NATUREZACON FUTURO

Propostas para a conservación da biodiversidade no Estado español

2

Introdución ..........................................................................................................................................................3

Propostas .............................................................................................................................................................51 Concienciar do valor da diversidade biolóxica: .............................................................................................5

2 Integrar a conservación da natureza en todas as políticas e modificar os incentivos perversos que se dan á biodiversidade .......................................................6

3 Fomento da sustentabilidade ............................................................................................................................... 7

4 Rede coherente de Espazos Protexidos ............................................................................................................8

5 Garantir a protección de especies e hábitats ................................................................................................9

6 Reforzar o marco xurídico para a defensa e a recuperación da natureza .......................................10

7 Impulsar a biodiversidade cultivada e gandeira .........................................................................................10

8 Fomentar a conservación do chan ................................................................................................................... 11

9 Aumentar a cantidade de bosques e reforzar a súa saúde ................................................................... 12

10 Recuperación dos ecosistemas mariños para conservar a súa biodiversidade ..........................13

11 Recuperación dos ecosistemas acuáticos ...................................................................................................14

12 Ecologizar as zonas urbanas e periurbanas .............................................................................................15

13 Reducir a contaminación química no medio natural .............................................................................16

14 Loitar contra as especies exóticas invasoras ........................................................................................... 17

15 Reforzar a aplicación e o control do cumprimento da lexislación ...................................................18

16 Mellorar o coñecemento, a educación e as capacidades ......................................................................18

17 Incrementar o nivel de ambición nos compromisos mundiais ...........................................................19

18 Frear a contaminación por plásticos .............................................................................................................19

19 Regulación da pesca mariña ............................................................................................................................ 20

20 Reducir o impacto das enerxías renovables sobre a biodiversidade ..............................................21

21 Frear o impacto da caza sobre a biodiversidade .............................................................................22

22 Reducir a mortalidade de fauna en tendidos eléctricos ................................................................23

23 Decrecemento do turismo e melloras na súa regulación ..............................................................23

24 Frear a minería especulativa ................................................................................................................24

Referencias .......................................................................................................................................................25

Informe elaborado dentro da campaña SenBiodiversidade non hai Vida

índi

ce

INTRODUCIÓN

2020 será lembrado como o ano en que a comunidade global tivo que enfrontarse da noite para a mañá cunha crise sani-taria que sacudiu todas as estruturas so-bre as que a nosa sociedade susténtase. O imparable avance da Covid-19 puxo en

evidencia a nosa dependencia dun sistema eco-nómico fráxil, a ausencia dunhas garantías equita-tivas en materia de dereitos sociais, a necesidade dunha sanidade universal que protexa a todos os pobos e clases sociais por igual ou a falta de aten-ción ás advertencias que a comunidade científica leva proclamando insistentemente ao longo das últimas décadas. Escoitar á ciencia, desde a cida-danía, pero aínda máis importante, desde a esfera política, é un imperativo moral innegable.

A crecente exposición do ser humano a no-vas enfermidades de orixe zoonótico, como a Covid-19, está directamente relacionada coa perda de biodiversidade, a destrución de eco-sistemas e a desaparición de hábitats naturais, que van perdendo superficie de maneira alar-mante #ante a transformación provocada neles polo ser humano para o seu propio beneficio. É necesario reformularse de maneira radical nosa relación coa natureza. Actualmente estamos a vivir a maior crise ecolóxica mundial xamais vi-vida desde que camiñamos sobre o planeta. A perda de biodiversidade e o cambio climático son as caras máis visibles dunha crise sistémi-ca anunciada que aínda estamos a tempo de evitar. Pero para tomar as decisións adecuadas hai que comprender que se está recollendo o sementado tras décadas de espolio inexorable dos recursos naturais e unha actitude irrespon-sable cara á nosa dependencia da natureza e noso deber á hora de protexela. E se queremos sinalar un culpable, podémolo atopar no some-temento ao capitalismo neoliberal e a falta de determinación dos nosos líderes políticos. Esta crise ecolóxica é transversal a todas as políti-cas sectoriais, escalas territoriais e estruturas financeiras, e require para a súa solución medi-das contundentes que aseguren un cambio de rumbo na administración pública.

2020lembrarase como o ano da Covid-19, pero estaba destinado a ser o súper ano da biodiver-sidade. Así o declaraba a ONU. En outubro de 2020 ía ter lugar en China a COP15 do Convenio da ONU sobre a Diversidade Biolóxica (CBD), mar-cando unha data determinante para o futuro da biodiversidade. Ese encontro, estaba destinado a marcar o futuro do noso planeta, no que se de-berían renovar os compromisos internacionais en materia de conservación da natureza tras o fraca-so das Metas de Aichi, cuxo obxectivo era “deter a perda de biodiversidade”, segundo o asinado dez anos atrás por 195 estados, entre os que se atopa o Estado español. Agora que aos poucos vólvese á actividade, atopámonos con que o ano 2021 vai ser o ano definitivo no que as políticas ambientais marquen o destino das nosas sociedades. A COP15 do Convenio sobre a Diversidade Biolóxica levará a cabo finalmente en outubro de 2021 en Kun-ming, China. Representantes de países de todo o mundo buscarán este ano acordar colectivamente un Marco Global post 2020 “para abordar a emer-xencia da natureza e as medidas necesarias para asegurar os sistemas de soporte vital do planeta”.

Pouco despois, en novembro de 2021, celebra-rase en Glasgow a COP26 sobre o Cambio Climáti-co. Serán dúas datas crave que, cos compromisos adecuados e as garantías suficientes para a súa execución, poderán asegurar o cambio de rum-bo necesario. Simultaneamente, e enmarcadas dentro deste proceso de toma de decisións en materia de políticas ambientais para a próxima década, estamos a asistir á negociación e publi-cación de documentos estratéxicos directamente vinculados ao noso territorio que buscan verte-brar ese Marco post 2020 ao que o Estado es-pañol debe contribuír inmediatamente. A Unión Europea ha publicado a súa Estratexia Europea de Biodiversidade 2030, que define unha serie de liñas de acción e decisións en materia de protec-ción da biodiversidade que afecta as políticas de todos os Estados membros.

No que se refire ao Estado español, o decenio da biodiversidade 2011-2020 estivo caracterizado

3

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

polo abandono das políticas de biodiversidade, tanto por parte das CCAA como do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico. Desde 2017, ano no que finalizaba a aplicación do Plan Estratéxico Nacional de Patrimonio Natural e Biodiversidade non se elaborou ningún novo plan nin estratexia para deter a perda de biodi-versidade, finalizando a década sen cumprir as Metas de Aichi nin a Estratexia Europea de Bio-diversidade para 2020. Un dos poucos avances en materia de biodiversidade foi a aprobación en 2020 da Estratexia Nacional de Infraestrutura Verde e da Conectividade e Restauración Ecolóxi-cas que requirirá a adopción de plans estratéxi-cos por parte das Comunidades Autónomas para a súa tradución en políticas efectivas.

Ante a evidente necesida-de de que as administra-

cións do Estado español tomen medidas ambicio-sas e contundentes, Ecoloxistas en Acción elabora o presente informe “Natureza con futuro: propos-tas para a conservación da biodiversidade no Es-tado español dentro do Marco Global post 2020”

Para a elaboración do informe, contouse coas achegas de todas as áreas de acción de Ecoloxis-tas en Acción, buscando integrar medidas con-cretas que afectan a todas as políticas sectoriais e decisións administrativas do Estado español que teñen efecto na conservación da natureza do territorio estatal. Todas elas no seu conxunto constrúen unha liña de acción que reflicte un es-cenario óptimo e posible. Ecoloxistas en Acción reclama a todas e cada unha das forzas políticas e administracións públicas deste país (estatal, autonómicas e municipais) a adopción destas medidas..

4

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

Propostas 1 CONCIENCIAR DO VALOR DA DIVERSIDADE BIOLÓXICA:

• Adaptar os currículos educativos, tanto de primaria como de secundaria, para incluír a im-portancia da conservación da biodiversidade, o funcionamento dos ecosistemas e dos ciclos biolóxicos esenciais, as causas e consecuencias da súa perda.

• Poñer en marcha programas de formación continuada para o profesorado de primaria, secun-daria, bacharelato, ciclos formativos e universidades sobre a importancia da biodiversidade.

• Aprobar e poñer en marcha un plan estatal de educación e divulgación ambiental, en coor-dinación coas Comunidades Autónomas (en diante CCAA), no que a biodiversidade sexa un elemento esencial e prioritario.

• Que o Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico, así como as Consellerías competentes das diferentes CCAA, realicen campañas de sensibilización sobre a importancia da biodiversidade, a necesidade de asegurar a súa conservación e de recuperar os procesos ecolóxicos danados.

• Que o Centro de Investigacións Sociolóxicas (CIS) realice anualmente estudos sobre o índice de coñecemento da diversidade biolóxica no Estado español.

5

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

2 INTEGRAR A CONSERVACIÓN DA NATUREZA EN TODAS AS POLÍTICAS E MODIFICAR OS INCENTIVOS PERVERSOS QUE SE DAN Á BIODIVERSIDADE

• Facer pública, no prazo dun ano, unha folla de roteiro para identificar, e eliminar ou modificar no seu caso, os múltiples incentivos e subvencións contrarias á conservación da biodiversi-dade, cumprindo co obxectivo 8.1 do Plan Estratéxico do Patrimonio Natural e a Biodiversidade 2011-2017. Deberíase priorizar a revisión dos incentivos relacionados coa agricultura, pesca, combustibles fósiles e transporte.

• Elaborar e publicar, á máxima celeridade, por parte do Estado español un estudo serio e ri-goroso realizado por investigadores/ as independentes, que analice o nivel de cumprimento da Estratexia 2020 e das Metas de Aichi en España, así como unha diagnose de que debe cambiarse para cumprir o obxectivo 2030 de biodiversidade.

• Crear un Consello de Seguridade Ambiental liderado pola Presidencia do Goberno e formado, polo menos, polos titulares dos ministerios con competencias en biodiversidade, enerxía, agri-cultura, augas, industria, fomento, educación, ciencia, economía, facenda e administracións públicas, que asegure unha acción conxunta do executivo para deter a perda de diversidade biolóxica e que garanta que a biodiversidade estea integrada nas estratexias e os procesos de planificación de maneira transversal.

• Convocar anualmente unha Conferencia de Presidentes, coa participación da presidencia do Go-berno de España e das presidencias das CCAA, sobre a conservación da biodiversidade, que impul-se as accións políticas das diferentes administracións e así deter a perda de diversidade biolóxica.

• Aprobar os plans sectoriais contemplados na Lei 42/2007 de Patrimonio Natural e da Biodi-versidade para asegurar a integración da conservación da biodiversidade nas políticas sec-toriais con maior impacto —como a agraria (incluíndo a pesca comercial), forestal (incluíndo a caza e a pesca), enerxética, de transporte, de industria, urbanística, de comercio e de turis-mo— e o desenvolvemento planificado destes sectores.

• Incorporar obxectivos e medidas específicas para a preservación e restauración da biodiversi-dade nos procesos de planificación hidrolóxica.

• Aprobación dunha estratexia estatal para a preservación e restauración ecolóxica da biodi-versidade mariña.

• Garantir o cumprimento da Meta 6 da Estratexia Estatal de Infraestrutura Verde e de Conec-tividade e Restauración Ecolóxicas, de especial relevancia para a consecución da totalidade das liñas de actuación, e que involucra ás distintas políticas sectoriais na elaboración da rede de infraestruturas verdes.

6

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

3 FOMENTO DA SUSTENTABILIDADE• A Estratexia de Economía Circular debe incluír como meta moi concreta a redución da pegada

ecolóxica do Estado español ata o valor de 1 ou inferior. Da Estratexia deberían derivarse ade-mais accións lexislativas, regulatorias, de posicionamento #ante políticas europeas ou interna-cionais, etc. Nesta Estratexia deben participar activamente as CCAA, e debe atoparse o encaixe legal para que sexa de obrigado cumprimento para todas as administracións, por exemplo, me-diante unha Lei básica do Estado ou Lei Orgánica. As propostas de fiscalidade ou de etiquetaje que formula a Estratexia de Economía Circular son interesantes, pero deben concretarse.

• Apostar decididamente pola produción agroecológica, a través do fomento e a facilitación do comercio local, os alimentos frescos, a venda directa, os mercados campesiños e o abandono de prácticas agrarias industriais, baseadas no uso de agrocombustibles e praguicidas.[1]

• Impulsar medidas activas da economía local fronte ás importacións, a través de etiquetas de calidade, promoción pública do consumo do produto local ou nacional, etc.

• Dar prioridade nas institucións oficiais (comedores escolares, universidades, etc.) ao produto local.

• Facer campañas de publicidade enfocadas ao coñecemento dos produtos autóctonos e a súa valoración positiva, con medidas de promoción do consumo responsable e crítico e favorecen-do sempre a redución dos impactos sobre a biosfera.

• Cuestionar a publicidade das grandes corporacións por traficar coas emocións para provocar hiperconsumo compulsivo e protexer á persoa consumidora do abuso que supón a obsoles-cencia programada.

• Creación de índices de riqueza que vaian máis aló do Produto Interior Bruto -PIB- e que teñan en conta o benestar material, pero tamén o benestar psicosocial e a calidade ambiental[2]. Algúns exemplos de índices a tomar en consideración son:

‒ Índice de Progreso Xenuíno ( IPG) tamén coñecido como Índice de Progreso Real (IPR). ‒ Índice do Planeta Feliz ou Happy Planet Index ( HPI).

‒ Thriving Places Index ( TPI). ‒ Índice para unha Vida Mellor (tamén coñecido como Benestar Rexional ou Better Life Index).

• No marco da crise provocada pola pandemia da COVID19, o Estado xunto ás CCAA deben deseñar un plan de reconstrución post Covid enfocando a economía cara aos coidados da vida na terra e das persoas e afastándose dos dogmas do crecemento ilimitado. Ecoloxistas en Acción elaborou un infor-me específico para unha saída social á crise [3].

7

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

4 REDE COHERENTE DE ESPAZOS PROTEXIDOS

• Realizar unha análise das diferentes redes de Espazos Protexidos para comprobar o cumpri-mento dos seus obxectivos e da súa planificación e, nos espazos que non se estean cumprin-do, adoptar medidas lexislativas e de xestión para lograr o seu cumprimento.

• Nun prazo de 2 anos, todos os espazos naturais deben ter aprobada a planificación que corresponda (Plan de Ordenación dos Recursos Naturais - PORN- e Plan Reitor de Uso e/ou Xestión - PRUG-) que asegure as ferramentas adecuadas para lograr a consecución dos seus obxectivos de conservación e protección. En caso de telo, que se revise e mellore a súa redac-ción ou aplicación.

• Reforzar a protección dos Parques Nacionais, primando a conservación fronte ao uso público, incrementando substancialmente o orzamento do Organismo Autónomo, eliminando de for-ma efectiva e real a caza e a pesca, mellorando a aplicación do Plan Director nos diferentes espazos, aprobando os Plans Reitores de Uso e/ou Xestión pendentes, e reforzando a xestión destes espazos.

• Completar a Rede de Parques Nacionais coa declaración de novos espazos mariños e terres-tres de sistemas naturais insuficientemente representados. Especialmente urxente é a decla-ración como parque nacional do Mar das Calmas (O Hierro), Monegros (Aragón), e a inclusión da Sierra Bermeja no Parque Nacional de Sierra das Nieves (Málaga).

• Asumir o compromiso de inventariar todas as captacións de auga nas contornas dos espazos protexidos (por exemplo Doñana e Táboas de Daimiel), sexan estas legais ou ilegais, para clau-surar de maneira inmediata as ilegais e redimensionar as legais para que entren nos límites ecolóxicos que soportan os acuíferos que as sosteñen, no marco do Directiva Marco de Auga (por exemplo o acuífero dos Areais en Castela e León).

• Acelerar a implementación da Estratexia Estatal de Infraestrutura Verde e de Conectividade e Restauración Ecolóxicas baixo estes principios:

‒ Que as CCAA prioricen a rápida elaboración das Estratexias Autonómicas de Infraestrutura Verde e da Conectividade e Restauración Ecolóxicas en cumprimento do artigo 15.4

da Lei 33/2015. ‒ Que a aplicación da Guía metodolóxica para a identificación da infraestrutura

verde en España resulte no bo deseño dunha rede ecolóxica a nivel te-rritorial, mediante un diálogo activo entre as partes que estableza

unha cartografía común estatal e non a suma de 17 infraestruturas verdes desconectadas.

‒ Impulsar a creación de liñas xerais de financiamento público nacional específicas para fomentar a conectividade eco-

lóxica, favorecendo un sistema de financiamento que se afaste das colaboracións público-privadas ou do finan-

ciamento privado que a Estratexia destaca.

8

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

5 GARANTIR A PROTECCIÓN DE ESPECIES E HÁBITATS

• Incluír todas as poboacións de lobo do Estado español na Listaxe de Especies Silvestres en Réxime de Protección Especial - LESRPE-.

• Aprobar as estratexias nacionais de conservación das especies declaradas “en perigo e vul-nerables”, así como dos hábitats de interese comunitario. Especialmente urxente é a elabora-ción dunha estratexia para a conservación dos insectos que debe incorporar medidas para a conservación do seu hábitat por exemplo a redución do uso de praguicidas. Así mesmo, hábitats prioritarios como os humidais ou as dunas litorais, deben ter plans de conservación actualizados antes dun ano que garantan deter e reverter a súa degradación.

• Facer unha revisión da Listaxe de Especies en Réxime de Protección Especial LESRPE e do Catálogo español de Especies Silvestres Ameazadas e, segundo os resultados da devandita revisión, ampliar ambas as listaxes.

• Aprobación urxente do Catálogo de Hábitats en Perigo segundo recóllese na Lei de Patrimo-nio Natural e Biodiversidade.

• Incorporación con plena capacidade das organizacións ecoloxistas aos Grupos de Traballo do Comité de Flora e Fauna Silvestres.

• Aprobación de estratexias e directrices para afrontar problemas crave que afectan a espe-cies e hábitats como pode ser a mortalidade de fauna por ten-didos eléctricos, o uso de velenos e/ou chumbo no campo, o uso de pesticidas, o uso do lume ou a esquilmación de acuíferos, entre outros.

• Aprobación dunha Estratexia estatal que faga fronte á redución da mortalidade non natural de fauna (balsas de rega, tren de alta ve-locidade TAV, cristaleiras, valados, puntos negros de atropelos, etc.)

•

9

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

6 REFORZAR O MARCO XURÍDICO PARA A DEFENSA E A RECUPERACIÓN DA NATUREZA

• Aprobar un Plan de Emerxencia para deter a perda do patrimonio natural e a biodiversidade, que garanta a aplicación efectiva da Lei 42/2007 e da Visión da Diversidade Biolóxica para 2050. Devandito Plan deberá incluír a elaboración de plans sectoriais das políticas con maior impacto para condicionar as principais políticas sectoriais (agricultura, augas, infraestruturas, enerxía, etc.) ao obxectivo de deter a perda de biodiversidade.

7 IMPULSAR A BIODIVERSIDADE CULTIVADA E GANDEIRA

• Transitar cara a un modelo agro-gandeiro que impulse, mediante prácticas agroecológicas, o peche de ciclos de nutrientes e materiais de maneira localizada, as paisaxes en mosaico agroforestal, a diversificación das leiras agrícolas e a extensividad das explotacións gandeiras.

• Promover as retroinnovaciones para transformar os sistemas agrarios industrializados en sistemas que produzan alimentos mentres coexisten e incentivan as funcións ecolóxicas dos agroecosistemas.

• Favorecer a formación e investigación independentes no ámbito da produción agroalimen-taria, encamiñadas a reducir o uso de praguicidas, de Organismos Modificados Xeneticamente -OMG- e de insumos dependentes de combustibles fósiles. Ademais de coñecer e promover prácticas agrogandeiras sostibles e sistemas agroalimentarios axustados a cada territorio e ás súas necesidades socio-culturais.

• Restaurar os agroecosistemas, así como os sistemas terrestres e acuáticos asociados aos mesmos, reducindo drasticamente o regadío, o monocultivo, o uso de biocidas e a cavadura profunda dos chans, que contribúen á perda de biodiversidade e funcións ecolóxicas (como a polinización) e ao cambio climático.

• Garantir unha Política Agraria Comunitaria -PAC-, e os correspondentes Plans de Desenvol-vemento Rural - PDRs, que premie verdadeira e unicamente aquelas prácticas e modelos agroalimentarios ambientalmente sostibles e socialmente xustos, que estea ademais axus-tada ás realidades diversas de cada territorio, como os Sistemas Agrarios de Alto Valor Natural - HNVF, polas súas siglas inglés- e que garanta tanto o dereito a unha alimentación saudable como a un medioambiente saudable para todas as persoas.

• Implementar políticas de fomento da agricultura ecolóxica para que en 2030, polo menos un 25% da superficie agraria estea dedicada a este tipo de agricultura.

10

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

8 FOMENTAR A CONSERVACIÓN DO CHAN• Impulsar e vixiar para que todas as comunidades autónomas asuman e implementen na súa

normativa o concepto de preservación do chan polos valores intrínsecos que ten, indepen-dentemente das figuras de protección que teña ou das especies que albergue.

• Elaborar unha Estratexia nacional para a Conservación dos Chans coa participación dos Mi-nisterios implicados, que estableza medidas concretas para asegurar a conservación do chan fértil e que regule as actividades humanas con este recurso.

• Executar unha modificación da Lei do Solo que introduza requisitos estritos para limitar o aumento de actuacións urbanísticas de crecemento urbano ilimitado.

• Esixir ás CCAA a catalogación, delimitación e protección efectiva de todas as vías pecuarias nun máximo de 2 anos, liberando as vías pecuarias e camiños usurpados para o seu uso público.

• Incluír os criterios de sustentabilidade e defensa da biodiversidade na venda de chan por parte do Estado español e por suposto tamén na súa transformación.

• Que as CCAA poñan en práctica políticas destinadas a protexer o chan, coas seguintes reco-mendacións:

‒ Deixar espazos de chan libres, sen transformar, destinados a zonas verdes, mesmo por enci-ma dos estándares mínimos establecidos nas súas respectivas normativas.

‒ Que os plans de axardinamento de zonas públicas ou privadas teñan como obrigatorio o uso de especies autóctonas, mesmo a recuperar especies silvestres herbáceas que favorezan a presenza de insectos e aves.

‒ Fomentar a instalación de hortas urbáns con especies locais, tanto nos centros urbanos como nas periferias.

11

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

9 AUMENTAR A CANTIDADE DE BOSQUES E REFORZAR A SÚA SAÚDE

• Aprobar unha Estratexia Ibérica para a prevención de incendios forestais, que inclúa unhas directrices e uns criterios homoxéneos e coherentes para definir as Zonas de Alto Risco de Incendio -TSAR- e que aposte por medidas de prevención. Estas directrices deben incorporar, como mínimo:

‒ evitar a proliferación de masas forestais monoespecíficas, tendendo á diversidade de espe-cies forestais predominantes e autóctonas.

‒ manter e recuperar a agricultura de montaña e de zonas de baixa produtividade baixo agri-cultura ecolóxica, para garantir o mosaico agroforestal.

‒ recuperar a vexetación de ribeira e das pedreras e pedrizas naturais como conectores eco-lóxicos e devasas naturais.

• Prohibir os cultivos de eucalipto por ser especie exótica invasora con graves impactos sobre a biodiversidade e os espazos rurais.

12

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

10 RECUPERACIÓN DOS ECOSISTEMAS MARIÑOS PARA CONSERVAR A SÚA BIODIVERSIDADE

• Traspoñer a Directiva 2014/89/UE, pola que se establece un marco para a ordenación do espazo marítimo, á lexislación española.

• Implementar correctamente o Directiva marco sobre a estratexia mariña (Lei 41/2010, do 29 de decembro, de protección do medio mariño) de forma que se consiga o bo estado ambiental de todas as demarcacións mariñas.

• Os Plans Nacionais de Ordenación marítima deben abarcar todas as actividades e sectores marítimos e incluír medidas de xestión e conservación baseadas en áreas que manteñan a interconectividad das zonas para conservar.

• Aprobar unha moratoria para a minería de fondos mariños, tanto en investigación como para a explotación, en liña co exposto por outras institucións europeas, para preservar un posible impacto irreversible na última zona case inexplorada do planeta.

• O goberno de España debe implicarse de forma clara na protección do océano austral e de alta mar onde existe unha gran biodiversidade a conservar.

• A Administración Xeral do Estado debe fortalecer a lexislación sobre as verteduras de hidro-carburos asociados ao transporte marítimo, e traballar máis coas CCAA para lograr a plena aplicación da lexislación en vigor sobre tratamento de augas residuais, industriais e bunke-ring. É esencial acabar coa vertedura de augas residuais cunha depuración deficiente e débese potenciar ao máximo a reutilización das augas depuradas.

• Establecer unha rede estatal de estacións de escoita do ruído submarino e desenvolver un plan director para o seu minimización.

• Reverter a modificación da Lei de Costas e efectuar un diagnóstico da costa, identificando os puntos críticos nos que a artificialización danou seriamente os ecosistemas litorais ou planear a retirada das estruturas duras, así como crear un fondo estatal para a restauración litoral xunto coas CCAA.

• Protección de hábitats esenciais como son as praderías de algas ou as de fanerógamas con espe-cial atención á protección que exerce a posidonia e as súas arribazones sobre a erosión da costa.

• Redactar de maneira urxente unha correcta planificación marítima para o desenvolvemento dos proxectos de eólica mariña sen que poña en risco os hábitats mariños e a súa biodiversidade.

13

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

11 RECUPERACIÓN DOS ECOSISTEMAS ACUÁTICOS

• Aprobación, no menor prazo de tempo posible, de caudais ecolóxicos adecuados para alcan-zar o bo estado ecolóxico de todas as masas de auga, sen excepcións.

• Aprobar unha moratoria á creación de novos regadíos en todo o país, identificando de forma clara os orzamentos necesarios para iso.

• Reverter os proxectos de construción de grandes infraestruturas como encoros e transvasamentos [4].

• Revisar e reactivar o Plan Estratéxico Español para a Conservación e Uso Racional dos Hu-midais e completar o Inventario Nacional de Zonas Húmidas, así como impulsar a Estratexia Nacional de Restauración de Ríos, especialmente no relativo a eliminar as barreiras transver-sais e recuperar a conectividade lonxitudinal.

• Eliminar as prácticas das Confederacións Hidrográficas relacionadas coa “limpeza de leitos” que significan a eliminación da vexetación de ribeira.

• Valorización, protección na práctica e restauración (en caso de requirila) das Reservas Na-turais Fluviais. Aumentando a súa cantidade e calidade en todas as concas hidrográficas do estado español.

• Plan para a restauración dos ecosistemas acuáticos ameazados pola sobreexplotación hídri-ca, a intensificación agraria, a contaminación e as grandes presas (como serían os de Doñana, Daimiel, Delta do Ebro, Albufera, Mar Menor, entre outros).

14

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

12 ECOLOGIZAR AS ZONAS URBANAS E PERIURBANAS

• Esixir a todas as cidades de máis de 10.000 habitantes a redacción e aprobación de Plans de Renaturalización Urbana e esixir, a aquelas que xa o teñan, a súa aplicación total e a súa re-visión en caso de ser insuficientes ou inadecuados. Devanditos documentos deben incorporar unha visión non centrada na plantación forestal senón en medidas de impulso da biodiversi-dade urbana.

• Modificación da lei 42/2007 de Patrimonio Natural e da Biodiversidade que obrigue, antes do final de 2022, ao desenvolvemento de plans locais pola biodiversidade en todos os municipios do estado español —inspirándose nalgunhas das propostas da Rede de Gobernos Locais + Biodiversidade— co necesario apoio por parte das CCAA e Deputacións para que haxa unha implementación adecuada.

• Creación de organismos autonómicos de supervisión dos Plans locais de renaturalización urbana con participación social.

15

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

13 REDUCIR A CONTAMINACIÓN QUÍMICA NO MEDIO NATURAL

• Modificación do actual Plan de Acción Nacional de Uso Sostible de Produtos Fitosanitarios (2018-2022) para que se introduzan o seguinte obxectivo cuantitativo de redución das cantida-des usadas destes produtos: eliminar gradualmente os praguicidas sintéticos na agricultura nun 80% para 2030, empezando polos máis perigosos, para alcanzar o 100% en 2035.

• Incorporar modificacións na actual Estratexia Nacional para a conservación dos polinizadores que inclúa a prohibición do uso dos praguicidas que afecten negativamente aos polinizadores e obrigar ao establecemento de zonas de amortiguación libres do uso destes produtos nas zonas lindeiras cos espazos naturais protexidos - ENP- e nas lindes das explotacións agrarias. Igualmente, deberíase establecer unha reserva de franxas de vexetación espontánea exentas do uso de praguicidas en todas as explotacións agrarias.

• Establecer a obrigatoriedade do uso da Xestión Integrada de Pragas, así como a implementa-ción de vixilancia e inspección para que esta sexa unha realidade na agricultura e xardinería. Con este Plan en marcha, o uso de praguicidas químicos perigosos deberá ser a última opción, cando as demais técnicas culturais, uso de praguicidas biolóxicos e uso de pesticidas de baixo risco, consideráronse ineficaces.

• A Directiva de Uso Sostible de Praguicidas e o RD 1311/2012 que a traspón, determinan que as administracións públicas deben evitar o uso de praguicidas nos espazos públicos para evitar que as persoas vulnerables poidan estar expostas a estes produtos. Por tanto, estas deben implementar políticas e normativas de redución do uso de pesticidas en espazos públicos e nas beiravías de estradas, camiños, etc. O mesmo debería facer a administración estatal nos espazos públicos da súa competencia, en especial naqueles espazos protexidos. [5]

• Prohibición do uso veterinario do diclofenaco pola ameaza que supón para as poboacións de voitres e grandes aguias na Península Ibérica, así como poñer unha data na que deba substi-tuírse toda a munición de chumbo e as plomadas de pesca de chumbo a outros materiais me-nos perigosos, por supoñer o chumbo un contaminante de alta toxicidade que se demostrou estar a afectar a aves carroñeras, anátidas, rapaces, etc.

• En relación ao uso do lindano é imprescindible [6]: ‒ Implementar medidas eficaces para a rehabilitación, descontaminación de residuos, chans e auga.

‒ Redactar normas harmonizadas para a mostraxe e a analítica deste tóxico por parte dos xestores das demarcacións hidro-gráficas.

‒ Implementar medidas a nivel nacional que impidan que o valor límite para o lindano e os outros isómeros do HCH ( isómero gam-ma do hexaclorociclohexano) sexan máis permisibles na auga de consumo humano que o permitido nas augas dos nosos ríos, lagos, etc.

16

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

14 LOITAR CONTRA AS ESPECIES EXÓTICAS INVASORAS

• Modificar a Lei 42/2007 de Patrimonio Natural e da Biodiversidade para reverter a modifica-ción desta Lei que se realizou en xuño de 2018 e que supuxo un gravísimo retroceso ao xerar un marco normativo moi confuso e nada garantista na loita contra as especies invasoras. Dita modificación tivo como principal obxectivo legalizar a liberación de especies exóticas invaso-ras - EEI- para a súa utilización con fins de pesca e caza, pese ao gravísimo impacto ambiental, social e económico que xeran.

• Aprobación dunha Estratexia Nacional de Especies Invasoras, que inclúa medidas concretas a adoptar por parte das diferentes administracións, para reducir o impacto das EEI e previr a chegada de novas especies tanto animais como vexetais. A Estratexia debe incluír medidas a adoptar polas diferentes CCAA e Ministerios, para actuar sobre a comercialización de EEI como mascotas, a importación de materiais que poidan conter EEI, a utilización de EEI en xardinería e prohibir a solta de EEI para a caza ou a pesca de forma taxativa e inmediata.

• As administracións autonómicas, provinciais e locais adoptarán de forma urxente estratexias, plans ou campañas de control das especies incluídas no Catálogo de Especies Exóticas Inva-soras, priorizando os medios non letais se existisen.

• Actualización e aplicación do Catálogo Español de Especies Exóticas Invasoras.

• O Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico debe declarar os eucaliptos (Eucaliptus spp.) especie exótica invasora.

17

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

15 REFORZAR A APLICACIÓN E O CONTROL DO CUMPRIMENTO DA LEXISLACIÓN

• Reforzar o código penal, incrementando as penas por delitos contra a natureza e incorporan-do o delito de malos tratos a especies silvestres [7].

• Reforzar o Servizo de Protección da Natureza da Garda Civil -Seprona-, as Fiscalías Provin-ciais de Medio Ambiente e a Fiscalía Coordinadora de Medio Ambiente e Urbanismo, outor-gándolles máis medios materiais e persoais, incluíndo persoal técnico especializado, e avan-zar na formación e especialización neste tipo de delitos de todos os xulgados.

• Convocar regularmente os órganos de participación en materia de biodiversidade permitin-do que a participación de organizacións ecoloxistas e sociais sexa efectiva e equitativa.

• As CCAA deben reforzar así mesmo os corpos de Axentes Ambientais (coas súas diferentes denominacións), así como as súas capacidades de actuación e intervención para o control e sanción dos delitos ambientais.

16 MELLORAR O COÑECEMENTO, A EDUCACIÓN E AS CAPACIDADES

• Garantir un mínimo do 2% do PIB estatal para investigación e ciencia, a alcanzar ao longo da lexislatura actual.

• Nesta liña, incrementar os orzamentos públicos do Centro Sociolóxico de Investigacións Científicas -CSIC- e, en xeral, dos centros públicos e universidades que traballan en investiga-ción sobre o estado e a conservación das especies e os ecosistemas. Para iso, esiximos que se engada a “Acción estratéxica de Biodiversidade” ao próximo Plan Estatal de Investigación Científica e Técnica e de Innovación.

• Potenciar especialmente a investigación sobre insectos, creando proxectos actualizados de seguimento e avaliación para poder coñecer o seu estado de conservación real, o que facilita-rá a súa adecuada protección e frear a súa extinción.

• Creación dunha plataforma pública estatal de transferencia de coñecemento científico des-de os centros de investigación sobre biodiversidade cara ao persoal técnico, de xestión, vixi-lancia, etc., das administracións estatal, autonómicas e locais.

18

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

17 INCREMENTAR O NIVEL DE AMBICIÓN NOS COMPROMISOS MUNDIAIS

• O Goberno do Estado español debe liderar a postura máis ambiciosa e clara dentro da Unión Europea -UE- nas negociacións dos convenios internacionais (diversidade biolóxica, cambio climático, Convención sobre o Comercio Internacional de Especies Ameazadas de Fauna e Flo-ra Silvestres -CITES-, etc.) en relación coa emerxencia ecolóxica. España xa está a ser, e o será aínda máis, un dos grandes prexudicados pola crise ecolóxica global.

18 FREAR A CONTAMINACIÓN POR PLÁSTICOS

• Transponer a Directiva sobre plásticos dun só uso a todas as CCAA con obxectivos máis am-biciosos que os que marca Europa (redución do 30% para 2023).

• Impulsar unha lexislación que obrigue a recoller polo menos o 90% dos refugallos plásticos por separado, e recoñecer que os Sistemas de Depósito obrigatorios son a única forma com-probada e eficaz de lograr altos niveis de reutilización e reciclaxe de envases de bebidas.

• Introducir obxectivos de reutilización e outros mecanismos que fomenten o uso infinito dos recursos.

• Aplicar obxectivos de contido mínimo de material re-ciclado, xa que isto crea un mercado para a reciclaxe de plásticos eficaz.

19

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

19 REGULACIÓN DA PESCA MARIÑA• Reducir a mortalidade por pesca ata os niveis de rendemento máximo sostible especialmen-

te no Mediterráneo onde a situación é moito máis crítica.

• Eliminar as capturas incidentales de especies en todas as pesqueiras con algún barco con pavillón de España, sobre todo aquelas en perigo de extinción ou reducilas a un nivel que permita a recuperación total das súas poboacións.

• Prohibición efectiva da pesca de arrastre en Áreas Mariñas Protexidas e áreas costeiras (como mínimo a 6 millas náuticas da costa ou 100 m de profundidade) e en zonas de alevinaxe seguindo o Plan do Mediterráneo Occidental.

• Implementar adecuadamente o Regulamento de pesca de augas profundas da UE, pechando os ecosistemas mariños vulnerables, como corais de augas profundas, esponxas ou montes submarinos, á pesca de arrastre de fondo.

• Establecer en liña coas recomendacións científicas todas as posibilidades de pesca (incluí-das as de augas profundas) para que os Totais Admisibles de Capturas - TAC- estean comple-tamente en liña co Rendemento Máximo Sostible - RMS-, asegurando a aplicación do criterio de precaución, tal e como se define na Política Pesqueira Común.

• Reducir significativamente o esforzo pesqueiro, avaliar o impacto antes de autorizar un po-tencial aumento nas horas de pesca, tomar todas as medidas necesarias para incrementar a selectividade e cumprir completamente coa obrigación de desembarque, reducir ao mínimo o impacto sobre os ecosistemas mariños vulnerables, establecer vedas permanentes para pro-tección de alevíns e temporais máis efectivas para a pescada e outras especies cuns grandes niveis de sobreexplotación no Mediterráneo.

• Plan para acabar de forma integral co bycatch ou captura accesoria de todas as especies protexidas, xa sexa cetáceos, aves ou réptiles mariños. Ademais, débese cambiar a postura en Comisión Internacional para a Conservación do Atún Atlántico - ICCAT- respecto ao marraxo, en liña co recomendado pola ciencia.

20

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

20 REDUCIR O IMPACTO DAS ENERXÍAS RENOVABLES SOBRE A BIODIVERSIDADE

• Aprobar con urxencia un Real Decreto que garanta que o desenvolvemento da enerxía reno-vable non afecte negativamente á biodiversidade e que contemple as directrices detalladas no Manifesto de Ecoloxistas en Acción #ante o proceso de transición enerxética e implantación de renovables [8], algunhas das cales son:

‒ Garantir unha implantación gradual e zonificada dos proxectos de enerxía renovable empe-zando polas zonas de menor sensibilidade.

‒ Priorizar os proxectos de repotenciación e hibridación fronte ás novas instalacións. ‒ Actualizar e definir criterios sobre as aves esteparias, que poderían sufrir en maior grao a implantación dun modelo de enerxía solar a gran escala.

‒ Actualizar os datos de mortalidade que provocan os aeroxeradores en aves e quirópteros, que ameazan con dispararse a partir da implantación de máis máquinas e de maior tamaño.

21

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

21 FREAR O IMPACTO DA CAZA SOBRE A BIODIVERSIDADE

• Modificar a normativa cinexética nas diferentes CCAA para reducir o gran impacto que supón a actividade cinexética sobre a biodiversidade, especialmente centrándose en:

‒ Prohibición da práctica da media veda e da caza da perdiz con reclamo en todo o estado español.

‒ Eliminación da caza de especies en regresión, como a tórtola europea e o paspallás. ‒ Asegurar que todos os valados cinexéticos e os cerramentos sexan permeables á fauna au-tóctona en calquera dos seus puntos e sen arames de espino.

‒ Substitución dos perdigones de chumbo. ‒ Eliminación da caza nocturna sen excepcións. ‒ Prohibición das granxas de especies cinexéticas e da realización de soltas e repoboacións. ‒ Prohibición do uso de atrayentes de calquera tipo para a práctica da caza.

• Revisión crítica das Directrices para o control de predadores.

• Establecemento dunha Rede de espazos libres de caza en cada Comunidade Autónoma.

• Esixir ás CCAA a persecución activa e a investigación da caza ilegal utilizando para iso todos os medios dispoñibles.

• Facilitar aos axentes e técnicos de campo a formación e as técnicas necesarias como o uso de cans detectores para o veleno.

• Incluír na normativa autonómica que as CCAA non poderán delegar as súas competencias de xestión da fauna silvestre nas federacións ou asociacións cinexéticas. Especialmente no re-ferente ao control de poboacións, independentemente da causa que o requira, na realización de repoboacións de fauna cinexética e na xestión con fins cinexéticos de terreos públicos.

• Esixir a todas as CCAA que apliquen, aos cans utilizados para o exercicio da caza en calquera modalidade, a lei de benestar animal e, no seu caso, a normativa específica autonómica, por exemplo, en Andalucía a Lei 11/2003, do 24 de novembro, de protección dos animais, sen ex-cepción.

• Evitar que as CCAA sigan adiante cos procedementos de declaración como Ben de Interese Cultural -BIC- da actividade da montería e a rehala.

22

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

22 REDUCIR A MORTALIDADE DE FAUNA EN TENDIDOS ELÉCTRICOS

• Modificar o Real Decreto 1432/2008 para frear a mortalidade de aves en tendidos eléctri-cos, establecendo a imposibilidade de instalar tendidos perigosos para as aves e a obriga-toriedade de que os titulares das liñas eléctricas asuman o seu parte de responsabilidade ambiental e económica, independentemente de posibles axudas públicas conxunturais.

• Aprobación dunha Estratexia estatal para frear a mortalidade de aves en tendidos eléctricos..

23 DECRECEMENTO DO TURISMO E MELLORAS NA SÚA REGULACIÓN

• Realizar estudos de capacidade de acollida (ou de carga) dos espazos naturais protexidos e, en base aos resultados, establecer controis de acceso e límites de aforo para preservar o bo estado da biodiversidade e reducir a presión humana.

• Así mesmo débense establecer regulacións (e no seu caso limitacións) nos Plans Reitores de Uso e Xestión de cada espazo, ás actividades deportivas que poden xerar un impacto inasu-mible nos ecosistemas ou as especies.

• A Estratexia de Turismo Sostible de España 2030 debe potenciar unha acertada regulación para que a actividade turística contribúa ao desenvolvemento local e benefíciese da preser-vación da biodiversidade e da conservación dos espazos na-turais, deixando de ser unha ameaza para determinadas especies e espazos.

• Regulación do ecoturismo como tu-rismo a pequena escala, arraigado no territorio e que achega solu-cións directas ao problema do reto demográfico.

23

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

24 FREAR A MINERÍA ESPECULATIVA• Reformar a actual Lei de Minas preconstitucional, na liña da proposta exposta por Ecoloxistas

en Acción[9].

• É imprescindible excluír a actividade mineira (tanto a investigación como a explotación) da Rede Natura 2000, das reservas naturais fluviais e doutras áreas protexidas así como das súas zonas de influencia.

• Abandonar definitivamente a minería de uranio en calquera parte da UE.

24

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

REFERENCIAS[1] Informe Agroecología para enfriar el planeta, Ecoloxistas en Acción 2019

https://www.ecologistasenaccion.org/130827/

[2] GDP Alternatives: 7 Ways to Measure a Country’s Wealth. https://ethical.net/politics/gdp-alternatives-7-ways-to-measure-countries-wealth/

[3] Informe “Propostas ecoloxistas para un mundo poscovid”. Ecoloxistas en Acción 2020. https://www.ecologistasenaccion.org/wp-content/uploads/2020/07/propuestas-poscovid-castellano.pdf

[4] Informe Grandes Fracasos Hidráulicos. Ecoloxistas en Acción 2018. https://www.ecologistasenaccion.org/wp-content/uploads/2018/04/informe-fracasos-hidraulicos.pdf

[5] Informe “Autorizacións de pesticidas prohibidos”. Ecoloxistas en Acciónn 2020. https://www.ecologistasenaccion.org/wp-content/uploads/2020/10/informe-autorizaciones-pesticidas-prohibidos-2020.pdf

[6] Informe “Lindano. Presente de un legado tóxico”. Ecoloxistas en Acción 2020. https://www.ecologistasenaccion.org/wp-content/uploads/2020/10/informe-lindano-2020-cast.pdf

[7] Proposta de Ecoloxistas en Acción para a modificación do código penal nos delitos relati-vos á ordenación do territorio e o urbanismo, a protección do medio ambiente, recursos naturais, patrimonio histórico e dos animais. https://ecologistasenaccion.org/wp-content/uploads/2020/05/propuestas-codigo-penal_2020.pdf

[8] Manifesto de Ecoloxistas en Acción #ante o proceso de transición enerxética e implanta-ción de renovables. https://www.ecologistasenaccion.org/wp-content/uploads/2021/04/manifiesto-renovables.pdf

[9] Proposta de modificación da Lei de Minas. Ecoloxistas en Acción 2018. https://www.ecologistasenaccion.org/108472/presentan-una-propuesta-de-modificacion-de-la-ley-de-minas/

25

NATU

REZA

CON

FUTU

RO •

Prop

osta

s pa

ra a

cons

erva

ción

da b

iodi

vers

idad

e no

Est

ado

espa

ñol

...únete • www.ecologistasenaccion.org

Andalucía Tel.: 954903984 andalucia@ecologistasenaccion.org

Aragón Tel: 629139680 aragon@ecologistasenaccion.org

Asturies Tel: 985365224 asturias@ecologistasenaccion.org

Canarias Tel: 928960098 canarias@ecologistasenaccion.org

Cantabria Tel: 608952514 cantabria@ecologistasenaccion.org

Castilla y León Tel: 681608232 castillayleon@ecologistasenaccion.org

Castilla-La Mancha Tel: 694407759 castillalamancha@ecologistasenaccion.org

Catalunya Tel: 648761199 catalunya@ecologistesenaccio.org

Ceuta ceuta@ecologistasenaccion.orgComunidad de Madrid

Tel: 915312739 comunidaddemadrid@ecologistasenaccion.orgEuskal Herria

Tel: 944790119. euskalherria@ekologistakmartxan.orgExtremadura

Tel: 638603541 extremadura@ecologistasenaccion.orgGaliza

Tel: 637558347 galiza@ecoloxistasenaccion.galLa Rioja

Tel: 941245114 - 616387156 larioja@ecologistasenaccion.orgMelilla

Tel: 634520447 melilla@ecologistasenaccion.orgNavarra

Tel: 659135121 navarra@ecologistasenaccion.org Tel. 948229262 nafarroa@ekologistakmartxan.org

País Valencià Tel: 965255270 paisvalencia@ecologistesenaccio.org

Región Murciana Tel: 968281532 - 629850658 murcia@ecologistasenaccion.org