llInvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . IntroducinAtesedeANACAMPOSsobreoscarbidosdeGaliciaeaposteriorpublicacinde CAMPOS e NOVOA (Los Carabidae (Orden Coleoptera) de Galicia (N.O. de Espaa). 2006) marcan un fito nos estudos carabidolxicos nesta rexin. Previamente, ademais dalgnsestudosantigosdispersos,destacaalaboriniciadaporF.NOVOAquen,en solitario ou coa axuda de colaboradores, referiuse a contornas singulares, coma as se-rras orientais: Ancares, Caurel, Invernadeiro; algns outros espazos protexidos: Illas Ces (Parque Nacional), Parque Natural das Fragas do Eume e espazos de menor proteccin ousingularidade:praiadeBarra.Tamnaqudebemosmenciona-lainxentelaborde recompilacin realizada por J. PEREZ VALCRCEL e F. PRIETO, labor que inda hoxe contina, ademais de notables achegas destes e outros autores (RUIZ TAPIADOR, SAL-GADOCOSTAS)quecontriburonaencherespazosbaleirosouaaumenta-lolistado deespeciesdanosacomunidade.Mismodesta,peroigualmentecontinuapodemos cualifica-la contribucin de J. RAMOS, referida a ecosistemas discretos: a desemboca-dura do Anllns en Ponteceso, o complexo marismeiro-dunar de Baldaio, ou a especies concretascomaosestudossobreoCeuthosphodruspeleussspgallaecus.Todoisofoi recompilado,comentadoerecollidopolaDra.CAMPOSnuntraballoespecialmente completo e integrador que,como achega notablemente nova, recolle numerosas ano-tacins ecolxicas das distintas especies, ademais de abundantes mapas de distribucin. Este traballo, sen embargo, non representa en absoluto un traballo acabado, polo que con este artigo pretendemos comezar con novas adicins ao nmero de especies galegas econnovaslocalizacinsqueamplanadistribucincoecidadasespeciesxacitadas, ademais de engadir comentarios acerca da sa ecoloxa e fenoloxa, cando se creu de in-terese. Deste xeito, quixronse recompilar e publicar novos datos ou antigos que a pesar de ser relevantes non se expuxeran previamente. Cremos que a publicacin dunha obra da magnitude de Los Carabidae (Orden Coleoptera) de Galicia (N.O. de Espaa) o fixo necesario , e que o conxunto dos mesmos dan validez a este modesto traballo.Material e mtodosHabitualmente, os datos que se refiren neste traballo correspndense con capturas rea-lizadas ou ben manualmente (sinlanse oportunamente na relacin posterior coa abre-viatura c.m.) ou con trampas de interceptacin ao longo de mis de quince anos (o res-to, indicado coa abreviatura c.t.). Nalgns casos trtase de capturas casuais e noutros deNotassobreCaraboideaenGaliciaeconclusinssobrea sa ecoloxa.Jorge . Ramos AbunA Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono2007l2estudos mis amplos no tempo que permitiron ofrecer series de datos mis ou menos longas e que permitiron conclur algunha observacin fenolxica no caso dalgunhas especies. Este o caso das notas de Dexo (Oleiros), Ro Sisalde-Barran (Arteixo), Feira do Dez (Monfero), Xudan (A Pontenova), Santes (Oleiros), A Fonsagrada, Ro Anllns-(Ponteceso), O Peote-Goia, Sancobade (Samos) e Baldaio (Carballo). Ta-mnseiniciouunestudosobrezonashmidasnoqueseenglobanasvisitasaos diferentes encoros que figuran nos resultados.Desbotronse aqueles datos que se refiren a localidades coecidas ou que considera-mosnonaportannadasalientable,peroincluronseaquelesque,nonsendototal-mentenovos,acheganmaticesecolxicosquecorroboranoudesbotanesquemas previos.Porraznsdeprudenciasguense,encantotaxonomaxeral,oscriterios deZA-BALLOS e JEANNE, se ben tamn nos apoiamos puntualmente no recente catlogo de SERRANO (2003), do que se extraeron as distribucins das diferentes especies na Pennsula Ibrica, e que supn o ltimo e mis amplo compendio da carabidofauna peninsular.ResultadosLophyridialittoralislittoralisFabricius,1787ACorua:PraiadeCabalar,Ortigueira (21-9-90, 1 ex.) cm.Citada s en catro localidades en Galicia, achgase unha mis, a segunda da provincia da Corua. Cremos que debe estar mis estendida, sobre todo naqueles sistemas dunares menos alterados. Segundo SERRANO (2003) distribese polo litoral atlntico da Pennsula Ibrica, o litoral mediterrneo entre Tarifa e Valencia e a Submeseta Sur.Omophron limbatum (Fabricius, 1776) Lugo: Praia de San Miguel de Reinante, Ba-rreiros(14-8-97, 3 ex.) cm. Especie xa capturada na desembocadura dun ro na praia deMaxor,enSanxenxo,aoigualquenestaocasin.Tamnfoicolectadanunha localidade de Ourense. Cremos que o medio litoral aporta a area que lle resulta ne-cesaria, e o curso fluvial aporta a auga doce, polo tanto posible que aparezan mis localizacins nestes medios. Na Pennsula Ibrica (SERRANO, 2003).Ctenocarabus galicianus (Gory, 1839). Ourense: Fonte da Cova, Pena Trevinca, Car-balleda de Valdeorras 1800 msnm. (4-7-91, 1 ex.); (2-9-2000, 2 ex.). Curso alto do Eume, Marias de Rial, Xistral, Abadn (6-6-2000, 1 ex.) Inda que cremos que estaespecieripcolamispropiadeambientessombrizos,comodiANDRADE (1980)eCAMPOSeNOVOA(2006),estasnotasamosanquenonexclusiva deles e parece ser mis determinante o carcter das augas e as sas beiras, nas que vive. Outras especies, pretendidamente forestais, tamn poden localizarse en medios semellantes,convexetacinrala,amedianaaltitude,comaoEucarabusdeyrolleil3InvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . especies ambas que atopamos no macizo montaoso do Xistral- Cuadramn (Norte de Lugo). Tamn queremos facer notar que o rxime hidrolxico dos ros onde habita este Carabus , pode facer que as pequenas praias areosas onde vive poidan desaparecer eventualmente en inverno, reaparecendo en pocas de estiaxe. Montes Cantbricos Occidentais, Galicia, Montes de Len e Norte e Centro de Por-tugal (SERRANO, 2003).Notiophilus rufipes Curtis, 1829. A Corua: O Carballo, braa, Oleiros, (14-5-2000, 1 ex.) (Santiago Vzquez leg.) Engadimos unha localidade mis s poucas existentes na provincia.Pennsula Setentrional e Media (SERRANO, 2003)Elaphrus pyrenaeus Fairmaire & Laboulbne, 1854 A Corua: Casco urbano da Corua, A Corua(2-7-2002, 2 ex.) c.m. Dexo, Oleiros (24-5-2001, 1 ex.) c.m. Notables ci-tas pola sa escasa altitude e a sa proximidade costa, inda que xa se atopara en cotas relativamente baixas.Este feito vira explicado pola elevada higrometra atmosfrica nas zonas baixas onde se capturou, hiptese xa aplicada por Fernndez Vidal , E. H. (conferencia) para expli-ca-la presenza do xnero de ropalceros orfilo Erebia sp.(E. palarica e E. epiphron ) en cotas de mediana altitude nas Serras Septentrionais de Lugo tralas glaciacins cua-ternarias. A presenza desta e outras especies cualificadas de orfilas en cotas baixas en Galicia indica a forza do factor microclimtico, e en concreto do hdrico, pois, como xa indicou THIELE (1977), Lser amosou por primeira vez que a humidade do solo e a da capa de aire xusto por riba do mesmo son factores moi importantes para limita-la distribucin dos carbidos montesos nas zonas baixas, e Den Boer confirmou que esta distribucin non depende directamente da vexetacin.SERRANO (2003) afirma que esta especie se distribe a partir dos 500 metros en zo-nas palustres de toda a Pennsula Ibrica, sen embargo VALCRCEL et AL. (1995) co-lectrona a nivel do mar (San Vicente do Grove, Pontevedra). Aqu aportamos outras das citas de baixa cota e unha explicacin para esta distribucin, que tamn se repite noutras especies anteriormente cualificadas de orfilas e que non se comportan as en Galicia.Clivina collaris sanguinea Dejean, 1825 A Corua: Encoro de Meicende, Arteixo (29-5-91, 4 ex.) c.m.;Pieiral, Ponteceso (20-5-91, 1 ex. ); Praia de Barran , borde de ro, Arteixo(2-9-97,1ex.)c.m.AtopadosentreslocalidadesdaCoruaeLugo,per-tencentes tanto ao medio palustre coma ao inmediato ao ripcola. En THIELE (1977) sinlase a sa preferencia por solos parcialmente areosos, ao contrario que C. fossor que preferira solos mis ben arxilosos-lodosos. As capturas en Barran e Ponteceso sealan esta preferencia. os ejemplares capturados se distinguen ben por uns pequenos sucos posteriores no pronoto, xa figurados e indicados en TRAUTNER e GEIGENM-LLER xunta cor encarnada nos exemplares ben esclerotizados.Zonas hmidas de case toda a Pennsula Ibrica (SERRANO, 2003)A Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono2007l4Clivina fossor fossor (Linnaeus, 1758) A Corua: Lagoas de Sada, Sada (14-10-95, 1 ex.) c.m.; Encoro de Ribeira, Somede, As Pontes de Garca Rodrguez (18-6-99, 1 ex.) c.m.; Monte Pedroso, caducifolio, Santiago, (19-4-88, 1 ex.). Ourense: Encoro de Leboreiro, Chandrexa de Queixa (25-7-2001,1 ex.) c.m. Interesante localidade a de Sada, que xa brindou unha primeira cita ibrica (RUIZ-TAPIADOR e RAMOS ABUN,1993), e que corre un grave risco de desaparicin. Este medio palustre que observamosnalgunhasdestaslocalidadesamosaclaramenteque,polomenosen Galicia as caractersticas ecolxicas non valen para diferenciar esta especie da ante-rior, ao contrario do que di Jeanne (1967). A primeira trtase dunha contorna de orixeantrpica,pantanosaesombriza,encharcadadurantepartedoano,ondeo coleptero foi atopado baixo un tronco parcialmente enterrado no barro. A segun-da e cuarta constiten unha contorna palustre pero beira dun encoro. A terceira correspndesecoasinmediacinsdunregato.Nestaslocalidadesinclense,polo tanto, o que poderamos chamar bosques de ribeira e zonas onde a cobertura ar-brea menor. Sen embargo, a coincidencia da aparicin de especies propias destes ecosistemas forestais inundados en zonas abertas, e en concreto no caso desta es-pecie, xa se sinalaba en THIELE (1977).Confirmamos, polo tanto, que mbalas das especies coexisten en Galicia, achegando as primeiras citas para esta especie.Desde Pireneos a Galicia, cadeas Ibricas e Sistema Central (SERRANO, 2003)ReicheoidesmicrophtalmusassmanniBalkenohl,1999ACorua:Filgueirade Barranca,Cesuras (11-2-95,2 ex. )(Captura manual, ver texto).; Feira do Dez, Beiras doroFraiBermuz,Monfero(24-2-97,1ex.),(10-3-97,1ex.),(18-3-97,1ex.), (7-4-97,1 ex.), (21-4-97,1 ex.), (5-6-97,2 ex.), (24-6-97,4 ex.), (23-7-97,3 ex.), (3-1-98,2 ex.) Lugo: Sancobade, Samos (10-1-2002, 2 ex.; 2-3-2002, 3 ex.;20-4-2002, 6 ex.) Ourense: Encoro de Leboreiro,Chandrexa de Queixa (25-7-2001, 1ex.)c.m.AscapturasdeFilgueiradeBarrancarealizronsesomerxendofollas nun recipiente con abundante auga, e os exemplares apareceron por flotacin. Ta-mn se capturaron noutra ocasin con Berlse. En Feira do Dez, aparece de forma continuada nas trampas de interceptacin que se situaron perto da beira deste ro, afluente do ro Eume, ata o vern. Cremos que esta especie podera ser un reprodu-tor primaveral, en consonancia tamn con outras especies deste xnero (D. aeneus, D. chalceus, D. globosus,...) (LINDROTH,1992) e o final do vern marcara a des-aparicin dos adultos e o comezo do desenvolvemento das larvas. Segundo SERRANO (2003) atopamos esta especie en Galicia a diferentes altitudes: bosque na Capela (A Corua); Pazos de Borbn en Pontevedra, ademais da Serra de Ancares. curioso que se obviara a Serra do Caurel, en Lugo, citada xa por NOVOA en 1979.Sen embargo, o feito de que estas localidades novas que aqu se aportan sexan del5InvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . baixa altitude e que as capturas se realizasen en caducifolios prximos a ros, ademais das ltimas capturas publicadas desta especie (CAMPOS & NOVOA,2006 ) suxre-nos que esta especie debe estar mis estendida. Perileptus areolatus areolatus (Creutzer, 1799) Pontevedra: Mosteiro de Carboeiro, Si-lleda (1-8-93,1 ej) c.m.;Primeira cita para a provincia de Pontevedra. Capturada no medio que lle propio, leitos de grixo beira dun regato de fluxo torrencial.Pennsula Ibrica e Baleares, (SERRANO, 2003).TrechusfulvusfulvusDejean,1831ACorua:Dexo,Oleiros(24-5-2001,1ex.);As Neves,OCabalar(16-6-2001,2ex.)Lugo:EmbalsedeVilasouto,OIncio(22-9-2001, 1 ex.) Especie moi higrfila, capturada sempre nas proximidades da auga, sexa coma ripcola ou como paludcola. A nota de Dexo trtase dun bosque pantanoso parcialmente inundado.Na Submeseta Norte e vertente cantbrica, ao oeste mis epixea, ao leste mis tro-glfila, segundo SERRANO (2003). Isto vai en relacin co feito xa sabido (THIELE, 1977) de que os factores abiticos son determinantes hora de limita-la distribucin da carabidofauna. A ecoloxa de esta especie, que no Norte de Europa se atopa na beira do mar (LINDROTH, 1992), en Galicia epixea (e troglfila ocasional) e no lestepeninsulartroglfila,cremosqueamosaclaramenteestainfluencia,een concreto a da humidade ambiental. Trechus schaufussi schaufussi Putzeys, 1870 Lugo: Xudan,A Pontenova (28-3-2004, 3 ex.) Corrobormo-lo carcter forestal, que non orfilo, desta especie. Atopouse en diferentes localizacins de Lugo e A Corua, de altitudes medias e baixas ,que non inclumos por non ser especialmente salientables, inda que podemos concretar que aparece activo fundamentalmente nos meses de outono e primavera, constndonos unha cita de xaneiro e ningunha correspondente aos meses de vern. Isto suxire que, ao igual que Trechus obtusus e Trechus quadristriatus , estamos ante un reprodutor outonal.Dende Galicia ata a Serra da Estrela (SERRANO, 2003).Tachyura pallidicornis Jeanne, 1990 Pontevedra: Monasterio de Carboeiro, Silleda (1-8-93,13ex.)cmSegundanotaenPontevedradestaespecie,conpoucaslocaliza-cins en Galicia, a pesar de ser citada en case toda a pennsula (ZABALLOS & JEAN-NE,1994).Asaphidion curtum curtum (Heyden, 1870) A Corua: Ro Sisalde, Barran,Arteixo (25-5-2003,1ex.)cm;FeiradoDez,roFraiBermuz,Monfero(31-10-97,1ex.); Regato, Corme (16-11-90, 1 ex.); Regato Boliqueiras, As Pontes de Garca Rodrguez (6-3-95, 1 ex.) c.m.. o medio onde foi capturado este bembidino resulta coincidente co descrito por CAMPOS & NOVOA (2006), xa que se trata de zonas boscosas h-midas e umbras, costeiras ou non. no caso de Corme tal vez sexa esta localidade a mis occidental na sa distribucin na Pennsula Ibrica. A Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono2007l6Pennsula Ibrica, Mallorca e Menorca (SERRANO, 2003)AsaphidioncyanicorneatlanticumOrtuoeToribio,2006ACorua:Praiade Pantn,Valdovio (22-5-2000, 4 ex.) c.m., Praia de Balars, Ponteceso, nunha barca en seco chea de follas,(22-5-92, 6 ex.) c.m.; regato seco, Monte Branco, Ponteceso (11-5-92, 1 ex.) c.m. Achegamos novas notas para esta subespecie recentemente des-crita por ORTUO & TORIBIO (2005) e citada na vertente atlntica peninsular. Pa-rece ser mis propia de zonas prximas costa ou incluso do medio litoral,polo menos en Galicia, pois na Praia de Pantn foi atopada nas beiras dun regato que desembocaba namesma,ademaisdacitadeCangasrecollidaxanadescricindasubespecie,edas demis que se aportan aqu. Sen embargo, segundo os autores mencionados, atpase en certas reas montanas con vexetacin umbrosa, feito apoiado polas citas das serras de Cdiz. Cremos que os caracteres sinalados por ORTUO & TORIBIO (2005), especialmente ocoloridodasantenas,diferencianclaramenteestasubespeciequeenGaliciapolo menos sempre aparece mis ou menos ligada a zonas costeiras.Trepanes(Diplocampa)clarki(Dawson,1849)ACorua:Ponteceso(30-5-91,2ex.); Encoro de Meicende,Arteixo (29-5-91, 5 ex.) c.m.; Praia de Santa Comba,Ferrol (18-9-97, 2 ex.) c.m. Ourense: Encoro de Salas, Muios (25-7-93, 2 ex.) c.m. Especie ato-pada en Galicia a travs de exemplares (na nosa coleccin) capturados en Ponteceso e estudados e determinados amablemente por J.P.Zaballos previamente publicacin do catlogo de carbidos (ZABALLOS & JEANNE,1994), onde foi incluida sen preci-sa-la localidade. Abundante neste medio litoral marismeiro, non exclusiva de zonas costeiras, como o demuestra a captura nos encoros de Meicende e Salas.Pennsula Septentrional e media (SERRANO, 2003)Trepanedoris doris (Panzer,1797) A Corua: Percorrido polo Frai Bermuz, Monfero (17-5-98, 113 ex.)Lugo:Xistral, Abadn, 800 m. (6-6-2000, 1 ex.) Especie xa sinalada en CAMPOS & NOVOA (2000), onde se achegan numerosas citas de Galicia. Se ben certo que aparece na beira dos ros, queremos destaca-lo seu carcter paludcola. Fre-cuente nas beiras de encoros e lagoas (CAMPOS & NOVOA, 2006), nos ros atop-mola, sobre todo, e tal e como se di no ltimo traballo mencionado, en acumulacins de detritos vexetais en estado de descomposicin, naquelas zonas onde a dinmica do ro se reduce, a corrente se ralentiza e o hbitat vira a paludcola totalmente. Nestas si-tuacins esta especie convrtese en dominante, e na cita mencionada , baseada no per-corrido dun ro no que se capturaron tdolos bembidnidos que se puideron ver, esta especie acadou as das terceiras partes de tdolos exemplares capturados deste grupo. Nestas mesmas condicins, localidade e data, observouse grande nmero do agonino Platynus assimilis. Por outra banda, tamn de destaca-la sa presenza ao longo de todo o ro Eume, en maior ou menor nmero, inclundo o mesmo nacemento do ro, pero sempre asociado a estas contornas mis ben paludcolas.l7InvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . Fig. 2: Distribu-cin de Trepa-nedoris doris na Pennsula Ibrica.Modificado de ORTUO e TORIBIO (2005) en-gadindo as citas recollidas en CAMPOS e NOVOA (2006)Fig. 1: Precipita-cin media anual na Pennsula Ibrica Fonte: Institu-to Nacional de Meteorologa.A Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono2007l8Especie cualificada de orfila (siempre ligada a ambientes de alta montaa) en OR-TUO et al (1996), captrase xa dende o nivel do mar (Desembocadura Ro Anllns-Ponteceso, en RAMOS ABUIN ( 1999)) en Galicia, e cremos que a explicacin hai que buscala no xa comentado respecto a Elaphrus pyrenaeus. Como ilustracin,pdese compara-lo mapa coas citas conocidas de esta especie e o da precipitacin media anual doInstitutoNacionaldeMeteorologa(Fig1eFig2).Nelesverasequeaespecie aparece en zonas de precipitacin media alta, como unha boa parte de Galicia. As, no interior peninsular necesario buscar en zonas montaosas: coma o Sistema Central (Serras de Gredos e Guadarrama) ou a Serra da Demanda.Emphanes minimum Lugo: Xistral,Abadn (27-7-99, 2 ex.; 6-6-2000, 1 ex.) c.m.Primeira nota desta especie para Galicia, nas inmediacins dunha zona turbosa no nacemento do ro Eume, localidade tamn en perigo debido excesiva extensin e impacto dos parqueselicosnasserrassetentrionaisdeLugo.EnORTUO&TORIBIO(2005) sinlase a sa presenza en fondos de val e desbtase a sa halofilia, corroborando nesta localidade ambas cuestins. A pesar da sa rareza en Galicia, aparece distribuida en case toda a pennsula (ZABALLOS & JEANNE,1994):Pennsula Ibrica e Baleares (SERRANO,2003).Cillenus lateralis Samouelle, 1818 A Corua: Praia de Cabalar, Ortigueira (5-9-90, 1 ex., CarlosGarcaSolerleg.cm)Anotadosoamenteentreslocalidadesnaprovinciade Pontevedra, amplase a sa distribucin costa da Corua.SegundoSERRANO(2003)atpaseenlamasdeestuariosdacostacantbricae atlntica. Sen embargo, neste caso trtase dunha zona areosa, se ben perto da desem-bocadura dun ro.Philochtus iricolor Bedel, 1879 A Corua: Ponteceso (25-6-91, 7 ex.); Ro Sisalde,Arteixo (25-5-2003,1ex.)c.m.AtopadaendaslocalidadesdaCorua(Valdovioe Sigeiro,(CAMPOS&NOVOA,2006)),aportamosoutrasdas,quemarcanasa presenza nas proximidades das desembocaduras dos ros. CAMPOS & NOVOA (2000) sinalan a sa presenza en zonas salinas costeiras.Pennsula Ibrica e Baleares (SERRANO,2003)Nepha ibericum (La Brlerie, 1867) A Corua: Regato de San Bartolom (11-7-99, 1 ex.) 60 M. c.m. Novamente, topmonos cunha especie que segundo ORTUO & TORI-BIO (2005), tpica de regatos e torrentes de montaa , pero que en Galicia acada practicamente o nivel do mar.PrincidiumdufouriPerris,1864ACorua:AInsua,ValdoDubra(26-4-92,1ex.) c.m.Primeira cita para A Corua. Colectouse nun campo de croios na beira dun ro nun curso rpido. Aparece na conca atlntica ao norte do Texo, pero mis frecuente no Oeste (Portugal e Galicia), segundo ZABALLOS & JEANNE (1994).Pennsula Setentrional e media, segundo SERRANO (2003).l9InvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . Astigis salzmanni (Germar, 1824) Pontevedra: Mosteiro de Carboeiro, Silleda (1-8-93,1 ej) cm;Lugo: :Encoro de San Martio,Quiroga (31-7-2000,1 ex.) c.m. Anta-se por primera vez para a provincia de Pontevedra, polo tanto esta especie atpase nas catro provincias galegas. Basicamente ripcola, tamn foi atopada nas beiras dun encoro. Pennsula Ibrica e Menorca (SERRANO,2003)Lagarus vernalis (Panzer, 1796) Ourense: Embalse de Salas,Muios (21-4-2001, 1 ex.) c.m.ConstrescitasenOurense,engadimosunamis,pertencenteaomedio paludcola.PennsulaSetentrionaleMediaeCadenasBticasNororientales(SERRANO, 2003)Argutor perisi Novoa, 1979 Pontevedra: Verducido, A Lama (19-9-98, 1 ex.) c.m. Se-gunda cita deste raro membro dos Pterostichini en Pontevedra, no medio ripcola. Sistema Central e case toda Galicia (SERRANO,2003).Oreophilus franzi franzi Ngre, 1955 Ourense: Fonte da cova, Pena Trevinca, Carballe-da de Valdeorras 1800 m. (2-9-2000, 1 ex.); Lugo: Liares, Pedrafita, (19-5-2001, 2 ex.) c.m. Esta subespecie s se coeca da Serra de Ancares, en Lugo (SERRANO, 2003). Aportamos das localidades mis meridionais. Xa se anotara na vecia pro-vincia de Len, na Baa, por ALONSO et al.(1987) pero non se descubrira en Pena Trevinca ata o de agora.Pterostichus cristatus cantabricus Schaufuss, 1862 Lugo: Encoro de Vilasouto, O Incio (5-11-2001,4ex.).Incluimosestalocalidadeporque,aoigualquenasfragasdo Eume (CAMPOS & NOVOA, 2006), tampouco est na montaa.Segundo SERRANO (2003), distribese dos Pireneos Occidentais Serra de Inver-nadeiro,CAMPOS&NOVOA(2006)sitananasSerrasOrientaiseSurorientais acadando o Parque das Fragas do Eume. Europhilusfuliginosus(Panzer,1809)ACorua:DesembocaduradoroAnllns, Ponteceso(25-6-91,1ex.);Dexo,Oleiros(13-4-2001,1ex.;25-8-2001,1ex.); braa no Carballo, Oleiros, (30-7-2000,1 ex.) (Santiago Vzquez leg.); Igrexario deLemaio,Laracha(14-3-2000,6ex.)c.m.Especiemoiescasamentecitadano Noroeste, achganse estas notas mis ou menos prximas costa, sempre de con-tornas pantanosas, con ou sen cobertura arbrea. a presenza desta especie noutras zonasdeEuropaenpantanoseutrficosxafoimencionadaporTHIELE(1977). de destaca-la localidade de Lemaio, pois corresponde a un prado que se inunda peridicamenteconaugasconvertidosagrcolaseacapturarealizousetrasunha inundacinrecente.aprimeiracitacorrespondeaunexemplardeterminadopor Juan P. Zaballos, previamente edicin do seu catlogo.A Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono200720 Galicia e Cordilleira Cantbrica (SERRANO, 2003).Agonum sexpunctatum (Linnaeus, 1758) Ourense: Fonte da Cova, Pena Trevinca, Car-balledadeValdeorras(3-7-91,1ex.).Trtasedunhanovalocalidadedestaespecie escasamente citada en Galicia. Neste caso de altitude, coma as localidades cercanas xa referidas en ALONSO et al.(1987).Pennsula Septentrional e Media, en montaa (SERRANO,2003)OlisthopushispanicusDejean,1828ACorua:Ponteceso(4-5-92,1ex.)c.m.Ata agorasselocalizaranolitoraldePontevedra,coqueamplimo-ladistribucin desta especie ao litoral da Corua. En case toda a Pennsula (SERRANO, 2003)Olisthopus fuscatus Dejean, 1828 A Corua: Punta Roncudo, Corme, Ponteceso (22-5-92,1ex.)c.m.Lugo;Xistral,Abadn(27-7-99,1ex.)c.m.Primeiranotadesta especieparaaprovinciadaCorua,que,aoigualqueosexemplaresrecollidosnas illas Ces (CAMPOS & NOVOA,2006), atopouse nun lugar areoso costeiro ademais doutro situado a altitudes medias. Pennsula Ibrica ,Mallorca e Menorca (SERRANO,2003)Idiochroma dorsalis (Pontoppidan,1763) A Corua: Dexo, Oleiros (16-5-2001, 1 ex.) Coecidodunhanicalocalidadenaprovincia(Valdovio),(CAMPOS&NO-VOA,2006), amplase a sa presenza a unha segunda, mis cara ao Oeste e tamn nas proximidades da costa, nunha contorna pantanosa. Pennsula Ibrica (SERRANO, 2003).Platynus assimilis (Paykull,1790) Lugo: Sancobade, Samos. (26-7-2001, 2 ex.; 3-10-2001, 1 ej);Encoro de Vilasouto, O Incio (22-9-2001, 26 ex.); Inclese nas notas por non pertencer propiamente a unha contorna montana (sobre todo a de Vilasouto) ondeanteriormenteseatoparanestaprovincia,apesardequeSERRANO(2003) areportabaencontornasboscosasdemontaadaPennsulaatlnticaeCatalua. Pode ser localmente abundante ,en contornas de avesedo, entre restos vexetais e na beira de ros de curso lento perto do encoro no que desembocan.Bradytus consularis (Duftschmid, 1812) A Corua: Ra de Ortigueira ,Praia de Cario, Cario (5-9-90, 1 ex.) c.m.Propia de contornas areosas, s estaba citada en Ourense e Lugo. Amplimo-la sa distribucin provincia da Corua, nesta contorna cos-teira.Pennsula atlntica (SERRANO, 2003)Percosia equestris (Duftschmid, 1812) Lugo: O Peote, Goa, Xermade (21-7-2000, 2 ex.).Aportamos esta nota do Norte de Lugo, na conca do ro Eume, afastada das outras localizacins mis meridionais nesta provincia. A contorna era bsicamente un solo de xabre e grixo nunha zona de mato a altitudes medias (900 msnm aproxi-madamente). Rexins montaosas da Pennsula Setentrional e Media (SERRANO,2003).2lInvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . Diachromus germanus (Linnaeus, 1758) A Corua: Lagoa de Traba, Laxe (20-5-2001, 1 ex.) c.m. Segunda nota para a provincia. Nas proximidades de terreos de cultivo. Toda a pennsula (SERRANO, 2003)Anthracusconsputus(Duftschmid,1812)ACorua:RoAnllns,Ponteceso(20-5-91,1ex.)c.m.PrimeiranotaparaaprovinciadaCoruaeterceiraparaGalicia. Exemplar capturado nunha contorna pantanosa augas arriba do ro Anllns, onde xa non se nota case a influencia das mareas. Semella que prefire contornas parcial-mente sombra (LINDROTH,1992) o que corresponde con esta localidade. Posiblemente en toda a Pennsula (SERRANO, 2003).Bradycellus distinctus (Dejean, 1829) A Corua: Encoro de Cecebre, Piadela, Betanzos (1-9-93, 1 ex.) cm; Encoro de Meicende,Arteixo (4-9-97, 1 ex.) cm; Ponteceso (5-1-91,1ex.).EspecieescasamentecitadaenGalicia(CAMPOS&NOVOA,2006) (tres localidades), engadimos tres mis. Pennsula Ibrica ,Mallorca e Menorca (SERRANO,2003)Bradycellus harpalinus (Audinet-Serville, 1821) A Corua: Torre de Hrcules,A Coru-a (20-8-2001, 13 ex.) c.m.; Encoro de Meicende,Arteixo (20-9-94, 1 ex.) c.m.; Casco urbano, Campus universitario, Santiago de Compostela, (19-9-93, 1 ex.) No primeiro dos casos confrmase a sa presenza polos breixos e toxeiras onde se ato-pou outras veces (LINDROTH,1986), ademais da atraccin pola luz que demostra, oqueexplicaraaterceiralocalizacin.nosegundoseconfirmaasapreferencia polos encoros, ao igual que outras especies do xnero.Vertentes atlntica e cantbrica da Pennsula Ibrica (SERRANO,2003).Bradycellus sharpi Joy, 1912 A Corua: Feira do Dez, Monfero (18-3-97, 1 ex.) Ano-tada xa na Corua,(CAMPOS & NOVOA,2006) e por primeira vez na Pennsula Ibrica,engadimosunhanovalocalidadepertodunhadasanterioresetamnno Parque Natural das Fragas de Eume.Pennsula atlntica (SERRANO,2003)Bradycellus(Tetraplatypus)ruficollis(Stephens,1828)ACorua:Baldaio,Carballo (22-10-95,1 ex. ) Xa citada noutros lugares, engadimos unha localidade mis, ta-mn costeira.Pennsula Ibrica excepto a vertente mediterrnea (SERRANO,2003)Badister bullatusPuel, 1925 A Corua: Coto de Chelo (17-3-90, 1 ex.) c.m.; Corme, Ponteceso(3-4-91,1ex.);Ourense:OBarcodeValdeorras(12-4-90,1ex.)c.m. Con s unha localidade na Corua, engadimos aqu outras das novas para a pro-vincia, unha delas a mis occidental en Galicia, e unha mis para Ourense. Sempre en contornas boscosas e sombrizas beira de ros e regatos.Case toda a Pennsula (SERRANO, 2003).A Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono200722Baudia dilatata Chaudoir,1837: A Corua: Ro Sisalde,Barran, Arteixo (28-7-2003, 2 ex.) c.m. Especie moi escasamente anotada en Galicia e na Pennsula Ibrica. Ach-gase unha localidade mis. O hbitat onde foi colectada trtase dunha contorna pan-tanosaconPhragmitesbeiradunrodecursolentonasproximidadesdacosta. Localzaseentreosrestosenputrefaccindoscarrizos,xuntaaoutrasespeciesde carbidos.Posiblemente en toda a Pennsula atlntica (SERRANO, 2003).Chlaeniellus nitidulus (Schrank, 1781) A Corua: Encoro de Vilasenn, Cerceda (10-9-98,1 ex. ) c.m. Ctase por primeira vez para a provincia, o que afasta a sa distribucin do suroeste. Contorna arxilosa e asollada.SERRANO (2003) delimita a sa distribucin a Catalua e o val do Ebro ata os Pire-neos. Sen embargo, VALCRCEL ET AL (1996) xa a localizaban en Monforte, Lugo e CAMPOS & NOVOA (2006) en Ourense, engadndose aqu unha nova localidade e provincia. Parece ser de distribucin dispersa por toda Galicia.Chlaeniellus tristis tristis (Schaller, 1783)Lugo: Encoro de Vilasouto, O Incio (17-6-98, 1 ex.) ) c.m. Citada en s tres localidades de Galicia, dous de Pontevedra e unha en Lugo (CAMPOS & NOVOA, 2006), engadimos unha mis. Trtase dun medio ripcola perto da cola do encoro.Espordica en case toda a Pennsula, Mallorca (SERRANO, 2003)Masoreus wetterhali wetterhali (Gyllenhal, 1813) Lugo: Tres Bispos,Cervantes (7-8-92, 1 ex.) c.m; Ourense: Covas, Rubi (27-8-98, 1 ex.) c.m. Atopada anteriormente nas provincias da Corua e Pontevedra, con estas novas localizacins amplimo-la sa distribucincoecidaatodaGalicia.Especiexeroflicapropiadelugaresasollados (LINDROTH,1992) e solos mis ben areosos. ALONSO et al (1987) xa a atoparan nas proximidades de Covas, Ourense, en Serra Segundeira.Pennsula Setentrional e Media,(SERRANO,2003)Trymosternus onychinus (Dejean,1825) Ourense: Biobra, Rubi (31-10-93,2 ex.) c.m. PrimeiracitadestelebiinomediterrneonoNoroestePeninsular.Atopadonun mato mediterrneo con rbedos, adernos, cantroxos, carrascas... Case toda a Pennsula, a excepcin da Cordilleira Cantbrica e a vertente mediterr-nea entre Mlaga e Alacante (SERRANO, 2003).Cymindis etrusca mediberica Jeanne,1985 Lugo: Alto do Couto, Folgoso do Courel, (29-7-2000, 1 ex.) c.m. Citado s na provincia de Ourense, achegamos esta outra queselocalizaalgomisaonorte,indaqueencontornastamnmontaosasda zona oriental de Galicia.Cordilleiracantbrica,PireneosOccidentaiseCentrais,SistemaIbricoeSistema Central (SERRANO, 2003)23InvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . Calodromius spilotus (Illiger,1798) A Corua: Xasn, A Capela (18-11-95, 1 ex.) c.m. Capturada baixo a casca dun eucalipto, hbitat caracterstico desta especie segundo comprobamos, inda que se chegou a colectar en trampas de interceptacin. Enga-dimos unha cita mis na provincia da Corua. SERRANO (2003) di que se distribe pola Pennsula Setentrional e Media, sendo mis frecuente en montaa, pero na provincia da Corua localizouse en altitudes medias e baixas, o que demostra o anteriormente exposto respecto influencia do microclima e a humidade.Dromius angustus angustus Brull,1834 A Corua: Mosteiro de Monfero, Monfero (24-2-1994,1 ex.) c.m. Capturado baixo a casca dun eucalipto. Achgase unha lo-calizacin mis deste lebiino de distribucin espordica,a mis setentrional ata o de agora.Pennsula Ibrica excepto o cuadrante Suroriental (SERRANO,2003).Dromius meridionalis Dejean,1825 A Corua: O Farragoto, Betanzos(3-1-2007, 1 ex.) c.m.Capturado baixo a casca dun eucalipto. Aprtase unha localizacin mis deste lebiino de distribucin dispersa. Case toda a Pennsula Ibrica, Mallorca, Cabrera e Menorca (SERRANO,2003)Philorhizus vectensis (Rye,1873) A Corua: Borneiro, Cabana de Bergantios (3-5-92, 1 ex.) c.m; Vimianzo (26-5-92, 1 ex.) c.m;Illa de San Vicente,Ortigueira (19-9-90,1ex.)c.m;Irixoa,(27-11-92),1ex.c.m;OzadosRos(17-1-99,1ex.)c.m. Mosteiro de Monfero, Monfero,(24-2-1994,1 ex.) c.m. a especie de lebiino mis frecuente no Noroeste peninsular baixo a cortiza de eucalipto. Achegamos novas localizacins, algunhas na zona occidental da Corua e outras setentrionais. A Illa de San Vicente est moi perto da costa, e en marea baixa un istmo de area nea a terra. Pennsula Setentrional e Media,(SERRANO,2003)Lyonichus albonotatus (Dejean,1825) Ourense: Encoro de Salas, Muos (25-7-93, 4 ex.) c.m; Lugo: Ro Sil , Encoro de San Martio, Quiroga (31-7-2000, 3 ex.) c.m. Especie rara en Galicia, engadimos das citas mis, en praias areosas ou de croios na beira de encoros do sur.Pennsula mediterrnea e Galicia(SERRANO,2003).As notas galegas localzano na metade meridional, de clima mediterrneo, o que podera explica-la sa distribu-cin.Bachynus (Brachinidius) explodens Ourense: Arnado, O Barco de Valdeorras (12-4-90, 1 ex.) c.m. Especie localizadabaixo pedras nunha zona de prados na veiga do ro Sil. Terceira localizacin en Ourense e Galicia.Pennsula setentrional e media, e Baleares (SERRANO,2003)Abreviaturas:c.m: captura manual; c.t: captura con trampa; msnm: metros sobre o nivel do marA Mobella. n 15 Bol et ndoG. N. Hbi t at , Out ono200724Conclusins: Amplase o nmero de especies atopadas en Galicia a 342 coa achega de 4 novas citas para o Noroeste peninsular. Ampliamos a outras provincias a distribucin de outras 13 especies, cunha dis-tribucin que pasa a acadar nalgns casos as serras orientais e noutros, a costa oc-cidental. Aumntase o nmero de localizacins no caso doutras 13 especies escasamente citadas. Fanse comentarios fenolxicos e ecolxicos nunha boa parte das especies co-mentadas. Como conclusin parcial, cremos que a pluviomentra e a humidade ambiental explicaapresenzaabaixasaltitudesenGaliciadalgunhaespecieclaramentemon-tesanoutraspartesmismeridionaisdaPennsulaIbrica.Estepoderase-locaso de Elaphrus pyrenaeus, Calodromius spilotus, Platynus assimilis, Trepanedoris doris, Nepha ibericum, Pterostichus cristatus cantabricus, e outras. Como ilustracin deste feito, xa amosamos das figuras co mapa de pluviosidade media da Pennsula Ibrica e co da distribucin coecida dunha destas especies.AgradecementosQueroagradecerenprimeirolugaroapoiodoscompaeirosdoGrupoNaturalistaHbitat, principalmente a Javier P. Valcrcel e Francisco Rosende, grazas aos que comecei a saber dos carbidos. Tamn o apoio de novos amigos e compaeiros de fatigas, como Santiago Vzquez, Antn Vzquez, Pablo Carballo e Carlos Guarddon. En segundo lugar ao Dr. Ildefonso Ruz-Tapiador,quemebrindouasaaxudaemeconseguiupartedabibliografa,eaosDoutores Juan P. Zaballos, Vicente Ortuo e Claude Jeanne, pola determinacin dalgns exemplares e a achega doutros e polo seu apoio. E cmo non, at least, but not less, ao colega e inestimable amigo Eliseo H. Fernndez Vidal, polas interesantes conversacins e as felices xornadas de cam-po que compartimos nos cumes cantbricos. A Toy, por compartir durante anos tantas aven-turasentomolxicasepolasaconstanteaxudahoradefaceretiquetas,tomaranotacins e grampar paquetios cos exemplares que levei a casa unha semana tras outra, e sobre todo, a Goretti, por darme un futuro e de cando en vez un tirn de orellas para seguir adiante.BibliografaALONSO, M.; NVOA, F. e EIROA, E. 1987. Los Carabidae (Coleoptera, Adephaga) deSierraSegunderayPeaTrevinca(NoroestedeEspaa).I:Estudiofaunstico. Bol. R. Soc. Esp. Hist. Nat. (Biol.), 83(1-4): 19-34. ANDRADE,J.1980.NotassobrelabiologadeCtenocarabusgalicianus,Gory. Nouv. Rev. Ent., 10: 19-28. 25InvestigacinNot as s obreCaraboi deaenGal i ci aeconcl us i ns ecol . CAMPOS,A. e NOVOA, F. 2006 . Los Carabidae (Orden Coleoptera) de Galicia (N.O. de Espaa) Nova Acta Cientfica Compostelana (Bioloxa), 10: 69-76.JEANNE,C.1967a.CarabiquesdelaPninsuleIbrique(4note).ActesSoc.linn. Bordeaux, 104(3), serie A: 1-24. LINDROTH,C.H.(1992).Groundbeetles(Carabidae)ofFennoscandia.AZoogeogra-phic Study. Part I. Specific Knowledge Regarding the Species. Amerind Publishing Co. Pvt. Ltd. New Delhi, 630 pp.NOVOA, F.; MARIO, J. e LOMBARDERO, M.J. 1996. Los Carabidae (Coleoptera) de los Montes del Invernadeiro (NO Pennsula Ibrica) y algunas consideraciones sobre lacarabidofaunadelasMontaasOrientalesdeGalicia.Bol.R.Soc.esp.Hist.Nat. (Biol.), 92(1-4): 167-176. NOVOA,F.;BASELGA,A.;GONZLEZ,J.eCAMPOS,A.2003.Colepterosdel ParqueNaturaldelasFragasdelEume(Galicia,noroestedelaPennsulaIbrica),I: Adephaga, Hydrophiloidea y Staphylinoidea. Boln. Asoc. esp. Ent., 27(1-4): 71-91. NOVOA, F.; SEZ, M.; EIROA, E. e GONZLEZ, J. 1989. Los Carabidae de la Sierra de Ancares (N.W. Pen. Ibrica). Bol. R. Soc. esp. Hist. Nat. (Biol.), 84: 287-305. ORTUO,V.M.,1996.NuevosdatossobreCaraboideadelaPennsulaIbrica(2 nota). Boln. Asoc. esp. Ent., 20 (1-2): 193-200.ORTUO, V. e TORIBIO, M. 2005 Carabidae de la Pennsula Ibrica y Baleares. Vol. I. Trechinae, BembidiniiArgania editio. Barcelona. 455 ppRUIZ-TAPIADOR,I.eRAMOS-ABUN,J.1993.Primeracitadedosespeciesparala carabidofauna ibrica (Coleoptera, Caraboidea). Eos, 69: 235. RUIZ-TAPIADOR, I.; VALCRCEL, J.P.; JUNCO, O. DEL e PRIETO, F. 2002. Nuevos datos acerca de la distribucin de los Amarini (Col. Caraboidea) en la Pennsula Ibri-ca. Bol. S.E.A., 31: 71-76. SALGADOCOSTAS,J.M.1993.DescripcindeApoduvalius(Apoduvalius)nalonin. sp. y A. (Apoduvalius) purroyi galicianus n. ssp. (Col., Carabidae, Trechinae). Conside-raciones biogeogrficas. Mmoires de Biospleologie, 20: 217-220SERRANO, J. 2003 Catlogo de los Carabidae (Coleoptera) de la Pennsula Ibrica. Monografas SEAVol. 9 Sociedad Entomolgica Aragonesa, Zaragoza.THIELE, H.-U., 1977. Carabid beetles in their environments. A Study on Habitat Selec-tion by Adaptations in Physiology and Behaviour. Springer-Verlag. Berlin, 369 pp. TRAUTNER J. e GEIGENMLLER K. 1987. Tiger beetles, ground beetles. Josef Margraf Verlag. AichtalVALCRCEL, J.P.; PRIETO PILOA, F.; DEVESA REGUEIRO, S.; ROSENDE, F. e ABE-LLEIRA, J.F. 1995. Citas nuevas o interesantes de Caraboidea (Coleoptera) para Galicia (Pennsula Ibrica). Familias: Cicindelidae, Carabidae, Nebriidae, Notiophilidae y Ela-phridae. Zapateri, Revta. aragon. ent., 5: 153-158. ZABALLOS, J.P. e JEANNE, C. 1994. Nuevo catlogo de los carbidos (Coleoptera) de la Pennsula Ibrica. Monografas S.E.A., 1. Zaragoza. 159 pp.