AS PAISAXES NATURAIS DE ESPAÑA

O ESPACIO XEOGRÁFICO ESPAÑOL

COMPRENDE:• Un territorio peninsular.• Illas Baleares, illas Canarias, Ceuta e Melilla e illas menores.

POSÚE GRAN ORIXINALIDADE:• Pola súa situación xeográfica.• Pola súa diversidade natural e humana.

1. RELEVO DA PENÍNSULA IBÉRICA

1. Forma compacta e maciza.

2. Altitude media elevada: 660 m.

3. Disposición periférica dos sistemas montañosos.

4. Costa extensa e suave, agás no NO.

EVOLUCIÓN DO RELEVO DA PENÍNSULA IBÉRICA

PALEOZOICO: Oroxenia hercininana (600-225 millóns de anos)

Macizo ibérico: núcleo da Meseta

SECUNDARIO: (225-68 millóns de anos)

Erosión e sedimentación

TERCIARIO: Oroxenia alpina (68-1,7 millóns)

Formación das actuais unidades

morfolóxicas da Península Ibérica.

LITOLOXÍA DA PENÍNSULA IBÉRICA

ESTRUCTURA DA PENÍNSULA IBÉRICAMeseta Central _ • Submeseta Norte

• Submeseta Sur

Unidades interiores á Meseta

_

• Sistema Central• Montes de Toledo

Bordos montañosos da Meseta

_

• Macizo Galaico – Montes de León• Cordilleira Cantábrica• Sistema Ibérico• Serra Morena

Unidades exteriores á Meseta

_

• Pirineos• Montes Vascos• Cordilleira Costero-Catalana• Sistema Béticos

Depresións _ • Ebro• Guadalquivir

Perfil lonxitudinal norte-sur da España peninsular

RELEVO DE GALICIACaracterízase pola sucesión de bloques levantados e afundidos.

As unidades morfolóxicas son:

- A faixa litoral: comprende zonas de acantilados, costas rectilíneas, illas e rías. As rías diferéncianse entre Rías Altas (de Ribadeo a Fisterra), de pequeño tamaño, que son antigos vales fluviais inundados, e Rías Baixas (de Fisterra á Vigo), de gran tamaño e orixe tectónica.

- As serras, de perfil suave e cumes redondeados. A súa altitude aumenta de oeste a leste. Distínguense:

- As serras litorais: A Capelada, Barbanza, Domaio, Groba e Galiñeiro.

- As serras centro-occidentais ou da dorsal galegas: Xistral, A Faladoira, Loba, Cova da Serpe, Faro, Suído, Faro de Avión. Estas serras van aumentando a súa altitude de norte a sur.

- As serras orientais: Meira, Ancares, Courel, Eixe, Queixa, San Mamede , Montes do Invernadoiro e serra do Xurés.

•

- As chairas ou superficies de erosión: son restos de antigas cordilleiras arrasadas pola erosión. Son exemplos: Terra Cha, Bergantiños, Xallas, Carballiño e Chantada.

- As depresións: deben a súa orixe aos movementos da oroxenia alpina. Destacan: Pontes de García Rodríguez, Sarria, maceda, Monforte, Monterrei, A Limia, Valdeorras e Verín.

2. A DIVERSIDADE CLIMÁTICA DE ESPAÑA

MASAS DE AIRE QUE AFECTAN A ESPAÑA

SITUACIÓNS SINÓPTICAS DE INVERNO

SITUACIÓNS SINÓPTICAS DE PRIMAVEIRA E OUTONO

SITUACIÓNS SINÓPTICAS DE VERÁN

VARIANTES CLIMÁTICAS EN ESPAÑA

VARIANTES DO CLIMA OCEÁNICO EN GALICIA

3. OS RÍOS PENINSULARES

4. PAISAXE NATURAL ATLÁNTICA

• Localízase no Norte e NW peninsular.

• Clima oceánico:

– Influenciado polos ventos do W e das borrascas atlánticas.

– As temperaturas medias anuais son suaves, entre 12 ºC e 14ºC, e a oscilación térmica é baixa, entre 9 ºC e 12 ºC.

– As precipitacións son abundantes (máis de 800 mm) e regulares, cun máximo no inverno.

– Os invernos son chuviosos e suaves, con temperaturas medias superiores aos 6 ºC.

– Os veráns son frescos, con temperaturas medias inferiores aos 22 ºC.

• Ríos curtos e de caudal abundante e regular. Presentan un caudal máximo no inverno e unha estiaxe relativa no verán.

• Vexetación:

– Bosque natural caducifolio, formado por faias, carballos, castiñeiros, olmos,… . Está moi degradado pola acción do home e as especies autóctonas foron substituídas por outras de rápido crecemento como o piñeiro e o eucalipto.

– Landa atlántica: vexetación arbustiva formada por toxos, matogueiras, xestas, queirogas e breixos. Aparece pola degradación do bosque caducifolio e en altitudes superiores aos 1600 m.

– Prados.

• Localízase ao sur da paisaxe natural atlántica e no arquipélago balear e en Ceuta e Melilla.

• Clima mediterráneo:

– Influenciado polo anticiclón das Azores durante a maior parte do ano.

– Os invernos son suaves e o veráns son cálidos e secos.

– As precipitacións son irregulares e concéntranse nas estacións equinociais, sobre todo no outono, e son habituais as tormentas.

• Ríos de caudal irregular, que acusan as secas do verán e as enchentes do outono.

5. PAISAXE NATURAL MEDITERRÁNEA

• Vexetación:

– Bosque natural formado por árbores de porte mediano e folla perenne, adaptadas ás elevadas temperaturas e a longos períodos de seca, entre os que destacan especies como a aciñeira, a sobreira e o piñeiro.

– Maquis: vexetación arbustiva densa que medra sobre solos de litoloxía silícea, formada por especies adaptadas á seca: xara, breixo, lentisco e xesta.

– Garriga: vexetación arbustiva de moi pequeno porte que medra sobre solos de litoloxía calcárea,formada por especies como o tomiño, o romeu ou a lavanda.

– Estepa: formación arbustiva propia do SE peninsular composta por especies que resisten longos períodos de seca como o esparto, o tomiño e a palmeira anana.

• Existen tres variantes paisaxísticas básicas:

– Mediterránea costeira:

Localízase na costa mediterránea, en Baleares, na costa surátlantica, en Ceuta e en Melilla.

As temperaturas no verán superan os 22 ºC e no inverno non baixan de 10 ºC.

As precipitacións son escasas, entre 300 e 800 mm anuais.

– Na costa suratlántica son máis abundantes no inverno debido á influencia das borrascas atlánticas.

– Na costa mediterránea son máis abundantes no outono e soen estar asociadas a tormentas ou á gota fría.

– Mediterránea subdesértica:

Localízase no SE peninsular.

As precipitacións non superan os 300 mm anuais e están asociadas á gota fría.

As temperaturas no verán superan os 22 ºC e no inverno non baixan de 10 ºC.

– Mediterráneo interior:

Localízase na Meseta Central e nas depresións do Ebro e do Guadalquivir.

As precipitacións son escasas, entre os 300-800 mm, porque a disposición das cordilleiras impiden a entrada de masas de aire húmidas.

As temperaturas son extremas: superan os 22 ºC no verán e baixan dos 6 ºC no inverno, polo que a oscilación térmica é elevada (> 15 ºC)

6. PAISAXE NATURAL DE ALTA MONTAÑA

• Localízase a partir dos 1000 m de altitude.

• Clima de montaña:

– As temperaturas medias anuais son baixas, inferiores aos 10 ºC. Os veráns non superan os 22 ºC e os invernos baixan dos 0 ºC.

– As precipitacións son abundantes (máis de 800 mm).

• Ríos curtos e de réxime nival.

• Vexetación adaptada ás condicións climáticas que marcan a altitude e a orientación da montaña.

– Na base: vexetación natural propia da paisaxe natural na que se localiza.

– No segundo nivel: especies caducifolias, adaptadas ás baixas temperatura e á humidade.

– No terceiro nivel: as coníferas (pino e abeto).

– No cuarto nivel (cando o frío dificulta o crecemento do bosque): a landa.

– No quinto nivel (cando o frío dificulta o crecemento da landa): os prados.

– Por riba dos 2800 m non aparece vexetación.

7. PAISAXE NATURAL CANARIA

• Localízase no arquipélago canario.

• Clima subtropical:

– O anticiclón das Azores é o que determina o clima:

• No inverno, ao desprazarse cara o sur, favorece a chegada de borrascas atlánticas que provocan precipitacións.

• No verán, ao desprazarse cara o norte, favorece a chegada de aire do deserto.

– Os ventos alisios do NE suavizan as temperaturas do verán e do inverno. As montañas elevadas frean o paso destes ventos e orixinan un clima máis húmido na vertente NE.

– A corrente mariña fría de Canarias arrefría as augas superficiais.

– As temperaturas son suaves todo o ano, entre os 17- 18 ºC, e a oscilación térmica é inferior aos 8 ºC.

– As precipitacións son moi escasas, non superan os 300 mm anuais.

• Non existen ríos debido á escaseza de precipitacións e á litoloxía volcánica, que absorbe toda a auga.

• A vexetación é escasa debido ás escasas precipitacións, pero presenta especies propias, debido á influencia atlántica e africana, como o drago, a palmeira ou o pino canario. En altitudes entre os 500 e os 1000 m desenvolvese a laurisilva debido a abundante humidade que aporta o mar de nubes.