkarte horietako zenbait beste elkarte asko biltzen eta ordezkatzen dituzten plataformak dira.

Modu zabal batean hartuta eta hainbat lan arlotatik begiratuta, hala nola gizartearen, kulturaren eta hezkuntzaren arloetatik, hirugarren sektorea Fundazioaren interes talde garrantzitsuenetako bat da, baita gizartea bizitzen ari denaren adierazgarri ona ere. Horregatik, Nafarroako Kutxa Fundazioarentzat garrantzitsua da sektore horren premia eta kezkei ahotsa ematea.


4. ORRIALDEA

2HELBURUAKTxosten honen helburuak honako hauek dira:

Aktiboki entzutea hirugarren sektoreko erakundeei gizartearen, kulturaren eta hezkuntzaren arloetan.

Erabakiak hartzeko tresna. Etorkizun hurbilean, erabaki zehatz eta egokienak hartzea ahalbidetuko duten gai garrantzitsuak planteatzea.

Nafarroako gizarteari zuzendutako mezua. Nafarroako gizarteak egoeraz jabetu behar du, eta berreraikitzean inplikatu.

Hirugarrenentzako tresna. Txosten hau erakunde publiko eta pribatuen esku geratuko da, erabili nahi dutenerako.

Nafarroako Kutxa Fundazioa: erreferentziako erakundea. Gure komunitateko gizartearen eta kulturaren arloko garapenarekin konprometituta dagoen erakunde laguntzailea.

3LANTZEKO METODOANafarroako Kutxa Fundazioak, formulario / inkesta baten bitartez, hainbat arlo eta kolektibo lantzen dituzten 400 erakunderi, guztira, egin die kontsulta, eta 123 erantzun jaso ditu. Parte hartu duten erakundeen artean, erakunde asko biltzen dituzten plataformak daudela nabarmendu nahi dugu eta, horri esker, plataforma horien bitartez, ehuneko horrek adierazten duena baino ordezkaritza handiagoaren iritzia jaso ahal izan dugu.

10 galderako sorta zen, erakunde bakoitzaren jardueran, ekonomian eta lan-egoeran zenbaterainoko eragina izan duen jakiteko. Era berean, kri-sialdi honek gehien kaltetutako gizarte kolektiboak zeintzuk diren galdetu dugu, jarduera suspertzeko zenbat denbora behar izan den eta erakunde bakoitzaren berezko premia eta kezkak zeintzuk diren. Halaber, euren ustez, Nafarroako Kutxa Fundazioak egoera horiei guztiei aurre egiten nola lagun dezakeen ere jakin nahi izan dugu.


5. ORRIALDEA

Emaitzen berri izan ostean, lehen aipatu ditugun sektoreetako askoren ordezkari izan zitezkeen erakundeekin bilera telematikoa egiteko deialdia prestatu genuen.

Gizartearen arloan, desgaitasunarekin lotutako erakundeen ahotsa CERMIN izan da; Nafarroako Pobreziaren aurkako Sarea kolektibo kalteberekin lan egiten duten elkarteena; Nafarroako Geriatriako eta Gerontologiako Sozietatea adinekoen ordezkari; eta GKEen Koordinakundea lankidetzarekin lotutako erakundeena.

Kulturaren barruan, Kultur Kudeaketako Profesionalen Elkartea, Nafarroako Ganbera Abesbatza eta Uharteko Arte Garaikideko Zentroa izan dira sektorea osatzen duten askotariko kolektiboen zati baten ordezkari.

Hezkuntzaren arloan, Ikastolen Elkarteak, Herrikoa familien elkarteak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak parte hartu dute.

Erakunde horiekin egindako bileran aurkeztu genituen inkestan ateratako ondorioak; ondorio horiekin, egoeraren argazki bat egitea lortu dugu, eta txosten honetan jasota utzi dugu. Horrela, bada, lortutako informazio guztia bereizi egin dugu, sektorearen araberako ondorioak edo ondorio orokorrak diren aintzat hartuta.

4INTERESEKO DATUAKAtal honetan, bidali genuen galde-sortaren bitartez jasotako informazioa bildu dugu; lehenik, txostena egiten parte hartu duten erakundeak aipatu ditugu eta, gero, Covid-19aren osasun krisialdiak izandako eraginari buruzko galderen emaitzak aurkeztuko ditugu:

Erakunde motak

BESTELAKOAK

LANKIDETZA

FUNDAZIOA


6. ORRIALDEA

Jarduteko arloa

SOZIALA

KULTURA

LANKIDETZAHEZKUNTZA

GIZARTERATZEAIKERKETA BESTELAKOAK

Xede kolektiboa

GIZARTEA 27%

GIZARTE-BAZTERKETA 13%

DESGAITASUNA 11%

HAURTZAROA 8%

ADINEKOAK 8%

EMAKUMEA 8%

FAMILIA 7%

GAIXOAK 6%

MIGRAZIOA 5%

GAZTERIA 4%

INGURUMENA 3%


7. ORRIALDEA

Hurrengo grafikoen bitartez, erakundeek izan duten eragin mailari buruzko datuak ikus daitezke, txikienetik: “Ezer ez” handienera:“Erabatekoa”

Eragina jardueran

DEUS GUTXI ERDIA NAIKO GUZTIZ

Eragin ekonomikoa


Eragina lanean


Suspertzeko gaitasuna

BEREHALA PIXKANAKADENBORA

ASKOEZIN

IZANGO DUGUBESTE

AUKERA BATZUK

Onuradunen kalteberatasuna



8. ORRIALDEA

5ONDORIO SEKTORIALAK

A. GIZARTEAREN ARLOAGizartearen arloko erakundeek nabarmendu dute, oro har, krisialdi hau jada ez dela osasun krisialdia, gizartearen eta ekonomiaren arloetako krisialdia baizik, baita gure gizartearen krisialdi integrala ere. Gainera, hasieratik 2008ko krisialditik ikasi beharra, hirugarren sektorearen alde egitea eta murrizketen politikak saihestea oso garrantzitsuak direla aipatu dute, pertsona eta kolektibo kalteberenak baitira egoera honen eragin larriena jasango dutenak.

Jarraian, erakundeek helarazi dizkiguten funtsezko alderdiak aurkeztuko ditugu; hainbat kolektibori dagozkie:

Desgaitasuna duten pertsonak- Intzidentziaren ereduan eta giza eskubideetan atzera egin da, eta lehentasuna eman zaie prestazioei eta kudeaketari.- Irisgarritasun unibertsalak protokolo medikoetan eta komunikazioan eragin du.- Genero ikuspegia.- Enplegua hobetzeko neurriak, dela norbanakoari, dela enplegu zentroei dagokienez.- Osasun mentaleko arazoak dituzten pertsonentzako neurri zehatzak.- Bilakaera fisikoan atzera egitea, baliabide gehiago behar izatea errekuperaziorako.

Adinekoak- Kolektibo bereziki kaltebera.- Esku-hartze eredu berrien premia.- Bizitegi ereduak eta zahartzearen prebentzioko ereduak zalantzan jartzea.- Bakardadeari aurre egiteko premia larriagotzea.- Eten digital handia kolektiboan.- Gerontologiako profesionalen muturreko egoera: fisikoa, mentala eta emozionala.- Eragin handieneko profila: 80 urtetik gorako emakumea, bakarrik bizi dena eta osasunez ahul dagoena.

Kolektibo kalteberenak- Eten digitala da arazo larriena: kudeaketa administratiboak eta heziketa.- Irisgarritasun presentzial handiagoaren premia.- Laneratzearen arazoa areagotzea.- Kolektibo kaltetuenak: migrazioa eta ijito etnia.


9. ORRIALDEA

Lankidetza- Hain garatuta ez dauden beste herrialdeak ez ahaztu; pandemiaren eragina suntsitzailea izan daiteke herrialde horietan. - Ez dago informaziorik Afrikan eta Latinoamerikan benetako egoera zein den. - Zalantzak herrialde horietako krisialdiaren kudeaketari buruz, proiektuak geldiarazi egin dira

B. KULTURA

Krisialdi garaian kalte handienetakoa izaten duten sektoreetako bat da.

Konfinamendu honetan sektorea ia erabat gelditu da, eta kaltea urtearen amaierara arte luzatuko dela aurreikusi da.

Ez dago jarduerarik, ez dira diru-sarrerak sortzen, baina egiturazko kostuei eutsi egiten zaie erakundeak desagertzea. Administrazioari inplikazio ekonomikoa eskatu zaio krisialdi honi aurre egin ahal izateko. Ziurgabetasuna jarduerari berriz ekitean: osasun segurtasuneko arauak. Kezka jendearen erantzunagatik: egoera sozio-ekonomikoa. Teknikariak bereziki kaltetuak. Koordinazio publiko-pribatuaren premia jardueren programazioan. Eduki digitala sortzeko joera. Jarduerak ezeztatzea baino, atzera daitezen sustatzea. Ikerketa artistikoa, sare lana eta artisten kolektiboaren batasuna sustatzea. Sortzaileentzako laguntzei eustea, haien ogibidea bultzatuta. Eduki berriak sortzeari buruzko hausnarketa giroa lehenestea.

Mikel Legaristi


10. ORRIALDEA

C. HEZKUNTZA

Sektoreak oso azkar erantzun du egoera berri honen aurrean, baina onartzen dute hasieran koordinazioa falta izan zela zentroetan; asteak joan, asteak etorri, koordinazioaren arazoa konpondu dute.

Bereziki kezkatuta daude krisialdi honek gizartean eragin dezakeen banaketarekin, hezkuntzari dagokionez. Desberdintasun ekonomikoek ikasteko abiadura desberdinak sortzea eragin dezakete.

Horrekin lotuta, hezkuntza-sisteman kontuan izan beharreko hainbat alderdi adierazi dituzte:

Etorkizunerako plan bat prestatzea, gaur egungo egoera gainditzeko neurri zehatzez haratago. Dibertsitateari bereziki erreparatzea ikastetxeetan, hezkuntza elementu berdintzaile izan dadin gizartean, inor atzean ez geratzeko. Nola egingo dituzten azterketak ikasleek. Nekatuta daudela adierazi dute. Tresna digitalak txertatzeko aukera, alderdi presentzialarekin uztartzeko premia. Irakasleen prestakuntza: presentzialetik digitalera. Azterketa prestakuntzaren ebaluaziotzat hartzea, ez kalifikaziotzat. Kontziliazio neurriak ezartzea, haurtzaindegiko nahiz jangelako zerbitzu berrien kudeaketarekin edo oporren kudeaketarekin lotutako

ziurgabetasunari erantzuteko. Unibertsitatearen ingurunea egokituagoa dago ingurune digitalera. Sarbidea mugatzen duten arazo sozioekonomikoekiko kezka; horregatik, beka

sistema bat planteatzen dute. Unibertsitateen dibulgazioko eginkizunaren garrantzia, informazio nahasgarriaren bolumen handiaren aurrean.

6ONDORIO GLOBALAK Txosten hau amaitzeko, bai inkestan, bai txostenean aztertu ditugun arloetako ordezkari diren erakundeekin egindako bileran gehien errepikatu diren gaiak zehaztuko ditugu.

Ziurgabetasuna epe ertain-luzera eta etorkizuneko egoerei dagokienez, hori da sektore guztietan nagusi den sentsazioa. Eraginaren benetako dimentsioa zein den jakin beharra dago, lasaitasunez eta azterketak eginda.

Eten digitala (ekipoak, prestakuntza eta konektibitatea) funtsezko faktoretzat hartzen da gizartearen zatiketan. Gabeziak ikusi dira erakundeen digitalizazio prozesuetan.


11. ORRIALDEA

Likideziarik eza hauteman da erakundeetan. Kasu askotan, jardueragatiko diru-sarrerak desagertu egin dira baina egiturazko gastuak hortxe daude. Erakundeak ezusteko gastuak izaten ari dira pandemiaren eraginez eta, kasu askotan, ezinbestekoak dira gastu horiek. Laguntza publikoak emateko prozedurak eten egin dira, eta hirugarren sektoreko erakundeetako diru-sarrera errepikakorren ehuneko oso handia osatzen dute.

Egoera hori dela eta, erakundeak ahalegin handia egin behar izaten ari dira; pandemia berriz sortuko balitz ondorio oso latzak izango lituzke hirugarren sektorean.

Gizarte arloan inbertitzeko premia.

Beldurra lan egoera orokorra eta hainbat sektoretako lan egoera ikusita. Langabeziak gora egingo duela aurreikusten da eta, zenbait sektoretan, egoera prekarioa zen krisialdi hau baino lehen ere.

Kontziliazioko politika gehiagoren premia. Ikastetxeak itxita daudenez eta jarduera ekonomikoa modu mailakatuan itzultzen ari denez, familia askotan kontziliazio arazoak sortu dira.

Baliabide gehiagoren beharra pandemia honekin sortu diren premia berrien aurrean. Norbera babesteko materiala (NBEak) erosi behar izan da, eta espazioak egokitu egin beharko dira jarduera presentzialak gauzatzeko, indarrean sartuko diren segurtasun arau berrien arabera.

Benetako eta egiazko informazio gehiagoren premia. Mundu digitalean mezu mordoiloa izaten denez, gure eragin eremuan eta munduko beste toki batzuetan gertatzen denari buruzko benetako informazioa sortzea eta lortzea oso garrantzitsua dela nabarmendu da.

Maila askotan prestakuntzarik eza dagoela agerian geratu da, eta egoera hori zuzendu egin behar da krisialdi honi eta krisialdiaren etorkizuneko konponbideari hobeto aurre egin ahal izateko.

Esperientziak partekatzeko eta sare lana indartzeko premia, erabaki hobeak hartzearren eta beste pertsona, profesional edo erakunde batzuek bizi izandako egoeretatik ikastearren.

Erakundeak errealitate berrietara egokitzeko gaitasun handia dutela nabarmendu da, eta ahalegin handia egiten ari direla, zentzu guztietan, bizitzen ari garen egoera honetara egokitzeko.


2020ko maiatza

Nafarroako hirugarren sektorearen behatokia Covid-19aren ... · Nafarroako hirugarren sektorearen...

Documents

Transcript of Nafarroako hirugarren sektorearen behatokia Covid-19aren ... · Nafarroako hirugarren sektorearen...