O Provisional - Consellería de Cultura, Educación e ... · Ano XIX - Número 54 Viveiro, 21 de...

Xornal de Información Xeral do Instituto de Educación Secundaria "María Sarmiento"

PREMIO NACIONAL ÁS MELLORESPRÁCTICAS EDUCATIVAS

CURSO 2003-04

O Provisional Ano XIX - Número 54 Viveiro, 21 de decembro de 2012

No mes de novembro celebráronse eleccións para a renovación doConsello Escolar do centro.

A Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educa-tiva a través da Resolución do 7 de setembro de 2012 estableceo o calenda-rio para a realización de eleccións dos membros dos consellos escolaresdos centros docentes sostidos con fondos públicos.

No caso do noso centro procedía renovar

56 do colectivo de pais

L ETRAS GALEGAS

2013

SUMARIO:SUMARIO:SUMARIO:SUMARIO:SUMARIO:• Xubilación de Carmen Santaballa• Actividades do trimestre anterior

• Datos meteorolóxicos• Entrevista a: Javier Mariño Chao

Adr• Álbum

• Test Course-Navette• O carro do país

• Novo Plan• Dous poetas para

• A gruta de Lourdes• A carón do blues:

Mississippi John Hurt• A Educación en España (I)

Roberto Vidal Bolaño

(Santiago de Compostela 1950-2002)

Figura imprescindible paracomprender a dimensión do teatro

galego. A súa forza creativaconstitúe un legado histórico para a

nosa cultura.

RENOVACIÓN PARCIAL DOCONSELLO ESCOLAR

EDITORIALEDITORIALEDITORIALEDITORIALEDITORIAL

O Director: Juan J. Pardo

ContinuidcciónContinuidcciónContinuidcciónContinuidcciónContinuidcción

Páxina 2 O Provisional 21 decembro 2012

A mellor característica dunha

Xubilación de CarmenSantaballa Mera

Carmen, incorporouse ócadro de persoal do IES"María Sarmiento" de Vivei-ro, xunto con outros trescompañeiros, despois da in-tegración da Escola deAdultos que antes estabaen San Francisco, a comen-zos do curso 1998-99.

Pero a súa carreira docen-te que viviu con excelentevocación comezou no ano1977 en Mera (A Coruña), onde permaneceu ata o1979; ó ano seguinte destínana a Barcelona, peroqueda en comisión de servicios no Colexio de Mei-cende, perto de A Coruña.

Posteriormente ten o seu destino en Malpica deBergantiños, dende o ano 1980 ata o 1983, no quedecide pedir praza no Colexio de O Barqueiro,onde se ocupou do comedor escolar ata o ano 1991que se trasladou o centro de adultos de Viveiro,onde foi xefa de estudios durante sete anos.

Ó su traballo estivo relacionado sempre coas hu-manidades e a lingua galega, da que impartiu diver-sos cursos extraescolares.Ademais dos estudios deMaxisterio, que rematou no 1975 na Coruña, cur-sou Sicoloxía e Pedagoxía.

Toda a comunidade educativa do IES María Sar-miento desexámolle moita sorte nesta nova etapada súa vida.

- A folga xeral do ensino dos días 16, 17 e 18 deoutubro tivo unha influenza masiva no noso centro.Dos alumnos de Bacharelato secundarona o 80%;mentres que en ciclos foi do 90% e en 3º e 4º deESO apenas chegou ao 45%.

- Respecto á folga xeral do 14 de novembro, foisecundada polo 25 % do profesorado e un 80% doalumnado de postobriigatoria.

XORNADAS DE FOLGA

21 decembro 2012

DÍA ºC ºC % bar MÁX MÍN HUM. P


O Provisional Páxina 3


DATOS METEOROLÓXICOS TRIMESTRAIS

sete

mbr

o 20

12

17 22 16,2 77 1005

18 22,2 16,8 79 =19 19,5 14,5 82 1010

20 21,8 15,2 86 =21 22,6 16,4 80 100522 22,1 15,3 79 1000

23 22,9 18,7 81 990

24 22,1 18,1 89 100025 19,7 17,7 74 990

26 18,3 14,8 70 980

27 18,1 13,3 87 1000

28 18,2 14 73 =29 18,9 15,9 79 1005

30 19 16,1 70 1010

outu

bro

2012

nove

mbr

o 20

12

1 19,2 13,1 74 10052 21,4 17,1 75 1010

3 20,8 15,9 70 1005

4 21,3 14,9 79 1000

5 21,2 13,8 74 =6 22,1 13,9 79 =7 23,3 14,8 80 1005

8 24 15,4 75 10109 22,7 15,1 76 1005

10 21,2 14,9 74 1000

11 20,7 15,6 79 100512 13,6 16,3 76 1010

13 18,2 16 61 1000

14 18,4 15,2 80 =15 17,6 12,6 79 99016 18,3 13,1 68 =17 18,5 14,2 73 985

18 17,1 13 68 =19 15,1 11,8 79 1000

20 15,8 12,1 76 =21 16,4 13,4 79 1005

22 18,4 12,8 77 =23 19,6 14,6 79 1010

24 19,4 15,9 85 1000

25 18,1 13,7 84 99026 18,4 13,8 80 900

27 17,1 12,3 87 1000

28 16,8 10,9 83 100529 15,5 7,2 79 995

30 14,5 9 79 990

31 14,6 9,6 83 980

Coincidindindo co remate do curso anterior, o Departamento de Tecnoloxía sacou á rúa os modelos devehículos autopropulsados que construídos polos alumnos de 3º e 4º de ESO. Nun magnífico día de xuño

os modelos encheron o patio do centro ante a máxima expectación do resto do alumnado.Noraboa a todos os participantes e aos seus profesores Óscar, Mª José e Rafa.

1 14,7 13 72 900

2 16,6 12,4 74 990

3 16,4 13,2 82 980

4 14,9 11,8 77 10005 14,7 11,1 86 =

6 13,5 9,2 78 1010

7 13,4 8 79 =8 14,2 11,8 78 1005

9 16,2 13 83 1000

10 15,4 12,4 77 99511 15,3 11,4 77 1010

12 12,9 8,3 79 1020

13 12,5 7,3 73 1005

14 14 7,8 80 =15 15,3 7,8 79 1000

16 15,7 11,4 78 995

17 20,5 15,2 73 100018 18,1 12,8 72 =19 17,5 13,5 89 1005

20 16,8 11,9 76 =21 18,1 12,4 89 101022 18,8 12,3 79 1020

23 19,9 12,7 79 1015

24 21,4 15,9 80 101025 22,3 16,7 74 1000

26 19,7 15,8 80 1010

27 19,8 15,3 97 101528 20,8 14,9 83 1020

29 20,5 14,7 79 1005

30 20,3 16,6 79 1010

DATOS OBTIDOS NO RECINTO ESCOLARDO IES MARÍA SARMIENTO

1 19,2 13,1 74 1005

2 21,4 17,1 75 1010

3 20,8 15,9 70 1005

4 21,3 14,9 79 1000

5 21,2 13,8 74 =6 22,1 13,9 79 =7 23,3 14,8 80 1005

8 24 15,4 75 1010

9 22,7 15,1 76 1005

10 21,2 14,9 74 1000

11 20,7 15,6 79 1005

12 13,6 16,3 76 =

ACTIVIDADES DE FIN DO TRIMESTRE ANTERIOR

dece

mbr

o 20

12

O ProvisionalPáxina 4 21 decembro 2012

Por qué comezaches a viaxar,de onde saíu esa afección?

Dende pequeno encantábameviaxar, e sempre tiven o soño de fa-celo por todos os países do mun-do. Empecei viaxando por Españanos campamentos de verán, e oscampos de traballo, que che paga-ban o aloxamento e a comida, e fa-cías un traballo como reconstruír unmuíño, limpar unha praia, refores-tar árbores etc., e xa cando come-cei a traballar e gañar diñeiro din osalto ao estranxeiro.

Cantos países visitaches ata o

de agora?110 países, dos 196 que creo que

hai independentes, ultimamente in-dependizouse Sudán do sur de Su-dán do Norte

Pero é moi caro viaxar, non?Pódese viaxar de moitas formas,

Eu por exemplo viaxei 5 anos porEuropa no verán co meu coche, comaleteiro cheo de Cola Cao, leite,pasta, chourizo etc., e parando enalbergues, que dormes en literas porpouco diñeiro e tes opción a coci-ña. Tamén me fun 4 veráns de mo-chilero a América, viaxando de país

en país en bús. Alí a vida é moi ba-rata, podes comer por dous ou treseuros, durmir por oito ou dez, etc.Deste xeito tamén se coñece rápi-do xente interesante no albergue ecompañeiros de viaxe e aventura.

Que plans tes agora?Ultimamente estou viaxando moi-

to por África, facendo safaris nosgrandes parques naturais, MasaiMara, Serengeti, parque Kruger,pero como sempre en modo eco-nómico, en vez de grandes hoteis,facemos un pequeno grupo e ímo-nos coa tenda de campaña, que te-

ENTREVISTA:

Nas

cat

arat

as V

icto

ria (

Zim

babw

e)

É natural de Ourol, Profesor de Matemáticas do Réxime de Adultos e, ademais, un viaxeiro empedernido:¡xa ten percorridos 110 países de todo o mundo!.

Antes de obter praza no IES María Sarmiento, Mariño, estivo destinado en varios IES de Málaga, Sevilla,Huelva e, finalmente, en Galicia estivo en Vila de Cruces e Carballo antes de vir para Viveiro.

Javier Mariño Chao

O Provisional21 decembro 2012

REDACCIÓN

Páxina 5

mos que montar e desmontar nós edurmimos en plena sabana.

Terás moitas anécdotas quecontar despois de tantas viaxes?

Pois se, a verdade é que algunhateño, dende pasar unha noite en co-misaría en Moscova, por culpa dunpolicía corrupto que me pedía 100$por soltarme, ata unha hiena que en-trou no campamento en África enplena cea, pero se me dis que mequede cunha pois, en Cabo Verde,unhas illas con moi pouco turismo,aluguei un coche e funme a perco-rrer a illa, e nunha aldeíña de pes-cadores perdido, no que só habíaun restaurante, achégaseeme odono e pregúntame de don de son.Dígolle que de Galicia, no norte deEspaña, encima de Portugal, sabeonde está? Claro dime?eu son deMonforte. É que ¡hai galegos en to-dos lados!

Que cidade ou país gustouchemáis?

É difícil, todos os lugares teñen oseu encanto, pero se me preguntas

por cidades diríache que NovaYork, Río de Janeiro, A Habana eVenecia son as que máis me impac-taron. En canto a natureza, Islan-dia, Noruega Tanzania e Vietnam,ten unhas cores marabillosas. Entreos monumentos en primeiro lugarestá o Taj Mahal na India, e des-pois Tikal, antiga cidade maya enGuatemala, e os templos de Angkoren Camboia.

Para rematar, algo que dicirdirixido aos nosos alumnos?

Pois que teñan sempre soños, aín-da que haxa que crecer, madurar,asumir responsabilidades, semprese pode seguir soñando. Soños pe-quenos como acabar os estudos,conseguir o traballo que queiras, etc.e grandes soños, soños en princi-pio imposibles, porque non fracasaquen non logra o soño, fracasa quennon o intenta.

Xa sabedes, pensa no teu gransoño, e ¡Goza do camiño!

Javier ao pé do templo maya de Kukulkán na zona arqueolóxica de Chichén Itzá (México)

RELACIÓN DEPAÍSES VISITADOS:

EUROPA:

ALBANIA, ALEMANIA, ANDORRA,AUSTRIA, BÉLGICA, BOSNIA, BUL-GARIA, CHÉQUIA, CHIPRE, CRO-ACIA, DINAMARCA, O VATICANO,

ESCOCIA, ESLOVAQUIA,ESLOVENIA,ESTONIA, FINLANDIA,

FRANCIA, GALES, GRECIA, HOLAN-DA, HUNGRÍA, INGLATERRA, IRLAN-

DA, IRLANDA NORTE, ISLANDIA,ISRAEL,ITALIA, LETONIA,

LIECHTENSTEIN,LITUANIA, LUXEM-BURGO, MACEDONIA, MALTA, MOL-

DAVIA, MÓNACO,MONTENEGRO,NORUEGA,POLONIA,

PORTUGAL,RUMANÍA,RUSIA, SANMARINO, SERBIA, SUECIA, SUIZA,

UCRÁINA

AMÉRICA:

ANTIGUA Y BARBUDA, ARGENTINA,BARBADOS,BELICE, BOLIVIA, BRA-

SIL, CANADÁ, CHILE,COLOMBIA,COSTA RICA, CUBA, DOMINICA,

ECUADOR, EL SALVADOR, EEUU,GUATEMALA, HAITÍ, HONDURAS,

ILLAS CAYMÁN, ILLAS VÍRGENES,JAMAICA, LAS BAHAMAS, MÉXICO,NICARAGUA, PANAMÁ, PARAGUAY,

PERÚ,PUERTO RICO, REP. DOMINI-CANA, SAN CRISTOBAL E

NIEVES,SAN MAARTEN, SANTALUCÍA,URUGUAY, VENEZUELA

ASIA:

BAHRÉIN, CAMBOYA, CHINA E.A.U.,INDIA, JAPÓN, XORDANIA, MALASIA,MYANMAR, NEPAL, OMÁN, PALESTI-

NA, SINGAPUR TURQUÍA, TÚNEZ,#(Emiratos Árabes Unidos),VIETNAM, LAOS, TAILANDIA

ÁFRICA:

BOTSWANA RWANDA, CABO VER-DE, EGIPTO, GAMBIA, SWAZILANDIA,SUDÁFRICA, ISLA MAURICIO, KENIA,

LESOTHO, NAMIBIA, SENEGAL,MARRUECOS, TANZANIA, UGANDA,

ZAMBIA,, ZIMBABWE

Ademais visitou outros lugarescomo: Azores e Madeira que pertene-cen a Portugal -Inglaterra, Irlanda doNorte, Escocia e Gales que forma-

rían un só Gran Bretaña -Illa Reuniónque pertenece a Francia -Illas Cay-

mán que pertencen a Gran Bretaña -Illas Vírgenes e Puerto Rico que

pertencen a EEUU, e Illa de Zanzibarque pertence a Tanzania


http://www.iesmariasarmiento.net

Centro de Transfusiónde Galicia

MÁIS INFORMACIÓN EN:[email protected]

O persoal do IES María Sarmientoxoga este ano 2011 na lotaría de

Nadal uns 10.000 euros ao número

94.789

LOTARÍA

O mércores, 31 de outubro, celebramos o

S A M A Í N

DOA SANGUE 900 100 828

O Departamento de Galego eo Equipo de Normalización Lin-güística do IES María Sarmientoorganizaron, para o primeiro tri-mestre, e destinado a alumnos do1º ciclo da ESO, a celebración dunconcurso de microrrelatos (dúasmodalidades: "microrrelato de te-rror" ou "carta aos ancestros") eoutro de decoración de cabazasco obxectivo de fomentar a escri-ta en galego e o coñecementodas nosas tradicións culturais.

No mencioanado concurso demicrorrelatos os premiados foron:Alba Lago López ( lº B), modalida-de de conto de medo; Diego Ba-santa Díaz (1ºC ),modalidade con-to de medo e Carlos Castro-Gil Sixto (2ºB) na modalidade cartaaaos noso ancestros.

Recibiu un accésit: María Carba-llal Febreiro (lº D)

No apartado de decoración decabazas os gañadores foron: Mar-lén Fernández Castro (1º B), AnaísGómez Fernández (1ºA), BrunoGonzález Fraga (1ªB) e o accésitfoi para Tania López Fernández(1ºD ).

PA

E

iesMASA

O Provisional21 decembro 2012 Páxina 7

"La cueva de la"La cueva de la"La cueva de la"La cueva de la"La cueva de ladoncella"doncella"doncella"doncella"doncella" outra outra outra outra outrapublicación depublicación depublicación depublicación depublicación de

EstabañónEstabañónEstabañónEstabañónEstabañón

A Asociación CulturalEstabañón editou, a comezos deagosto, o oitvo libro; trátase danovela curta "La cueva de la don-cella" de J.A. Parga Sanjurjo quese presentou por entregas noxornal Galicia Regional entre 1892e 1893 de ahí o seu formato epi-sódico.

Anteriormente tiñan publicado"As carrachentas" de Fina Roca,"El digesto indigesto" de Fernan-do Pérez Barreiro, "A Francesadaen Viveiro, 189" Xosé R. Fernán-dez, "Viveiro, síntesis del incen-sario y la gaita" de José TraviesoQuelle e "Viveiro y A Mariña" deÁlvaro Ruibal Carballal, o catálo-go inédito de D. Juan DonapetryIribarnegaray titulado "HeráldicaVivariense" e "Seis poetas olvi-dados", unha antoloxía con obrasde Alonso Pérez de Vivero e Luisde Vivero (de finais do século XV,principios do XVI), Nicolás Ta-boada Leal (XVIII), Camelia Co-ciña de Llansó, José Almoina Ca-ballero e Luis Tobío Campos (ostres de finais do XIX, comezos doXX).

Noraboa por tan intensa labor enfavor da nosa memoria histórica.

relato

do smain


Test de Course-Navette○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

-Momento da realización do Course-Navett nas pistas do noso centro polos alumnos da ESO-

COMO SE FAI?O alumno comeza a proba an-

dando e finalízaa correndo, des-prazándose dun punto a outro

situado a 20 metros de distanciae facendo o cambio de sentidoao ritmo indicado por un sinalsonoro dos profesores; este

sinal vai acelerándose progresi-vamente (son poucos os que

logran concluír o test completo).O momento en que o individuo

interrompe a proba é o que indi-ca a súa resistencia cardiorrespi-

ratoria.

n:t.l

.

O xoves, 10 de novembro subimos a San Roque para facer o MAGOSTO

É coñecido como o test de resistencia cardiorrespira-toria, unha proba creada por Luc Léger na que o alumnovai desprazándose dun punto a outro (ida e volta) reali-zando un cambio de sentido ao ritmo indicado por unsinal sonoro que vai acelerándose pouco a pouco.

O obxectivo fundamenteal do test é medir o consumode osíxeno dun individuo, ou a súa capacidade aeróbi-ca, porque o organismo humano ten mecanismos para

transformar a enerxía proporcionada polos alimentos eposibilitar o seu aproveitamento a través das células mus-culares.

O test que realizase cada ano baixo a supervisión deFran Basanta e Mariluz Fdez. Díaz, dentro da Programa-ción Didáctica do Departamento de EDucación Física.Tamén se comparan os datos e baremos cos dos cur-sos anteriores a modo de investigación-acción.

Os alumnos de 1º da ESOacompañadps polos profesores

Carmen Pardo Arriví, Montse SecoAlejos, Sabela Barcón Soto, Fran

Basanta Barro, Mª Luz Fernández Díaze Carlos Casleto Milán, subimos a péata a área recreativa do Monte SanRoque para facer o magosto deste

ano.Para a maoría de nós era a primeira

vez que subiamos andando ataarriba, epro ao final non houbo que

subir a ninguén ao coche escoba.Foi estupendo pasar un día xuntos

fora do recinto escolar eaproveiutamos tamén para facer

amigos porque o ano pasadoestabamos en colexios de Educación

Primaria diferebtes.


Mi abuela solía visitarme de vezen cuando y era tradición que cadavez que viniese me contase uncuento. No lo leía, simplemente loimprovisaba. Imaginaba una his-toria y ataba cabos. Unas conte-nían lecciones, otras eran diverti-das, algunas podían hacerte llorarde tristeza o suspirar de emoción.

Durante muchos años, sus rela-tos me engancharon aún más delo que pueden hacerlo los besos.Le pedía que viniese todos losdías; al fin y al cabo, vivía casi allado de nuestro edificio. Pero ellame respondía que la imaginaciónhabía que dejarla descansar, queno se podía abusar de ella, que siviniese todos los días, su menteacabaría por cerrarse y no se leocurrirían más historias. De modoque me visitaba sólo cuando se le-vantaba con una sonrisa porque,según ella, si te despiertas sonrien-do sólo quiere decir que estásabierta a todo, que lo malo te res-bala, que no hay nada que puedaaprisionarte. Así que muchas no-ches me dormía preguntándome sial día siguiente mi abuela amane-cería de buen humor.

Pero eso era antes. Mi abuela nohabía dejado de visitarme, aunqueno lo hacía con tanta frecuencia.Y, súbitamente, me di cuenta deque ya no deseaba con tanto ahín-co sus cuentos, que mis problemasy mis emociones de adolescenteme nublaban la vista, me entorpe-cían el pensar.

Aquel día sonó el timbre por pri-mera vez. No me malinterpretes,el timbre ya había sonado unascuantas veces a lo largo de susexistencia, pero aquella vez fuedistinta. Lo que escondía la puer-ta tras de sí también lo era, y esolo cambiaba todo.

Mi abuela entró con una sonrisa,como siempre, y procedió a sen-tarse en su sofá favorito.

-Bueno, hoy haré una excepción,me apetece. Te contaré una histo-ria no improvisada, algo que esdigno de relatar.

-¿Ah, sí? –exclamé, estupefacta.-Te voy a contar cuál es el ori-

gen de nuestro mundo. Todo em-pezó…

-Pero, -añadí, interrumpiéndola-¿nuestro mundo no comenzó conlo de la manzana prohibida?

Si no hubiera estado tan ciega,habría recordado antes de haberabierto la boca, que la abuela odia-ba que la interrumpiesen cuandoestaba comenzando una historia.

Y lo recordé cuando esta medirigió una mirada de pocos ami-gos.

-Te he contado muchos relatos alo largo de tu vida, pero ningunotan importante como este. Si losotros son las ramas de un árbol,este es el tronco. Es el creador dela música, de las flores, del fuego,del hielo… y de todo cuanto pue-des ver.

>> Hace millones de años, nues-tro planeta no era más que un gra-no de arena comparado con losdemás, y ese grano, lo único queabarcaba era un claro, con sola-mente un árbol en su centro. Losdioses, ocupados observando y re-corriendo el inmenso universo quehabían creado, ignoraron este pla-neta, argumentando que era dema-siado pequeño como para ser dig-no de importancia.

>> Pero hubo un día en el quela diosa más bella de todas posósus ojos sobre ese árbol y cayóenamorada al instante, pues porfin algo era tan bello como ella.A partir de entonces, comenzó a

bajar a menudo a la Tierra a can-turrear hermosas sintonías apo-yada en su árbol. De esas melo-días surgieron los ríos y las mon-tañas de donde provenían, puesel susurro del agua al moverse,parecía querer cantar tambiénpara ella. Más tarde, aparecieronlas flores, las abejas, el mar, laarena, el fuego y todo aquello delo que hoy disponemos.

>> La diosa, complacida por-que su planeta favorito se hacíacada vez más hermoso, decidiódar un paso más y le contó unahistoria a su árbol. Una historiatan fantástica que los pájaroslloraron de alegría, los capullosde flor se abrieron y el árbol agi-tó sus ramas complacido. De élnacieron unos frutos del color dela sangre y del tamaño de unabombilla. La diosa, sorprendidacon lo que había logrado sinproponérselo, esperó a que esosfrutos cayeran, vigilando día ynoche el árbol, ya que tenía lairrefutable certeza de que algomaravilloso ocurriría.

>>Mientras, los demás diosesse preguntaban a dónde podríahaber ido la diosa de la belleza,y comenzaron su búsqueda.Apenas tardaron en encontrarlay cuando la hallaron le pregunta-ron qué estaba haciendo allísola, contemplando un simpleárbol, con la cantidad de maravi-llas que había en el Universo.Ella respondió, malhumorada:<<No necesito más que esto paravivir. Mis ojos no podrían en-contrar algo más magnífico en loque posarse aunque hubierandeambulado por el Universodurante toda la eternidad>>.

>>Pasaron los días y, entonces,un fruto cayó. Al tocar el suelo,

la mejor historia, contada por mi abuelahistorias contadas por mi abuela

21 decembro 2012 Páxina 11O Provisional

bajo la mirada anonadada de ladiosa, se transformó en un hom-bre tan alto, fuerte y guapo quela belleza personificada enmude-ció. Supo entonces que habíaencontrado a su alma gemela yquiso compartirlo todo con él;sin embargo, había un únicoproblema: era mortal. Acabaríapor pudrirse, como un fruto co-rriente.

>>Los dioses, al enterarse deque la diosa se había enamoradode un mortal, no lo consintierony bajaron a la Tierra para expo-ner su desacuerdo. Tras cientosde horas de discusión –el tiempopara los dioses resultaba insigni-ficante- decidieron hacer un tra-to: La diosa de la belleza les de-jaría aportar su granito de arenaen aquel mundo, creando todotipo de criaturas, y ellos acepta-rían su amor sin rechistar.

>>Así lo hicieron. Pero pasa-ron los años y el hombre fueenvejeciendo y perdiendo la her-mosura de su juventud. La diosano veía de qué forma podríaconvivir con algo que no fueratan bello como ella, así que loabandonó. Y entonces, nuestromundo experimentó por primeravez algo que a los dioses se leshabía olvidado crear: la tristeza.

Iria Moliner Piñón2º Bachillerato A


O CARRO DO PAÍS

vaca soa); mentras, a condución ou o andar co carro estaba reser-vado ao amo da casa.

OUTROS USOS

Tamén se pode considerar o transporte de pedras, dinteles, etc.dende as canteiras para levantar unha cuadra, unha palleira, un hórreoou a vivenda familiar.

A uniformidade da estrutura dos carros permitía empregalos comoreferencia para establecer medidas para cuantificar a produción agrariaou valorar as necesidades de abono que requiría unha explotación.

O pago de tributos tivo tamén ao carro como protagonisas nalgúnsmomentos. A nobreza medieval podía impor tributos e servidumescomo a requisa temporal dos carros, bois e apeiros. Tamén, nosmesmos carros que empregan para preparar as terras, os foreirosdebían levarlle ao señor as rendas acordadas.

Outras funcións complementarias:Fóra das funcións propiamente agrícolas e de transporte menciona-

das anteriormente, o carro, na palleira do labrador, úsase frecuente-mente na matanza do porco tumbándoo no chedeiro que logo se podíaempinar para que o animal desangrese con maiorfacilidade.

Hai anécdotas dalgúnha orquestra galega quea sitúan no chedeiro dun carro a modo de palcona que tocar na verbena do día do Patrón.

Houbo unha época, non moi lonxana no tempo, na que o carro tirado pos vacas ou bois, construído integramente en madeira sen apenaspezas metálicas, constituía a base do transporte e acarreo de materiais e obxectos na economía primaria do rural galego.

Pero xa na década dos 50 do século pasado, Florentino López Cuevillas prognostica a súa inminente desaparición dado o crecenteincremento dos medios de tracción mecánica. Del é este párragrafo "eu sei que choraría e soupera que logo, ao paso duns anos,

non ia quedar dos nosos carros outra lembranza que os versos de Cabanillas, que foi o seu Homero, e os libros de Xaquín Lorenzo,

que vai ser o seu Heredoto".

No debate sobre a presenza celta en Galicia, as raíces máis próxi-mas do noso carro están, do mesmo xeito que outras técnicas e contri-bucións culturais, relacionadas coa presenzados celtas e dos roma-nos no Noroeste peninsular. A raíz celta de termos como carro, roda,camba... non parecen argumentos suficientes para afirmar que foron osceltas quenes o introduciron en Galicia aínda que carro, roda ou cam-ba son celtas; hai autores que afirman que chegou cos romanos pesea que nos castros de Noroeste peninsular podemos atopar vestixios dapresenza do carro tirado por animais.

Nas laxas tamén quedaron marcados os surcos profundos en cas-tros da provincia do Castro de Viladonga (Castro de Rei, Lugo). Nesteúltimo consérvanse tamén restos de arcos e arandelas dalgún carrocastrexo.

O CARRO E OS LABORES AGRÍCOLAS

No marco dunha economía de autosuficiencia característica do cam-pesinado galego na época da posguerra civíl na que imos contextua-lizar esta descrición, o carro é un medio indispensable para a realiza-ción de innumerables tarefas que precisaban en moitas ocasións dacolaboración e axuda de varios veciños.

O carro estivo ligado aos labores propios do campo coma o trans-porte de aperos, colleitas de patacas, millo, palla, toxo, estrume, leña,esterco para as hortas, sementes, herba, verzas...., e un largo etc.

Toda casa de labranza debía ter, cando menos un carro, e unha xuntade bois ou de vacas (tamén se teñen construído carros para unha


CONSTITUCIÓN TÉCNICA DO CARRO

O carro galego é de eixo móbil, máis primitivo que os de eixo fixo, epor iso máis robusto, menos veloz pero cunha característica quexustifica o seu uso ao longo de máis de tres mil anos nas tarefasagrícolas e de transporte: é máis fácil de construír e de reparar.

A pesar da súa longa evolución o carro de eixo móbil presenta moipoucas variacións técnicas dun lugar a outro sendo os elementoscosntitutivos fundamentais

- O chedeiro que é a plataforma na que se deposita a carga a modode chasis, e

-O rodado formado polo eixo e as rodas.

O CHEDEIRO, FORMA E ESTRUTURAHai multitude de variantes na forma dos chedeiros, pero baseanse

en dous tipos principais:-Os chedeiros rectangulares son típicos de zonas costeiras, pouco

montañosas e con mellores vías de comunicación. A súa estrutura,menos resistente que a oxival, ten ao seu favor unha maior capacidadeao ser máis grande a superficie do sollado.

-Os chedeiros oxivais, dos que á súa vez hai variantes, pódenseagrupar en dous tipos:

- os que teñen as chedas e cabezalla dunha peza- os que a cabezalla e as chedas son pezas distintasunidas (brueiro), tendo estes útlimos características funcionais similares aos carros rectangulares, de feito pódense atopar moitos chedeiros construídos deste xeitocon forma entre cadrada e oxival.

Os chedeiros oxivais sen separación entre a cheda e acabezallason os que mellor se adaptan a terreos montañosos e moi accidentadosgrazas á súa rixidez. Por regra xeral tamén teñen menos capacidadede carga que os rectangulares. Estes carros, polas características men-cionadas, son coñecidos tamén como carros de montaña.

Para darlle forma aos chedeiros oxivais enterizos vanse dobrandoas chedas con axuda dunha fogueira, cando teñen a forma desexadamétense nunhas prensas e déixanse estar así durante un ou dousmeses para que non se desdobren. Moitas veces mergullábase amadeira en auga con anterioridade durante certo tempo para mellorar oseu durabilidad e traballala con máis facilidade.

Nos carros que teñen a cabezalla independente do sollado prodúce-se unha concentración de forzas na zona de unión entre ambas, sendoesta parte do carro unha das que debe ir máis reforzada xa que poderomper con máis facilidade.

Dende o punto de vista construtivo pódese considerar o carro rectan-gular unha evolución do carro oxival, por ser a súa elaboración máiscomplexa, requirir de máis pezas, máis ensamblaxes e aínda así sermenos robusto.

A estrutura do chedeiro, en calquera dos dous casos, complétasecoas cadeas, que nos carros oxivales irán distribuídas de tal xeito quevan máis xuntas as traseiras, onde é máis ancho o chedeiro e máis

separadas as dianteiras onde é máis estreito.Na zona onde vai o eixo haberá que deixar

espazo abondo entre as cadeas para montar astreitoiras e apeladoiras, estas pezas atravesan aschedas, por iso, terá que haber certa distancia

Cabezalla ou botoalla:parte dianteira do carro amodo de timón; nela inser-tanse as chavellas en suce-sivos furados adaptándoseasí ao largo da xunta de ani-mais e mantendo o pesoequilibrado sobre o eixe;serve como tiro e para ama-rrar o xugo através do es-trobo amén de soportar ele-mentos auxiliares como acangalla.Nalgúns tipos de carro a ca-bezalla (botoalla) é indepen-dente das chedas, noutrosforma parte das mesmas pro-longándose ata adiante;normalmente tamén era decarballo.

entre os seus encaixes e os das cadeas.

O RODADO, EIXO E RODASO rodado nos carros de eixo móbil constitúe en si mesmo u conxun-

to totalmente independente do chedeiro.Deste xeito, poden separarse o eixo coas rodas e chedeiro simple-

mente con levantar este último. En determinadas manobras ata se correo risco de desmontarense os dous conxuntos de forma accidental; istoé un dos motivos polos que o carro non conta cun sistema de freo,porque se actuásemos sobre as rodas para frealas, ao seguir tirando docarro os animais, podería producirse a separación do chedeiro e dorodado.

As zonas de apoio do eixo contra o chedeiro, na chumaceira,sofrenmoito desgaste e serán das que requiran maior vixilancia. As treitoirastraseiras traballan en condicións moi esixentes dado que o esforzo detiro transmítese do chedeiro ao eixo a través delas; o axuste conse-guese coa axuda da apeladoira.

O mal estado dos camiños e corredoiras polos que transitaban oscarros unido ao sistema cinemático do rodado obrigaba a facer osxiros sometendo as partes a grandes esforzos; iso motivan a robustezxeral do carro mesmo rondando a brutalidade. Por iso, as rodasterán os ceos máis grandes e serán máis lixeiras segundo o carro vaiatransitar por mellores camiños evolucionando segundo as zonas e ascircunstancias das mellores ou peores vías de comunicación.

As rodas dos carros van montadas cos mións perpendiculares oualternados para evitar o fallo nas dúas rodas á vez (a roda ten menosresistencia cando é a camba quen recibe un esforzo de flexión, candoisto sucede nunha roda, na do outro lado ese esforzo actúa sobre o mión,sendo este moito máis resistente que a camba).

NOTA: O DEBUXO QUE PRESENTAMOS NON RESPONDE A UN MO-

DELO CONCRETO DE CARRO DO PAÍS.DO QUE SE TRATA É DE QUE OS ALUMNOS COMENTEN COSSEUS PAIS E ABÓS E FAGAN O ANÁLISE DAS DIFERENCIASQUE ESTES LLES COMENTEN SOBRE ESTE MODELO. ELES

SON OS VERDADEIROS EXPERTOS.


Chedas: ttraveseiros que dan forma ao carro e sobre os quese arman as restantes pezas do chedeiro.

A súa constitución varía dunhas zonas a outras dando lugar adiferentes tipos de carros.

Latas: a estrutura formada polaschedas e as cadeas vai cubertapor unhas táboas, chamadas

latas, que forman o piso do carro.

Chumaceiras: ubicadas na parte inferior dochedeiro, ancoradas nas chedas, constitúenos conxuntos de pezas que serven de apoio eguía ao eixo. Cada unha delas consta do clo-ucón reforzo do chedeiro, as treitoras e aapeladoira, temén construídas en carballo

Cangalla: na parte dianteira do chedeiro pódeseengadir unha estructura portátil para apoio das

baras que permiten alongar a carga (mormalmentemolime) por encima do lombo das vacas

Cadeas: son as travesas que unen as dúas chedas conformando,xunto con elas, a estrutura do chedeiro. O seu número pode variardependendo da lonxitude e a robustez do carro. castaño, bidueiro

NTL

Fungueiros: a modo de paosaguzados que serven para suxeitara herba ou outras cargas. Soen ser

de toxo ou xesta.Cando a carga é un grao ou tibér-culo sustitúense rápidamente polastañeiras (táboas laterias que en-

caixan nos mesmos furados deixa-dos polos fungueiros)

RODADO (formado polas rodas e o eixo)As rodas, constan de tres pezas, normalmente carballo, reforzadasnas caras por rellas de ferro. Van unidas ao eixo cun axuste con formade tronco de pirámide cadrada e viran con el.O eixo, está constituído por unha soa peza; por ser móbil é un doselementos diferenciadores do carro con respecto a outros sistemas detransporte. Debe ser moi robusto e resistente ao desgaste por iso seconstrúe de fresno, aliso, bidueiro ou carballo.No seu rodar contra as treitoiras é o responsable do cantar caracterís-tico dos carros.


O RODADO DENDE O PUNTO DE VISTA CINEMÁTICO

Situar as dúas rodas solidarias ao eixo significa que teñen que xirarxuntas, á mesma velocidade; isto presenta serias dificultades á hora deefectuar xiros de escaso radio. Cando se toma unha curva o percorridoda roda interior é menor que o da exterior ( radio menor), polo tanto esaroda interior debería xirar a menos velocidade . (Nos vehículos auto-móbiles solucionase cun complexo mecanismo diferencial situadono eixo de tracción)

No caso do carro isto non é así dada a súa sinxeleza construtiva;polo tanto, ao efectuar curvas e xiros a roda interior patina e temos unfuncionamento defectuoso que se acentuará canto maior é a velocidadee os xiros máis pechados, por outra banda, tipicos das corredoirasgalegas polas que se movían de xeito habitual, presentando nestecaso tendencia a envorcar. Nos carros de eixo fixo non aparece esteinconveniente ao xirar as dúas rodas de forma independente, este é oprincipal motivo polo cal este sistema de foi impoñendo fronte aos deeixo móbil a pesar de ser de construción máis complexa.

BIBLIOGRAFÍA:

LÓPEZ CUEVILLLAS. Elexía prematura do carro de bois. EnProsas galegas

LORENZO, FERNÁNDEZ, X. ”Nomenclatura del carro gallego”.Revista de Dialectología y Tradiciones Populares. Tomo XII. Cuad1-2 Madrid, 1956 ou Nomenclatura do Carro gallego. RDTP, XII,Madrid, 1956, 54-113.

LORENZO, FERNÁNDEZ, X. O carro no folclore de Galicia.Editorial Museo do Pobo Galego, 2004

MARIÑO FERRO, X.R. Cultura popular. Museo do Pobo Galego.Santiago de Compostela. 1985

PÉREZ, CELESTINO, S. Los carros y las estelas decoradas delSuroeste. Badajoz, 1985. Pp 54

Nomenclatura do carro gallego. Revista de Dialectología y Tradicio-nes Populares. Tomo XII. Madrid, 1956. Pp. 54-113.

Unha película fundamental na nosacinematografía, o documental Ocarro e o home, realizado en1941 na comarca ourensá de

Lobeira é un relato liñal da vida docarro, unha “biografía do carro”formalmente emparentada coasvangardas anteriores á Guerra

Civil. Finalizada a rodaxe, a pelí-cula queda sen sonorizar. Xoaquín

Lorenzo garda unha copia enOurense que se montou en cola-

boración co Museo do Pobo Gale-go en 1980 por iniciativa do ci-

neasta Eloy Lozano. Carlos Serra-no de Osma sonorizaría outra pola

súa conta en 1945.

POPULAR

Se queres que ou carro cante,bótalle ou eixe de freixo;

se queres que ou amor che veña,dálle talladas de queixo.

Se queres que o carro cantecomo o do teu veciño,bótalle o eixe de freixo

e as treitoiras de sanguiño.

Para cuñas, pau de toxo;para fungueiros, carballo;para conserva las verzas

unha mañá de orballo.

Cando poño os bois ó carro,sempre digo: Dios delante!

Coa aguillada na man,anda, gallardo, pra diante!

Árdelle o eixe,árdelle o carro,árdelle o eixe

hai que mollalo.Hai que mollalo

n´hai máis remedioárdelle o eixeé polo medio.

O P

RO

VISI

ON

AL

0

1O P

RO

VISI

ON

AL

0

2O P

RO

VISI

ON

AL

0

1O P

RO

VISI

ON

AL

0

3

O PR

OVISIO

NAL 01O

PRO

VISION

AL 02O PR

OVISIO

NAL 01O

PRO

VISION

AL 03


V I A X E PORA S T U R I A S

E LEÓN Os alumnos de 2º de bacharelato fixemos ungha viaxe

didáctica a Asturias e León os día 4 e 6 de outubro ao-cmpañados dos profesores Xan Fernández, Belén Suá-rez (Departamento de Xeografía e Historia) e Pilar Asen-sio (Departamento de Bioloxía e Xeolosía).

Dende Viveiro saímos cara a Asturias percorrendo aRasa Cantábrica ata facer a primeira parada no Museodo Jurásico de Asturias.

Despois de coñecer de primeira man a vida dos dino-saurios, comemos na praia da Griega xunto ás pegadasdestos vellos reptís. A visita aos Lagos de Covadongatamén foi obrigada.

Xa o venres, visitamos a Cova de Tito Bustillo ademáisde facer un pequeno taller de ferramentas prehistóricas.En Oviedo visitamos o Museo da Minería e percorremosunha galería da mina para entender o duro que era estetraballo...

De camiño a León, fixemos parada na montaña leone-sa para ver unha garganta impresionante,as Hoces deVegacerver.

Xa en León, o sábado, percorremos as murallas roma-nas e o seu casco medieval e Catedral.

Finalmente, de volta a Viveir, paramos nas Médulasonde nos asombramos con esta mostra da minería ro-mana.

********

XEOLOXÍA

Debido á evolución xeolóxica da Península Ibérica na súa superfi-cie atopamos tres grandes rexións litolóxicas:

• Os afloramentos do an2go macizo hercínico formarán a coñecidacomo España Silícea.

• A abundancia de sedimentos mariños pregados na oroxenia alpi-na darán lugar a coñecida como España Calcarea.

• Por último, os sedimentos de tipo continental comporán a chamadaEspaña Arxilosa.

Nesta viaxe partimos nunha rexión eminentemente silícea (granitos,lousas, xistos,...) e visitamos unha das principais zonas calcáreas pe-ninsulares, os Picos de Europa, onde observamos as súas caracterís-ticas, formas erosivas, o karst, ...

Por último, nas Médulas, observamos o que son os depósitos arxi-losos, tan frecuentes no interior da Meseta. Neste caso, na Cubeta doBierzo, formada sobre todo de materiais cuaternarios.

HISTORIA

Despois de millóns de anos de proceso evolutivo, do que veremosalgúns exemplos no MUJA, apareceremos os humanos modernos (H.Sapiens Sapiens) que seremos os responsables das maravillosaspinturas rupestres, cuns 20000 anos de antigüidade, que atopamos entodo o Norde peninsular.

En Tito Bustillo atopamos un dos seus mellores exemplos, destacan-do a arquifamosa Sá dos Cabalos. A chegada dos romanos á Penín-sula Ibérica tivo como razón principal o aproveitamento económico doterritorio e unha das principais fontes de riqueza foron as minas deouro do NO. O xacemento máis espectacular de todo o Imperio seatopa na provincia de León, e son as Médulas. Para conseguir ocontrol do territorio os romanos establecíanse en campamentos milita-res algúns dos cales có paso do tempo se converteron en cidades. Éo caso de León, cidade na que observaremos as súas murallas e querecibe o seu nome da Lexión que alí se asentou. Na Idade Media estascidades foron crecendo feito que observaremos en León con dous bósexemplos artísticos deste período : San Isidoro de León (románica) ea Catedral (gótica). O gran cambio contemporáneo será a industriali-zación que terá como sector principal a fabricación siderúrxica que enEspaña se basará nos ricos xacementos de carbón asturiano. Sobrea súa difícil extracción aprendermos no MUMI de Langreo.

21 decembro 2012 Páxina 19O Provisional

O 16 DE MAIOO 16 DE MAIOO 16 DE MAIOO 16 DE MAIOO 16 DE MAIO

MANIFESTO 2012 (4º ESO. CPI de Pontecesures)Buscamos, buscamos, buscamos cousas que nos traian a felicidade: coches, pi-

sos, prazas de garaxe, negocios... enchen os anuncios por palabras dos xornais.Pero nós buscamos persoasue se queira aloxar nun piso de galego-falantes. Aviso:

somos de moitas partes de Galiza e falamos diariamente galego".

FINANZAS "Arréndase idioma. Prezo razoable e negociable, usable en todas as

formas e ámbitos. Con garantía ilimitada. "

A praza Maior de Viveiroacolleu, o 16 de maio, otradicional Co centro parti-ciparon os alumnos de 1ºe 2º de ESOacompañados polos seusrespectivos titores.

O Provisional

Á hora do recreo reunímonos no patio"bailar" este marabilloso xoguete que é opeón ou buxaina.

Houbo demostracións e concursos debaile, filigranas e decoración das peonzas.

O campión, no apartado de baile dopeón, foi Mateo Fustes de 3º de ESO; logo,no apartado de filigranas, empataronYancarllos do CM de Equipos Eléctricos,Mateo Fustes, Cristian Giz de 3º e VicenteLouzao de 4ºB; en decoración acadaronsendos premios Nerea Abad de 1º D eAbrahan Garcóa de 2º D. Todos recibiron unagasallo en forma de vale de compra paramaterial didáctico.

Segundo os profesores organizadores doevento, Basanta, Mariluz e Leal lográronseos principais obxectivos previstos para estaactividade:

Divulgar, recuperar e conservar as activi-dades lúdicas tradicionais; favorecer a rela-ción alumno-profesor; diversificar a oferta deactividades; promover o exercicio físico e oxogo cooperativo.

Tamén se editou un folleto explicativodo xogo coa colaboración do Provisional.

n:t.l

.

21 decembro 2012Páxina 20

La primera tarea de la educación es agitar la vida,pero dejarla libre para que se desarrolle (María Montessori)

O venres, 16 de novembro, celebramos o DÍA DO PEÓN


O Provisional

fai 15 anos

fai 10 anos

http://www.iesmariasarmiento.net

LOCALIZA NO SEGUINTE MAPA OS PAÍSES VISITADOS POLO PROFESOR JAVIER MARIÑOLOCALIZA NO SEGUINTE MAPA OS PAÍSES VISITADOS POLO PROFESOR JAVIER MARIÑOLOCALIZA NO SEGUINTE MAPA OS PAÍSES VISITADOS POLO PROFESOR JAVIER MARIÑOLOCALIZA NO SEGUINTE MAPA OS PAÍSES VISITADOS POLO PROFESOR JAVIER MARIÑOLOCALIZA NO SEGUINTE MAPA OS PAÍSES VISITADOS POLO PROFESOR JAVIER MARIÑO(Ver listado na páxina 5)

Nº 10, publicación:19-12-97EDITORIAL: Sistemas educativos:

o noso tampouco é o peorConcedida a ampliación, Prórrogana aplicación da LOXSE, Xubilaciónde J. Luis Otero, Relación co mun-do empresarial, As outras linguas,Un aburrido verán, Voz Natura, As

minas da Silvarosa, O pazo deGrallal, Desenvolvemento do ROC

Nº 25, publicación:20-12-02EDITORIAL: Seguimos coas re-

formas...Novos representantes no consello

escolar, Magosto, San Xoán deCovas, As pastillas nas festas,

Aprobado o RRI, Aberto por va-cacións, Profesores de Viveiro enGuinea, 25 aniversario da última

promoción de Mestres Industriais,Jimi Hendrix, Historias de Viveiro,

Aprender a aprender I

fai 5 anosNº 40, publicación:21-12-07

Deporte, xuventude e... , Descensodo Landro, Entrevista: E. Xesús

Rubert, O pan de trigo (II), Liber-dade, O botellón, The Viveiro IronOre Co. Ltd, Álbum 75 aniversario,Campión de carpintería, Hound DogTaylor, Silán couto fechado, Elabo-

rar un plan de convivencia

P

LÁ

ST

IC

A

Iria

Tim

iraos


Por José María Leal López

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

A GRUTA DE LOURDESA GRUTA DE LOURDESA GRUTA DE LOURDESA GRUTA DE LOURDESA GRUTA DE LOURDES

Non se sabe exactamente oséculo no que foi fundadaesta vila, pero por indicios e

de restos achados, poderíase calcu-lar que foi antes do nacemento deXesucristo, xa que aquí ficaronmoitos pobos, dende os celtas, vi-quingos, romanos, árabes,..etc.

Os restos máis anda e de difícilacceso. Tamén na parroquia deFaro, cerca da vella igrexa, hai indi-cios de ter existido un castro celta,derivando desta zona o nome deBrieiro que se podería definir comacidade fortificada; hai máis topóni-mos por toda esta zona que dan fede que houbo pobos antigos primiti-vos que habitaban toda esta zona.Outros restos que se conservan edan fe da existencia destes pobosson os castros que se atoparoncoma o Chao da Garita, o de SanPedro de Viveiro, o de Loureiro deChavín, a Croa de Landrove, o Cas-tro de Magazos, a Furada do Tepo


○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


FOTO ÁLBUM: en xullo de 1974 celebrouse, na daquela Escola de Mestría Industrial de Viveiro, o primeirocurso impartido fóra de Madrid polo Instituto de Ciencias da Educación da Universidade Politécnica ao que asis-

tiron profesores de toda Galicia. Na fotografía, pertencente ao arquivo fotográfico do IES María Sarmiento, pode-mos ver o grupo de asistentes á entrada do edicicio antigo.

3 5 8 11

12

13 1415

1617

18

19 20 21 2223

2426

27

29

28

30333534

36

421043

4647

976421

3132

39

38

40

1-Padre Basilio, Profesor de Relixión de Monforte2-3-Gianonatti, profesor en Lugo4-5-Vicente Breijo Rodríguez, profesor de Delinación en Ferrol6-Antonio López Gato, Profesor de Tecnoloxía do Metal no IES de Someso7-Vicente Balseiro Castro (Colosía), prof. en Madrid8-Enrique, profesor de Tecnoloxía de Automoción no IES Daviña Rei de Monforte9-10-11-12-Fina Roca Díaz, profesora de Lingua Castelá e Literatura13-14-Fidel Vizoso Núñez, profesor de Electricidade na Coruña15-Luís Mel Galocha, profesor de Tecnoloxía16-17-Ramón Isaach Martínez, profesor de Delinación18-José Manuel Juncal López, Profesor de Matemáticas en Lanzarote19-Pablo Mariano Mateo Choa, Profesor do Metal20-Pablo, profesor de Física en Monforte - Inspector21-Xosé Manuel Cociña Regal, profesor de Electricidade22-Ramón Barro Gómez, profesor de Tecnoloxía Eléctrica

45

41444849

505152

53545556

5758

23-Francisco Fernández Murias, profesor de Debuxo24-25-Modesto López Yáñez, profesor de Electricidade en Ourense26-Nemesio Rodríguez Rodríguez, Director do IES O Centiño de Foz27-José Ramos Fernández, profesor do Metal28-29-José Solla Díaz, profesor de Debuxo no IES Politécnico de Lugo30-31-Jesús Núñez, Director do IES Daviña Rei de Monforte32-Manuel Álvarez Otero, profesor do Metal33-Generoso Martínez Míguez, profesor do Metal34-35-36-37-38-Justo Moirón Cabanas, profesor de Lengua, Director do IES Vilar Ponte39-Bernal, Director do ICE da Univ. Complutense40-Ángel Rodríguez Vázquez, profesor de Tecnoloxía do Metal - Director da Escola de Mestría41-42-43-44-45-46-47-48-49-Vila Freijomil50-51-52-Manuel Emilio Rey Fernández, profesor no Politécnico de Vigo53-Juan Luís Otero Fernández, profesor do Taller de Madeira54-55-56-Francisco Fernández Campo, profesor de Electricidade,57-58-

25

O Provisional21 decembro 2012

Ventá aberta aos librosVentá aberta aos librosVentá aberta aos librosVentá aberta aos librosVentá aberta aos libros

Páxina 25

secre que

Vde.probe

cos

a

educación

é

cara,

políticos

REVISIÓN

OCULAREn col

LEOPARDO SON

Pilar Pallaré

O Provisional

A carón do blues

Páxina 26 21 decembro 2012

MISSISSIPPI JOHN HURT1893 - 1966

John Hurt foi o artista negro máispopular durante o folk-boom dos

anos sesenta. O seu extraordinarioestilo de guitarra fingerpicking

compañado da súa tenra e expresi-va voz, e o seu carácter bo e afa-

ble, valéronlle para conquistar unnovo público ávido de intérpretescuxas profundas raíces lles

mostrasen toda a súa sabedo-ría popular. A influencia de

"Mississippi" John Hurt esténde-se en diferentes xéneros que van

dende o blues, o country e o folk,pasando mesmo polo rock and

roll .

John Smith Hurt naceu pro-bablemente o 3 de xullo de1893 en Teoc (Mississippi),aínda que algúns historiado-res apuntan tamén como datade nacemento un ano antes,concretamente o 8 de marzode 1892. O que si está claro éque o pequeno John se criouna modesta cidade de Ava-lon, onde ós nove anos co-mezou a facer os seus pri-meiros progresos coa guita-rra. Tamén parece estar con-firmado que pasou a súa xu-ventude como peón nunhagranxa, mentres cantaba etocaba nas festas de fin desemana da súa localidade.

Dous músicos country brancos quese atoparon con Hurt a finais dos anosvinte, o guitarrista Shell Smith e o vio-linista Willie Narmour, foron os que orecomendaron ó director da discográ-fica Okeh, Tommy Rockwell. Como re-sultado, trasladaríase a Memphis ondese rexistrou a súa primeira sesión degravación en febreiro de 1928. Alí gra-

váronse oito títulos,pero soamente foron pu-blicados dous deles,"Frankie" e "Nobody´sDirty Business". En Mem-phis, Hurt foi bautizadoco alcume "Missis-sippi", e tivo aoportunidadede atoparse

con numerosos cantantes de blues daépoca como Lonnie Johnson, Blind Le-mon Jefferson e Bessie Smith, entreoutros.

Describindo a súa primeira sesión degravación anos máis tarde, Hurt sorríae recordaba: "había unha gran sala consó tres homes nela; eu, Rockwell, e oenxeñeiro de son. Senteime nunha ca-

deira, colocaron o micrófo-no preto da miña boca edixéronme que non podía

moverme despois de encon-trar a posición correcta. Tivenque manter a miña cabeza ab-

solutamente quieta. Oh!,estaba moi nervioso e ti-

ven o pescozo doridodurante varios días".

Afortunadamente os dous temaspublicados vendéronse ben, e Hurt foicitado para realizar novas gravaciónsa finais daquel mesmo ano, pero estavez na cidade de Nova York. Nas dúasnovas sesións celebradas o 21 e 28 dedecembro, Hurt creou algunhas dassúas obras máis admiradas. "Louis Co-llins", "Spike Driver Blues", "Stack O

Por Javier Caneda González " MISSISSIPPI JOHN HURT"

bvbvbvbvbv

Rúa: Misericordia, 5827850 - VIVEIRO (Lugo)

Teléf.: 982.56.04.49 - Fax: 982.56.23.06Móbil 606.54.11.55 e [email protected]://www.iesmariasarmiento.net Impreso, en papel reciclado, enPUBLILAR - Magazos - Viveiro Depósito Legal: LU - 402-94

Viveiro, 21 de decembro de 2012ANO XIX, NÚMERO 54

TIRADA 900 EXEMPLARESDISTRIBUCIÓN GRATUÍTA a alumnos e

profesores: 850 exemplares, por correo aantigos profesores, institucións, centros e

medios de comunicación: 50SUBVENCIONA:

EQUIPO DE NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICADO IES MARÍA SARMIENTO


7 5 A MS07 220132

O Provisional

COLABORAN NESTECOLABORAN NESTECOLABORAN NESTECOLABORAN NESTECOLABORAN NESTENÚMERO 54NÚMERO 54NÚMERO 54NÚMERO 54NÚMERO 54

ALUMNOS:ALUMNOS:ALUMNOS:ALUMNOS:ALUMNOS: Iria Moliner Piñón, Iria Timiraos Expósito,

alumnos de 1º de ESO,

PROFESORES:PROFESORES:PROFESORES:PROFESORES:PROFESORES:Xosé Cabana Cabana, Primitivo

José María LealINSPECTORA:INSPECTORA:INSPECTORA:INSPECTORA:INSPECTORA:

Magdalena Duarte Blanco PERSOAL NON DOCENTE: PERSOAL NON DOCENTE: PERSOAL NON DOCENTE: PERSOAL NON DOCENTE: PERSOAL NON DOCENTE:

Javier Caneda GonzálezDISTRIBUCIÓN E ARQUIVO:DISTRIBUCIÓN E ARQUIVO:DISTRIBUCIÓN E ARQUIVO:DISTRIBUCIÓN E ARQUIVO:DISTRIBUCIÓN E ARQUIVO:José López Peña, Lucía Lage Pol

Antonio González da TorreCOORDINACIÓN E MAQUETACIÓN:COORDINACIÓN E MAQUETACIÓN:COORDINACIÓN E MAQUETACIÓN:COORDINACIÓN E MAQUETACIÓN:COORDINACIÓN E MAQUETACIÓN:

Néstor Timiraos Labaen

Congreso. A pesar de que a súanova carreira só durou tres anos,tivo tempo para actuar no festivalde Newport, nos mellores campusuniversitarios ou nos bares de es-tudantes de Washington e NovaYork (mesmo no programa televisi-vo "Tonight Show" con JohnnyCarson), gañándose ao seu novopúblico mozo co seu talento comonarrador, animador, cantante e gui-tarrista. Viaxaría tamén a Europacomo parte do lexendario AmericanFolk Blues Festival e, neste últimoperíodo da súa vida, gravou paraVanguard 3 álbums de estudo, "To-day! " "The Immortal MississippiJohn Hurt" e "Last Sessions", oscales poden atoparse actualmenterecompilados nun triplo cd baixo otítulo "The Complete Studio Recor-dings".

A pesar de quea súa casa enAvalon estaba auns poucos qui-lómetros darexión do Delta,Hurt non en-caixaba demasia-do ben coa típi-ca tradición doMississippi e,aínda que eraconsiderado undos seus repre-sentantes, a súamúsica procedíadun mundo moidiferente. A de-licadeza do seuestilo case pare-cía opoñerse ácrueza e paixónque caracteriza-ban a CharleyPatton, SonHouse ou Robert

Johnson. Lamentablemente Hurt sópuido gozar da súa nova e exitosacarreira tres curtos anos, ata que unfatal ataque ao corazón o sorpren-deu na súa casa mentres durmía, o 2de novembro de 1966.

´ Lee" e o celebrado "Avalon Blues".Animado polo resultado dos seus úl-timos traballos, Hurt intentou reali-zar novas gravacións, pero era de-masiado tarde. As vendas de discoscaeron en picado e a Gran Depresión,como a tantos outros dos seus con-temporáneos, rematou por pecharlletódalas portas definitivamente.

Con este desalentador panoramaHurt regresou a Avalon, onde o es-peraban os seus 14 fillos. Alí gaño-use a vida como granxeiro, recollen-do algodón e millo, ou con ocasio-nais traballos no río e o ferrocarril,aínda que sen perder contacto coamúsica tocando sempre que podía enfestas e reunións familiares.

Pero a vida aínda lle tería reserva-da unha última carta ó bo de JohnHurt. Trinta e cinco anos despois dassúas últimas gravacións en NovaYork, recibiuunha carta do et-nomusicólogoTom Hoskins,quen impresiona-do polos seusantigos discos eguiándose polaletra de "AvalonBlues" (onde re-lataba que a súacasa estaba nalocalidade deAvalon), decidi-ra encontralo. Asorpresa foi aín-da maior cando,no seu primeiroencontro conHoskins, este lleofreceu a opor-tunidade de to-car nos emerxen-tes festivais fo-lks e de gravarnovos discos.Era o ano 1963 e con 70 anos Missis-sippi John Hurt asistía abraiado a súasegunda cita coa historia.

Aínda que un pouco reticente óprincipio, finalmente decidiu aceptara oferta e trasladouse a Washingtononde en xullo, e durante varios días,realizou unhas maratonianas sesiónsde gravación para a Biblioteca do

-Avalon Blues: The Complete1928 Okeh Recordings

- D.C Blues - The Library OfCongress Recordings. Vol.1 e 2- The Complete Studio Recordings

- Live- Rediscovered

DISCOGRAFIASELECCIONADA

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

acarondoblues.blogspot.com

O Provisional 21 decembro 2012Páxina 28

GRAN ANGULARGRAN ANGULARGRAN ANGULARGRAN ANGULARGRAN ANGULAR

Ao longo da historia, as sociedadesconcedéronlle grande importancia áeducación, na convicción de que deladepende o benestar individual e colec-tivo da cidadanía. Aínda que hoxe endía se concibe a educación como undereito fundamental das persoas ao lon-go da súa vida, temos que ter en contaque isto non sempre foi así; non hai queremontarse moitas xeracións atrás paraver como o acceso á educación, espe-cialmente á secundaria e superior, eraprivilexio case exclusivo das elites.

A aparición dos sistemas educativoscontemporáneos contribuíu a reforzaro interese pola educación. As estrutu-ras dedicadas á formación da cidadaníaforon concibidas como piares para aconstrución dos estados nacionais. Pro-gresivamente, os países tamén fóronllesprestando atención crecente aos siste-mas de educación e formación, coa fi-nalidade de adecualos ás circunstanciascambiantes e ás expectativas que nelesdepositaban. Consecuentemente, a súaevolución foi notable, ata chegar a po-suír na actualidade características cla-ramente diferentes das que tiñan no mo-mento da súa constitución (preámbuloda Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio,de educación).

Analizar a historia da educación, osseus cambios, os seus modosde realización, as súas institu-cións, os profesionais que asrexentaron e os ideais que per-seguiron, significa tanto comoreflectir a propia historia deEspaña e os seus altos e baixosmáis significativos (Molero Pintado,2001, p. 16).

Os sistemas educativos nacionais xor-den en Europa a principios do séculoXIX, a raíz da Revolución Francesa(1789). En España, a Constitución deCádiz (1812) incorpora o concepto daeducación como unha estrutura en cuxaorganización, financiamento e controldebería intervir o Estado, deste xeitoséntanse as bases para o establecemen-to do noso sistema educativo. Non obs-

Ao longo dos próximos números faremos un percorrido pola historia da educación en España, desde fi-nais do Antigo Réxime ata a actualidade, da man da Inspectora Magdalena Duarte Blanco. Este artigo

foi publicado tamén no nº 63 de EDUGA (Revista Galega do Ensino). Agradecémoslle á autora o esforzopara que poidamos contar no noso xornal escolar con este interesante traballo.

A educación en España. Unha mirada retrospectiva (I)

“Fronte aos numerosos desafíos do porvir, a edu-cación constitúe un instrumento indispensable paraque a humanidade poida progresar cara aos ideais

de paz, liberdade e xustiza social." (J. Delors)

tante, a súa concreción definitiva cul-minaría coa aprobación en 1857 da LeiMoyano. Segundo sinala Puelles Bení-tez (2008, p. 7), aínda que parece queEspaña estivo en permanente reformaeducativa nos últimos douscentos anos,realmente só tres reformas de gran cala-

do se levaron a efecto: a Lei Moyano(1857) que transformaría o sistema es-colar do antigo réxime; a Lei xeral deeducación (1970) que trataría de mo-dernizar a estrutura do sistema educati-vo para adecualo a unha sociedade in-mersa nun intenso proceso de cambio,e, máis recentemente, a Lei orgánica deordenación xeral do sistema educativo(1990) que pretendía conseguir a xene-ralización da educación con criterios decalidade. En datas máis recentes publi-

cáronse dúas leis orgánicas coa finali-dade de adaptar o noso sistema educa-tivo ás esixencias do século XXI: a Leiorgánica de calidade da educación(2002) e a Lei orgánica de educación(2006).

En síntese, as grandes leis educativasespañolas tentarían levar ápráctica múltiples cambiosnos currículos, na duracióndo período de escolariza-ción, nas diferentes etapaseducativas, niveis e réxi-mes de ensino, cambios quea sociedade e o país deman-

daban, tanto para a modernización comopara o progresivo achegamento de Es-paña a Europa.

Tentaremos pois, nos vindeiros núme-ros do Provisional, realizar unha mira-da retrospectiva á educación do nosopaís, tratando de describir os acontece-mentos máis significativos producidosnos dous últimos séculos.

NOTA: as referencias e bibliografía sinaladaamosaranse no último capítulo

O Provisional - Consellería de Cultura, Educación e ... · Ano XIX - Número 54 Viveiro, 21 de...

Documents

Transcript of O Provisional - Consellería de Cultura, Educación e ... · Ano XIX - Número 54 Viveiro, 21 de...