Observatorio socioeconómico Rede XIANA · O proxecto Rede XIANA conta como eixo fundamental co...

Informe de resultados

Observatorio socioeconómico Rede XIANA

ProxectoProgram

Direcció

Servizo

Desenv

IDEARA

Deseño

IDEARA

Edición

IDEARA

o elaborado ma Operativo

ón e Coord

de planificac

volvemento

S.L.

o e maqueta

S.L,.

n:

S.L.

pola Excmao “Adaptabili

inación:

ción, desenv

o técnico e c

ación:

a. Deputaciódade e emp

volvemento t

contidos:

Observa

ón da Coruñrego” Fondo

territorial e U

torio socioeco

ña a través o Social Euro

Unión Europ

onómico do pro

do Programopeo.

ea. Deputac

oxecto Rede X

ma Rede XIA

ción da Coru

XIANA

2

ANA.

ña.

Observatorio socioeconómico do proxecto Rede XIANA

3


4

Índice

1. INTRODUCIÓN .....................................................................................9

2. INFORME DE IDENTIFICACIÓN DE NECESIDADES

FORMATIVAS ............................................................................................. 20

2.1 Identificación de necesidades formativas: Servizos sociosanitarios á comunidade

25

2.2 Identificación de necesidades formativas: Industria alimentaria 35

2.3 Identificación de necesidades formativas: Formación ambiental 41

2.4 Identificación de necesidades formativas: Comercio 48

2.5 Conclusións do estudo de necesidades formativas 51

3. ESTUDO DE DIAGNÓSTICO DE SITUACIÓN DO MERCADO

LABORAL .................................................................................................. 58

3.1 Mercado laboral: Servizos sociosanitarios á comunidade 62

3.2 Mercado laboral: Medio ambiente 75

3.3 Mercado laboral: Industria alimentaria 88

3.4 Mercado laboral: Comercio 93

3.5 Conclusións do diagnóstico do mercado laboral 97

4. ESTUDO DE SEGUIMENTO DA REALIDADE EMPRESARIAL ................ 105

4.1 Descrición da mostra da enquisa 107

4.2 Percepción dos empregadores sobre o mercado laboral 110

4.3 Candidatos: actitudes, valoracións e perfís 119

4.4 Formación demandada 127

4.5 Conclusións do estudo de seguimento da realidade empresarial 134

5. ESTUDO DE DESEÑO DAS ACTIVIDADES FORMATIVAS .................... 138

5.1 Actividades formativas: Servizos á comunidade 139

5.2 Actividades formativas: Zonas verdes e enerxías renovables 140

5.3 Actividades formativas: Industria alimentaria 141

5.4 Actividades comercio: Comercio 143

5.5 Actividades formativas: Outros 143

5.6 Estudo sobre servizos da vida diaria 146

5.7 O observatorio socioeconómico Rede Xiana 152

6. ANEXOS ........................................................................................... 156

Cuestionario de identificación de accións formativas. 156

Guión das entrevistas en profundidade a asociacións empresariais sectoriais 157

Guión das entrevistas en profundidade a asociacións empresariais multisectoriais 158


5

Guión dos grupos de discusión 159

Cuestionario do estudo de seguimento da realidade empresarial 161

6.1 Índice de gráficas e táboas 164

Introdución


9

1. Introdución

Rede XIANA é unha iniciativa da Deputación de A Coruña que se impulsa no ano

2007. A súa labor encamíñase á promoción de actuacións en territorios rurais da

provincia de A Coruña para impulsar a mellora do emprego e creacións de servizos

de proximidade no medio rural. Enténdese como medio rural a todos os concellos da

provincia de que contan cunha poboación inferior a 50.000 habitantes. Entre as prioridades de

Rede XIANA atópase tamén actuar principalmente sobre colectivos como as mulleres,

parados/as de longa duración, persoas desempregadas maiores de 45 anos ou persoas

desempregadas menores de 25 anos que abandonaron os estudos e, en xeral, colectivos en

risco de exclusión. A completa integración entre o análise da realidade social, o seu

diagnóstico e propostas de intervención está na base do modelo de apoio ao desenvolvemento

social e económico que se deriva de iniciativas como o proxecto Rede XIANA.

O observatorio socioeconómico é un sistema de recollida de información, diagnose e

seguimento da realidade empresarial e laboral que contribúe á mellora continua dos itinerarios

de formación sociolaboral para adaptalos ao estado e necesidades actuais do mercado laboral

e estrutura social. O observatorio socioeconómico é unha ferramenta que permite coñecer

mellor as necesidades territoriais, o impacto das medidas que se están a impulsar e as

necesidades de actuación para a mellora calidade do emprego e do contorno no medio rural.

O proxecto Rede XIANA conta como eixo fundamental co apoio á empregabilidade;

realizando actuacións dirixidas a mellorar os servizos dispoñibles e o acceso ao emprego nas

zonas que participan no proxecto apoiando así, ao mesmo tempo, ao desenvolvemento

socioeconómico da rexión. Que o impulsor sexa a Deputación de A Coruña constitúe unha

potencialidade para o proxecto porque a implicación deste organismo permite facilitar a

comunicación e coordinación coas autoridades locais e achega ao proxecto unha maior

notoriedade xunto cunha imaxe pública de fiabilidade e rigor.

As actividades que desenvolve Rede XIANA pretenden acadar a inserción laboral de

persoas desempregadas, prestando especial atención ás persoas en risco de exclusión. Os seus

obxectivos específicos son, de forma resumida:

Dinamizar a base económica do medio rural fomentando a actividade en Novos

Xacementos de Emprego.

Mellorar o nivel de servizos da poboación rural.

Executar accións no ámbito laboral.

A selección dos ámbitos sectoriais e actividades nos que prioriza a súa acción Rede

XIANA recóllese de entre os Novos xacementos de emprego, que veñen definidos pola Unión

Europea e son adaptados á realidade social e económica do contorno rural da provincia de A

Coruña.


10

O concepto de novos xacementos de emprego aparece por primeira vez no célebre Libro

Branco sobre crecemento, competividade e emprego: retos e pistas para entrar no século XXI,

cuxa elaboración foi dirixida por Jacques Delors, e publicado en decembro de 1993. As

observacións que nel se realizan sobre o paro e o crecemento económico, inician o camiño na

busca de novas estratexias para combater o desemprego na Unión Europea. Con este

documento desencadeouse unha nova filosofía das políticas de emprego, que se basean na

activación de servizos que cubran as necesidades insatisfeitas da sociedade. Estas necesidades

derivan de transformacións sociais e económicas que favorecen a demanda de novos produtos

e servizos no medio rural e tamén do impulso de actividades que protexan ou melloren o

medio ambiente e difundan un comportamento social e económico que sexa sostible e

responsable a nivel social e do medio natural.

Os novos xacementos de emprego, tamén denominados filóns de ocupación, son o

termo utilizado polo Libro Blanco de Delors para describir aquelas actividades laborais que dan

resposta ás novas necesidades sociais. Estas actividades son moi heteroxéneas, pero teñen en

común catro características:

• Cobren necesidades sociais insatisfeitas.

• Configúranse en mercados incompletos.

• Teñen un ámbito de produción ou prestación localmente definido.

• Teñen un alto potencial na xeración de postos de traballo.

Partindo das premisas descritas reportouse, no Libro branco de Delors, un conxunto de

actividades moi heteroxéneas, que se poden clasificar segundo o seguinte cadro; identificando

19 ámbitos de actividade ocupacional que se poden agrupar en catro grandes grupos:

Figura 1. Táboa. Novos xacementos de emprego

NOVOS XACEMENTOS DE EMPREGO

OS SERVIZOS DA VIDA DIARIA

1. Servizos a domicilio Axudas burocráticasProdución e reparto de comidas a domicilio Reparto de mercancías a domicilio Acompañamento de persoas maiores ao exterior Atención a persoas maiores

2. Coidado de nenas e nenos GardaríasPreescolar Gardarías fóra do horario escolar Atención durante enfermidades Actividades extraescolares culturais Actividades extraescolares deportivas Atención a nenas e nenos con problemas Colonias extraescolares Colonias deportivas Gardarías de empresa ou de colectivo de empresas

3. Novas tecnoloxías da información e da comunicación

A individuos:Aplicacións telemáticas Telemedicina Multimedia ocio Multimedia educativa


11

Comercio telemáticoReserva teleservizo Acceso á información (internet) Vixilancia domicilio Información telemática local Teletraballo A empresas: Formación permanente Acceso á información empresarial especializada Técnicas de produción Adaptación ás flutuacións do mercado Ampliación de mercados Servizos administrativos Edición asistida por ordenador Software especializado Teleservizos Vixilancia a empresas Ao sector público local: Teleadministración Apoio ao teletraballo Apoio aos teleservizos Cohesión socioterritorial, acceso a información común Racionalización de transportes públicos

4. Axuda a mozos con dificultades

Axuda extraescolar a escolares con dificultades (fronte ao fracaso escolar) Reinserción da delincuencia Reinserción da drogadicción Axuda á discapacidade

OS SERVIZOS DA MELLORA DO MARCO DE VIDA

5. Mellora da vivenda Rehabilitación e reparación de interiores de inmobles Rehabilitación do exterior de inmobles Mantemento e vixilancia de inmobles

6. Seguridade Vixilancia de lugares públicosVixilancia en transportes colectivos Instalacións de seguridade en domicilios Instalacións de seguridade en empresas Instalacións de seguridade en lugares públicos Televixilancia

7. Os transportes colectivos locais

Mellora do confort técnico dos transportes públicos Mellora do acceso dos discapacitados aos transportes públicos Creación de novas formas de organización do transporte colectivo urbano Acompañamento a persoas con dificultades Seguridade Información Vixilancia de vehículos Microtransportes especializados temática ou zonalmente

8. A revalorización dos espazos públicos urbanos

Redefinición polifuncional dos espazos fortemente funcionais cara á convivencialidade Remodelación e rehabilitación Actuacións con elevados compoñentes de empregos especializados que permiten manter oficios e a recualificación Mantemento de espazos públicos

9. Os comercios de proximidade

Na zona rural: adaptación aos cambios na composición da poboación (permanente ou flotante) Nas zonas urbanas periféricas: introdución ao comercio de proximidade como forma de revalorización e de adaptación ás novas formas de vida (traballo das mulleres, envellecemento da poboación)

OS SERVIZOS CULTURAIS E DE OCIO


12

10. O turismo Turismo culturalTurismo rural Turismo de aventura Turismo especializado (rutas, circuítos) Organización de actividades e acontecementos Turismo de 3ª idade

11. O sector audiovisual Produción de películasDistribución de películas Produción de emisión de TV Difusión de produción de TV Televisión interactiva Produción de vídeo–multimedia comerciais

12. A valorización do patrimonio cultural

RestauraciónCreación de centros culturais Difusión da cultura Oferta cotiá e mantemento

13. O desenvolvemento da cultura local

Fomento da cultura popular

14. O deporte Xestión de clubs deportivosInserción polo deporte Educación deportiva e deporte para a saúde Deporte profesional e do espectáculo

OS SERVIZOS DO MEDIO NATURAL

15. Xestión dos residuos Recollida e tratamento selectivo de residuos Recuperación e comercialización dos comercialización dos materias selectivos

16. Xestión da auga Protección das fontesLimpeza e mantemento dos cursos fluviais Saneamento das canles Protección contra as augas contaminadas Xestión de infraestruturas Educación pública no uso da auga: cidadáns e empresas A auga como elemento de ocio

17. Protección e mantemento das zonas naturais

Controlar a degradaciónProgramas de parques naturais, reservas, programas de reforestación ou de reconstitución de terreos Protección de espazos

18. Control da contaminación Achegas de bens e servizos ligados a tecnoloxías menos contaminantes Exportación de tecnoloxía de proceso Tecnoloxía de economización de enerxía Sensibilización respecto ao control da polución e o aforro enerxético

19. A xestión da enerxía Aforro enerxético nos edificios e vivendas Asesoramento ao aforro enerxético das familias Utilización das novas fontes de enerxía

Deste cadro sobre novos xacementos de emprego, Rede XIANA deseña itinerarios

formativos nas áreas de máis demanda laboral ou necesidade de servizos do medio rural da

provincia de A Coruña. En concreto elabora 4 grandes itinerarios formativos:

Formación en Servizos Sociosanitarios á Comunidade: o obxectivo é cubrir as

necesidades asistencias poñendo en marcha cursos de Axuda a domicilio e


13

cursos máis especializados en Asistencia a persoas enfermas de Alzheimer,

Atención a persoas con discapacidade, Monitores/as de tempo libre infantil e

Xuvenil.

Formación na área de Medio Ambiente: este área tenta dar resposta á

necesidade de profesionais cualificados en coidado de zonas verdes urbanas e

rurais. Por outra banda quere fomentar a actividade que potencie recursos

endóxenos ligados coa sustentabilidade medioambiental como é o uso de

enerxías renovables.

Formación na área de Actividades do comercio: son ocupacións que presentan

unha alta ocupabilidade e nas que amosan o seu interese especialmente os/as

mozos/as menores de 25 anos.

Formación na área de Actividades da industria alimentaria: existen certas

actividades dentro da industria alimentaria que presentan un bo nivel de

ocupabilidade e que ademais poden presentan vantaxes polos servizos que

achegan á comunidade ou por apoiar o valor engadido ao sector primario.

O contexto en que se enmarca o proxecto Rede XIANA inclúe aos concellos da provincia

de A Coruña de menos de 50.000 habitantes excepto As Somozas. O seu obxectivo debe

entenderse dentro da busca do apoio ás alternativas no mercado laboral pensadas no medio

rural e por tanto fomentan o benestar e a fixación da súa poboación.

Entrando xa no campo da contextualización territorial, a provincia de A Coruña conta,

segundo datos del Padrón Municipal de 2009, con 1.139.121 habitantes, dos cales 724.922

residen en municipios de menos de 50.000 habitantes. A poboación en idade potencialmente

activa (16 a 64 anos) en toda a provincia é de 765.541 habitantes, dos cales 483.419 (63,1%)

reside en concellos de menos de 50.000 habitantes. Estes indicadores demográficos sinalan

que a maioría do potencial de forza de traballo da provincia reside no medio rural. Observarase

sen embargo, máis adiante, que hai factores que nos indican que existe un gran contraste

entre o dinamismo no ámbito sociolaboral urbano e o do rural e que moitos destes concellos

teñen un atractivo residencial relacionado con, precisamente, a súa proximidade ás cidades:

boa parte dos municipios considerados rurais que están máis habitados, pouco avellentados e

con alta taxa de actividade están na órbita económica e limitan xeograficamente con concellos

urbanos.

As problemáticas e necesidades respecto ao emprego nas áreas rurais difiren

considerablemente das que se poden observar nos maiores centros de decisión, formación e

emprego, que son as cidades.

Por outra banda, os concellos rurais tamén atraen novos habitantes procedentes de

zonas urbanas que demandan servizos que en ocasións atópanse escasamente desenvoltos. O

medio rural é moi dinámico e, segundo o padrón municipal de habitantes de 2009, o 30% dos

habitantes de concellos rurais de A Coruña naceron nun concello diferente ao que residen.

Os concellos que máis crecen en termos relativos non son as cidades senón que están nos

seus contornos, limitan coas cidades, como son os casos de Ames, Teo, Culleredo, Oleiros ou


14

Narón. A mellora das comunicacións e as limitacións para a convivencia nos saturados espazos

urbanos (espazos, atascos, prezo da vivenda...) fan que Galicia non sexa allea a un fenómeno

que se observa en toda Europa e que se coñece periurbanización. Consiste en que as zonas

máis dinámicas demograficamente xa non son tanto as cidades como os seus contornos. Estes

enclaves rurais próximos ás cidades viviron enormes transformacións nos últimos 20 anos e

agora son un dos principais focos de oportunidades ligadas ás novas necesidades de servizos

de proximidade, tecnoloxía ou comercio. Un mesmo concello pode estar composto por espazos

de características urbanas e outras moito máis rurais con poboación espallada e maior peso

económico e laboral do sector primario. A diferenza entre rural e urbano faise máis sutil e

ambigua. No medio rural aparecen polígonos empresariais de diversos tamaños que tentan

integrar o respecto ao medio co desenvolvemento económico e créase demanda de novos

servizos e atractivos para poboación que queira vivir próxima ao lugar de traballo.

O medio rural non é alleo aos importantes cambios nas formas de vivir e relacionarse da

sociedade moderna. Algunhas destas transformacións chegan a ter maior incidencia no medio

rural que nas cidades: o avellentamento da poboación, ampliación de coberturas sociais e

asistenciais a persoas dependentes, novos servizos demandados por particulares e empresas,

novas formas de lecer, oportunidades do traballo a distancia, novas necesidades de transporte

por ocio e traballo, o crecemento turismo a lugares alternativos e pouco masificados, novos

modelos residenciais de gran atractivo á poboación urbana, a suma de desprazamentos e

horas de traballo que limita o tempo dispoñible e a mellora das comunicacións.

Para insistir na complexidade que define o hábitat rural no século XXI hai que indicar

tamén que no medio rural percíbese unha acusada terciarización da economía. De 2002 a 2008

as persoas ocupadas no sector servizos pasan do 50% a 64% da poboación activa nas zonas

rurais de A Coruña. Tamén se produce a chegada de novos habitantes procedentes de cidades

que, con empregos máis ou menos cualificados e bo nivel económico ou retirados, están a

buscar zonas con mellor calidade de vida, adaptándose a un hábitat tradicional ou creando

novos hábitats con modelos urbanísticos importados (urbanizacións, chalés...) que non

encaixan coa estrutura dos núcleos urbanísticos tradicionais nin coa súa forma de cubrir as

necesidades, creando así mercados emerxentes de novos produtos e servizos como a

xardinería, o coidado de anciáns, servizo doméstico, domótica, reparto a domicilio,

transporte...

Este complexo e cambiante panorama aumenta a necesidade de crear ferramentas que

permitan, dende o rigor de estudos científicos, observar e predicir a situación, a súa evolución,

as consecuencias e oportunidades que a evolución da estrutura social e económica está

abrindo.

Partindo do contexto que se vai perfilando elabórase o observatorio socioeconómico. O

observatorio xerará como resultado catro informes sobre a realidade sociolaboral das áreas de

referencia de Rede XIANA que se corresponden cos capítulos do presente documento.


15

O estudio de identificación de necesidades

Esta parte do observatorio está constituída por un informe no que se elabora unha

compilación e análise de todos os recursos formativos comparables cos de Rede XIANA no seu

ámbito territorial de acción. Preténdese así coñecer o grao de implicación de diversas

administración nos sectores en que traballa Rede XIANA amosando as posibles debilidades

territoriais ou temáticas que se observen.

Rede XIANA traballa en sectores que se consideran potenciais xeradores de emprego no

medio rural. Neste capítulo son compilados os recursos formativos que existen actualmente en

relación a estes sectores para identificar os territorios e tipoloxías de cursos onde hai

abundancia e escaseza de recursos. Búscanse recursos susceptibles de actuar sobre colectivos

en risco de exclusión: formación para xente de baixo perfil formativo, de custo mínimo e

deseñados para a inserción laboral.

METODOLOXÍA

O principal obxecto desta parte do estudo é o inventariado e análise dos recursos

dispoñibles detectando su grao de cobertura territorial e social. No proceso combínase a

metodoloxía cuantitativa coa cualitativa.

As técnicas de análise cuantitativo serven para contabilizar, describir e explicar a

distribución dos recursos formativos existentes.

As técnicas cualitativas serven para que os propios profesionais dos sector,

representantes de asociacións empresariais, valoren a extensión, calidade e idoneidade

dos cursos existentes. Ao mesmo tempo proporán novos modelos e especialidades

mellor adaptados ás necesidades empresariais.

Estudo de diagnóstico da situación

É un estudo do mercado laboral de referencia que determinará dende o punto de vista

da oferta e da demanda as potencialidades para os colectivos cos que traballa Rede XIANA.

Neste capítulo analízase a percepción, intereses e freos das persoas desempregadas nas

que se centra a labor de inserción de Rede XIANA organizando grupos de discusión. O

obxectivo principal da aplicación desta técnica cualitativa é saber como estas persoas perciben

o mercado, os sectores que máis lles interesa e as ocupacións que están dispostos ou prefiren

desempeñar.

Realízase unha análise cuantitativa da evolución do mercado laboral mediante

indicadores sociais, económicos, laborais, infraestruturas e contorno. Compáranse os

territorios na busca de aqueles que presentan tendencias positivas a medio e longo prazo na

xeración de emprego. Búscanse as características estruturais ideais que determinan onde Rede

XIANA pode obter mellor inserción laboral nos sectores de Servizos sociosanitarios á

comunidade, Medio ambiente, Actividades de comercio e Industria alimentaria.


16

Desta forma identifícanse as áreas prioritarias pola previsible xeración de emprego nas

actividades de referencia e contrástanse coa existencia de recursos formativos alternativos aos

de Rede XIANA detectados no Estudo de identificación de necesidades.

Estudo de seguimento da realidade empresarial e laboral

Esta fase tamén aplica técnicas cuantitativas. Comprende o análise dos resultados dunha

enquisa a unha mostra de empresas que determina as necesidades e valoración da formación

existente. Tamén se analiza o perfil de candidatos/as que prefiren para os seus postos e as

cualidades máis valoradas. Os resultados da enquisa desagréganse pola variable sectorial para

precisar os diferentes criterios na valoración dos candidatos, dos seus perfís, da formación

demandada e das cualidades persoais.

A análise da enquisa combínase coa realización de entrevistas en profundidade a

responsables de asociacións empresariais que profundan na tipoloxía de acción formativa que

é considerada como vantaxe no proceso de contratación dos postos ofertados para persoal de

cualificación formativa media ou baixa e/ou sen experiencia no sector.

Estudo de deseño das actividades formativas

Os itinerarios formativos que aplica Rede XIANA extráense das especialidades formativas

dirixidas a desempregados que están homologados pola Consellería de Traballo e Benestar

porque acreditan para exercer postos de traballo ofrecéndolles unha titulación oficial aos

alumnos. Estas titulacións son as que a Consellería de Traballo e Benestar aproba a partir do

ficheiro de especialidades formativas do Instituto Nacional de Emprego por seren prioritarios

para Galicia. As especialidades a impartir que se poderían recomendar, extráense do marco de

referencia, que aproba por tanto a Consellería de Traballo e Benestar da Xunta de Galicia.

O Servicio Público de Empleo Estatal (SPEE), contén a oferta formativa que se

desenvolve ao amparo do REAL DECRETO 395/2007 de 23 de marzo, polo que se regula o

subsistema de formación profesional para o emprego. O ficheiro está composto de distintas

especialidades formativas segundo a familia profesional, así como daquelas especialidades

encadradas como formación de carácter transversal ou complementaria.

Así mesmo, inclúe os certificados de profesionalidade de cada familia vinculados co

Catálogo Nacional de Cualificacións Profesionais, así como outras especialidades non

vinculadas a estes certificados. Tamén se recollen, previa validación do SPEE, aquelas

especialidades que non estando incorporadas ao ficheiro son incluídas no marco dos contratos

para a formación, as programacións que inclúen compromisos de contratación e os convenios

para a execución de plans de formación.

Desta forma, dentro deste ficheiro pódese atopar tres clases de accións formativas ben

diferenciadas que poden ser programadas:


17

Cursos de ocupación: accións formativas que forman para o desempeño dunha

actividade profesional completa. O principal obxectivo é a inserción laboral.

Cursos específicos: capacitan para o desempeño dunha parte laboralmente

significativa dunha ocupación ou ben permiten profundar no dominio dunha

técnica, proceso de traballo, etc. O principal obxectivo é a actualización e

reconversión.

Cursos de formación complementaria: son accións formativas que

complementan a formación na ocupación. O principal obxectivo é a mellora da

empregabilidade.

Nesta parte do Observatorio Socioeconómico escóllense as titulacións e territorios máis

axeitados para que a planificación futura de Rede XIANA se adapte ás necesidades e

preferencias que emerxeron no Observatorio Socioeconómico. A selección adaptarase á

tipoloxía e especialidade que demande o mercado laboral que se analizou. Para elo distínguese

entre os tipos de acción definidas (cursos de ocupación, específicos e de formación

complementaria), as especialidades e os territorios prioritarios.

Informe de identificación de necesidades formativas


20

2. Informe de identificación de necesidades formativas

Rede XIANA organiza accións para a integración laboral de persoas desempregadas, que

inclúen a captación, formación e apoio para a integración no mercado laboral de persoas nos

colectivos prioritarios que define o proxecto.

A formación que organiza Rede XIANA está dentro das especialidades homologadas pola

consellería de Traballo. Trátase de titulacións de formación para o emprego, que son as que a

Consellería de traballo aproba a partir do ficheiro de especialidades formativas do Instituto

Nacional de Emprego por seren prioritarios para Galicia. As especialidades a impartir que se

poderían recomendar, extráense do marco de referencia, que aproba por tanto a Consellería

de Traballo da Xunta de Galicia.

Nesta sección do Observatorio Socioeconómico identifícanse accións formativas

dispoñibles no territorio de referencia aínda que non estean homologadas. Esta escolla ampla

débese ao intento de ser exhaustivos e achegar unha visión completa dos recursos dispoñibles

que aínda sen estaren homologados poderían contribuír á inserción laboral de persoas

desempregadas. Para a identificar as accións formativas que se adxunta no Anexo do presente

documento.

As accións formativas que desenvolve Rede XIANA baséanse na integración de

formación especializada con medidas de apoio na obtención do emprego. Todos os cursos

inclúen un seguimento personalizado dos casos e apoio posterior na inserción laboral. Os

cursos non son remunerados pero poden ofrecer recursos no apoio da conciliación coa vida

familiar ou necesidades derivadas dos desprazamentos. Desta forma apóiase no acceso e

utilidade da formación de forma especial para colectivos de risco de exclusión e distínguese

máis claramente doutras modalidades formativas. Podemos establecer certas particularidades

que fan única a labor que desenvolve Rede XIANA:

Sectores: exerce a súa labor de inserción en sectores con potencial empregador no

medio rural galego ou Novos Xacementos de Emprego.

Duración e especialización: cursos longos, para iniciar aos alumnos en sectores nos

que non é preciso que teñan experiencia e formación. Tamén existen accións

formativas máis curtas, de carácter transversal, como a creación de empresas ou a

preparación para obter o certificado de profesionalidade.

Medidas de apoio: a inserción laboral é un proceso que se persigue mediante acción

diversas seguindo unha planificación global.

Destinatarios: desempregados/as de máis de 45 anos, mozos/as menores de 25 anos,

mulleres ou persoas que abandonaron a formación regrada de forma temperá e

colectivos en risco de exclusión.

Ámbito: todos os concellos da provincia de A Coruña excepto Ferrol, A Coruña,

Santiago de Compostela e As Somozas.


21

Partindo destes criterios metodolóxicos procédese á execución dunha análise da

formación que existe no contexto de estudo, e a valoración que se fai da mesma dende os

sectores implicados. A valoración das accións formativas recóllese mediante a realización e

análise de entrevistas en profundidade a directivos de asociacións empresariais dos catro

sectores que se estudan e asociacións multisectoriais. O guión das entrevistas en profundidade

que se realizaron figura no Anexo do presente documento.

Os Servizos de Acompañamento Sociolaboral son unha ferramenta de Rede XIANA de

reforzo contra a situación das persoas desempregadas e en risco de exclusión social, cuxo

obxecto é dar resposta á necesidade de mellorar as súas perspectivas de integración a través

dun servizo personalizado e especializado de inserción laboral. Articúlase a través de 13

Axentes de Inserción Laboral establecidos en cada unha das zonas de execución do proxecto

que acompañarán a esas persoas na busca activa de emprego, prestando tamén asesoramento

aos potenciais emprendedores/as e realizando tarefas de intermediación laboral para coñecer

as demandas do sector empresarial. O seu labor consiste principalmente en que as persoas

beneficiarias fagan rendibles os recursos postos á súa disposición a través do proxecto.

Sectores que serán obxecto de análise.

Servizos sociais e á comunidade. Este sector debería presentar un

desenvolvemento importante debido á aplicación da lei de dependencia. Achega

os traballos básicos que se veñen dando de antigo dende a propia familia pero

tamén novos servizos que proveñen de novas formas de ocio e de vivir.

Industria alimentaria: prestouse especial atención ao sector de panadería e

pastelería por seren nos que se realizaron acción dende Rede XIANA pero tamén

tentaron explorarse novos campos. Dende as asociacións empresarias

transversais tentouse acceder a novas propostas relacionados con este sector.

Medio ambiente: temos dous campos completamente diferenciados que son o

da enerxía renovable e as zonas verdes que serán considerados de forma

independente. Os postos son aquí diversos polo que resulta difícil extraer

conclusións precisas de todos eles.

Comercio: este é un sector de vital importancia polo volume do emprego que

xera e tamén pola significativa dispersión xeográfica dos mesmos. Tamén é

especialmente interesante no desenvolvemento porque achega servizos e

atractivo ademais do emprego en si.

Nesta parte do Observatorio Socioeconómico de Rede XIANA realízase un Informe de

Identificación de Necesidades. Trátase dunha análise detallada dos recursos que persoas

desempregadas, no medio rural teñen á súa disposición para formarse e inserirse laboralmente

en Novos Xacementos de Emprego da Provincia de A Coruña. Os/as destinatarios/as destas

accións deberán ser persoas desempregadas e en risco de exclusión polo que non nos

interesará a formación a traballadores/as en activo nin a formación regrada. Tampouco a

formación inferior a 100 horas, que especialice a desempregados/as con experiencia e/ou


22

formación para mellorar as súas oportunidades laborais son o núcleo do informe. En todo caso

os cursos incluídos impartíronse total ou parcialmente no ano 2009.

Interesan accións que promoven activamente o cambio de sector de actividade

achegando formación completa que sexan realizable por persoas desempregadas e/ou en risco

de exclusión. As persoas que non están no sistema educativo regrado, maiores de 45, parados

de longa duración ou de escasa formación son colectivos en risco de exclusión e as accións que

van dirixidas a eles con apoio público e de carácter subvencionado son os que se van analizar.

As dimensións que nos achegarán unha visión completa da visión actual serán a

distribución xeográfica, usuarios/as, tipoloxía de curso, organismo que o imparten e duración.

A partir de aquí detectaranse áreas deficitarias e saturacións para acabar contratándoas coa

situación do mercado laboral e receptividade dos empresarios cara esta tipoloxía de acción

para achegar as respectivas recomendacións.

Tendo en conta as características da formación que propón Rede XIANA, a nosa

comparación vai dirixida a aquelas accións con apoio do sistema público de emprego ou

dalgunha institución. Desta forma trátanse accións gratuítas, ás que poden acceder persoas en

risco de exclusión. Na listaxe de cursos aparecerán principalmente cursos do plan AFD

(dirixidos a desempregados inscritos no paro) e cofinanciados polo Fondo Social Europeo

(dirixidos tanto a desempregados coma a ocupados).

As accións formativas que se poden comparar de máis directa coas accións que

desenvolve Rede XIANA son os que permiten o acceso a Adultos ou Mozos/as que

abandonaron o sistema de formación regrada. Antigamente estes colectivos podía acceder aos

cursos de Garantía Social pero na actualidade a súa denominación é Programas de

Cualificación Profesional Inicial.

Os Programas de Cualificación Profesional Inicial (PCPI) son programas de

carácter non regrado que teñen como finalidade esencial a recuperación do alumnado que non

logrou os obxectivos do ensino obrigatorio, non teñen formación regrada especializada de cara

ao mercado laboral. A este colectivo ofréceselle unha formación básica e profesional que

permita a súa incorporación á vida activa ou continuación de estudos na FP específica de grao

medio, neste caso mediante a proba de acceso. Os seus contidos baséanse na ensinanza

dalgúns dos módulos dos propios ciclos formativos de grao medio e superior.

Os PCPI teñen un enfoque metodolóxico caracterizado pola flexibilidade interna, que

permite modalidades distintas adaptadas ás diferentes características e expectativas do

alumnado.

Os PCPI teñen unha natureza eminentemente dirixida cara á capacitación laboral, o que

permite que o alumnado poida elixir, en funcións das súas aptitudes e dos seus intereses,

entre aproximadamente 60 perfís profesionais distintos nos que iniciarse profesionalmente.

Están abertos á participación doutras administracións e institucións públicas e privadas e

poden cursarse en centros públicos, concertados e privados, e en asociacións sen ánimo de

lucro.


23

Obxectivos dos PCPI

• Desenvolver e afianzar a madurez persoal mediante a adquisición de hábitos e

capacidades que permitan a participación como persoas responsables nun traballo e na

actividade social e cultural.

• Desenvolver as actitudes e dotar dos recursos e da orientación necesarios para a

procura dun posto de traballo e para o autoemprego.

• Ampliar a formación co obxecto de adquirir coñecementos e capacidades propios do

ensino básico.

Outro gran piar formativo para os desempregados está constituído polas AFD (accións

formativas dirixidas preferentemente desempregados/as). Esta modalidade é a que se coñecía

antigamente como plan FIP, un dos programas que se enmarca dentro da Formación

Ocupacional. Á súa vez a Formación Ocupacional, conxuntamente coa continua, constitúen o

que se denomina Formación para o Emprego. No presente informe analízase a distribución

destas actividades formativas segundo as aprobadas na convocatoria de 2009. Sen embargo,

xa de cara a 2010, cóntase cunha ferramenta elaborada polo “Observatorio Ocupacional do

Instituto Galego das Cualificacións”, organismo dependente da consellería de Traballo da Xunta de

Galicia. A citada ferramenta é o “Informe de priorizacion 2010”, referido á provincia de A

Coruña (http://traballo.xunta.es/descargas/afd2010-priorizacion.pdf). Tamén poden

consultarse os centros formativos existentes e as especialidades para as que están

homologados, axudando a mellorar a planificación para aquelas comarcas con presenten máis

eivas. (http://traballo.xunta.es/descargas/AFD_2010.pdf). Na orde do 28 de decembro de

2008 indícanse especialidades nas que hai centros homologados por comarcas. Aínda que

poderían solicitarse homologacións provisionais serven para identificar aqueles lugares en que

non é previsible que se imparta unha especialidade no futuro.

O informe “Prioridades de programación da formación profesional ocupacional”

que elabora a consellería de traballo fundaméntase na análise de dúas variables básicas: a

inserción bruta e os saldos netos. A inserción bruta é un indicador mide a porcentaxe de

alumnos que cursan e aproban as accións formativas para o emprego e atopan un traballo no

período de doce meses seguintes á finalización do mesmo independentemente de que a

inserción sexa a relacionada coa especialidade cursada. O citado estudo tamén analiza as

contratacións e demandas de emprego rexistradas en ocupacións asociadas ás distintas

especialidades, considerándose que un volume de contratados superior ao número de

demandas de emprego indicarían un superávit do mercado de traballo en ditas especialidades.

A combinación destas dúas variables, inserción bruta e saldos netos, proporcionan para cada

familia unha listaxe de especialidades recomendadas.

Exporanse os datos actualizados destas “Prioridades de programación da formación

profesional ocupacional” constituíndo así unha ferramenta máis para o análise das necesidades

formativas que presenta o mercado laboral. Este documento presenta tamén unha información

adicional de especial interese que é o número de centros formativos homologados para

impartir as especialidades definidas como “prioridades”. Desta forma determínase onde a labor


24

de Rede XIANA é máis desexable ante a falta de recursos para impartir Formación

Ocupacional.

Respecto documentos que se veñen de describir hai que realizar unha aclaración que fan

que non sexan directamente comparables aos datos do Observatorio Ocupacional. A unidade

territorial de análise nas “Prioridades de probramación da formación profesional” ocupacional e

o “Informe de priorización 2010” é a comarca. A comarca non coincide coas zonas que define

Rede XIANA.


25

2.1 Identificación de necesidades formativas: Servizos sociosanitarios á comunidade

No análise das necesidades formativas dáse unha descrición precisa da distribución de

recursos formativos comparables ás actividades desenvolvidas por Rede XIANA. Trataranse

accións formativas gratuítas, eminentemente prácticas, con intencionalidade de inserción

laboral e dirixidas a desempregados/as. Esta perfil formativo a analizar responde a que se está

tratar con colectivos en risco de exclusión, pouco probables que a súa opción sexa a formación

privada. O análise diríxese a, precisamente, aqueles ámbitos onde non chega a formación

privada nin a regrada cubrindo un oco do mercado laboral que é susceptible de servir como vía

de entrada para persoas en risco de exclusión. Os obxectivos de Rede XIANA indícanos que é

preciso centrar o foco de interese nas accións formativas da tipoloxía mencionada.

As temáticas a incluír nesta tipoloxía de acción formativa son as seguintes categorías,

segundo a definición de Novos Xacementos de emprego, que servirán de liña temática aínda

que Rede XIANA non achegue formación neste ámbito. Deste xeito o informe non tratará só o

que Rede XIANA está a facer senón tamén o que podería facer.

Figura 2. Táboa. Servizos sociosanitarios á comunidade: áreas formativas

1. Servizos a domicilio

2. Coidado de nenas e nenos

3. Novas tecnoloxías da información e da comunicación

4. Axuda a mozos con dificultades

O sector de servizos da vida diaria presenta unha importante potencialidade de emprego

no medio rural. Esta previsión baséase en factores socioeconómicos e políticos que

característicos de toda Europa pero que se xustifican plenamente no medio rural da provincia

de A Coruña:

Aplicación da lei de dependencia.

Avellentamento da poboación.

Elevación da taxe de actividade feminina.

Mobilidade laboral e limitacións na dispoñibilidade de tempo libre.

Mobilidade e desintegración das relacións veciñais tradicionais.

Modernización do acceso aos servizos e tecnificación.

O presente estudo incluíu a realización de entrevistas en profundidade con responsables

de asociacións empresariais dos sectores implicados. Neste caso tratouse con responsables

relacionados coa atención a domicilio de persoas dependentes para coñecer a súa avaliación do

potencial de emprego e necesidades formativas do sector. Esta técnica de investigación


26

permitiu coñecer as especialidades formativas de maior interese dende o punto de vista do

empresariado.

De forma clara, os/as responsables empresariais presentan un sector que está

estancado debido ao escaso desenvolvemento da lei de dependencia e a unha elevada

actividade informal que compite de forma desigual coas empresas do sector. A circunstancias

temporais en que se realizan as entrevistas debe contextualizarse dentro dunha crise

xeralizada na xeración de emprego que afecta ás expectativas a curto prazo que presenta o

sector empresarial. O sector critica particularmente a figura do “coidador informal” que

recoñece a lei de dependencia, que só debería ser unha excepción e está a frear o despegue

do sector.

Que lo que la ley contempla como una excepción, que son los cuidadores informales, se está

convirtiendo en algo habitual. Con lo cual la generación de empleo y los famosos trastornos

económicos son cero patatero. Y se pega un tirón de orejas.

A valoración dos profesionais é un momento de “estancamento” na demanda de

traballadores e “sobreoferta de candidatos” pero confían volver ao crecemento “lixeiro pero

continuado” que viñan observando en anos precedentes. O emprego nos servizos

sociosanitarios crecen a ritmo reducido, ou polo menos inferior ás expectativas previas,

segundo os empresarios pero é un sector pouco atractivo; só a crise do mercado laboral fai

que na actualidade non teñan tantos problemas. Todos os sectores participantes no estudo

describen unha situación de sobreoferta de man de obra no último ano. Na actividade dos

servizos sociocomunitarios, a situación económica diminúe a capacidade de gasto e estanca un

mercado que amosaba unha tendencia ao crecemento.

Ahora mismo hay mucha gente con la formación, en este momento de crisis, pero es uno de los

campos a los que ahora mismo se le está dando más importancia, a través de la formación para

el empleo, lo que yo entiendo vamos. Porque cada vez hay más gente dependiente y la Ley de

Dependencia va a abrir camino para atender a esas personas a través de unos profesionales

determinados; es un campo amplio.

O sector que se trata comprende tarefas de atención a persoas no fogar, coidado de

nenos ou maiores, transporte ou servizos diversos por unha banda. Estes temas trátanse en

maior profundidade por referirse ás liñas de acción de Rede XIANA. Tamén se inclúe a análise

da oferta formativa nas restantes liñas de “Os servizos da vida diaria”.

Na percepción da formación atópase, entre o empresariado, unha postura

considerablemente diferente aos demais que se analizan. O que distingue a este sector doutros

que se tratarán a continuación é que as empresas dan valoración moi positiva á formación e ás

súas consecuencias sobre o mercado laboral. As accións formativas dirixidas á promoción do

emprego no sector supoñen unha vantaxe para as persoas desempregadas. Estas accións son

consideradas polo empresariado como fundamentais para que o servizo prestado redunde no

beneficio das persoas dependentes ou que teñan que ser atendidas. Non ignoran o valor da

experiencia e aprendizaxe informal pero esixen control no sector para que a formación e

certificación sexan os puntos de partida para que a profesionalidade e atención sexan a base

das empresas do sector.


27

Pero ahí, ya te digo, estamos en un momento de cambio, entonces sí que te diría, hay campo de

trabajo pero pienso que la idea es que trabaje en este campo la gente que está certificada para

trabajar y que desaparezca la persona que cuida sin tener ningún tipo de formación. Entonces la

formación debería ir encaminada a ajustarse al certificado para tener posibilidades de obtener ese

certificado. Debería ir encaminada en esa línea y es lo que se pretende. Hay que ver cómo se va

a reconocer ese aprendizaje informal, toda esa formación que está al margen o bien de

Educación o de Traballo, hay que ver cómo se va a reconocer, y cómo se va a reconocer la

experiencia laboral.

O medio rural presenta a particularidade de dispoñer de menos empresas de servizos,

centros de ocio ou coidado e máis dificultades nos desprazamentos pola dispersión da

poboación.

Neste contexto Rede XIANA imparte, no 2009, cursos de:

Asistencia a persoas enfermas de Alzheimer: (3 cursos de 574 horas)

Atención sociosanitaria a persoas no domicilio (13 cursos de 564 horas)

Coidador/a de persoas discapacitadas físicas e psíquicas (2 cursos de 319 horas).

Monitor/a de actividades de tempo libre infantil e xuvenil (2 cursos de 394 horas).

Todos os cursos contan cunha parte práctica, desenvolvida en colaboración con

empresas do sector e pretenden introducir novos/as traballadores/as ao sector ou axudar a

regularizar e dar estabilidade aos xa existentes de forma informal. As accións formativas van

dirixidos a desempregados/as, preferentemente en risco de exclusión.

No sector da formación se está a prestar atención dende moitos ámbitos públicos e

privados xa que o seu desenvolvemento achega emprego e mellora o nivel de vida dos

habitantes.

En Formación Profesional regrada, a familia profesional de Servizos Socioculturais e

á comunidade é unha das máis numerosas, en particular o ciclo de Atención Sociosanitaria.

Este ciclo ten implantación en tres centros da provincia de A Coruña que están na cidade de A

Coruña, Santiago de Compostela e Rianxo. Como ciclo en réxime de adultos está dispoñible

unicamente na Coruña e Santiago. Non hai por tanto dispoñibilidade para este ciclo

formativo de Atención Sociosanitaria dirixido a adultos en ningunha área rural da

provincia de A Coruña.

Hai que dicir, sen embargo, que os titulados desta familia profesional presentan un

dos graos de inserción máis baixa da formación profesional regrada. Nunha enquisai realizada

en 2008 detectouse que só o 45,5% dos titulados na familia de servizos sociocultarais á

comunidade estaban traballando dou anos despois de rematar o ciclo cursado. De todos xeitos

case o 80% dos que traballan atoparon ese emprego antes dos 6 meses, dato que nos fai

dubidar de se estamos ante falta de traballo en toda a familia, nalgúns dous ciclos ou falta de

interese polos propios alumnos. De feito a familia profesional de Atención Sociosanitaria é a 3ª

con maior porcentaxe de titulados que continúa a estudar aos dous anos de obter o título.

Atópase, en realidade, que o 66% traballaba en postos relacionados co estudado, que os sitúa


28

5 puntos por baixo da media. A baixa inserción laboral débese máis a interese dos propios

titulados que a limitacións no mercado laboral.

Sen embargo pódese concretar máis dentro da familia de Atención Sociosanitaria. Ao

analizar especificamente ao ciclo formativo de Atención Sociosanitaria a situación é ben

diferente. O 81% dos titulados estaban a traballar aos dous anos, o que os sitúa nun

dos niveis de inserción laboral máis positivo. O 77,8% dos que traballan están a facelo no

sector para o que estudaron pero só o 50% di que cumpriu as expectativas que tiña ao

rematar o ciclo. E resumo pódese dicir que o ciclo formativo de atención Sociosanitaria ofrece

un nivel de inserción laboral alto pero non cumpre as expectativas dos alumnos, o que fai

anticipar unha posible falta de motivación abandono do sector por moitos destes titulados.

Os datos que se ofrecen son de Formación profesional regrada, que non é directamente

comparable cos itinerarios de Rede XIANA (van dirixidos a distintos colectivos) pero serven

para dar unha perfil da situación laboral no sector dos titulados de Formación Profesional que

son, segundo todos os entrevistados, a primeira opción para a contratación. En caso de que a

inserción laboral non sexa alta entrarán en competencia directa cos colectivos de menor

formación.

Os PCPI constitúen unha alternativa formativa comparable á labor de Rede XIANA pero

semella que a falta de flexibilidade e promoción directa fai que apenas chegue aos seus

verdadeiros destinatarios e que na práctica, só no centro IES Félix Muriel de Rianxo se estea a

impartir formación da familia de Atención Sociosanitaria. A inexistencia dunha promoción máis

directa en colaboración cos servizos municipais de emprego fai que só en Rianxo se formasen

en 2008 en Atención Sociosanitaria, un curso encamiñado a que adultos ou calquera persoa

que abandonou o sistema de formación regrada, obteña un título en atención sociosanitarias

grazas a unha formación de 900 horas que inclúe prácticas, denominadas FCT (formación en

centros de traballo). Para o curso 2009/2010 estableceuse na orde de 21 de Xullo de 2009 a

oferta de módulos obrigatorios para o primeiro curso de Programas de Cualificación Profesional

Inicial. Na provincia de A Coruña non se inclúe nin un só perfil da familia profesional de

Atención Sociosanitaria. Por tanto o sistema de formación regrada renuncia a achegar esta

formación básica dirixida a persoas que abandonaron o sistema de formación regrada na

provincial.

Á vista da escasa implantación da Formación Profesional para adultos na rama

Sociosanitaria na provincia de A Coruña queda por ver o papel doutros organismos

públicos como os concellos ou a formación dirixida a desempregados e financiada por

organismos públicos. O obxectivo é avaliar a densidade de formación desta natureza que

sexan gratuítas xa que se está a tratar con colectivos en risco de exclusión, pouco probables

que a súa opción sexa a formación privada. Nós estamos a analizar, precisamente, aqueles

ámbitos onde non chega a formación privada nin a regrada cubrindo un oco do mercado

laboral que é susceptible de ser cuberto por persoas en risco de exclusión.

Descontando as tres cidades, atopáronse 29 accións formativas que comezaron entre

Xuño de 2008 e xuño de 2009 coas seguintes características:


29

- Realizáronse nalgún dos concellos rurais da provincia de A Coruña.

- Están dirixidos de forma preferente ou exclusiva a desempregados.

- Superan as 100 horas de duración: é imprescindible para considerarse como un curso

dirixido a integrar profesionais no sector e non só especialización ou iniciación.

- Teñen finamento pública e son gratuítos.

- O seu obxectivo principal é a integración laboral.

- Son do sector sociosanitario e de servizos á comunidade.

O resultado son 40 cursos, excluíndo os impartidos por Rede XIANA, que as institución

públicas imparten, apoian ou dirixen.

As zonas nas que se atoparon cursos dirixidos cara actividades de Servizos

sociosanitarios á Comunidade son todas excepto as zonas 3, 6 e 10. Por tanto non hai cursos

de máis de 100 horas no sector sociosanitario e con participación pública na zona do Eume

(3), nas Mariñas (6) e zona norte de Santiago máis comarca de Ordes (10).

Se situamos o límite nos cursos que teñan un mínimo de 100 horas só debemos incluír

29 nos concellos rurais de toda a provincia. Aquí atoparíase con que a comarca 7 e a 10 tamén

deben ser excluídas de entre as que contan con cursos dirixidos á incorporación de

profesionais ao sector sociosanitario.

A continuación lístanse as denominación de accións formativas relacionados cos servizos

da vida diaria que se imparten nas zonas rurais da provincia de A Coruña.

Figura 3. Táboa. Acción formativas en Atención Sociosanitaria

Accións formativas

Atención a persoas dependentes

Atención a persoas sociodependentes

Atención especializada para enfermos de Alzheimer

Atención integral e coidados sociosanitarios persoas dependentes

Atención sociosanitaria

Atención sociosanitaria a persoas no domicilio

Auxiliar de axuda a domicilio

Auxiliar de axuda a domicilio e asistentes persoais

Auxiliar de axudas a domicilio‐curso plan FIP

Auxiliar de enfermería en xeriatría

Auxiliar de Xeriatría

Celador Sanitario

Coidador de discapacitados físicos e psíquicos

Coidador discapacidados físicos e psíquicos

Monitor de actividades de tempo libre infantil e xuvenil

Monitor sociocultural

Xerente de Empresas de Economía Social


30

O número de prazas dispoñibles para realizar os cursos é de 938. Que se quedan en 632

ao descontadas as prazas que se ofertan dende o proxecto Rede XIANA. Desagregando os

cursos segundo a temática concreta temos a seguinte distribución:

Dependencia a domicilio: 762 prazas, 295 dentro do programa Rede XIANA.

Infancia/tempo libre: 101 prazas no ámbito de estudo.

Institucións sanitarias: 45 prazas.

Outros servizos á comunidade relacionados co sector sanitario de carácter

transversal: 359

Se un aspecto é destacable nesta distribución é que só se atoparon 3 cursos

relacionados coa atención a dependentes en institucións. Os cursos localizados son de celador

sanitario (Betanzos), auxiliar de enfermería en xeriatría (Melide) e auxiliar de xeriatría

(Arteixo). En posteriores capítulos hase analizar este sector para saber se realmente se está a

respostar ás necesidades deste sector emerxente.

Non existen datos precisos publicados sobre o número de asistentes de algún destes

cursos así que traballarase sempre cos que fan referencia ao número de prazas, detectando así

os lugares con maior ou menor dispoñibilidade.

Pódese subliñar a escasa demanda de ciclos de FP para adultos, sendo este un recursos

ben dotado de medios, con dispoñibilidade en múltiples localizacións e de considerable

prestixio no mercado laboral. O ciclos formativos para adultos están dispoñibles en multitude

de localización pero só se impartiron, dentro do ámbito territorial de Rede XIANA, en Rianxo.

A razón desta situación só é a falta de demandantes nos restantes centros á disposición de

desempregados/as.

Observando a situación dos ciclos de FP para adultos faise visible que unha formación,

por boa que sexa, non é eficiente se non incorpora procesos activos de captación de

alumnado. A comunicación e promoción son puntos nos que é preciso insistir para chegar a

máis cidadáns.

A opinión dos responsables empresariais respecto á formación para inserción de

novos/as traballadores/as no sector obtén unha valoración relativamente boa.

A formación dispoñible na área de estudo é valorada como “aceptable” por parte dos

empresarios do sector aínda que amosan un alto grao de incerteza pola evolución que se está

a observar ao intentar normalizalo mediante unha certificación. A principal vantaxe desa

certificación é que permitirá outorgar títulos validando a experiencia persoal pero amosa,

segundo o empresariado a desvantaxe de que “se é un título de nivel 2 esixirá unha titulación

en ESO ou comparable, sendo así menos abordable para algúns colectivos en risco de

exclusión social”.

Se os colectivos con menor nivel formativo están interesados no sector pero non poden

obter a cualificación é pouco probable que so poida combinar a integración laboral dos mesmos

coa profesionalización do sector. O problema é que, precisamente, as asociacións empresariais


31

destacan a falta de profesionalización que fai que a maioría do traballo de asistencia a

domicilio se realice por coidadores informais. A lei de dependencia recollía a posibilidade de

que coidadores informais non remunerados (familiares sobre todo) realizasen esta labor pero

tratábase dunha opción excepcional. Na actualidade en Galicia é unha opción maioritaria polo

que o sector non se está a desenvolver conforme ao esperado.

La necesidad que tiene esta comunidad de que se sacara una cualificación de nivel 1. Es decir,

las cualificaciones surgen por necesidades objetivas, pero también las pueden plantear las

propias comunidades. Entonces yo creo que esa sería una buena salida.

O sector da atención a domicilio é un dos que máis potencialidade de emprego a persoas

en risco de exclusión presenta. En concreto as mulleres maiores de 45 anos están

especialmente interesadas. É importante coñecer por tanto que existe unha importante

desinformación entre os colectivos empresarias.

Un certificado de profesionalidade de nivel II como é a de Atención Sociosanitaria a

Persoas no Domicilio non precisa ter o título da ESO ou equivalente. A posesión dese título

evitaría ter que facer unha proba de acceso, ao igual que acontecería cos que tivesen un

certificado de profesionalidade de nivel I da mesma familia e área. En todo caso o real decreto

1379/2008 que regula os certificados de profesionalidade da familia profesional de Servizos

socioculturais e á comunidade establece que os candidatos deben ter os seguintes requisitos:

• Nacionalidade española, residente comunitario ou autorización de residencia

• 18 anos cumpridos, nas unidades de competencia de cualificacións de nivel I, e 20 anos para o nivel II e III.

Para as convocatorias que se realicen durante os anos 2009 e 2010, para a avaliación de unidades de competencia correspondentes a cualificacións de nivel II, se poderán presentar as persoas que teñan 19 anos cumpridos no momento de realizar a inscrición.

• Experiencia laboral e/ou formación relacionada coas competencias que se queren acreditar:

o Experiencia laboral:

Para Unidades de competencia de nivel II e III, 3 anos, cun mínimo de 2.000 horas traballadas nos últimos 10 anos.

Para unidades de competencia de nivel I, 2 anos de experiencia laboral e mínimo de 1.200 horas.

o Formación:

Nivel II e III, mínimo 300 horas nos últimos dez anos.

Para de nivel I, mínimo 200 horas nos últimos dez anos.

Por unidades de competencia: a duración establecida no módulo formativo asociado a unidade de competencia

Existe unha certificación de nivel 1 e de nivel 2 aínda que nas asociacións empresariais

declaran que cren que se vai desenvolver o nivel 2 en Galicia xa que é competencia da

comunidade autónoma o desenvolvemento práctico das mesmas.

A realidade con que nos atopamos é o descoñecemento destas posibilidades polas

empresas do sector e deberían elas precisamente, as que fomentasen a profesionalización


32

dos/as seus/súas traballadores/as animándoos ampliando e certificando as súas capacidades

profesionais.

En canto á abundancia ou escaseza de cursos temos unha visión clara do empresariado.

Existe abundancia de cursos, quizais a súa distribución xeográfica é mellorable, pero a escasa

profesionalización do sector frea a gran potencialidade que ten. As empresas destacan a

presenza de competencia desleal favorecida polas propias institucións públicas ao aceptar aos

coidadores informais como unha norma en lugar da excepción. Esta situación fai que observen

con preocupación a calidade da atención que están a recibir as persoas dependentes.

A valoración dos cursos de atención sociosanitaria a persoas dependentes, tal e como se

imparten na actualidade, é moi satisfactorio. Consideran que nos antigos cursos de “axuda a

domicilio” botábase en falla un compoñente máis sanitario e teórico para que se puidese

integrar a parte social cos coidados de índole paliativo. En realidade as empresas do sector, tal

e como se corroborará na enquisa que se realiza, prefiren que se dea maior impulso a cursos

especializados en lugar de “Atención sociosanitaria no domicilio”. Os cursos que máis demanda

son os de “Atención a discapacitados/as no domicilio”e “Atención a persoas con

discapacidades”. Mesmo hai cursos máis curtos como “Movementos posturais” ou dirixidos a

discapacitados psíquicos que terían boa aceptación no sector. Sen embargo os cursos curtos e

especializados son precisamente os que atraen a máis non-profesionais, aos coidadores/as

informais. Algún concellos que imparten esa formación non dan preferencia aos profesionais no

sector polo que serven para mellorar a atención recibida polos dependentes pero non axudan a

mellorar a calidade da atención no sector. Os empresarios demandan esta tipoloxía de cursos

moi especializados e que estean dirixidos exclusivamente a profesionais.

Hay muchos cursos muy interesantes pero una cosa es tener nivel profesional y otra empezar de

cero. Hay de distinguir y no mezclar al que es profesional con el que quiere atender a sus padre

y... pues bueno, que empieza de cero. Nos interesan los conocimientos específicos pero sobre

todo la calidad del curso y esas mezclas de lo que hacen desde los concellos...

A especialización da formación que se da en moitos concellos que, en consecuencia,

están dando máis un servizo á comunidade que incorporando novos/as traballadores/as.

Un dos puntos fortes da atencións sociosanitaria é que conxuga dúas dimensións, a

social e sanitaria. Esta formación non ten correspondencia na formación regrada así que se

converterá nun claro referente para atopar traballo no sector.

A transversalidade que amosa esta ocupación pode ser tamén un dos seus maiores

atractivos por achegar ó/á alumno/a xa que da valor, convérteo nun verdadeiro actor social

significativo na mellora dos servizos á poboación e non nun mero traballador doméstico, o que

pode facer que no futuro esta calificación sexa percibida como máis atraente entre as persoas

sen emprego.

Da descrición que vimos de dar da situación da oferta formativa de servizos á

comunidade para atención a domicilio extraemos as seguintes conclusións:


33

Os concellos son importantes formadores pero tenden a especializar moito os cursos. A

vontade dos cursos é ofrecer servizos á comunidade, ensinarlle a non profesionais

unha tarefa útil, e non tanto á súa integración no mercado laboral.

A falta de promoción fai que os Programas de Capacitación Profesional Inicial non

teñan ningún impacto no territorio. Van dirixidos a xente sen formación pero non

chegan a atraer a posibles alumnos.

A información sobre a futura implantación certificado de profesionalidade o

recoñecemento da experiencia laboral é insuficiente entre os empresarios do sector.

Os temarios propostas acada a integración da intervención social e atención sanitaria,

que fan que o paso de “atención a domicilio” a “atención sociosanitaria no domicilio”

estea moi ben valorado.

A ligazón do social co sanitario tamén da unha imaxe máis atraente do sector.

Unha vez descrito o panorama formativo actual é preciso achegar unha valoración que

se fai dende a propia Xunta, dende a consellería de traballo, que é a Priorización de accións

formativas. No apartado de introdución explicouse a metodoloxía deste informe, que ten en

conta os datos de inserción dos alumnos e os contratos laborais asinados.

No seguinte cadro obsérvanse as conclusión que a consellería de Educación saca

respecto a necesidades formativas por comarca. Os resultados son por comarca así que non se

pode trasladar de forma mecánica ás zonas coas que traballa Rede XIANA. No comentario que

hai baixo a táboa aclárase a correspondencia exacta das zonas que non coinciden con Rede

XIANA. Tampouco se puideron excluír as zonas urbanas ao estar integradas nas provincias.

Obsérvese que se exclúe a zona 9 porque inclúe algún concello de 3 comarcas pero ningunha

comarca completa así que non se pode ter unha comparativa aproximada.

Figura 4. Táboa. Priorización de acción formativas en Atención Sociosanitaria segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de traballo

pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr chAtención especializada para enfermos de Alzheimer 1 0 1 2 1 1 1 1 1 0 1 5 1 0 1 2 1 0 1 0 1 0 1 0Atención sociosanitaria a persoas dependentes en institucións sociais 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0Atención sociosanitaria a persoas dependentes no domicilio 1 0 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 0Coidador/a de discapacitados físicos e psíquicos 1 0 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 1 3 1 0 1 1 1 0 1 0Empregado/a de fogar 1 0 1 0 1 0 1 0Monitor/a sociocultural 1 0 1 6 1 3 1 2 1 0 1 2 1 1

pr Prioritario na comarcach Centros homologados na comarca para impartir a acción2 Zona 2+Ferrol5 Arzúa e Melide6 Zona 6 + A Coruña e Carral8 A Barcala+ Santiago

10 10 (excepto Carral)11 Muros e Noia12 Barbanza e Sar13 13 (excepto Arteixo)

10 11 12 133 4 5 6 7 81 2


34

En cada zona, a columna da esquerda indica se é prioritario organizar a acción

formativa. Cando hai un “1” é que o consideran prioritario.

Na columna da esquerda indícase o número de centros homologados na zona para

impartir a especialidade. Só se indica o número de centros homologados se é unha zona onde

a acción formativa é prioritaria.

Obsérvase que as accións relacionadas coa atención a dependentes son prioritarias en

todas as comarcas. Aínda que non temos datos desagregados por concellos, é evidente que só

as comarcas urbanas teñen centros homologados para impartir a maioría das especialidades

(zonas 2, 6 e 8).

Recordamos que ao observar a distribución de cursos impartidos no ano 2009

observouse que non hai cursos de máis de 100 horas no sector sociosanitario e con

participación pública na zona do Eume (3), nas Mariñas (6) e zona norte de Santiago

máis comarca de Ordes (10). A zona 6 aparece con centros homologados para as catro

especialidades recomendadas pero hai que recordar que se está incluíndo o concello de

Santiago, ao non ofrecer datos desagregados a Consellería de traballo.

Nas tres zonas é prioritario que se impartan cursos de atención sociosanitaria no

domicilio e en institucións, coidado especializado de discapacitados físicos e psíquicos e de

enfermos de Alzheimer. Recordarase que a Consellería de traballo elaborou estas listaxes

contando o nivel de inserción dos alumnos formados (cando se impartiron cursos na zona) e

volume de contratos para as ocupacións.

As restantes especialidades nas que a Consellería de traballo da “prioridade” contan

sempre con centros homologados nas comarcas de referencia excepto no caso de

“empregado/a de fogar”, recomendado en tres comarcas pero sen centros homologados en

ningunha delas.

So na zona 1 (neste caso correspóndese exactamente coa zona 1 de Rede XIANA) hai

prioridade para a impartición de cursos de monitor/a sociocultural pero non se conta con

ningún centro homologado.

A prioridade, combinando as declaracións dos profesionais do sector e do

análise realizado pola Xunta de Galicia: é a creación de cursos de Atención a

Enfermos/as de Alzheimer na zona 10, e cursos de atención a discapacitados/as no

domicilio nas zonas 3 e 10.


35

2.2 Identificación de necesidades formativas: Industria alimentaria

Segundo os informantes das asociacións empresariais do sector, estase ante un mercado

laboral que non se atopa en crecemento na actualidade. O volume de empregados que

precisan as empresas non vai en aumento nin tampouco, en xeral, o número de empresas do

sector. Esta afirmación confirmarase na parte do informe dedicada ao análise do mercado

laboral con datos cuantitativos da contratación e paro do sector da Industria Alimentaria. A

situación descrita non impide que poidan existir pequenos nichos de especial interese para o

mundo rural que ademais respondan perfectamente aos obxectivos de Rede XIANA por ofrecer

servizos nun mercado local, pouco desenvolvido e en crecemento. Outro fenómeno

significativo a considerar, tendo en conta a idade media dos traballadores e antigüidade das

empresas, é o abandono do sector que por xubilación, que pode xerar emprego sen que

creza. Este fenómeno debe ser tido en conta xa que pode haber ocupacións sen o esperado

relevo xeracional.

P: Me decía que si en el sector cierran más panaderías porque se jubilen o por falta de personal o por la competencia.

[...] el problema son estas grandes superficies que repito venden el pan muy barato y que es un artículo más, y otro problema es el de las jubilaciones que no hay continuidad.

A industria alimentaria comprende principalmente grandes empresas onde se contrata

titulados superiores en postos directivos ou mantos intermedios, titulados de FP e, por último,

operarios de máquinas. Na industria alimentaria obsérvase que os empresarios non declaran

problemas para acadar traballadores en postos cualificados ou de baixa cualificación. Hai

postos que requiren formación académica media ou superior: os titulados prefiren empresas

grandes, con condicións laborais máis controladas, como son moitas do sector. Tamén hai

postos outros onde non é precisa formación ou é demasiados especializada, particular e

transversal para poder xeneralizarse máis alá de poucas empresas. É dicir, os operarios

manexan equipos especializados, é difícil impartir formación contando con equipos tan caros e

específicos. A formación máis demandada no sector é transversal e específica como

Manipulación de alimentos, Seguridade ou Prevención de riscos.

Cando Rede XIANA oferta formación no sector da Industria Alimentaria aparece

relacionada con valorar produtos do medio rural ou ofrecer servizos á comunidade. Neste caso

emerxen con claridade as opcións de panadaría e pastelería. As potencialidades e interese

destas ocupacións parten de que estean ligadas directamente ao sector servizos, a empresas

de tamaño pequeno e contan cunha importante tradición en Galicia.

A oferta formativa nestas ocupacións é escasa no contorno rural da provincia de A

Coruña. Fixarémonos primeiro nas ofertas de organismos públicos ou que teñan achegas

públicas e por tanto sexan gratuítas ou case no sector da panadería.

Só a Asociación Provincial de Forneiros Artesáns impartiu un curso de panadería no

contorno rural da Coruña en 2009. Tratouse dun curso de 620 horas impartido en Bergondo,

contando con 15 alumnos.


36

Por outra banda, o Instituto de Educación Secundaria Xoán Magariños de Negreira

impartiu PCPI (Programas de Cualificación Profesional Inicial) nas especialidades de Pastelería

e panadaría (6 alumnos) e a especialidade de Panadaría, repostería e confitería (14 alumnos).

Atópanse por tanto con que só hai dispoñibilidade de formación para novos traballadores

en panadería en só dous concellos: Negreira e Bergondo. Entre medias quedan atrás

numerosas zonas con importante tradicións panadeira en lugares como os arredores de A

Coruña (Carballo, Carral...).

Ao observar o estudo de priorización de accións formativas que elabora a Consellería de

Traballo para 2010 só se atopa o curso de Pastelería, considerado prioritario na zona 2

(é a zona 2 de Rede XIANA máis Ferrol). Tamén indica este estudo que a citada comarca conta

xa con 2 centros homologados para impartir tal especialidade. Recórdese que o citado estudo

parte do análise da evolución da inserción laboral e da contratación. Nos casos en que non

exista formación os datos refírense só ao volume de contratación.

Os representantes de asociacións empresariais describen claramente a situación do

sector contratándoa coa da repostería e confitería:

Es un gremio donde hay bastante falta de personal, sobre todo personal cualificado

Entonces el problema no es el problema de enseñar, tenemos profesorado, tenemos gente cualificada para dar esos cursillos, tenemos ayudas para dar esos cursillos y tenemos una escuela para hacer esos cursillos. Pero el problema que nosotros nos encontramos es que la gente sobre todo joven no tiene interés por este oficio, no le gusta o no le gustan las condiciones.

Na mesma asociación explican como en industrias alimentarias de maior tamaño que as

panaderías tradicionais, que constitúen a súa principal competencia, non demandan persoal

con ese nivel formativo. Os operarios de industrias de panadería e pastelería non precisan

formación previa (non tocan a masa coas mans, só tocan botóns) e serán formados mediante

pequenos cursos moi especializados (equipos propios da instalación) ou transversais. Nas

asociacións de panadería e pastelería indican que os coñecementos adquiridos nun curso de

panadería non son necesarios para nunha industria panadeira de maior tamaño por estaren

máis mecanizadas e automatizadas. Estas industrias contan con horarios máis flexibles e son

así os preferidos de algúns dos alumnos cos que contan.

La gran empresa tiene prácticamente todo mecanizado, aunque hay cosas que son imposibles de mecanizar, pero una fábrica de galletas por ejemplo no tocan absolutamente para nada la mano, ni para echar la harina, va todo controlado. Aquí en Coruña hay fábricas de pan que yo creo que no tocan el pan para nada, sólo lo tocan en el momento de salir, ya cocido o precocido. En cambio la panadería mía es distinto, nosotros ya desde el principio, aunque amasa la máquina, pues ya sacas la masa a mano, la pesas a mano, la divides a mano, la formas a mano e incluso la cueces. O sea que es otro proceso distinto. Digamos que son cursillos que por ejemplo ese tipo de cursillo nosotros como asociación no lo haríamos

A maioría do relevo nas panaderías ven de parte de familiares e, cando non é así, a

panadería pecha aínda que estea a ser rendible. Esta situación é descrita como “moi común”

de parte da asociación provincial de panadería. Outra vez atopan deficiencias na selección de

alumnos que fai que “menos do 50%” estean realmente interesados en quedarse a traballar.

Comentan dúas razóns para este fracaso e xa están relacionadas coa motivación para realizar

o curso así que poden ser previstos e atallados_

Acoden aos cursos porque “o Inem” lles obrígalles e porán pegas aos horarios


37

Están interesados no curso por curiosidade, como un hobby.

Estamos ante un caso en que a formación require dunhas instalacións moi específicas e

custosas por iso son poucos os organismos capaces de impartila.

No resto da industria alimentaria atopámonos con dúas grandes tipoloxías de empresa:

- Grandes empresas da industria alimentaria: neste caso precisan moita man de obra

sen formación ou con formación regrada (enxeñeiros, técnicos de mantemento, persoal

de oficina...)

- Pequenas empresas artesanais: viven unha situación semellante á das panadarías

porque nalgúns casos son rendibles pero dependen case de forma exclusiva do relevo

xeracional, que non existe sempre. Esta tipoloxía está moi especializada por zonas e

pode relacionarse con produtos do mar nalgunha zona, derivados do leite, da castaña

ou envasado de produtos da horta. En todo caso todas estas industrias teñen unha

elevada concentración xeográfica e organismos profesionais formadores. A formación

atopada foi sempre de cara ao perfeccionamento, ou a adquisición de coñecementos

básicos para a elaboración caseiras pero non cursos de máis de 50 horas que buscasen

a introdución de novos profesionais no sector.

A outra especialidade que imparte Rede XIANA relaciónase co operario de industria de

galletería/panadería e o de repostería/confitería.

A análise dos expertos do sector indican que a primeira modalidade é, para as

empresas, só un medio de acceder a candidatos interesados, interesando algúns dos seus

módulos máis transversais e as prácticas.

A repostería/confitería agrupa unha serie de accións formativas de duracións e niveis de

especialización variadas. O problema que se observa dende o sector é que consideran que a

maioría de alumnos que os cursan fano para preparar estes produtos dende a casa, sen

interese comercial. É unha ocupación con interesante potencial xa que capacita para crear

empresas propias e para mellorar a diversidade de produtos nas existentes. A selección de

alumnos é clave para este tipo de formación.

A primeira pregunta que debemos facernos ao chegar a este punto é se é convinte

integrar panadería e confitería dentro da mesma acción formativa. Os responsables

empresariais expoñen as razóns a prol e en contra.

- Deben xuntarse porque na actualidade todas as panaderías diversifican os seus

produtos. Tenden ser cada vez máis sinónimo de calidade en lugar de sinónimo de

hábito diario. Por esta razón os consumos son máis espallados (fins de semana) pero

máis custosos así que a panadería debe aproveitar esta tendencia ofrecendo máis

posibilidades ligadas ao ocio, a calidade e celebración.

- O argumento en contra máis potente é que o propio curso de panadaría xa require de

moitas horas. Ademais os profesionais prefiren que se evite “contaminar” os cursos de

panadaría de alumnos que só buscan aprender confitería como ocio quitándolle prazas

a alumnos con intereses máis profesionais.


38

En canto aos ámbitos en que se imparten este cursos a nivel profesional, atopámonos

que son moi limitados. Neste caso as necesidades de equipamentos apropiados fai que no

medio rural non haxa moitos destes cursos. Atopáronse algúns nas cidades de Ferrol, A Coruña

e Santiago. Sen embargo, en 2009, cursos con financiamento público para a inserción laboral

de desempregados/as na área de repostería/confitería atópanse só catro cursos, nos concellos

de Negreira e Oleiros:

- O IES Xulián Magariños de Negreira imparte cursos de Programas de Cualificación

Profesional Inicial. Son os mesmos cursos que no caso da panadaría porque inclúen

“panadería e pastelería”.

- En Oleiros, o centro Municipal de Formación Isaac Díaz Pardo imparte cursos de

Pastelería.

A pastelería é unha formación valorada polas panaderías, pero non tanto como a

panadaría. É un complemento necesario en panadaría pero comprende un perfeccionamento

ou complemento derivado da diversificación e innovación crecente do sector. Ao contabilizar os

cursos só se toman en consideración aqueles que van dirixidos a desempregados e

atopámonos con escasas opcións, por tanto, para aquelas persoas que pensen en tornar cara

ao sector da panadaría ou repostaría.

Buscáronse cursos especializados noutros produtos referentes a diversas comarcas. Se

ben na zona de Melide-Arzúa hai desenvolvidas experiencias relacionadas co queixo e o mel,

a formación que ofertan vai dirixida a turistas e curiosos máis que a profesionais interesados

no sector.

Tampouco nas zonas costeiras se atopa cursos máis aló dos de formación continua,

dirixidos a traballadores, en temas como manipulación de alimentos, seguridade ou transporte,

é dicir, formación transversal que demandan para os seus traballadores as grandes empresas

de conxelado, envasado e conservación de produtos do mar.

Deste xeito atopámonos en 2009 con só 54 prazas en cursos de inserción laboral no

medio rural en panadaría ou pastelería de A Coruña que están distribuídas en só dous

concellos. O resto dos cursos atopados non van cara a inserción laboral senón que son

especiliadades para o perfeccionamento no sector e só son especializacións ou ensinanzas para

non profesionais.

Nas organizacións empresariais déronnos conta da escaseza de profesionais que

observan os propios panadeiros e que a pastelería é unha habilidade imprescindible nas

panadería que se modernizan, diversifican e permanecen. A pastelería é ademais unha

capacitación que está ligada á posibilidade de establecer novos negocios.

A pesares da escaseza de profesionais hai que ter en conta tamén as zonas en que

exista ciclos de Formación Profesional que entren en competencia. Está claro que os ciclos van

dirixidos a candidatos que os colectivos que toma en conta Rede XIANA. Atoparanse máis

titulados en FP nos concellos de Arzúa e Pontedeume, en que se imparten ciclos formativos de

Panadaría, Pastelería e Confeitaría.


39

Barbanza, costa da Morte e Ferrol serían tres zonas onde pode presentar interese a

creación deste ciclo. Xunto coa falta de formación no sector atópanse características que as fan

interesantes para esta tipoloxía de formación. O tema analízase máis a fondo no capítulo 3

pero en principio teñen cualidades interesantes para impartir formación en pastelería e

panadería porque:

Relativamente afastados dos lugares onde se imparte a formación.

Poboación elevada e que non decrece.

Abarca moitos núcleos rurais en espazos relativamente reducidos.

Potencialidade turística e de segundas residencias.

No informe de priorización de accións formativas que elaborou a Consellería de Traballo

para 2010 non se atoparon mencións de industrias alimentarias onde dirixir os esforzos

formativos para 2010.

Poderíase sinalar a importancia, sen embargo, de achegarse máis a sectores que

transforman e innovan dando valor engadido a produtos do sector primario. Existen diversas

especialidades que difiren por comarcas como Mel, Leite e Queixo de Arzúa-Melide, produtos

pesqueiros do Barbanza, patacas e hortalizas de Ordes-Terra de Soneira e Bergantiños, o leite

en Terra de Soneira e comarca de Ordes. A valorización destes produtos e apoio ao

emprendedor que propón a súa transformación e innovación achegarían unha maior

rendibilidade no medio rural eliminando intermediarios e complementando rendas rurais. Por

esta razón pódese achegar propostas de cursos especializados ás comarcas. Para a definición

deses cursos pódese contar coa colaboración dos técnicos locais de emprego, verdadeiros

coñecedores da realidade socioeconómica de cada zona e os intereses dos desempregados/as.

As perspectivas da industria alimentaria varían segundo o sector aínda que algúns teñen

aínda posibilidades de crecemento. Vemos por exemplo a opinión de Fernando González Laxe

ao respecto:

El consumo de productos lácteos en España, al igual que en los otros Países del Sur de Europa, Portugal, Italia y Grecia, ha registrado una importante expansión con relación a su práctica estabilización en el conjunto de la UE-15. [...]Este crecimiento del consumo en España es el resultado de una fuerte expansión en los derivados frescos y quesos, en los que el potencial de crecimiento parece no haberse agotado aún, que compensa ampliamente el estancamiento en el consumo de la leche líquida (Cuadro 114). Por ello es de esperar que el crecimiento total de lácteos, expresado en equivalente leche, debería continuar en los próximos añosii

Preséntasenos aquí un sector estratéxico, presente na maioría dos concellos do interior

de Galicia. A produción leiteira está en crise a pesares do crecemento no consumo de produtos

elaborados. É ademais un produto que presenta especial sensibilidade cara a produción

ecolóxica así que existe unha potencialidade de desenvolvemento de pequenos negocios que

axudarán a mellorar a rendibilidade das explotación actuais e ofrecer alternativas de negocio

aos habitantes do medio rural.

Tras recomendar zonas de preferencia para impartir accións formativas de panadería e

pastelería recoméndase tamén traballar cos responsables locais na busca de iniciativas para a


40

valoración de produtos endóxenos que mellores a promoción dos produtos do agro ou a pesca

locais.


41

2.3 Identificación de necesidades formativas: Formación ambiental

Nas actividades relacionadas co medio ambiente, Rede XIANA desenvolve itinerarios

formativos que se encadran en varios sectores. O medio ambiente enmarca actividades de

coidado e protección de zonas verdes, tratamento de residuos, tratamento de auga,

tratamento de enerxía e control da contaminación.

En concreto Rede XIANA aplica os itinerarios formativos que se encadran en dous

sectores produtivos. Estas accións formativas poden clasificarse entre as que capacitan para

traballar en relación a enerxías renovables e as se dirixen cara ao coidado de zonas verdes e

forestal. Deste xeito pódese realizar unha análise diferenciada e adaptada á realidade de cada

unha destas actividades.

ENERXÍAS RENOVABLES

No sector enerxías renovables atópase un número bastante limitado de cursos gratuítos

para desempregados na provincia de A Coruña. Trátase só de 7 cursos e a súa distribución

xeográfica é bastante peculiar. Os concellos onde se imparten accións formativas de

instalación de sistemas de enerxías renovables son Arteixo, Oleiros, Teo, Ames e Narón,

tratándose sempre de enerxía solar. Trátase de concellos de tamaño grande, superior aos

10.000 habitantes, que se sitúan nos extrarradios das tres cidades da provincia coruñesa. Non

se trata, por tanto, de concellos de características socioeconómicas completamente rurais

senón que presentan unha relación moi estreita coas cidades a nivel laboral, comercial e

demográfica.

Os organismos que imparten estas especialidades teñen natureza supramunicipal: Forga

(CIG), Forem (CCOO) e Fundación Laboral da Construción. Non é difícil chegar á conclusión de

que hai que supoñer que estes organismos teñen as súas instalacións nos contornos das

cidades por unha cuestións de espazo, prezo pero son en realidade é unha accións formativas

claramente ligada ás zonas urbanas. A formación que precisa de talleres e grandes instalacións

tende a impartirse en instalacións de recente creación e os concellos próximos ás cidades

ofrecen espazo, mellor prezo e boa accesibilidade.

Só a acción formativa que se impartiu en Narón, o curso de instalador de enerxía solar

térmica aparece impartido por un organismo propio do concello e non por un dos organismos

supramuncipais que se mencionaron. Narón é, sen embargo, un claro exemplo de concello

practicamente integrado no propio casco urbano dunha cidade, a de Ferrol.

En primeiro lugar debe observarse a falta accións formativas que estean organizadas

directamente por organizacións empresariais do sector. Cando nos referimos a sector hai que

entender que se trata de enerxía en xeral, instalación eléctrica (instalacións fotovoltaicas)

ou fontanería (placas solares térmicas, coxeneración). É fundamental, por tanto, coñecer a

opinión do empresariados dos sectores mencionados para saber a falta de implicación nestas

accións formativas e coñecer as recomendacións.


42

Ao entrevistarse con organizacións empresariais atópase a explicación da escaseza de

cursos para incorporar novos traballadores ao sector. Consideran os coñecementos en

instalacións de sistemas de enerxía renovable como un complemento a técnicos con funcións

diversas e máis xerais. Os cursos de instalacións solares (térmica ou fotovoltaica) ou de

caldeiras de coxeneración e eólicos son, en opinión dos empresarios, un complemento que

debe ser impartido como formación continua ou perfeccionamento (a traballadores do sector)

e non como un curso longo de inserción no sector. Dende as asociacións empresariais

amosaron un claro rexeitamento cara cursos de duración tan longo que pretendan integrar

traballadores/as no sector. Prefiren cursos máis reducidos e de contidos xerais que irán

perfeccionando e aumentando coa práctica e a formación continua.

La formación debe ser gradual, primeramente hay una formación básica la cual la van a asimilar y entender todo los instaladores que ya son instaladores de instalaciones térmicas y que normalmente suelen ser cursillos de cuarenta y pico horas. Es decir, ahí empieza unos conocimientos básicos, qué son los paneles, cómo se instalan, circuitos primarios, secundarios, transformadores, circuitos de bombas, etc. y como se aprende a calcular. Repito, llegan 40 o 50 horas. Luego viene la profundización en un sistema de energía solar térmica. Hay sistemas complejos y hay sistemas sencillitos. Cuando uno ya conoce los sencillitos y quiere ir a los complejos, empieza a profundizar más y entonces podemos hacer un segundo cursillo, que normalmente son de 50- 80 horas pero no más. Esto de 595 horas es un curso para empezar de 0 y para una persona que no tiene ni idea de nada. Es que una persona que no tiene ni idea de nada es muy difícil aunque le metas 1000 horas, es decir, tiene que empezar por una parte práctica de instalaciones térmicas, no se trata de decir que la energía solar es una cosa aislada, sola, no. Forma parte de unas instalaciones térmicas, no va por libre.

Máis aló da opinión que teñen os empresarios respecto da formación que é pertinente no

sector, obsérvase unha total ausencia deste tipo de formación no medio rural. Os cursos

existentes atópanse claramente no extrarradio das cidades polo que as empresas de

fontanería, electricidade, construción ou enerxía das zonas rurais non atopan recursos para

ofrecer aplicacións que utilicen enerxías limpas.

En concreto non existen accións formativas para inserción laboral en sectores

relacionados con enerxías renovables nas zonas: 1, 3, 4, 5, 7, 10, 11 e 12.

Respecto da receptividade que o empresariado terá cara aos candidatos/as que

acheguen esta capacitación atópase unha resposta clara. Segundo declaran, teñen demanda

de persoal de forma habitualmente (non na actualidade xa que as empresas relacionadas coa

construción sofren unha crise importante). Por outra banda declaran que prefiren traballadores

formados como fontaneiro ou electricistas mediante Formación Profesional ou cursos curtos de

iniciación. Os empresarios declaran con claridade a necesidade de contratar persoal con

iniciación á fontanería e electricidade per demandan que esa formación sexa curta, práctica e

pouco especializada.

La actualidad es muy mala, la actualidad es que las empresas están despidiendo gente, y se despide gente por la morosidad y la falta de financiación, más que por la falta de trabajo, pero esto es un período transitorio, quiero decir, que si no es este año será el siguiente y sino dentro de 2 años se arreglará. Para el sector de la energía solar claro que se demanda gente, naturalmente que se demanda gente.

No, se demandan 2 tipos de personas: una que es por decirlo de alguna forma la que tiene menos experiencia, que son los ayudantes que van a terminar su formación en una empresa,


43

pero lógicamente ya deben tener unos conocimientos y unas prácticas iniciadas, y luego hay otro tipo de personal que es ya procedente de FP que ese sí que va obtener carnets profesionales y que en muchos casos ya tienen experiencia en otras empresas. La empresa se tiene que nutrir del que tiene experiencia o del que tiene estudios, y del que no tiene tantos estudios pero que tiene un camino ya iniciado a través de estos cursos que me está hablando usted en estos momentos.

Os empresarios tamén describen a estrutura habitual das empresas do sector e o papel

que xogan os traballadores con formación no regrada nas mesmas.

Normalmente hay una persona que tiene el carnet que suele ser el empresario, y suele contratar a lo mejor a otro instalador que también tiene el carnet, de instalaciones térmicas, de fontanería, de productos petrolíferos, de gas, etc. De todas las empresas que tenemos aquí el 50% o más tienen ese nivel de personal, 5-6 personas.

Por outra banda está o sector da enerxía. Neste caso observouse que os parques eólicos

demandan persoal de forma puntual, na súa montaxe, pero presentan escaso dinamismo

cando os parques están xa en funcionamento.

A conclusión, tras analizar a opinión de diversos expertos no sector é que a formación en

enerxías renovables é nula no medio rural pero non hai unha demanda clara da mesma por

parte das empresas. Prefiren achegar formación continua aos seus traballadores en lugar de

contratar aos aquelas persoas desempregadas que estean formados especificamente para

estas labores. Segundo indican dende as empresas de fontanería e electricidade, hai certas

dificultades para conseguir cubrir postos aínda que se refiren principalmente aos que requiren

ter unha Formación Profesional Regrada. En todo caso hai demanda de profesionais e ademais

o mercado demanda tamén máis empresas no sector. Non parece, sen embargo, que a

formación que poida achegar Rede XIANA capacite para montar empresas xa que é preciso

técnicos con ciclos superiores ou enxeñerías para que os proxectos de instalación sexan

válidos.

En conclusión pódese extraer que o mercado precisa fontaneiros e electricistas para

despois ensinarlles, durante a práctica do oficio, a aplicar instalacións relacionadas con

enerxías renovables. Non demanda o sector instaladores especializados especificamente e

ademais desconfían de formación deste tipo por consideralas teóricas, demasiado ambiciosas,

impartidas por inexpertos ou pouco axustadas á realidade. Só se os cursos contan coa

participación directa das organizacións empresarias podería haber unha maior receptividade

cara aqueles que participen nos cursos de Rede XIANA. Quizais as afirmacións sobre esta

formación non sexan acertadas, pero é a imaxe dos empresarios, que está a influír nas

posibilidades de inserción laboral dos alumnos destas especialidades.

Por último vanse amosar os resultados do informe sobre prioridades formativas que

elabora a Consellería de Traballo para 2010. Neste documento indícanse as áreas onde é

prioritario impartir cada especialidade. O documento elabórase cos datos de contratación xeral

e os de inserción laboral de titulados nas especialidades.

A continuación ofrécense as especialidades recordando que aparecen por comarcas así

que a correspondencia coas zonas que deseña Rede XIANA é parcial, tal e como se indica nas

notas que aparecen debaixo.


44

O cadro indica claramente como a especialidade de “Montaxe e mantemento de

instalacións solares térmicas” é prioritaria en 8 zonas: as zonas 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 e 11.

Tamén se observa que non existe en ningunha delas centros homologados para impartir os

cursos mencionados.

Os cursos de “Xestión de montaxe e mantemento de parque eólicos” só son

prioritarios na zona 6 aínda que hai que recordar que aquí estase a incluír a cidade de A

Coruña.

Os cursos de “Montaxe e mantemento de instalacións solares fotovoltaicas” amosa, sen

embargo, unha clara prioridade en diversas zonas rurais como son a 1 (Ortegal), 3 (Eume)

e 12 (Barbanza e Sar). A zona 2 tamén é prioritaria na impartición destes cursos pero a

comarca inclúe, no documento da consellería, a cidade de Ferrol.

Figura 5. Táboa. Priorización de accións formativas de inserción laboral segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de Traballo

ZONAS VERDES

Así como no sector anterior observouse unha actitude negativa de parte do

empresariado cara os cursos sectoriais extensos que propón Rede XIANA, no sector produtivo

relacionado con Zonas Verdes obsérvase unha receptividade alta cara esta tipoloxía de acción

formativa. Os profesionais expresan demanda urxente de ampliar, estender e integrar no

mercado aos alumnos que teñan formación en deseño e mantemento de zonas verdes,

especialmente de áreas urbanas e xardíns. No sector forestal a actitude cara á formación é

máis escéptica e prefiren a especialización mediante a formación continua ou accións

formativas curtas e graduais.

O empresariado describe nas entrevistas en profundidade a un sector en expansión pero

que está afectado polo excesivo “mercado negro”, principalmente no que se refire a traballos

forestais e de limpeza ou a coidado de xardíns.

Os empresarios de xardíns e limpezas forestais opinan que a formación que hai é

insuficiente e que ademais presenta deficiencias nalgúns aspectos que consideran relevantes e

que se tratarán máis adiante. Describiron casos de cursos en que o número de candidatos

superaba moito as prazas dispoñibles.

pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr chInstalacións de enerxías renovables en edificios 1 1 1 1Montaxe e mantemento de instalacións solares fotovoltaicas 1 0 1 0 1 0 1 0Montaxe e mantemento de instalacións solares térmicas 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0Técnico de sistemas de enerxías renovables 1 1 1 1 1 1 1 1Xestión de montaxe e mantemento de parques eólicos 1 0



10 11 12 133 4 5 6 7 81 2


45

En 2009, na provincia de A Coruña atopáronse 30 cursos no sector de “zonas verdes” en

concellos rurais da provincia de A Coruña que contaron coa participación dun total de 540

prazas. Esta formación non estaba dispoñible nas zonas 3,4,7, 10 e 11 de Rede XIANA. Se as

tres primeiras son zonas ben comunicadas e relativamente próximas a urbes (Ferrol ou A

Coruña), a zona 10 e 11 enmárcase na Costa da Morte, máis afastada e peor comunicada polo

que son os enclaves ideais para impartir ese tipo de formación polas dificultades de

desprazarse a onde se imparten. É un sector que presenta potencial de crecemento tamén en

zonas cun desenvolvemento económico baixo, ou poucas segundas residencias xa que se

inclúen traballos forestais. Tamén hai que considerar que estas zonas, mesmo se non contan

con grandes núcleos urbanos, contan cada vez con mellores equipamentos públicos e privados

que requiren o mantemento que poden achegar profesionais no coidado de xardíns e zonas

forestais.

Identifícanse en total 540 prazas de formación no medio rural de inserción laboral no

sector de zonas verdes en cursos que teñan apoio público e sexan accesibles para persoas en

risco de exclusión. Todos os cursos contabilizados teñen un mínimo de 200 horas, e son

accións formativas que se encadran nos denominados Cursos de ocupación porque e son

accións formativas que forman para o desempeño dunha actividade profesional completa. O

principal obxectivo é a inserción laboral.

As denominación dos cursos que hai dispoñibles son os que seguen:

Figura 6. Táboa. Especialidades formativas dispoñibles en sector de Zonas Verdes Denominación

Conservación e mellora de xardíns e zonas verdes

Fruticultura

Implantación de xardíns e zonas verdes

PCPI de Xardinaría e viveirismo (C)

Silvicultura frondosas

Traballos forestais e de conservación do medio natural

Xardinaría

Xardinaría de interiores e arranxos florais

Xardinería e viveirismo

Xestión e organización dos recursos naturais e paisaxísticos

A investigación complétase con profesionais do sector, que permiten chegar ás seguintes

conclusións:

- O sector atópase estancado, de forma puntual, coa crise económica que se está a

pasar pero viña crecendo de forma suave pero mantida e así se espera que continúe

no futuro. Segundo unha asociación empresarial “antes de la crisis era casi imposible

encontrar gente”. A xardinaría para zonas residenciais é moi interesante porque

emprega indistintamente a homes e mulleres e achega emprego estable.


46

- Existe unha forte competencia de mercado somerxido xa que moitos particulares

dispoñen de maquinaria precisa para pequenos traballos de índole, sobre todo,

forestal.

- Demandan que a formación lle dea maior peso á parte relacionada coa maquinaria. A

adquisición de coñecementos básicos para mantemento e pequenas reparacións de

desbrozadoras, cortadoras de céspede, motoserras e outra maquinaria achega unha

gran vantaxe no mercado laboral, tanto para os traballadores de instalación de

xardíns, conservación e traballos forestais. Un directivo dunha asociación empresarial

de xardinería describía as melloras precisas na formación tal e como se transcribe a

continuación:

Entonces, nosotros que necesitamos, necesitamos trabajadores que sean autónomos en su puesto de trabajo. Y eso que significa? que tengan conocimientos mínimos de mecánica, porque nuestras máquinas son muy sencillas, pero a la vez, al ser sencillas tienen averías sencillas pero muchas, y entonces eso causa graves problemas si no sabes el A,B,C de las máquinas, que en realidad es un A,B,C muy sencillo. Y después, sobre todo, necesitamos gente que controle el tema de mantenimiento, que no haya que estar explicándole lo que es una planta, lo que es una hierba, como se recorta un bordillo, como hay que echar un herbicida, esto es un poco los mantenimientos que no quiere el personal, normalmente no dan para que esté un técnico encima.

Un dos aspectos que máis particulares do sector é que ten demanda de traballadores

pero tamén é relativamente accesible traballar por conta propia. Sen embargo atópase

demasiado a miúdo que se encadra dentro da economía somerxida, aínda que sempre pode

ser un comezo porque existen traballos relativamente sinxelos, a maquinaria non é moi cara e

non é preciso un local equipado para atender ao público.

Bueno, es un sector que, digamos, hay dos ramas no?, que te contrate una empresa o trabajar por tu cuenta. En jardinería siempre tienes una opción de trabajar por tu cuenta. Entonces aunque no saques grandes sueltos, te anuncias para rozar fincas y la gente lo mira y siempre tienes trabajo. Es un sector que está, de hecho hablo en contra de las empresas, pero en negro se mueve mucho dinero. De gente que se ofrece por todos lados, vas a una tienda y ves "se desbrozan fincas", "se limpia no se qué", "se poda", y hay un tanto por ciento, creo, muchísimo más alto de mano de obra en negro que en el contrato [...] todo el mundo que monta empresa empieza trabajando en negro una temporada, y después te das cuenta que a lo mejor te es más cómodo pagar autónomos y tienes una garantía. Es una manera de empezar.

Respecto do perfil do candidato ideal tamén teñen moi claras as preferencias:

Lo que busca una empresa al final es gente más joven, gente de 20, veinti tantos, o gente mayor con mucha experiencia, gente de esas características

En consecuencia a inserción da xente de más idade parece máis factible se nos

encamiñamos principalmente a traballar por conta propia. Se acudimos ao informe sobre

prioridades formativas que elabora a Consellería de traballo para o ano 2010 atópase a

situación que se indica no seguinte cadro.

Figura 7. Táboa. Priorización de accións formativas de inserción laboral en zonas verdes segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de Traballo


47

As zonas 4 e 12 teñen un sector de viveiros e centros de xardinería importantes. Son

prioritarios para a organización de cursos de “actividades auxiliares en viveiros xardíns e

centros de xardinería” e non dispoñen de centros homologados.

Nas zonas 3 e 12 hai prioridade para os cursos de instalación e mantemento de zonas

verdes. A zona 8 tamén aparece destacada pero neste caso existen catro centros homologados

para impartir o curso. Esta situación débese a que a zona inclúe Santiago e Ames, onde teñen

a súa sé asociacións empresariais do sector.

Outras actividades relacionadas co medio ambiente nas que se observa prioridade na

realización de cursos é no de “Axudante técnico de prevención de incendios no medio rural”.

Temos 5 zonas onde o curso é prioritario e ningunha delas conta con centros homologados.

Por último aparece a especialidade de “monitor/a de educación ambiental”. Non semella

un perfil idóneo para alumnos de baixa formación ou idade elevada.

Relacionado con este sector aparécese o do viveirismo,que é un dos que ten maior

potencial de crecemento na provincia e que só é tratado en Narón, Oleiros, Guísamo,

Boqueixón e Negreira. Este sector está especialmente desenvolvido en dúas grandes zonas que

son o arredor da Coruña e o contorno do río Ulla, ao sur da provincia. Pódese observar que as

zonas 9 e 12 non teñen formación en viveirismo e poden estar así a limitar o potencial de

crecemento deste tipo de explotación.

pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr chActividades auxiliares en viveiros, xardíns e centros de xardinaría 1 0 1 0Aproveitamentos forestais 1 0 1 0 1 0Axudante técnico de prevención de incendios no medio rural 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0Curso básico na loita contra o lume 1 1Instalación e mantemento de xardíns e zonas verdes 1 0 1 0Monitor/a de educación ambiental 1 0 1 4 1 0



1 2 10 11 12 133 4 5 6 7 8


48

2.4 Identificación de necesidades formativas: Comercio

Compiláronse as accións formativas do sector comercial no medio rural da provincia de A

Coruña. Esta ocupación presenta unha particularidade respecto das anteriores: achega un

grande volume de emprego e está localizado e concentrado en zonas urbanas ou, polo menos,

núcleos poboacional dunha estrutura urbana mínima. Por outra banda, a de dependente/a é

unha ocupación presente en todos os concellos de forma significativa. Amosa significativo

potencial de autoemprego pero tamén se observa en xeral unha tendencia negativa na

contratación nos últimos anos.

Hai escasas accións formativas dirixidas á inserción laboral de desempregados no

comercio a pesar do estendida que está a ocupación. Esta situación non sorprende ao

desenvolver entrevistas en profundidade con asociacións empresariais do sector e atoparse

unha baixa valoración das accións formativas para inserirse laboralmente nesta ocupación. A

preferencia que amosan no nivel formativo non son os cursos de ocupación ou accións

formativas que forman para o desempeño dunha actividade profesional completa. O principal

obxectivo é a inserción laboral. A preferencia que transmiten as asociacións empresariais

diríxense cara ao impulso na organización de cursos específicos, destinados á mellora de

coñecementos e habilidades concretas de labores relacionadas coa ocupación.

Os representantes do sector declaran que é preferible que os/as candidatos/as traballen

e, se lles gusta e melloren as súas habilidades de forma gradual coa formación. En

consecuencia, os cursos ocupacionais servirán, en opinión do empresariado, en maior medida

para axudar a crear novos negocios que a achegar traballadores no mercado laboral polo que é

crucial que se achegue ampla orientación preferente ao respecto. Os empresarios e os propios

traballadores perciben a formación como comercio dende dúas perspectivas:

Perfeccionamento de empregados no sector.

Iniciación para fomentar o autoemprego.

O sector comercial presenta unha densa demografía empresarial con moitas empresas

de reducido tamaño. En moitos casos non teñen empregados ou son de 1 a 3 así que o volume

de ocupados que se encadran dentro de autoemprego é moi significativo.

Un dato a ter en conta é que ningún organismo empresarial promove cursos para

aprender a ser dependente nin tampouco ten presenza significativa entre os cursos dirixidos a

desempregados/as inscritos/as nas oficinas de emprego xa que só se atoparon catro cursos.

En concreto é nos concellos de Narón, Cee, Melide e Cambre onde atoparemos estes cursos

para persoas desempregadas, en concreto as denominacións son:

Dependente polivalente de distribución alimentaria (Cee, 250 horas).

Dependente de comercio (Melide, 269 horas).

Actividades de venda ( Narón, 635 horas).

Dependente de comercio (Cambre, 580 horas).


49

No ano 2009 impartiuse formación para traballar en establecementos comerciais noutros

8 casos aínda que se trata de Programas de Cualificación Profesional Inicial. Trátase de accións

formativas en que se imparten algún dos módulos de Formación Profesional e van dirixidos á

capacitación de xente que abandonou prematuramente a formación regrada. Neste caso os

participantes son case sempre alumnos mozos que xa saíran do itinerio regrado. É pouco

habitual atoparse nestes cursos con alumnos de máis de 25 anos aínda que, teoricamente,

poderían acceder aos mesmos persoas de máis idade.

En consecuencia obsérvase pouca de formación para traballar de dependente/a, que é

escasamente valorada polos empresarios. En total contabilízanse 146 alumnos para os cursos

ofertados en 2009 pero a distribución xeográfica observada non é homoxénea xa que non se

atopa formación para inserirse profesionalmente no comercio nas zonas 3 (Eume), 4

(Betanzos), 9 (Sur e Leste de Santiago), 10 (Norte de Santiago, Ordes, Cerceda), 11 (Muros,

Noia, Outes) e 12 (Península do Barbanza).

O informe de priorización da formación que elabora a Consellería de Traballo informa de

que é prioritario, polo nivel de contratación e inserción laboral dos titulados, impartir cursos de

actividades de venda en:

- Zona 7: Camariñas, Cee, Corcubión, Dumbría, Fisterra, Muxía, Vimianzo e Zas.

- Zona 8: Zona 8 de Rede XIANA (A Baña, Ames, Brión, Negreira, Santa Comba e Val do

Dubra) máis Santiago.

- Zona 10: Cerceda, Frades, Mesía, Ordes, Oroso, Tordoia e Trazo (esta é a comarca de

Cerceda, que figura no documento de “Prioridades formativas” e exclúe Carral, que

está incluído na comarca 10 de Rede XIANA).

Figura 8. Táboa. Priorización de accións formativas de inserción laboral en Comercio segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de Traballo

En todo caso é preciso recordar que o comercio é un sector que está a pasar por

dificultades na rendibilidade, cunha tendencia á concentracións en establecementos de maior

tamaño, cadeas e marcas internacionais. O emprego xerado polo sector é elevado pero

obsérvase unha diminución nos últimos anos (este aspecto hase tratar a fondo na parte do

informe sobre estudo do mercado laboral). O sector precisa sen embargo o relevo xeracional

de todos os negocios que perderon rendibilidade por falta de modernización pero teñen un

nicho de clientes ampliables, se non se lles deixa habituarse ás grandes superficie. É máis

doado conservar clientes actuais que recuperalos así que precísase apoiar o interese dos

emprendedores neste sector fundamental para os/as traballadores/as e para os/as habitantes

pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr ch pr chActividades de venda 1 0 1 0 1 0 1 0



10 11 12 133 4 5 6 7 81 2


50

do medio rural que precisan servizos de proximidade e acceso aos produtos. En especial

pódense destacar as zonas 8 e 10 porque son consideradas pola consellería de traballo

como “prioritarias” na impartición do cursos de “Actividades de venda”.


51

2.5 Conclusións do estudo de necesidades formativas

Como resumo expóñense os datos que comparan a dispoñibilidade das accións

formativas coas recomendacións da Consellería de Traballo e Benestar a través do

Observatorio Sociolaboral, que identifica os territorios prioritarios na impartición de cada

modalidade formativa e abrangue todos os territorios nos que actúa Rede XIANA.

ATENCIÓN SOCIOCOMUNITARIA

O número de prazas dispoñibles para realizar accións formativas para a inserción laboral

en ocupacións ou cursos de ocupación (ver páxina 17 do presente informe) neste sector é de

938. Que se quedan en 632 ao descontar as prazas que se ofertan dende o propio proxecto

Rede XIANA:

Só se atoparon 3 cursos relacionados coa atención a dependentes en institucións. Os

cursos localizados son de Celador sanitario (Betanzos, zona 3), Auxiliar de enfermería en

xeriatría (Melide, zona 5) e Auxiliar de xeriatría (Arteixo, zona 13). En capítulos posteriores

amosarase como algúns concellos limítrofes con cidades (Narón, Oleiros, Teo e Ames) contan

cunha elevada oferta e potencialidade de emprego na atención a dependentes e anciáns en

institucións por dispor de elevado número de prazas nestes centros.

Considerando tamén as accións formativas para atención no domicilio, non hai cursos de

máis de 100 horas, para a inserción laboral no sector sociosanitario e con participación pública

na zona do Eume (3), nas Mariñas (6) e zona norte de Santiago máis comarca de Ordes (10).

A zona 6 dispón de centros formativos homologados para as catro especialidades

recomendadas pola consellería de Traballo e Benestar pero hai que recordar que nesta zona

estase incluíndo o concello de Santiago, ao non ofrecer datos desagregados por concellos a

Consellería de traballo senón por comarcas.

Figura 9. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de atención a anciáns/dependentes


52

En conclusión, observando os recursos formativos e recomendacións para a formación

da Consellería de Traballo e Benestar: precísase manter os cursos actuais en incluír

tame´n as zonas 3 e 6 nos itinerarios de atención a dependentes no domicilio. Os concellos

próximos ás cidades máis desenvolvidos precisan máis formación para atención a

dependentes en institucións, particularmente nas zonas 2, 6, 8 e 9.

INDUSTRIA ALIMENTARIA

Neste caso a escaseza da formación en pastelería/panadaría é moi evidente, atopándose

accións formativas só nos concellos de Negreira e Bergondo.

Barbanza (zona 12), costa da Morte (zona 7) e Ferrol (zona 2) son tres zonas de

interese para o impulso da acción formativa. O tema analízase máis a fondo no capítulo 3 pero

en principio teñen cualidades interesantes para impartir formación en pastelería e panadería

polas seguintes caracterísicas territoriais:

Relativamente afastados dos lugares onde se imparte a formación.

Dinámica demográfica estable ou positiva.

Abarca moitos núcleos rurais en espazos relativamente reducidos, hai zonas de

concentración de núcleos, áreas semiurbanas en expansión.

Potencialidade turística e de segundas residencias.

Figura 10. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de panadería-pastelería

MEDIO AMBIENTE: ENERXÍAS RENOVABLES

Non se hai en 2009 accións formativas para inserción laboral ou cursos de ocupación en

sectores relacionados con enerxías renovables nas zonas: 1, 3, 4, 5, 7, 10, 11 e 12.


53

A especialidade formativa de “Montaxe e mantemento de instalacións solares

térmicas” é prioritaria, segundo a Consellería de Traballo e Benestar, en 8 zonas: as zonas

2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 e 11. Tamén se observa que non existen na actualidade, en ningunha

destas zonas, centros homologados para impartir os cursos mencionados.

Segundo o estudo sociolaboral da consellería de traballo e benestar, os cursos de

“Xestión de montaxe e mantemento de parque eólicos” só son prioritarios na zona 6

aínda que hai que recordar que aquí estase a incluír a cidade de A Coruña.

Os cursos de “Montaxe e mantemento de instalacións solares fotovoltaicas”

amosa, sen embargo, unha clara prioridade en diversas zonas rurais como son a 1 (Ortegal),

3 (Eume) e 12 (Barbanza e Sar). A zona 2 tamén é prioritaria na impartición destes cursos

pero a comarca inclúe, no documento da Consellería de Traballo e Benestar, a cidade de Ferrol

así que a recomendación debe ser matizada.

Figura 11. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de instalación de sistemas de xeración de enerxías renovables

MEDIO AMBIENTE: ZONAS VERDES

As accións formativas para a inserción laboral en coidado/instalación de zonas verdes

non estaba dispoñible nas zonas 3,4,10, 7 e 11 de Rede XIANA. Se as tres primeiras son zonas

ben comunicadas e relativamente próximas a urbes (Ferrol ou A Coruña), as zonas 7 e 11 son

marcadamente rurais e afastadas dos centros urbáns. É un sector que presenta potencial

de crecemento tamén en zonas cun desenvolvemento económico baixo, ou poucas segundas

residencias xa que se inclúen traballos forestais. Tamén hai que considerar que estas zonas,

mesmo se non contan con grandes núcleos urbanos, contan cada vez con mellores

equipamentos públicos e privados que requiren o mantemento que poden achegar profesionais

no coidado de xardíns e zonas forestais.


54

As zonas 4 e 12 contan cun importante desenvolvemento do sector de viveiros e centros

de xardinería. Son prioritarios para a organización de cursos de “actividades auxiliares en

viveiros xardíns e centros de xardinería” e non dispoñen de centros homologados para a súa

impartición.

Nas zonas 3 e 12 a consellería de Traballo e Benestar prioridade para os cursos de

instalación e mantemento de zonas verdes. A zona 8 tamén aparece destacada pero neste

caso existen catro centros homologados para impartir o curso. Esta situación débese a que a

zona inclúe Santiago e Ames, onde teñen a súa sé asociacións empresariais do sector.

Figura 12. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de instalación e mantemento de zonas verdes

COMERCIO

Ningún organismo empresarial promove cursos para aprender a ser dependente nin

tampouco ten presenza significativa entre os cursos dirixidos a desempregados/as inscritos/as

nas oficinas de emprego xa que só se atoparon catro cursos. Hai abundantes cursos para

especialización ou perfeccionamento pero escasean cando se trata de cursos de inserción

laboral. En concreto é nos concellos de Narón (zona 2), Cee (zona 7), Melide (zona 5) e

Cambre (zona 6) onde atoparemos estes cursos para inserción laboral na ocupación de

dependentes dirixidos a persoas desempregadas.

O informe de priorización da formación que elabora a Consellería de Traballo informa de

que é prioritario, polo nivel de contratación e inserción laboral dos titulados neste tipo de

accións formativas, impartir cursos de actividades de venda en:

- Zona 7: Camariñas, Cee, Corcubión, Dumbría, Fisterra, Muxía, Vimianzo e Zas.


55

- Zona 8: (A Baña, Ames, Brión, Negreira, Santa Comba e Val do Dubra) máis Santiago.

- Zona 10: Cerceda, Frades, Mesía, Ordes, Oroso, Tordoia e Trazo (esta é a comarca de

Cerceda, que figura no documento de “Prioridades formativas” e exclúe Carral, que

está incluído na comarca 10 de Rede XIANA).

Finalmente detéctase as zonas 8 e 10 son prioritarias na importación da modalidade

formativa e non dispoñen de cursos na actualidade.

Figura 13. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de dependente de comercio

Estudo de diagnóstico de situación do mercado laboral


58

3. Estudo de diagnóstico de situación do mercado laboral

No estudo da situación do mercado laboral aplícase unha análise do mercado de traballo

que combina técnicas de investigación cualitativas e cuantitativas. O obxectivo consiste en

achegarse dunha forma global que integra o análise da oferta e demanda laboral na provincia

de A Coruña. En concreto procédese ao análise conxunto de datos obtidos polos seguintes

medios:

Datos cuantitativos sobre o mercado laboral foron obtidos do Instituto Galego de

Estatística, Ministerio de Traballo, Instituto Nacional da Seguridade Social, Consellería

de Traballo e Asunto Sociais e Consellería de Educación. Aplicouse unha metodoloxía

que combina o análise dos indicadores actuais do mercado laboral cos indicadores

económicos, sociais e do contorno xeral (equipamentos, demografía empresarial,

cultura) para chegar a unha visión prospectiva sobre tendencias no mercado laboral.

Os datos cualitativos proveñen de fontes de información primarias mediante a

realización de entrevistas en profundidade e grupos de discusión.

o As entrevistas en profundidade realizáronse a responsables de asociacións

empresariais do sectores nos que Rede XIANA promove accións formativas.

Permitiron definir con precisión os postos de traballo que podían ser ofertados

a persoal pouco cualificado e das características sociodemográficas cos que

Rede XIANA. O empresariado indica o perfil actual dos seus empregados e as

ocupacións desempeñadas para así definir o modelo de traballador de maior

potencial para cada sector.

o Os grupos de discusión contaron coa participación de colectivos aos que se

dirixen os itinerarios de inserción laboral cos que traballa de Rede XIANA. As

principais achegas céntranse no coñecemento da percepción e atracción que

estes colectivos senten cara as ocupacións propostas nos itinerarios formativos

de Rede XIANA. Grazas aos grupos púidose analizar as preferencias e

limitacións que facían que a idade, xénero, formación ou traxectoria laboral

limitase o interese e confianza por “reciclarse” cara ocupacións como as que

propón Rede XIANA.

Rede XIANA realiza a súa labor dando prioridade a certas ocupacións-sectores e

segmentando o territorio en zonas. Avalíase no presente capítulo a empregabilidade nas

ocupacións propostas e as diferenzas territoriais observadas. Os territorios están definidos

polas 13 zonas nas que Rede XIANA clasifica o seu ámbito de actuación. As zonas abranguen

todos os concellos da provincia de A Coruña excepto A Coruña, Ferrol, Santiago de Compostela

e As Somozas. As zonas a analizar son as que seguen:

Zona 1: Cariño, Cedeira, Cerdido, Mañón e Ortigueira.

Zona 2: Ares, Fene, Moeche, Mugardos, Narón, Neda, San Sadurniño, Valdoviño.


59

Zona3: As Pontes de García Rodríguez, A Capela, Cabanas, Monfero,

Pontedeume, Vilarmaior.

Zona 4: Aranga, Betanzos, Cesuras, Coirós, Curtis, Irixoa, Oza dos Ríos, Miño,

Paderne.

Zona 5:Arzúa, Boimorto, Melide, Santiso, Sobrado, Toques, Vilasantar.

Zona 6: Abegondo, Bergondo, Cambre, Culleredo, Oleiros, Sada.

Zona 7: Camariñas, Cee, Corcubión, Dumbría, Fisterra, Muxía, Vimianzo, Zas.

Zona 8: A Baña, Ames, Brión, Negreira, Santa Comba, Val do Dubra.

Zona 9: Boqueixón, O Pino, Teo, Touro, Vedra.

Zona 10 Carral, Cerceda, Frades, Mesía, Ordes, Oroso, Tordoia, Trazo.

Zona 11: Carnota, Mazaricos, Muros, Noia, Outes.

Zona 12: A Pobra do Caramiñal, Boiro, Dodro, Lousame, Padrón, Porto do Son,

Rianxo, Riveira, Rois.

Zona 13: A Laracha, Arteixo, Cabana de Bergantiños, Carballo, Coristanco, Laxe,

Malpica de Bergantiños, Carballo, Coristanco, Laxe, Malpica de Bergantiños,

Ponteceso.

Para achegarse ao obxecto de estudo contáronse cos resultados de metodoloxías

aplicadas en experiencias previas. En concreto xulgouse de especial interese dous proxectos

que perseguían obxectivos perfectamente comparables aos de Rede XIANA. Estes proxectos

propoñen unha metodoloxía de análise do mercado laboral e territorios que achegan datos e

técnicas pertinentes no caso do Observatorio Socioeconómico Rede XIANA. Estes dous

recursos son os que seguen:

- Observatorio ocupacional elaborado pola Consellería de Traballo e Benestar. Este

organismo ten entre os seus obxectivos o de coñecer as posibilidades de emprego e as

necesidades de formación por actividades e para os colectivos con peor situación no

mercado de traballo, segundo a evolución e perspectivas do emprego e a formación

(http://emprego.xunta.es/cualificacions/index.jsp) . O observatorio ocupacional

achega dous recursos pertinente para o presente informe. Preséntanse datos precisos

sobre contratación, paro e tendencias de ocupacións clasificados por comarcas. En

segundo lugar o Observatorio Ocupacional achega unha análise das profesións de

maior demanda e crecemento. Para realizar esta análise utiliza indicadores como a

estabilidade laboral, a tendencia nas contratacións e a tendencia na demanda de man

de obra no posto analizado. Deste xeito extráense cales son as profesións de maior

demanda por comarcas, que son comparados cos obtidos coa metodoloxía que se

aplica no presente estudo.

- Proxecto ILDER: O proxecto ILDER (Inserción Laboral en el Desarrollo Rural) busca

fomentar a creación de emprego en zonas rurais de rexións periféricas, como é o caso

de Galicia. En concreto o proxecto ILDER elaborou un estudo que ten como obxectivo


60

permitir definir, partindo de estudos e traballos previos [...] e da consulta ás empresas

do entorno rural galego, aquelas ocupacións máis viables no medio rural [...]

definiranse os criterios de priorización destas Novas Ocupacións que permitan

seleccionar aquelas que se adaptan non só ao territorio considerado, senón ao

colectivo de persoas futuras usuarias do proxecto e, xa que logo, con especiais

dificultades de inserción. (http://www.proyectoilder.org/). O proxecto ILDER achega

unha metodoloxía para o análise dos territorios (comarcas) perfectamente aplicable ao

observatorio socioeconómico Rede XIANA polo que foi adaptado aos territorios (zonas

de actuación) e ámbitos (ocupacións) e colectivos de interese para o proxecto Rede

XIANA.

Os aspectos da metodoloxía deseñados para o proxecto ILDER que se adaptan ao

Observatorio Socioeconómico Rede XIANA son os que se utilizan para elaborar unha

xerarquización dos territorios analizados en relación á súa potencialidade de creación de

postos de traballo nos sectores de interese. O proceso de selección baséase nas seguintes

fases metodolóxicas:

• Selección de indicadores de tipo demográfico, sociolaboral, infraestruturas e de

tipo económico que inflúen sobre a potencialidade de xeración de emprego nun

sector. Estas variables refírense á situación actual ou evolución de indicadores que

afecten á previsible creación ou potencialidade teórica de emprego nun sector.

• Normalízase a puntuación nunha escala de 0 (mínimo valor da serie) a 10 (máximo

valor da serie). O resto de valores do indicador para cada territorio calcúlanse de

forma directamente proporcional aos valores reais dos indicadores de cada

territorio.

• Outorgarlle unha puntuación (grao de importancia) a cada un dos indicadores

seleccionados para crear a xerarquización territorial. A puntuación está entre -3 e

3. As variables teñen puntuación negativa e viceversa segundo se a influencia é

directa ou inversa. A intensidade pode ser 1, 2 ou 3 segundo se os indicadores

teñen previsiblemente unha incidencia máis ou menos intensa.

• Adición da puntuación obtida por cada territorio en todos os indicadores para

achegar unha xerarquización de territorios en función da potencialidade de

emprego nos sectores analizados.

Os resultados da adaptación da metodoloxía aplicada no proxecto ILDER irá acompañada

co contraste doutras fontes de datos con metodoloxías diferentes:

As técnicas cualitativas serven particularmente para definir as ocupacións concretas

nas que os empresarios están dispostos a contratar aos colectivos cos que traballa

Rede XIANA.

O Observatorio Ocupacional que elabora a Consellería de Traballo e Benestar achega

tendencias pasadas na xeración de emprego e hanse comparar cos resultados da nosa

análise e elaborando conclusión e recomendacións sobre accións futuras. O


61

Observatorio Ocupacional é unha análise da evolución do mercado laboral para unha

ocupación nos últimos 5 anos para determinar unha valoración de ocupabilidade

(relación entre ofertas e demandas de emprego pra a ocupación), estabilidade

(evolución do número de contratos) e contratación (volume de contratos).

Mediante a aplicación das citadas técnicas achégase unha análise sectorial e territorial

do mercado laboral no medio rural galego para áreas de acción de Rede XIANA. As áreas nas

que actúan defínense en base á Axenda 21 e derivan da súa adaptación ao caso do medio rural

da provincia de A Coruña:

Servizos sociosanitarios á comunidade.

Medio Ambiente.

Industria alimentaria.

Comercio


62

3.1 Mercado laboral: Servizos sociosanitarios á comunidade

Tendo en conta os itinerarios laborais que está a facilitar Rede XIANA atópanse tres

itinerarios xenéricos relacionados cos servizos sociosanitarios á comunidade:

Auxiliar de axuda a domicilio ou atención sociosanitaria no domicilio. Esta

ocupación ten como funcións as de axudar no ámbito sociosanitario no domicilio a

persoas en especiais necesidades de saúde física, psíquica e social, aplicando as

estratexias e procedementos máis adecuados para manter e mellorar a súa autonomía

persoal e as súas relacións co contorno.

Atención especializada en discapacitados/as: ós itinerarios de “coidador/a de

persoas discapacitadas” e “asistencia a persoas enfermas de alzheimer”. Este itinerario

ten moita relación co primeiro aínda que está máis especializado e non inclúe, en

principio, as tarefas relacionadas co coidado no domicilio.

Monitor/a de actividades de tempo libre infantil e xuvenil: as funcións desta

ocupación concéntranse na execución e avaliación de actividades educativas e traballo

en equipo para nenos/as. Vai dirixido cara á realización de manualidades, actividades

físico-deportivas, musicais, etc. O monitor de tempo libre é unha persoa encargada do

coidado, entretemento, diversión, e nalgúns casos, educación dos rapaces.

Na aplicación da técnica de investigación de realización e análise de contidos dos grupos

de discusión que se celebraron tratouse en profundidade a receptividade dos colectivos

participantes para dirixir as súas traxectorias laborais ás ocupacións descritas. Como era de

esperar os resultados difiren en función do colectivo que compoñía cada grupo. En xeral,

obsérvase unha boa predisposición cara o sector, os colectivos que participaron presentan

unha percepción deste sector aberta pero de carácter pouco profesional. A miúdo entra dentro

do factible como alternativa laboral pero como unha etapa pasaxeira e non coma obxectivo

específico na carreira laboral a medio ou longo prazo.

Dise que se percibe pouco profesional porque enseguida pensan en “coñecidos” que os

contratan para coidar “dunha persoa” e non na posibilidade de participar nunha empresa

coidando de varias persoas e con continuidade no tempo.

Dise que hai boa predisposición porque todos os grupos (mulleres máis mozas e

maiores, mozo/as sen formación e homes maiores de 45 anos) tiveron participantes

interesados. En realidade é a percepción da actividade vinculada a un mercado pouco

profesionalizado o que supón un freo. Non é unha ocupación na que investir tempo (formación)

e esforzos porque depende “de coñecer a alguén que o necesite” e non de achegarse a unha

empresa demandando emprego.

A xente maior en xeral presenta sensibilidade e dispoñibilidade nas tarefas de coidado

de persoas dependentes. No caso dos homes esta sensibilidade enfróntase coa súa

reticencia a exercer funcións tradicionalmente desempeñadas por mulleres.

Interésalles o sector pero pensando nunha serie de tarefas moi limitada.


63

As mulleres de máis idade perciben o sector como fornecedor de ocupacións

transitorias, non profesionais. Non perciben a necesidade de formarse nin falan de

empresas do sector senón de ocupacións mediante contactos informais.

o As mulleres desempregadas de máis de 45 anos danlle gran valor á súa

experiencia persoal e séntense pouco atraídas cara axudas externas que as

axuden na inserción laboral. Séntense autosuficientes e pouco valoradas.

Tende a non percibir a formación como inversión senón como unha dificultade

xa que o seu paso polo sistema educativo regrado foi, en xeral, corto. Neste

senso, a única motivación para realizar un curso radica en que lles garantan

traballo.

Sí, sólo para limpieza, para atención a las personas mayores y para cuidado de niños, o sea que estamos discriminadas, nos están poniendo unas barreras... ¿no valemos más que para eso? Va a ser que no. Eso sí, hay trabajo pero de ayuda a domicilio, limpieza y cuidado de niños siempre y cuando no aparezca una pedagoga que esté en paro y te dice “yo los cuido, pero soy pedagoga”, y que tenga 35, claro, porque si es de más edad, la hemos matado. ¿Y mi experiencia como madre y como abuela no vale? Es patético, lo único que se puede decir es que es patético.

o Existe unha tendencia a falar de forma negativa da formación para o emprego.

É valorada con gran escepticismo. Presentan un baixo nivel de confianza na

posibilidade de saír da dinámica de precariedade, que fai que tendan a non

dirixir demasiado interese cara a investir tempo e esforzos en formación.

Consideran a precariedade unha norma da que non saíran con formación senón

con sorte. É preciso que crean máis na súa capacidade de modificar esa

situación.

Pero bueno, tiran con el dinero (al hacer los cursos). Moderador: Decíais que es tirar con el dinero. ¿Creéis que todos, la mayoría o algunos de esos cursos es tirar con el dinero? A mí totalmente, porque después del curso no hay un seguimiento de la persona, entonces si no hay un seguimiento… (Barullo, varias falan asentindo, todas están de acordo).

As mulleres de menos de 35 anos, con formación media ou alta nin sequera pensaron

en traballar no sector. Atopan multitude de alternativas preferibles á de coidar anciáns

ou discapacitados.

Yo no, es que es muy duro. O que ciertas cosas te dan así como... M: Lo pensaste? Con una amiga de la Coruña, hablando con ella porque las dos estuvimos fuera, hay muchas cosas de lo social que habría que cambiar, y sería una rama para poder trabajar también A mi lo de acompañar y eso si me gustaría El futuro son las personas mayores Y los niños. Yo fui a la de mi abuela y la estoy cuidando, pero es tú abuela, y aun así hay cosas...

Os mozos/as de baixo nivel formativo tampouco pensaron con seriedade en traballar

no sector. Só ao tratar a ocupación do coidado de nenos/as, a xente máis moza

presenta certo interese pero no caso de maiores ou persoas discapacitadas é mínimo.

Xa nin sequera se preguntan se o traballo é estable ou as condicións do mesma (nin

sequera pensaron nel como posible actividade profesional) senón que quédanse en


64

falalo, a desgusto, como unha posible obriga temporal. Este colectivo fala sobre

multitude de alternativas antes de dedicarse ao coidado de persoas dependentes,

optan prioritariamente por postos de atención ao público (mulleres) ou físicos (se se

trata de homes).

Se non che queda máis remedio, no meu caso que non teño paro, pois o fas Moderador: E o resto? probaríades a coidar un vello ou así? Un vello non Eu prefería un rapas que un vello. Ou un irmán. Moderador: Un vello xa non gusta tanto! A min cambiarlle o pañal a un vello de 80 anos...

Os homes maiores, de máis de 45 anos presentan algúns comentarios bastante

receptivos cara á realización de tarefas de transporte de persoas maiores e

discapacitados, cara coidar de persoas anciáns ou dependentes aínda que sempre

distanciándose das tarefas domésticas tradicionalmente femininas. En xeral obsérvase

que prefiren evitar aqueles postos que requiran contacto directo cos

clientes/usuarios/receptores. Están dispostos a aceptar a autoridade dun xefe pero en

ningún caso estar baixo as ordes dun cliente. Non presentan rexeitamento cara aos

traballos de atención a persoas maiores e discapacitadas. O maior problema que

atopan é que se queixan, hai que tratalos con coidado e igual son eles aos que non lles

gusta que os atenda alguén coma min. A maioría dos homes de máis de 45 anos

desempregados presentan poucas pegas para traballar atendendo a dependentes. O se

freo principal non é a percepción da formación (caso das mulleres) senón o pouco

interese polo cambio de ocupación respecto a experiencia previa. Cambiar de sector

cos seus anos fainos sentir inseguros e sobre todo vense incapaces de enfrontarse ás

condicións de traballo (condición laborais) ás que se enfrontan os máis mozos.

Non, a mín gústame a construcción, ser encofrador gústame. A todos nos cuesta cambiar. Yo también. Yo cambiar a camillero (risas porque se repite), ou transportista. Pero hai que cumplir uns requisitos que non valen todos, para andar polos montes non valen todos.

Teñen unha experiencia que achega coñecementos e habilidades, para eles é un status

que se perde ao comezar de cero nun sector diferente. O maior problema dos homes maiores

de 45 anos non é tratar con discapacitados senón o simple feito de cambiar de ocupación. Ven

con interese ocupacións relacionadas como transporte, cociña, coidado de xardíns ou

mantemento e fogares.

A conclusión é que no futuro, de cara a futuras anualidades recoméndase dar prioridade

aos seguintes colectivos.

Mulleres de máis de 45 anos: atención a dependentes e persoas maiores.

Homes maiores de 45 anos: ocupación auxiliares de transporte ou adecuación dos

contornos como xardinería, arranxos no fogar, etc.

Mozos menores de 30 con baixo nivel formativo: atención a nenos/as.


65

Atención sociosanitaria no domicilio a persoas dependentes: estudo cuantitativo

As entrevistas realizadas a organizacións empresarias permiten perfilar o/a traballador/a

actual no sector e os empregos máis habituais que desempeñan. As características

sociodemográficas dos actuais traballadores no sector son:

Muller.

Maior de 45.

Nivel formativo baixo.

A realidade que se atopa é que o rol desempeñado tradicionalmente pola muller tende a

repetirse nas ocupacións ao seren desempeñados tamén de forma maioritaria por mulleres.

Mesmo entre a xente máis moza se reproduce este fenómeno xa que é doado observar as

áreas formativas técnicas masculinizadas e as sociais e culturais máis feminizadas.

Existen mozas por tanto, que estudaron na área sociosanitaria. Na Formación

Profesional regrada o 94,5%% de alumnado é muller na familia profesional de servizos

sociosanitarios á comunidade. As entrevistas en profundidade a responsables empresarias

amosan como estes titulados prefiren encamiñar a súa carreira cara empresas ou institucións

que lles permitan desenvolver a actividade en centros públicos e privados en lugar e non no

domicilio. Neste colectivo existe a percepción de que nos centros e residencias de anciáns ou

discapacitados hai maior especialización: existen numerosas e duras tarefas que son realizadas

por persoal especializado e menos formado.

Para coñecer os territorios (zonas) con máis potencialidade para crear emprego na área

de atención sociosanitaria no domicilio, e particularmente no de atención á ancianidade,

escóllense variables relacionadas co mercado laboral, contorno sociodemográficos e

infraestruturas. O procedemento metodolóxico aplicado é semellante ao que se elaborou para

o proxecto ILDER, modificando o peso e presenza de novos indicadores considerados de

interese. O procedemento seguido comeza por seleccionar os indicadores. A cada indicador

outórgaselle un peso (de 1 a 3) en función da súa importancia na evolución da xeración de

emprego na ocupación de atención á ancianidade e dependencia no domicilio.

Os indicadores para coñecer a potencialidade de emprego no servizo de atención á

ancianidade no domicilio son os seguintes:

Variables de carácter demográfico:

1. Porcentaxe de maiores de 65 anos sobre a poboación total da zona. Este

indicador ten unha influencia directa, forte e positiva sobre a potencialidade de

creación de emprego na atención a dependentes. Ten un peso de 3 puntos.

2. Índice de dependencia senil. É a proporción de persoas maiores de 65 anos sobre

o total de persoas en idade potencialmente activa (16 a 64). A influencia deste

factor é forte e positiva pero déuselle un peso menor porque reproduce en moita


66

medida os datos do primeiro indicador. O seu peso no cálculo final é por tanto 1

punto positivo.

3. Avellentamento da poboación. Analízase a evolución do número de persoas

maiores de 65 anos na zona entre os anos 2004 e 2008. Deste xeito coñecerase a

tendencia futura na evolución do número de anciáns e dependentes a seren

atendidos. O peso na selección territorial é 3 puntos positivos xa que é un excelente

indicador sobre a probable evolución futura da demanda destes servizos no

territorio.

4. Crecemento da poboación. Analízase a evolución da poboación de todas as idades

entre os anos 1998 e 2008. O crecemento poboacional implica máis demanda de

servizos, dinamismo demográfico e a súa evolución futura. Por esta razón

considérase que unha evolución poboacional positiva favorece a demanda de

servizos en xeral e de atención á dependencia en particular. Este factor ten un peso

importante pero non tanto como o número de anciáns así que se queda na

valoración de 2 puntos positivos.

5. Volume de persoas dependentes. Esta variable é central no cálculo a realizar

pero non existen rexistros ao respecto. O que hai son cálculos da súa incidencia por

idade e sexo, factores cunha gran relevancia. Deste xeito estimouse o número de

dependentes tomando como referencia a poboación por idade e sexo dos concellos

incluídos en cada zona. Así achégase unha estimación do volume de persoas

dependentes. Este factor afecta de forma positiva (máis dependentes precisan máis

servizos de atención) polo que o seu peso é 3.

Variables de carácter sociolaboral:

6. Taxa de actividade feminina. A taxa de actividade é a proporción de mulleres

activas (ocupadas e paradas) sobre o total de mulleres en idade laboral. Con este

indicador mídese a incorporación da muller ao mercado laboral. Unha baixa

incorporación feminina ao mercado laboral implicaría que as mulleres desempeñan o

rol tradicional e ocúpanse en boa medida do coidado de nenos, anciáns e

dependentes. A alta taxa de actividade implicaría máis necesidade de servizos de

atención a dependentes. Neste caso valórase cun 2 o peso deste indicador. Non se

valora con 3 porque os datos dispoñibles co nivel de desagregación preciso só están

dispoñibles para o ano 2001 (data do último Censo de Poboación e Vivendas) así que

debe ser considerado aproximado e evitando que sexa un factor clave

7. Taxa de ocupación feminina. O presente indicador define a porcentaxe de

mulleres traballando sobre o total en idade activa. Ten unha influencia análoga ao

anterior porque unha maior ocupación feminina implica máis demanda de servizos

de atención á dependencia. O peso deste indicador é 1, xa que é reproduce algunhas

das tendencias do anterior.

8. Taxa de temporalidade. Esta cifra reflexa a porcentaxe de contratos temporais

sobre o total de contratos rexistrados na zona. Así detéctase a calidade do mercado


67

laboral. Unha peor calidade no mercado laboral favorece a saída do mesmo por

parte das persoas que teñan necesidades de coidado de familiares. O peso do factor

é negativo (-1) porque unha maior temporalidade implica menos necesidades de

servizos de atención á dependencia.

Variables relacionadas coas infraestruturas e economía:

9. Número de empresas de servizos sociais. As empresas de servizos sociais

(CNAE 85.3) son a principal fonte de emprego así que serán unha un intenso

indicador positivo de cara a definir o potencial de emprego de cada zona. O peso

deste factor será 2 xa que ten influencia importante pero non debe solapar a

importancia de aquelas zonas onde se observa maior necesidade de iniciativa

empresarial no sector (hai poucas empresas pero moito potencial para crealas). O

apartado 85.3 do CNAE inclúe diversas “actividades de servizos sociais” que dan

conta do desenvolvemento deste sector xa que conta aquelas que desenvolven

actividades de atención a anciáns, persoas discapacitadas e persoas maiores con e

sen aloxamento. No epígrafe aparecen centros de día, residencias, empresas de

atención a domicilio ou garderías.

10. Nº de prazas en residencias de anciáns por cada 1000 habitantes maiores

de 65 anos. As ocupacións que se están a tratar implican a atención ao domicilio

polo que o número de prazas en residencias achegan unha competencia directa a

este sector. Por tanto o peso é negativo (-1) xa que a máis prazas teñamos en

residencias terase menos demanda de atención no domicilio. Sen embargo o seu

peso non será moi forte xa eu a existencia de moitas prazas tamén implica

receptividade á profesionalización deste servizo en lugar de unha forte dependencia

dos recursos familiares. É preciso realizar unha puntualización sobre o cálculo deste

indicador. Ao achegar as cifras de prazas en residencias obsérvase que algúns

concellos limítrofes coas cidades presentan un volume desproporcionado de prazas

comparado coa súa poboación. En realidade trátase dun servizo que se oferta a nivel

comarcal, que esixe terreos e infraestruturas polo que é lóxico que moitas

residencias veciñas ás cidades dean servizo ás propias cidades. Atopamos casos

paradigmáticos en Narón (301 prazas), Oleiros (715), Culleredo (263) e Teo (330).

Para obter cifras máis realistas procedeuse a sumar a poboación ancián das cidades

limítrofes e as prazas ofertadas nas mesmas, obtendo así unha proporción

equilibrada do número de prazas por cada 1000 persoas de máis de 65 anos. Este

servizo, como competencia da atención ao domicilio, terá peso negativo (-1).

11. Nº de prazas en centros de día por cada mil maiores de 65 anos. A incidencia

deste indicador na potencialidade de xeración de emprego é comparable ao

indicador nº 10 porque os centros de día compiten co servizo de atención a domicilio

así que a súa incidencia será negativa (-1) sobre a potencialidade de creación de

emprego na atención a domicilio.

12. Renda por habitante. A renda dispoñible informa do poder adquisitivo dos

individuos. Garante a capacidade de acceso a servizos de atención a dependentes. O


68

indicador inflúe de forma positiva sobre a potencialidade de creación de emprego de

atención sociosanitaria no domicilio.

13. Centro de Formación Profesional. A impartición na zona de cursos de atención

sociosanitaria ou auxiliar de enfermería achega persoal formado para empresas do

sector e tamén iniciativa empresarial así que son considerados positivos (1) para o

aumento da potencialidade de emprego na atención sociosanitaria no domicilio.

Na seguinte páxina preséntase os resultados do cálculo dos indicadores que foron

descritos.

A primeira táboa recolle o valor que toma cada un dos indicadores para cada zona.

A segunda táboa estandariza a escala de medida e aplícalle o factor de importancia que

foi definido. O procedemento é o que sigue.

Calcúlase o valor mínimo e máximo de cada indicador.

Á puntuación obtida réstaselle o mínimo.

Divídese o valor da resta entre a amplitude total de puntuacións e multiplícase por 10.

Deste xeito os indicadores achegan unha puntuación entre 0 e 10.

Multiplícase o valor obtido pola ponderación (importancia do factor). Se o factor é 1,

quedará un valor entre 0 e 10. Se o factor é 30 a puntuación será entre 0 e 30,

dándolle por tanto máis peso. Se o factor é -1 a puntuación irá de 0 a -10.

Sumando os resultados da segunda táboa, á que se lle aplicou o peso relativo de cada

indicador, tense a seguinte xerarquización de zonas segundo a súa potencialidade para crear

emprego na atención a domicilio de anciáns e persoas dependentes.

Figura 14. Táboa. Priorización de zonas por potencialidade de creación de emprego en atención a persoas dependentes no domicilio

Zonas Puntuación total Total Zona 6 76,90 Zona 10 74,82 Zona 12 72,59 Zona 13 72,05 Zona 2 67,74 Zona 5 59,74 Zona 9 58,44 Zona 7 57,45 Zona 11 52,41 Zona 4 50,81 Zona 8 46,24 Zona 1 44,58 Zona 3 33,87

69

Figura 15. Táboa. Indicadores do mercado laboral para servizos de atención a persoas dependentes no domicilio

Figura 16. Táboa. Indicadores estandarizados do mercado laboral para servizos de atención a persoas dependentes no domicilio

Zona % 65/poboaciónÍndice de

dependencia senilAvellentamento

(2004-2008)Crecemento da

poboaciónTaxa actividade feminina (2001)

Taxa de ocupación feminina

Volume estimado de dependentes

Temporalidade feminina

Empresas de servizos sociais

(cnae 85.3)

Prazas en residencias x 1000 maiores

de 65

Prazas en centros día x 1000 maiores

Formación FP

Renda bruta por habitante

Zona 1 30,0% 48,9% -1,5% -11,6% 30,5% 24,9% 1373 86,8% 4 9 0 0 8,7Zona 2 21,6% 32,3% 4,3% 6,3% 34,7% 26,9% 4163 88,1% 13 25 4 0 8,6Zona 3 21,9% 32,1% 1,1% -6,9% 34,2% 27,2% 1475 92,7% 8 54 4 0 9,7Zona 4 26,1% 40,0% 0,2% 1,5% 36,9% 31,9% 1969 85,6% 11 34 9 0 8,6Zona 5 29,5% 48,4% 0,3% -9,7% 34,4% 30,5% 1418 86,6% 13 29 6 1 8,0Zona 6 16,0% 21,9% 9,6% 35,5% 46,9% 39,1% 4758 87,2% 7 34 15 0 8,5Zona 7 23,1% 35,3% 3,8% -8,9% 32,1% 27,0% 2364 91,0% 7 2 0 1 8,3Zona 8 18,4% 8,9% 0,3% 21,3% 44,9% 39,1% 1606 82,5% 6 5 0 0 8,9Zona 9 19,3% 28,6% 3,5% 8,3% 40,6% 35,8% 1836 85,1% 19 49 0 0 8,0Zona 10 22,8% 34,4% 3,6% 2,5% 41,6% 37,2% 2378 87,7% 14 9 0 0 8,5Zona 11 24,8% 38,4% 3,2% -9,8% 32,3% 27,4% 2399 91,4% 13 20 10 0 8,2Zona 12 20,0% 31,1% 3,2% -1,1% 38,3% 32,2% 4119 92,4% 14 11 6 2 7,7Zona 13 19,8% 34,6% 4,3% 8,0% 41,9% 36,0% 3765 90,1% 11 11 6 0 8,6

% 65/poboaciónÍndice de

dependencia senilAvellentamento

(2004-2008)Crecemento da

poboaciónTaxa actividade feminina (2001)

Taxa de ocupación feminina

Volume estimado de dependentes

Temporalidade feminina

Empresas de servizos sociais

(cnae 85.3)

Prazas en residencias x 1000 maiores

de 65

Prazas en centros día x 1000 maiores

Formación FP


Zona 1 30,0 10,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8,6 -9,7 2,4 -1,9 0,0 0,0 5,1Zona 2 12,0 5,9 15,8 3,8 2,6 1,4 26,2 -9,8 12,9 -4,8 -2,8 0,0 4,4Zona 3 12,6 5,8 7,0 1,0 2,2 1,6 9,3 -10,0 7,1 -10,0 -2,8 0,0 10,0Zona 4 21,7 7,8 4,5 2,8 3,9 4,9 12,4 -9,6 10,6 -6,4 -6,5 0,0 4,7Zona 5 28,9 9,9 4,9 0,4 2,4 3,9 8,9 -9,7 12,9 -5,5 -3,8 5,0 1,4Zona 6 0,0 3,3 30,0 10,0 10,0 10,0 30,0 -9,7 5,9 -6,3 -10,0 0,0 3,8Zona 7 15,3 6,6 14,3 0,6 1,0 1,5 14,9 -9,9 5,9 -0,6 0,0 5,0 3,0Zona 8 5,2 0,0 5,0 7,0 8,8 10,0 10,1 -9,5 4,7 -1,1 0,0 0,0 6,1Zona 9 7,2 4,9 13,7 4,2 6,2 7,6 11,6 -9,6 20,0 -9,2 0,0 0,0 1,8Zona 10 14,5 6,4 13,8 3,0 6,8 8,6 15,0 -9,7 14,1 -1,8 0,0 0,0 4,2Zona 11 18,9 7,4 12,8 0,4 1,1 1,8 15,1 -9,9 12,9 -3,9 -6,9 0,0 2,8Zona 12 8,6 5,5 12,8 2,2 4,8 5,1 26,0 -10,0 14,1 -2,1 -4,4 10,0 0,0Zona 13 8,2 6,4 15,7 4,2 6,9 7,8 23,7 -9,9 10,6 -2,2 -4,0 0,0 4,6

Ponderación 3 1 3 1 1 1 2 -1 2 -1 -1 1 1


70

As zonas con maior potencial para xerar emprego para a ocupación sociosanitaria no

domicilio son a zona 6, 10, 12 e 13.

A zona 6 é próxima á cidade de A Coruña. Conta con moitos servizos e escolas e a

súa poboación é relativamente nova. Destaca sen embargo por un rápido

avellentamento no tempo analizado e polo alto nivel de actividade e ocupación

feminina. O crecemento da poboación maior de 65 anos foi do 9% nos 5 anos

analizados. O volume total estimado de dependentes tamén é elevado ao ter unha

poboación elevada, é a segunda zona con máis poboación tras a 2.

A zona 10: é a comarca de Ordes. Os aspectos en que máis destaca é unha alta taxa

de ocupación e actividade feminina e abundantes empresas de servizos sociais.

A zona 12 é o Barbanza, o Sar e Porto do Son. Trátase dun área rural ampla entre a

zona de influencia de A Coruña e Santiago. Destaca por un volume estimado de

dependentes bastante alto ,moitas empresas de servizos sociais e centros de

Formación Profesional onde se imparten especialidades da rama Sociosanitaria. No

resto de valores ocupa unha zona media na potencialidade de xerar emprego no

sector.

Estes datos pódense comparar cos que presenta o Observatorio ocupacional da

Consellería de Traballo, que identifica as 20 ocupacións con maior contratación (número de

contratos e evolución) e mellor ocupabilidade (relación entre demandas e ofertas de

emprego). Os resultados da consellería de traballo son un indicio pero deben considerarse

diversas apreciacións metodolóxicas.

O ámbito territorial son as comarcas, case nunca a correspondencia é exacta coas

zonas que utiliza Rede XIANA. Inclúe ademais os resultados das cidades.

Só toma en conta datos do mercado laboral e do pasado e non as tendencias

baseadas en indicadores sobre economía, demografía e infraestruturas.

Non tomamos en consideración os datos das comarcas urbanas. Nalgunhas destas

comarcas están as zonas que se definiron por ter maior potencialidade (2 e 6).

Os resultados que amosa a análise do Observatorio ocupacional é que as comarcas en

que os “asistentes domiciliarios” están entre os 20 máis contratados, presentan tendencia ao

crecemento e unha boa relación entre oferta e demanda son:

- Betanzos: zona 4.

- Eume: zona 3.

- Muros: zona 11.

- Terra de Melide: zona 5.


71

Monitor/a de actividades de tempo libre infantil e xuvenil

Realizáronse entrevistas en profundidade a responsables empresariais que describiron

o perfil de traballadores/as coas que se atopan na actualidade no sector. Trátase de mulleres

de idades diversas pero neste caso o nivel formativo tende a ser algo máis elevado que no

caso dos que prestan atención aos anciáns e dependentes.

Para xente máis moza a ocupación non é rexeitada como o fan co coidado de maiores

e dependentes. Nos grupos de discusión atopáronse abundantes alusións entre os dous

grupos de xente máis moza.

- Para mulleres de nivel educativo medio e alto trátase da reprodución dun rol

feminino no ámbito laboral que rexeitan. Ademais sempre vinculan a ocupación a

salarios moi baixos, poucas posibilidades de mellora no futuro e pouca motivación.

Para o caso dos postos de traballo relacionados coa atención á infancia utilízanse parte

dos indicadores que xa axudaron a calcular a potencialidade no emprego a persoas

dependentes. Hai outros indicadores que aparecerán aquí por primeira vez. O procedemento

para calcular a puntuación final que obtén cada territorio será semellante.

Parte dos indicadores repítense, xa que anuncian tendencias positivas, en xeral, para o

mercado dos servizos persoais. Entre estes indicadores están: o crecemento da poboación, a

renda bruta, a taxa de actividade feminina e o índice de temporalidade feminina. A

continuación enuméranse todos.


1. Porcentaxe de menores de 10 anos sobre a poboación total da zona. Este

indicador ten unha influencia directa, forte e positiva sobre a potencialidade de

creación de emprego nos servizos de atención á poboación infantil e xuvenil. Ten

un peso de 3 puntos positivos.

2. Evolución da poboación xuvenil. Analízase a evolución do número de persoas

maiores de 65 anos na zona entre os anos 2004 e 2008. Deste xeito coñecerase a

tendencia futura na evolución do número de anciáns e dependentes a seren

atendidos. O peso na selección territorial é 3.

3. Crecemento da poboación. Ver apartado de “Atención sociosanitaria no domicilio

a persoas dependentes”.

4. Porcentaxe de poboación menor de dez anos sobre mulleres inactivas: Se

este indicador é baixo quere dicir que hai moitas mulleres desocupadas (inactivas

ou paradas) polo que a atención e coidado dos menos recae en maior medida

sobre estas. O valor do indicador é positivo xa que ao aumentar o seu valor (máis

proporción de nenos sobre mulleres inactivas) quere dicir que hai menos


72

proporción de mulleres (inactivas) que se ocupan de tarefas domésticas e da

atención a familiares.


5. Taxa de actividade feminina. Ver apartado de “Atención sociosanitaria no

domicilio a persoas dependentes”.

6. Taxa de ocupación feminina. Ver apartado de “Atención sociosanitaria no


7. Taxa de temporalidade. Ver apartado de “Atención sociosanitaria no domicilio a

persoas dependentes”.

Variables relacionadas coas infraestruturas e economía:

8. Número de empresas de servizos sociais. Ver apartado de “Atención

sociosanitaria no domicilio a persoas dependentes”.

9. Nº de centros de Atención Infantil por cada mil nenos menores de 5 anos.

Un maior número deste tipo de centros e prazas implica unha maior actividade no

sector e tendencia social a que esta necesidade sexa cuberta por institucións alleas

á familia. Por esta razón o indicados é interpretado de forma positiva, canto maior

sexa a cobertura máis será a potencialidade de creación de emprego así que

presentará un valor positivo de 1.

10. Nº de escolas de infantil e primaria por cada 1000 nenos de menos de 10

anos. A presenza deste tipo de infraestruturas é un indicio de potencialidade na

creación de empregos en ocupacións relacionados con actividades extraescolares,

servizos de comedor ou transporte.

11. Renda bruta por habitante: Ver apartado de “Atención sociosanitaria no


Nas táboas da seguinte páxina preséntanse os resultados da aplicación dos valores

indicados. A primeira táboa recolle os valores absolutos recollidos. Na segunda táboa

normalizáronse as puntuación (0 a 10) e aplicouse a ponderación en función do nivel de

importancia e sentido (positivo ou negativo) do indicador.

Figura 17. Táboa. Priorización de zonas por potencialidade de creación de emprego en atención á infancia-

Zona Total

Zona 8 98,1

Zona 6 92,4

Zona 13 65,2

Zona 10 56,1

Zona 4 52,1

Zona 9 51,7

Zona 12 45,4

Zona 2 41,0


73

Zona 3 28,8

Zona 5 28,1

Zona 11 26,2

Zona 7 25,4

Zona 1 21,8

Os resultados indican que as seguintes zonas destacan polo seu potencial na creación

de emprego nos servizos de atención á infancia:

- Zona 8 abrangue concellos do interior de A Coruña das comarcas de A Barcala,

Xallas e, sobre todo, Santiago de Compostela. A porcentaxe de menores, taxa de

actividade feminina e alta renda por habitante

- A zona 6 está na área directa de influencia da cidade de A Coruña: a porcentaxe de

nenos/as aumentou significativamente nos últimos anos ao igual que a poboación

total. A alta ocupabilidade feminina tamén o fan un lugar idóneo para a creación de

emprego na área de servizos sociais.

Zona 13 é a comarca de Bergantiños e Arteixo. Destaca pola taxa de ocupación

feminina, a renda e o crecemento da poboación máis moza.

Ao observar só a contratación rexistrada e a tendencia nos últimos anos podemos

achegar os datos do Observatorio Ocupacional, daCconsellería de traballo, que aprecian

signos positivos nas comarcas de Arzúa, Muros, Betanzos, O Sar e Terra de Soneira na

ocupación de “Empregados para o coidado de neno/as”.

74

Figura 18. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en atención á infancia.

Figura 19. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en atención á infancia.

menores 10/total

evolución menores de

10(2004-2008) crec pobnenos/

inactivostax activ fem

(2001) taxa ocup fem tax par femtemporalidade

femcai/ 1000 nenos

de 0 a 4Escolas inf/pr x

1000 nenosrenda bruta por

hab

Zona 1 4,9% -1,9% -11,6% 22,1% 30,5% 24,9% 370,01 86,8% 7,05 6,3 8,72 Zona 2 7,5% 18,2% 6,3% 26,1% 34,7% 26,9% 1.642,23 88,1% 3,26 5,4 8,58 Zona 3 5,8% -4,5% -6,9% 25,2% 34,2% 27,2% 686,84 92,7% 3,90 14,0 9,70 Zona 4 6,8% 9,7% 1,5% 27,9% 36,9% 31,9% 1.115,87 85,6% 6,01 12,2 8,63 Zona 5 5,4% -6,0% -9,7% 29,1% 34,4% 30,5% 1.378,40 86,6% 3,46 21,9 7,97 Zona 6 10,0% 18,6% 35,5% 38,0% 46,9% 39,1% 416,41 87,2% 4,38 1,3 8,46 Zona 7 6,3% -5,1% -8,9% 28,2% 32,1% 27,0% 383,27 91,0% 4,55 6,9 8,29 Zona 8 18,1% 14,7% 21,3% 28,4% 44,9% 39,1% 382,46 82,5% 3,67 2,0 8,92 Zona 9 7,8% 6,2% 8,3% 34,2% 40,6% 35,8% 1.693,46 85,1% 2,90 5,6 8,05

Zona 10 6,8% 5,7% 2,5% 31,6% 41,6% 37,2% 1.165,74 87,7% 3,37 10,8 8,53 Zona 11 6,2% -4,3% -9,8% 27,7% 32,3% 27,4% 788,10 91,4% 5,31 10,3 8,25 Zona 12 10,3% 3,4% -1,1% 34,0% 38,3% 32,2% 1.671,95 92,4% 3,47 3,9 7,69 Zona 13 10,9% 10,8% 8,0% 30,3% 41,9% 36,0% 1.074,95 90,1% 3,13 3,5 8,61

menores 10/total

evolución menores de

10(2004-2008) crec pobnenos/inactiva

stax activ fem

(2001) taxa ocup fem tax par femtemporalidade

femcai/ 1000 nenos

de 0 a 4Escolas inf/pr x

1000 nenosrenda bruta por

hab Total

Zona 1 0,0 3,3 0,0 0,0 0,0 0,0 -2,2 -9,7 10,0 2,9 17,5 21,8Zona 2 5,9 19,7 3,8 2,5 2,6 2,8 -9,7 -9,8 3,7 2,5 17,1 41,0Zona 3 2,2 1,2 1,0 1,9 2,2 3,2 -4,1 -10,0 4,8 6,4 20,0 28,8Zona 4 4,3 12,8 2,8 3,6 3,9 9,8 -6,6 -9,6 8,3 5,6 17,2 52,1Zona 5 1,3 0,0 0,4 4,4 2,4 7,9 -8,1 -9,7 4,1 10,0 15,5 28,1Zona 6 11,6 20,0 10,0 10,0 10,0 20,0 -2,5 -9,7 5,6 0,6 16,8 92,4Zona 7 3,2 0,7 0,6 3,8 1,0 2,9 -2,3 -9,9 5,9 3,2 16,3 25,4Zona 8 30,0 16,9 7,0 4,0 8,8 20,0 -2,3 -9,5 4,4 0,9 18,0 98,1Zona 9 6,7 9,9 4,2 7,6 6,2 15,3 -10,0 -9,6 3,1 2,6 15,7 51,7

Zona 10 4,5 9,5 3,0 5,9 6,8 17,2 -6,9 -9,7 3,9 5,0 17,0 56,1Zona 11 3,0 1,3 0,4 3,5 1,1 3,5 -4,7 -9,9 7,1 4,7 16,2 26,2Zona 12 12,3 7,7 2,2 7,5 4,8 10,2 -9,9 -10,0 4,1 1,8 14,8 45,4Zona 13 13,7 13,6 4,2 5,1 6,9 15,6 -6,3 -9,9 3,5 1,6 17,2 65,2

importancia 3 2 1 1 1 2 -1 -1 1 1 2

75

3.2 Mercado laboral: Medio ambiente

O sector de medio ambiente inclúe actividades de sectores considerablemente

diversos. Por unha parte está as que se relacionan coas enerxía verdes e por outra os

traballos relacionados co coidado, mantemento e deseño de espazos naturais ou zonas

verdes.

Dende o punto de vista da demanda observouse unha actitude claramente positiva

entre as persoas desempregadas cara ás ocupacións relacionadas coas enerxías renovables.

Sen embargo, o empresariado amósase reticente á incorporación de xente procedente

doutros sectores ou a contar con novos traballadores de idade elevada que non teña

experiencia no sector.

No grupo de discusión que contou coa participación de homes desempregados maiores

de 45 anos apareceu unha especial receptividade cara ao sector de instalación de

sistemas de enerxía solar térmica e fotovoltaica. Hai que indicar, por outra banda, que

este colectivo non dispón, en xeral, dunha información adecuada das funcións e

requisitos para o desempeño destas ocupacións. A ocupación de instalador/a de

sistemas de enerxía solar térmica está moi relacionado coa fontanería e a de

instalador/a de sistemas de enerxía solar fotovoltaica está moi relacionado coa

electricidade: as persoas desempregadas alleas ao sector relaciónano coa construción

non o teñen claro, non saben que é parte da mesma ocupación. Deste xeito resúltalle

unha ocupación moi misteriosa e descoñecida, algo demasiado diferente ao que teñen

feito. Se souberan que ten gran parecido a eses oficios tan coñecidos presentarían

unha actitude moito máis positiva.

Xa hai xente máis que cualificada neso, levan moito tempo formándose neso. En Madrid todo lo que se está construyendo ahora son con placas solares. Hay algunas naves que ya tienen el techo de placas solares.

As mulleres maiores de 45 xulgan practicamente imposible dedicar á instalación de

sistemas de enerxía solar ou fotovoltaica. Vense tan afastadas que a proposta

parécelles graciosa. Din simplemente que “non se ven” facéndoo ou que non están

preparadas, sen saber mesmo en que consiste a ocupación.

Claro, pero la pregunta mía es ¿le daría un puesto de fontanera a una mujer que supere los 45 años, aunque realice un curso y fuera un genio de la fontanería

As mulleres de 30 a 45 anos con formación media ou alta amosan unha actitude

distante e desinteresada cara o sector.

M: Bueno, que os parece el sector de instalación de placas solares o fotovoltaicas? Bueno, inaccesible M: Que opináis Si hay que ir se va M: O sea, básicamente ya no os planteáis si tiene futuro o no Es para decírselo a nuestras parejas, que se animen ellos (asentimentos e risas)


76

Entre a xente moza e de baixo nivel formativo tampouco ten especial entusiasmo polo

emprego. En xeral considéranse a si mesmo persoas que non van achegar un traballo

especializado, non lles interesa o que lles pareza complicado de aprender nin pensan

en especializarse. Esta xente moza enfrontouse a diversas experiencias laborais

precarias e inestables. Con menos de 30 anos semellan ter claro que especializarse só

conducirá a reducir abano de oportunidades así que prefiren ir desempeñando traballos

a curto prazo en sectores diversos. Insisten en contar anécdotas de xente dedicada a

un sector que quedou prexudicada por elo. Prefiren contar como se fosen experiencias

heroicas e admirables aquelas nas que sen facer nada, nin estar formado alguén tivo

un golpe de sorte e consegue triunfar sen comprometerse nin especializarse.

O meu vesiño Patxi, votou 3 anos fasendo un curso de placas solares e asejuraronlle que ó acabar o curso dábanlle choio, e tomou polo cú. Eso díxose moito, que ahora iba a dar moito choio pero bueno. Meteuse na éolica, non tiña nada, e chamaronno para ir a traballar así sin máis ás torres éolicas cobrando 3000€ ó mes

En segundo lugar atopámonos coa posibilidade do traballo no sector relacionado con

zonas verdes e forestal. O tema tratouse en todos os grupos de discusión e a reacción é

diversas. O que se pode apreciar claramente é que as mulleres temen que o traballo sexa

excesivamente duro. A maioría das mulleres que amosan certo interese será pensando nelo

como unha afección e non como unha ocupación profesional. A xente máis moza rexeita a

ocupación por ser ao aire libre: pensan na dureza, meteoroloxía. Relaciónano coa agricultura

e iso quítalle o atractivo por vincularse a atraso e falta de progreso social.

Os homes desempregados con máis de 45 anos. Mentres o forestal é considerado

demasiado duro para a súa idade, o da xardinería presenta simplemente pouco

interese. Non o pensaron seriamente porque non forma parte dos seus intereses, ou

iso cren porque non lles interesa ao teren un prexuízo pensando en traballar en casas

particulares para ricos caprichosos. En realidade o termo xardineiro ten unha especie

de connotación de “servinte dunha persoa rica” que xera un xuízo negativo. Ao pasar

polo tema da xardinería ignórano, tórnanse ao foresta, que coñecen e respectan pero

consideran pouco estable e pouco interesado e xente maior.

Antes se hablaba también del tema forestal… Se o miras, Galicia é unha empresa grandísima, e unha empresa grande de montes. Pero e que nadie lle vai a competir cunha simple mixta se teñen as máquinas paradas Antes, hai dous anos, quen compraba unha máquina tiña chollo, gañaba a vida. Sí, pode ser hoxe un que teña para unha casa da aldea, unha pijada de un día, que quera cerrar a vaca por se non ten seguro, despois non hai.

As mulleres maiores de 45 anos relacionan a nivel profesional xardinería coa

agricultura: a escasa rendibilidade e a dureza. En realidade emerxe un pesimismo

estremo e cren que non teñen aberta ningunha porta aínda que se formen. Seren

mulleres e seren maiores desanímaas de tal xeito que se dedicarían a calquera cousa

pero non teñen confianza real en ningunha.


77

Vale, otro sector. De la industria alimentaria habíais hablado, tú estabas en la industria alimentaria, pero en concreto temas de panadería, de pastelería ¿qué os parece? ¿os plantearíais hacer un curso de ese tipo? (Dudas, tardan en contestar). Yo si tengo trabajo estaría dispuesta a tirar por donde sea. Hombre, garantizar no creo que nadie os lo garantice nunca. Ya, pero entonces ponerte a podar árboles sin ningún objetivo… (varias secundan la moción). No me veo yo. Claro, porque entonces me pongo a estudiar otra cosa que me interese más. El fin de aprender a podar árboles es un trabajo, a mí cómo persona no me aporta. Es que aprender a hacer pastelitos (sin otro objetivo no le vale). A mí cualquier tipo de, a ver cualquiera tampoco, pero cualquier curso que luego me garanticen que por lo menos medio año para empezar a hablar me van a dar trabajo. Que luego puedo quedarme en ese trabajo porque sirvo para él, vale, sino pues qué le vamos a hacer.

As mulleres de 30 a 45 anos con nivel formativo medio ou alto non toman en serio a

posibilidade de acceder ao traballador. Tratan cunha actitude falta de seriedade sobre

o bonitos que son os xardíns pero non hai plantexamentos serios ao respecto.

Yo no sé nada de flores, ni de jardines M: Bueno todo se puede solucionar con formación. Eso, partir de eso, el tema es si os plantearíais trabajar en ese sector, os apetecería, no os apetecería, no os veríais nunca, como lo veis? Jardín y forestal, es decir, jardines, pero también, podas, desbroces, cortes de árboles, ese tipo de cosas Yo estoy podando ahora mismo. M: Pero trabajarías, yo hablo de trabajar, es decir... Si, para mi es un trabajo bonito Si tiene que ser un muy bonito En tu cabeza lo ves tu, en tu jardín, ahí vas cuando quieres, si estás en una empresa... M: Bueno, alguien ha trabajado en eso, para empezar? No Yo no M: Lo veis? Yo no creo Yo de forestal no Yo lo he pensado Trabajas con las manos No todo con las manos trabajas No, no, es que eso es lo que no me gusta, es lo que estoy diciendo, pero le quitar piedras, limpiar

A xente máis moza pero sen formación é receptiva ao sector forestal e ao da

xardinería. O forestal parécelles interesante por pensar en máis cartos e variedade de

traballo mentres a xardinería é cómodo. En todo caso atráelles que perciben que cren

que a formación sería innecesario ou corta e sinxela.

Algún outro que vos interesa que poida ser interesante para facer cursillos, sectores que vos gusten ou tal? Todo o que sexa traballar, que den traballo e... todo o que sexa, dijo eu. Tou separado, teño unha filla, non me podo poñer ahora a estudiar Como todos! todos temos aljo que pasar. Boto un ano traballando ou estudiando e de que vivo, era boa Xente que temos xa unha vida Claro, eso non E moi diferente


78

Instalación de sistemas de enerxía solar térmica, fotovoltaica e eólica de pequena

potencia

Os indicadores utilizados para detectar a potencialidade territorial de xeración de

emprego nas ocupacións de sistemas de instalación de enerxía solar térmica, fotovoltaica e

eólica de pequena potencia defínense a continuación. Utilizáronse algúns dos indicadores xa

mencionados en apartados previos como a renda bruta por habitante, o crecemento

poboacional ou taxas de actividade. Tamén se achegan novos indicadores como as

tendencias na edificación. Por último incorpóranse indicadores directamente relacionados co

mercado laboral das ocupacións de fontanería e electricidade.

- A fontanería é unha actividade directamente relacionada coa instalación de sistemas

de enerxía solar térmica.

- A electricidade está incluída como indicador para coñecer a tendencia na contratación

nas ocupación de enerxía solar fotovoltaica e eólica de pequena potencia.

Os indicadores para detección de tendencias nas tendencias de contratación de

instaladores/as de enerxía solar térmica son as que seguen:


1. Crecemento da poboación: o crecemento da poboación indica a potencialidade

na zona para demandar todo tipo de servizos. É especialmente importante na

previsión da construción de vivendas e infraestruturas, directamente relacionado

co demanda de instalación de vivendas, edificacións e as súas correspondentes

instalacións solares térmicas. O peso do indicador é por tanto positivo (1).


2. Tendencia na contratación da ocupación de fontaneiro: a ocupación de

fontaneiro non está só relacionada senón que está solapada porque o instalador de

enerxía solar térmica debe ter a capacitación de fontaneiro especializado neste tipo

de instalacións. Os fontaneiros xeran emprego e son indicador do emprego xerado

por iso o peso do indicador é positivo (1). O dato é extraído das tendencias

observadas pola evolución nos últimos 5 anos polo observatorio ocupacional

(consellería de traballo) e pola relación entre oferta e demanda de profesionais

para esta ocupación. Aínda que o indicador é calculado a nivel comarcal calcúlase

unha media cando varias comarcas teñen concellos nunha zona. Excluíronse as

comarcas urbanas porque o peso dos contratos nas cidades (excluídas das zonas

que toma en conta Rede XIANA) son excesivas.

3. Volume de contratación de técnicos instaladores de enerxía solar térmica:

O indicador compara a cantidade de contratos nesta ocupación no ano 2009, o

peso é por tanto positivo pero débil (1) porque está demasiado influído polo

tamaño da zona. O dato é extraído das tendencias do observatorio ocupacional


79

(consellería de traballo). Aínda que o indicador é calculado a nivel comarcal

calcúlase unha media cando varias comarcas teñen concellos nunha zona.

Excluíronse as comarcas urbanas porque o peso dos contratos nas cidades

(excluídas das zonas que toma en conta Rede XIANA) son excesivas.

4. Tendencia na contratación de técnicos instaladores de enerxía solar

térmica: O indicador describe a evolución dos contratos nesta ocupación nos

últimos 5 anos e a relación entre oferta e demanda de profesionais nesta

ocupación. O peso do indicador é por tanto positivo(2). O dato é extraído das

tendencias do observatorio ocupacional (consellería de traballo). Aínda que o

indicador é calculado a nivel comarcal calcúlase unha media cando varias comarcas

teñen concellos nunha zona. Excluíronse as comarcas urbanas porque o peso dos

contratos nas cidades (excluídas das zonas que toma en conta Rede XIANA) son

excesivas.

Variables sobre infraestruturas e socioeconómicas:

5. Renda bruta por habitante: unha renda bruta elevada indica maior capacidade

para novas vivendas e tamén poder abordar os gastos que supón as instalacións

solares por iso é considerado de influencia positiva. O indicador é moi relevante e

o seu peso é 2.

6. Volume de edificación nova: as novas edificacións xeran a principal demanda de

instalacións de enerxía solar así que é considerado un indicador positivo para a

demanda de instalacións solares térmicas e, por tanto, da demanda da ocupación

de instalador de enerxía solar térmica. (1).

Para analizar a tendencia da demanda da ocupación de instalador de enerxía solar

fotovoltaica recolle os mesmos indicadores que no caso da enerxía solar térmicas coas

excepcións dos indicadores de ocupación de fontaneiros e instaladores de enerxía solar

térmica. Neste caso tómase como referencia a tendencia na ocupación de electricistas e na

ocupación de instaladores de enerxía solar fotovoltaica.

Nos cadros das seguintes páxinas figuran o resultado do análise dos indicadores da

evolución do mercado laboral destas dúas ocupacións. Pásase a continuación a describir os

territorios nos que emerxe unha previsible maior demanda de profesionais do sector e por

tanto prioridades na formación.


80

Figura 20. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en instalacións solares térmicas

Figura 21. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en instalacións solares térmicas

Figura 22. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en instalacións solares fotovoltaicas

crec poboacióntend contratación

fontaneríaVolume contratción inst

solar térmica

Tendencia contratación inst sol

térmicaRenda bruta por

habVolume de nova

edificación

Zona 1 -0,1 4,0 1,0 7,0 8,7 162,0

Zona 2 0,1 2,0 4,0 3,0 8,6 658,0

Zona 3 -0,1 3,0 1,0 3,0 9,7 72,0

Zona 4 0,0 3,0 1,0 3,0 8,1 340,0

Zona 5 -0,1 7,0 1,0 2,0 8,0 113,0

Zona 6 0,4 2,0 4,0 3,0 8,0 661,0

Zona 7 -0,1 5,0 1,0 3,5 8,3 187,0

Zona 8 0,2 3,0 0,5 2,5 4,3 716,0

Zona 9 0,1 7,0 2,0 2,5 8,0 115,0

Zona 10 0,0 2,0 1,0 3,0 8,5 334,0

Zona 11 -0,1 3,0 0,5 3,0 8,2 135,0

Zona 12 0,0 2,5 1,0 2,0 6,2 887,0

Zona 13 0,1 2,0 2,0 3,0 6,1 631,0

crec poboacióntend contratación

fontaneríaVolume contratción inst

solar térmica


térmicaRenda bruta por

habVolume de nova

edificación

Zona 1 0,0 4,0 2,9 30,0 16,4 1,1

Zona 2 3,8 0,0 20,0 6,0 15,8 7,2

Zona 3 1,0 2,0 2,9 6,0 20,0 0,0

Zona 4 2,8 2,0 2,9 6,0 14,1 3,3

Zona 5 0,4 10,0 2,9 0,0 13,5 0,5

Zona 6 10,0 0,0 20,0 6,0 13,7 7,2

Zona 7 0,6 6,0 2,9 9,0 14,7 1,4

Zona 8 7,0 2,0 0,0 3,0 0,0 7,9

Zona 9 4,2 10,0 8,6 3,0 13,8 0,5

Zona 10 3,0 0,0 2,9 6,0 15,6 3,2

Zona 11 0,4 2,0 0,0 6,0 14,6 0,8

Zona 12 2,2 1,0 2,9 0,0 7,0 10,0

Zona 13 4,2 0,0 8,6 6,0 6,6 6,9

Crecemento da poboación

Tendencia na contratación electricistas

Volume contratación ins solar fot


fot edif novrenda bruta por

hab

Zona 1 -0,1 2,0 1,0 7,0 162,0 8,7

Zona 2 0,1 3,0 2,0 3,0 658,0 8,6

Zona 3 -0,1 7,0 1,0 3,0 72,0 9,7

Zona 4 0,0 8,0 1,0 3,0 340,0 8,1

Zona 5 -0,1 7,0 1,0 2,0 113,0 8,0

Zona 6 0,4 5,0 1,0 2,0 661,0 8,0

Zona 7 -0,1 2,0 1,0 3,0 187,0 8,3

Zona 8 0,2 3,0 0,5 2,5 716,0 4,3

Zona 9 0,1 5,0 1,0 2,5 115,0 8,0

Zona 10 0,0 3,0 1,0 3,0 334,0 8,5

Zona 11 -0,1 2,5 0,5 3,0 135,0 8,2

Zona 12 0,0 2,0 1,0 2,0 887,0 6,2

Zona 13 0,1 7,0 2,0 3,0 631,0 6,1


81

Figura 23. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en

instalacións solares fotovoltaicas

Os resultados do análise territorial da potencialidade de xeración de emprego nas

ocupacións de instalador/a de sistemas de enerxía solar térmica e fotovoltaica ofrécennos os

resultados que seguen.

Figura 24. Táboa. Priorización de zonas en función do potencial de creación de emprego en instalacións solares fotovoltaicas

Zonas Valores

Zona 6 56,9

Zona 1 54,3

Zona 2 52,8

Zona 9 40,1

Zona 7 34,6

Zona 13 32,1

Zona 3 31,9

Zona 4 31,0

Zona 10 30,7

Zona 5 27,3

Zona 11 23,7

Zona 12 23,1

Zona 8 19,9

As zonas con maior potencialidade na ocupación de instalador/a de sistemas de

enerxía solar térmica son:

• Zona 6: no contorno da cidade de A Coruña aparece un bo dato no volume de

contratación de instaladores/as de enerxía solar térmica e no crecemento da


Tendencia na contratación electricistas

Volume contratación ins solar fot


fot edif novrenda bruta por

hab

Zona 1 0,0 0,0 6,7 30,0 1,1 16,4

Zona 2 3,8 1,7 20,0 6,0 7,2 15,8

Zona 3 1,0 8,3 6,7 6,0 0,0 20,0

Zona 4 2,8 10,0 6,7 6,0 3,3 14,1

Zona 5 0,4 8,3 6,7 0,0 0,5 13,5

Zona 6 10,0 5,0 6,7 0,0 7,2 13,7

Zona 7 0,6 0,0 6,7 6,0 1,4 14,7

Zona 8 7,0 1,7 0,0 3,0 7,9 0,0

Zona 9 4,2 5,0 6,7 3,0 0,5 13,8

Zona 10 3,0 1,7 6,7 6,0 3,2 15,6

Zona 11 0,4 0,8 0,0 6,0 0,8 14,6

Zona 12 2,2 0,0 6,7 0,0 10,0 7,0

Zona 13 4,2 8,3 20,0 6,0 6,9 6,6


82

poboación. A renda bruta por habitante e o volume de novas edificacións tamén

son relativamente elevados.

• Zona 1: a zona de Ortegal destaca po unha excelente tendencia na contratación de

instaladores/as de sistemas de enerxía solar térmica, que é o indicador de máis

peso entre os que se utilizan para o cálculo de prioridades territoriais.

• Zona 2: a zona próxima a Ferrol destaca polo volume total de contratación de

instaladores/as de enerxía solar térmica. Tamén puntúa por enriba na media na

renda bruta por habitante e volume de nova edificación.

Na seguinte táboa expóñense os resultados da análise de prioridades territoriais na

potencialidade de creación de emprego para a ocupación de instalador/a de enerxía solar

fotovoltaica.

Figura 25. Táboa. Priorización de zonas segundo potencial de creación de emprego en instalacións solares fotovoltaicas

Zonas Puntuación

Zona 2 54,5

Zona 1 54,1

Zona 13 51,9

Zona 4 42,8

Zona 6 42,6

Zona 3 42,0

Zona 10 36,2

Zona 9 33,2

Zona 5 29,4

Zona 7 29,4

Zona 12 25,9

Zona 11 22,6

Zona 8 19,6

As zonas con mellores perspectivas futuras na contratación de instaladores/as de

sistemas de enerxía solar fotovoltaica detállanse a continuación.

1. Zona 2: a zona próxima a Ferrol destaca no volume de persoas que contrata para

a instalacións de sistemas de enerxía solar fotovoltaica. Outros dous aspectos que

achegan un panorama positivo son o volume de novas edificacións e a renda bruta

por habitante.

2. Zona 1: novamente a zona de Ortegal achega moi boas tendencias na evolución da

contratación e relación entre oferta e demanda de profesionais para a instalación

de sistemas de enerxía solar fotovoltaica.

3. Zona 13: A zona de Bergantiños máis Arteixo destaca polo volume de contratos de

técnicos instaladores de sistemas de enerxía solar fotovoltaica. Tamén hai bos


83

datos no que se refire ao volume de nova edificación e na tendencia de

contratación para a ocupación de electricista.

Traballador/a forestal e mantemento de zonas verdes

Detállanse os indicadores utilizados para calcular a potencialidade territorial de

creación de emprego nas ocupacións de traballador/a forestal e de mantemento de zonas

verdes.

O mantemento de zonas verdes presenta uns indicadores semellantes aos de

instalacións de sistemas de enerxía solar xa que garda relación moi directa coa prosperidade

socioeconómica da zona (edificacións, renda e crecemento demográfico):


1. Crecemento da poboación: o crecemento da poboación indica a potencialidade

na zona para demandar todo tipo de servizos. O peso do indicador é por tanto

positivo (1).


2. Volume de contratación de xardinería: O indicador compara a cantidade de

contratos nesta ocupación no ano 2009 por zonas, o peso é por tanto positivo pero

débil (1) porque está demasiado influído polo tamaño da zona. O dato é extraído

das tendencias do observatorio ocupacional (consellería de traballo). Aínda que o

indicador é calculado a nivel comarcal calcúlase unha media cando varias comarcas

teñen concellos nunha zona. Excluíronse as comarcas urbanas porque o peso dos

contratos nas cidades (excluídas das zonas que toma en conta Rede XIANA) son

excesivas.

3. Tendencia na contratación de xardineiros/as: O indicador describe a

evolución dos contratos nesta ocupación nos últimos 5 anos e a relación entre

oferta e demanda de profesionais nesta ocupación. O peso do indicador é por tanto

positivo(2). O dato é extraído das tendencias do observatorio ocupacional

(consellería de traballo). Aínda que o indicador é calculado a nivel comarcal

calcúlase unha media cando varias comarcas teñen concellos nunha zona.

Excluíronse as comarcas urbanas porque o peso dos contratos nas cidades

(excluídas das zonas que toma en conta Rede XIANA) son excesivas.

Variables sobre infraestruturas e socioeconómicas:

4. Renda bruta por habitante: unha renda bruta elevada indica maior capacidade

para contratar este tipo de servizos e por iso é considerado de influencia positiva.

O indicador é moi relevante e o seu peso é 2.


84

5. Volume de edificación nova: as novas edificacións xeran maior demanda deste

servizo polo que é considerado con peso positivo. (1).

Figura 26. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en mantemento de zonas verdes

Crec. pobo. contr xard tend contr xard edif nov renda bruta por

hab

Zona 1 -0,1 2,0 3,0 162,0 8,7

Zona 2 0,1 4,0 8,0 658,0 8,6

Zona 3 -0,1 2,0 8,0 72,0 9,7

Zona 4 0,0 2,0 3,0 340,0 8,1

Zona 5 -0,1 2,0 7,5 113,0 8,0

Zona 6 0,4 4,0 2,5 661,0 8,0

Zona 7 -0,1 1,5 3,0 187,0 8,3

Zona 8 0,2 0,5 5,0 716,0 4,3

Zona 9 0,1 2,0 7,7 115,0 8,0

Zona 10 0,0 3,0 7,0 334,0 8,5

Zona 11 -0,1 1,5 5,0 135,0 8,2

Zona 12 0,0 3,0 5,0 887,0 6,2

Zona 13 0,1 1,0 3,0 631,0 6,1

Figura 27. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en mantemento de zonas verdes

Renda bruta

por hab. Contratación

xardineiros/as

Tendencia na contratación

xard.

Volume de edificación

nova Crecemento da

poboación

Zona 1 0,0 8,6 2,7 1,1 8,2

Zona 2 3,8 20,0 30,0 7,2 7,9

Zona 3 1,0 8,6 30,0 0,0 10,0

Zona 4 2,8 8,6 2,7 3,3 7,1

Zona 5 0,4 8,6 27,3 0,5 6,8

Zona 6 10,0 20,0 0,0 7,2 6,8

Zona 7 0,6 5,7 2,7 1,4 7,4

Zona 8 7,0 0,0 13,6 7,9 0,0

Zona 9 4,2 8,6 28,4 0,5 6,9

Zona 10 3,0 14,3 24,5 3,2 7,8

Zona 11 0,4 5,7 13,6 0,8 7,3

Zona 12 2,2 14,3 13,6 10,0 3,5

Zona 13 4,2 2,9 2,7 6,9 3,3

Da análise realizada emerxen, como zonas de maior potencial de emprego para a

ocupación de xardinaría, as seguintes:

1. Zona 2: na zona que recolle os concellos próximo a Ferrol obsérvase unha

tendencia moi positiva na contratación de xardineiros/as, na evolución dos 5

últimos anos e a relación entre oferta e demanda no mercado laboral.


85

2. Zona 10: a zona 10 está entre as prioritarias por presentar un volume de

contratación de xardineiros moi elevado e un nivel de renda por habitante elevado.

3. Zona 9: este territorio destaca pola tendencia moi boa na contratación dos últimos

anos e a relación entre oferta demanda de man de obra.

Figura 28. Táboa. Zonas prioritarias pola potencialidade de xeración de emprego en mantemento de zonas verdes

Zonas Valores

Zona 2 43,8

Zona 10 33,6

Zona 9 31,7

Zona 6 30,0

Zona 3 29,6

Zona 5 27,2

Zona 12 25,6

Zona 8 16,1

Zona 11 15,2

Zona 4 13,2

Zona 1 10,4

Zona 13 8,8

Zona 7 8,1

O sector forestal é moi diferente xa que non está ligado aos servizos senón ao sector

primario. Por esta razón aparecen novos indicadores como o terreo forestal ou a actividade

no sector primario xa que é imprescindible unha adecuada demografía empresarial para

xerar emprego no sector. A presenza de formación no sector tamén xerará sinerxías

positivas no sector.

Indicadores para calcular a potencialidade de emprego no sector forestal:

Variables sociolaborais:

1. Activos no sector primario: o volume de activos neste sector favorece a presenza

de actividade económica e de xeración de emprego polo que ten peso positivo (1).

2. Tendencia na contratación: a evolución da contratación nos últimos 5 anos e a

relación entre oferta e demanda é un indicador crucial polo que o seu peso é 3.

3. O volume de contratación no sector no último ano terá tamén peso positivo pola

necesidade de man de obra no sector.

Contorno:

4. Superficie forestal: este indicador é fundamental para que o sector poida xerar

emprego. O seu peso na puntuación final é 3.


86

5. A existencia de formación profesional regrada no sector é considerado un factor

positivo para aumentar a actividade no sector así que ten influencia positiva sobre

a potencialidade de xeración de emprego para traballadores forestais (1).

Figura 29. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego no sector forestal

Activos no

sector primario Tendencia na contratación

Volume de contratación

Superficie forestal Formación

Zona 1 4913 5,0 1,0 8,0 0,0

Zona 2 6109 2,0 1,0 448,3 0,0

Zona 3 2503 2,0 1,0 89,4 0,0

Zona 4 5140 2,0 1,0 100,5 0,0

Zona 5 5594 6,0 1,0 46,8 1,0

Zona 6 4436 2,0 1,0 59,2 0,0

Zona 7 6012 5,0 2,0 156,3 0,0

Zona 8 7229 6,0 2,0 272,2 0,0

Zona 9 4645 6,0 3,0 28,5 1,0

Zona 10 7214 2,0 1,0 59,4 0,0

Zona 11 4841 4,0 2,0 177,5 0,0

Zona 12 9447 5,0 1,0 1347,0 0,0

Zona 13 10088 2,5 1,0 266,8 0,0

Figura 30. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego no sector forestal

Activos no

sector primario Tendencia na contratación

Volume de contratación

Superficie forestal Formación

Zona 1 3,2 22,5 0,0 0,0 0,0

Zona 2 4,8 0,0 0,0 6,6 0,0

Zona 3 0,0 0,0 0,0 1,2 0,0

Zona 4 3,5 0,0 0,0 1,4 0,0

Zona 5 4,1 30,0 0,0 0,6 10,0

Zona 6 2,5 0,0 0,0 0,8 0,0

Zona 7 4,6 22,5 5,0 2,2 0,0

Zona 8 6,2 30,0 5,0 3,9 0,0

Zona 9 2,8 30,0 10,0 0,3 10,0

Zona 10 6,2 0,0 0,0 0,8 0,0

Zona 11 3,1 15,0 5,0 2,5 0,0

Zona 12 9,2 22,5 0,0 20,0 0,0

Zona 13 10,0 3,8 0,0 3,9 0,0

As seguintes zonas son as de maior potencial na xeración de emprego para

operarios/as de traballos forestais:


87

1. Zona 9 inclúe Boqueixón, Teo, Touro e Vedra: o volume de contratados, a

evolución da contratación e relación entre oferta e demanda son os indicadores

que empuxan esta zona a ser a que presenta mellor potencial para crear emprego

para operarios/as no sector forestal.

2. Zona 12 é o Barbanza xunto co Sar e Porto do Son: a superficie forestal e a

evolución da contratación fan que esta zona tamén xere signos moi positivos para

a ocupación que nos ocupa.

3. Zona 8 inclúe A Baña, Ames, Brión, Negreira, Santa Comba e Val do Dubra: esta

zona, que ten un centro que imparte formación para o sector forestal, ten o maior

volume de contratados da lista de zonas.

Figura 31. Táboa. Priorización de zonas por potencial de creación de emprego no sector forestal

Zonas Valores Zona 9 53,1 Zona 12 51,7 Zona 8 45,2 Zona 5 44,7 Zona 7 34,3 Zona 1 25,7 Zona 11 25,6 Zona 13 17,6 Zona 2 11,3 Zona 10 7,0 Zona 4 4,9 Zona 6 3,3 Zona 3 1,2


88

3.3 Mercado laboral: Industria alimentaria

Este sector é un dos que deparou máis sorpresas aos participantes dos grupos de

discusión, representantes dos colectivos aos que Rede XIANA quere favorecer a inserción

laboral. Ninguén o tiña considerado previamente como alternativa laboral. Case todo o

mundo lle atopa algún aliciente a pesar de que a maioría considera que os horarios son unha

dificultade importante. A realidade é que o oficio de panadeiro é bonito para a maioría dos

parados e só os máis mozos poñen pegas serias ás limitacións horarias que impón.

A pastelería é un oficio definindo normalmente ilusionante, en especial para as

mulleres, xa que perciben o seu lado creativo e imaxinativo.

No grupo de discusión en que participou persoas desempregadas menores de

35 anos e con baixo nivel formativo atopouse que o interese por traballar en

panadería era case nulo, considerando os horarios como unha dificultade

excesiva para a pensar seriamente na posibilidade de dirixir o seu interese aos

sector. A posibilidade de dedicarse á pastelería non se lles pasou pola cabeza.

En realidade amosan escaso interese por comprometerse e especializarse de

verdade nunha ocupación, desconfían do interese disto a longo prazo. Semella

que teñen asumido que serán man de obra barata e pouco especializada toda

a súa vida porque non cren que ningún sector poida garantir unha estabilidade

real.

De noite Traballar de noite....! Traballo duro Panadeiro é moi jodido M: Que vos parece o de panadeiro por ahí? Algo jodido. Un primo meu é panadeiro M: Como? que conoces a alguén panadeiro? Un primo meu. Traballa en Padrón, e ostia, levántase as 4 da mañán pa faser o pan e despois a repartilo eh!, e tes que andar a correr eh. Se chove á chuvia. Dormes antes Aljo durmiras Eu desoriéntome. Jódeche a semana toda, porque non fas vida. E os domingos tes que traballar a collóns, a min o pan traemo a casa ijual. E o sábado xa non podes salir. De panadeiro fáltache moita vida M: O de panadeiro non vos convence No, a ver, se non hai outra cousa, a min se me chaman ahora para ir de panadeiro vou. M: Qué? Faríades algún curso destes? Pastelería? Quén quere ser pasteleiro? Con tal de que traballes 8 horas e un sueldo o día 1. Ahora mismo, eche o mesmo Para iso fas un ciclo medio Tes que ter un título para que che valga para aljo

No grupo de discusión en que participaron mulleres menores de 40 anos con

nivel formativo medio-alto detéctase unha actitude moi positiva. Non só

relativizan a dificultade dos horarios senón que a relativizan ao comparalo con

xornadas interminables e de horarios partidos noutros empregos que

desempeñaron. A este perfil de desempregado interésalle o feito de considerar


89

que a ocupación pode ser interesante e creativa xa que están afeitas a

traballar con moita precariedade en traballos que lles resultaron pouco

satisfactorios.

M: Venga otro sector. La industria alimentaria, en concreto, temas relacionados con pastelería y panadería. Si, a mi eso me encanta. A mi todo el pasteleo, y las propinas y todo me encanta. M: Pero se trataría de ponerse en situación de hacer un curso de 400 horas pensando en después trabajaríais y comerse pasteles también Sé que es un trabajo muy duro, porque mi padre es churrero, hay que madrugar mucho, y la cocina es muy dura. A mi en cambio me encantaría hacer pastelería, panadería, aparte de la vida de mi padre de toda la vida. Que sí, se levanta a las 4 de la mañana, pero a las 11 de la mañana está en su casa y eso es un placer, es un placer Y si trabajas en un pub? Te acuestas a las 7 No sé, a mi me encantaría M: O sea, desventajas, habláis de horarios sobre todo? No, no, no a mi... Gente que trabaja en panaderías y empiezan a las 4 de la mañana y acaban a las 3 o 4 de la tarde. Pero aun así, fíjate en una oficina, yo acababa a las 10 de la noche. Y entraba a las 8 de la mañana. Yo no me veo en la calle a la intemperie, pero si me veo en una pastelería. Aparte me parecen que los pasteles como que dan algo positivo.

Entre as mulleres maiores de 40 anos, con nivel formativo baixo amosan certo

desinterese polo sector xa que se negan a admitir que poida ter viabilidade

económica. Insístese en tratar o tema no grupo de discusión pero a verdade é

que nin sequera o toman en consideración porque teñen unha visión xeral de

que o oficio que teña que ver co tradicional está en declive e só atoparán

oportunidades laborais en novas ocupacións.

Pero eu creo que o do pan, é o que dicía a compañeira, ahora vaise ó super e non á panadería. Tengo yo una amiga que vende pasteles y empanadas, el pan lo compran en el DÍA, del pan no viven, y van a cerrar. Y tienen franquicias de pan... y bueno, y siguen vendiendo, le ganarán menos. (No se entiende bien 54:27) Non hay tantos supers como antes. Hay grandes superficies, no como en Coruña, pero las hay. Y las panaderías, yo las que veo, sí funcionan, desconozco si es rentable o no, pero que se hacen colas. Hai sitios que che vai o panadeiro pola porta. Pero hay menos gente que compra el pan. Yo lo veo, vas allí en verano y hay cola, tienen el númerito (un suturno). Pois nas casas no que hai todo xente maior que non ten coche para ir ó super, entonces cóllenllo ó panadeiro que vai pola casa. Porque aquí colles o coche vas ó super e xa tes todo.

Cando analizamos a visión do mundo da pastelería que teñen os homes

maiores de 45 anos atópase que a variable da idade é moi relevante. Ao igual

que pasaba coas mulleres néganse a crer que a panadería e pastelería teñan

potencialidade de emprego a medio ou longo prazo. Perciben un oficio que se

transmite por vía familiar e no que as panaderías tenden a desaparecer a prol

das grandes superficies comerciais.


90

Pero si vos digo, e eso dígovolo de verdad, que hai panadeiros vellos que se queren retirar e non atopan quen lles traballen nas súas panaderías. A mín que me veña algún deses vellos e me traia un contrato por diante (que el traballa deso). ¿Non me creedes? (Varios din que non) Van metendo ós fillos. ¿Pero vos credes que os fillos lles apetece traballar de noite? Non. Normalmente as panaderías que eu conozco son fillos e pais e sobriños e o que lle cadre, todos da familia. Home poden ter algún obrero, eso non o discuto. O problema é se o fillo non quere traballar. Non, pero traballan. Eu teño compañeiros que traballan (os fillos). En Valladolid estivemos traballando (el máis un amigo) nun taller de soldadura de camións, e estivemos traballando xuntos 3 anos e despois el marchou e meteuse nun taller de aluminios, despois deixou a soldadura, deixou aluminios e hoxe anda de panadeiro. ¿E que tal lle vai? Bueno. Vaille ben, por aló ven un día a semana nada máis. ¿Cantos anos ten? 45 ou 46. Pero ha vuelto a la panadería con el padre o con quién sea porque lo otro no hay, porque si no no creo que siendo soldador, montador, no creo que se vuelva panadero. Pero quen di panadero‐pasteleiro di facer un curso de bastantes horas para poder ser iso. Eu os panadeiros que veñen por alí son pais e fillos e netos e sobriños e...

Indicadores para calcular a potencialidade de emprego nas ocupacións de pastelería e

panadería

Variables demográficas e económicas:

1. Renda bruta por habitante. As ocupacións de pastelería e panadería inclúense no

sector da industria pero son produtos perecedoiros para un mercado local así que a

renda bruta por habitante é un bo indicador da capacidade de compra dese

mercado.

2. Crecemento poboacional (2004-2008). Ao estar falando dun mercado local, o seu

volume é relevante para coñecer a tendencia no número potencial de clientes.

Variables socio-económicas e infraestruturas:

3. O volume de empresas do sector da industria alimentaria. A cifra total de

empresas no sector é un indicador relevante para coñecer a potencialidade de

xeración de emprego.

4. Evolución do número de empresas do sector da industria alimentaria. Esta

tendencia axuda tamén a coñecer como é a tendencia do sector no futuro e do

emprego xerado.

5. Superficie total de grandes superficies comerciais. Nas entrevistas coas asociacións

empresarias atopouse que as grandes superficies de venta constitúen a ameaza

máis significativa para o sector. Por esta razón considérase a súa presenza masiva

como un factor negativo para o emprego no sector.

6. Núcleos de poboación por cada 1000 habitantes. Canto maior é o número de

núcleos por cada 1000 habitantes, máis espallada está a poboación. Deste xeito


91

complícanse as posibilidades de éxito dos negocios de venda directa por non ter un

núcleo urbán de referencia considerable.

7. % de traballadores que debe desprazarse máis de media hora ata o lugar de

traballo. Obsérvase unha tendencia crecente, entre a xente ocupada, a utilizar

grandes superficies comerciais, que están nas principais vías de comunicación. A

miúdo a alternativa débese á escaseza de tempo e comodidade como parte dos

itinerarios. A tipoloxía de traballador que debe desprazarse para traballar é, por

tanto, o perfil ideal do que se dirixe aos centros comerciais en lugar de pequenos

comercios de proximidade. En consecuencia considérase que canto maior sexa o

porcentaxe de traballadores que precisan máis de media hora para desprazarse ao

seu posto, menos éxito terán os servizos de proximidade ligados á pastelería e

panadaría.

Figura 32. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego no sector de industrias alimentarias

Figura 33. Táboa. Indicadores estandarizadas do potencial de creación de emprego no sector da industria alimentaria



Empresas industria

alimentaria

Evolución empresas industria

alimentaria

Superficie de grandes

superficies comerciais

Núcleos de poboación por cada 1000 hab

Desprazados a traballar / 1000

hab

Zona 1 8,7 -11,6% 20,0 5,3% 98,3 6,3 36,9

Zona 2 8,6 6,3% 62,0 -10,1% 151,6 4,0 29,3

Zona 3 9,7 -6,9% 12,0 9,1% 131,0 2,8 50,5

Zona 4 8,6 1,5% 30,0 11,1% 108,1 5,5 48,8

Zona 5 8,0 -9,7% 18,0 -14,3% 117,2 7,2 22,5

Zona 6 8,5 35,5% 54,0 5,9% 159,7 3,5 41,2

Zona 7 8,3 -8,9% 29,0 -31,0% 105,5 6,4 13,3

Zona 8 8,9 21,3% 33,0 10,0% 150,7 6,6 31,1

Zona 9 8,0 8,3% 38,0 22,6% 99,5 8,9 34,4

Zona 10 8,5 2,5% 53,0 1,9% 128,5 6,8 48,1

Zona 11 8,2 -9,8% 35,0 -5,4% 118,5 5,7 22,8

Zona 12 7,7 -1,1% 66,0 6,5% 138,3 4,5 26,0

Zona 13 8,6 8,0% 104,0 4,0% 120,8 5,9 48,8



Empresas industria

alimentaria

Evolución empresas industria

alimentaria

Superficie de grandes

superficies comerciais

Núcleos de poboación por cada 1000 hab

Desprazados a traballar / 1000

hab

Zona 1 5,1 0,0 1,7 13,5 0,0 -11,3 -6,3

Zona 2 4,4 3,8 10,9 7,8 -8,7 -3,7 -4,3

Zona 3 10,0 1,0 0,0 15,0 -5,3 0,0 -10,0

Zona 4 4,7 2,8 3,9 15,7 -1,6 -8,8 -9,5

Zona 5 1,4 0,4 1,3 6,2 -3,1 -14,3 -2,5

Zona 6 3,8 10,0 9,1 13,8 -10,0 -2,3 -7,5

Zona 7 3,0 0,6 3,7 0,0 -1,2 -11,6 0,0

Zona 8 6,1 7,0 4,6 15,3 -8,5 -12,5 -4,8

Zona 9 1,8 4,2 5,7 20,0 -0,2 -20,0 -5,7

Zona 10 4,2 3,0 8,9 12,3 -4,9 -13,2 -9,3

Zona 11 2,8 0,4 5,0 9,5 -3,3 -9,4 -2,6

Zona 12 0,0 2,2 11,7 14,0 -6,5 -5,3 -3,4

Zona 13 4,6 4,2 20,0 13,1 -3,7 -10,1 -9,5


92

Tra-lo cálculo dos valores estatísticos de cada un dos indicadores atópase que as

seguintes zonas presentan maior potencial de xeración de emprego nos sectores da

panadería e pastelería.

1. Zona 13: Bergantiños máis Arteixo presenta un elevado volume de

empresas do sector e unha evolución relativamente positiva no seu número.

2. Zona 6: o crecemento da poboación, a concentración da mesma e unha

evolución positiva da mesma fai que os concellos próximos á cidade de A

Coruña tamén presenten unha potencialidade positiva na creación de

empregos para ocupación de pastelería e panadaría.

3. Zona 12: na zona do Barbanza a evolución no número de empresas do

sector é positivo e presenta ademais bastante concentración da súa

poboación e os comercios de gran tamaño supoñen unha volume

relativamente baixo.

Figura 34. Táboa. Priorización territorial segundo potencial de creación de emprego no da industria alimentaria

Zonas Valores Zona 13 18,5 Zona 6 16,9 Zona 12 12,6 Zona 3 10,6 Zona 2 10,2 Zona 8 7,2 Zona 4 7,1 Zona 9 5,8 Zona 1 2,7 Zona 11 2,5 Zona 10 0,9 Zona 7 -5,5 Zona 5 -10,5


93

3.4 Mercado laboral: Comercio

Os homes non presentan ningún interese por esta ocupación, especialmente os de

maior idade. Se xa se comentou que o trato directo con clientes percibíase como unha

especie de submisión pouco aceptada. No caso do comercio, está aínda máis lonxe do

traballo co que se sentirían identificados que cando se trataba do coidado a persoas

dependentes. Nalgúns casos, dos homes que traballaron en ocupación diversas pode haber

un pouco máis de flexibilidade, sen embargo aqueles que non traballaron nunca de cara ao

público non teñen a menor intención de facelo no futuro. Para os máis mozos é unha

oportunidade provisional. Perciben un sector de gran tamaño que lles permite algunhas

oportunidades pero non valoran a formación para acceder ao posto.

Aínda que en moitas ocasións había interese polo sector, a formación non era

considerada realmente de interese para a inserción laboral.

A xente moza de pouca formación presentan pouco entusiasmo polo comercio,

en realidade teñen pouco traballo por calquera posto xa que é habitual a

expresión de “é traballo” sen que se observe plans a curto ou medio prazo nin

busca dunha ocupación satisfactoria.

M: Cál faríades entón dos que salen ahí? Dependiente de comercio no está nada mal M: E vos gustaría? no? Siiii, todo o que sexa traballo Mellor que estar na casa Traballo que cobres máis de 800€ que é o que busca todo o mundo Si pero eso é bastante complicado

As mulleres menores de 45 anos con formación media ou alta perciben con

interese a ocupación nun comercio. Non presentan entusiasmo nin interese

pola formación no sector pero falan da ocupación como algo factible.

M: Y a nivel de empleo como lo vemos, lo de trabajar en ese tipo de tiendas? A mi si Yo Yo también Pero de dependienta. Es que también hay portales para limpiar, sino te queda más remedio, pues se limpia algún portal. Es un oficio tan... M: Pero lo dices como si fuera lo peor, lo más bajo No, pero a ver, si tienes una carrera y puedes trabajar en lo tuyo vas a trabajar de dependienta? Yo no! lo tengo muy claro. Yo estudié una carrera por vocación y si puedo trabajar en algo de esa carrera no voy a trabajar en otra cosa que a lo mejor no me gusta. Pero si no encuentras un trabajo? Claro, es lo que estoy diciendo, a ver, que tienes muchos sitios donde trabajar; si realmente necesitas trabajar, hay mucho trabajo que hacer, mucho. Un día vi un papelito, déjanos tú currículum y las medidas

As mulleres desempregadas maiores de 45 anos aprecian certo interese polo

comercio pero declaran claramente que cren que non serían contratadas, que

non forman parte do perfil que buscan os empregadores. Este pesimismo

sobre o interese en contratalas, xunto cunha percepción moi negativa da


94

evolución do sector fai que rexeiten unha formación e mesmo tentar montar

pola súa conta un negocio no sector do comercio.

¿Pero comercio de atención al cliente? No nos quieren, hay gente joven que tiene problemas con experiencia para encontrar, bueno a parte que ahora el sector comercio está (mal). ¿De estar al público te refieres, para vender cosas? La vamos a vender. Que no la cojan porque a lo mejor pasa de esa edad porque tiene que ser ese perfil, vamos (indignada). A mí ya no me quieren con la edad que tengo. ¿No os lo planteais siqueira? O sea, buscar empleo en el sector del comercio. Yo ya he estado en comercio. ¿Y te planteas la posibilidad de buscar trabajo aún así dentro del comercio? Yo el trabajo me lo planteo en cualquier sector, me da igual. Pero no creo que en comercio te den trabajo. Si te limitan hasta casi la talla. Tienes que tener 25 años y la talla 38 y eso es difícil. O sea, que no, hoy por hoy no. Y montar un comercio hoy en día, no. Hoy olvídalo. Además los comercios en estos momentos están de capa caída. Están cerrando. O sea que eso nada. No interesa. Nada.

Os homes desempregados maiores de 45 anos son os que amosan de forma

máis clara e radical o rexeitamento cara a ocupación de dependente. Non lles

gusta, non cren que valen para desempeñalo e mesmo semella que les

parecería ridículo ou denigrante traballar nun comercio. A cuestión pásase

rapidamente cun acordo xeral e claro. Tras declarar que se dedicarían case a

calquera cousa atopámonos unha reacción espontánea e unánime de risas.

Estas risas indican o afastado que está a imaxe dun dependente da que teñen

de si mesmos. Posteriormente pasan a dar razóns que xustifiquen a súa

postura na tendencia negativa que observan no sector.

Falando do tema que me comentabas de Amancio ¿qué opinades do comercio? porque falábamos de negocios ¿qué opinades do comercio? Tenían que cerrar todos menos los chinos (risas). ¿Vos atreveríades cun comercio? (Varios dicen que no). No, porque tampoco podés competir. Pero hai moitos sectores, non soamente están os chinos. Imposible. Yo experiencia con un comercio no tengo, a parte creo que el gallego ya es vergonzoso de por sí a dar la cara. A los gallegos no nos gusta pedir, yo lo vi en Argentina con gallegos de 80 años que estaban muertos y eran incapaces de pedir un euro y a mí me pasa lo mismo. Pero bueno, comercio me refiro a abrir un comercio, ¿quen quere abrir un comercio? ¿Canto temos de presuposto? (Risas) Bueno, o tema é se o considerades posible, despois organizalo é outra cousa. Eso son batallas imposibles. Estos de aquí compraron un baixo por 40 millóns (os chinos). Os comercios pequenos xa a maioría desaparecen, van quedando os grandes.


95

Variables demográficas e económicas:

1. Crecemento poboacional (2004-2008). Este indicador é relevante para coñecer a

tendencia no número potencial de clientes do comercio.

2. Renda bruta por habitante: a capacidade de compra depende da renda bruta así

que é un indicador que é preciso ter en conta.

Variables socio-económicas e infraestruturas:

3. Número de empresas do sector comercial. A capacidade para xerar emprego e a

importancia relativa do sector detéctase observando como é o tecido comercial

actual.

4. Evolución do número de empresas do sector do comercio: a tendencia observada

na creación ou destrución de empresas axudaramos a coñecer as expectativas

futuras na ocupación.

5. Volume de contratos para a ocupación de dependente en 2009: o número total de

contratos como dependentes de comercio amósanos o tamaño da oferta laboral

que hai actualmente.

6. Tendencia na contratación para a ocupación de dependentes nos últimos 5 anos.

Este indicador é elaborado polo Observatorio Ocupacional (Consellería de Traballo)

e recolle a tendencia nos contratos dos últimos 5 anos e a relación entre oferta e

demanda de traballadores para a ocupación.

Figura 35. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego no sector do comercio



Empresas comercio

Evolución de empresas comercio

Volume de contratación de

dependentes

Evolución na contratación de

dependentes

Zona 1 -11,6% 8,7 275 -10,7% 1,0 7

Zona 2 6,3% 8,6 776 -5,9% 5,0 3

Zona 3 -6,9% 9,7 328 -7,1% 2,0 3

Zona 4 1,5% 8,1 446 1,6% 3,0 8

Zona 5 -9,7% 8,0 297 4,2% 2,0 3

Zona 6 35,5% 8,0 1282 26,4% 5,0 2

Zona 7 -8,9% 8,3 617 4,2% 1,5 3

Zona 8 21,3% 4,3 701 39,6% 1,0 3

Zona 9 8,3% 8,0 359 17,7% 3,0 3

Zona 10 2,5% 8,5 501 13,9% 2,0 3

Zona 11 -9,8% 8,2 592 -3,7% 1,0 6

Zona 12 -1,1% 6,2 1273 4,3% 3,5 5

Zona 13 8,0% 6,1 1413 6,2% 4,0 2


96

Figura 36. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego no sector do comercio

As zonas con máis potencial para xerar emprego para dependentes de comercios

enuméranse a continuación:

1. Zona 6: nos concellos como Culleredo, Oleiros, Sada, Cambre, Abegondo e

Bergondo obsérvase bo potencial na xeración de emprego no comercio xa que é

nos que hai maior volume de dependentes contratados e as empresas no sector

comercial son moitas crecen. A evolución na poboación da zona tamén é positiva.

2. Zona 4: Na zona da comarca de Betanzos destaca sobre todo que a evolución na

contratación de dependentes é moi elevada. Tamén a renda bruta por habitante

contribúe a sinalar esta zona entres as destacadas para o sector do comercio.

3. Zona 12: O Barbanza, a certa distancia dos dous territorios anteriores, só ten a

puntuación máxima no número de empresas do sector comercial, destacando

tamén no número total de contratados para a ocupación de dependente.

Figura 37. Táboa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector do comercio

Zonas Valores Zona 6 67,3 Zona 4 63,3 Zona 12 51,5 Zona 2 50,9 Zona 9 45,1 Zona 13 42,4 Zona 1 41,4 Zona 11 40,5 Zona 10 40,4 Zona 8 35,7 Zona 3 32,9 Zona 7 31,7 Zona 5 30,1



Empresas comercio

Evolución de empresas comercio

Volume de contratación de

dependentes

Evolución na contratación de

dependentes

Zona 1 0,0 16,4 0,0 0,0 0,0 25,0

Zona 2 3,8 15,8 4,4 1,9 20,0 5,0

Zona 3 1,0 20,0 0,5 1,4 5,0 5,0

Zona 4 2,8 14,1 1,5 4,9 10,0 30,0

Zona 5 0,4 13,5 0,2 5,9 5,0 5,0

Zona 6 10,0 13,7 8,8 14,8 20,0 0,0

Zona 7 0,6 14,7 3,0 5,9 2,5 5,0

Zona 8 7,0 0,0 3,7 20,0 0,0 5,0

Zona 9 4,2 13,8 0,7 11,3 10,0 5,0

Zona 10 3,0 15,6 2,0 9,8 5,0 5,0

Zona 11 0,4 14,6 2,8 2,8 0,0 20,0

Zona 12 2,2 7,0 8,8 6,0 12,5 15,0

Zona 13 4,2 6,6 10,0 6,7 15,0 0,0


97

3.5 Conclusións do diagnóstico do mercado laboral

A metodoloxía utilizada no capítulo é mixta. Os grupos de discusión achegan unha

explicación dos sectores de máis interese e capacidade en cada un dos colectivos aos que

dirixe a súa acción Rede XIANA.

ATENCIÓN SOCIOCOMUNITARIA

As zonas con maior potencial para xerar emprego para a ocupación sociosanitaria no

domicilio son a zona 6, 10, 12 e 13.

A zona 6 é próxima á cidade de A Coruña. Conta con moitos servizos e escolas e a

súa poboación é relativamente nova. Destaca sen embargo por un rápido

avellentamento no tempo analizado (9% nos 5 últimos anos) e polo alto nivel de

actividade e ocupación feminina. O volume total estimado de dependentes tamén é

elevado ao ter unha poboación elevada, é a segunda zona con máis poboación tras a

zona 2.

A zona 10: é a comarca de Ordes. Os aspectos en que máis destaca é unha alta taxa

de ocupación e actividade feminina, que por tanto non ten tanta dispoñibilidade para

atender a maiores e dependentes, xunto cun número significativo de empresas de

servizos sociais.

A zona 12 é o Barbanza, o Sar e Porto do Son. Trátase dun área rural ampla entre a

zona de influencia de A Coruña e Santiago. Destaca por un volume estimado de

dependentes bastante alto ,moitas empresas de servizos sociais e centros de

Formación Profesional onde se imparten especialidades da rama Sociosanitaria, coa

expectativa de xeración de empresas e actividade que iso supón. No resto de valores

ocupa unha zona media na potencialidade de xerar emprego no sector.

No caso de servizos de atención á infancia aparecen as seguintes zonas polo seu maior

potencial de xeración de emprego:

- Zona 8 abrangue concellos do interior de A Coruña das comarcas de A Barcala,

Xallas e, sobre todo, Santiago de Compostela. A porcentaxe de menores, taxa de

actividade feminina e alta renda por habitante

- A zona 6 está na área directa de influencia da cidade de A Coruña: a porcentaxe de

nenos/as aumentou significativamente nos últimos anos ao igual que a poboación

total. A alta ocupabilidade feminina tamén o fan un lugar idóneo para a creación de

emprego na área de servizos sociais.

Zona 13 é a comarca de Bergantiños e Arteixo. Destaca pola taxa de ocupación

feminina, a renda e o crecemento da poboación máis moza.


98

Figura 38. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de servizos á comunidade

MEDIO AMBIENTE: ENERXÍAS RENOVABLES

As zonas con maior potencialidade na ocupación de instalador/a de sistemas de

enerxía solar térmica son:

Zona 6: no contorno da cidade de A Coruña destaca o indicador no volume de

contratación de instaladores/as de enerxía solar térmica e no crecemento da

poboación. A renda bruta por habitante e o volume de novas edificacións tamén son

relativamente elevados.

Zona 1: a zona de Ortegal destaca por unha excelente tendencia na contratación de

instaladores/as de sistemas de enerxía solar térmica, que é o indicador de máis peso

entre os que se utilizan para o cálculo de prioridades territoriais.

Zona 2: a zona próxima a Ferrol destaca polo volume total de contratación de

instaladores/as de enerxía solar térmica. Tamén puntúa por enriba na media na

renda bruta por habitante e volume de nova edificación.

As zonas con mellores perspectivas futuras na contratación de instaladores/as de

sistemas de enerxía solar fotovoltaica detállanse a continuación.

Zona 2: a zona próxima a Ferrol destaca no volume de persoas que contrata para a

instalacións de sistemas de enerxía solar fotovoltaica. Outros dous aspectos que

achegan un panorama positivo no mercado laboral deste sector son o volume de

novas edificacións e a renda bruta por habitante.


99

Zona 1: ao igual que coa térmica, a zona de Ortegal achega moi boas tendencias na

evolución da contratación e relación entre oferta e demanda de profesionais para a

instalación de sistemas de enerxía solar fotovoltaica.

Zona 13: A zona de Bergantiños máis Arteixo destaca polo volume de contratos de

técnicos instaladores de sistemas de enerxía solar fotovoltaica. Tamén hai bos datos

no que se refire ao volume de nova edificación e na tendencia de contratación para a

ocupación de electricista.

Figura 39. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de instalacións de enerxías renovables

MEDIO AMBIENTE: ZONAS VERDES

Da análise realizada do mercado laboral emerxen, como zonas de maior potencial de

emprego para a ocupación de xardinaría, as seguintes:

Zona 2: na zona que recolle os concellos próximo a Ferrol obsérvase unha tendencia

moi positiva na contratación de xardineiros/as, na evolución dos 5 últimos anos e a

boa relación entre oferta e demanda de persoal para esta ocupación no mercado

laboral da zona.

Zona 10: atópase entre as prioritarias por presentar un volume de contratación de

xardineiros moi elevado e un nivel de renda por habitante relativamente alto dentro

da media provincial.

Zona 9: este territorio destaca pola tendencia moi boa na contratación dos últimos

anos e a relación entre oferta demanda de man de obra.


100

As seguintes zonas son as de maior potencial na xeración de emprego para

operarios/as de traballos forestais:

Zona 9 inclúe Boqueixón, Teo, Touro e Vedra: o volume de contratados, a evolución

da contratación e relación entre oferta e demanda son os indicadores que empuxan

esta zona a ser a que presenta mellor potencial para crear emprego para

operarios/as no sector forestal.

Zona 12 é o Barbanza xunto co Sar e Porto do Son: a superficie forestal e a

evolución da contratación fan que esta zona tamén xere signos moi positivos para a

ocupación.

Zona 8 inclúe A Baña, Ames, Brión, Negreira, Santa Comba e Val do Dubra: esta

zona, que ten un centro que imparte formación para o sector forestal, ten o maior

volume de contratados das zonas.

Figura 40. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de xardinería e forestal

INDUSTRIA ALIMENTARIA

Tra-lo cálculo dos valores estatísticos de cada un dos indicadores relacionados coa

ocupación de panadaría/pastelería atópase que as seguintes zonas presentan maior potencial

de xeración de emprego:

Zona 13: Bergantiños máis Arteixo presenta un elevado volume de empresas do

sector e unha evolución relativamente positiva no seu número.

Zona 6: o crecemento da poboación, a concentración da mesma e unha evolución

positiva da mesma fai que os concellos próximos á cidade de A Coruña tamén


101

presenten unha potencialidade positiva na creación de empregos para ocupación de

pastelería e panadaría.

Zona 12: na zona do Barbanza a evolución no número de empresas do sector é

positivo e presenta ademais bastante concentración da súa poboación . As superficies

comerciais de gran tamaño supoñen unha volume relativamente baixo entre a

superficie comercial total.

Figura 41. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de panadaría/pastelería

COMERCIO

As zonas con máis potencial para xerar emprego para dependentes de comercios

enuméranse a continuación:

Zona 6: nos concellos como Culleredo, Oleiros, Sada, Cambre, Abegondo e Bergondo

obsérvase bo potencial na xeración de emprego no comercio debido a que é nos que

hai maior volume de dependentes contratados e as empresas no sector comercial

son moitas e teñen tendencia a crecer en número. A evolución demográfica da zona

tamén é positiva.

Zona 4: Na zona da comarca de Betanzos destaca sobre todo que a evolución na

contratación de dependentes é moi positiva. Tamén a renda bruta por habitante

contribúe a sinalar esta zona entres as destacadas para o sector do comercio.


102

Zona 12: O Barbanza, a certa distancia dos dous territorios anteriores, só ten a

puntuación máxima no número de empresas do sector comercial, destacando tamén

no número total de contratados para a ocupación de dependente.

Figura 42. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de comercio

Estudo de seguimento da realidade empresarial


105

4. Estudo de seguimento da realidade empresarial

Nos apartados anteriores fíxose un achegamento ao mercado laboral das áreas rurais

da provincia de A Coruña. Tomouse en consideración a formación dispoñible, o que opinaban

os propios candidatos e a valoración dende as asociacións empresariais. Tamén se achegou

unha análise de factores sociais, económicos e infraestruturas que permitiron valorar as

potencialidades de emprego por territorios.

Se algo falta para pechar a visión do mercado laboral é o punto de vista dos propios

empregadores. Recolleuse unha valoración do estado das empresas, perfiles e necesidades

formativas xerais mediante entrevistas en profundidade ás principais asociacións

empresariais dos sectores tratados. Estas entrevistas profundaron no perfil dos empregados

que demandan e a súa percepción sobre a formación no seu sector. Tamén deron unha

visión xeral da evolución do sector.

Neste capítulo analízase unha visión distinta porque se realizou unha enquisa entre os

propios empresarios. A enquisa sirve para obter algunhas informacións moi útiles sobre o

mercado laboral:

- Se nas entrevistas en profundidade amosáronse algunhas actitudes e valoracións do

mercado laboral, agora póñense por escrito para que sexan valoradas polos

empresarios e cuantificalas. As actitudes foron analizadas segundo indicadores máis

concretos:

o Valoracións do mercado laboral: interese e abundancia dos candidatos,

actitudes que amosan e preferencias dos empregadores.

o Valoracións da formación: duración ideal dos cursos, grao de especialización,

organismos que os deberían impartir.

o Valoracións sobre os candidatos: o xénero, idade, experiencia ou formación.

- As ocupacións máis demandadas serán detectadas grazas á realización dun repaso

dos procesos de contratación dos últimos anos.

- Os problemas que atopen no perfil ou capacitación dos candidatos son recollidos.

- As preferencias na formación, cualificación e perfil social dos candidatos son expostos

para saber tamén se encaixan cos colectivos aos que se dirixe prioritariamente Rede

XIANA.

Os datos das seguintes páxinas proveñen, por tanto, dunha enquisa presencial e

telefónica realizada a empresas da provincia de A Coruña. Os sectores tratados foron os de

Servizos de proximidade, Acondicionamento e mantemento de zonas verdes, Instalacións de

enerxías renovables e Industrias alimentarias. Observarase que non se trata o sector do

comercio. O enorme volume dos empregados no sector, tipoloxía de empresas e variedade


106

de actividades fan que unha enquisa deste tipo non poida achegar datos dun sector así de

grande e diverso.

A ficha técnica da enquisa realizada é a que se detalla a continuación.

Figura 43. Táboa. Ficha técnica de enquisa a empresas

Tipo de mostraxe: Mostraxe aleatorio estratificada. Os estratos están definidos polos sectores participantes e o seu tamaño calculouse por afixación óptima.

Universo: empresas con algún centro de traballo na provincia de A Coruña dos sectores de Servizos de proximidade, Instalacións de enerxías renovables, Industria alimentaria e Zonas verdes e forestal. Tiveron que ter a actividade durante, como mínimo, o ano 2009 e ter varios empregados.

Ámbito xeográfico: Provincia de A Coruña

Tamaño da mostra: 100 entrevistas polo que a marxe de erro sería do 10% para a mostra global cun nivel de confianza do 95,5% e estimando a varianza da distribución (p=q=0,5)

Recollida da información: Entrevista telefónica asistida por ordenador e presencial.

Datas de realización do traballo de campo: do 9 de decembro ao 30 de decembro de 2009.


107

4.1 Descrición da mostra da enquisa

Na realización da enquisa participaron empresas de todas as zonas nas que Rede

XIANA segmenta o territorio. A distribución por sectores de actividade é o que se amosa na

gráfica.

Figura 44. Gráfica: descrición da mostra por sectores de actividade

A distribución por tamaño das empresas indica que contan cunha media de 32

traballadores. Este dato é equívoco porque está influenciado por valores extremos (poucas

empresas con moitos traballadores/as alteran demasiado o resultado). A mediana indícanos

mellor o tamaño medio das empresas. A mediana sitúase en 13 traballadores/as por

empresa (a metade das empresas ten máis traballadores e a outra metade ten menos de 13

traballadores/as).

Figura 45. Gráfica: descrición da mostra por número de traballadores/as

15%

21%

26%

38%Enerxías renovablesIndustria alimentariaZonas verdesServizos á comunidade

Actividade da empresa

34,0%

29,0%

37,0%Máis de 25 traballadores/as

11 a 25 traballdore/as

1 a 10 traballadores/as

Número de traballadores por empresa

indica

nova

2 ho

relac

enerx

como

A distribuc

an como o

mente as m

mes hai 16

ión é a opos

xías renovab

Figura 4

ActividServiz

Z

Indu

Ene

A distribuc

o segue. Tam

Figura 4

ción por sexo

mercado la

edianas atóp

6 mulleres.

sta no secto

bles.

46. Táboa: de

dade da emprezos á comunidad

Zonas verdes

ustria alimentaria

erxías renovables

Total

ción dos trab

mén se amos

47. Gráfica: d

o do traballa

aboral difire

pase que na

Na industria

r de Mantem

escrición da m

esa e

a

balladores se

sa o tamaño

descrición da m

Observ

ador e secto

considerab

empresa m

a alimentari

mento e aco

ostra por sect

EstatísticoMedia

MedianaMedia

MedianaMedia

MedianaMedia

MedianaMedia

Mediana

egundo as fu

medio por s

mostra por sec

vatorio socioec

or presenta o

blemente du

edia en Serv

a hai 8 mu

ndicionamen

tores e númer

os

Númerotraba

em6

a

1a

9a

1a

1a

ncións dese

sector de act

ctores e tipolo

conómico do p

os primeiros

uns aos out

vizos á comu

ulleres por c

nto de zonas

ro de traballad

o de homes allando na mpresa 6,87

2 12,16

6 9,10

5 15,50

5 10,21

5

mpeñadas n

tividade.

oxía de traball

roxecto Rede

s matices qu

ros. Ao obs

unidade, por

cada 5 hom

s verdes e n

dores/as

Número dmulleres

traballandoempresa

35,83 16

6,04 3

17,70 8

3,21 2

19,37 6

na empresa q

ladores/as

XIANA

108

ue nos

servar

r cada

mes. A

no das

de s o na a

queda

renov

zonas

antig

son m

Figura 4

A antigüida

vables e serv

s verde é 18

Figura 4

Só o 19%

üidade. Pola

moito máis r

Figura 5

Servizo

Zo

Indus

Enerx

48. Gráfica: d

ade das em

vizos á comu

8 anos e na i

49. Gráfica: d

% das emp

a contra, as

recentes, má

50. Táboa: de

os á comunidad

onas verdes

tria alimentaria

xías renovables

Total

descrición da m

presas é dif

unidade as e

ndustria alim

descrición da m

presas da i

empresas d

áis da metad

escrición da m

Menos

de 6

4

a 1

s 6

4

Observ

mostra por sec

ferente segu

empresas te

mentaria 24

mostra por an

ndustria ali

de enerxías

de foron crea

ostra por sect

de 10 anos

60,6%

42,3%

9,0%

60,0%

46,3%

vatorio socioec

ctores e tama

undo o secto

ñen unha m

anos como

tigüidade da e

mentaria te

renovables o

adas nos últi

tores e tipolox

De 10 a 19 a

30,3%

11,5%

38,1%

26,7%

26,3%

conómico do p

año

or que se tra

edia de 10 a

media.

empresa

en menos d

ou de serviz

mos 10 ano

xía de traballa

nos 20 anosmáis

9,1

46,

42,

13,

27,

roxecto Rede

ate. Nas ene

anos. No cas

de dez ano

zos á comun

s.

adores/as s ou

1%

,2%

,9%

,3%

,4%

XIANA

109

erxías

so das

os de

nidade


110

4.2 Percepción dos empregadores sobre o mercado laboral

As empresas que participan na enquisa ofrécennos unha perspectiva da evolución

empresarial e do mercado laboral que difiren considerablemente en función do sector así que

esa será a principal variable de clasificación para analizar os resultados dos diferentes

indicadores. A porcentaxe dos empregadores que declaran que a empresa está en fase de

expansión (37,5%) é superior aos que observan un momento de contracción en xeral no

tamaño da empresa (32,3%).

Figura 51. Gráfica: valoración da evolución da empresa

Figura 52. Táboa: valoración da evolución da empresa por sector

Actividade Redución de

tamaño Estabilidade Aumento no

tamaño Total

Servizos á comunidade 17,6% 23,5% 58,8% 100,0%

Zonas verdes 42,3% 34,6% 23,1% 100,0%

Industria alimentaria 38,1% 38,1% 23,8% 100,0%

Enerxías renovables 40,0% 26,7% 33,3% 100,0%

Total 32,3% 30,2% 37,5% 100,0%

O sector dos servizos á comunidade é, con diferenza, o que describe unha

evolución máis positiva no tamaño da súa empresa. Máis da metade declara

que o negocio aumentou de tamaño.

No resto dos sectores a tendencia é claramente negativa. Só no caso das

Enerxías renovables esa tendencia non é tan evidente presenta igualmente

tendencia negativa.

Observando os datos do apartado anterior detéctase que as empresas máis

novas (Enerxías renovables e Servizos á comunidade) son tamén as que máis

Valoración da evolución da empresa nos dous últimos anos

Aumento importante no tamaño da

empresa nos dous últimos anos

A empresa tivo un lixeiro aumento de

tamaño

A empresa non mudou de tamaño nos dous últimos

anos

Redución lixeira do tamaño da empresa

Redución importante do tamaño da

empresa

Porc

enta

xe

40

30

20

10

0

13,5%

24,0%

30,2%

18,8%13,5%


111

crecen. Vaise comprobar a continuación se existe unha relación directa entre

estes dous factores.

Figura 53. Táboa: valoración da evolución da empresa por antigüidade da empresa

Antigüidade da empresa Redución de

tamaño Estabilidade Aumento no

tamaño Total

Menos de 10 anos 34,9% 25,6% 39,5% 100,0%

De 10 a 19 anos 21,7% 39,1% 39,1% 100,0%

20 anos ou máis 42,3% 34,6% 23,1% 100,0%

Total 33,7% 31,5% 34,8% 100,0%

Na táboa que relaciona a antigüidade tíranse os seguintes resultados:

As empresas máis novas son máis inestables, este dato era de esperar.

As empresas de 20 anos presentan, claramente, unha tendencia na evolución

máis negativa que o resto.

Sen embargo conclúese que para determinar o que máis inflúe na evolución do

tamaño da empresa non é a súa antigüidade senón o sector, xa que os

contraste que amosa ese cruce de variables é maior.

Comezarase o análise da percepción que os empregadores teñen do mercado laboral

pola derradeira pregunta do cuestionario, a máis aberta e, por tanto, intuitiva. Preguntouse

cal era o principal problema ao que se enfronta o mercado laboral do seu sector. As

respostas non foron moi variadas e facían referencia moi a miúdo a actitudes e formación

dos/as traballadores/as.

Figura 54. Táboa: principais problemas no mercado laboral

Principal problema no mercado laboral para a súa empresa Porcentaxe de casos

As actitudes ou capacidade de traballo dos/as traballadores/as 32,5%

Nada 16,9%

Falta de calidade na formación 15,7%

Falta formación no sector 14,5%

Condicións de traballo non interesan aos/ás candidatos/as 14,5%

Os/as candidatos/as non teñen suficiente experiencia 8,4%

Faltan candidatos/as 7,2%

Faltan traballadores/as formados/as 6,0%

Sector estancado, a empresa non crece 3,6%

Demasiados/as traballadores/as abandonan 1,2%

Total 120,5%

No cadro obsérvase que o 32,5% das empresas consideran que a falta de boa actitude

cara o traballo, capacidade, flexibilidade ou compromiso son os problemas que máis lles

afectan no mercado laboral. O 30 % quéixase por temas relacionados coa formación, ben

sexa porque non é suficiente (14,5% de empresas) ou porque a formación que hai non dá

respostas ás necesidades da empresa (15,7 %).


112

Non todos os sectores amosan o mesmo orde nos factores que máis lle preocupan do

mercado laboral.


113

Figura 55. Táboa: principais problemas no mercado laboral por sector

Principal problema do mercado laboral Servizos á

comunidade Zonas verdes

Industria alimentaria

Enerxías renovables

As actitudes ou capacidade de traballo dos/as traballadores/as 17,4% 44,0% 35,0% 33,3%

Condicións de traballo non interesan aos/ás candidatos/as 30,4% 4,0% 10,0% 13,3%

Demasiados/as traballadores/as abandonan 0,0% 0,0% 0,0% 6,7%

Falta de calidade na formación 17,4% 16,0% 5,0% 26,7%

Falta formación no sector 13,0% 16,0% 10,0% 20,0%

Faltan candidatos/as 17,4% 4,0% 5,0% 0,0%

Faltan traballadores/as formados/as 8,7% 0,0% 0,0% 20,0%

Nada 17,4% 8,0% 35,0% 6,7%

Os/as candidatos/as non teñen suficiente experiencia 0,0% 8,0% 15,0% 13,3%

Sector estancado, a empresa non crece 4,3% 8,0% 0,0% 0,0%

No sector de “servizos á comunidade” obsérvase que o principal problema con

que se atopan os empregadores non é a actitude ou cualidades dos

traballadores/as senón a falta de atractivo que o sector ten para as persoas

desempregadas.

Tamén é destacable que nas Industrias alimentarias se atope a un 35% de

empregadores que declaran que non teñen problemas no do mercado laboral

para o seu sector. Xa se describiu en apartados precedentes que é o sector de

maior antigüidade e menor crecemento, polo que non sorprende que non

teñan problemas para a contratación.

No sector das enerxías renovables é no que se detectan máis queixas sobre a

formación, tanto no que se refire á súa calidade (26,7%) como cantidade

(20%).

Cando se trata o sector relacionado con zonas verdes e forestal atópase que a

principal dificultade é, con diferenza, a actitude e capacidade de traballo dos

traballadores (44%).

Figura 56. Táboa: principais problemas no mercado laboral por tamaño da empresa

Principal problema do mercado laboral para a súa empresa De 1 a 10

empregados/asDe 11 a 25

empregados/as Máis de 25

empregados/as

As actitudes ou capacidade de traballo dos/as traballadores/as 48,4% 29,2% 18,5%

Falta de calidade na formación 25,8% 16,7% 3,7%

Falta formación no sector 6,5% 16,7% 22,2%

Faltan candidatos/as 6,5% 8,3% 7,4%

Faltan traballadores/as formados/as 6,5% 0,0% 7,4%

Nada 6,5% 25,0% 22,2%

Os/as candidatos/as non teñen suficiente experiencia 6,5% 4,2% 14,8%

Sector estancado, a empresa non crece 6,5% 4,2% 0,0%

Condicións de traballo non interesan aos/ás candidatos/as 3,2% 20,8% 22,2%

Demasiados/as traballadores/as abandonan 3,2% 0,0% 0,0%


114

Nas empresas nas pequenas amósase un descontento importante cos/as candidatos/as

xa que declaran as actitudes dos/as candidatos/as e calidade da formación son deficientes.

Nas empresas máis grandes é máis doado atopar que non teñan ningún problema ou que, en

certo modo, se culpabilicen eles (as condicións do sector non interesan). Neste caso (as

empresas de maior tamaño) apenas detectan problemas na calidade da formación pero si na

cantidade.

Neste punto hai que indicar que o tamaño da empresa ten relevancia na valoración das

súas necesidades e achéganse posibles indicadores que expliquen esta tendencia:

As maiores empresas teñen máis posibilidades de formar elas mesmas a

candidato/as xa que dedicar un profesional ao control/formación non é un impacto

tan importante como nas máis pequenas.

Cando unha empresa crece vai creando os sistemas de organización e execución do

traballo máis particulares. Isto fai que comprendan que son máis particulares e que

parte da aprendizaxe hase conseguir só dentro da empresa. As empresas grandes

han ser as que máis valoren a participación en prácticas porque así diminúen o custo

de contratar a unha persoa sen a experiencia desexada. As empresas pequenas

entenden máis como un sacrificio que unha aportación.

A percepción que os/as empresarios/as teñen sobre o mercado laboral non se analizou

só mediante unha variable de tipo aberto senón que tamén se introduciu 5 frases coas que

as empresas empregadoras debían amosar o seu grao de acordo. As percepcións que se

miden na enquisa foron extraídas directamente do traballo de campo cualitativo. Nas

entrevistas empresariais a asociacións empresariais atopáronse diferentes percepción que

agora interesaba cuantificar. As percepción medidas preséntanse a continuación.

É preciso observar que en ningún dos casos o punto medio (nin de acordo nin en

desacordo) é o máis mencionado. Iso implica que as frases teñen significado claro, son

importantes para os empregadores. O segundo que se observa é que non hai tendencia

clara, non hai unha distribución normal cun punto máximo e sucesiva baixa nas respostas.

Isto soe deberse a que subxace a existencia de estratificacións significativas, variables

subxacentes que fan que haxa diferentes grupos con diferentes tendencias..

Figura 57. Gráfica: grao de acordo con que hai insuficientes candidatos en postos de baixa cualificación

52,5%

13,1%

7,1%

21,2%

6,1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo

Totalmente de acordo


115

Figura 58. Gráfica: grao de acordo con que a mala imaxe do sector fai que teñan menos candidaturas

Figura 59. Gráfica: grao de acordo con que a formación a desempregados non aporta nada positivo á súa empresa

Figura 60. Gráfica: grao de acordo con que é un sector en crecemento que precisaría maior iniciativa de emprendedores que creasen novas empresas

Figura 61. Gráfica: grao de acordo con que descarta a candidatos se non tiveron experiencia ou formación específica para o sector

49,5%

14,1%10,1%

15,2%11,1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo


19,4%

22,4%

12,2%

24,5%

21,4%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo


22,2%

15,2%13,1%

35,4%

14,1%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo


24,2% 25,3%

6,1%

18,2%

26,3%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



116

As afirmacións coas que o nivel de desacordo é maior, son as que fan referencia a que

os candidatos aos postos que ofertan son insuficientes. A afirmación coa que hai maior grao

de acordo é a que di que o “sector ten potencialidade de crecemento, que precisa máis

iniciativa empresarial”.

A continuación amósanse os resultados da percepción sobre o mercado laboral (grao

de acordo coas frases que o describen) segmentadas polo sector da empresa. Agrupáronse

as respostas en tres categorías (en lugar das 5 iniciais) para que resulten máis doados de

interpretar.

Figura 62. Táboa: nivel de acordo con que hai suficientes candidaturas para os postos de menor cualificación por sector de actividade

Hai insuficientes aspirantes para poder elixir cando se deben cubrir postos de menos cualificación

En desacordo Indiferente De acordo

Servizos á comunidade 37,8% 18,9% 43,2%

Zonas verdes 73,1% 26,9%

Industria alimentaria 95,2% 4,8%

Enerxías renovables 80,0% 20,0%

Total 65,7% 7,1% 27,3%

O sector de servizos á comunidade expresa un acordo bastante importante con que

non ten suficientes aspirantes aos postos de baixa cualificación que oferta. É por tanto un

dos sectores en que atoparemos máis potencialidade de emprego para persoas

desempregadas de baixo nivel formativo.

Figura 63. Táboa: nivel de acordo con que a imaxe do sector impide que se interesen máis candidatos/as por sector de actividade

A mala imaxe impide que máis xente se interese polo sector



Zonas verdes 57,7% 11,5% 30,8%


Enerxías renovables 80,0% 6,7% 13,3%

Total 63,6% 10,1% 26,3%

A industria alimentaria non declara que teña problemas para ter aspirantes aos seus

postos pero considérase damnificado (57% de empresas) pola mala imaxe do sector.

Figura 64. Táboa: nivel de acordo con que a formación para desempregados non aporta nada á empresa por sector de actividade

A formación que lle están dando ás persoas desempregadas non me aporta nada




Industria alimentaria 33,3% 14,3% 52,4%


Total 41,8% 12,2% 45,9%

Na presente táboa obsérvase que o sector de Servizos á comunidade atopa máis

beneficios na formación a desempregados/as. Coincide que son tamén os que máis

dificultades declaran para cubrir os postos de baixa cualificación que ofertan.


117

No lado contrario está o sector de zonas verdes (forestal e xardinería), que amosa un

rexeitamento moi xeneralizado (76%) ao que a formación a desempregados lle achega.

Haberá que observar con coidado se este problema está na cantidade ou na calidade. Aquí

retomamos as respostas á pregunta aberta que se tratou ao comezo do capítulo (principais

problemas do mercado laboral. Obsérvase que o 16% dos empresarios no sector de zonas

verdes considera que a calidade da formación é mala e o 16% que é insuficiente. O principal

problema que declaran é que os alumnos non teñen boa actitude ou cualidades persoais cara

ao traballo. O que se atopa, por tanto, non é que consideren que a formación sexa

especialmente mala senón que valoran pouco o que pode achegar ao seu sector.

Figura 65. Táboa: nivel de acordo con que é un sector en crecemento que precisa máis iniciativa empresarial por sector de actividade

O noso é un sector en crecemento, falta que haxa máis iniciativa empresarial, hai mercado para elo



Zonas verdes 38,5% 11,5% 50,0%



Total 37,4% 13,1% 49,5%

Todos os sectores declaran, na metade dos casos aproximadamente, que o seu sector

podería crecer con máis iniciativa empresarial. A excepción é novamente a Industria

alimentaria, máis pesimista sobre a iniciativa empresarial. Curiosamente o sector de zonas

verdes compartía co da Industria alimentaria unha evolución negativa do sector (evolución

do tamaño da empresa nos dous últimos anos) pero non son tan negativos respecto ás

posibilidades de éxito dos novos empresarios.

Figura 66. Táboa: nivel de acordo con que descarta candidaturas que non tivesen experiencia ou formación previa por sector de actividade

Descarto candidatos/as aos postos menos cualificados cando non tiveron contacto co sector: experiencia ou formación






Total 49,5% 6,1% 44,4%

En máis da metade dos casos, no sector de servizos á comunidade e o de enerxías

renovables, descartan a calquera candidato que non teña experiencia ou formación no

sector. Non sorprende no caso das enerxías renovables pero o sector de servizos á

comunidade declarou que tiña problemas para contratar xente nos seus postos que requirían

máis baixa cualificación.

No presente capítulo pódese concluír:

No sector de Servizos á comunidade teñen máis problemas para contratar ao

seu persoal e os que máis valoran que teña a formación a persoas

desempregadas así que é o sector no que será máis efectiva.


118

No lado contrario atópase o sector de zonas verdes (xardinería e forestal). O

70% non descarta contratar a persoas sen experiencia nin formación. O

principal problema atópano nas actitudes e capacidade de traballo dos/as

candidatos/as.

Na industria alimentaria é no sector máis pesimista de cara ás posibilidades de

éxito de novos/as empresarios/as. Tamén son quen menos problemas declara

para atopar candidatos/as a pesar de declarar que a mala imaxe do sector

impide que xere maior interese entre posibles candidatos/as.

No sector das instalacións de enerxías renovables é de destacar que hai unha

alta demanda de formación ou experiencia para entrar no sector. Están entre

os optimistas sobre a posibilidade de éxito dos novos empresarios e son os que

menos cren que o seu sector teña mala imaxe de entre os tratados.


119

4.3 Candidatos: actitudes, valoracións e perfís

Neste capítulo amósanse e analízanse as respostas dos empresarios (nivel de acordo)

respecto a afirmacións sobre perfís e actitudes dos candidatos ideais aos postos que ofertan.

Tal e como xa se fixo no capítulo anterior, as frases son extraídas dos resultados das

entrevistas en profundidade realizadas a responsables de asociacións empresarias do sector.

Son expresións que aluden a algunhas das características sociodemográficas dos posibles

candidatos, á súa formación ou actitude. Ao igual que no capítulo anterior, preséntanse os

resultados xerais e, posteriormente segmentados por sectores de actividade.

O primeiro insight que se mide é recollido de empresarios que dan pouco valor á

formación para desempregados, que opinan que só vai xente que non quere traballar e que

non lles interesa inxerirse laboralmente. Esta variable é clave para saber na medida en que

posuír unha formación pode ser incluso negativo de cara ás posibilidades de inserción

nalgunhas empresas.

Figura 67. Gráfica: nivel de acordo con que a formación para desempregados só sirve para ocupar o tempo das persoas desempregadas

Figura 68. Táboa: nivel de acordo con que a formación para desempregados só sirve para ocupar o tempo das persoas desempregadas por sector de actividade

Os cursos dirixidos a parados serven para ocupar aos que non queren traballar



Zonas verdes 24,0% 20,0% 56,0%



Total 45,9% 20,4% 33,7%

En consonancia co que se detectaba co capítulo anterior, nas empresas de “zonas

verdes” é nas que peor se valora a formación, neste caso a que vai dirixida a

desempregados. Máis da metade dos empresarios deste sector opina que os cursos para

persoas desempregados só os manteñen ocupados, non lles dan ningún valor. Na mostra

global a cifra segue a ser alta, co 33,7%.

No lado contrario, nas empresas en que mellor se valora o esforzo formativo para

desempregados é no de servizos á comunidade.

26,5%

19,4% 20,4%

15,3%

18,4%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



120

A seguinte variable pregunta se hai postos de traballo que poden desempeñar as

mulleres pero os empresarios non reciben candidatas, elas mesmas se autoexclúen.

Figura 69. Gráfica: nivel de acordo con que hai postos dispoñibles para mulleres pero faltan candidatas

Figura 70. Táboa: nivel de acordo con que hai postos dispoñibles para mulleres pero faltan candidatas por sectores de actividade

Moitos dos postos da empresa poden ser realizados por mulleres pero non temos candidatas



Zonas verdes 73,1% 3,8% 23,1%



Total 71,0% 9,0% 20,0%

O sector das enerxías renovables amosou ser un dos que máis valora a formación,

crece e estima que hai espazo para máis empresas. Aquí obsérvase que no 40% dos casos

as mulleres poderían ocupar postos pero non teñen candidatas aos postos que poderían

desempeñar.

Nos restantes sectores é minoritaria a impresión de que as mulleres autoexclúense ao

evitar presentar candidaturas a certos postos en que estarían dispostos a contratalas. No

sector do mantemento de zonas verdes chégase ao 23 de empresariado con esta valoración.

Seguindo coa actitude do empresariado cara diferentes tipoloxías de persoas

desempregadas en risco de exclusión trátase o tema dos parados de longa duración. Nunha

variable demándase o grao de acordo coa afirmación de que “os parados de longa duración

teñen pouco interese en traballar”. É dicir, culparía aos propios traballadores a ás súas

actitudes de estaren en paro, resultando así de pouco interese como posibles candidatos a

un posto na empresa. O resultado amósase na seguinte gráfica e táboa.

45,0%

26,0%

9,0%13,0%

7,0%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



121

Figura 71.Gráfica: nivel de acordo con os desempregados/as de longa duración non teñen interese real por traballar

Figura 72. Táboa: nivel de acordo con que os/as desempregados/as de longa duración non teñen interese real por traballar por sector de actividade

As persoas desempregadas que levan máis dun ano é porque non queren traballar moito



Zonas verdes 42,3% 19,2% 38,5%



Total 48,0% 19,4% 32,7%

As diferenzas entre sectores non son grandes. Existe unha preocupante tendencia, un

mínimo do 25% por sector, a pensar que os parados de longa duración non queren traballar.

Esta valoración é especialmente grave ao contextualizala porque nun momento de profunda

crise no mercado laboral téndese reducir a culpabilización do/a parado/a pola súa situación.

É de esperar que coa recuperación do mercado, a valoración destes/as desempregados/as

sexa aínda máis negativa.

Recordarase que o sector de zonas verdes é o que destaca porque o principal

problema do mercado laboral é para eles “as actitudes e capacidade de traballo dos/as

traballadores/as” e aquí obsérvase como cargan parte desas cualidades negativas nos

parados de longa duración.

No capítulo anterior xa se tratou o problema do atractivo dun sector para as persoas

desempregadas. Profundamos agora para ver se consideran que é a xente moza a que ignora

o sector. A distribución xeral (gráfica) xa é salientable porque hai poucos indecisos e dúas

categorías destacadas: subxace unha distribución por sectores moi desigual.

33,7%

14,3%

19,4% 19,4%

13,3%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



122

Figura 73.Gráfica: nivel de acordo con que a xente moza non está interesada no sector

Figura 74.Gráfica: nivel de acordo con que a xente moza non está interesada no sector, resultados por sector de actividade

Normalmente os máis xóvenes non queren traballar nos postos que ofrecemos



Zonas verdes 38,5% 3,8% 57,7%



Total 46,9% 7,1% 45,9%

Os catro sectores que se tratan atopan, como mínimo no 33% dos casos, que a xente

máis moza non ten interese por traballar nos postos que ofertan.

As zonas verdes aparecen onde xa se intuía ao observar a variable que declaraba que

o sector ten mala imaxe e iso fai que teñan menos candidato/as. Sen embargo as “Industrias

alimentarias” e “Enerxías renovables” están no lado oposto: estaban entre as que menos

dicían que o sector tiña mala imaxe e agora declaran que a xente moza non quere traballar

no sector. As enerxías renovables teñen boa imaxe pero pouco interese laboral para xente

moza. Semella intuírse un certo descoñecemento do sector, en que a imaxe dos postos que

se ofertan non é moi coñecido ou moi ben valorado pola xente moza. Dende as asociacións

empresarias explicaron que o sector non busca expertos especialistas en enerxías renovables

senón peóns, fontaneiros e electricistas que vaian adquirindo experiencia e formándose en

diversas materias, entre as que están as enerxías renovables. As enerxías renovables teñen

boa imaxe pero ser peón de fontaneiro ou de electricista semella que non tanto e esa é a

estrutura de ocupacións de boa parte das empresas do sector, que poida que a xente moza

non coñeza a fondo.

Os colectivos de empresarios tamén declaran a miúdo que os titulados de FP cobren

boa parte dos postos de traballo e que os prefiren por estaren mellor formados. Outros

empresarios declaran que o exceso de formación significa desmotivación así que inclúese no

cuestionario esa cuestión.

35,7%

11,2%

7,1%

33,7%

12,2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



123

Figura 75.Gráfica: nivel de acordo con que prefiren titulados/as de FP aínda que sexan postos para candidatos/as de baixa cualificación,

Figura 76.Táboa: nivel de acordo con que prefiren titulados/as de FP aínda que sexan postos para candidatos/as de baixa cualificación por sector de actividade,

Incluso para postos máis baixos é preferible ter titulados/as de FP a non-titulados/as



Zonas verdes 50,0% 11,5% 38,5%



Total 51,0% 17,0% 32,0%

A industria alimentaria é a que estaba composta por empresas máis grandes e antigas.

Ten moitos postos moi especializados e de baixa cualificación onde non semella ter interese

contratar titulados de Formación Profesional. Nas entrevistas tratouse con empresariado que

declaraba que este sector pode ter bastante estacionalidade e iso fai que ofrezan traballos

temporais e prefiren persoas que estean dispoñibles, que non busquen traballo estable.

No sector das enerxías renovables prefiren aos titulados de Formación Profesional para

calquera posto no 60% dos casos. Quizais apareza aquí o problema que detectan ao

contratar xente moza e queren que ocupe cargos por baixo da súa cualificación. Deste xeito

quizais prefiran sectores diferentes.

Continuando co tema da formación, e observando a tendencia a achegar unha visión

negativa aos desempregados e á formación que vai dirixida a eles optouse por incluír

directamente a cuestión de se “non conta ter formación” para algúns postos”. Efectivamente,

o 43% empresas están bastante ou moi de acordo con esa afirmación.

Figura 77.Gráfica: nivel de acordo con que para algúns postos a formación non conta.

24,0%

27,0%

17,0%

21,0%

11,0%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo


26,0% 25,0%

5,0%

27,0%

16,0%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



124

Figura 78.Táboa: nivel de acordo con que para algúns postos a formación non conta por sectores de actividade.

Para certos postos a formación non conta para seleccionar o candidato ideal






Total 51,5% 5,1% 43,4%

Non sorprende atopar que no sector de zonas verdes (forestal e xardinería) as

empresas sexan máis receptivas á xente sen formación. Hai que recordar que veñen amosan

actitude negativa cara á formación e consideran que os principais problemas do mercado

laboral teñen que ver coas actitudes e capacidade de traballo.

No lado contrario está o sector de Servizos á comunidade, que recordaremos que é o

que mellor valora a formación a desempregados, que da case sempre un valor alto a ter

formación para acceder a postos de traballo.

No sector das enerxías renovables vólvese achegar unha resposta contraditoria porque

máis da metade teñen postos nos que a formación non é valorable cando na variable anterior

recórdase que o 60% declara que prefire titulados de Formación Profesional para calquera

posto. Os titulados de Formación Profesional achegan cualidades, por tanto, que superan a

formación recibida. Xa nun estudo previo sobre a imaxe de Formación Profesional encargado

pola Consellería de Educación detéctase que hai dúas cousas fundamentais que o

empresariado valora nos titulados de formación profesional.:

- Xente moza con ganas de traballar: descartaron estudos máis longos para acceder

ao mercado laboral antes.

- Xente con vocación por unha profesión: escolleron un oficio como primeira

alternativa, non é unha reciclaxe ou busca dun sector con emprego senón un

interese que os leva a pasar varios anos de aprendizaxe.

O seguinte que se vai comprobar é se o empresariado prefire aos homes para

desempeñar certos postos de traballo.

Figura 79.Gráfica: nivel de acordo con que para algúns prefiren contratar homes.

37,8%

23,5%

7,1%

23,5%

8,2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



125

Figura 80.Táboa: nivel de acordo con que para algúns prefiren contratar homes por sector de actividade

Pese á mellora das condicións, en certos postos é mellor coller homes



Zonas verdes 32,0% 4,0% 64,0%



Total 61,2% 7,1% 31,6%

Obsérvase que en todos os sectores, mesmo nos máis feminizados, existen postos de

traballos nos que o empresariado prefire aos homes. O sector de Zonas Verdes achega unha

situación especialmente extrema xa que no 64% dos casos, o empresariado pensa que ten

postos de traballo nos que prefire aos homes. O sector forestal ten moi masculinizado ao

persoal que se dedicada á tala, recollida e tratamento de masas forestais, contratando

mulleres para, basicamente, empregos de oficina. As empresas de xardinería aplican unha

división sexual do traballo. Destinan ás mulleres ao mantemento e aos homes a traballos de

creación de novas áreas.

Por último medirase a actitude do empresariado cara á contratación de parados de

máis de 45 anos. O 39 % de empresas declara que prefire que sexan menores de 45 anos.

Volven a observarse contrastes entre os sectores que se inclúen na análise.

Figura 81.Gráfica: nivel de acordo con que prefiren candidatos/as menores de 45 anos.

Figura Táboa: nivel de acordo con que prefiren candidatos/as menores de 45 anos por sectores de actividade.

Prefiro que a nova xente que contrato teña menos de 45 anos



Zonas verdes 38,5% 11,5% 50,0%



Total 48,0% 13,0% 39,0%

Novamente un nivel de prexuízos elevado contra as persoas desempregadas que

presentan maior risco de exclusión. Os máis receptivos están nas empresas de servizos á

comunidade (igual que pasaba coas persoas paradas de longa duración e as mulleres).

21,0%

27,0%

13,0%

23,0%

16,0%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Nada de acordo

Pouco de acordo

Nin de acordo nin

en desacordo

Bastante de acordo



126

Nos restantes sectores atópase a un mínimo do 40% de empresas que prefire

contratar a menores de 45 anos. A situación é máis acusada no caso do sector denominado

Zonas verdes.

O capítulo permitiu achegarse á percepción sobre a tipoloxía de candidaturas no

mercado laboral. AS conclusións máis salientables indícannos a seguinte situación:

No sector de servizos á comunidade atópase unha maior receptividade cara aos

maiores, parados de longa duración e mulleres que no resto de sectores.

No caso contrario está o sector da zonas verdes: buscan xente moza e actitude boa

cara ao traballo. Especializan os postos para homes e mulleres e non lle dan especial

valor á formación dos candidatos.

O sector de instalacións de sistemas de Enerxías renovables é o que máis se lamenta

por non ter máis mulleres como candidatas aos postos que ofertan. Valoran dar

prioridades a xente con titulación de Fp pero declaran que moita xente moza non

está interesada nos postos que ofertan.

A Industria alimentaria amosan disposicións a incorporar candidatos/as sen

formación algunha, tanto homes como mulleres. Danlle valor á formación pero teñen

máis postos de operarios e moi especializados que só aprenderán dentro da propia

empresa.


127

4.4 Formación demandada

O 71% de empresas dos sectores analizados declara que non tivo en conta nos

procesos de selección de persoal que realizou nos dous últimos anos, se os candidatos

cursaran formación dirixida a persoas desempregadas.

Figura 82.Gráfica: valoración dos cursos para persoas desempregadas.

Figura 83.Táboa: valoración dos cursos para persoas desempregadas por sector de actividade

Nos procesos de selección, ter curso dirixido a desempregados era unha vantaxe Non Si

Servizos á comunidade 52,6% 47,4%



Enerxías renovables 60,0% 40,0%

Total 71,0% 29,0%

As diferenzas son evidentes: pódese dicir que nos sectores de Zonas verdes

(xardinería e forestal) e de Industria alimentaria non toman en consideración case nunca se

os/as candidatos/as recibiron formación dirixida a persoas desempregadas. Os sectores de

Servizos á comunidade e o de Enerxías renovables xa se acercan á metade de procesos de

selección en que tomaron en consideración se os/as candidatos/as cursaran cursos para

persoas desempregadas.

En moitos casos o problema radica en que non se fixeron procesos de selección no

último ano para postos de baixa cualificaicón. Na seguinte táboa ofrécense os resultados

pero só para os que tiveron procesos de selección en postos en que non era preciso ter unha

titulación Universitaria ou de Formación Profesional.

En realidade só o 53% das empresas tivo recentemente procesos de selección para

candidaturas en postos de cualificación baixa. A continuación amósase cantos valoraron os

cursos dirixidos a desempregados entre os que tiveron procesos de selección deste tipo. O

resultado é un pouco máis positivo para a formación para persoas desempregadas porque

29,0%

71,0%sinon

Nos procesos de selección, ter curso dirixido a desempregados era unha vantaxe


128

sobe do 29% ao 39% a porcentaxe de empresas que considera que ter cursos para

desempregados supón unha vantaxe.

Figura 84.Táboa: procesos de selección para postos que requiran baixa cualificación nos últimos 2 anos..

Nos procesos de selección, ter curso dirixido a desempregados era unha vantaxe

Non Si Total Houbo procesos de selección para

candidatos/as con formación media/baixa

Non 83,0% 17,0% 100,0%

Si 60,4% 39,6% 100,0%

Total 71,0% 29,0% 100,0%

En vista dos resultados hanse dar os datos sobre valoración dos cursos dirixidos a

desempregados nos procesos de selección só para os casos en que se demandou persoal de

cualificación baixa.

Figura 85.Táboa: valoración de formación dirixida a desempregados por sectores de actividade.

Nos procesos de selección, ter curso dirixido a desempregados era unha vantaxe Non Si Total


Zonas verdes 86,7% 13,3% 100,0%



60,4% 39,6% 100,0%

O resultado da valoración é que máis do 85% de empresas dos sectores de Zonas

verdes e Industria alimentaria que fixeron procesos de selección para persoal de baixa

cualificación non valoraban se tiñan cursos para desempregados. No caso dos Instaladores

de sistemas de enerxías renovables e Servizos á comunidade invértese a situación porque en

máis da metade das ocasións valorábase que tivesen cursos dirixidos a persoas

desempregadas.

Os cursos máis demandados en cada un dos sectores son os que se amosan a

continuación.

Figura 86.Táboa: cursos demandados, sector de servizos á comunidade. Servizos á comunidade

Axuda a domicilio Atención sociosanitaria

Mobilización de enfermos Xericultura

Atención a enfermos/as de alzheimer Auxiliar xeriátricos

Auxiliar atención domicilio

Axuda a anciáns

Coidados paliativos Técnico/a sociosanitaria

Úlceras posturais Certificado de axuda a domicilio

O sector de servizos á comunidade é o que maior número de cursos propón. Non é de

estrañar cando xa identificamos que era o que mellor valoraba a formación para o sector.


129

Aos cursos que propoñen estímanlle tamén unha duración relativamente longa porque

superan sempre as 100 horas. Superan tamén sempre as 300 horas excepto no caso de

“Mobilización de enfermos”, “Coidados paliativos” e unha das tres empresas que menciona

“Coidado de enfermos/as de alzheimer”.

Sen embargo, no sector das Zonas verdes xa observamos que falan máis da actitude

dos/as candidatos/as ou as súa características sociodemográficas (sexo e idade) que da

formación así que só propuxeron tres cursos, un deles é transversal. Os cursos son só de

iniciación xa que a demanda é que non cheguen ás 100 horas de duración: pódese dicir que

só queren que o/a candidato/a coñeza e saiba se lle gusta o sector.

Figura 87.Táboa: cursos demandados, sector de zonas verdes. Zonas verdes

Xardinería

Rego

Prevención de riscos laborais

Nas enerxías renovables corrobórase que non buscan tanto a expertos en enerxías

renovables como a técnicos fontaneiros e electricistas na busca de cursos de especialización.

Cada un dos cursos mencionados só o foi unha vez. Para fontanería, enerxías renovables e

sistemas de calefacción demandan 600 horas por acción formativa. No caso das instalacións

eléctricas estiman en 250 horas a duración ideal do curso.

Figura 88.Táboa: cursos demandados, sector de enerxías renovables. Enerxías renovables


Fontanería

Instalacións eléctricas

Enerxías renovables

Sistemas de calefacción

Na industria alimentaria propóñense cursos que son máis doados de atribuír á

formación continua xa que non responden a ocupacións senón a habilidades adicionais

valorables polos/as empregadores/as. En ningún dos cursos que se propón, estimouse unha

duración superior ás 100 horas.

Figura 89.Táboa: cursos demandados, sector de industria alimentaria.

Industria alimentaria Manipulación de alimentos

Tratamento de residuos

Experto en explotacións gandeiras

Hixiene e seguridade


No que respecta ás características dos cursos que demandan as empresas e o perfil

aos que deberían ir dirixidos pediuse ás empresas participantes na enquisa que situasen as

súas preferencias en escalas de 1 a 10, obtendo os resultados que se presentan nos

seguintes cadros. As casillas de cor laranxa son valores por enriaba da media e os verdes por

baixo.


130

Figura 90.Táboa: Preferencia por cursos curtos ou longos.

4% 5% 18% 13% 26% 6% 3% 6% 4% 13% Curto (5h) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Longo (600H)

Entre cursos longos e curtos non se observan unha tendencia clara. Hai moitos valores

intermedios e tendendo a cursos a baixos (cursos curtos pero non moitos) e volve a estar

por enriba da media ao referirse aos cursos máis longos (600 horas). Verase se estes dous

puntos máximos responden a unha distribución sectorial desigual.

Figura 91.Táboa: Preferencia por cursos curtos ou longos por sector de actividade.

Duración preferida do curso: 1 é 5 horas e 10 é 600 horas

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total

Servizos á comunidade 2,8% 13,9% 25,0% 16,7% 41,7% 100%

Zonas verdes 11,5% 42,3% 34,6% 11,5% 100%

Industria alimentaria 9,5% 57,1% 19,0% 4,8% 9,5% 100%

Enerxías renovables 20,0% 20,0% 26,7% 13,3% 20,0% 100%

9,2% 31,6% 26,5% 9,2% 23,5% 100%

No sector dos servizos á comunidade, que máis valoraban a formación para

desempregados, prefiren os cursos longos. En Zonas verdes e en Industria alimentaria hai

tendencia a pedir cursos curtos. No caso das enerxías renovables non hai tendencias claras.

Moi relacionado co anterior está a pregunta de se a formación debe ser intensiva

(moitas horas en pouco tempo para ensinar unha ocupación) ou gradual (aprendizaxe

progresiva, alternada co traballo). Obsérvase que neste caso a tendencia é a demandar

formación gradual, o que indica que a formación continua adáptase mellor ás necesidades

dos sectores que cursos longos e intensivos.

Figura 92.Táboa: Preferencia por cursos intensivos ou graduais. 8% 7% 7% 2% 19% 5% 4% 30% 3% 14% Intensivo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Gradual

A tendencia en todos os sectores é similar xa que o tramo máis mencionado é o que

vai de 8 a 10 (os que demanda que a formación sexa gradual), sendo especialmente

marcado no caso dos sector de Zonas verdes. Recórdase de capítulos previos que é o sector

que menos valora que os/as candidatos/as recibisen formación para desempregados/as.

Figura 93.Táboa: Preferencia por cursos intensivos ou graduais por sector de actividade.

1 é curso intensivo e 10 son cursos graduais

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total


Zonas verdes 11,5% 3,8% 15,4% 7,7% 61,5% 100%


Enerxías renovables 20,0% 13,3% 26,7% 40,0% 100%

Total 15,2% 9,1% 19,2% 9,1% 47,5% 100%

Na liña cos indicadores anteriores, existe máis demanda de cursos especializados que

cursos xerais, que formen na ocupación de forma global. Ás empresas interésalles máis a

formación continua para traballadores/as que a que vai dirixida a persoas desempregadas.


131

Figura 94.Táboa: Preferencia por cursos especializados ou xerais. 28% 21% 14% 9% 12% 1% 7% 4% 3% 1% Especializado 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Xeral

Figura 95.Táboa: Preferencia por cursos especializados ou xerais por sector de actividade.

1 son cursos especializados e 10 cursos xerais

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total


Zonas verdes 50,0% 26,9% 7,7% 15,4% 100%



Total 49,5% 23,2% 12,1% 8,1% 7,1% 100%

Neste caso destacarase que o sector que máis demanda cursos moi especializados (1 e

2) é o de Servizos á comunidade, que tamén era quen os demandaba máis longos. En todos

os sectores que se tratan atópase a máis do 60% de empresas que prefiren cursos

especializados.

Tras tratar as características xerais dos cursos pásase a coñecer o perfil de alumnos

cara o cal prefiren que vaian dirixidos os cursos. Estes indicadores hannos sinalar os tipos de

cursos, selección de alumnos/as que prefiren e candidatos/as ideais para os postos que

ofertan.

A maioría das empresas amosan indiferenza no caso de se os cursos van dirixidos a

persoas desempregadas con titulación de Formación Profesional ou non. En todos os sectores

pode observarse que o punto medio é o maioritario (son indiferentes) aínda que no caso das

enerxías renovables tamén hai que subliñar que o 26,7% prefire que os cursos sexan

dirixidos especificamente a titulados/as de FP.

Figura 96.Táboa: Preferencia por cursos para titulados ou non titulados de FP. 10% 2% 2% 0% 61% 8% 1% 7% 1% 8% Para titulados de FP 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Non titulados

Figura 97.Táboa: Preferencia por cursos para titulados ou non titulados de FP por sector de actividade

1 son cursos dirixidos a titulados de FP e 10 para non titulados

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total

Servizos á comunidade 15,8% 57,9% 5,3% 21,1% 100%

Zonas verdes 3,8% 57,7% 15,4% 23,1% 100%


Enerxías renovables 26,7% 66,7% 6,7% 100%

Total 12,0% 2,0% 61,0% 9,0% 16,0% 100%

Se o que se demanda é que sinalen se prefiren que os cursos sexan para

candidatos/as que xa teñen experiencia no sector ou reciclen persoas desempregadas

doutros sectores atópase que o punto medio segue a ser o máis mencionado pero non de

forma tan intensa como na variable anterior.

Mentres no sector de Servizos á comunidade amosan máis interese por atraer xente

doutros sectores, no sector das Enerxías renovables piden que os cursos estean dirixidos a

persas con experiencia no sector.


132

Figura 98.Táboa: Preferencia por cursos para xente con experiencia ou nova na ocupación.

17% 3% 4% 2% 45% 1% 8% 9% 4% 7% Para xente do sector 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Xente sen relación co sector

Figura 99.Táboa: Preferencia por cursos para xente con experiencia ou nova na ocupación por sector de actividade.

1 son cursos para xente introducida no sector e 10 é xente nova

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total


Zonas verdes 19,2% 53,8% 3,8% 23,1% 100%



Total 20,0% 6,0% 45,0% 9,0% 20,0% 100%

No caso da idade atópase a indiferenza maioritaria ao preguntar se os cursos deberían

dar preferencia a alumnos/as menores de 30 anos ou que teñan máis de 45 anos aínda que

tamén destaca o 18% que ten claro que os cursos deben dirixirse a menores de 30 anos. A

tendencia a preferir xente moza é acusada no caso do sector de Zonas verdes, ao atopar un

38,5% de empresas que consideran que os cursos do sector deben dirixirse a menores de 30

anos. O sector de Zonas verdes é o único, por tanto, en que a resposta prioritaria non é a

indiferenza sobre a idade.

Figura 100.Táboa: Preferencia por cursos para menores de 30 ou maiores de 45 anos

18% 4% 4% 4% 61% 0% 2% 4% 0% 2% Menores de 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Maiores de 45

Figura 101.Táboa: Preferencia por cursos para menores de 30 ou maiores de 45 anos por sector de actividade.

1 son cursos para menores de 30 anos e 10 para maiores de 45

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total


Zonas verdes 38,5% 15,4% 46,2% 100%

Industria alimentaria 4,8% 19,0% 66,7% 9,5% 100%


Total 22,2% 8,1% 61,6% 2,0% 6,1% 100%

En todos os sectores atópase que máis do 70% de empresas son indiferentes sobre o

sexo dos/as candidatos/as a traballar excepto no sector de Servizos á comunidade, en que

só o 50% é indiferente. Neste sector hai unha tendencia clara a preferir mulleres nos cursos

impartidos (47,4%).


133

Figura 102.Táboa: Preferencia por cursos para homes ou mulleres

3% 2% 1% 0% 68% 3% 5% 4% 3% 10% Para homes 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Para mulleres

Figura 103.Táboa: Preferencia por cursos para homes ou mulleres por sector de actividade

1 son cursos preferentemente par homes e 10 para mulleres

1 a 2 3 a 4 5 6 a 7 8 a 10 Total


Zonas verdes 3,8% 3,8% 84,6% 7,7% 100%

Industria alimentaria 80,0% 10,0% 10,0% 100%

Enerxías renovables 20,0% 73,3% 6,7% 100%

Total 5,1% 1,0% 68,7% 8,1% 17,2% 100%


134

4.5 Conclusións do estudo de seguimento da realidade empresarial

A enquisa a empresas enmarcada dentro do Observatorio Rede XIANA indica que os

catro sectores incluídos achegan considerables diferenzas no perfil dos/as traballadores/as

que demandan por sector e nas accións formativas que demandan para os mesmos.

Posiblemente o sector de Servizos á comunidade e o de Zonas verdes son os dous

máis opostos entre os que se están a tratar. No sector de Servizos á comunidade

demándase e valórase a formación para desempregados, cursos longos para inserción laboral

de novos/as traballadores/as no sector. No sector de Zonas Verdes apenas se ten en conta

este tipo de formación, prefiren titulados/as de Formación Profesional aos que continuar

formando de forma progresiva. No primeiro pídese un mercado laboral con máis formación,

no segundo traballadores con actitudes e valores diferentes e cren que xente moza pode

achegarse máis a ese perfil que as persoas desempregadas.

No sector da instalación de sistemas de Enerxías renovables demanda unha volta no

deseño das accións formativas dispoñibles. Neste sector demandan que os cursos iniciais non

acheguen especialización, que esta sexa aplicada coa formación específica para xente que xa

ten experiencia no sector.

Nas Industrias alimentarias obsérvase que hai pesimismo sobre a evolución do

sector, o emprego xerado e a formación que precisan. Piden candidatos/as sen que precisen

formación algunha ou so sexan cursos básicos de especialidades como seguridade,

manipulación ou conservación de alimentos.

Non cabe dúbida que no momento en que se realiza a enquisa enmárcase no contexto

de crise no mercado laboral e de actividade económica polo que hai moitos sectores que

reducen a actividade e prescinden de traballadores. Recórdese que os sectores que se tratan

están relacionados con algún puntos claves na crise como son a construción e os servizos

(moi relacionados co poder adquisitiva, a dispoñibilidade do tempo e a incidencia do paro).

Atravésase unha situación en que o número de desempregados aumenta e a renda

dispoñible diminúe, con consecuencias directas na demanda de produtos, edificacións e

servizos. Os sectores que se analizan vense, por tanto afectados. Aínda así a valoración da

evolución dos seus negocios é, en xeral, positiva, excepto no caso do sector da Industria

alimentaria. Este sector presenta as empresas máis antigas, grandes e tradicionais. Os

postos de baixa cualificación son moi especializados e descontinuos en ocasións polo que non

demandan candidatos/as con formación específica. Cando Rede XIANA trata o sector debe

pensar máis en empresas pequenas, autoemprego, iniciativas innovadoras e relacionadas

con co sector primario do contorno. As iniciativas empresarias neste sector contribúen a

emprego de maior calidade e ao desenvolvemento global do medio rural polo que aquí o

obxectivo debe dirixirse máis a esa modalidade de emprego.


135

O sector de Servizos á comunidade crece e demanda cursos longos e especializados

como “Coidado de enfermos/as de alzheimer” ou “Atencións a anciáns” ademais da “Atención

sociosanitaria a persoas dependentes”.

En zonas verdes tenden a valorar pouco a formación dirixida ás persoas

desempregadas. En xeral dan prioridade a que os/as candidatos/as teñan titulación de FP

pero o principal valor deles é que son xente moza e con interese no traballo e no sector.

O sector das instalacións de sistemas de enerxías renovables plantexa que precisa

persoas cunha formación global (fontaneiros e electricistas) que continúe formándose e

especializándose na súa vida laboral en, por exemplo, enerxías renovables.

En xeral os sectores tratados presentan unha evolución relativamente positiva e

demanda de man de obra de formación baixa.

Estudo de deseño das actividades


138

5. Estudo de deseño das actividades formativas

O proxecto Rede XIANA achega itinerarios formativos baseados na titulacións oficiais

recoñecidas pola consellería de traballo como Formación para o Emprego.

Xorde así interese polo análise do catálogo dispoñible para identificar as que máis

encaixan coas demandas que se detectaron, no capítulo 4, por parte do empresariado. O

análise da oferta formativa poderá indicar onde xa existe esa formación e o análise do

mercado laboral (capítulo 3) sinala a potencialidade de emprego nos sectores tratados por

zonas.

No capítulo 2 analizouse a oferta formativa seguindo unha metodoloxía cuantitativa,

identificando as zonas con abundancia e escaseza de oferta formativa nos sectores que

desenvolve Rede XIANA. Nese capítulo tamén se deu conta das especialidade formativas

preferidas polo empresariado para cada unha das ocupacións nas que se interesa Rede

XIANA.

No capítulo 3 realízase unha análise do mercado laboral mediante unha metodoloxía

cuantitativa que integra datos sobre tendencias económicas e demográficas coas laborais.

Tamén se achegaron as percepcións e imaxes que os colectivos de persoas desempregadas

sobre as ocupacións propostas. Organizáronse a analizáronse grupos de discusión que

axudaron a determinar que colectivos eran máis receptivos para exercer cada unha das

ocupacións que se consideran de máis potencialidade no contorno rural da provincia de A

Coruña.

Antes de presentar a descrición final das zonas recomendadas para a organización de

accións formativas é preciso facer unha primeira apreciación sobre a incidencia da

organización territorial de Rede XIANA sobre o análise realizado.

As zonas nas que se segmenta a provincia están compostas por concellos que, en

ocasións, pertencen a diferentes comarcas. A comarca é unha unidade que dende o punto

administrativo ten pouco relevancia pero é unha unidade socioeconómica básica. A inclusión

de varias comarcas nunha zona pode provocar interpretacións confusas. A principal

distorsión observada deriva da inclusión de concellos procedentes de comarcas

urbanas ou que limitan con cidades (Ames, Teo, Arteixo, Oleiros, Narón) que

alteran os resultados da súa zona. Estes concellos teñen un importante volume de

poboación, oferta formativa, crecemento demográfico, renda bruta por habitante que os fan

destacar ao seren incluídos en zonas menos poboadas. Destacan porque para entender as

súas dinámicas sociais e económicas conforman unha unidade inseparable da urbe de

referencia.

Recoméndase, por tanto, revisar esta unidade de análise para futuras análises

do observatorio socioeconómico.


139

5.1 Actividades formativas: Servizos á comunidade

A receptividade neste sector de cara á formación é elevada tal e como se observa

polas declaracións dos responsables de organizacións empresariais e a enquisa ás propias

empresas. As empresas empregadoras demandan maior especialización dos cursos e

observan potencialidade na creación de novas empresas no sector, tanto no que se refire á

atención no domicilio, atención en institucións e servizos especializados.

As zonas nas que se atoparon cursos para inserción laboral especializados en

actividades de Servizos sociosanitarios á Comunidade son todas excepto as zonas 3, 6 e 10.

Por tanto non hai cursos para a inserción laboral de máis de 100 horas no sector

sociosanitario e con participación pública na zona do Eume (3), nas Mariñas (6) e zona

norte de Santiago máis comarca de Ordes (10).

O análise do mercado laboral indícanos que as zonas 6, 10, 12 e 3 presentan

maior potencialidade na creación de emprego por presentar tendencias positivas no volume

de contratación para a atención a dependentes, empresas do sector, renda bruta ou

crecemento demográfico.

Na enquisa ás empresas

indicáronse as preferencias na

formación. Dende as empresas

declararon que consideraban

que a formación debía ser

relativamente longa e máis

especializada. Dende o

empresariado considérase máis

importante impulsar formación

en atención a discapacitados/as,

enfermos/as de alzheimer ou

Anciáns en lugar de dar

prioridade á “Atencións

sociosanitaria no domicilio”.

O estudo cos

candidatos/as sinalan que as

mulleres maiores de 45 anos

son as máis interesadas no

sector. A xente moza interésase

principalmente polo coidado de

nenos/as. Neste caso as zonas

8, 6 e 13 son as que achegan

unha tendencias na contratación máis positivas e aconsellan, por tanto, achegar formación.

Coidador/a de persoas discapacitadas e/ou Asistencia a persoas enfermas de Alzheimer

Atención e coidado á i f i


140

Estas zonas presentan crecemento poboacional e renda bruta por habitante elevadas. Unha

boa tendencia na contratación de coidadores/as de neno/as e alta taxa de actividade

feminina completan os indicadores que aconsellan dar prioridade a estas zonas na formación

para coidado e atención a nenos/as.

5.2 Actividades formativas: Zonas verdes e enerxías renovables

O sector da xardinería é optimista de cara á xeración de emprego nos próximos anos.

Sen embargo, o sector forestal amosa estancamento e mesmo regresión que non é puntual,

non se limita aos últimos meses.

O sector da xardinería presenta algunhas contradicións ao analizar a formación que

demanda e o perfil de empregado ideal. O sector atópase a necesidade de atraer máis

traballadores/as aos aínda que a formación non é valorada por eles con especial aprecio.

Este empresariado demanda que máis traballadores se acheguen á súa ocupación pero a

Formación para desempregados ten mala imaxe e consideran que é máis eficiente aquel

traballador que entra como peón e se vai formando e especializando gradualmente.

Este sector demanda máis candidatos/as aos postos que ofertan e para iso a opción

preferida é a promoción da Formación Profesional regrada. Cando se analizan as actitudes,

habilidades e coñecementos que demandan nos/as candidatos/as atópase a demanda de

máis titulados de Formación Profesional regrada non responde aos coñecementos

específicos ou o prestixio e calidade da formación. O empresariado de xardinería buscan

como interese e dedicación polo sector porque non é formación senón actitudes o

principal valor que identifican no bo/a candidato/a. Para o empresariado de xardinería o

titulado de FP é xente moza e con actitude positiva cara ao traballo polo que a demanda

desta formación é, en realidade, a demanda da representación social do/a traballador/a que:

o sector da xardinería non é unha opción secundaria para el/a, non pasou tempo no paro, é

mozo e aprenderá na empresa.

Na instalación de sistemas de xeración de enerxías renovables, as empresas

demandan cursos xerais de fontanería ou electricidade para atraer novos traballadores/as ao

sector, que ten potencial para empregalos. Aínda que presenta tamén moito potencial de

autoemprego, precisaría emprendedores/as cun perfil técnico medio/alto así que non son os

colectivos en risco de exclusión que Rede XIANA tenta promover.

No sector tamén se demanda cursos de especialización en instalacións de enerxía solar

térmica e fotovoltaica pero que estean destinados a persoas desempregadas con experiencia

previa no sector.

Segundo o estudo do mercado laboral no sector instalación de sistemas de enerxía

solar térmica (fontanería) sería de índole prioritaria na áreas 6, 1 e 2.


141

A instalación de sistemas de enerxía solar fotovoltaica (electricidade) ten maior

potencialidade de xerar emprego 2, 1 e 13.

Recordarase que a formación dispoñible para a instalación de sistemas de enerxía

solar térmica e fotovoltaica situábanse en concellos limítrofes coas cidades como Narón,

Arteixo, Oleiros, Ames ou Teo. As accións formativas de fontanería ou electricidade con

contidos e prácticas en empresas de instalacións térmicas e fotovoltaicas poderían impartirse

en calquera das outras zonas pero poríase especial énfase na zona 1, que é Ortegal.

Tomando en consideración que as zonas con maior potencial de crecemento no

emprego para a instalación de sistemas de enerxía solar térmica contan con formación

pásase a identificar as zonas que aparecen a continuación na potencialidade de creación de

emprego. As zonas 7, 3, 4 e 10 tamén presentan boa potencialidade de emprego e non

contan con formación específica relacionada coa instalación de sistemas de enerxía solar

térmica.

Aplicando unha ampliación análoga na selección de zonas susceptibles de impartir

acción formativas na área

de instalación de sistemas

de enerxía solar

fotovoltaica atópanse as

zonas 4 e 3, con

potencialidade de

crecemento alto e nula

oferta formativa.

En conclusión,

recoméndase que o modelo

de itinerario de inserción

laboral sexa das

especialidades de

“Fontanería” e

“Electricidade” tentando

achegar aos/ás usuarios/as

á enerxía renovable

mediante prácticas en

empresas deste tipo.

5.3 Actividades formativas: Industria alimentaria

As grandes empresas da industria alimentaria presentan dúas circunstancias que xeran

escaso interese de cara á tipoloxía de acción formativas que imparte Rede XIANA:

Instalador/a de sistemas de enerxía solar térmica

Instalador/a de sistemas de enerxía solar fotovoltaica e eólica de pequena potencia


142

Tendencia regresiva na contratación de persoal.

Interese por dúas tipoloxías básicas de empregados: os que dispoñen dunha

titulación regrada especializada (áreas técnicas e enxeñerías) ou operarios sen

formación ou formación curta de tipo transversal ou especilizada.

Existe unha importante potencialidade na ocupación da pastelería e panadería para

case calquera territorio aínda que poden subliñarse certas áreas que están moi afastadas da

escasa oferta formativa existente. Poden ir combinadas e conseguiremos así dúas cousas:

Apoiar na modernización de diversificación dos territorios axudando a que os

negocios existentes poidan ofrecer unha produción máis variada.

Diminuír o interese de persoas desempregadas que presentan interese pola acción

formativa de pastelería como unha afección e non como recurso para a inserción

laboral.

As zonas onde se imparten accións formativas de pastelería panadaría son Bergondo,

Oleiros e Negreira. É de interese a creación de cursos sobre todo nas zonas de maior

crecemento socioeconómico, espazos urbanos e poder adquisitivo. As zonas que destacan no

análise sociolaboral son as 13, 6, 12, 3, 2 e 8. Descartando a 6 e 8 por dispor de formación

no sector, emerxen as zonas 13,

12, 3 e 2 como as prioridades

na impartición de accións

formativas para as

ocupacións de panadaría e

pastelería.

A recomendación sobre os

contidos desta formación vai

dirixida cara impartir cursos en

calquera das zonas máis

afastadas de onde se imparte

esta formación e promover o

intercambio de ideas cos axentes

locais para promover cursiños

que promovan produtos do agro

ou a pesca local completando a

cadea de valor. A industria

alimentaria presenta

potencialidade de autoemprego

no envasado e comercialización de produtos locais pero isto debe partir do intercambio de

ideas coa xente moza ligada ao sector primaria con ganas de continuar e modernizar as

explotacións.

Panadaría e/ou Pastelería


143

5.4 Actividades comercio: Comercio

No sector do comercio a liña fundamental para a inserción laboral deberá ser fomentar

o autoemprego xa que é un sector que amosa certa diminución na contratación pero é moi

dinámico e inclúe un gran volume de contratación. Se ben a tendencia non é especialmente

expansiva existen dúas razóns que fan que teña interese impartir formación para o posto de

dependente:

É unha importante vantaxe no mercado laboral, ben valorado por empresas

empregadoras.

O potencial de autoemprego deste sector é un dos máis claros xa que abren

numerosos comercios e de gran diversidade.

As zonas 6,4, 12, 2 e 9 son as de maior potencial na xeración de emprego no sector

do comercio. As

zonas descritas

tenden a ser as áreas

próximas ás cidades,

onde hai máis

emprego no sector,

crecemento de

poboación a renda

bruta por habitante. A

estas áreas

semiurbanas únese a

área 4, a comarca de

Betanzos, que

destaca como unha

das máis

prometedoras para o

sector comercial.

5.5 Actividades formativas: Outros

No decurso da investigación emerxeron algunhas temáticas destacables pola súa

potencialidade de emprego e a demanda que amosou o sector empresarial. Estes áreas son

susceptibles de absorber un importante volume de persoas desempregadas ou de ofrecer

oportunidades a persoas emprendedoras. Destácanse as seguintes especialidades.

O sector do viveirismo é destacado por diversos empresarios por amosar unha

xeración de emprego considerable, potencialidade de crecemento e espazo para o

Dependente/a de comercio


144

autoemprego. Por esta razón tamén se valoran especialidades relacionadas con estes sector

e teñen potencialidade de crecer á súa beira.

Actividades auxiliares en viveiros, xardíns e centros de xardinería.

Floricultor.

Manipulador de produtos fitosanitarios

Dentro do sector de atención a persoas dependentes tamén aparece un sector para

persoas ingresadas en institucións. Esta tipoloxía de formación é moi escasa e estase a

contratar a persoas sen ningún tipo de preparación para postos neste tipo de institucións.

Atención sociosanitaria a persoas en institucións sociais.

No sector da Industria alimentaria é preciso realizar unha análise individualizada de

cada zona intercambiando opinións e experiencias cos principais actores para identificar os

principais produtos do sector primario que terían un potencial de xeración de valor engadido

para o territorio mediante a aplicación de procesos de transformación e empaquetado.

Elaboración de conservas vexetais.

Elaboración de produtos cárnicos.

No sector do comercio describiuse unha situación en retroceso na contratación. O

sector seguirá contratando porque ten un gran tamaño e por tanto existe

mobilidade. Sen embargo o principal valor que se pode achegar aos territorios é

axudar a que os emprendedores sexan máis innovadores, ambiciosos e saiban

aproveitar os recursos que hai á súa disposición polo que é preciso formalos.

Xerente de pequeno comercio

Tres das especialidades están directamente relacionadas co viveirismo, e a

especialidade en floricultura, que son destacadas polos profesionais dos sectores de

xardinería e forestal polo seu crecemento en dúas áreas:

- Zonas 4 e 6 (Betanzos e As Mariñas).

- Zonas 12 e 9 (Val do río Ulla).

As especialidades relacionadas coa industrias alimentarias deberán partir, como se

explica no apartado correspondente, dunha labor de debate e intercambio de ideas cos

axentes do sector en cada zona na busca das especialidades máis adaptadas á produción no

sector primario que corresponda.

O sector da atención sociosanitaria en institucións sociais ten especial demanda no

concellos máis desenvolvidos que limitan coas cidades, onde se concentra unha cantidade de

prazas desproporcionada para a súa poboación: Narón, Oleiros, Teo, Ames.

Non é doado, sen embargo, identificar unha zona predilecta para formar a novos/as

emprendedores/as no sector do comercio: a nivel social son máis necesarios/as nas zonas


145

rurais e aquí atopan menos competencia. Lugares con segundas residencias, potencialidade

turística e núcleos máis grandes son os máis axeitados para esta actividade.


146

5.6 Estudo sobre servizos da vida diaria

A estas alturas do informe plantéxase a posibilidade de establecer propostas de novos

itinerarios formativos destinados a apoiar a creación e mellora dos servizos da vida diaria.

Trátase de buscar cursos de ocupación pertinentes para os obxectivos de Rede XIANA. Cabe

recordar que os cursos de ocupación defínense por ser accións formativas que forman para o

desempeño dunha actividade profesional completa. O seu principal obxectivo é a inserción

laboral.

Rede XIANA ten a vontade de achegar unha formación que conte coa homologación e

certificación que permita obter titulacións oficiais e, se é o caso, certificados de

profesionalidade. Por esta razón o primeiro que interesa facer é consultar o catálogo de

accións formativas que a Consellería de Traballo e Benestar ten homologadas como

Formación dirixida preferentemente a desempregados/as (AFD) e por tanto serían escollibles

para a súa impartición . Observando o catálogo de accións formativas para o emprego que

homologa a consellería de Traballo e Benestar atópase coas seguinte listaxe, que inclúe as

Familias de Servizos Sociosanitarios e A Comunidade, Sanidade, Sanidade, Seguridade e

Medio ambiente, Comercio e márketing e Actividades deportivas e culturais.

Figura 104.Táboa: Actividades formativas homologadas en Galicia relacionadas cos servizos da vida diaria

Catálogo de especiliadidades formativas para a inserción laboral

Actividades de venda Atención sociosanitaria a persoas dependentes en institucións sociais. Atención sociosanitaria a persoas no domicilio Atención especializada para enfermos de Alzheimer Auxiliar de turismo ecuestre Auxiliar de enfermería en xeriatría Coidador de discapacitados físicos e psíquicos Comunicación en lingua de signos española Empregado de información ao cliente Experto en limpeza inmobles Implantación e animación de espazos comerciais Limpeza de superficiese mobiliario en edificios Monitor de actividades de tempo libre infantil e xuvenil Monitor de aerobic Monitor de educación ambiental Monitor sociocultural Operario de centro de recreo Organizador de punto de venda en autoservizos Procesador de catering

De entre estas ocupacións especialidades buscamos, entón, se algunha está entre as

10 ocupacións con máis volume de contratación e ten tendencia positiva nas comarcas da


147

provincia de A Coruña para valorar a posibilidade de ser engadidas aos itinerarios

sociolaborais nos que traballa Rede XIANA.

Animador comunitario:

Esta ocupación presenta tendencia crecente na contratación e boa relación entre

contratos e demandas nas comarcas de: A Barcala, A Coruña, O Barbanza, Betanzos, Ferrol,

Muros, Santiago e Terra de Melide.

Ao observar as comarcas sinaladas, obsérvase que inclúe a maioría dos concellos das

zonas: 2, 4 e 6.

Os animadores comunitarios orientan as persoas e colectivos sociais co fin de

desenvolver e potenciar a súa iniciativa e creatividade, para conseguir o benestar social.

Entre as súas tarefas inclúense:

- Axudar a diversas persoas a unha mellor utilización do seu emprego do ocio e do

tempo libre.

- Organizar o voluntariado

- Axudar a prevención da marxinación e da insolidariedade.

- Apoiar a reinserción social.

- Desempeñar tarefas afíns.

- Supervisar outros traballadores Exemplo de ocupacións incluídas neste grupo

primario.

Cociñeiros e outros preparadores de comidas:

A ocupación está entre as 10 máis demandadas e ademais presenta unha tendencia

crecente e con máis oferta que demandantes nas comarcas de: A Barcala, O Barbanza,

Fisterra, Muros, Noia, Santiago e Terra de Soneira.

Deste xeito as seguintes zonas teñen a maioría dos concellos en comarcas con alta

empregabilidade na ocupación de “Cociñeiros e outros preparadores de comidas”: zona 12,

zona 9, zona 7 e zona 11.

Nivel formativo recomendable:

o Coñecementos equivalentes ao Ensino Secundario Obrigatorio

ou ciclo formativo de grao medio

Formación complementaria:


148

o Formación complementaria (I): Coñecementos técnicos

Necesarios

• Conservación de alimentos

• Máquinas de vacío

o Formación complementaria (II): Coñecementos normativos

Preferibles

• Hixiene e sanidade

o Formación complementaria (III): Coñecementos de idiomas

Preferibles

• Frances

• Inglés

o Formación complementaria (IV): Coñecementos informáticos

Preferibles

• Nivel básico

Carné profesional:

o Carné profesional

Si

o Normativa

Decreto 290/2003, do 4 de xuño - Certificado individual

de acreditación sobre "Manipulación de alimentos".

o Requisitos

Segundo a actual normativa, a responsabilidade da

formación destes traballadores recae sobre as empresas

alimentarias, polo que deben desenvolver un programa

de formación continua para estes traballadores. A

actuación da Consellería de Sanidade concrétase nun

labor de inspección sobre o desenvolvemento do

programa de formación da empresa.


149

Taxistas e condutores de automóbiles e furgonetas:

As comarcas alta contratación, tendencia positiva e boa relación entre demandas e

ofertas son: A Barcala, Arzúa, Betanzos e Terra de Soneira.

Segundo esta distribución as seguintes zonas teñen a maioría dos seus concellos en

comarcas con alta ocupabilidade para “Taxistas e condutores de automóbiles e furgonetas”:

zona 5 e zona 4.

A CNO considera furgoneta aquel vehículo cuxo peso non exceda de 3,5 t. Os

repartidores de servizos de correo, público ou privado (mensaxaría), independentemente do

medio de locomoción utilizado (a pé, en furgoneta, etc), clasifícanse no grupo primario -

4122. Os taxistas e condutores de automóbiles e furgonetas accionan e conducen

automóbiles, inclusive de alugueiro, e furgonetas ou camionetas para o transporte de

pasaxeiros, correspondencia ou mercancías. Entre as súas tarefas inclúense: - Accionar e

conducir automóbiles ou taxis para transportar pasaxeiros - Accionar e conducir automóbiles,

furgonetas de menos de 3,5 t ou camionetas para a distribución de correspondencia e

paquetaría ou transportes de mercancías - Accionar e conducir ambulancias para o

transporte de enfermos - Desempeñar tarefas afíns - Supervisar outros traballadores

Exemplos de ocupacións incluídas neste grupo primario: - Condutor, taxi - Condutor,

furgoneta/ata 3,5 t - Condutor, ambulancia

Empregados/as para o coidado de nenos/as:

As comarcas con boas tendencias na contratación son Arzúa, Eume e Melide.

As zonas correspondentes de Rede XIANA con boa ocupabilidade para “Empregados/as

para o coidado de nenos/as” son a zonas 3, e 5.

Dentro deste epígrafe pódense incluír ocupacións como “coidador/a de nenos”,

“coidador/a de guardería infantil”, “coidador/a acompañante de servizo de transporte

escolar” e “vixiante-coidador/a de comedor escolar”.

Os empregados para o coidado de nenos coidan dos mesmos e vixíanos durante as

súas actividades cotidiás, podendo realizar simultaneamente algunha tarefa doméstica.

Axudan aos mestres de escola ou xardíns de infancia, a velar polos escolares ao seu cargo.

Entre as súas tarefas inclúese: - Axudar a nenos/as a bañarse, vestirse e comer –

Conducilos/as asta e dende a escola ou levalos a pasear ou recrearse – Xogar cos nenos/as

ou entretelos contándolles ou lendo contos - Manter en orde o seus dormitorios e lugares de

xogo – Coidar ou vixiar en garderías e xardíns de infancia aos escolares durante recretos,

almorzos e outras pausas.- Acompañar e coidar a nenos/as durante paseos e excursións e

actividades semellantes.


150

Bañista-socorrista

As comarcas con contratación crecente e boa relación entre oferta e demanda son

Fisterra e Noia que están situados nas zonas 7 e 11 que define Rede XIANA.

• Competencia xeral:

• Velar pola seguridade dos usuarios de piscinas, instalacións acuáticas e zonas de

baño público en espazos acuáticos naturais, previndo situacións potencialmente

perigosas, realizando unha vixilancia permanente e eficiente e intervindo de forma

eficaz ante un accidente ou situación de emerxencia, de forma autónoma ou

integrado nun equipo de rescate e socorrismo.

• Funcións:

• Executar técnicas específicas de natación con eficacia e seguridade.

• Previr accidentes ou situacións de emerxencia en instalacións acuáticas, velando pola

seguridade dos usuarios.

• Asistir como primeiro interveniente en caso de accidente ou situación de emerxencia.

• Rescatar persoas en caso de accidente ou situación de emerxencia que se produza no

medio acuático.

• Previr accidentes ou situacións de emerxencia en espazos acuáticos naturais.

• Rescatar persoas en caso de accidente ou situacións de emerxencia en espazos

acuáticos naturais.

• Ámbito profesional:

• Esta actividade desenvólvese tanto no sector público como no privado, dedicado á

prevención, vixilancia e rescate en centros de actividade acuática (piscinas

convencionais, piscinas naturais, parques acuáticos) en: Concellos: departamentos de

deportes, turismo ou infraestruturas e en espazos acuáticos naturais (praias

marítimas e fluviais, ríos, lagos e encoros, entre outros equipos de rescate e

socorrismo e unidades de intervención acuática). Empresas de servizos deportivos.

Empresas de turismo activo. Empresas turísticas: hoteis, cámpings, balnearios, etc.

Empresas de mantemento de infraestruturas e/ou xestión deportiva. Clubs deportivo-

recreativos e de ocio. Ximnasios. Comunidades de veciños. Centros educativos e

instalacións afíns. Empresas de servizos deportivos en espazos acuáticos naturais;

empresas de turismo en espazos acuáticos naturais e portos deportivos, clubs e

federacións con actividade no medio acuático

Nivel formativo recomendable:


151

o Coñecementos equivalentes ao Ensino Secundario Obrigatorio ou ciclo

formativo de grao medio

Formación complementaria:

o Formación complementaria (I): Coñecementos técnicos

Necesarios

• Técnicas de natación

• Técnicas de prevención

• Técnicas de primeiros auxilios

• Técnicas de rescate

• Técnicas de salvamento

o Formación complementaria (II): Coñecementos normativos

Necesarios

• Coñecementos normativos asociados á licenza

federativa

• Coñecementos normativos sobre embarcacións de ata

54 cabalos

• Lexislación de costas

• Lexislación de piscinas

• Lexislación sanitaria

• Seguro obrigatorio de responsabilidade civil


152

5.7 O observatorio socioeconómico Rede Xiana

É importante dar continuidade a esta labor de análise das potencialidades laborais e

necesidades formativas das áreas rurais da provincia de A Coruña. Neste documento

introdúcense métodos e técnicas analizándoos en dous sensos:

- Observacións sobre as tendencias actuais.

- Indicacións sobre sectores de interese para profundar no futuro na investigación.

A continuidade das metodoloxías propostas e a súa revisión construtiva permitirá

construír indicadores máis precisos e xerar comparativas ao longo do tempo. Deste xeito o

Observatorio pode ser unha ferramenta flexible e eficiente para acadar cada vez con máis

eficiencia os obxectivo do proxecto Rede Xiana.

As ferramentas de recollidas de datos creadas (cuestionarios sobre formación,

cuestionarios a empresas, guións de entrevistas en profundidade, guións de grupos de

discusión, mostraxes, cálculo de indicadores) deberán contribuír que no futuro se poida partir

dunha reflexión previa para continuar desenvolvendo. Isto permitirá a mellora constante

para a achega de accións acertadas, innovadoras e consistentes para a inserción laboral nas

áreas rurais da provincia coruñesa.

Debe terse en conta que están creadas ferramentas de análise que poden ter

continuidade en próximos informes do observatorio. Para eses futuros informes é preciso

poñer énfase en tres puntos:

- Definir unha unidade de análise axeitada aos obxectivos de Rede XIANA. A

clasificación por zonas que se aplica no presente informe presenta unha dificultade.

Os concellos incluídos en comarcas urbanas teñen tal peso económico, demográfico e

laboral que solapan outros concellos de inferior tamaño da mesma zona. A análise

por comarcas melloraría así a análise por aportar unidades de análise máis

homoxéneas.

Actualizar as informacións dos datos primarios: o camiño do observatorio, en canto a

datos primarios, debería dirixirse a incorporar análise de novos sectores e

ocupacións. Xúlgase de especial interese a ampliación e diversificación do uso de

entrevistas en profundidade entre responsables de asociacións empresariais. Os

responsables e encargados achegan unha visión moi crítica e precisa sobre a

tipoloxía de formación que demandan, os seus contidos e as ocupacións en que

demandan candidatos dos colectivos preferentes de Rede XIANA.

Seguir profundando no uso de fontes secundarias. Existen diversas fontes

estatísticas que achegan unha análise das necesidades formativas e laborais por

comarcas. É importante usar unha metodoloxía que tire o máximo proveito a eses

recursos. A maioría dos análises que achega a Consellería de Traballo e Benestar ao

respecto achegan datos a nivel comarcal e baséanse nunha análise evolutiva do


153

mercado de traballo nos 5 últimos anos. O adecuado uso destes recursos

(necesidades formativas e de man de obra) asegurará que o Observatorio

Socioeconómico Rede XIANA se poida facer de carácter permanente, con datos

comparables ano a ano e cunha complexidade decrecente na execución ao usar

recursos e metodoloxías accesibles e contrastados. Por tanto o nivel de análise

comarca, e tratamento evolutivo dos indicadores a nivel dos 5 últimos anos permite

que a metodoloxía se poida manter e enriquecer cun eficiente uso dos recursos

dispoñibles de parte dos organismos públicos.

Anexos


156

6. ANEXOS

Cuestionario de identificación de accións formativas.

Prazas Alumnos

Horas

Presenciais

A distacia

On-line

Metodoloxía nº cursos comezados entre 1-7-2008 e 30-6-2009

OBSERVACIÓNS

Ficha cuberta porCARGO/LUGARNome

Nº de alumnos totais (todos os cursos desta denominación e duración

Denominación (nome do curso)

Organizador Becas/ axudas/ criterios para adxudicalas

FORMACIÓN NON REGRADA E DIRIXIDA A DESEMPREGADOS QUE HAI DISPOÑIBLE NA COMARCA DE: __________________________________________

Tf e contacto

Titulación/certificación que se obtén

Requisitos para acceder á formación

Destinatarios (únicos ou preferentes)Financiador


157

Guión das entrevistas en profundidade a asociacións empresariais sectoriais

Estamos realizando entrevistas para o observatorio socioeconómico de Rede Xiana. Rede Xiana realiza funcións de inserción laboral en varios sectores así que estamos tratando de coñecer as expectativas e demandas de persoal do sector. E unha entrevista aberta, as preguntas non están escritas senón os temas a tratar para tentar profundar nos que vostede crea que nos pode aportar máis. Gustaríame que comezase dicíndome cal é o seu posto e funcións na asociación.

- Perfil do entrevistado: funcións e experiencia. o Descrición do posto, responsabilidades. o Cantos anos na asociación, se todos foron no mesmo posto. o Outras actividades no presente relacionadas co sector. o Experiencia previa en outras asociacións ou empresas do sector.

- Asociación: tipos de empresas, tamaño, actividades desenvoltas, ámbito territorial. o Asociados tipos de empresas o Participación dos asociados o Demandas dos asociados.

- Actividades de formación da asociación o Formación: mecanismos polas que se detecta a demanda o Cursos realizados o Financiamento o Medios o Asistencia/participación

- Actividades e mecanismos de inserción laboral na asociación o Outros tipos de colaboración coas empresas para busca, formación ou selección

de persoal. - Perspectivas do sector, tendencias.

o Grao de coñecemento do sector: descrición xeral. o Principais empresas o Tendencias: cambios tecnolóxicos, de localización, tamaño de empresas.

SECTOR, EVOLUCIÓN E TENDENCIAS - O sector nos últimos anos: evolución de empresas (creación, tamaño, localización. - Efectos da crise no sector. - A competencia no sector.

PERFÍS LABORAIS MÁIS DEMANDADOS - Ocupacións máis demandada, nivel formativo requirido - Titulacións e organismos formadores - Problemas detectados para cubrir algúns dos postos. - Perfís dos demandantes de cada ocupación. - Preferencias do empresariado en canto a perfís.

NECESIDADES, CAMPOS DEFICITARIOS - Tendencias no sector, novos campos nos que se está a traballar.

- Tendencias nas empresas desenvolver tarefas internamente ou externalizar. - Tecnoloxía e procesos en que o sector se está a desenvolver. - Titulación requiridas de Formación Profesional, Universitario ou especializacións. - Opinión do entrevistado/a sobre tendencias futuras no mercado.

Moitas gracias pola súa colaboración, foinos de gran axuda.

Guión das entrevistas en profundidade a asociacións empresariais multisectoriais

Rede Xiana. Rede Xiana realiza funcións de inserción laboral en varios sectores así que estamos tratando de coñecer a situación destes sectores na súa localidade e do mercado laboral en xeral. É unha entrevista aberta, as preguntas non están escritas senón os temas a tratar para tentar profundar nos que vostede crea que nos pode aportar máis. Gustaríame que comezase dicíndome cal é o seu posto e funcións dentro do organismo en que desenvolve a súa actividade.

- Perfil do entrevistado: funcións e experiencia. o Descrición do posto, responsabilidades. o Cantos anos na organización, se todos foron no mesmo posto ou descrición

doutros en organismos públicos e privados. o Outras actividades no presente relacionadas co sector. o Experiencia previa en outras asociacións ou empresas do sector.

- Organismo en que traballa, actividades. o Natureza e obxectivos do organismo, participación de organismos privados o Actividades de inserción laboral desenvolvidas. o Sectores de interese cos que traballan, organizacións empresariais coas que

estean relacionados. - Actividades de formación da asociación

o Formación: mecanismos polas que se detecta a demanda o Cursos realizados o Financiamento o Medios o Asistencia/participación, perfís.

- Actividades e mecanismos de inserción laboral na asociación o Outros tipos de colaboración coas empresas para busca, formación ou selección

de persoal. - Perspectivas dos sectores no territorio de referencia.

o Grao de coñecemento do sector: descrición xeral. o Principais empresas o Tendencias: cambios tecnolóxicos, de localización, tamaño de empresas.

SECTORES, EVOLUCIÓN E TENDENCIAS - Presenza dos sectores cos que traballa Rede Xiana no territorio nos últimos anos:

evolución de empresas (creación, tamaño, localización).


159

- Efectos da crise no sector, cambios observados. - A competencia no sector.

PERFÍS DE DEMANDANTES DE FORMACIÓN - Actitude e perfís de demandantes de formación, especialización, diferenzas por xénero

e idade. - Resultados das accións de inserción laboral especificando por colectivos. - Observación e tendencias na potencialidade de empregos noutros sectores na comarca.

Moitas gracias pola súa colaboración, foinos de gran axuda.

Guión dos grupos de discusión

GRUPO DE DISCUSIÓN REDEXIANA

Benvidos. Non sei se participastes algunha vez nun grupo de discusión... eu

propoño temas para falar pero non tedes que responderme senón falalo entre vós e

tentar poñervos de acordo.

Hai que comezar evitando que reproduzan as frases diarias, que me digan o que farían se

tivesen 22 anos, que estudarían, que buscarían, como se prepararían para así achegar unha

visión máis descontextualizada, que se identifiquen tamén cos demais e que así isto sirva

para que o fagan tamén máis adiante. Desta forma rachamos a súa predisposición a largar

un discurso preparada dándolle unha tarefa que fomenta a creatividade, a imaxinación, que

se sintan máis iguais todos e que practiquen a poñerse no lugar doutras persoas.

Imos falar sobre traballo na actualidade. Como vedes o mercado laboral para vós,

agora que xa vos ides coñecendo, que tedes en común?

- Freos, diferenzas con outros grupos sociais/de idade.

- Limitacións para entrar no mercado laboral na actualidade.

- Sectores que tiveron en conta, que espertaron interese ou curiosidade.

- Tipos de traballo que están dispostos/as a realizar.

- Labores concretas realizadas para inserirse no mercado laboral.

- Formación recibida: fontes, motivacións, intereses e resultados.

- Conclusión do pasado, como influirá nas accións a desenvolver no futuro.

- Sectores que máis lles interesan.

- Percepción da formación. Tratar de buscar correlación entre a percepción

negativa dos empresarios e o uso que perciben estes alumnos.

- Percepción das oportunidades de negocio no contorno rural.

- Lugares onde se informan ao buscar formación

OS ORGANISMOS PÚBLICOS: papel e demandas

- A onde acudiron, cal foi a traxectoria que os conduce alí.

TRABALLO EN GRUPO DE PROXECCIÓN FOMENTANDO A CREATIVIDADE NA

PRIMEIRA FASE E RACIONALIDADE NA SEGUNDA.

Xuntalos de dous en dous(buscar diversidade) e que definan un posto de traballo no que lles

gustaría traballar nun prazo de dous anos (tempo para formación). Que describan como

chegaron ao traballo, como foron as probas e as súas funcións).

Pasar descrición ao grupo do lado para que fagan un plan para chegar a elo nos tres

próximos anos. Han presentalo despois en voz alta.

Desta forma coñeceremos como se ven a si mesmos e de que cren que son capaces e tamén

os introducimos no terro do ideal do posible. A continuación, poñémolos na pizarra para que,

de tres en tres, lles repartamos as opcións que máis interesen (votación).

Primeiro paso: opción ideal, segundo adaptar ao que son capaces.

MÁIS SECTORES

Se todos describiron cousas moi esperables: funcionarios, traballos cómodos de oficina,

proxeccións de amas de casa.... hai que fomentar a emerxencia de novos campos: a

imaxinación.

A opción que se lles asignou debe ser desenvolta para que a redefinan adaptándoa a unha

situación imaxinaria que os predispoña a tratar os sectores.

TRATAMENTO ESPECÍFICO DOS SECTORES: traballo con imaxes. Hai que fixarse en

que algúns parecen servizos á familia, extensión da sumisión da muller. Pódense

presentar imaxes que presenten ese sometemento e que non o fagan (dúas por

sector) para comprobar a incidencia.

- Sector xardíns e forestal. Non cren que serán aceptados? Problema: cren que é

preciso forza física? Cren que é preciso moita formación? Cren que non hai nada de

emprego? Parécelles moi manual?

- Sector industria alimentaria. Cren que é duro? Son os horarios o principal problema?.

o Imaxes

- Sector instalación solar. Non cren que serán aceptados? Coñecen de que vai? Saben

o tipo de empresas que traballa no sector?

- Sector comercio. Non cren que serán aceptados?

- Sector servizos á comunidade. Non cren que serán aceptados? Valoran a necesidade

da profesionalización?

Para cada un dos sectores:

o Consideraron algunha vez traballar nel.

Cue

o O

o P

o A

o I

estionario

Bos días/ tardes

p1 Nº cuestionario

p4 Data

p6 Nome da e

p7 Teléfono dempresa

p9 Cargo da persoa de contacto

p11 Enderezo

p12 Actividadco

p14 Númertotal de

traballadores

p17 PoloRedución importante

¿Respecto á

1 nada deacordo

p18a Hai insucualificación

p18b A mala

p18c A forma

Ocupacións q

Principais fre

Aspectos que

nscribiríanse

o do estud

. Estamos realizaa opinión

__/__

empresa

da

o:

de principal dadificación faci

ro

s/as

o xeral, nos doReduciónLixeira

1

situación na c

e 2 poucode acord

uficientes aspi

imaxe impide

ación que lle e

que cren que

os, medos o

e lles atraen

e en accións

do de seg

ndo unha enquis sobre o emprego

Cp2 Nome entrevista

p5 Localid

p8 Persoacontacto

a empresa (utilitada):

Especi

p15a Dire

ous últimos ann Non camb

tamaño 2

contratación d

o do

3 nin

rantes para p

e que máis xen

stán dando ás

Observ

e poderían de

ou prexuízos

para integra

guimento

sa para o Proxectoo e formación da

uestionario A: sedo

ador

dade

a

p10 Pr

tilizar

ficar nº de trafunción na

cción p15b Admon

nos, como evobiou Aumen

lixeiro 3

de persoal, co

a seguinte e

de acordo nindesacordo

oder elexir ca

nte se interes

s persoas des

vatorio socioec

esenvolver e

.

ación no sec

da realid

o Redexiana, da das empresas de se

rvizos á comunid

rovincia

p1

aballadores/as empresa

n/com p15cProd

olucionou a emnto

Aumimpo

4

mo está de acescala?

en 4 bade

ando se deben

se polo sector

empregadas n

conómico do p

en cada un d

ctor.

dade emp

deputación de A ectores estratéxic

dade

13 Antigüedadcom

s por

c ución

p16

mpresa en tamento

ortante Ns/

5

cordo coas seg

astante acordo

5 td

n cubrir postos

r

non me aporta

roxecto Rede

deles.

presarial

Coruña. Trátase cos .

de da empresampletos)

Especificatraballadores/

6a Homes

maño? /nc

9

guintes frases

totalmente de acordo

s de menos

a nada

XIANA

161

de coñecer

p3 Nº entrevist

a (anos

ar nº de /as por sexo p16b Mullere

s usando

es

p18d O noso é un sector en crecemento, falta que haxa máis iniciativa empresarial, hai mercado para elo p18e Descarto candidatos/as aos postos menos cualificados cando non tiveron contacto co sector: experiencia ou formación

p19 Nos procesos de seleccións realizados nos últimos dous anos foi unha vantaxe ter cursada formación dirixida a persoas desempregadas?

Si Non (pasar á

p20)

p19b Indicar cursos a persoas desemepregadas que coñeza en que sexa unha vantaxe para acceder á empresa(que indique a denominación de cursos que coñeza)

1

2

3

p19c ¿Podería dicirme a duración ideal dos cursos mencionados? (marcar cun X)

1 2 3

p20 Houbo procesos de selección para persoal de baixa cualificación no último ano? (non era imprescindible título universitario

ou fp)

non (pasar á p22)

2 p 20a nº de procesos de

selección

si 1

Rogámoslle que nos describa como foron os procesos de selección de persoal que non precisase titulación de FP nin Universitaria nos últimos 2 anos

p21

Denominación do posto

nº de postos

ofertados Medios de busca

Posto cuberto (si/non)

Titulación requerida

Experiencia requerida

(anos mínimos)

a b c d e

ACTITUDES CARA ÁS PERSOAS CANDIDATAS

Imos falar sobre o mercado laboral: ímoslle ler algunhas frases, sacadas de conversas con empresariado que falaban do mercado laboral en xeral, queríamos para saber o seu nivel de acordo

coas afirmacións recollidas. As repostas van de 1 a 5 segundo a seguinte escala:

1 nada de acordo

2 pouco de acordo

3 nin de acordo nin en desacordo

4 bastante de acordo

5 totalmente de acordo

p22a Só a formación gradual axuda a que sexan mellores traballadores, non queremos cursos longos

ns/nc = 9

p22b Os cursos dirixidos a parados sirven para ocupar aos que non queren traballar

p22c Moitos dos postos da empresa poden ser realizados por mulleres pero non temos candidatas p22dOs as persoas desempregadas que levan máis dun ano é porque non queren traballar moito p22e Normalmente os máis xóvenes non queren traballar nos postos que ofrecemos p22f Incluso para postos máis baixos é preferible ter titulados de FP a non-titulados p22g Para certos postos a formación non conta para seleccionar o candidato ideal

p22h Pese á mellora das condicións, en certos postos é mellor coller homes

p22i Prefiro que a nova xente que contrato teña menos de 45 anos


163

Tendo en conta os cursos enfocados ao seu sector voulle dar unhas alternativas para que diga cara onde cre que se deberían centrar os esforzos non postos de menos cualificación.

Sitúese nunha escala de 1 a 10 onde sería…

1 10 Debía ser

Curso corto (5 h) Curso longo (600 h)

ns/nc =99

Intensivo Gradual Especializado Xeral

Para titulados de fp Para non titulados de fp

Para xente do sector Para atraer novos

traballadores interesados no sector

Para menores de 30 Para maiores de 45 Para Homes Para mulleres

Describa, en poucas palabras, os principais problemas ou necesidades do mercado laboral da súa empresa

Moitas gracias pola súa colaboración

6.1 Índice de gráficas e táboas

Figura 1. Táboa. Novos xacementos de emprego ............................................ 10 Figura 2. Táboa. Servizos sociosanitarios á comunidade: áreas formativas ...... 25 Figura 3. Táboa. Acción formativas en Atención Sociosanitaria ........................ 29 Figura 4. Táboa. Priorización de acción formativas en Atención Sociosanitaria segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de traballo ....................... 33 Figura 5. Táboa. Priorización de accións formativas de inserción laboral segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de Traballo .................................... 44 Figura 6. Táboa. Especialidades formativas dispoñibles en sector de Zonas Verdes ............................................................................................................ 45 Figura 7. Táboa. Priorización de accións formativas de inserción laboral en zonas verdes segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de Traballo . 46 Figura 8. Táboa. Priorización de accións formativas de inserción laboral en Comercio segundo o observatorio sociolaboral da Consellería de Traballo ...... 49 Figura 9. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de atención a anciáns/dependentes ..................................................... 51 Figura 10. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de panadería-pastelería ...................................................................... 52 Figura 11. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de instalación de sistemas de xeración de enerxías renovables ............ 53 Figura 12. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de instalación e mantemento de zonas verdes ..................................... 54 Figura 13. Mapa. Distribución das zonas con accións formativas para inserción laboral de dependente de comercio ................................................................ 55 Figura 14. Táboa. Priorización de zonas por potencialidade de creación de emprego en atención a persoas dependentes no domicilio .............................. 68 Figura 15. Táboa. Indicadores do mercado laboral para servizos de atención a persoas dependentes no domicilio .................................................................. 69 Figura 16. Táboa. Indicadores estandarizados do mercado laboral para servizos de atención a persoas dependentes no domicilio ............................................ 69 Figura 17. Táboa. Priorización de zonas por potencialidade de creación de emprego en atención á infancia- ..................................................................... 72 Figura 18. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en atención á infancia. ....................................................................................................... 74 Figura 19. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en atención á infancia. ..................................................................... 74 Figura 20. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en instalacións solares térmicas ........................................................................... 80 Figura 21. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en instalacións solares térmicas ....................................................... 80


165

Figura 22. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en instalacións solares fotovoltaicas .................................................................... 80 Figura 24. Táboa. Priorización de zonas en función do potencial de creación de emprego en instalacións solares fotovoltaicas ................................................. 81 Figura 25. Táboa. Priorización de zonas segundo potencial de creación de emprego en instalacións solares fotovoltaicas ................................................. 82 Figura 26. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego en mantemento de zonas verdes ......................................................................... 84 Figura 27. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego en mantemento de zonas verdes ...................................................... 84 Figura 28. Táboa. Zonas prioritarias pola potencialidade de xeración de emprego en mantemento de zonas verdes ...................................................... 85 Figura 29. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego no sector forestal ........................................................................................................... 86 Figura 30. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego no sector forestal ............................................................................. 86 Figura 31. Táboa. Priorización de zonas por potencial de creación de emprego no sector forestal ............................................................................................ 87 Figura 32. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego no sector de industrias alimentarias .................................................................................... 91 Figura 33. Táboa. Indicadores estandarizadas do potencial de creación de emprego no sector da industria alimentaria .................................................... 91 Figura 34. Táboa. Priorización territorial segundo potencial de creación de emprego no da industria alimentaria ............................................................... 92 Figura 35. Táboa. Indicadores do potencial de creación de emprego no sector do comercio ........................................................................................................ 95 Figura 36. Táboa. Indicadores estandarizados do potencial de creación de emprego no sector do comercio ...................................................................... 96 Figura 37. Táboa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector do comercio ...................................................................... 96 Figura 38. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de servizos á comunidade ................................................. 98 Figura 39. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de instalacións de enerxías renovables .............................. 99 Figura 40. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de xardinería e forestal ................................................... 100 Figura 41. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de panadaría/pastelería .................................................. 101 Figura 42. Mapa. Priorización de zonas polo seu potencial de creación de emprego no sector de comercio .................................................................... 102 Figura 43. Táboa. Ficha técnica de enquisa a empresas ................................. 106 Figura 44. Gráfica: descrición da mostra por sectores de actividade .............. 107 Figura 45. Gráfica: descrición da mostra por número de traballadores/as ...... 107

Figura 46. Táboa: descrición da mostra por sectores e número de traballadores/as ........................................................................................... 108 Figura 47. Gráfica: descrición da mostra por sectores e tipoloxía de traballadores/as ........................................................................................... 108 Figura 48. Gráfica: descrición da mostra por sectores e tamaño .................... 109 Figura 49. Gráfica: descrición da mostra por antigüidade da empresa ........... 109 Figura 50. Táboa: descrición da mostra por sectores e tipoloxía de traballadores/as ........................................................................................... 109 Figura 51. Gráfica: valoración da evolución da empresa................................. 110 Figura 52. Táboa: valoración da evolución da empresa por sector ................. 110 Figura 53. Táboa: valoración da evolución da empresa por antigüidade da empresa ....................................................................................................... 111 Figura 54. Táboa: principais problemas no mercado laboral .......................... 111 Figura 55. Táboa: principais problemas no mercado laboral por sector ......... 113 Figura 56. Táboa: principais problemas no mercado laboral por tamaño da empresa ....................................................................................................... 113 Figura 57. Gráfica: grao de acordo con que hai insuficientes candidatos en postos de baixa cualificación ........................................................................ 114 Figura 58. Gráfica: grao de acordo con que a mala imaxe do sector fai que teñan menos candidaturas ...................................................................................... 115 Figura 59. Gráfica: grao de acordo con que a formación a desempregados non aporta nada positivo á súa empresa .............................................................. 115 Figura 60. Gráfica: grao de acordo con que é un sector en crecemento que precisaría maior iniciativa de emprendedores que creasen novas empresas ... 115 Figura 61. Gráfica: grao de acordo con que descarta a candidatos se non tiveron experiencia ou formación específica para o sector ........................................ 115 Figura 62. Táboa: nivel de acordo con que hai suficientes candidaturas para os postos de menor cualificación por sector de actividade ................................. 116 Figura 63. Táboa: nivel de acordo con que a imaxe do sector impide que se interesen máis candidatos/as por sector de actividade .................................. 116 Figura 64. Táboa: nivel de acordo con que a formación para desempregados non aporta nada á empresa por sector de actividade ..................................... 116 Figura 65. Táboa: nivel de acordo con que é un sector en crecemento que precisa máis iniciativa empresarial por sector de actividade .......................... 117 Figura 66. Táboa: nivel de acordo con que descarta candidaturas que non tivesen experiencia ou formación previa por sector de actividade .................. 117 Figura 67. Gráfica: nivel de acordo con que a formación para desempregados só sirve para ocupar o tempo das persoas desempregadas ................................ 119 Figura 68. Táboa: nivel de acordo con que a formación para desempregados só sirve para ocupar o tempo das persoas desempregadas por sector de actividade .................................................................................................................... 119 Figura 69. Gráfica: nivel de acordo con que hai postos dispoñibles para mulleres pero faltan candidatas .................................................................................. 120


167

Figura 70. Táboa: nivel de acordo con que hai postos dispoñibles para mulleres pero faltan candidatas por sectores de actividade ......................................... 120 Figura 71.Gráfica: nivel de acordo con os desempregados/as de longa duración non teñen interese real por traballar ............................................................. 121 Figura 72. Táboa: nivel de acordo con que os/as desempregados/as de longa duración non teñen interese real por traballar por sector de actividade ......... 121 Figura 73.Gráfica: nivel de acordo con que a xente moza non está interesada no sector ........................................................................................................... 122 Figura 74.Gráfica: nivel de acordo con que a xente moza non está interesada no sector, resultados por sector de actividade ................................................... 122 Figura 75.Gráfica: nivel de acordo con que prefiren titulados/as de FP aínda que sexan postos para candidatos/as de baixa cualificación, ............................... 123 Figura 76.Táboa: nivel de acordo con que prefiren titulados/as de FP aínda que sexan postos para candidatos/as de baixa cualificación por sector de actividade, .................................................................................................................... 123 Figura 77.Gráfica: nivel de acordo con que para algúns postos a formación non conta. ........................................................................................................... 123 Figura 78.Táboa: nivel de acordo con que para algúns postos a formación non conta por sectores de actividade. .................................................................. 124 Figura 79.Gráfica: nivel de acordo con que para algúns prefiren contratar homes. ......................................................................................................... 124 Figura 80.Táboa: nivel de acordo con que para algúns prefiren contratar homes por sector de actividade ................................................................................ 125 Figura 81.Gráfica: nivel de acordo con que prefiren candidatos/as menores de 45 anos. ....................................................................................................... 125 Figura Táboa: nivel de acordo con que prefiren candidatos/as menores de 45 anos por sectores de actividade. ................................................................... 125 Figura 82.Gráfica: valoración dos cursos para persoas desempregadas. ........ 127 Figura 83.Táboa: valoración dos cursos para persoas desempregadas por sector de actividade ................................................................................................ 127 Figura 84.Táboa: procesos de selección para postos que requiran baixa cualificación nos últimos 2 anos.. ................................................................. 128 Figura 85.Táboa: valoración de formación dirixida a desempregados por sectores de actividade. .................................................................................. 128 Figura 86.Táboa: cursos demandados, sector de servizos á comunidade. ...... 128 Figura 87.Táboa: cursos demandados, sector de zonas verdes. ..................... 129 Figura 88.Táboa: cursos demandados, sector de enerxías renovables. .......... 129 Figura 89.Táboa: cursos demandados, sector de industria alimentaria. ......... 129 Figura 90.Táboa: Preferencia por cursos curtos ou longos. ............................ 130 Figura 91.Táboa: Preferencia por cursos curtos ou longos por sector de actividade. .................................................................................................... 130 Figura 92.Táboa: Preferencia por cursos intensivos ou graduais. ................... 130 Figura 93.Táboa: Preferencia por cursos intensivos ou graduais por sector de actividade. .................................................................................................... 130

Figura 94.Táboa: Preferencia por cursos especializados ou xerais. ................ 131 Figura 95.Táboa: Preferencia por cursos especializados ou xerais por sector de actividade. .................................................................................................... 131 Figura 96.Táboa: Preferencia por cursos para titulados ou non titulados de FP. .................................................................................................................... 131 Figura 97.Táboa: Preferencia por cursos para titulados ou non titulados de FP por sector de actividade ................................................................................ 131 Figura 98.Táboa: Preferencia por cursos para xente con experiencia ou nova na ocupación. .................................................................................................... 132 Figura 99.Táboa: Preferencia por cursos para xente con experiencia ou nova na ocupación por sector de actividade. .............................................................. 132 Figura 100.Táboa: Preferencia por cursos para menores de 30 ou maiores de 45 anos ............................................................................................................. 132 Figura 101.Táboa: Preferencia por cursos para menores de 30 ou maiores de 45 anos por sector de actividade. ...................................................................... 132 Figura 102.Táboa: Preferencia por cursos para homes ou mulleres ................ 133 Figura 103.Táboa: Preferencia por cursos para homes ou mulleres por sector de actividade ..................................................................................................... 133


169

i Enquisa de inserción laboral dos titulados de FP que remataron estudos en 2005-2006. Consellería de Educación,.IDEARA SL., 2008. ii Fernando González-Laxe. La industria alimentaria en Galicia. A Coruña: Instituto de Estudios Económicos de Galicia. Fundación Pedro Barrié de la Maza, 2005.

Observatorio socioeconómico Rede XIANA · O proxecto Rede XIANA conta como eixo fundamental co...

Documents

Transcript of Observatorio socioeconómico Rede XIANA · O proxecto Rede XIANA conta como eixo fundamental co...