Heldu zirenean pintatzen ari zen, jagoitik Su-Taoren bihoz-kaden hutsunea sumatu eta negarra begietara. Alabaren gorpuaodoletan erakutsi zioten eta odol gorri hartan bustirik margotuzuen hegan zihoan txori baten papoa, eta oskorria ere. Gero,Enperadoreari eskatu zion ea utziko zionentz hilobi bat margotzen,eta Hung-Wuk ez zuen ezetzik ere esan.

Izan al daiteke tristeagoa istorio hau? Amaiera zorion tsuazenuke laketago, badakit, bidaiaria. Baina egin al daiteke atzera gerta-eratik, gibeleratu al daiteke bidaian, denboran? Ching-Fu hilobi batpintatzen hasi zen koadroan, zeinean ilunabarrean landa bat ikustenbaitzen, eta oihanerantz sartzen zen bidexka bat. Hilobia amaituzuenean eskatu zion Enpe rado reari ea bere alaba koadroan ehortzzezakeen. Hung-Wu oraindik harri turik zegoen eta ez zuen deusikesan. Ching-Fuk oihalean ipini zituen oinak, koadroan sartu zuenbere burua, bere alabaren gorpua besoetan hartuta, eta berak margoturiko hilobian ehortzizuen. Iluntzea zen, xoriñoak eta erleak isilduak ziren, hostoen zurrumurrua baizik ez zenaditzen, eta oro goibel. Belauniko, begietatik negarrez, artega zituen eskuak Su-Tao zetza-neko zuloa lurrez betetzen hasi zenean. Luzaroan egondu zen dardaraka. Gero, makila bathartu eta koadroan barrena oihanean sartzen zen bidexka hartu zuen, zuhaitz artean ezku-tatzeko. Goian, bete-beterik ikus zitekeen ilargia –otsoen eguzkia.

NARRAZIOA

11

✰ zeru gorria ........................

✰ taupaden ........................

✰ igarri ........................

✰ jadanik ........................

✰ hilotza ........................

✰ paparra ........................

✰ gustukoago ........................

✰ bidetxo ........................

✰ iluntzean ........................

✰ lurperatu ........................

✰ atzeratu ........................

✰ jarri ........................

✰ entzuten ........................

✰ triste ........................

✰ zegoeneko ........................

✰ galdatu ........................

✰ txori txikiak .......................

✰ urduri ........................

✰ hots nahasia eta jarraia

..........................................

6oskorria

bihozkaden

sumatu

jagoitik

gorpua

papoa

laketago

bidexka

ilunabarrean

ehortz

gibeleratu

ipini

aditzen

goibel

zetzaneko

eskatu

xoriñoak

artega

zurrumurrua

Agure kontalariak etena egin du istorioaren kontaketan. Idatz ezazu egin duen komentarioa.

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Zergatik esan ote du honako hau?: Izan al daiteke tristeagoa istorio hau? Amaiera zoriontsua zenuke laketago, badakit, bidaiaria. Aukeratu erantzun bat edo bi. Markatu gurutze batez.

❏ Ziur asko, gazteak zerbait galdetu diolako. ❏ Gaztearen sentimenduak igarri dituelako.

❏ Une larri hori nabarmendu nahi izan duelako. ❏ Etenaldiak egiteko joera duelako.

Eta galdera honen bidez?: Baina egin al daiteke atzera gertaeratik, gibeleratu al daiteke bidaian, denboran?

❏ Ching-Fuk bere alaba berpiztu egin zezakeela, agian. ❏ Istorioari sinesgarritasuna eman nahi dio.

❏ Hala gertatu zela eta ez dagoela hura aldatzerik. ❏ Ipuin guztiek ez dutela amaiera onik.

0Izan al daiteke tristeagoa istorio hau? Amaiera zorion tsua zenuke laketago, badakit,

bidaiaria. Baina egin al daiteke atzera gertaeratik, gibeleratu al daiteke bidaian, denboran?

✘

✘

✘

✘

Bilatu irakurgai zati horretan hurrengo hitzen edo egituren baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

Suzko gezi bat bezala (Zatia)

aka-Hok (“uaka-jo” irakurri), haur zelarik, gura so akgaldu zituen. Onondagas irokes tribuko agurezaharrenak hartu zuen babesean eta aitona ho rrenahots leunak deskribatutako eszena ederrak, ipuin

lilurakorrak, betiko pausatu ziren Waka-Horen irudime ne an.Lur hoberik ez zuen aurkituko halako haziak. Waka-Horentzathitz bakoitzak kolore bat zeukan, arnasaldi ba koi tzak erritmobat adierazten zion. Eta hala, agurea zahar turik hil zenean,Waka-Hok, han, basorik abartsue nean, negar egin zuen... Etagero, aitonaren errautsak eskuan hartuz, haizeak eraman zituenarte begira egon zen. Arra tse an, hitzak bata bestearen atzetikirten zitzaizkion:

“...haizeak ajeatzen duen gorputz zimelaerrauts daeta errautsa landetan barreiatzen dalore eta fruituen bidez nigana etortzeko...”

Waka-Horen haurtzaroa bakartia izan bazen –agurearen laguntzak soilik ez ku ta tzenzuen bakardade hori–, gaztaroa are uzkurrago eta beste gazteengandik aldenduago igarozuen. Txikitan, tribuko beste haurrak ezberdin begiratzen zituen, nahiago zuen mila aldizagurearekin basoko babes ilunean paseatu, solasean, haur jolas mengeletan parte hartzeabaino.

NARRAZIOA

✰ kokatu ........................

✰ hausterrea ........................

✰ so egon ........................

✰ zaintzan ........................

✰ ume ........................

✰ suabeak ........................

✰ ele ........................

✰ zarratuenean........................

✰ hondatzen ........................

✰ kaxkarretan ........................

✰ lotsatiago ........................

✰ sakabanatzen ......................

✰ ia ihartua ........................

✰ hizketan ........................

✰ urrunduago ........................

6pausatu

errautsa

begira egon

babesean

haur

leunak

hitz

abartsuenean

ajeatzen

mengeletan

uzkurrago

barreiatzen

zimela

solasean

aldenduago

Bilatu 77. orrialdean zati horri dagokion irudia eta itsatsi. Egizu gauza bera hurrengo orrialdeetakotestu zati bakoitza irakurri ondoren.1

Zer esan nahi du esaldi honek?: «Lur hoberik ez zuen aurkituko halako haziak.» ❏ Ume guztiei bezala asko gustatzen zitzaizkiola ipuinak.❏ Waka-hok sentsibilitate handiz jasotzen zituela aitonaren kontakizunak.❏ Aitona oso trebea zela ipuinak kontatzen eta eszenak azaltzen.

Irakur ezazu poema zatia. Zer esan nahi du, zure ustez?❏ Aitona errauts bihurturik ikusten duela dio, ezerezean desagertua.❏ Naturari buruzko aipamen bat da, gorputzak elikatzeko eskariarekin batera.❏ Bizitzari buruz indiarrek duten kontzepzioa laburbiltzen du; dena da ziklo bat: bizitza-heriotza.

Egizu lau bat lerrotan narrazio hasiera honen sintesia; ideiarik garrantzitsuenak, alegia.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

0

4Waka-Ho Onondagas irokes tribukoa zen. Gurasoak galdu zituelarik, agure zaha-

rrenak babestu eta hazi zuen. Honen kontakizunek Waka-Horen izaera moldatu

zuten, sentikortasunez. Gazte zenean hil zitzaion aitona eta beste gazteengandik

nahiko aldendua bizi zen.

✘

✘

28

Bilatu irakurgai zati horretan hurrengo hitzen edo egituren baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

W

Larunbatean, eguzki, hondar eta logura (Zatia)

NARRAZIOA

40

ure erreumarako –esan zuen mutuako doktoreak–,hareazko bainu on batzuk egin beharko dituzu udahonetan.

Eta han ari zen Marcovaldo, larunbat arratsalde bateanibai ertzak arakatzen, harea lehorreko leku eguzkitsu baten bila.Baina hondarra zegoen lekuetan katea herdoilduak zeuden etakirrinkan-karrankan ari zen ibai osoa; lanean zebil tzan dragaketa garabiak: dinosauro itxurako makina zahar ba tzuk ziren, ibaibarruan zulatu eta palakada bete hondar isurtzen zutenak hansahats artean geratuta zeuden eraikuntza enpresen kamioietara.Draga makinen kazola lerroak zut zetozen gora eta iraulitazihoazen behera, eta garabiek, lepo luzearen gainean, pelikano-enaren antzeko paparo bat altxatzen zuten, ibai hondoko lokatzbeltza tantaka zeriela. Marcovaldo harea haztatzera makurtzen

zen, eskubilduan estutzen zuen; bustia zegoen, lupetsua zen, hondar lohitsua: eguzkipeanazal lehor hauskor bat gainean eratzen zen lekuetan ere bustia zegoen zentimetro batbeherago.

Marcovaldoren umeak, aitak berarekin eraman zituenak bera hondarrez es tal tzenlagunduko ziotelakoan, bainatzeko amorratzen zeuden.

—Aita, aita, botako gara! Igeri egingo dugu ibaian!

✰ zuhaitz mota........................

✰ baten txerka ........................

✰ azpikoz gora........................

✰ ikertzen ........................

✰ ugertuak ........................

✰ zapatu ........................

✰ tente ........................

✰ hegalak ........................

✰ kokospe ........................

✰ jasogailuek ........................

✰ lokaztua ........................

✰ apurkor ........................

✰ tapatzen ........................

✰ irrikitan ........................

✰ karrask hotsean, karraskan

..........................................

✰ eskuetan hartzera

..........................................

6sahats

baten bila

iraulita

arakatzen

herdoilduak

larunbat

zut

ertzak

paparo

garabiek

lupetsua

hauskor

estaltzen

amorratzen

kirrinkan-karrankan

haztatzera

Irakurri hurrengo galderak eta markatu erantzuna: bai / ez.

1. Erreuma lokomozio aparatuari eragiten dion gaixotasuna dela esan al daiteke? . . . . . . ❍ ❍2. Istorioko protagonista aita familiako italiar bat dela esango al zenuke? . . . . . . . . . . . ❍ ❍3. Garbiketa lanak egiten dabiltzan hondartza batera joan al da Marcovaldo? . . . . . . . . ❍ ❍4. “Mutuako doktorea” mutualitate edo elkarte bateko mediku bat al da? . . . . . . . . . . . . ❍ ❍5. Ba al dago testuan denbora edo lekuari buruzko zehaztasunik? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍6. Hareazko bainua hartzeko leku aproposa aukeratu duela uste al duzu? . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍7. Herrixketako ibaien hondoek lokatz beltza izaten al dute eskuarki? . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍8. Marcovaldorena hiri bateko familia arrunt bat izan al daiteke? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ❍ ❍9. Testuko adjektibo gehienek tokia desatsegina eta itsusia dela iradokitzen al dute? . . . . . ❍ ❍

10. Marcovaldoren umeak kezkati ageri al dira leku hartan makina ugari dagoelako? . . . . ❍ ❍

BB EE

Bilatu 73. orrialdean zati horri dagokion irudia eta itsatsi. Egizu gauza bera hurrengo orrialdeetakotestu zati bakoitza irakurri ondoren.1

3●

●

●

●

●

●

●

●

●

●

Bilatu irakurgai zati horretan hurrengo hitzen edo egituren baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

z

NARRAZIOA

47

Narrazio honetako egitura batzuk eredu hartuta, esaldi batzuk landuko ditugu.A Egitura: Palakada bete hondar

Testuko eredua: «Ibai barruan zulatu eta palakada bete hondar isurtzen zutenak.» Esanahia: betea, hots, goraino, erabat, guztiz betea

Molda itzazu hurrengo perpausak bete erabilita eta esaldi bakar bat eginez.

1. Ura edan zuen. Basokada ederra, eta dena zurrupada batean.

.............................................................................................................................................

2. Harri piloa ekarri dute etxea egiteko. Bi kamioi, goraino beterik.

.............................................................................................................................................

3. Itsasontzian kabitzen zen hondar piloa bota dute ertzean.

.............................................................................................................................................

B Egitura: Botila ardo batiTestuko eredua: «...zama antolatu ondoren, botila ardo bati bota zioten eskua...»Esanahia: Ardoa duen botila batiEgitura desberdina: Ardo botila bati = ardotarako den botila edo ontzia

Molda itzazu hurrengo perpausak bi egitura horiek bereiziaz. Aukeratu bata edo bestea eta egin esaldi bakar bat.

4. Zozketa baterako botilak biltzen ari dira; Meka-Cola markakoak, hain zuzen.

.............................................................................................................................................

5. Nik zuku bat hartuko dut. Bai, lata bat.

.............................................................................................................................................

6. Baso horiek sagardoa edateko dira, ez ardoa edateko.

.............................................................................................................................................

7. Mikelek sagardoa edan zuen; baso bat baino ez.

.............................................................................................................................................

C Egitura: zenbat eta ... orduan etaTestuko eredua: «Zenbat eta txarragoa, orduan eta seguruago on egiten duela.»

Molda itzazu hurrengo perpausak zenbat eta ... orduan eta (edo hainbat eta) erabilita eta esaldi bakarbat eginez.

8. Urduri jarriko zara eta hori ez duzu ona. Okerrago izango da.

.............................................................................................................................................

9. Ahalik eta gutxien hitz egitea. Hori da onena.

.............................................................................................................................................

10. Mendian gora eta gora zihoazen, baina arazo gero eta handiagoak zituzten.

.............................................................................................................................................

11. Badakizu: lurra gaztea izanez gero uzta onak, lur zaharretan baino hobeak.

.............................................................................................................................................

12. Jokalariei ez zaie lodi egotea komeni; lodi egonez gero motelago mugitzen dira.

.............................................................................................................................................

9

Basokada bete ur edan zuen zurrupada batean.

Bi kamioikada bete harri ekarri dute etxea egiteko.

Itsasontzi bete hondar bota dute ertzean.

Zozketa baterako Meca-Cola botilak biltzen ari dira.

Nik lata bat zuku hartuko dut.

Sagardo basoak dira horiek, ez ardo basoak.

Mikelek baso bat sagardo baino ez zuen edan.

Zenbat eta urduriago jarri, orduan eta okerrago. izango da zuretzat

Zenbat eta gutxiago hitz egin, orduan eta hobeto.

Zenbat eta gorago joan mendian, orduan eta arazo handiagoak zituzten.

Badakizu: zenbat eta gazteagoa izan lurra, orduan eta uzta hobeak.

Jokalariak zenbat eta lodiago egon, orduan eta motelago mugitzen dira.

NARRAZIOA

52

Aurrera jarraitzeko itzuli zenean listua bota zuen pentsakor.Krak zorrotz leherkari bat aditu zen eta horrek asaldatu egin zuen.Berriro bota zuen listua. Eta berriro, airean, elur gainera erortzekobeta izan aurretik, listuak krak egin zuen. Gizonak bazekien zeroazpitik berrogeita hamar gradu daudenean listuak krak egiten duelaelur gainera erortzean; listu horrek, ordea, airean egin zuen krak.Dudarik gabe hotz handiagoa zegoen berrogeita hamar zero azpi-tik baino; zenbat gehiago, hori ez zekien. Baina tenperaturak ezzion ardura. Jomugatzat Henderson errekaren ezker adarrekomeategi zaha rra zuen, lagunak ordurako hantxe baitzeuzkan.Haiek mugaz gaindi etorriak ziren Indio errekaren lurraldetik.Bera, aldiz, itzulinguru eginez etorri zen, udaberrian Yukonekouharteetatik egur biltzeko aukerak ikertzeko asmoz. Kanpa men -tura seietan iritsiko zen; ilundu eta pixka bat geroago, egia da,baina lagunak hantxe egongo ziren, sua piztuta egongo zen, eta

afari beroa prest. Hamai ke ta koari dagokionez, zamarra azpiko fardelaren konkorra haztatuzuen. Alkandoraren azpian zeukan musuzapian bilduta eta azal biluziaren kontra etzanda.Modu bakarra zen hori opilak izotz ez zitezen. Irribarre gozoa egin zuen bere kolkorakoopil haiekin gogoratzean, opil bakoitza erdibituta eta urdai koipetan bustita, eta bakoitzakurdai xerra frijitu eder bana zeukala.

✰ larritu ........................

✰ aukera ........................

✰ ttua .......................

✰ baina ........................

✰ irtenunea ........................

✰ karraskada ........................

✰ mugan zehar .......................

✰ xede ........................

✰ ogitxo biribilak ...................

✰ txerriki mota ........................

✰ zeharka ........................

✰ meatze ........................

✰ bere barrurako .....................

✰ bi zati eginda

..........................................

6asaldatu

beta

listua

ordea

konkorra

krak

mugaz gaindi

jomugatzat

opilak

urdai

itzulinguru eginez

meategi

bere kolkorako

erdibituta

Zelako tonua sumatzen duzu narrazioan?❏ Tristea ❏ Umoretsua ❏ Kritikoa ❏ Tentsiozkoa ❏ Alaia ❏ Misteriotsua

Hona zenbait puntu garrantzitsu, istorioaren orain arteko haria osatzeko. Bost soberan daude, ez baitiraegokiak. Ezabatu horiek eta besteekin osatu argumentua beheko lerroetan.

1. Yukon ibaiaren inguruko lurralde izoztuan eta amaigabean gizon bat dago.2. Dena dago izozturik eta elurrez beterik, izei multzo batzuk izan ezik.3. Bidea zuritasun hartan nabarmentzen zen izpi ilun bat besterik ez zen.4. Bide nagusia oso luzea zen: iparraldera 1.000 milia baino gehiago eta hegoalderantz 500 milia inguru.5. Gizona helduberria zen lurralde hartara eta ez zuen arriskurik sumatzen, hotzarena batez ere.6. Berak uste zuena baino hotz handiagoa zegoela ohartu zen.7. Lurralde hartako hotza hain handia izateak harrituta zeukan gizona.8. Listua botatzean ohartu zen airean izoztu eta kraskatu zela eta horrek harridura eragin zion.9. Goiza zen eta gizonak arratsalderako iritsi behar du meategi bateraino, bere lagunekin elkartzeko.

10. Hamaiketakoa egiteko otartekoa gorputzaren kontra bildua darama, ez izozteko.

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

0

Yukon ibaiaren inguruko lurralde izoztu eta amaigabean dagoen gizonak bide nagusiadenaren izpi iluna ikusi du. Lurralde hartako hotz izugarriaz ohartu da baina ez duarriskurik antzematen, agian heldu berria delako. Goiza da eta arratsalderako meate-gi bateraino iritsi behar du, bere lagunekin elkartzeko.

✘

4

Bilatu irakurgai zati horretan hurrengo hitzen edo egituren baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

NARRAZIOA

68

✰ ignoranteok ........................

✰ erdiestea .....................

✰ moko fin .......................

✰ erbestera ........................

✰ moduko ........................

✰ atzamarra ........................

✰ atzerritarrez .......................

✰ keinu ........................

✰ egundo ...................

✰ eginahalak ........................

✰ igarri ........................

✰ esamesa ........................

✰ andereño ........................

✰ hur ........................

✰ aitzina ........................

6ezjakinok

lortzea

ahozuri

estranjeriara

gisako

hatza

estranjeroz

imintzio

sekula

ahaleginak

nabaritu

kontu

maistra

hurbil

aurrera

—Badakit zuetariko batzuek zer pentsatzen duzuen nitaz, aho-zuri faltsua naizela, zuek ezjakinok engainatzera etorria. Ba, horipentsatzen duenak ez nau ondo ezagutzen –ha tza eta ahotsa jasoeta imintzio haundiak eginez ari zen–; e, Antonio, umetatik ezagu -tzen gaituk, eta e! Ez naizela sekula mutil txarra izan? Une hartanNicolas nabaritu zuen berarengandik hurbil, besoekin arbitroekpartidu buka e ran egiten dituzten gisako keinuak eginez, bukatzekoeta bu katzeko erreguka. Pepek ezikusi egin eta aurrera jarraituzuen.

—...pasatzen dena da ez dela erraza eskatzen dituzuen gauzaklortzea. Erreforma agrarioa, esatea erraza da, baina joan zaitezmarkesarengana lurrak kendu behar dizkiozula esatera. Ederrakjarriko dira bera eta bere kidekoak. Eza gu tzen ditut nik eta ez dagozer eginik. Eta ospitalea ba, bueno, ahaleginak egingo ditugu, bainadiputazioan diru zulo dezentea agertu da eta ez dakit, ez dakit...

—Eta zer duk Europako parlamentuaren kontu hori, estranjeriara hoala bizi tzera-edoentzun diagu –galdetu zion Manuel aspaldiko lagunak.

—Bai, mutil, partiduak bidaltzen najok eta. Zer den, ba, neuk ere ez zekiat ondo, bainaMadrilekoaren antzekoa izan behar dik, baina haundian, dena estran jeroz beteta. Hor nabi-lek frantsesa ikasten maistra batekin.

—Hi bizi haiz, hi! –entzun zuen jende artetik.

Ahozuri hitzak badu beste esanahi bat ere. Ba al dakizu? ......................................Bilatu hiztegian aho- hasieradun lau adjektibo eta jarri definizioak.

........................... : ......................................................................................................................

........................... : ......................................................................................................................

........................... : ......................................................................................................................

........................... : ......................................................................................................................

«Ederrak jarriko dira bera eta bere kidekoak.» Zer esan nahi du? Pareko beste esamolderik ba al dakizu?.....................................................................................................................................................Elkarrizketa lagun arteko giroan murgildu da eta aditz erregistroak aldatu egin dira: hika formakerabiltzen dituzte elkarrizketan. Jar itzazu horien parekoak, erregistro neutrokoak.

ezagutzen gaituk ............................ hoala ............................ zer duk ...........................bidaltzen najok ............................ entzun diagu .................... haiz ...........................ez zekiat ............................ behar dik .................... nabilek ...........................

Entzuleetako batek «Hi bizi haiz, hi!» esan dio Peperi. Zein egoeratan esango zenioke norbaiti hori?

.....................................................................................................................................................

0Ahobero mintzatzean gauzak egiatan direna baino areagotuagoak azaltzen dituena

Ahogaizto norbaiti buruz zakarki aritzen dena.

Ahozabal behar edo komeni dena baino gehiago mintzatzen dena.

Ahozikin hizketan hitz lohi ugari esaten dituena.

Gozozalea

Haserre bizian jarriko direla markesa eta haren mailakoak / Goxoak jarriko dira

Norbaiti ederki bizi dela, ezin hobeto bizi dela adierazteko.

garanaudakit

zoazeladugudu

dazaranabil

Bilatu irakurgai zati horretan hurrengo hitzen edo egituren baliokideak. Idatzi atzizki eta guzti.

NARRAZIOAK LANTZEN 1

98

Izen-deiturak: .............................................................. Data: ...................................

Maila-taldea: ................... Ebaluazioa: ................... Kalifikazioa / 4

• BURUTZE-PROBA. Aukeratu testuko hutsuneei dagozkien hitzak eta markatu grafikoan. (0,2 x 20 = 4 puntu)

1. a Txorimalob Zuhaitzc Mamu

2. a bide batezb orduanc hala ere

3. a bidaiarib gaztetxoc ibiltari

4. a aldameneanb etxeanc aulkian

5. a gaixotasunazb zahartzaroazc pobreziaz

6. a zorionab sari gisac truke

7. a izugarriakb miresgarriakc bitxiak

8. a egutegiekb izarradarrekc banbuek

9. a laborarienb soldaduenc poeten

10. a mezularib gerlaric kazetari

11. a neguab udazkenac udaberria

12. a belarrezb erlezc animaliaz

13. a elefanterenb zaldirenc mandoren

14. a kaiolanb etxolanc gurdian

15. a burdinazb ezpatazc diamantez

16. a ehizatub uxatuc harrapatu

17. a aitzinetikb atzetikc azpitik

18. a lotanb kantatzenc bakarrik

19. a animaturikb beharturikc ikaraturik

20. a pozikb egunsentiazc gosaldu

NARRAZIOAK LANTZEN 1 - PROZEDURAZKO EDUKIAK

Enperadore eroa

AA BB CC

1. ❍ ❍ ❍2. ❍ ❍ ❍3. ❍ ❍ ❍4. ❍ ❍ ❍5. ❍ ❍ ❍6. ❍ ❍ ❍7. ❍ ❍ ❍8. ❍ ❍ ❍9. ❍ ❍ ❍

10. ❍ ❍ ❍11. ❍ ❍ ❍12. ❍ ❍ ❍13. ❍ ❍ ❍14. ❍ ❍ ❍15. ❍ ❍ ❍16. ❍ ❍ ❍17. ❍ ❍ ❍18. ❍ ❍ ❍19. ❍ ❍ ❍20. ❍ ❍ ❍

1.......... irudia dudala esaten didazu, bidaiaria. Bai, jadanik abar idortuak dira ene ileurdinduak, eta zuraren margokoak ene beso behiala azkarrak. Ez nazazu, 2.........., zuhaiz tzathar, ezta ere bidelapurtzat, ezen esanen baitizut nor naizen: bidegu rutzeko konta laria naiz;anitz gara Txinan eta ezaguturen zeni tuzke etxea utzi berria ez bazina. Zaharra naiz eta zulako 3.......... asko ezagutu ditut; lau bideotatik edozeine ta rantz abiatzen dira, eta abiatuorduko istorio bat kontatu diet; ene 4.......... eseri dira maiz, bidearen luzeaz unatu rik, etaarre taz aditu didate antzinako istorioa. Gupi da zaitez zeu ere ene 5.......... , agure hilkor honieli ka gai guti batzuk eta txanpon tipi bat emanik, eta har ezazu, 6.......... , atsedena beda tseleun honetan eseri eta mende en goize ko gertaera 7.......... entzunik.

Bada, Enperadore eroaren istorioa kontatuko dizut; Hung-Wu enpera dore aren eta Ching-Fupintatzailearen bizitzak. Aditu al dituzu izenak? Garai zaharrean mundu guziak ezagutzen zituen.Duela sei mende bizi izan ziren; 8.......... erakusten dituzte mendeak eta batzuetan urteaskokoak dira eta beste batzuetan urte gutikoak, baina hura Gobernuaren gari hobiak beteriketa 9.......... sabelak hutsik zireneko aro luzea izan zen Txinako Erresuman.............................................................................................................................................Orduan, Hung-Wu Enperadoreak hiru 10.......... bidali zituen, kontatzen zena ea egia zenentzsegurtatzeko; eta egia zela erantzun ziotelarik –11.......... zen, ehunka lore sor tzen dire nekoaroa, bidaien garaia– kortea bildu, elefanteak eta zaldiak hornitu eta Yang Shin alderantzabiatu zen. Herrialde honetara sar tzerakoan lore eta 12.......... beterik ikusi zuten oro.Errekastoak gardenak, pinpilinpauxak abarren artetik eguzkitara eta eguzkitatik hostoetarahegatsez. Enpera dorea lau 13.......... gainean zeta hedez sostengaturiko 14.......... zetorren,lehoi eta katazuri larruz, 15.......... eta urrez hornitua, Jaun Handiak eta dontzeilak inguruan.Zisneak eta kurriloak 16.......... zituzten arkuak probatzearren; dastatu zituzten, baita ere, erleaberasketako eztia eta gerezi ondu berriak. Bedatse ko belarra, hazia eta garbia zen haien17.......... , bidea lehenengoz zapaltzen zela zirudien; ez zen, hala ere, segitaldearen atzeko aldeaaurreko aldea bezain garbia; lohia eta abar hila zen haren lorratz guzia.

Goiza zen Hung-Wu etxolara heldu zenean eta Su-Tao 18.......... zegoen, eho tzen. Alabak,arrotz hornituek doi bat 19.......... , aitaganaino eraman zuen Enpera dorea oihanean barrena,segitaldearen alderik eskergena eskualdeko jauregi inperialean utzirik. Egun horretan ereChing-Fu pintatzen ari zen, 20.......... geroztik.

NARRAZIOAK LANTZEN 1

122

Izen-deiturak: ............................................................ Data: ......................

Maila-taldea: .................. Ebaluazioa: ................. Kalifikazioa

Edukia /2

Moldea /2

Zuzent. /4

Oharrak

• Aukeratu hurrengo testu zatietako bat eta idatzi orri honi itsatsita doan orri zurian bakarrik.

• Azalpenetarako, testu zati horretatik abiatu behar duzu (nor agertzen den, zer gertatzen ari den, nondauden...), hots testu zatiari erreferentziak eginez.

• Idatz ezazu argi, testu zatia edo istorioa ezagutzen ez duen bati kontatuko zeniokeen bezala.

• Antolatu azalpena: nondik hasi, zelan bukatu, zenbat idatzi. Egizu gidoi labur bat. (Ez da zuzenduko)

• Oreka oso garrantzitsua da. Ez azaldu soilik argumentua. Informazio osoa izan dadila: kokapen bat,egituraketa, per tsonaiak, espresaerak, zentzua edo esanahia, tonua, erritmoa...

• Gainbegiratu idatzitakoa. Azken bost minutuak horretarako erabili, ortografia eta sintaxia ziurtatzeko,besteak beste.

• Bukatzean, kontatu hitzak (jarri markak: 50, 100...) eta idatzi kopurua koadro honetan:

Gidoia:

«—Burutik al zaudete? Begira kartelak zer dioen: «Oso arriskutsua; ez bainatu». Itoko zarete, hon-dora joango zarete harriak bezala! –eta hor azaltzen zien nola osinak zeuden, draga makinek zulatu dutenibai hondoan ura zirimolan edo zurrunbiloan irensten dutenak.

—Zurrunbiloa, erakutsi zurrunbiloa! –umeen belarrian hitz alaia gertatzen zen.»

NARRAZIOAK LANTZEN 1 - PROZEDURAZKO EDUKIAK

Idazlan luzea

❶

«—Badakit zuetariko batzuek zer pentsatzen duzuen nitaz, ahozuri faltsua naizela, zuek ezjakinokengainatzera etorria. Ba, hori pentsatzen duenak ez nau ondo ezagutzen –ha tza eta ahotsa jaso eta imint-zio haundiak eginez ari zen–; e, Antonio, umetatik ezagutzen gaituk, eta e! Ez naizela sekula mutil txarraizan?»

❷