NUTRIZINO FUNTZINOA

Digestinoa: Hartzen doguzan elikagaiak mantenugai bihurtzen dauz. Ahoak, faringeak, hestegorriak, urdailak eta hesteak hartzen dabe parte prozezu honetan.

Ahoan: Elikagaiak mastekatu eta xehatu egiten dira, hortz haginen bidez.

Mihinak txuagaz nahazten dauz elikagaiak eta elikadura boloa sortzen daFaringetik eta hestegorritik elikadura boloa urdaileraino heltzen da.

Urdailean elikadura boloa urin gastrikoakaz nahasten da, eta kimo izeneko substantzia bihurtzen da.

Heste meharrean Kimoa pankreako urinakaz, behazunagaz eta heste urinakaz nahasten da eta kiloa sortzen da. Heste meharrean mantenugaiak odolera heltzen dira eta odolak gure gorputzekoo zelula guztietara eroaten dauz.

Heste lodiak gure gorputzak aprobetxatu ez dauzan substantziak gorozki bihurtzen dauz eta uzkiaren bidez egozten dira.

ARNASA APARATUAREN OSOGAIAKArnasbideak: Aireak zirkulatzen dauan gorputzeko hodiak dira. Sudur hobiak, faringea, laringea, trakea eta bronkioak dira gure gorputzeko arnasbideen osogaiak.

Sudur Hobiak: Airea gure gorputzera sartzeko eta ateratzeko hobiak dira. Airea birikietara heldu aurretik garbitu, berotu eta hezotu egiten dabe.

Faringea : Airea eroaten dau sudur hobietatik birikietara.

Laringea: Faringea eta trakea lotzen dauzan hodia da. Barruan ahots kordak daukaz.

Trakea: Bronkio izeneko hodi bitan banandutako hodia da.

Bronkioak: Birikietara heltzen dira hodi bi dira. Birikietan bronkiolo izeneko hodi txikiagotan adarkatzen dira.

Birikiak: Larrosa koloreko organo bi dira. Biriki bakoitzaren barruan biriki albeolo izeneko zakutxo batzuk dagoz.

ARNAZKETA PROZESUAArnasketaren helburua oxigenoa lortzea da eta karbono dioxidoa botatea.Arnasketaren mogimenduak: Arnasgorea eta arnasbeherea. Gure birikietara airea sartzeko eta urteteko mogimenduak dira.

Gasen trukea: Biriki albeoloetan gertatzen da. Biriki albeoloen bidez hartzen dogun airearen oxigenoa odolera doa, eta odolak daroan karbono dioxidoa kanporatu egiten da.

ZIRKULAZINO APARATUAREN OSOGAIAKHiru elementuz osotuta dago:Bihotza, odol basoak eta odola.Bihotza: Toraxaren ezkerraldean kokatuta dago. Goian aurikula bi dagoz eta behean bentrikulu bi.Balbula trikuspidea eskumako aurikulea eta eskumako bentrikulua bereizten dauz.Balbula mitrala ezkerreko aurikulea eta ezkerreko bentrikulua banatzen dauz.Odol basoak: Era askotako lodiera daukien hodiak dira.Arteriak: Odola bihotzetik gorputzeko organo guztietara zabaltzen dabe.Benek: Odola gorputzeko atal guztietatik bihotzera daroe.Kapilarrak: Oso meheak dira, eta arteriak eta zainak lotzen dabez.Odola: Mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dauz, eta hondakinak batzen dauz.Plasmaz eta plasmako zelulez osotuta dago.Plasma likido horizka bat da eta likido horretan zelula guztiak flotatzen dabe.Odol zelulak globulu gorriak, zuriak eta plaketak dira.

ODOL ZIRKULAZINOAZirkukazino txikia bihotzetik birikietara doa. Eskumako bentrikulutik biriki arteriaren bidez birikietara heltzen da. Biriki benen bidez odol oxigenatua bihotzaren ezkerreko aurikulara heltzen da, gero ezkerreko bentrikulura doa eta hortik zirkulazio nagusia hasten da.Zirkulazio nagusia Bihotzetik beste organoetara doa eta bihotzera itzultzen da.Ezkerreko bentrikulutik aorta arteriaren bidez urteten dau eta gorputzeko organo guztietan banatzen da oxigenoa eta mantenugaiak izteko eta karbono dioxidoa eta hondakinak jasoteko. Kaba benen bidez eskumako aurikulara itzultzen da eta gero eskumako bentrikulura doa, eta hortik zirkulazio txikira.Bihotzak bi mogimendu egiten dauz: Sistolean, bihotza uzkurtu egiten da eta odola arterietara bultzatzen dau.Diastolean, erlaxatu egiten da, eta bertatik datorren odolez beteten da.Mogimendu bi horreek taupadea osotzen dabe.

GERNU SISTEMA

Gernu sistemeak gure zelulek sortutako hondakin ez- gaseosoak egozten dauz.Kuntzurrunak: Baba formako organo bi dira, organismoarentzat toxikoak diran hondakinak erauzteko. Kuntzurrunek substantzia horreek gordeten dabez eta, urez nahastuta, gernua sortzen dabe.Ureterrak: Gernua kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskurira eroaten daben hodi bi dira.Gernu maskuria: Zaku formako organo bat da. Maskuriak litro lauren gernu baino gehitxoago gordeten dauanean, pixagurea izaten dogu.Uretra hodiaren bidez, gernua kanporatu egiten da.

IZERDI GURUINAKAzalean izerdi guruinak dagoz, eta funtzino bi betetzen dabez:substantzia toxikoak kanporatzea eta gorputz tenperatura kontrolatzea.Izerdia gazez eta 99%an urez osotutako disoluzio bat da.Izerdi guruineri esker gorputzaaren tenperatura kontrolatzen da.Arikete fisikoa egiten dogunean edo urduri nahiz bildurtuta gagozsnean izerdia botaten dogu.

EGILEA: NAHIA TORRES

IZERDI GURUINAKAzalean izerdi guruinak dagoz, eta funtzino bi betetzen dabez:substantzia toxikoak kanporatzea eta gorputz tenperatura kontrolatzea.Izerdia gazez eta 99%an urez osotutako disoluzio bat da.Izerdi guruineri esker gorputzaaren tenperatura kontrolatzen da.Arikete fisikoa egiten dogunean edo urduri nahiz bildurtuta gagozsnean izerdia botaten dogu.

EGILEA: NAHIA TORRES