O AUTOBÚS DE ROSA

QUE IMOS FACER AVÓ?

IMOS VISITAR O MUSEO DE HENRY FORD.

UN SEÑOR DE UNIFORME ACOMPÁÑAOS. - AQUÍ ESTÁ!. É ESE DE AÍ.

-É O MESMO!, CEOS, É O MESMO! NUN RECANTO HAI UN RETRATO ENORME DUNHA SEÑORA. -AVÓ, SÓ É UN AUTOBÚS VELLO.

O AVÓ COMEZA A CONTAR: NO 1955 TIÑA 26 ANOS, VIVÍA EN MONTGOMERY. NAQUELES TEMPOS A NOSA VIDA TRANSCORRÍA SEPARADA DA DOS BRANCOS. NON QUERÍAN NADA CONNOSCO. NA PORTA DE MOITOS LOCAIS COLGABAN O CARTEL: “SÓ BRANCOS”, AOS NEGROS TÍÑANNOS PROHIBIDO ENTRAR.

-COMO ACONTECE AGORA COS CANS? PREGUNTA BEN. -PEOR. SE UN NEGRO TIVESE TENTADO ENTRAR TERÍANO MATADO. EU ERA MOZO DE ESTACIÓN E TRATÁBANME COMO A UN ESCRAVO. TIÑA UN COMPAÑEIRO, JEREMY.

JEREMY TIÑA UN OLLO DE VIDRO E UNHA PERNA TESA COMO UN PAU DE VASOIRA. UN DÍA, CANDO AÍNDA ERA UN RAPAZ CAEULLE UNHA MALETA, O DONO PEGOULLE MOI FORTE CUN BASTÓN, PERO JEREMY AGARROU O BASTÓN QUITOULLO E TIROUNO ÁS VIAS DO TREN

CANDO SE FIXO DE NOITE, VIÑERON BUSCALO UNS HOMES CON CARAPUCHOS QUE O MALLARON CON GARROTES E BASTÓNS, ATA QUE O DERON POR MORTO. FINALMENTE SAÍU DO TRANCE, PERO O SEU OLLO DE VIDRO E A SÚA PERNA TESA, SERVÍANNOS A TODOS NÓS DE ADVERTENCIA.

EN FIN, COMO CHE ÍA DICINDO: O PRIMEIRO DE DECEMBRO DO 1955, TOMEI O AUTOBÚS DE REGRESO Á CASA, ESTE MESMO ONDE TI ESTÁS SENTADO AGORA. OS ASENTOS DE DIANTE ESTABAN RESERVADOS PARA OS BRANCOS, NOS OUTROS PODIAMOS SENTAR NÓS, SEMPRE E CANDO NON HOUBESE NINGÚN BRANCO DE PÉ.

AO CABO DE VARIAS PARADAS, SUBIU ELA, ROSA. TIÑA 42 ANOS E VOLTABA DO SEU TRABALLO DE MODISTA NUNS GRANDES ALMACÉNS. SENTOUSE AO MEU LADO. NA SEGUINTE PARADA SUBIRON CATRO PERSOAS DE PEL BRANCA.

O CONDUTOR BERROUNOS QUE NOS ERGUÉSEMOS E CEDÉSEMOS O ASENTO AOS BRANCOS. EU OBEDECÍN, PERO ROSA NON SE MOVEU. O CONDUTOR BERROU: TI, LEVÁNTATE E CÉDELLE O ASENTO AO SEÑOR.

ENTÓN ACONTECEU ALGO INCRIBLE, QUE ÍA CAMBIALO TODO E FACER QUE AS COUSAS XA NUNCA MÁIS VOLVESEN SER COMO ANTES. ROSA NON SE MOVEU, QUEDOU ALI SENTADA. O CONDUTOR VOLVEU BERRAR: -ADEMAIS DE SER NEGRA, ESTÁS XORDA? EU MIREINA E DÍXENLLE: SEÑORA, LEVÁNTESE, OU METERASE NUN GRANDE PROBLEMA. ELA MIROUME, A SÚA MIRADA CHEGOU AO FONDO DOS MEUS OLLOS E VIU O MEU TERROR. EU NON DIXEN NADA MÁIS. ELA TAMPOUCO.

O CONDUTOR PLANTOUSE DIANTE DELA E ORDENOULLE: -ÉRGUETE!! CÉDELLE O ASENTO A ESTE SEÑOR! NON, CONTESTOU A MULLER CON CALMA E SEN ALTERARSE. -NEGRA, DÍXENCHE QUE TE ERGAS. ROSA NON MOVEU UN MÚSCULO, E MIRÁNDOO FIXAMENTE AOS OLLOS, REPETIU CON FIRMEZA: NON! O HOME PÚXOSE MOI ANOXADO.

ENTÓN O CONDUTOR VOLTOU ACOMPAÑADO DE DOUS AXENTES DE POLICÍA, AGARRÁRONA Á FORZA, LEVANTÁRONA DO ASENTO E ESPOSÁRONA COMO A UNHA DELINCUENTE. E EU NON FIXEN NADA, NADA DE NADA.

QUEDEI ALÍ DE PÉ, ATEMORIZADO. PASEI TODA A NOITE VENDO OS OLLOS DAQUELA MULLER E NON LOGREI PECHAR OS MEUS.

EN SINAL DE PROTESTA, OS NEGROS NON TOMAMOS O AUTOBÚS. A PÉ, EN BICICLETA, EN CARRIÑO, CADA QUEN ARRANXOUSE COMO PUIDO. SEGUIMOS ASÍ UN ANO. A EMPRESA DE TRANSPORTES ESTABA A PIQUES DE QUEBRAR. ROSA PERDEU O SEU EMPREGO, E RECIBÍA CONSTANTES AMEAZAS. PERO NON SE RENDEU. NO 1956, UN ANO DESPOIS DO SEU NON, O TRIBUNAL SUPREMO PROCLAMOU A ILEGALIDADE DA SEGREGACIÓN RACIAL NOS SISTEMAS DE TRANSPORTE PÚBLICO DOS EEUU.

O ASENTO NO QUE TI ESTÁS AGORA É O QUE OCUPABA ROSA. E ESTE ONDE ESTOU EU, ERA O MEU, O QUE CEDÍN POR MEDO, POR NON SABER DICIR NON. MIRA A FOTO DE ROSA. APRENDE CANTO LLE DEBEMOS. A HISTORIA PASOU AO MEU LADO, E ERA UN AUTOBÚS, ROZOUME APENAS E EU NON SOUBEN COLLELO. POR ISO CHE TRAIO AQUÍ, PARA RECORDARCHE QUE SEMPRE HAI UN AUTOBÚS QUE PASA NA VIDA DE CADA UN DE NÓS. EU PERDINO HAI MOITOS ANOS. TI MANTÉN OS OLLOS BEN ABERTOS, NON VAIAS PERDER O TEU.

-QUERÍA PEDIRCHE PERDÓN. -PERDÓN, POR QUE, AVÓ? -POR NON TER O VALOR DE ROSA, POR NON ESTAR NESE RETRATO. -TEMOS QUE TER CLARO QUE NON FAI FALLA TER MÚSCULOS NIN FORZA. ABONDA CON VENCER AO MEDO E SABER QUE SE TEN RAZÓN.

Adaptación e tradución ao galego “Biblioteca Soños de Andel” CEIP Plurilingüe de Andrade

Xaneiro 2014