O cemiterio

dos suicidas

2

3

Para todos os participantes do Programa ARCE

“Navegando entre libros”, porque a literatura ta-

mén é navegar entre linguas e chegar a portos

lonxanos; compartirmos experiencias e descubri-

mentos; surfear nos mares da internet que nos

achegan agarimosos; e partillar tempos, risas e

soños.

Co noso agradecemento ao autor pola súa xene-

rosidade estes contos traducidos polos membros

do grupo do IES David Buján de Cambre.

4

5

O LIBRO BRANCO DOS PRODIXIOS

A tarde era cinsenta e murcha na cidade e Nephtalí non o dubidou

un momento. Con paso anhelante enfilou a grande avenida que de-

sembocaba no esteiro magnífico da Biblioteca Municipal, verdadeira

fábrica de soños e de fantasía, onde o pequeno de doce anos se des-

terraba voluntariamente cando todo ao seu arredor se facía de né-

boa e de sombra e esvaecíase a cor do sorriso.

Nephtalí, á súa curta idade, era xa todo un experto bibliófilo e había

xa moitos anos que sufrira nas súas carnes trementes a tremenda de-

cepción de decatarse de que "o Necronomicón" era só un invento da

mente abstrusa de Lovecraft.

Ao traspasar a porta principal, encamiñou os seus pasos cara ao an-

del onde se amoreaban en marabillosa desorde os poeirentos carta-

pacios e grosos volumes antiquísimos, que, segundo dicían os filólo-

gos da zona, procedían, nada máis e nada menos, que da mítica e

chorada Biblioteca de Alexandría.

A Nephtalí encantáballe acariciar os incunables con mimo e abrilos

para ulir o seu poderoso perfume cheo de sabedoría e de misterio.

Non obstante, había unha espiña cravada no seu tenro corazón: nin-

gún dos seus amigos lía e non só iso senón que o consideraban un

bicho raro dentro da cuadrilla, polo que recibía pesadas bromas de

mal gusto. Iso foino afastando dos seus compañeiros de clase e cada

vez foise encerrando máis na súa torre de marfil onde agora lía "O

club Dumas" de Arturo Pérez Reverte, esquecéndoselle que existía

un aparato que emitía imaxes e hipnotizaba a novos e maiores e que

tiveran inventado os videoxogos e as consolas. De súpeto algo atraeu

poderosamente a perspicaz curiosidade de Nephtalí tan desacostu-

mada había tempo a eses tamaños sobresaltos. Ao extraer un volume

do estante, caera pesadamente sobre as súas mans un descomunal

libro que permanecía oculto ás costas do primeiro. Tratábase dun

estraño tomo de gran valor a teor das súas estampacións e a súa

6

coidada encadernación que levaba por título "O libro branco dos

prodixios".

Nerviosamente sentouse no seu recuncho preferido de rato de bi-

blioteca na confluencia de dúas descascadas paredes onde perma-

necía totalmente invisible a miradas indiscretas dos escasos habitan-

tes habituais do santuario da sabedoría e se sentiu como Bastian ao

abrir "A historia interminable".

Despois dunha minuciosa análise do volume, chegou á extraordina-

ria conclusión de que o libro non tiña un número determinado de

páxinas, senón que cada vez que se abría, a configuración destas era

totalmente distinta. Era coma se contivese no seu interior varios do-

bres fondos ou coma se dentro del houbese outros moitos libros po-

sibles que puidesen lerse indistintamente como irmáns siameses.

Pero non remataban aí as sorpresas. Pronto Nephtalí se decatou de

que gran parte das páxinas estaban en branco e de que todas as que

estaban escritas o estaban a man, de puño e letra de cada un dos in-

finitos autores. Era, polo tanto, un libro excepcional e máxico que, a

xeito de diario múltiple, recollía de todos e cada un dos escritores

que no mundo foron, o seu principal soño, o seu privado anhelo ou o

seu máis acariciado proxecto. Abriuno ao chou e comezou a ler unha

das liviás páxinas reberetadas co seu correspondente fío de ouro e o

seu delicado papel biblia e leu: "Eu, Gustavo Adolfo Bécquer, nado

Gustavo Adolfo Domínguez Bastida, sento como polos tenebrosos

cantos do meu cerebro, anicados e nus, dormen os extravagantes fi-

llos da miña fantasía, esperando en silencio que a arte os vista de

palabra para poder presentarse decentes na escena do mundo... "

A Nephtalí pechóuselle o libro de golpe e aínda que buscou afano-

samente a páxina 256 onde estaba o manuscrito do seu apreciado

Bécquer, encontrouse que nesa mesma páxina era agora Emily Dic-

kinson quen nos contaba que "para un poeta o primeiro é a creación

e non a edición da súa obra".

Marabillado pola vida propia do libro, e comprendendo que era im-

posible encerrar todo o seu contido nas páxinas tanxibles que agora

acariciaba como se acaricia o rostro dunha nena, Nephtalí soubo

que agora lle tocaba a el plasmar o seu soño. Así que sacou dun

7

oculto peto a súa estilográfica e escribiu: "Eu, Nephtalí de Pas, algu-

nha vez quixera ser poeta e que as miñas obras puidesen ser lidas

por toda persoa que o desexara calquera fóra a súa relixión, raza,

idade ou ideoloxía polos séculos dos séculos. "

Antes de pechar definitivamente o libro, unha bágoa esvarou polas

súas meixelas, quedando prisioneira para sempre no seu cárcere de

papel. Nephtalí comprendeu entón que o libro xa non lle pertencía.

8

9

EU 13

Xamais imaxinei que algunha vez chegaría a ser 13 rosas e non só a

orixinaria, aquela nena fráxil e chea de dúbidas que foi crecendo a

ritmo de paradoxos e a quen pronto se lle cravou nas súas carnes

brancas a cruel espiña do desengano e a frustración. Eclipsada

cruelmente pola miña irmá maior, Sonsoles, que se levaba a luz co-

ma se necesitase a todas as horas ser o centro do Universo, foron tor-

nándose os meus ollos, abisais e a miña pel, fría e engurrada. O meu

cerebro foi afacéndose a unha escuridade anhelada e anhelante e

todo o meu reino se volveu umbro, latente e nocturno, silencioso e

cinsento.

Entón, como unha ameba, que se xermina partindo todo o seu ser en

dúas metades clónicas e xemelgas, fíxenme dous, dúas rosas nun

mesmo talo, exuberantes na corola, plenas na frescura, desbordantes

de zume novo, pero pronto a nova rosa superou á primeira e tornou-

se louzá e vigorosa, mentres aquela se fixo un nó na gorxa e se refu-

xiou no envés das súas pálidas follas. Toda a súa xeografía se volveu

abrupta e áspera, rosa dos ventos, entregouse á tormenta e ao tre-

bón, ao vórtice e ao maremágnum, fíxose virulento o seu abrazo e

letal o seu aroma aos labios mortos.

E entón dous cerebros tiven, dúas mans físicas pero catro en total

mans inimigas en exército de dúas mans vermellas e dúas negras,

que se declararon a guerra civil nos meus desertos. A man dereita

non sabía que facía a esquerda en cada bando e tiven dedos mortos

nas miñas praias desoladas, falanxes fusiladas no paredón sinistro

dos meus nervios, polgares insurrectos e anulares, que cambiaban

de cor como un camaleón. Tiven maimiños convertidos en escravos

e corazóns despezados por cada canella das miñas veas, dedos índi-

ces mercenarios que se vendían ao mellor ofertante e cotenos esfo-

lados de chamar inutilmente á porta da miña razón aniquilada no

combate.

10

Na posguerra naceu outra rosa. Rosario tornouse de inmediato de

bágoas e cadáveres, e tivo que cavar gabias e enterrar membros frí-

os da rosa primeira que se fixo forte nunha perna, abandonando o

campo de batalla cheo de nervios, que levaban o seu nome, e de ar-

terias que nun día foron aliadas. Na rapina e o saqueo, no caos e a

desorde, na desolación e a ruína xerouse unha rosa negra, que engu-

liu gran parte dos pétalos das outras rosas esgotadas, esquilmadas

no manancial da contenda. E fíxose caudillo de todo o corpo e gran

parte da mente, a alma aínda estaba en bo acubillo, parapetándose

en trincheiras intricadas no labirinto das entrañas subterráneas.

Decretou estado de sitio e toque de queda. Ninguén podería transi-

tar de día polas mans abandonadas á súa sorte nin polo hemisferio

esquerdo do cerebro. E así, a esa nena feble e enfermiza vidróuselle

a mirada e secóuselle o miolo. Os médicos, que todo o fan metáfora

cos seus termos polisémicos e ambiguos, chamárono "esquizofrenia"

e furárona á pastillas e a terapias que nunca pasaron da pel da serpe

e que xamais chegaron á circunvolución correcta do seu cerebro

que xa tiñan que gobernar tres corpos. A metástase foi fulminante.

Cada rosa fíxose acio, cada espiña coroa, cada corpo deseñou a súa

fronteira e a súa alfándega e a mente rompeuse en mil anacos com-

poñendo un tangram imposible de reconstruír, un puzzle con pezas

repetidas, un mecano que constrúen trece nenas á vez cada unha por

un lado e que se rouban pezas en cruentos combates sen que nin-

guén poida construír obxecto ningún, só camións con dúas rodas,

avións sen ás, muller sen pés nin cabeza, cerebro sen neurona posi-

ble.

Hoxe son 13 e estou un pouco en cada unha de min e en ningunha de

todo. Teño lagoas en cada estrada, buratos negros circundan a miña

rota panxea para sempre, 13 quilos de entropía no cerebro e 13 no-

mes coas mesmas letras como trabalinguas imposibles de pronun-

ciar sen facerse unha lea.

Teño 13 nomes e 13 dimensións. Son 13 irmás siamesas unidas por

un invisible cordón umbilical á pata da cama, 13 mapamundis, 13 dé-

dalos que se entrelazan e que ao final chegan ao mesmo esteiro, ao

mesmo cadáver, ao mesmo esqueleto que me espera no ataúde que

11

suplico, onde á fin volverei ser unha e única, unha soa bandeira, un

só himno, unha grande e libre para sempre.

12

13

MARÍA DO MAR

A rapaza que se cría o mar era transparente como a chuvia sobre as

pedras dos cantís e todo o seu corpo era líquido e indómito, inasible

e voluble, esvarándose entre os dedos dos riscos como un incorpó-

reo manancial de aire fresco.

María do Mar foi o seu nome dende o momento en que a auga bau-

tismal bicou a súa cabeza alba e esvarou pola súa superficie abrindo

camiños secretos cara á súa alma, esculpindo praias ocultas no seu

corazón de sal, galerías interiores percorridas por unha corrente sal-

vaxe e íntima que alimentaba monstros nas súas augas abisais.

Foi a súa infancia un ir e vir e un eterno chocar as rochas da negra

pena, da incomprensión e do desasosego. O seu pai era un home ru-

do e fusco que nunca puxo un pé no mar. O seu corazón de terra

dentro facíao aborrecer o seu corpo de escuma e sal e desafogaba

toda a súa ira tirándolle pedras á súa pel de auga. Nunca lle perdoou

a morte da súa esposa naquela aciaga noite de lúa chea cando be-

rraban as pavanas como demos e o mar golpeaba as portas das ca-

sas esixindo tributo aos seus súbditos. Ela era un río de vida, un to-

rrente de paixón e vitalidade que, non obstante, se viu eclipsado po-

la negra morte, polo eterno mar morto que todo o deseca co seu ma-

remágnum de dor e de rabia.

Pero o mar non só levara un retallo da súa carne senón que ademais

lle deixara unha nena de escuma e area con grandes ollos serenos

que parecía saída dun naufraxio brutal, dunha branca tormenta sen

tregua. Unha nena de mar que era filla da morte e non del.

E co paso do tempo esa mirada clara, eses ollos límpidos como ma-

nancial inmaculado fóronse anubrando e poboándose de máculas e

de buratos negros insondables. A súa adolescencia foi unha longa

noite negra vivida na soidade da praia deserta. Recordaba días en-

teiros de diálogo silencioso cun mar que sempre a escoitaba com-

prensivo.

14

O seu fogar era o regazo das ondas e o seu pai biolóxico o vello

Neptuno ao que ás veces cría divisar no medio da tormenta que

azoutaba a costa mariñeira.

A súa voz fíxose acuosa como o murmurio das ondas, líquido o seu

corpo, escumosa e alba a súa cabeleira ao vento, indómito o seu es-

pírito, salgada a súa carne, cristalino o sorriso que apenas esbozaba,

límpida a súa mirada, traizoeira a súa aparente inocencia de adoles-

cente, turbulenta a súa personalidade que viraba da calma á tormen-

ta e viceversa con inusitada facilidade.

E un día sentiuse enferma pola acción dos homes: o lixo ía amonto-

ándose no seu cerebro onde apenas había xa lugar para a poesía e a

beleza. Todo se trocaba marea negra, estridencia, contaminación, fe-

aldade, alienación e tristura, residuos sólidos que flotaban polo seu

antano inmaculado corpo, redes de morte á deriva e peixes mortos

nas súas sabas cada mañá á alba.

O seu espírito enrareceuse, sentíase vexada cada día, esquilmada

nos seus petos da alma, insultada, lapidada, chuspida por pecados

que non cometera, sucia e manchada coma se a súa conciencia tive-

se cicatrices e deixouse morrer. As súas feridas fixéronse sal para

sempre, auga volvéronse as súas carnes abertas, rochas os seus pei-

tos tenros, a dor fíxose arpón e trepanaba o seu cerebro.

O seu corpo físico apareceu unha mañá sobre a area envolvido en

algas e en buguinas.

Alcatrán era o seu cabelo, pedras os seus ollos e unha inmensa rede

aprisionaba a súa gorxa profunda.

Os homes atopárona núa como os fillos do mar.

15

AMIGOS E POETAS

Reuníanse todas as tardes para tomar café, falar de poesía e lerse,

como eles dicían con sorna, "en primicia mundial" ou "en edición

príncipe" os seus máis recentes poemas aos que ninguén tiña acce-

so, nin sequera Blubel, a noiva de Nephtalí, ata non consumar o bau-

tismo de lume que supoñía declamárllelo ao amigo e colega.

Chamábanse Nephtalí de Pas e Sexismundo Berruguete e eran ami-

gos e poetas. Poetas si pero con moi diferentes e antagónicas con-

cepcións do que tiña que ser a poesía e da repercusión que deberí-

an ter as súas respectivas obras. O un, Nephtalí, escribía compulsiva-

mente en "xornada laboral" de cinco horas, provocándose o parto do

poema en encarnizada loita co papel nu, e unha vez violada a súa

virxinal albura negro sobre branco, non volvía xamais a revisar a súa

composición, que pasaba impoluta primeiro ao ordenador e logo á

imprenta sen unha soa emenda.

Nephtalí tiña posibles e dedicaba case todo o seu peculio a auto-

publicarse a súa xa extensa obra e a enviala a destro e sinistro por

toda a xeografía planetaria - Internet incluído, claro está- á espera

de que alguén o descubrise e o fichase para unha macroeditorial.

O outro, Sexismundo, só escribía poesía por exclusiva necesidade e

podía estar a traballar mentalmente un poema durante meses antes

de darlle vida física para logo comezar un interminable e minucioso

labor de poda, revisitando a diario a obra ata lograr a utópica per-

fección. Así, a miúdo destruía, desencantado, os seus poemas, ale-

gando que os matara con tanta purga e xa non dicían nada - "nunca

dixeran nada" - pensaba, só eran afeite e redundancia se isto aconte-

cía. –

Ao cabo de tres anos de dedicación diaria, apenas dera por concluí-

da unha ducia de poemas. Os demais seguían crecendo ou minguan-

do en sucesivas versións que daba ao lume cando perdían vixencia.

Sexismundo negábase a publicitar unha soa liña. Só un selecto rama-

llete de amigos terían o seu único libro porque a poesía é bálsamo e

16

e non gula.

Unha tarde de inverno decidiron acometer o estraño experimento

de escribir un poemario "ao alimón". Cando o concluíron, leron o re-

sultado con avidez. Atónitos, decatáronse de que todos os versos re-

sultantes tiñan a autoría de Nephtalí pero tan cribados e depurados

que, como pretendía obsesivamente Sexismundo, conseguiran a uto-

pía de non dicir nada de tan perfectos.

"Nadia" foi o nome por suposto. Ninguén nunca o leu.

17

O CLUB DOS SUICIDAS FRUSTRADOS

Todos eles, homes eminentes e grandes artistas, formaban o máis

diverso e mesturado club que xamais se recorde.

Sen embargo, a pesar das súas excentricidades e as súas diferenzas

irreconciliables, todos tiñan un trazo común que os facía merecedo-

res de pertencer a tan exclusivo grupo.

Todos, sen excepción algunha, desexaran ferventemente quitarse a

vida nalgún momento das súas axitadas existencias, pero non reuni-

ran o suficiente valor para culminar o seu propósito.

A cambio, cada un deles, tiña urdido unha forma incruenta de suici-

dio que non os privase da posesión dos seus corpos pero que signi-

ficara simbolicamente unha negación a seguir levando unha vida

convencional e rutineira.

O xa maduro poeta, Nephtalí de Pas, por exemplo, xa decidira hai

uns anos, suicidarse como tal para converterse nun exemplar do seu

poemario preferido, “Altazor”, do pai do creacionismo, o chileno

Vicente Huidobro.

Asi, unha noite na pensión de “El loro pálido” comera unha a unha

as páxinas do desconcertante libro despois de memorizalo fonema a

fonema e seguidamente cortárase as mans e sacárase os ollos – pri-

meiro a man esquerda, logo o ollo dereito seguido do esquerdo e

por ultimo co coitelo entre os dentes a man dereita – para reducir a

súa existencia á declamación cada noite á hora das bruxas dos seus

versos mais venerados.

Durante o resto do día era practicamente un cadáver.

Azul Vera de Lis, o pintor de nus máis famoso de todo o territorio

patrio, aborrecido do seu deambular abxecto pola vida, intoxicado

xa do ambiente basto e chumbizo das tabernas, prostíbulos e arra-

baldes aos que acudía buscando a perfección dos corpos, decidira

vivir nu o resto dos seus días e convertera o seu propio corpo nun

cadro distinto cada madrugada que exhibía impúdico pola sala de

exposición que compoñían as rúas máis céntricas da súa cidade.

18

O escultor Waldemar Molina convertérase el mesmo na máis excesi-

va das súas obras ao mutarse nunha estatua máis da súa rica man-

sión e permanecer como un estilita sobre unha inmensa columna

dórica onde adoptaba distintas poses ao longo das horas, esquecén-

dose incluso de satisfacer as máis elementais necesidades fisiolóxi-

cas.

Así podería seguir describindo un a un a todos os membros deste

elitista club que unha vez ao ano, precisamente hoxe, se reunían pa-

ra mostrar ao mundo todos xuntos as súas mortes incompletas.

En verdade, era a exposición benéfica máis abominable e, sen em-

bargo, mais solidaria do mundo. Os asistentes deixaban alegremen-

te todo o que levaban nos seus petos para contemplar tamaña colec-

ción de “freaks”, de fenómenos de feira, de tolos irreverentes reuni-

dos en oportunidade única.

Todos os fondos recadados como non, ían destinados integramente

a paliar as carencias e penalidades das familias deses valentes cole-

gas que si foran capaces de acabar coas súas vidas físicas sen a me-

nor sombra de dúbida.

Eles, por contra, considerábanse uns covardes consumados.

19

MARÍA. DE PRINCIPIO A FIN

María era unha nena normal.

Un día viu súa nai no chan como morta.

Esa mesma tarde María viu o seu pai que marchaba cuns policías.

Mamá nunca se puxo boa de todo.

Parecía máis nena ca ela e incluso se pelexaban por mexer a súa

única boneca.

María medrou moi ás presas.

María buscou amor noutros brazos e sentiuse feliz cando encontrou a

Xoán.

Xoán marchou pronto levando o sabor da súas raíces nos labios

mentireiros.

Aos nove meses naceu Mariana.

As dúas nenas durmían abrazadas.

E non moito despois chegou ás súas vidas David e apoderouse de

ambas.

Agora María dorme na rúa acariñada por cartóns.

Mariana preferiuno a el porque lle daba cartos.

María esta noite inxectarase unha sobredose letal de esquezo.

María ao fin descansa.

20

A CASA DE PEDRA

Aquela fatídica noite, a casa de pedra desapareceu de súpeto da mi-

rada inquisidora dos aterrados paisanos baixo un espeso manto de

escuridade insondable, que envolveu toda a súa pétrea xeografía e

sumiu a montaña enteira nun halo fantasmal, que se prolongou ata a

alba.

O clima, de súpeto, fíxose arisco coma un gato rabioso e puideron

verse fenómenos atmosféricos inéditos na comarca, como o frío in-

tenso que conxelou as follas sorprendidas das árbores nun doloroso

aceno ou o vento furibundo, que fustrigou con saña a todo aquel de-

saprehensivo que ousou saír das súas casas. O que sufriu nas súas

carnes tal castigo contaría logo que era coma recibir lategazos xea-

dos que rompían a pel ao mínimo contacto. Pero, sen lugar a dúbi-

das, o máis sorprendente foi a chuvia de carne e sangue, que se in-

tensificou durante horas sobre toda a comarca. Ninguén, ben é ver-

dade, pode corroborar este derradeiro acontecemento porque nin-

guén traspasou o albor da súa casa para constatalo ‘’in situ’’ pero

contan algunhas xentes que o patio das súas vivendas se encheu de

cachos sanguentos, de cabezas de gato ou perniñas de neno horri-

blemente mutiladas.

Todo, ben é certo, se terá esaxerado moito e se terá dado renda solta

á fantasía enfermiza das xentes pero o que ninguén nega é que esa

noite de xaneiro a casa de pedra recibiu a visita do demo e que a al-

ba coas súas primeiras luces deixou ó descuberto un desolado esce-

nario de horror e escarnio.

Na cúspide da casa, a cruz de ferro dérase a volta e as campás soa-

ban ao revés.

21

A PLANTA

O primeiro que fixemos o meu compañeiro de fatigas e eu cando sa-

ímos de comisaría foi arrasar a reserva de viño pelexeiro no bar do

Sota, que facía esquina coa rúa onde, paradoxalmente, bicara por

primeira vez á muller desaparecida que máis me tocaba por paren-

tesco. Recordaba aquel bico furtivo e torpe entre os soportais da ca-

sa paterna con nostalxia. Mentres os meus labios acurralaban aos

dela as miñas mans trementes e ávidas facíanse camiño entre as sú-

as coxas trementes neófitos aínda de caricias.

Despois de desterrar recordos inoportunos, encontrámonos de novo

no lugar dos feitos - xa se sabe que o asasino sempre volve- e deixá-

monos seducir por un soño hipnótico procurado por un café horrible

e unha aspirina efervescente disolta en coca-cola light sen cafeína -

non conviña tentar o demo-.

Unha vez durmida a mona, e armados de valor e coraxe, traspasamos

a porta de novo e comezamos a buscar calquera indicio que achega-

se luz ao caso das esposas desaparecidas.

Os primeiro que encontramos foron unhas fotos rotas, cuxos frag-

mentos estaban esparexidos por toda a xeografía accidentada do

leito conxugal. Despois dunha minuciosa reconstrución do crebaca-

bezas, puiden verme retratado con ese horrible lazo que levara o día

da miña voda e ese aceno mestura de nerviosismo e de revancha

que dirixía ao meu sogro no instante mesmo en que quedei atrapado

no tempo.

Ese achado non era nada prometedor pero se algo probaba era nosa

inocencia. A nosa alegría, sen embargo, veríase cortada de raíz can-

do xa nos dispoñiamos a volver a comisaría coa proba irrefutable do

dobre abandono conxugal, ao tropezarmos de forma casual co bolso

da miña esposa que asomaba as súas asas baixo as sabas. Todo esta-

ba alí: diñeiro, tarxetas de crédito, chaves, revistas do corazón - nun-

ca se iría moi lonxe sen elas- e dúas pasaxes de avión para París pa-

ra ese mesmo día.

22

Efectivamente pensaban abandonarnos pero por unha descoñecida

razón esvaecéranse esquecendo os seus medios para a fuga.

Algo non remataba de encaixar nesta rocambolesca historia.

Entón recordamos esa estraña planta embutida nun sarcófago de

cristal e que a miña muller trouxera uns días antes.

Cando fomos ao seu encontro, observamos sorprendidos que o seu

tamaño se desenvolvera monstruosamente invadindo gran parte do

cuarto de baño.

Baixo o testo achamos un estraño e antiquísimo pergameo que unha

vez descodificado con gran traballo, viña a dicir máis ou menos o se-

guinte:

"Nesta planta que vostede acaba de adquirir habita o compoñente

precioso que lle dará un novo sentido á súa vida. Administre a súa

dose segundo sexa o tamaño do desencanto que acumula. Se o caso

é de extrema urxencia bébase toda a auga contida no recipiente dun

só grolo".

Mirámonos estupefactos.

Pero aínda quedaban sen ler unhas letras pequenas que estamos se-

guros as nosas esposas non chegaron a ver.

"Se isto acontecese vostede pasaría a formar parte da propia planta

sendo a partir de entón a súa vida unha apracible e indolora existen-

cia vexetativa desprovista xa de toda amargura e desacougo".

Sen intercambiar palabra ningunha, recollemos as nosas mulleres e

levámonola ao noso novo piso de solteiros.

Alí non lles falta nin auga nin luz nin un emocionado bico de sincero

amor de cando en vez.

Ademais, para que estean contentas e prosperen, falámoslles conti-

nuamente, como recomendan os entendidos, con moito tacto e con

delicioso mimo.

Así están de bonitas!

23

UMBRÍA

Consultaba con ansia desmedida o calendario lunar para coñecer

exactamente cando acontecería a próxima lúa chea, momento cumio

dos meus días tristes e umbríos onde a lectura en pleno corazón da

fraga profunda dos clásicos da literatura de terror entre os que sen-

tía predilección por Lovecraft, Poe, Espronceda, Bécquer, era o único

bálsamo á miña existencia monótona e oca.

Libro en riste, adentrábame enchido de gozo entre a espesa arbore-

da rumbo ao meu refuxio arcano, oasis de luz lunar no medio do es-

curo manto boscoso, que me rodeaba cós seus alongados e arbóreos

brazos, e sentado na base dun tronco tallado, lía toda a noite unxido

polos raios beatíficos dunha lúa preñada de luz. “Os mitos de Chult-

hu”, “O estudante de Salamanca”, “O barril de amontillado”,

“Frankestein, “A cruz do diaño” ou “Lúa profunda” foron os últimos

títulos que lera con voracidade inusitada e sen respiro naquelas noi-

tes máxicas e plenas de emocións.

De súpeto, un crepitar de ramas desviou os meus ollos da páxina

que acometía neses momentos e un fondo lamento quebrou o fondo

silencio da noite. Levanteime pesaroso por ter que interromper a

pracenteira lectura e adentreime na espesura sen pechar o libro, coa

esperanza de que non fora excesivamente prolongada a pausa e que

pronto me achara de novo no meus privilexiado emprazamento cos

ollos de novo somerxidos nas subxugantes páxinas. Oíanse pasos na

noite calada e paulatinamente, funme adentrando nas entrañas du-

nha fraga que parecía chamarme con murmurios quedos.

Ao fin ao dobrar unha senda apenas rañada na pel da espesura, con-

templei a atroz visión e entón veu á miña mente a cita do meu admi-

rado Burger: “Creo que o aspecto do máis horroroso monstro asusta-

ríame pouco; máis se de noite quero ver unha figura baixo un lenzo

branco, teño medo.”

Non era, porén, ningún espectro vaporoso envolto en teas senón a

máis arrepiante das visións posibles: No medio da soidade da

24

espesura unha branca mociña núa que me saía ao encontro portan-

do no seu anxelical rostro unha perversa sorrisa que quebrou para

sempre a miña mirada…

Nunca rematei o libro, que quedou esquecido sobre a cruz dunha

improvisada tumba.

25

O CEMITERIO DOS BIBLIÓFILOS

Cando me diagnosticaron o cancro que acabaría coa miña vida nuns

poucos meses, dirixinme máis gozoso que apesarado á miña casa e

comecei a preparalo todo para dedicarme a morrer como queren os

poetas.

Facía xa moitos anos que me gañaba a vida como profesor

"freelance", percorrendo escolas, institutos e universidades de dis-

tintas localidades costeiras predicando a nenos maleducados e ra-

pazas anoréxicas o saudable que era a lectura para a vida moderna.

Aínda que debo de recoñecer que non era moi convincente nas mi-

ñas disertacións cando os rapaces me vían entrar co meu torpe aliño

indumentario e pateándome a pé os camiños cara ao centro docente

mentres a maioría deles facían a súa entrada meteórica no aparca-

doiro da universidade cos seus bólidos tuneados, os seus piercings

e as súas tatuaxes.

Que lles ofrecía eu cos meus libros e as miñas historias? unha vida

miserable de carencias e amarguras, de aburridos faladoiros e sesu-

dos actos literarios, de neurose e "spleens", de mentes torturadas

máis alá do albor do que mola, iso si aderezado con grandes doses

de poesía, latinorios e metáforas.

Só de cando en vez se me achegaba un ser anxelical, coase élfico e

confesábame, como o que asume un crime inconfesable, que se de-

dicaba a ler todas as noites e que quería ser escritor ou poeta. Eran

criaturas luminosas que desprendían luz e brillo e cuxa aura me

acendía os ollos.

Como ninguén me botaría de menos no traballo nin na cidade -os

meus mellores amigos, Xosé Luís e Rafa, morreran había uns meses

tamén de cancro, tres de cada catro homes faríano, segundo lera fa-

cía pouco no xornal, e a miña mellor amiga, Xulia, matárase absurda-

mente nun accidente de tráfico, nin na miña casa, pois me divorciara

tres anos atrás e o meu fiel can morrera xa moi vello e cego, dispú-

xenme a empaquetar a miña enorme biblioteca con mimo e a prepa-

rar a definitiva viaxe cara ao meu particular cemiterio de elefantes:

26

un pobo marabilloso a cabalo entre Inglaterra e Gales, aos pés das

montañas Negras chamado Hay-on-Wye, que aparece como por en-

salmo entre un mar de outeiros suaves e verdes, con apenas árbores,

polas que pastan as ovellas, serpean as estradas estreitas e flúe o río

Hay.

Cando por fin estiven ante a súa porta mirei cara a abaixo e só vin

negrura e estridencia, penumbras e fantasmas do pasado.

Cara a arriba proxectábase unha luz tenue pero intensa como a miña

propia vida.

Ao cruzar o seu albor ninguén me pediu o pasaporte nin me fixo

preguntas.

Iso si o pregoeiro saíu ao meu encontro empuñando unha campaíña

e ataviado con galas medievais e con rotunda voz espetoume:

"Benvido a The Hay, pobo habitado por 2.000 habitantes, todos eles

lectores empedernidos, ratos de biblioteca, poetas, narradores, bi-

bliófilos, xente de ben aínda que un pouco diferente. No pobo exis-

ten actualmente 30 librarías, unha casa de poxa de libros, dous obra-

doiros de encadernación e varias tendas de artesanía. Na actualida-

de ostenta o título de xefe da República o cidadán Richard Booth. Ao

día da data no interior dos libros deste enclave singular hai unhas

350 linguas do mundo do azarí ao zulú. Está vostede na súa casa".

Nunca dera as grazas con tanta sinceridade como nese glorioso mo-

mento no que atravesei os límites do pobo que me vería morrer fa-

cendo o que máis me gusta: ler e escribir.

Non había tempo que perder, así que nun par de días xa estaba ins-

talado nun modesto pero enorme caserón onde a miña desaforada

biblioteca se encontrou cómoda dende o primeiro día e como non o

fixera en toda a súa historia.

Os días en Hay eran unha total delicia: pasear polas intricadas rúas e

camiños empedrados ollando e folleando libros antigos polas in-

mensas bibliotecas ao aire libre era emocionante. As miñas preferi-

das eran por esta orde: The Poetry, o reino da poesía, onde mesmo

puiden comprar por 50 peniques un estraño poemario que eu mes-

mo escribira na miña máis tenra e inocente adolescencia, Murder &

Mayhen ou o que é o mesmo a casa negra do horror, o crime e os

27

detectives, Mostlymaps, que contiña a maior colección de mapas an-

tigos e libros de viaxe que se poida soñar e Rivendel, a libraría da

fantasía e a ciencia ficción.

Pero aínda existía na vila un lugar aínda máis emocionante e arre-

piante: O castelo medieval de Richard Booth, o fundador e actual má-

xima autoridade do pobo co que conxeniei rapidamente e que na

nosa primeira entrevista me explicou a orixe da súa fazaña: " Se

compras libros de todo o mundo, terás clientes de todo o mundo. Se

vendes un libro por 10.000 libras melloras a economía dunha persoa

pero se vendes 10.000 libros a unha libra cada un, melloras a econo-

mía de toda a comunidade.

Así naceu este milagre chamado Hay-on-Wye e pronto estiven acom-

pañado de libreiros e cazadores de libros de todo o mundo e aquí

seguen. Aquí un só se vai dereitiño á última biblioteca, esa que non

ten principio nin final,".

E aquí sigo nun frenético "carpe diem", esperando que o cangrexo

que me devora as entrañas me deixe rematar a nova obra que aco-

meto con ansias renovadas.

Cada páxina que paso supón unha pequena batalla gañada á morte,

cada libro, que remato unha épica fazaña.

28

29

A ORLA

Aí estaba sempre que levantaba a mirada, enchéndose de po día a

día, sen que ninguén lle pasase un trapo para eliminar a fina película

que sumía aos rostros atrapados nela nunha densa néboa.

Aí estaba a orla.

Repleta de nomes prisioneiros do tempo implacable. Sempre me

acontecía o mesmo. Cada día. Había un momento durante a mañá no

que, sen querer, pousaba os meus ollos cansos no seu corpo de cris-

tal e sen remedio, quedaban atenazados nela como nunha arañeira.

Entón, indefectiblemente, percorría durante interminables segundos

cada cara prisioneira na miña xa vella orla universitaria.

Ese paso de revista de cada un dos 45 rostros, incluído o meu, dos

meus compañeiros de carreira non duraba menos de cinco minutos

e durante a travesía todo tipo de recordos inundaban a miña mente.

Recordos que tiñan como protagonistas a esa promoción de filólogos

hispánicos da Universidade de Cádiz cos que tanto gozara en mil e

unha aventura literaria ou non.

Foran durante cinco marabillosos e frutíferos anos a miña verdadeira

familia. Como os botaba de menos!

Pero ese día fixen algo que non se me ocorrera ata entón.

Case sen propoñermo, tecleara en "Google" o primeiro dos nomes

dos meus compañeiros de promoción:

Ana Álvarez Bianchi.

Tras uns segundos de espera chegou a resposta:

"Narradora infantil, profesora de instituto,…..datos de publicacións,

actos culturais, etc.

O último evento tiña fecha:10/10/10.

Logo nada.

Nada de particular, por certo.

A inercia arrastroume minutos despois a teclear o segundo dos no-

mes:

Luis Bermúdez Vara.

"Director dunha academia, articulista en varios xornais locais,

30

tradutor de obras do inglés ao español..... "

Todo previsible, pero un dato conseguiu sacarme da abulia: a súa úl-

tima columna no xornal aparecera o 10/10/10.

Nela anunciaba que marchaba ao estranxeiro.

Como un autómata tecleei o terceiro nome:

Cristina Calderón Rivera.

Nada relevante no seu currículo.

Só aparecía como estudante universitaria.

Logo segundo o seu perfil de "facebook" souben que casara e nunca

exerceu como profesora nin traballara en ningunha outra profesión

relacionada cos estudos de filoloxía.

Cando xa me dispoñía a pechar a páxina, topeime cun cartel onde

aparecía a súa foto e rezaba: "Desaparecida o 10 de Outubro. Agra-

décese calquera noticia sobre o seu paradoiro".

Aquí había gato encerrado.

Toda a mañá estiven a teclear en "Google" todos e cada un dos 45

nomes.

Dalgúns non constaban datos.

Pero dos que aparecían referencias sempre se facía mención a esa

fatídica data.

Todos deixaran precipitadamente o que estaban a facer para ser tra-

gados literalmente pola terra. Onde estaban todos os meus compa-

ñeiros de promoción? Entón recordei aquel misterioso sobre que

nunca recordei abrir e que traía a cabeceira da Facultade de Filoso-

fía e Letras de Cádiz.

Encontreino baixo o teclado do meu ordenador.

Convocábanme a unha reunión de exalumnos na nosa botada de

menos facultade o 10 de Outubro do pasado ano ás dez da noite.

Creo que fun o único que non asistín.

Fixen as miñas xestións. Chamei aquí e alí. Indaguei.

E unha mañá chuviosa estaba plantado na porta principal da miña

antiga facultade disposto a non saír do seu interior sen unha respos-

ta.

Marcharan a Pompeia en viaxe de reencontro.

Diso había xa catro meses e non volveran.

31

Pedín uns días libres no meu traballo e collín un avión para ir a Pom-

peia.

Alí non parecía haber rastro deles.

Cando me dispoñía a volver á casa e esquecérseme o asunto, un

xornal caeu nas miñas mans e nun pequeno apartado, un lector de-

nunciaba a presenza nun esquecido caserón dun grupo de lunáticos

que parecían terse congregado nunha seita e que se comportaban

de forma estraña.

Unha frase chamoume a atención. O lector, na súa carta ao director

do diario, comentaba que polas noites se oían cánticos e proclamas.

Entre elas recoñecera algunhas frases en latín pois era profesor desa

lingua: "Carpe diem", "beatus ille", "locus amoenus"……

Recoñecinas deseguida.

Todos eran tópicos latinos que estudaramos nas nosas clases de Lite-

ratura e que encerraban profundas mensaxes.

"Carpe diem" significa "aproveita o momento".

"Beatus ille" "ditoso aquel que abandona o mundanal ruído para de-

dicarse a buscar a beleza". "Locus amoenus" "un lugar idílico para

refuxiarse e considerar a creación en plenitude".

Encontráraos.

Alí presenteime o máis rápido que puiden.

Fun recibido con alborozo.

Eu abraceinos un por un arrasados os ollos polas bágoas.

Completárase o círculo.

Xa estabamos todos.

Contáronme que fuxiran dun mundo decadente e enfermo para vivir

en ameno retiro buscando a beleza nos libros e na Natureza, no Uni-

verso e no silencio.

O caserón era unha enorme biblioteca, un observatorio privilexiado

do cosmos, un centro de estudos humanísticos, un mosteiro onde es-

taban prohibidos os reloxos, unha universidade onde compartir co-

ñecementos, unha mesa de debate, unha cama redonda.

Pechei a porta. Estaba na casa.

32

33

O AMOR NOS TEMPOS DO ESTRÉS

Querida Maite:

Agora, mentres eu xogo ao solitario no meu ordenador que se cha-

ma coma ti e que sostén a túa foto co seu corpo insensible e mecáni-

co, ti estarás a buscar noticias desesperadamente, pegada ao teléfo-

no e oíndo todo tipo de sandeces.

Pregúntome a miúdo que lugar ocupa o amor na escala de valores

deste mundo "civilizado" e "moderno". O diñeiro ocuparía o número

1 dese "top ten" seguido da comodidade, o traballo, o piso, o coche,

o ordenador, o móbil polifónico, os amigos, o fútbol, o sexo.... O amor

está esta semana no décimo quinto lugar neses imaxinarios "40 prin-

cipais" desta sociedade deshumanizada e descerebrada.

Mírome a min mesmo e seime fillo da présa, escravo do tempo e do

traballo, adicto á cultura e á coca-cola e soñador utópico nos escasos

anacos libres.

Ti, non obstante, es a muller moderna e liberada que se sabe practi-

camente imprescindible no seu traballo e que se entrega a el con

brío. Muller sofisticada e hiperactiva nunca dis que non a unha aven-

tura e así te lanzas de cabeza a calquera safari detrás das noticias

máis escorregadizas alá onde se escondan. Cantas veces me chama-

ches dende a sala de espera dun aeroporto africano mentres mordí-

as un bocadillo e rías a mandíbula batente cando vías aparecer o

avión que che traería aos meus brazos que non era senón unha anti-

galla caduca e obsoleta sen ningunha garantía de seguridade! Eu

entón suxeitábame o ventre para conter o turbillón de bolboretas

que voaban polo meu estómago e contaba os segundos no meu relo-

xo, mentres intentaba concentrarme nun encrucillado que nunca re-

mataba.

Hoxe non sei se chegarás para a cea ou soará o teléfono e oirei a túa

voz enlatada dicíndome que teño pizza e tortilla no frigorífico, que

tes que cear co escritor de moda que vén a dar unha conferencia e a

asinar exemplares do seu último libro que está a facer estrago entre

os lectores de retrete.

34

Se iso acontecese eu buscaríate nas páxinas do teu xornal lendo

unha e outra vez o teu nome impreso no frío papel e percorrendo as

túas reportaxes para saber máis de ti, para acompañarte un intre an-

tes de irme para a cama baleira que ule aínda ao teu corpo anhela-

do.

Darei mil voltas en soños buscando os teus peitos de nácara e a túa

carne de canela.

Mil veces intentarei chamarte ao teu móbil e sempre oirei en lugar

da túa harmónica e cálida voz ese frío e mecánico sucedáneo que

polo menos ten matices femininos e que me dirá que che deixe unha

mensaxe. Pois si, direiche que te quero e que quero que veñas pron-

to ao encontro coas miñas caricias e os meus mimos, dos meus bicos

e os meus medos.

As neuras inundan a miña mente en noites de lúa chea e o teu nome

repetiráseme unha e outra vez tradeando o meu cerebro: María Tere-

sa, Mari Tere, Maite, Maitechu miña, amaite, amarte, Mairte, Maite,

M a i t e , M a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a i t e .

E entón en pleno entresoño soa o teléfono e corro como poseso cara

a el e entón escoito por fin a túa voz meliflua de veludo que me di

que me queres pero que mañá tampouco virás xantar.

Hoxe pensei en escribirche esta carta, farto xa de xogar ao solitario

que sempre me acompaña, para lercha por teléfono ou mandarcha

por fax ou enviarcha como documento adxunto por correo electróni-

co ou mellor por teletipo a ese o teu xornal que nunca pecha as súas

páxinas.

De todos os xeitos, e se fallase a tecnoloxía, deixareicha na mesa de

noite para que a leas mentres eu durmo ao teu lado.

Espértame que quero facerche o amor devagar e non coa présa do

xaguar que se sente perseguido. Espértame, amor, que pararei o

tempo no reloxo que che nace no embigo á hora tardía dos meloco-

tóns.

35

Traducido por:

Águeda Paz Pombar

Ainhoa Portos Iglesias

Andrés Díaz Castroverde Liñares

Antía García Muíño

Damián Moar Botana

Fara López Becerra

Helena González Leobalde

Martín López Reborido

Raúl Alvite Pazó

Samuel Alvite Pazó

Sara Mesías de Concepción

Tania Codesido García

José Luís villar Piñeiro

María Mosquera Castro

Carmen Suárez López

Ángeles Burgos González

36