OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta...

61
OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA LUZE-ZABALEKO NEKAZARITZA- USTIAPENEKO TEKNIKARIA

Transcript of OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta...

Page 1: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA

LUZE-ZABALEKO NEKAZARITZA-

USTIAPENEKO TEKNIKARIA

Page 2: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

2

Aurkibidea 1. Tituluaren identifikazioa........................................................................................ 4 1.1. Izena.................................................................................................................... 4 1.2. Maila. .................................................................................................................. 4 1.3. Heziketa-zikloaren iraupena. .............................................................................. 4 2. Erreferentea (lanbide-perfila). ............................................................................... 4 2.1. Gaitasun orokorra. .............................................................................................. 4 2.1.1. Lanbide-gaitasunak. .......................................................................... 4 2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia. ........................................................... 5 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak. .................................................... 5 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena. ......................................................................... 7 3. Irakaskuntzak. ........................................................................................................ 8 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. ............................................................... 8 3.2. Lanbide-moduluak. ............................................................................................. 9 1. Lanbide moduloa: Nekazaritzako familia-ustiapenen antolamendua eta Kudeaketa ................................................................................................... 9 2. Lanbide moduloa: Nekazaritzako instalazioak ....................................... 14 3. Lanbide moduloa: Nekazaritzako mekanizazioa .................................... 17 4. Lanbide moduloa: Belartza-haztegiak .................................................... 22 5. Lanbide moduloa: Zuhaitz eta zuhaixken haztegiak ............................... 26 6. Lanbide moduloa: Kontrol fitosanitarioko metodoak ............................. 31 7. Lanbide moduloa: Abere hazkuntza arrazionala ..................................... 35 8. Lanbide moduloa: Lurrari lotutako abere-hazkuntza .............................. 38 9. Lanbide moduloa: Agroteknologia ......................................................... 43 10. Lanbide moduloa: Lan-prestakuntza eta orientabidea .......................... 48 11. Lanbide moduloa: Kalitatea eta etngabeko prestakuntza ...................... 52 12. Lanbide moduloa: Lantokiko prestakuntza ........................................... 53 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa. .................................... 57 3.3.1. Iraupenak. .......................................................................................... 58 3.3.2. Sekuentziazioa. ................................................................................. 58 4. Irakasleak. .............................................................................................................. 59 4.1. “Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenak” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan

irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. .................................. 59 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko. ........................................ 59 5. Irakaskuntzak emateko gutxieneko baldintzak. ..................................................... 60 5.1. Espazioak. ........................................................................................................... 60 6. Konbalidazioak eta korrespondentziak. ................................................................. 61 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak. ...... 61

Page 3: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

3

6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak. ........... 61

Page 4: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

4

1. Tituluaren identifikazioa 1.1. Izena: "Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenak". 1.2. Maila: Erdi-mailako Berariazko Lanbide Heziketa. 1.3. Iraupena: 2.000 ordu. 2. Erreferentea (lanbide-perfila) 2.1. Gaitasun orokorra Teknikari honi, produkzio-sistemaren barruan, lanbide-prestakuntzari buruzko ondoko baldintza orokorrak eskatzen zaizkio: • Luze-zabaleko nekazaritza-laboreen eta luze-zabaleko abere-hazkuntzaren berezko

abere-produktuak produzitzeko lanak egitea segurtasun- eta higiene-baldintza egokiak betez eta ingurune produktiboa zainduz. Beharrezkoak diren instalazioak, makinak, lanabesak eta ekipoak erabili eta mantentzea. Baso-ustiapen familiar bat antolatu eta kudeatzea.

2.1.1. Lanbide-gaitasunak • Nekazaritzako familia-ustiapen bat kudeatu eta administratzea, honen egitura hobetzea eta produktuak

merkaturatzea, lege-araudia ezagutuz eta betez. • Nekazaritza-produkzioko prozesuetan erabilitako hizkuntza eta informazioa behar bezala interpretatu

eta ulertzea. • Makineria, traktoreak eta lanabesak produkzio-lanetarako eta bide publikoetan erabiltzeko maneiatu,

erregulatu eta prestatzea, ondo funtzionatzeko behar bezala prestatuz eta segurtasun-neurri egokiak hartuz.

• Nekazaritza-ustiategiko instalazioen, makineriaren eta ekipoen lehen mailako mantentze-lanak egitea, dagokien segurtasun- eta higiene-neurriak aplikatuz.

• Ustiategian integratutako luze-zabaleko laborantza desberdinetarako produkzio-prozesuei dagozkien zereginak eta lanak burutzea.

• Abere-espezieen hazkuntza indibidual eta kolektiboa burutzea, luze-zabaleko abere-hazkuntzak berezko dituen produkzio-fase desberdinetan.

• Ustiategiko labore eta abere desberdinetan osasun-tratamenduko lanak eta ingurunean eta elikaduran erabiltzeko plagiziden aplikazioa burutu eta kontrolatzea, orokorrean eskatzen diren segurtasun- eta higiene-neurriak aplikatuz eta, zehazki, produktu fitosanitarioak manipulatu eta aplikatuz.

• Instalazioetan, makinerian, ekipoetan eta lanabesetan izandako matxura baten aurrean edo baldintza metereologiko nahiz ingurune-baldintza txarretan hartu behar diren neurriak azkar erabakitzea, eta egin behar diren ekintzak egitea.

• Aurkako egoeretan lanarekin jarraitu ahal izatea eragingo duten behin-behineko egokitzapen teknologiko txikiak egitea.

• Animalia- eta landare-espezie desberdinen produkzioko jardueren ikuspegi orokorra eta koordinatua izatea.

• Bere lanbidearekin zerikusia duten tekniketan gertatutako aldaketen ondorioz sortutako lan-egoera berrietara egokitzea.

• Bere talde funtzionaleko kideekin etengabeko harremanak izatea. Horretarako, taldeari esleitu zaizkion helburuak lortzen lagunduko du eta gainontzekoen lana errespetatuko du, zeregin kolektiboen antolamenduan eta garapenean aktiboki parte hartuko du eta azaltzen diren zailtasunak gainditzeko lankidetzan jardungo du, betiere kualifikazio-maila bera edo baxuagoa duten taldekideen ideiekiko jarrera tolerantea azalduz.

• Problemak ebaztea eta erabaki indibidualak hartzea, ezarritako arauak bere eskumenaren barruan betez. Erabaki horien ondorio ekonomikoek edo segurtasunari dagozkionak garrantzitsuak direnean, kontsultatu egingo dituzte.

• Bere lanbidearen berezko tekniken esparruan eduki politeknikoko edota polifuntzionaleko ekintza-multzo bat autonomoki burutzea, horretarako ezarritako metodoak erabiliz.

Page 5: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

5

2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia Teknikari honi, goragoko maila duten teknikariek esleitutako funtzioen eta helburuen esparruan eta dagozkion lanerako arloetan, oro har, ondoko autonomia-gaitasunak eskatuko zaizkio: • Nekazaritzako familia-ustiapen bat kudeatu eta administratzea. • Luze-zabaleko nekazaritzako familia-ustiapen batean laborantzen ziklo osoen garatzeko eta abereak

hazi eta produzitzeko jarduerak antolatzea. • Ustiategiko instalazioen, makinen, lanabesen eta materialen garbiketa, egokitzapena eta lehen mailako

mantentzea. • Lan-egoera desberdinetarako instalazioak, makinak, ekipoak eta lanabesak prestatu, egiaztatu eta

erabiltzea. • Ondokoei buruzko teknikak aplikatu eta kontrolatzea: • Lurra prestatu eta ongarri kimiko eta organikoak aplikatzea. • Ureztapenak • Laboreak ezarri, zaindu eta babestea. • Produktuak bildu, garraiatu eta biltegiratzea. • Biltegiratze-instalazioak. • Abereen tratamendu profilaktikoak eta terapeutikoak. • Abereak xakitu, identifikatu eta hazteko berezko teknikak. • Larratzea antolatzea. • Abereentzako anoak prestatu eta hornitzea. • Abereen estaltze- eta erditze-lanak. • Erlezaintzako produktuak produzitu, bildu, biltegiratu eta garraiatzea. 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak Ondokoak dira profesionalak burutu eta/edo azaldu behar dituen burutzapen eta portaera esanguratsuenak: 1. Nekazaritzako familia-ustiapen bat antolatu eta kudeatzea • Ustiapen bat bere produkzio-jardueraren eta -helburuen arabera ezartzeko edo sartzeko aukera

baloratzea. • Ustiapenaren jarduera-plan orokorra antolatzea, helburuen eta dauden produkzio-baliabideen arabera. • Ustiategi bat sortzeko edo bertan hasteko beharrezkoa den dokumentazioa kudeatu, antolatu eta

betetzea. • Ustiategiko produktuak sustatu eta merkaturatzea, hauen exijentziei erantzunez eta dauden

baliabideak optimizatuz. • Ustiategirako materialen, produktuen, tresnen eta ordezkoen erosketa eta biltegiratzea kudeatu eta

antolatzea. • Hornitzaileekin eta bezeroekin negoziatzea, baliabideak erostean eta ustiategiko produktuak saltzean

abantaila handienak eskaintzen dituzten baldintzak bilatuz. • Lege-betebeharren eta ustiategiko produkzio-jardueren ondoriozko ekintzak dagokien denboran eta

moduan burutzea. • Norberaren eta laneko higiene- eta segurtasun-arauak aplikatzea eta natur ingurunea babesteko

arauak betetzea. 2. Nekazaritza-ustiapeneko instalazioak, makineria eta ekipoak prestatu, erabili eta mantentzea • Hazkuntza- eta/edo produkzio-instalazioen eta -lokalen egokitzapena, garbiketa, desinfekzioa eta

intsektuak hiltzea kontrolatu eta ikuskatzea.

Page 6: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

6

• Ustiategiko makinen eta ekipoen lehen mailako mantentzea burutzea, horretarako eskatzen diren oinarrizko mekanizazio-, soldadura- eta desmuntaia/muntaia-lanak eginez.

• Ustiategiko traktoreak, makineria, ekipoak, instalazioak eta beste tresna batzuk prestatu eta erabiltzea, programatutako zeregin/lanetan erabili eta bide publikoetan zirkulatu ahal izateko.

• Instalazioetako egonaldietan eta makinak, ekipoak eta erremintak erabiltzean segurtasun-arauak betetzea, arrisku pertsonalak eta orokorrak saihesteko.

3. Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenetako laborantza-lanak belarkara-haztegietan burutzea. • Ureztapen-sistema egokiena eraginkortasunez instalatu eta erabiltzea, horretarako teknika

aurreratuenak erabiliz. • Lurra prestatzeko lanak eta gomendatutako hondoko ongarritzea burutzea, horretarako makineria

egokia erabiliz. • Aukeratutako laboreak erein eta ongarritzea, ezarritako plangintzari jarraiki. • Ezarritako laboreak zaindu eta babestea, horretarako teknika egokiak erabiliz. • Uzta garai egokienean biltzea, makineria egokia erabiliz. • Uzten produktuak toki eta baldintza egokienetan garraiatu eta biltegiratzea. 4. Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenetako laborantza-lanak zuhaitzen eta zuhaixken haztegietan burutzea. • Aukeratutako ureztapen-sistema eraginkortasunez instalatu eta erabiltzea. • Ezarriko den laborearen eskakizun teknikoen arabera, lurra prestatzea. • Aukeratutako laboreak landatuko den espeziea eta lurraren ezaugarriak kontuan hartuz ezartzea. • Landatutako sailak zaindu eta babestea, makineria eta lanabes egokiak erabiliz. • Inausketa-lanak egitea, laborantza bakoitzean teknika eta baliabide egokiak erabiliz. • Txertaketa-lanak egitea, laborantza bakoitzean teknika eta baliabide egokiak erabiliz. • Uzta biltzea, makineria egokia erabiliz eta garai egokienean edo merkatuko eskaeraren arabera. • Uzten produktuak toki eta baldintza egokienetan garraiatu eta biltegiratzea. 5. Kontrol fitosanitarioko eragiketak burutzea, ingurumena eta elikagaien osasuna zainduz. • Agente kaltegarrien eta espezie baliagarrien ziklo biologikoak kontrolatzea, kontrol-puntuak lursail

desberdinetako laboreetan jarriz. • Labore eta/edo abere desberdinen egoera fitosanitarioa kontrolatu eta erregistratzea, haietan eragina

duten agente kaltegarriak edo kalteak antzeman eta identifikatzeko neurriak antolatuz. • Agente kaltegarrien aurkako borroka integratua kontrolatu eta, hala badagokio, burutzea, produktu

eta dosi egokiak eta makineria egokia erabiliz. • Agente kaltegarrien aurkako tratamenduetan hartu behar diren babes- eta segurtasun-neurriak

aplikatzea. • Ingurumenean eta elikagaiekin erabiltzeko plagiziden aplikazioa kontrolatzea eta, hala badagokio,

burutzea, aldez aurretik ezarritako produktuak eta dosiak erabiliz. 6. Abere-hazkuntza arrazionaleko lanak egitea. • Animaliak garai eta modu egokietan xakitu eta identifikatzea. • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan

taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko. • Eraisteko lanak ekipo egokiarekin eta animalia-espeziearen arabera ezarritako prozedurari jarraiki

burutzea. • Isatsa kentzeko, adarrak kentzeko, zikiratzeko eta ilea mozteko lanak burutzea. 7. Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenetan esnetarako, haragitarako, artilerako eta erlezaintza-aprobetxamendutarako abere-hazkuntzako eragiketak aztertzea.

Page 7: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

7

• Abereen larratzea antolatu eta ikuskatzea eta bazkak behar bezala erabiltzea, baliabideen

aprobetxamendua optimizatuz. • Anoa osagarriak produkzio-premien arabera eta ezarritako baldintzen arabera landu eta banatzea. • Produkzioan emeak estaltzeko eragiketak kontrolatzea. • Erditzea ezarritako egutegiaren arabera burutzen dela kontrolatzea. • Abereen osasun-egoera ikusiz aztertzea, tratamendu zehatzak exekutatzea eta ustiategiko osasun-

plangintzan adierazitako analisietarako laginak hartzea. • Eztia eta erlezaintzako beste produktu batzuk produzitzea, erlauntzak garraiatu, instalatu eta

mantenduz eta haiek bilduz, biltegiratuz eta poteratuz. 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena • Lanbide- eta lan-ingurunea Teknikari honek bere lan-jarduera garatuko du helburutzat lehorreko eta ureztatutako luze-zabaleko laboreetako produkzioa edota lurrari lotutako abere-hazkuntza (luze-zabaleko abere-hazkuntza) duten nekazaritza-ustiapenetan eta nekazaritza-zerbitzuen, abere-hazkuntzako zerbitzuen eta/edo baso-zerbitzuen sektorean. Bere jarduera ondoko azpisektoreetan garatu ahal izango du nagusiki: • Lehorreko eta ureztatutako luze-zabaleko laboreen produkzioan erabilitako nekazaritza-ustiapenak. • Luze-zabaleko abere-hazkuntzako eta nekazaritzako ustiapenak • Nekazaritza-mekanizazioko zerbitzu-enpresak. • Nekazaritza-produkzioko kooperatiba/elkarteak. • Babes fitosanitarioko zerbitzu-enpresak. • Zona ureztagarrietako ureztaketa- eta zerbitzu-komunitateak. • Nekazaritza-produktuak biltegiratu eta merkaturatzeko kooperatiba eta zentroak. • Nekazaritzan eta/edo abere-hazkuntzan aplikatutako ikerketa-zentroak. Orokorrean, familiakoak diren ustiategi txiki edo ertainak izaten dira, baina bere erantzukizunak produkzioa kontrolatzera eta ustiapena antolatu eta kudeatzera iristen dira. • Ingurune funtzionala eta teknologikoa Lanbide-irudi honek nekazaritza-ustiategi txiki edo ertain batean burutuko du bere jarduera eta, orokorrean, ekonomikoki bideragarritzat har daitekeen familia-ustiapen orotan. Mekanizazio-zerbitzuetako enpresatan sar daiteke eta, era berean, ekipo handietako langile moduan edo nekazaritza-ustiapenetan erabiltzen diren makinen mantentze eta konponketarako lantegietan arduradun gisa lan egin dezake. Batzuetan beren jarduera neurri handiko ustiategietan garatzen duten ekipoetan eta ondokoei loturiko teknikak eta teknologia-ezagutzak dituzten produkzio-kooperatibetan sar daiteke: • Landa-lanak. • Makineriaren erabilera eta mantentzea kontrolatzea. • Agente kaltegarriak kontrolatu eta fitosanitarioak aplikatzea.

Page 8: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

8

Teknologia ezagutzek luze-zabaleko nekazaritzaren eta abere-hazkuntzaren eta hauekin erlazionatutako zerbitzuen produkzio-esparru desberdinak barne hartzen dituzte, bai eta luze-zabaleko nekazaritzan sar daitezkeen zuhaitz-espezieen eta nekazaritza-habitatean dauden ehiza-espezieen produkzioa ere. • Lanbideak, ereduzko lanposturik garrantzitsuenak Lanbide-orientazioko helburua izanik, ondoren, tituluaren perfilean definitutako lanbide-gaitasuna eskuratu ondoren bete daitezkeen lanbideak eta lanpostuak aipatzen dira adibide gisa: • Nekazaritza-ustiategiko buru. • Lehorreko eta ureztatutako ustiapeneko arduradun. • Nekazaritza-makina eta -ekipoetako langile. • Nekazaritza-sektoreko traktore-gidari. • Nekazaritza-ekipoetako makinari. • Izurri-hiltzaile. • Fitosanitarioen aplikatzaile profesionala. • Landa-lantegiko buru. • Ureztapeneko langile-buru. • Nekazaritza-produktuen biltegiko buru. • Produkzio-kooperatibetako, transformazioko nekazaritza-elkarteetako (TNE) edo beste produktore-

elkarte batzuetako gerente. Egin ditzakeen espezializazioak: Teknikari honek, adierazi diren lanbide/lanpostuetan hastean, egokitzapen/prestakuntza-aldi bat behar du eskatzen zaion espezializazioa lortzeko. 3. Irakaskuntzak 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. I. Lanbidearekin erlazionatutako informazio teknikoa aukeratu, ulertu eta adieraztea, edukia aztertuz eta

baloratuz eta terminologia eta sinbologia egokiak erabiliz. II. Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapen baten produkzio-gaitasunaren eta lege-araudiaren arabera,

instalatzeko aukerak aztertu eta ebaztea. III. Luze-zabaleko laboreak dituen ustiategi bateko produkzio-prozesuen antolamendu, exekuzio eta

kontrolean erabilitako dokumentazio teknikoa interpretatu eta aztertzea. IV. Produkzio-prozesuan zehar eta hau amaitzean, produktuen kalitatea kontrolatzeko probak eta

egiaztapenak egitea, hala badagokio haien efektuak teknika egokien bidez arinduz. V. Landutako produktuak merkaturatzeko estrategiak eta aukerak baloratzea, plangintzan merkatuko

egoera zehatzetara ondoen moldatzen direnak kontuan hartuz. VI. Kontabilitateari, zergei eta lanari buruzko legeria aplikatzea, bai eta laneko segurtasun eta

higienearekin erlazionatutakoa ere, horretarako erabiltzaile gisa informatika-sistemak erabiliz, datuak lortzeko, komunikatzeko eta nekazaritza-produkzioa eta -merkaturatzea kontrolatzeko.

VII. Ustiategiko makina, ekipo eta instalazioetan higienerik eta segurtasunik ez izateak edo ekipoak erabiltzeko prozesuetan izandako jarduerak eragin ditzaketen ondorioak aztertzea eta pertsonek, makinek eta ingurumenak izan ditzaketen arriskuak minimizatzeko beharrezkoak diren neurriak eta arauak aplikatzea.

VIII. Makinen, ekipoen eta instalazioen oinarrizko mantentze eta konponketarako lantegiko instalazio eta ekipoen beharra baloratzea, behar bezala prestatuz eta erabiliz.

IX. Ustiategiko lan mekanizatuak aztertu eta exekutatzea, dagozkien makina, ekipo eta instalazioak prestatuz eta behar bezala erabiliz eta hauen lan-prozesuak kontrolatuz.

X. Luze-zabaleko laboreen produkzio-zikloko prozesuan errentagarrienak eta aurreratuenak diren teknikak aztertu eta aplikatzea.

Page 9: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

9

XI. Landareen eta abereen etsaiak kontrolatu eta identifikatzea, metodoak, hartu beharreko neurriak eta produktuak baloratuz eta natur ingurunean duten eragina minimizatuz.

XII. Agente kaltegarriek laboreetan eragindako kalteak baloratzea, tratamenduaren errentagarritasuna aztertuz eta, hala badagokio, produktu egokiena aplikatuz, aldi berean espezie onuragarriak ahalik eta gutxien suntsitzen eta natur inguruneari ahalik eta eraso txikiena egiten saiatuz.

XIII. Abere-hazkuntza eta -ugalketa arrazionalean teknika aurreratuenak eta errentagarrienak aztertu eta aplikatzea, espezieak eta ugalketa- eta hazkuntza-faseak kontuan hartuz, bai eta merkaturatzeko garairik egokiena ere.

XIV. Abereentzako profilaxiko osasun-programa bat aplikatzea eta haien gaixotasun ohikoenen sintomatologia ezagutzea.

XV. Ustiategiaren funtzionamendu orokorra aztertzea, tamainaren, jardueraren eta forma juridikoaren arabera izaera, funtzioak eta ezaugarriak identifikatuz.

XVI. Lanbidean jardunez, prozesuen kalitatea etengabe hobetzen laguntzea. 3.2. Lanbide-moduluak 1. lanbide-modulua. NEKAZARITZAKO FAMILIA-USTIAPENEN

ANTOLAMENDUA ETA KUDEAKETA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Nekazaritzako familia-ustiapen batek izan ditzakeen forma juridiko desberdinak aztertu eta, jarduera

ekonomikoaren eta dauden baliabideen arabera, egokiena adieraztea. 2. Nekazaritza-ustiapen baten jarduera-plan orokorra lantzea, dauden baliabideen arabera. 3. Nekazaritza-ustiategi bat martxan jartzeko eta honen jarduerak garatzeko beharrezkoak diren

dokumentuak aztertzea eta indarrean dagoen legeriaren arabera dokumentu horiek osatzea. 4. Nekazaritzaren sektoreko produktuak edo zerbitzuak sustatu, erosi eta merkaturatzeko modu

arruntenak aztertzea. 5. Produktuak kontrolatu, manipulatu eta biltegiratzeko prozedurak aztertzea eta inbentarioak egitea. 6. Lanean aplikatzen diren segurtasun- eta higiene-arauak aztertzea, natur ingurunea babesteko hartu

behar diren prebentzio-neurriekin erlazionatuz. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Nekazaritzako familia-ustiapen batek izan ditzakeen forma juridiko desberdinak aztertu eta, jarduera ekonomikoaren eta dauden baliabideen arabera, egokiena adieraztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Ustiategi bat eratzeko, bere forma juridikoaren arabera eska daitezkeen lege-baldintza minimoak

identifikatzea. • Nekazaritzako sektorearen eremuan izaten diren sozietate- eta elkarte-mota desberdinak deskribatzea. • Nekazaritzako familia-ustiapenaren kontzeptuak, ordezkaritza-organoak eta ezaugarriak azaltzea. • Lurraren edukitze-erregimenak azaltzea. • Nekazaritza-ustiapenaren forma juridiko desberdinentzat ezarritako zerga-erregimena deskribatzea. • Ustiapen baten eremu funtzionalak eta horien artean dauden erlazioak azaltzea. • Behar bezala karakterizatutako nekazaritza-ustiapen baten ezarpenari eta martxan jartzeari buruzko

suposizio praktiko bat oinarritzat hartuz: − Eskatutako dokumentuak behar bezala betetzea. − Eskatzen den dokumentazioa bideratzeaz arduratzen diren erakunde ofizialak identifikatzea. − Izan daitezkeen finantzaketa-bideak adieraztea. − Izan daitezkeen inbertsioak eta beharrezkoak diren produkzio-bideak deskribatzea.

• Administrazio publikoen (EB, administrazio zentrala eta autonomikoa) laguntza eta subentzio desberdinen ezaugarriak zehaztea.

Page 10: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

10

2. Nekazaritza-ustiapen baten jarduera-plan orokorra lantzean, dauden baliabideen arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Produkzio-sistemen eta -orientabideen esparru orokorra deskribatzea. • Produkzio-sektoreetan eragina duten Europako Batasuneko nekazaritza-politikaren faktoreak

identifikatzea. • Behar bezala karakterizatutako nekazaritza-ustiategi bateko jarduera-programa oinarritzat hartuz:

− Produkzio-orientabide egokiena deskribatzea. − Beharrezkoak diren eta programaren arabera egokienak diren giza baliabideak eta baliabide

materialak zehaztea. − Programatutako jardueren arabera egokiena den kudeaketa-programa integratua azaltzea. − Produkzio-jarduera bakoitzarentzat eska daitezkeen laguntzak eta subentzioak deskribatzea. − Jarduera espezifiko bakoitzarentzat izan daitezkeen merkaturatze-bide desberdinak adieraztea. − Erabaki egokiak proposatzea.

• Gastu aldakorrak eta finkoak eta balantze bateko "aktibo" eta "pasibo" kontzeptuak deskribatzea. marjina gordina, marjina garbia eta inbentarioa, horien arteko erlazioa zehaztuz.

• Nekazaritza-ustiategian gehien erabiltzen diren kontabilitate-prozedura sinplifikatuak deskribatzea. • Nekazaritzako enpresari autonomo baten betebeharrak zehaztea, dokumentuak eta izapideak

identifikatuz. 3. Nekazaritza-ustiategi bat martxan jartzeko eta honen jarduerak garatzeko beharrezkoak diren dokumentuak aztertzean eta indarrean dagoen legeriaren arabera dokumentu horiek osatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu • Nekazaritza-ustiategiaren produkzio-jardueran normalean erabiltzen diren oinarrizko dokumentuek

duten helburua azaltzea. • Indarrean dagoen legeriak ustiategi bat eratzeko eskatzen dituen izapideak aipatzea, hori bideratzeaz

arduratzen diren erakundeak eta eskatutako epeak adieraziz. • Gizarte Segurantzaren erregimenak eta honen prestazioak deskribatzea. • Nekazaritzako sektorean ohikoenak diren kontratu-mota desberdinen ezaugarriak deskribatzea. • Nekazaritza-ustiapenari eta betebehar ofizialei dagozkien estatuko, erkidegoko eta herriko zerga

zuzenak eta zeharkakoak eta tasak deskribatzea. • Produkzio-jarduera jakin baten eta aukeratutako forma juridikoaren arabera, nekazaritza-ustiapen

baten zerga-egutegia deskribatzea. • Nekazaritza-ustiategi bateko jarduerei aplikatzen zaizkien zerga-erregimena eta zergak azaltzea. • Indarrean dagoen araudiaren arabera nekazaritza-ustiapen batean derrigorrez bete behar diren

dokumentuak aipatzea. • Suposatutako datu batzuk oinarritzat hartuz, ondokoei dagozkien dokumentuak betetzea:

− Enplegu-eskaintza. − Laneko alta eta baja. − Gizarte Segurantzaren kitapena. − Kontratu-mota egokia. − Lan-istripuen eta lanbide-gaixotasunen partea.

• Kudeaketa teknikoa, ekonomiakoa, fiskala eta kontabilitateari dagokiona garatzeko eta dokumentuak bideratzeko, erabiltzailearen mailako oinarrizko pakete informatikoak aplikatzea.

4. Nekazaritzaren sektoreko produktuak edo zerbitzuak sustatu, erosi eta merkaturatzeko modu arruntenak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Nekazaritzako sektorean, produktu- edo zerbitzu-motaren arabera, normalean erabiltzen diren

sustapen- eta merkaturatze-bideak deskribatzea. • Sozietateak, produktoreen elkarteak, kooperatibak eta nekazaritzako beste asoziazionismo-modu

batzuk azaltzea. • Bezeroekin eta hornitzaileekin negoziatzeko oinarrizko teknika-printzipioak azaltzea.

Page 11: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

11

• Inbertsioaren, gastuaren eta ordainketaren artean eta diru-sarreraren eta kobrantzaren artean dauden desberdintasunak zehaztea.

• Nekazaritzako produktuak merkaturatzean izaten diren jarduera publiko desberdinak deskribatzea. • Nekazaritzako produktuen normalizazioa eta tipifikazioa deskribatzea. • Produktuen, baliabideen edo zerbitzuen eskaintza desberdinak oinarritzat hartuz, onena zein den

deskribatzea, ondokoen arabera: − Merkatuko presioak. − Entrega- edo exekuzio-epeak eta baldintzak. − Kalitatea. − Ordaintzeko eta deskontuak izateko baldintzak. − Bermea. − Salmenta ondorengo arreta.

• Familia-ustiapenean garatutako lanekin erlazionatutako pertsonei eta hornitzaileei ingurumena babesteko eta lan-segurtasuneko arauak zorrozki bete ditzaten eskatzea.

5. Produktuak kontrolatu, manipulatu eta biltegiratzeko prozedurak aztertzean eta inbentarioak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Nekazaritza-ustiapen batean gehien erabiltzen diren biltegia kontrolatzeko sistemak deskribatzea. • Biltegiratze egokiaren, segurtasunekoaren eta minimoaren kontzeptuak azaltzea, hauen kalkuluan esku

hartzen duten aldaerak identifikatuz. • Inbentario-mota desberdinak deskribatzea eta hauetako bakoitzaren helburua azaltzea. • Nekazaritza-ustiapen batean erabiltzen diren biltegiratzeko sistema desberdinak azaltzea eta

bakoitzaren abantailak eta eragozpenak aipatzea. • Nekazaritzako produktuentzako normalean erabiltzen diren garraiabide desberdinak aipatzea eta

hauen ezaugarriak eta erabilera-baldintzak deskribatzea. • Nekazaritzako produktuen biltegietan gehien erabiltzen diren produktuak kargatu, deskargatu,

garraiatu eta manipulatzeko ekipoen oinarrizko ezaugarriak eta hauek erabili eta mantentzeko lanak deskribatzea.

• Indarrean dagoen araudiaren arabera, biltegi batek bete behar dituen segurtasun-arau orokorrak deskribatzea.

• Behar bezala karakterizatutako produktuen mugimendu- eta biltegiratze-kasu praktiko batean, ondokoak zehaztea: − Produktuak hartzeko eta biltegiratzeko espazioak. − Produktu bakoitzaren kokapena. − Manipulatzeko, kargatzeko, deskargatzeko eta garraiatzeko baliabideak. − Biltegiratze-ahalmena. − Produktuen manipulazioan aplikatu behar diren segurtasun-baliabideak.

6. Lanean aplikatzen diren segurtasun- eta higiene-arauak aztertzean, natur ingurunea babesteko hartu behar diren prebentzio-neurriekin erlazionatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Ingurumenaren gaineko eraginaren ebaluazioan esku hartzen duten parametro nagusiak deskribatzea. • Babestutako natur espazioen ezaugarriak azaltzea. • Natur inguruena babesteko aplikatu behar diren funtsezko arauen alderdiak azaltzea. • Instalazioek eta ekipoek bete behar dituzten baldintza higienikoak azaltzea. • Nekazaritza-ustiapeneko lanetan aplika daitezkeen pertsonen higienerako neurriak deskribatzea,

propietateak aipatzea eta babes pertsonalerako jantziak eta elementuak erabiltzeko modua azaltzea. • Pertsonen segurtasunerako materialaren erabilera-ezaugarriak eta -baldintzak azaltzea. • Zehaztapenak azaltzea eta babeserako ekipoen eta baliabideen berariazko osagaiak deskribatzea. • Ustiategiko produkzio-jardueretan sortutako produktuen hondakin kutsatzaileek ingurumenean

dituzten eraginak deskribatzea. • Hondakinak jaso, birziklatu, ezabatu eta arazteko oinarrizko teknikak azaltzea. • Nekazaritza-ustiategi batean ekipo eta lan desberdinei aplikatzen zaizkien segurtasun-arauen alderdi

garrantzitsuenak interpretatzea.

Page 12: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

12

• Ingurumenarekin erlazionatutako Europako Batasunaren laguntzen ezaugarriak deskribatzea. • Natur ingurunearekiko errespetuari buruz sentsibilizatzeko eta eragina minimizatzeko ekintza

pertsonalak eta kolektiboak prestatzea. • Natur ingurunea babesteko derrigorrezko eta borondatezko neurrien garrantzia justifikatzea. • Ingurumena babesteko arauak onartzea, nekazaritzako familia-ustiapenetako lanen garapenean

derrigorrezkoak diren elementu gisa. c) Edukiak I. multzoa: NEKAZARITZAKO FAMILIA-USTIAPENEN ERAKETA Prozedurazkoak: • Nekazaritza-ustiategiak martxan jartzeko beharrezkoak diren izapideak egitea eta helburu horretarako

dirulaguntzak eskatzea. • Produkzio-orientabideak aukeratzea. • Helburuen, baliabideen eta materialen arabera, nekazaritza-ustiategian neurriak ezartzea. • Inbertsioen eta giza baliabideen aurreikuspena. • Nekazaritza-ustiapenen forma juridiko desberdinen konparaziozko analisia. • Lan-kontratuak eta Gizarte Segurantzaren erregimeneko altak egitea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritza-ustiapena eta bere testuingurua. Ereduak. • Forma juridikoak. • Lurraren edukitze-erregimena. • Nekazaritzaren sektoreko sozietateak eta elkarteak. • Produkzio-sistemak eta -orientabideak. • Europako Batasunaren nekazaritza-politika. • Gizarte Segurantzaren erregimenak eta hauen prestazioak. • Nekazaritzaren sektoreko kontratu-motak. • Zerga-erregimenak nekazaritza-ustiapenen forma juridikoen arabera. • Nekazaritzako jarduerentzako dauden dirulaguntzak. • Jarduera- eta ustiapen-proiektuak. • Nekazaritzako familia-enpresak eratzeko eta dirulaguntzak jasotzeko aukera izateko lege-baldintzak. • Nekazaritza-ustiapenentzako finantzaketa-bideak. • Nekazaritzako familia-ustiategiak eratzeko izapideak. • Lanbide-esperientzia eta etengabeko prestakuntza: lanbide-promoziorako ibilbidea, birziklatzeko

ohiko ikastaroak, ikastaro horiek ematen dituzten erakundeak, titulazioari lotutako unibertsitate-ikasketak eta unibertsitateaz kanpokoak.

• Ondorengo lanbide-gaitasunekin zerikusia duten lanbideak: lanpostuak, lan-baldintzak, sarbiderako betebehar berezienak.

Jarrerazkoak: • Ekimen pertsonala eta autogestioa positiboki baloratzea. • Jarduerak planifikatzeko metodoen erabilerarekiko sentsibilizazioa izatea. II. multzoa: NEKAZARITZAKO FAMILIA-USTIAPENEN ADMINISTRAZIO- ETA

ZERGA-KUDEAKETA ETA KONTABILITATEARI DAGOKIONA Prozedurazkoak: • Zuzeneko eta zeharkako zergei dagozkien dokumentuak kalkulatu eta betetzea. • Nekazaritza-ustiapenetan erabiltzen diren oinarrizko dokumentuak betetzea. • Kontabilitateko ohar sinpleak egitea. • Galeren eta irabazien balantzeak eta kontuak egitea. • Kudeaketa teknikoa, ekonomikoa, fiskala eta kontabilitateari dagokiona garatzeko eta dokumentuak

bideratzeko, erabiltzailearen mailako oinarrizko pakete informatikoak aplikatzea.

Page 13: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

13

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Administrazio-dokumentuak. • Nekazaritzaren sektoreko hitzarmen kolektiboa. • Kontabilitate-motak. Kontabilitate-prozedurak. • Inbentarioak. Galeren eta irabazien balantzea eta kontuak. • Amortizazioak eta hauen ekonomia- eta kontabilitate-tratamenduak. • Nekazaritza-ustiapen batean marjina gordinen araberako kontabilitatea ezartzeko prozedurak. • Nekazaritza-jarduerei dagozkien zergak. • Zergen aplikazioari buruzko lege-araudia. BEZ, PFEZ, Ondarea, Ondorengoak, lege-zergak.

Kooperatiben, eraldakuntzako nekazaritza-elkarteen, taldeen eta sozietateen zerga-erregimena. • Nekazaritza-ustiapenentzako zerga-egutegia. • Nekazaritza-aseguruak.

Jarrerazkoak: • Dokumentuak betetzean edo balantzeak egitean egiaztapen-metodoak erabiltzeko interesa. • Nekazaritzako familia-ustiapenaren zerga- eta administrazio-betebeharrak eguneratuta izateko kezka. III. multzoa: NEKAZARITZAKO FAMILIA-USTIAPENEN TEKNIKA- ETA

MERKATARITZA-KUDEAKETA Multzo honek barne hartzen ditu amaierako 4., 5. eta 6. gaitasunekin lotutako edukiak. Aurreko kasuan bezala, lurrean bertan eta ustiategiaren titularrak burututako eguneroko eta aldizkako jarduerekin erlazionatutako edukiak barne hartzen ditu. Prozedurazkoak: • Ustiapenaren kudeaketarako erabakigarriak diren faktoreen arabera komenigarriena den eskaintza

zehaztea. • Bezeroei arreta eskaintzeko eta nekazaritzako produktuak saltzeko teknikak aplikatzea. • Produktuak biltegiratu eta kudeatzea. • Hondakin-produktuak jaso eta biltegiratu, birziklatu eta ezabatzea. • Hondakinak ezabatzean segurtasun- eta higiene-arauak aplikatzea eta ingurumena errespetatzea. • Hondakinen eta azpiproduktuen ezabaketak ingurumenean duen eragina ebaluatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritzako produktuak merkaturatzeko teknikak. • Nekazaritzako produktuen normalizazioa eta tipifikazioa. • Saltzeko, negoziatzeko eta bezeroari arreta eskaintzeko teknikak. • Inbentarioak. • Biltegiratze-sistemak. • Biltegi-motak. • Merkantzien kokapena. • Makineriaren, instalazioen eta ekipoen baldintza higieniko orokorrak. • Nekazaritza-lanen arriskuak eta ezbehar-kopurua. • Pertsonak, instalazioak eta makinak babesteko neurriak. • Ingurumenaren babesari buruz aplika daitekeen araudia. • Hondakinak eta hondakin-produktuak. • Nekazaritzako produkzio-prozesuek ingurumenean duten eragina. • Delitu ekologikoa.

Jarrerazkoak: • Nekazaritza-ustiapenei dagozkien ingurumenari buruzko arauak errespetatzeko eta betetzeko jarrera. • Nekazaritza-ustiapenei dagozkien segurtasunari eta higieneari buruzko arauak errespetatu eta betetzea. • Hondakinen birziklatzea positiboki baloratzea.

Page 14: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

14

2. lanbide-modulua. NEKAZARITZAKO INSTALAZIOAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Nekazaritzako instalazioak egokitzeko, garbitzeko, desinfektatzeko eta parasitoak hiltzeko premiak

aztertzea. 2. Premien arabera eta hondakinen ezabaketa egoki baten arabera programatuz, nekazaritzako

instalazioak prestatzeko, garbitzeko desinfektatzeko, parasitoak hiltzeko eta egokitzeko lanak burutzea.

3. Elektrizitate-, ur- eta aireztatze/girotze-instalazioen lehen mailako (erabilerari dagokionez) mantentze-lanak burutzea, behar adinako segurtasunarekin.

4. Nekazaritzako instalazioetan segurtasun- eta higiene-arauak aztertzea, lan-egoerei egokituz eta natur ingurunea zainduz.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Nekazaritzako instalazioak egokitzeko, garbitzeko, desinfektatzeko eta parasitoak hiltzeko premiak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Nekazaritzako instalazio-mota desberdinak deskribatzea. • Nekazaritzako instalazioen osagaiak behar bezala deskribatzea. • Mantentze-lan nagusiak azaltzea, eskatutako zehaztapen teknikoak kontuan hartuz. • Behar bezala karakterizatutako benetako edo suposatutako instalazioak oinarritzat hartuz:

− Egokitzapen eta higiene berezia behar duten zonak eta elementuak identifikatzea. − Aurreikus daitezkeen arazoak identifikatzea (hondakinen pilaketa, zikinkeria, butxadurak,

parasitoak, elementuen narriadura). − Produktuak, tratamenduak eta burutu behar diren lanak aukeratzea. − Garbitzeko, parasitoak hiltzeko, desinfektatzeko eta egokitzeko, esku-hartze-programa bat lantzea. − Aurreikusitako bolumenekin, ustiategiaren egoerarekin eta natur ingurunearen babesarekin bat

datozen hondakinen ezabaketa/aprobetxamendu-alternatibak proposatzea. • Ingurumenarekiko interesa erakustea, kaltegarriak ez diren produktuak eta tratamenduak aukeratuz. 2. Premien arabera eta hondakinen ezabaketa egoki baten arabera programatuz, nekazaritzako instalazioak prestatzeko, garbitzeko desinfektatzeko, parasitoak hiltzeko eta egokitzeko lanak burutzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Instalazioen eta hauen erregulazio- eta kontrol-gailuen funtzionamendua eta aplikazioak azaltzea. • Instalazioek funtziona dezaten beharrezkoak diren prestaketak, egokitzapenak eta elementu-aldaketak

egitea. • Behar bezala identifikatutako instalazio bat erabiltzeko kasu praktiko jakin batean:

− Instalazio bat martxan jartzeko, elementu desberdinak prestatzea. − Instalazioa abiaraztea eta geldiaraztea. − Kontrol- eta erregulazio-elementuen funtzionamendua frogatzea. − Garbiketa-lanak une eta baldintza egokietan egitea. − Pertsonen segurtasunerako neurriak aplikatzea. − Instalazioa behar bezala erabiltzea.

• Aplikazio praktikoetan erabiltzen diren ekipo eta produktuak prest jarri eta prestatzea. − Behar bezala erregulatzea. − Horien funtzionamendurako beharrezkoak diren hornidurak aukeratzea (erregaia, ura, produktuak). − Garbitzeko, desinfektatzeko edo bestelako produktuen kantitatea eta dosia kalkulatzea. − Garbiketa-lanak une eta baldintza egokietan egitea.

• Erabiltzen diren ekipo eta teknikak behar adinako intentsitate, txukuntasun eta trebetasunarekin erabiltzea, eskatzen diren higiene-baldintzak lortuz.

Page 15: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

15

• Nekazaritzako instalazioetan erabili ohi diren garbitzeko, desinfektatzeko, egokitzeko eta parasitoak hiltzeko ekipo eta produktuak identifikatzea.

• Ekipo eta produktu egokiak garbitzeko, desinfektatzeko, egokitzeko eta parasitoak hiltzeko lan bakoitzarekin erlazionatzea.

• Garbitzeko produktu eta ekipoak erabiltzean segurtasun-arauak betetzea. • Ingurumena zaintzea, kaltegarriak ez diren produktuak erabiliz. • Ingurunearekiko interesa erakustea, hondakinak ezabatzeko neurri berriak proposatuz eta aztertuz. 3. Elektrizitate-, ur- eta aireztatze/girotze-instalazioen lehen mailako (erabilerari dagokionez) mantentze-lanak burutzean, behar adinako segurtasunarekin, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Instalazio bat martxan jarri edo geldiarazi aurretik egin behar diren azterketak aipatu eta azaltzea. • Elektrizitate-, ur- eta aireztatze/girotze-instalazioen osagaiak deskribatzea. • Lehen mailako mantentze-lan nagusiak azaltzea, eskatzen diren zehaztapen teknikoak kontuan hartuz. • Nekazaritzako instalazio batean beharrezkoak diren aireztatze/girotze-baldintzak deskribatzea (granja,

berotegiak, biltegiak). • Langile kualifikatuak behar dituzten mantentze-lanak identifikatzea. • Simulazioko elektrizitate-instalazio batean, konponketa- eta mantentze-lanak burutzea:

− Konponketa- eta mantentze-eragiketak exekutatzea. − Elektrizitate-elementu sinpleak muntatu eta desmuntatzea (argiak, entxufeak, etengailuak,

fusibleak). − Akastunak diren edo ez diren argiztapen-linea elektrikoak konektatu eta isolatzea. − Instalazioa abiaraztea eta geldiaraztea.

• Ureztatzeko edo edateko ura frogatzeko instalazioetan tutuak, balbulak, iragazkiak eta beste elementu sinple batzuk muntatu eta desmuntatzea.

• Erabiltzen diren ekipo eta teknikak behar adinako intentsitate, txukuntasun eta trebetasunarekin erabiltzea, eskatzen diren higiene-baldintzak lortuz.

• Ekonomiari nahiz ekologiari dagokienez, energia-kostuaz kontzientziatzea. • Ingurumenaren gaineko eragina minimizatuko duten energia alternatiboekiko (eolikoa, eguzki-

energia) eta teknologia berriekiko interesa erakustea. 4. Nekazaritzako instalazioetan segurtasun- eta higiene-arauak aztertzean, lan-egoerei egokituz eta natur ingurunea zainduz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Instalazioek bete behar dituzten segurtasun- eta higiene-baldintzak azaltzea. • Instalazioak erabiltzeko pertsonen segurtasun- eta higiene-neurriak deskribatzea. • Instalazioen funtzionamenduak ingurumenean duen eraginaren faktoreak identifikatzea. • Ingurumena babesteko neurrien (derrigorrezkoak eta borondatezkoak) garrantzia justifikatzea. • Instalazioetan ohikoenak diren arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea, arrazoiak aztertzea eta

ondorioak ateratzea. • Pertsonak babesteko jantzi eta elementuen propietateak aipatzea eta horiek erabiltzeko modua

azaltzea. • Instalazioak erabiltzeko segurtasun-neurriak identifikatzea. • Nekazaritzako instalazio baten erabilera-kasu praktiko batean:

− Funtzionamenduari dagokionez, aurreikus daitezkeen arriskuak identifikatzea. − Burutu behar diren lanei dagozkien jantziak eta babesak erabiltzea. − Erabiltzen diren ekipoak, instalazioak eta materialak behar bezala garbitzea. − Lanean eta lana amaitu ondoren higiene-arauak betetzea. − Ekipoak erabiltzean oinarrizko segurtasun-arauak betetzea. − Hondakinak ezabatzea, ingurumenarentzat kaltegarriak izan ez daitezen. − Istripu-simulazio batean lehen laguntzako eta sorospeneko teknikak aplikatzea. − Norberaren lan-ekipoa mantentzean zorrotza izatea.

• Segurtasun- eta higiene-neurriak ez betetzeak norberaren nahiz besteen osasunari eragin diezaiokeen kalteaz ohartzea.

Page 16: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

16

• Instalazioen funtzionamenduak ingurumenean duen eragina minimizatzen duten aurrerapen teknologikoekiko interesa erakustea.

c) Edukiak I. multzoa: NEKAZARITZAKO INSTALAZIOEN DESKRIBAPENA, ERABILERA

ETA MANTENTZEA Prozedurazkoak: • Egokitzapen eta higiene berezia behar dituzten zonak eta elementuak identifikatzea. • Aurreikus daitezkeen arazoak identifikatzea: hondakinen pilaketa, zikinkeria, butxadurak, infekzioak,

parasitoak, elementuen narriadura. • Produktuak, tratamenduak eta burutu behar diren lanak aukeratzea. • Garbitu, parasitoak hil, desinfektatu eta egokitzeko esku-hartze-programa bat egitea. • Aurreikusitako bolumenekin, ustiategiaren egoerarekin eta ingurumenaren babesarekin bat datozen

hondakinak ezabatu/aprobetxatzeko alternatibak proposatzea. • Instalazioaren funtzionamendurako beharrezkoak diren prestaketa, egokitzapena eta elementu-

aldaketa egitea. • Instalazioa abiarazteko elementu desberdinak prest jartzea. • Kontrol- eta erregulazio-elementuen funtzionamendu-probak egitea. • Pertsonen segurtasun-neurriak aplikatzea. • Aplikazio praktikoetan erabiltzen diren ekipo eta produktuak prest jarri eta prestatzea: erregulazio

zuzena. • Funtzionamendurako beharrezkoak diren hornidurak aukeratzea (erregaia, ura, produktuak). • Garbitzeko, desinfektatzeko edo bestelako produktuen kantitateak eta dosiak kalkulatzea. • Funtzionamenduari dagokionez, aurreikus daitezkeen arriskuak identifikatzea. • Burutu behar diren lanei dagozkien jantziak eta babesak erabiltzea. • Erabiltzen diren ekipoak, instalazioak eta materialak behar bezala garbitzea. • Lanean eta lana amaitu ondoren higiene-arauak betetzea. • Ekipoak erabiltzean oinarrizko segurtasun-arauak betetzea. • Hondakinak ezabatzea, ingurumenarentzat kaltegarriak izan ez daitezen. • Istripu-simulazio batean lehen laguntzako eta sorospeneko teknikak aplikatzea. • Produktu toxikoak eta arriskutsuak erabili eta biltegiratzea:

− Erregaiak eta produktu sukoiak, lubrifikatzaileak. • Lana behar adinako bizitasunez, txukuntasunez eta erabilitako ekipoak eta teknikak menderatuz

egitea, beharrezko higiene-baldintzak lortuz. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritzako instalazio-mota desberdinak: animalientzako egonlekuak eta instalazioak, produkzio-

instalazioak, biltegiratze-instalazioak, elikagaiak prestatu eta banatzeko instalazioak, uztak, fruituak, barazkiak eta basoko produktuak biltegiratu eta kontserbatzeko instalazioak. Bestelako instalazioak eta tresneria.

• Nekazaritzako instalazioen osagaiak. • Eskatutako zehaztapen teknikoak kontuan hartuz, mantentze-lan nagusiak. • Instalazioen eta horien erregulazio- eta kontrol-gailuen funtzionamendua eta aplikazioak. • Instalazio bat abiarazi edo geldiarazi aurretik egin behar diren azterketak. • Garbitzeko, desinfektatzeko, egokitzeko eta parasitoak hiltzeko ekipoak eta produktuak eta

nekazaritzako instalazioetan ohikoenak diren nekazaritza-hondakinak ezabatzeko ekipo eta produktuak.

• Instalazioek bete behar dituzten higiene- eta segurtasun-baldintzak. • Instalazioen funtzionamenduak ingurumenean duen eraginaren faktoreak. • Instalazioetan ohikoenak diren arrisku-faktore eta -egoerak, hauen arrazoien analisia eta ondorioak

ateratzea. • Pertsonen babeserako jantzien eta elementuen propietateak eta erabiltzeko moduaren azalpena. • Instalazioak erabiltzeko segurtasun-neurriak.

Page 17: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

17

Jarrerazkoak • Ingurumenarekiko interesa izatea, ingurumenean ahalik eta kalterik txikiena eragingo duten

garbitzeko eta desinfektatzeko produktuak aukeratuz. • Garbitzeko produktuak eta ekipoak erabiltzean segurtasun-arauak betetzea. • Ingurunearekiko interesa erakustea, hondakinak ezabatzeko neurri berriak proposatuz eta aztertuz. • Lan-ekipoaren mantentze zorrotza egitea. • Segurtasun- eta higiene-neurriak ez betetzeak norberaren nahiz besteen osasunari eragin diezaiekeen

kalteaz ohartzea. • Instalazioen funtzionamenduak ingurumenean duen eragina minimizatzen duten aurrerapen

teknologikoekiko interesa erakustea. II. multzoa: ELEKTRIZITATE-, UR- ETA AIREZTATZE/GIROTZE-

INSTALAZIOAK Prozedurazkoak: • Simulazioko elektrizitate-instalazio batean konponketa- eta mantentze-lanak burutzea. • Elektrizitate-elementu sinpleak muntatu eta desmuntatzea (argiak, entxufeak, etengailuak, fusibleak). • Akastunak diren edo ez diren argiztapen-linea elektrikoak konektatu eta isolatzea. • Instalazioa abiaraztea eta geldiaraztea. • Ureztatzeko edo edateko ura frogatzeko instalazioetan tutuak, balbulak, iragazkiak eta beste elementu

sinple batzuk muntatu eta desmuntatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Instalazio bat abiarazi edo geldiarazi aurreko azterketak. • Elektrizitate-, ur- eta aireztatze/girotze-instalazioen osagaiak: ur-instalazioak, nekazaritza-ustiategiko

elektrizitate-instalazioak, elektrizitate- eta energia-sorkuntza autonomoa. • Lehen mailako mantentze-lan nagusiak. • Nekazaritzako instalazio batean beharrezkoak diren aireztatze/girotze-baldintzak (granja, berotegiak,

biltegiak). • Langile kualifikatuak behar dituzten mantentze-lanak.

Jarrerazkoak: • Ekonomiari nahiz ekologiari dagokienez, nekazaritzako instalazioen mantentzeak eta erabilerak

eragiten duten kostu energetikoaz kontzientziatzea. • Ingurumenaren gaineko eragina minimizatuko duten energia alternatiboekiko (eolikoa, eguzki-

energia) eta teknologia berriekiko interesa erakustea. 3. lanbide-modulua: NEKAZARITZAKO MEKANIZAZIOA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Nekazaritza-ustiapeneko produkzio-helburuen arabera, makineria-premiak eta makina horien

egokitasuna aztertzea. 2. Nekazaritza-makineria trebetasunez erabiltzea, errendimendu onarekin eta segurtasun- eta higiene-

baldintzak betez. 3. Nekazaritza-ustiategiko makinen eta ekipoen funtzionamendua eta mantentze-premiak aztertzea,

eskatzen diren zehaztapen teknikoei jarraituz. 4. Nekazaritza-makinerian eta baso-lanetako makinerian mantentze-lanak, oinarrizko konponketak eta

egokitzapen errazak egitea, lantegiko materialak eta ekipoak erabiliz, beharrezkoa den trebetasunarekin eta modu garbi eta seguruan.

5. Eskuzko mekanizazio-ekipoak eta soldadura elektrikoko ekipoak behar bezala erabiltzea, lantegi batean eskatzen diren segurtasun-baldintzetan zehaztutako ezaugarriak lortuz.

6. Nekazaritza-makineria erabiltzeko segurtasun- eta higiene-neurriak aztertzea, horiek lan-egoerei egokituz eta ingurumena babestuz.

Page 18: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

18

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Nekazaritza-ustiapeneko produkzio-helburuen arabera, makineria-premiak eta makina horien egokitasuna aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Traktore-motak eta bestelako trakzio-ekipoak deskribatzea. • Traktoreen eta trakzio-ekipoen osagaiak deskribatzea. • Oinarrizko printzipio fisikoak (indarra, lana, potentzia, abiadura) nekazaritza-makinen ezaugarri

teknikoekin eta prestazioekin erlazionatzea. • Lanabes eta ekipo autoeragileak edo traktoreari akoplatuak eta horien osagaiak eta funtzionamendua

azaltzea. • Makinak eta lanabesak eta burutzen dituzten lanak ingurumenean duten eraginarekin erlazionatzea. • Behar bezala karakterizatutako produkzio-plan bat duen ustiapen baten kasuan:

− Aurreikusitako lanetarako beharrezkoak diren makinak aipatzea. − Makinen eta lanabesen ezaugarri teknikoak eta neurriak definitzea, lan-bolumena eta zonaren

ezaugarriak kontuan hartuz. − Traktoreen eta trakzio-ekipoen ezaugarri teknikoak, neurriak eta potentzia aukeratzea, produkzio-

planerako zehaztutako makina-multzoaren arabera. • Aurrerapen teknologikoekiko interesa erakustea, makineria berria eta lan-metodoak kontuan hartuz. • Ingurumena zaintzea, ahalik eta kalte txikiena eragingo dioten makinak eta ekipoak aukeratuz.

2. Nekazaritza-makineria trebetasunez erabiltzean, errendimendu onarekin eta segurtasun- eta higiene-baldintzak betez, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Nekazaritza-makina baten eragite-mekanismoak deskribatzea. • Fabrikatzailearen zehaztapenei jarraituz, nekazaritza-ekipo baten funtzio desberdinen eragite-prozesua

azaltzea. • Lan-baldintzen arabera, ekipoen erregulazio- eta doikuntza-prozedurak deskribatzea. • Nekazaritza-makinen eta -ekipoen erabileran bete beharrezko segurtasun-arauak azaltzea. • Traktore eta makinetan nolabaiteko konplexutasuna duten eragite-mekanismoak (aldi berekoak edo

sekuentzialak) trebetasunez eta zehaztasunez erabiltzea. • Lan-egoera erreal batean, makina edo ekipo bat erabiltzeko kasu praktiko batean:

− Eragite-elementuak eta horien funtzioa identifikatzea. − Lan-aldaera zuzenak zehaztea (abiadura, potentzia-eskaera, erregelaketak eta erregulazioak, lan-

ibilbideak eta -zirkuituak). − Eskatzen diren lan-aldaeren arabera, makina edo ekipoa erregulatzea eta, hala badagokio,

krokatzea. − Makinak trebetasunez erabiltzea, oinarrizko segurtasun-arauak aplikatuz eta eskatzen diren lan-

erritmoak eta -kalitateak lortuz. − Lan-gaitasuna, -errendimendua eta -eraginkortasuna kalkulatzea. − Lanak burutu ondoren, beharrezkoak diren doikuntzak proposatzea, lanaren emaitzak eta

segurtasuna hobetzeko. • Nekazaritza-makineria erabiltzean segurtasun-arauak betetzea. 3. Nekazaritza-ustiategiko makinen eta ekipoen funtzionamendua eta mantentze-premiak aztertzean, eskatzen diren zehaztapen teknikoei jarraituz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Nekazaritza-makineriei eta -ekipoei dagozkien mantentze-lan nagusiak eta horien maiztasuna

deskribatzea, eskatzen diren zehaztapen teknikoak kontuan hartuz. • Mantentze-lanak egiteko beharrezkoak diren ekipoak eta erremintak deskribatzea. • Nekazaritza-makineriaren mantentzean erabiltzen diren osagarrien, ordezko piezen eta materialen

(olioak, iragazkiak, erregaiak, transmisio-uhalak eta bestelakoak) ezaugarri garrantzitsuenak azaltzea. • Ezaugarri teknikoei nahiz erabilera-ekipoari dagokienez behar bezala karakterizatutako nekazaritza-

makina edo -ekipo batean:

Page 19: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

19

− Lehen mailako mantentzerako burutu behar diren lan nagusiak deskribatzea. − Mantentzerako beharrezkoak diren lantegiko ekipoak eta erremintak deskribatzea. − Lanen mantentze- eta erregistro-programa bat lantzea, ondokoak kontuan hartuz:

∗ fabrikatzailearen zehaztapenak ∗ karga eta makinaren lan-mota ∗ gertatutako gorabeherak, higadurak eta matxurak.

− Mantentze-programa burutzeko behar diren osagarriak, ordezko piezak eta materialak kalkulatzea. − Lantegi espezializatuetan egin behar diren konponketak edo hobekuntzak eta norberaren lantegian

egin behar direnak bereiztea. 4. Nekazaritza-makinerian eta baso-lanetako makinerian mantentze-lanak, oinarrizko konponketak eta egokitzapen errazak egitean, lantegiko materialak eta ekipoak erabiliz, beharrezkoa den trebetasunarekin eta modu garbi eta seguruan, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Mantentze-programa bateko argibideak interpretatzea. • Lantegiko erremintak eta tresnak lehen mailako mantentze-lanekin eta oinarrizko konponketa-lanekin

erlazionatzea. • Lantegiko erremintak eta ekipoak prestatu eta mantentzeko prozedurak azaltzea. • Nekazaritza-makina edo -ekipo baten lehen mailako mantentze-kasu praktiko batean:

− Une bakoitzean burutu behar diren mantentze-lanak zehaztea. − Lan bakoitza egiteko beharrezkoak diren erremintak, tresnak eta materialak aukeratzeak. − Aukeratutako erremintak trebetasunez erabiltzea. − Makinaren mantentze-lana burutu ondoren, ondo funtzionatzen duela egiaztatzea. − Mantentze-egunkari batean, burututako lanak eta antzemandako gorabeherak erregistratzea, lana

errepikatzeko gomendatzen den denbora adieraziz. − Segurtasun- eta higiene-arauak aplikatzea. − Mantentzearen hondakinak edo azpiproduktuak ezabatzea, higiene-arauak eta ingurumena

babesteko arauak betez. • Burututako lanaren kalitatearekiko interesa erakustea. 5. Eskuzko mekanizazio-ekipoak eta soldadura elektrikoko ekipoak behar bezala erabiltzean, lantegi batean eskatzen diren segurtasun-baldintzetan zehaztutako ezaugarriak lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Lantegiko erremintekin eta ekipoekin egin behar diren lanak deskribatzea (soldadura elektrikoa,

hariztatzea, ebaketa, karraskatzea, esmerilatzea, sistema mekanikoen muntaia eta desmuntaia). • Ebaketarako, eskuzko mekanizaziorako, hariztatzerako, muntaiarako eta desmuntaiarako ekipoak eta

beren aplikazioak erlazionatzea. • Ekipoek eta erremintek lantegian duten banaketa eta instalazioa deskribatzea, beren funtzionaltasuna

eta segurtasun- eta higiene-arauak betetzen dituztela ziurtatuz. • Piezak neurtzeko eta marratzeko prozedura desberdinak tresnekin erlazionatzea (zinta metrikoa,

kalibrea, galgak eta bestelakoak), horien funtzionamendua azalduz. • Soldadura elektrikorako ekipoen osagaiak eta horien funtzionamendua erlazionatzea. • Soldadura-prozedurak elektrodo eta material desberdinekin erlazionatzea. • Soldadura-motak (topekakoa, ezkutukoa, horizontala, bertikala) eta horien lan-prozedura azaltzea, lotu

behar diren materialen, beren lodieraren eta loturak izan behar dituen ezaugarrien arabera. • Karraskatzeko, ebakitzeko, zerratzeko, hariztatzeko, muntatu eta desmuntatzeko eta soldatzeko lanak

egitea inplikatzen duten elementu desberdinak doitzeko beharrezkoak diren eskuzko mekanizazio-kasu praktikoetan: − Aurreikusitako neurriak zehaztasun egokiarekin hartzea, neurketa-tresna behar bezala aukeratuz

eta kalibratuz. − Marraketa- eta markaketa-lanak egitea, horretarako ematen diren kotei egokituz. − Barneko eta kanpoko hariztatzeak egitea, horretarako behar diren materialak eta erremintak

aukeratuz. − Piezen akabera egokia izan dadin beharrezkoak diren karraskak eta esmerilatzaileak erabiltzea.

Page 20: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

20

− Mota eta tamaina egokiak dituzten erreminta eta ekipoekin sistema mekanikoak muntatu eta desmuntatzea (giltzak, ateragailuak eta bestelako tresnak).

− Burutuko den lanerako erabili behar diren lantegiko ekipoak behar bezala prestatu eta erabiltzea. − Lotu beharreko materialen eta loturak izan behar dituen ezaugarrien arabera soldadura-prozedura

egokiena aukeratzea. − Lotura-zonak eta masarekiko kontaktu-puntuak behar bezala garbitzea. − Ekipoetan soldadura-parametroak (korrontearen intentsitatea) doitzea, materialen arabera. − Erabili behar den prozeduraren arabera, soldadura elektrikoko ekipoak behar bezala erabiltzea. − Mekanizazio- eta soldadura-prozesuan zehar segurtasun- eta higiene-arauak aplikatzea.

• Piezak soldatu eta mekanizatzeko lanak egitean kalitateari buruzko arauak betetzea. 6. Nekazaritza-makineria erabiltzeko segurtasun- eta higiene-neurriak aztertzean, horiek lan-egoerei egokituz eta ingurumena babestuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nekazaritzako makineriak bete behar dituen segurtasun- eta higiene-baldintzak azaltzea. • Nekazaritzako makineria erabiltzeko pertsonen segurtasun- eta higienerako neurriak deskribatzea. • Nekazaritzako makineriaren funtzionamenduak ingurumenean duen eraginaren faktoreak

identifikatzea. • Ingurumena babesteko neurrien (derrigorrezkoak eta borondatezkoak) garrantzia justifikatzea. • Nekazaritzako makineria erabiltzean arruntenak diren faktoreak eta egoerak identifikatu eta horien

ondorioak ateratzea. • Pertsonen babeserako jantzi eta elementuen propietateak aipatzea eta horiek erabiltzeko modua

azaltzea. • Nekazaritzako makineria erabiltzeko segurtasun-neurriak eta tresnak identifikatzea. • Nekazaritzako makina edo ekipo baten erabilera-kasu praktiko batean:

− Bere funtzionamenduaren arriskuak identifikatzea. − Burutu behar diren lanentzako jantzi eta babes egokiak erabiltzea. − Erabiltzen diren makinak, ekipoak eta materiala behar bezala garbitzea. − Makinak eta ekipoak oinarrizko segurtasun- eta higiene-arauak betez eta ingurumenaren gaineko

eragin negatiboak minimizatuz erabiltzea. − Istripu-simulazio batean, lehen sorospeneko teknikak aplikatzea.

• Nekazaritzako makineria erabiltzeak duen arriskuaz ohartzea. • Pertsonen babeserako ekipoen mantentzean ordena eta garbitasuna baloratzea. • Lehen sorospeneko tekniken ezagutzarekiko interesa erakustea. • Ingurumena zaintzea, nekazaritzako makineria erabiltzeak ingurumenean duen eragina ezagutuz. • Ingurumena babesteko neurriak aplikatzeko interesa erakustea. b) Edukiak I. multzoa: TRAKTOREA ETA NEKAZARITZA-MAKINERIA ETA -EKIPOAK

ERABILI ETA MANTENTZEKO TEKNIKAK ETA PROZESUAK Prozedurazkoak: • Nekazaritzako traktorearen, makinen eta tresnen ezaugarri teknikoak eta neurriak zehaztea. • Produkzio-planerako zehaztutako makinen arabera, traktoreen eta trakzio-ekipoen ezaugarri

teknikoak, dimentsioak eta potentzia aukeratzea. • Traktore eta nekazaritza-ekipo edo -makina batean eragite-elementuak eta beren funtzioa

identifikatzea. • Lan-aldaera zuzenak erabakitzea (abiadura, potentzia-eskaera, erregelaketak eta erregulazioak, lan-

ibilbideak eta -zirkuituak). • Eskatzen diren lan-aldaeren arabera, hala badagokio, makina edo ekipoaren krokadura erregulatu edo

burutzea. • Behar diren makinak trebetasunez erabiltzea, oinarrizko segurtasun-neurriak aplikatuz eta eskatzen

diren lan-erritmoa eta kalitatea lortuz. • Lan-gaitasuna, -errendimendua eta -eraginkortasuna kalkulatzea.

Page 21: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

21

• Lanak burutu ondoren, beharrezkoak diren doikuntzak proposatzea, lanaren emaitzak eta segurtasuna hobetzeko.

• Behar bezala karakterizatutako nekazaritzako makina edo ekipo baten lehen mailako mantentzea burutzeko egin behar diren lanak aipatzea.

• Mantentzerako beharrezkoak diren lantegiko ekipo eta tresnak zehaztea. • Mantentzerako eta lanak erregistratzeko programa bat lantzea. • Makinak mantentze-lanen ondoren behar bezala funtzionatzen duela egiaztatzea. • Mantentzearen hondakinak edo azpiproduktuak ezabatzea, higiene-arauak eta ingurumena babesteko

arauak betez. • Nekazaritzako makina edo ekipo baten funtzionamenduak dituen arriskuak identifikatzea. • Burutu behar diren lanetarako jantzi eta babes egokiak erabiltzea. • Erabilitako makina, ekipo eta materialak behar bezala garbitzea. • Istripu-simulazio batean lehen sorospeneko teknikak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Traktore-motak eta beste trakzio-ekipo batzuen motak. • Traktoreen eta trakzio-ekipoen osagaiak. • Oinarrizko printzipio fisikoen (indarra, lana, potentzia, abiadura) eta nekazaritza-makinen ezaugarri

teknikoen eta prestazioen arteko erlazioa. • Lanabes eta ekipo autoeragileak edo traktoreari akoplatuak eta horien osagaiak eta funtzionamendua. • Makina eta lanabesen eta burutzen dituzten lanek ingurumenean duten eraginaren arteko erlazioa. • Makinaria- eta ekipo-premiak nekazaritza-ustiapenean. • Fabrikatzailearen zehaztapenei jarraituz, nekazaritza-ekipo baten funtzio desberdinen eragite-

prozesua. • Segurtasun-arauak nekazaritza-makina eta -ekipoak erabiltzean. • Mantentze-lan nagusiak eta hauen maiztasuna, nekazaritza-makineria eta -ekipoetan. • Mantentze-lanak egiteko beharrezkoak diren lantegiko ekipo eta erremintak. • Nekazaritza-makineriaren mantentzean erabiltzen diren osagarrien, ordezko piezen eta materialen

(olioak, iragazkiak, erregaiak, transmisio-uhalak eta bestelakoak) ezaugarri garrantzitsuenak. • Oinarrizko mekanizazioa eta soldadura. • Lantegiko erreminta eta tresnen eta lehen mailako mantentze-lanen eta oinarrizko konponketa-lanen

arteko erlazioa. • Lantegiko erremintak eta ekipoak prestatzeko eta mantentzeko prozedurak. • Nekazaritza-makineria erabiltzean ohikoenak diren arrisku-faktoreak eta -egoerak eta horien

ondorioak. • Pertsonen babeserako jantzien eta elementuen propietateak eta erabiltzeko modua. • Nekazaritza-makineria erabiltzean hartu beharrezko segurtasun-neurriak.

Jarrerazkoak • Aurrerapen teknologikoekiko interesa erakustea, makineria berria eta lan-metodoak kontuan hartuz. • Ingurumena zaintzea, ahalik eta kalte txikiena eragingo dioten makinak eta ekipoak aukeratuz. • Nekazaritza-makineria erabiltzean segurtasun-arauak betetzea. • Lanean ordena eta garbitasuna zaintzea, lantegiko materialak eta ekipoak behar bezala funtzionatzen

eta txukun mantenduz. • Nekazaritza-makineria erabiltzeak suposatzen duen arriskuaz ohartzea. • Lehen sorospeneko teknikak ezagutzeko interesa izatea. II. multzoa: NEKAZARITZA-USTIAPENEKO LANTEGI BAT MANEIATZEA Prozedurazkoak: • Marraketa- eta markaketa-lanak egitea, horretarako ematen diren kotei egokituz. • Barneko eta kanpoko hariztatzeak egitea, horretarako behar diren materialak eta erremintak aukeratuz. • Piezen akabera egokia izan dadin beharrezkoak diren karraskak eta esmerilatzaileak erabiltzea. • Mota eta tamaina egokiak dituzten erreminta eta ekipoekin sistema mekanikoak muntatu eta

desmuntatzea (giltzak, ateragailuak eta bestelako tresnak). • Burutuko den lanerako erabili behar diren lantegiko ekipoak behar bezala prestatu eta erabiltzea.

Page 22: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

22

• Lotu beharreko materialen eta loturak izan behar dituen ezaugarrien arabera soldadura-prozedura egokiena aukeratzea.

• Lotura-zonak eta masarekiko kontaktu-puntuak behar bezala garbitzea. • Ekipoetan soldadura-parametroak (korrontearen intentsitatea) doitzea, materialen arabera. • Erabili behar den prozeduraren arabera, soldadura elektrikoko ekipoak behar bezala erabiltzea. • Mekanizazio- eta soldadura-prozesuan zehar segurtasun- eta higiene-arauak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lantegiko erremintekin eta ekipoekin egin behar diren lanak (soldadura elektrikoa, hariztatzea,

ebaketa, karraskatzea, esmerilatzea, sistema mekanikoen muntaia eta desmuntaia). • Ebaketarako, eskuzko mekanizaziorako, hariztatzerako, muntaiarako eta desmuntaiarako ekipoak eta

beren aplikazioak. • Ekipoek eta erremintek lantegian duten banaketaren eta instalazioaren ezaugarriak, beren

funtzionaltasuna eta segurtasun- eta higiene-arauak betetzen dituztela ziurtatuz. • Piezak neurtzeko eta marratzeko prozedura desberdinak (zinta metrikoa, kalibrea, galgak eta

bestelakoak), horien funtzionamendua azalduz. • Soldadura elektrikoko ekipoen osagaiak eta horien funtzionamendua. • Elektrodo eta material desberdinen bidezko soldadura-prozedurak. • Soldadura-motak. • Metalezko materialak, burdinazkoak eta ez burdinazkoak. Ezaugarriak eta erabilerak. • Tratamendu termikoak. • Beste material batzuk: kautxua, plastikoak, zeramika eta beste batzuk. Jarrerazkoak: • Piezen soldadura- eta mekanizazio-lanetarako kalitate-arauak betetzea. • Segurtasun- eta higiene-arauak baloratzea. 4. lanbide-modulua: BELARKARA-HAZTEGIAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Lurraren, uraren eta laboreen ezaugarrien arabera ureztapen-sistemak instalatzeko baloratzea. 2. Makina eta lanabes egokienak erabiliz lurra prestatzeko eta hondoko ongarria aplikatzeko lanak

aztertzea. 3. Traktore, makina eta lanabes egokienak erabiliz, ereite- eta azaleko ongarritze-lanak aztertzea. 4. Ezarritako laboreen zaintza eta babesa zehaztea, hauek garatu eta ezin hobeki produzitzeko. 5. Produktuen bilketa-prozesuak, makineria egokia eta lan hauetan aplikatu behar diren segurtasun- eta

higiene-arauak aztertzea. 6. Bildutako produktuen garraioa antolatzea, kontserbazio- eta merkaturatze-baldintza onenetan

biltegiratzeko. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Lurraren, uraren eta laboreen ezaugarrien arabera ureztapen-sistemak instalatzeko baloratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ureztapen-sistema baten osagai desberdinak deskribatzea. • Datu tekniko (ponpaketa-ekipoa, ur-bolumena, sistemaren konplexutasuna) eta ekonomikoen analisi

konparatiboaren bidez ureztapen-proiektuak interpretatzea, ondorioak atereaz. • Labore jakin batentzako ureztapen-sistema baten behar bezala zehaztutako suposizio praktiko batean:

− Ezaugarri teknikoak kontuan hartuz, ureztapen-sistema egokia aukeratzea. − Ureztapen-sistemaren osagai desberdinak identifikatzea, bere elementu bakoitzaren funtzioak

deskribatuz. − Ureztapen-sistema muntatu eta desmuntatzea.

Page 23: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

23

− Laborantzaren edo laborantza-alternatiben ureztapena planifikatzea. − Funtzionamendu-orduen kopurua kalkulatzea. − Metro karratu eta ureztapen bakoitzeko behar diren ur-litroak kalkulatzea.

• Instalatutako ureztapen-sistema baten funtzionamenduan kontrol-elementuak azaltzea. 2. Makina eta lanabes egokienak erabiliz lurra prestatzeko eta hondoko ongarria aplikatzeko lanak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lurra prestatzeko eta hondoko ongarria aplikatzeko lan desberdinak deskribatzea, makina eta lanabes

egokiena identifikatuz. • Lurraren egoeraren arabera traktorea, goldeen ekipoa eta ongarritzeko makinak aukeratzea eta bere

ezaugarri nagusiak deskribatzea. • Traktorea, makinak eta lanabesak lurraren prestaketan erabiltzeko, beren erregulazioa deskribatzea. • Lurzoruaren analisiaren emaitza kontuan izanik:

− Aplikatu behar den ongarri-kopurua kalkulatzea. − Nitrogenoaren fosforoaren eta potasaren (N/P/K) erlazioa kalkulatzea. − Erabili behar diren dosien arabera ongarritzeko makina erregulatzea.

3. Traktore, makina eta lanabes egokienak erabiliz, ereite- eta azaleko ongarritze-lanak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ereite- eta azaleko ongarritze-lanak deskribatzea, traktore, makina eta lanabes egokienen ezaugarriak

azalduz. • Lurraren, hazien eta ongarrien egoeraren arabera, erabili behar den traktorea eta makineria

identifikatzea. • Traktorearen, makinen eta lanabesen erregulazioa azaltzea, ereinaldian eta ongarriaren aplikazioan

erabiltzeko. • Haziak aukeratu eta garbitzeko makinen ezaugarri nagusiak azaltzea. • Ereinaldian erabiltzeko haziak desinfektatzeko teknikak eta produktu egokienak deskribatzea. • Behar bezala identifikatutako belarkara-haztegi baten suposizio praktiko batean:

− Erabili behar den hazi-kantitate eta -dosia kalkulatzea. − Beharrezkoa den ongarri bakun edo konposatuaren kantitatea kalkulatzea. − Erabili behar den haziarentzako produktu desinfektatzailearen kantitatea kalkulatzea. − Hazi-dosiaren arabera, ereiteko makina erregulatzea.

4. Ezarritako laboreen zaintza eta babesa zehaztean, hauek garatu eta ezin hobeki produzitzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Laborantzak garatzeko babes-prozedurak deskribatzea. • Traktoreen eta lanabesen erregulazioa azaltzea, azaleko lanetan eta ongarrien aplikazioan erabiltzeko. • Are- eta azalatze-lanak deskribatzea, ezarritako laboreen lurretan, ur-galerak saihesteko. • Belar gaiztoen eta laborantzaren garapen-egoeraren arabera, herbiziden erabilera deskribatzea. • Behar bezala identifikatutako labore bat babesteko kasu praktiko batean:

− Beharrezkoak diren ureztatze-kopuruak identifikatzea. − Nitrogenodun ongarri egokia, kantitatea eta dosia kalkulatzea. − Herbizida egokia, tratamendu-dosia eta -ekipoa kalkulatu eta, hala badagokio, aplikatua.

5. Produktuen bilketa-prozesuak, makineria egokia eta lan hauetan aplikatu behar diren segurtasun- eta higiene-arauak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Produktuak biltzeko prozedura nagusiak deskribatzea. • Biltzeko unea zehazteko kontuan izan behar diren parametro (hezetasuna, azukrea, koipea,

garraztasuna) nagusiak deskribatzea. • Kalitateko produktuak lortzeko arrazoizko bilketa-teknika nagusiak deskribatzea.

Page 24: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

24

• Produktu desberdinak biltzeko erabiltzen diren makina, ekipo eta lanabes desberdinak identifikatu eta deskribatzea.

• Azpiproduktuak bildu eta egokitzeko erabiltzen diren makineria eta lanabesak deskribatzea. • Produktu desberdinentzako ezarritako kalitate-arauak identifikatzea. • Produktuen edo laboreen egoera begetatiboaren eta merkatuko eskaeraren arabera, haiek biltzeko une

egokia zehaztea. • Bilketa-lanetan segurtasun pertsonaleko materialaren ezaugarriak eta erabilera-baldintzak azaltzea eta

bilketa-ekipo eta -makina desberdinetan aplikatzen den segurtasun- eta higiene-araudiaren ondorio garrantzitsuenak azaltzea.

• Behar bezala karakterizatutako uzta-bilketako kasu praktiko batean: − Bilketa-sistema egokiena eta merkeena aukeratzea. − Produktuaren bilketa-kostu osoa kalkulatzea. − Bilketa-unea finkatzeko kontuan hartzen diren irizpideak identifikatzea.

6. Bildutako produktuen garraioa antolatzean kontserbazio- eta merkaturatze-baldintza onenetan biltegiratzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Produktuak garraiatzeko prozedura eta baliabideak deskribatu eta horietako bakoitzaren ezaugarriak

eta helburua azaltzea. • Biltegiratu edo kontserbatuko den produktuaren arabera, biltegien ezaugarriak deskribatzea. • Biltegiratu behar diren eta biltegiratuta dauden produktuak sartu, kargatu eta deskargatzeko biltegiek

bete behar dituzten baldintzak deskribatzea. • Produktuen manipulazioari dagokionez baldintza higienikoei buruz indarrean dagoen legeria azaltzea. • Indarrean dagoen araudiaren arabera, kontserbazio-biltegiek bete behar dituzten higiene-baldintzak eta

segurtasun-neurriak deskribatzea. • Garraiabide desberdinetan aplikatzen den segurtasun- eta higiene-araudiko alderdi garrantzitsuenak

azaltzea. • Bildutako produktu bat garraiatu eta biltegiratzeko suposizio praktiko batean:

− Garraiabide egokiena aukeratzea. − Beharrezkoa den biltegi-bolumena kalkulatzea. − Biltegia desinfektatzeko behar den produktua kalkulatzea. − Preziorik onenean merkaturatzeko irizpideak identifikatzea.

c) Edukiak I. multzoa: LURRA PRESTATU ETA EREITEA Prozedurazkoak: • Kasu bakoitzean lurra prestatzeko metodo egokiena aukeratzea. • Egoera bakoitzean traktore eta lanabes egokiena aukeratzea. • Lurra prestatzeko erabiltzen diren traktore eta lanabesak erregulatzea. • Lurra prestatzeko lanak egitea. • Lurraren analisi bat interpretatzea. • Labore bat ongarritzeko premia kalkulatzea. • Ongarritzeko makina-mota desberdinak erregulatzea. • Ongarritzea. • Labore-txandaketen plangintza. • Ereiteko barietate egokienak aukeratzea. • Ereiteko eta landatzeko makina-mota desberdinak identifikatzea. • Ereiteko eta landatzeko makinak erregulatzea. • Labore desberdinak erein eta landatzea. • Lurra prestatzeko, ereiteko eta ongarritzeko lanetan segurtasun- eta higiene-araudia aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lurra prestatzea. Helburuak. • Galondoa lurperatzea.

Page 25: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

25

• Hondoko lana. Lanabesak. Erregulazioak. • Gutxieneko lur-lantzea. • Lur-lantzerik eza. • Lurzoruen analisiak. • Laboreen ongarri-premia. • Ongarritzeko makinak. Motak. Erregulazioak. • Hondoko ongarritzea. • Azaleko ongarritzea. • Ongarri organikoa. Simaurra. Purinak. Ongarri siderala. Konposta. • Ongarritzea nekazaritza ekologikoan. • Labore-txandaketa. Oinarriak. • Barietate-motak. Lerro garbiak. Hibridoak. Klonak. Populazioak. • Hazien desinfekzioa. • Ereingaraiak. • Ereiteko dosiak. • Hazia prestatzeko teknikak. • Ereiteko makinak. Motak. Zatiak. Erregulazioak. • Landatzeko eta birlandatzeko makinak. • Segurtasun- eta higiene-arauak lurra prestatzeko, ongarritzeko eta ereiteko lanetan. Jarrerazkoak: • Lurra prestatzeko eta ongarritzeko lanek lurzoruen eboluzioan eta bertako nekazaritza-produkzioari

eusteko duten eragina baloratzea. • Hobetutako barietateen erabilera masiboak bioaniztasunean duen eragina baloratzea. • Jarduerak planifikatzean zorroztasuna eta metodoa izatea. • Lan hauei dagozkien segurtasun- eta higiene-arauak bete eta errespetatzea. II. multzoa: HAZTEGIAREN GARAPENA Prozedurazkoak: • Areak eta azalatzeko makinak erregulatzea. • Are- eta azalatze-lanak egitea. • Laboreak babesteko prozedurak aukeratzea. • Produktu fitosanitarioak dosifikatzea. • Produktu fitosanitarioak aplikatzea. • Ureztapen-sistemen osagaiak identifikatzea. • Ureztapen-proiektuak aztertu eta interpretatzea. • Ureztapen-sistemak muntatzea. • Laboreen ureztapen-premiak kalkulatzea. • Ureztapenaren plangintza. • Lan hauetan segurtasun- eta higiene-araudia aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Are- eta azalatze-lanak. Helburuak. Erabiltzen diren lanabesak. • Laboreen agente kaltegarriak. • Laboreen agente kaltegarriak kontrolatzeko metodoak. • Haztegietako belar gaiztoen kontrol kimikoak. • Nekazaritza ekologikoan agente kaltegarriak kontrolatzeko metodoak. • Laboreen ur-premiak. • Ureztapen-sistema baten elementuak. • Segurtasuna eta higienea produktu fitosanitarioen aplikazioan. Jarrerazkoak: • Jarduerak planifikatzean zorroztasuna eta metodoa izatea. • Ura aurrezteak duen garrantziaz ohartzea. • Produktu fitosanitarioen ondorio toxiko eta kutsatzaileez ohartzea.

Page 26: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

26

• Produktu fitosanitarioak aplikatzean segurtasun- eta higiene-arauak bete eta errespetatzea. III. multzoa: BILKETA ETA BILTEGIRATZEA Prozedurazkoak: • Uzta biltzeko une egokia erabakitzea. • Uzta biltzeko makina, ekipo eta lanabes desberdinak identifikatzea. • Laboreen bilketa mekanizatuan esku hartzen duten elementuak erregulatzea. • Nekazaritza-produktuen prozedurak eta garraiabideak aztertzea. • Biltegiratu behar diren produktuen arabera biltegien ezaugarriak aztertzea. • Nekazaritza-produktuak bildu, garraiatu eta biltegiratzean segurtasun eta higieneari buruz indarrean

dagoen araudia aplikatzea. • Prozesu hauetan zehar kalitate-arauak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Uztaren heltzean gertatzen diren aldaketa fisiologikoak. • Biltzeko komenigarriak diren uztaren ezaugarriak. • Biltzeko makinak. Motak. Zatiak. Funtzionamendua. Erregulazioak. • Uztaren garraioa. • Nekazaritza-produktuak kontserbatzeko metodoak. • Biltegiak. Egiturak. Materialak. Isolamendua. • Biltegietako tenperatura eta hezetasuna neurtu eta erregulatzeko sistemak. • Biltegiak desinfektatzeko teknikak. • Nekazaritza-produktuak bildu, garraiatu eta biltegiratzeko prozesuetan bete beharreko segurtasun- eta

higiene-arauak. • Nekazaritza-produktuen kalitate-arauak. Jarrerazkoak: • Jarduerak planifikatzeko metodoen erabilera-azturak hartzea. • Lana garatzean kalitatea zaintzeko konpromisoa. • Nekazaritza-produktuak bildu, garraiatu eta biltegiratzeko prozesuetan segurtasun- eta higiene-arauak

bete eta errespetatzea. IV. multzoa: BELARKARA-HAZTEGIAK Prozedurazkoak: • Laboreen morfologia eta fisiologia aztertzea. • Laboreen ziklo biologikoa jarraitzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Zonako luze-zabaleko belarkara-haztegi nagusiak. • Ezaugarri botaniko, morfologiko eta fisiologikoak. • Ziklo biologikoa. • Merkatuko barietate-motak. • Kalitate-arauak. • Produkzio-teknika eta -sistemak nekazaritza ekologikoan. Jarrerazkoak: • Haztegia zaintzean bere fase guztietan arreta jartzea. 5. lanbide-modulua: ZUHAITZ ETA ZUHAIXKEN HAZTEGIAK a) Amaierako gaitasunak

Page 27: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

27

Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Zuhaitz eta zuhaixken haztegi bat ezartzeko, lurzorua prestatzeko lanak eta erabili behar diren

makineria eta lanabesak aztertzea. 2. Espeziearen, barietatearen eta klimatologiaren arabera, eskatutako makineria eta lanabesekin,

haztegiak ezartzeko prozesuak eta haien beste zaintza batzuk aztertzea. 3. Makineria eta tresna egokiekin, sail landatuetan aplikatu behar diren babesteko eta zaintzeko prozesu

eta prozedurak aztertzea. 4. Espeziearen, barietatearen, lurzoruaren, klimatologiaren eta laborantza-moduen arabera, inausketa-

sistemak baloratzea. 5. Espezie, barietate, lurzoru eta klimatologiaren arabera, eskatutako erreminta eta materialekin,

txertaketa-sistema desberdinak aztertzea. 6. Produktuen bilketa-prozesuak, makineria egokia eta lan hauetan aplikatu behar diren segurtasun- eta

higiene-arauak aztertzea. 7. Bildutako produktuen garraioa antolatzea kontserbazio- eta merkaturatze-baldintza onenetan

biltegiratzeko. c) Ebaluazio-irizpideak 1. Zuhaitz eta zuhaixken haztegi bat ezartzeko, lurzorua prestatzeko lanak eta erabili behar diren makineria eta lanabesak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ezar daitezkeen zuhaitz eta/edo zuhaixken haztegiek eskatzen dituzten ingurunea prestatzeko

prozedurak deskribatzea. • Lurraren ezaugarri fisiko, kimiko eta biologikoak deskribatzea. • Lurra prestatu eta desinfektatzeko erabil daitezkeen ekipo, makineria eta lanabesak aukeratzea. • Behar bezala zehaztutako zuhaitz edo zuhaixken haztegi bat ezartzeko kasu praktiko batean:

− Lurzoruaren analisiaren emaitzak interpretatzea. − Hondoa kentzeko lan egokiena zehaztea. − Beharrezkoak diren ongarri organiko eta mineralen kantitateak kalkulatzea. − Lan nagusi desberdinetarako behar diren makinak eta lanabesak zehaztea. − Esparru egokia aukeratuz zuintzea. − Lurzoruan izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak identifikatzea eta, hala badagokio,

tratamenduak une eta dosi egokienetan burutzea. • Lurra prestatzeko lanetan erabiltzeko, traktorearen, ekipoen eta lanabesen erregulazioa deskribatzea. • Irizpide tekniko-ekonomikoen arabera eta makineria egokiarekin, landaketa-lubakiak eta -zuloak

aukeratzea. 2. Espeziearen, barietatearen eta klimatologiaren arabera, eskatutako makineria eta lanabesekin, haztegiak ezartzeko prozesuak eta haien beste zaintza batzuk aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Zuhaitz edo zuhaixken haztegietan eragina izan dezaketen eskualdeko ezaugarri klimatiko nagusiak

deskribatzea. • Zuhaitz-landareen kalitatea ebaluatzea, beren osasun-egoeran oinarrituz. • Espeziearen, barietatearen, zuhaitz-landarearen motaren, lurraren ezaugarrien eta zonako

klimatologiaren arabera, landaketa-prozedurak deskribatzea. • Ikuspegi tekniko eta ekonomikotik landatzeko makina, lanabes eta tresna egokienak aukeratzea. • Aukeratutako baliabideekin landaketa egiteko beharrezkoak diren urratsak deskribatzea. • Landatutako sail baten marrak ebaluatzea, horiek eragiten dituzten arrazoi teknikoak zehaztuz. 3. Makineria eta tresna egokiekin, sail landatuetan aplikatu behar diren babesteko eta zaintzeko prozesu eta prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

Page 28: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

28

• Lurzoruaren eta labore-espeziearen arabera, zuhaitz-sailetako azaleko lanen oinarriak deskribatzea. • Azaleko are- eta azalatze-lanetan eta ongarrien aplikazioan erabiltzeko traktorearen eta lanabesen

erregulazioa azaltzea. • Ongarri, herbizida eta fitoerregulatzaileen ezaugarriak deskribatzea, labore bakoitzari ondoen

egokitzen zaizkionak aukeratuz. • Haztegi desberdinetan oinarrizko premiak eta ur-dosiak kalkulatzea eta urritasun hidriko baten

ondorioak ebaluatzea. • Behar bezala identifikatutako landaketa baten suposizio praktiko batean:

− Lurzoruaren eta landarearen arabera beharrezkoak diren azaleko lanak deskribatzea. − Erabili behar diren fitosanitarioen, fitoerregulatzaileen eta herbiziden dosiak kalkulatzea. − Laborantza-fase bakoitzerako ongarri-mota zehaztu eta dosia kalkulatzea. − Produktu desberdinak aplikatzeko makineria eta ekipoak zehaztea. − Ur-premiak eta ureztapen-maiztasuna kalkulatzea.

• Landaketetan erabiltzen diren euskarri-mota nagusiak eta haien ezaugarriak deskribatzea, labore-motaren eta espeziearen arabera.

4. Espeziearen, barietatearen, lurzoruaren, klimatologiaren eta laborantza-moduen arabera, inausketa-sistemak baloratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Espezieen eta barietateen arabera zuhaitz eta zuhaixketan aplika daitezkeen inausketa-funtzio eta -

sistema desberdinak deskribatzea. • Inausketan erabiltzen diren tresna eta erremintak eta haien funtzioak deskribatzea. • Landatutako espezie edo barietate desberdinen arabera erakuntza- eta produkzio-inausketak

deskribatzea. • Inausteko makinen oinarriak eta erabilera deskribatzea. • Behar bezala karakterizatutako kasu praktiko batean:

− Erakuntza-inausketako sistema egokiena aukeratzea. − Aukeratutako inausketarako erreminta eta materialak zehaztea. − Azalera-unitateko behar den denbora eta inausketarako garai egokiena kalkulatzea. − Hala dagokionean, erremintak behar bezala erabiltzea.

5. Espezie, barietate, lurzoru eta klimatologiaren arabera, eskatutako erreminta eta materialekin, txertaketa-sistema desberdinak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Txertaketa-mota desberdinen ezaugarriak eta haiek burutzeko garaia deskribatzea. • Espeziearen, barietatearen, lurzoruaren eta klimatologiaren arabera txertaketa-mota egokiena

aukeratzea. • Txertaketak egitean gehien erabiltzen diren erreminta eta tresnak deskribatzea. • Txertaketa ondorengo eragiketak adierazi eta horietako bakoitzaren ezaugarriak eta funtzioak azaltzea. • Behar bezala identifikatutako txertaketa-kasu praktiko batean:

− Txertaketa-mota egokiena aukeratzea. − Material eta erreminta egokienak zehaztea. − Azalera-unitate bakoitzeko burutzapen-denbora eta hori egiteko garai egokiena kalkulatzea. − Hala dagokionean, materialak eta erremintak behar bezala erabiltzea.

6. Produktuen bilketa-prozesuak, makineria egokia eta lan hauetan aplikatu behar diren segurtasun- eta higiene-arauak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Produktuak biltzeko prozedura nagusiak deskribatzea. • Biltzeko unea zehazteko kontuan izan behar diren parametro (hezetasuna, azukrea, koipea,

garraztasuna) nagusiak deskribatzea. • Kalitateko produktuak lortzeko arrazoizko bilketa-teknika nagusiak deskribatzea.

Page 29: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

29

• Produktu desberdinak biltzeko erabiltzen diren makina, ekipo eta lanabes desberdinak identifikatu eta deskribatzea.

• Azpiproduktuak bildu eta egokitzeko erabiltzen diren makineria eta lanabesak deskribatzea. • Produktu desberdinentzako ezarritako kalitate-arauak identifikatzea. • Produktuen edo laboreen egoera begetatiboaren eta merkatuko eskaeraren arabera, haiek biltzeko une

egokia zehaztea. • Bilketa-lanetan segurtasun pertsonaleko materialaren ezaugarriak eta erabilera-baldintzak azaltzea eta

bilketa-ekipo eta -makina desberdinetan aplikatzen den segurtasun- eta higiene-araudiaren ondorio garrantzitsuenak azaltzea.

• Behar bezala karakterizatutako uzta-bilketako kasu praktiko batean: − Bilketa-sistema egokiena eta merkeena aukeratzea. − Produktuaren bilketa-kostu osoa kalkulatzea. − Bilketa-unea finkatzeko kontuan hartzen diren irizpideak identifikatzea.

7. Bildutako produktuen garraioa antolatzean kontserbazio- eta merkaturatze-baldintza onenetan biltegiratzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Produktuak garraiatzeko prozedura eta baliabideak deskribatu eta horietako bakoitzaren ezaugarriak

eta helburua azaltzea. • Biltegiratu edo kontserbatuko den produktuaren arabera, biltegien ezaugarriak deskribatzea. • Biltegiratu behar diren eta biltegiratuta dauden produktuak sartu, kargatu eta deskargatzeko biltegiek

bete behar dituzten baldintzak deskribatzea. • Produktuen manipulazioari dagokionez baldintza higienikoei buruz indarrean dagoen legeria azaltzea. • Indarrean dagoen araudiaren arabera, kontserbazio-biltegiek bete behar dituzten higiene-baldintzak eta

segurtasun-neurriak deskribatzea. • Garraiabide desberdinetan aplikatzen den segurtasun- eta higiene-araudiko alderdi garrantzitsuenak

azaltzea. • Bildutako produktu bat garraiatu eta biltegiratzeko suposizio praktiko batean:

− Garraiabide egokiena aukeratzea. − Beharrezkoa den biltegi-bolumena kalkulatzea. − Biltegia desinfektatzeko behar den produktua kalkulatzea. − Preziorik onenean merkaturatzeko irizpideak identifikatzea.

c) Edukiak I. multzoa: LANDAKETA Prozedurazkoak: • Landaketaren aurretik lurra prestatzeko lanak modu eta une egokietan egitea. • Lurzoruaren analisia behar bezala interpretatu ondoren zehaztutako ongarri organiko eta mineralen

dosi egokiak aplikatzea. • Landatu beharreko espezie, mentagai eta barietatea aukeratzea ondokoen arabera: klima, lurzorua,

ustiapen-mota eta polinizazio-gogortzea. • Ezarriko den laborearentzako teknikoki egokiena den landare-tartea aukeratzea, erakuntza-sistema,

lurzoruaren kalitatea, argitasuna eta barietatea kontuan hartuz. • Zuinketa egin ondoren eta zuloak eta lubakiak egin ondoren, landatzea. • Landatu ondorengo hasierako zaintzak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Zuhaitzak eta zuhaixkak landatzeko lurraren premia kimiko, fisiko eta biologikoak. • Hondoa kentzeko lanak. • Azaleko lanak eta lan osagarriak. • Hondoko medeapenak eta ongarritzeak. • Lurra prestatzeko lanetarako makineria eta lanabesak. • Zuhaitz-landarea, mentagaia eta barietatea. Mentagai desberdinen ezaugarriak. Espezieek, mentagaiek

eta barietateek eskatzen dituzten klima eta lurzorua.

Page 30: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

30

• Fruituaren gogortzea. Ernalkuntza. Barietate polinizatzaileak. Ernalkuntzan eragina duten kanpoko faktoreak.

• Landare-tarteak. Markaketa. Zuinketa. • Zuhaitz-landarea prestatzea: inausketa. Osasun- eta kalitate-ezaugarriak. Landatu aurreko

desinfekzioa. • Landatzeko sistema eta teknikak. • Landatu ondorengo zaintzak. Jarrerazkoak: • Landatzeko lurra prestatzeko unea behar bezala aukeratzeak duen garrantziaz ohartzea. • Mentagaiak eta barietateak zuhaitz-landarea osatuz osatzen duten multzoaz ohartzea. • Landatzeko unean hartzen diren erabakietan ingurunea (klima eta lurzorua) eta ustiapen-mota behar

bezala baloratzearen garrantziaz ohartzea. II. multzoa: LABORANTZA-PRAKTIKAK Prozedurazkoak: • Sail landatuaren baldintzetara ondoen moldatzen den laborantza-sistema aukeratzea, azaleko lur-

lantzearen eta jorratze mekaniko eta kimikoaren burutzapen egokia zehaztuz. • Ureztapen-sistema aukeratu eta instalatzea. • Ongarriak, fitosanitarioak eta fitoerregulatzeaileak dosifikatu eta aplikatzea, aldez aurretik kalkulatu

ondoren. • Espezie-barietateari eta sail landatuaren ezaugarriei ondoen egokitzen zaien erakuntza-sistema

aukeratu ondoren, erakuntza-inausketa egitea. • Espezie-barietatearen eta sail landatuaren ezaugarrien arabera zehaztutako fruktifikazio-inausketa

egitea. • Laborantza-egoera desberdinetan txertaketa-mota desberdinak egitea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lurzorua mantentzeko sistemak. Lur-lantzea. Herbizidak. • Zuhaitz eta zuhaixken haztegietako ur-premiak. • Zuhaitz eta zuhaixken haztegiei egokitutako ureztapen-sistemak. • Elementu elikagarrien funtzioa eta ongarri-dosiak kalkulatzea. • Zuhaitz eta zuhaixken haztegietan eragina duten izurriak, gaixotasunak eta fisiopatiak. • Borroka kimiko, biologiko eta integratua. Tratamenduen egutegia. Fitoerregulatzaileak. • Espezie desberdinen organo begetatiboak eta fruktifikazio-organoak. • Inausketa-erreminta eta -materialak. • Egoera fenologikoak. • Fruktifikazio-inausketa. Udako kimaketa. Formazio-inausketa. Bakantzea. • Txertaketa-mota erabilienak. Txertatzeko garaiak. Txertatzeko makinak. • Txertaketa ondorengo zaintzak. Jarrerazkoak: • Produktu fitosanitarioak erabiltzean arduraz jokatzea eta ingurumenarekiko eta kontsumitzailearekiko

errespetuari lehentasuna ematea. • Landatzeko unean hartzen diren erabakietan ingurunea (klima eta lurzorua) eta ustiapen-mota behar

bezala baloratzearen garrantziaz ohartzea. • Egoera desberdinetan zuhaitzak eta zuhaixkak berdinak ez direla eta ondorioz beti sistematikoki

jokatu ezin dela ohartzea. III. multzoa: BILKETA ETA KONTSERBAZIOA Prozedurazkoak: • Parametro fisiologikoen eta merkaturatze-parametroen arabera, bilketarako une egokia erabakitzea. • Produktua biltzean kalitatean eragina izango duten tratu txarrak saihestea.

Page 31: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

31

• Teknikoki egokienak diren eta ekonomikoki errentagarriak diren bilketa-makineria eta -tresnak erabiltzea.

• Garraiatu behar den produktua kontuan hartuz, garraio- eta biltegiratze-baliabide egokienak erabiltzea. • Biltegiratu behar den produktuari egokitutako biltegiko eta/edo kamarako ingurumen-baldintzak eta

baldintza teknikoak egiaztatzea. • Produktua biltegiratu baino lehen, hala badagokio, biltegia eta/edo ganbarak desinfektatzea. • Produktuen manipulazio eta kontserbaziorako indarrean dagoen legeriak finkatutako baldintza

higienikoak betetzen diren ala ez egiaztatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Merkatuko barietateen fitxa teknikoak: Indarra eta itxura, polinizazioa, laborantza-premiak, fruituaren

ezaugarri organoleptikoak, loraketa- eta bilketa-garaiak. Izurri, gaixotasun eta fisiopatiekiko sentikortasuna, kalitate- eta kontserbazio-arauak.

• Dastatze-heldutasuna eta bilketa-heldutasuna. Bilketarako garaiak eta uneak. • Biltegiak. Kalkuluak. • Kontserbazio-sistemak. Hotz-ganbarak. Atmosfera kontrolatuko ganbarak. • Fruituek kontserbazioan jasaten dituzten aldaketak. Tratamenduak. • Kalitate-arauak. Poteratzea. Manipulazioa. Aurkezpena. • Produkzio-teknika eta -sistema biologikoak. Araudia. • Produktuen bilketa eta manipulazioko segurtasun- eta higiene-araudia. Jarrerazkoak: • Barietateak ondo aukeratzeko eta produktua zuzen maneiatzeko merkatua ezagutzearen garrantziaz

ohartzea. • Produktuaren kalitatea hobetzeko lana baloratzea. • Kontserbazioari eta merkaturatzeari dagozkien alderdiak profesionalaren lanaren zatitzat hartzea. 6. lanbide-modulua: KONTROL FITOSANITARIOKO METODOAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Beren osasun-egoera eta kontrolatzea ahalbidetzen duten borroka-metodoak ebaluatuz, laboreetan

kalteak eragiten dituzten agente biotikoak eta abiotikoak aztertzea. 2. Ezarrita dauden segurtasun-arauak betez, laboreen osasun-egoera hobetzeko agente kaltegarriak

kontrolatu eta borrokatzeko prozedurak programatzea eta, hala dagokionean, burutzea. 3. Produktuen toxikotasuna hartu behar diren prebentzio-neurriekin erlazionatuz, osasun-produktuak

erabili eta manipulatzen diren bitartean derrigorrez aplikatu behar diren segurtasun- eta higiene-arauak aztertzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Beren osasun-egoera eta kontrolatzea ahalbidetzen duten borroka-metodoak ebaluatuz, laboreetan kalteak eragiten dituzten agente biotikoak eta abiotikoak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Gure ingurune geografikoan ohikoenak diren osasun-intereseko espezieen ezaugarri morfologikoak

eta ziklo biologikoak aztertzea. • Agente kaltegarriak sailkatzea, beren habitata eta laboreetan gehien eragiten dituzten kalteak, herri-

mailan nahiz estatu-mailan, deskribatuz. • Sintomatologia eta kalteak agente eragilearekin erlazionatzea. • Agente kaltegarrien (biotikoak) aurkako borroka-baliabideen argibide nagusiak aztertzea, haien

osaeraren eta erabilera-moduaren arabera. • Laboreetan kalteak eragiten dituzten agente abiotikoak identifikatu eta deskribatzea.

Page 32: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

32

• Laginak hartzeko prozedurak eta prestaketa deskribatu eta, hala dagokionean, burutzea, laborategira bidaltzeko.

• Behar bezala karakterizatutako lurrean egindako edo behar adinako informaziotik abiatutako kasu praktiko batean: − Beharrezkoa den osasun-informazioa aukeratzea. − Osasun-kontrola egiteko puntu esanguratsuenak aurkitzea. − Zenbaketa- eta laginketa-puntuek bete behar dituzten baldintzak ezartzea. − Definitutako edo behatutako fenologiaren arabera, kaltea eragin duen agentea ondorioztatzea. − Ezarritako programaren arabera, zenbaketa- eta landa-fitxak behar bezala betetzea.

• Agente biotiko eta abiotiko kaltegarrien mota desberdinak eskuz nahiz informatikoki identifikatzea. 2. Ezarrita dauden segurtasun-arauak betez, laboreen osasun-egoera hobetzeko agente kaltegarriak kontrolatu eta borrokatzeko prozedurak programatzean eta, hala dagokionean, burutzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Borroka integratuan erabiltzen diren osasun-produktuen argibideak eta osaera azaltzea, horietako

bakoitzarentzat espezifikoena den aplikazio-mekanismoa azalduz. • Gure lurralde-eremuan maiz erabiltzen diren tratamendu-ekipo, -makina eta -tresnen osaerak eta

eragiketa-prozedurak deskribatzea. • Borroka-metodoak erlazionatzea ahalbidetzen duten irizpideak aztertzea eta, aztertutako agente

kaltegarriaren motaren arabera, tratamenduaren aplikazio-sekuentzia programatzea. • Lursail baten laneko plan orokorretik abiatuz, laboreen osasun-maila onari eusteko behar diren

jarduerak planifikatzea. • Lur egoki batean edo agente kaltegarrien aurkako borroka-plan bat programatzeko behar den

informaziotik abiatuz: − Dokumentazio teknikoa interpretatu eta beharrezkoak diren produktu eta baliabide osagarriak

aukeratzea. − Laborean eragina duten agente kaltegarrien sintomak ikusmenez ikusita ezagutzea. − Zehaztutako egoera fenologikotik abiatuz, produktu egokiena eta hau aplikatzeko une egokiena

aukeratzea, bere toxikotasunaren, segurtasun-epearen eta eragile kaltegarriaren aurkako eraginkortasunaren arabera.

− Fauna baliagarrian izan dezakeen eragina, kostua eta tratamenduaren iraupena ebaluatzea. − Saldak prestatu eta ekipoak erabiltzeko prestatzea, fabrikatzailearen zehaztapenei eta informazio

teknikoari jarraituz. − Lurrean tratamendu-metodo eta -prozedura desberdinak aplikatzea. − Aplikatutako tratamendua eta honen exekuzioan gertatutako gorabeherak euskarri egokian

erregistratzea. • Biltegiratzeko toki itxietan eta hiri-espazioetan agente kaltegarrien aurkako borrokarako eta osasun-

kontrolerako benetako estrategiak burutzea ahalbidetzen duten aldagai bereizleak aztertzea. − Biltegietako eta hiri-espazioetako agente kaltegarri nagusien ezaugarri biologikoak identifikatu eta

deskribatzea. − Biltegietan eta hiri-espazioetan erabiltzen diren borroka-metodo eta -prozedura desberdinak

azaltzea. − Hiri-inguruneetan agente kaltegarrien aurkako borroka eta kontrola programatzea, pertsonengan

duten eragina eta aplikatu behar diren segurtasun-denborak baloratuz. 3. Produktuen toxikotasuna hartu behar diren prebentzio-neurriekin erlazionatuz, osasun-produktuak erabili eta manipulatzen diren bitartean derrigorrez aplikatu behar diren segurtasun- eta higiene-arauak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Babes-ekipoen eta -baliabideen zehaztapenak azaldu eta osagai espezifikoak eta aurreikusten diren

arriskuak deskribatzea. • Izan daitezkeen jarduera-esparruen eta irizpide ekologikoen arabera, osasun-produktuen kategoria

toxikologikoak bereiztea eta hauen arrisku-egoerak adieraztea. • Produktuen toxikotasunari edo arrisku-mailari buruzko informazioa haien manipulazioan hartu behar

diren babes-neurriekin erlazionatzea.

Page 33: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

33

• Osasun-produktuen manipulazio desegoki baten suposizio praktiko batean: − Toxikapen-kasuetan laguntza-zentro ofizialak noiz eta nola erabili behar diren adierazi eta

deskribatzea. − Istripu-kasuan lehen sorospeneko eta oinarrizko zaintzako tekniken aplikazioa simulatzea. − Aplikatu behar diren lehen sorospeneko teknika nagusiak azaltzea.

c) Edukiak I. multzoa: LABOREENTZAKO KALTEGARRIAK DIREN AGENTEAK Prozedurazkoak: • Laboreetan kalteak eragiten dituzten agente abiotikoak identifikatzea. • Laboreentzako kaltegarriak diren ugaztun-espezieen sailkapen morfologikoa. • Laboreentzako kaltegarriak diren hegazti-espezieen sailkapen morfologikoa. • Laboreentzako kaltegarriak diren artropodo-espezieen sailkapen morfologikoa. • Laboreentzako kaltegarriak diren molusku-espezieen sailkapen morfologikoa. • Laboreentzako kaltegarriak diren nematodo-espezieen sailkapen morfologikoa. • Laboreentzako kaltegarriak diren onddo-espezieen sailkapen morfologikoa. • laboreentzako kaltegarriak diren bakterio eta birusen sailkapena. • Laboreentzako kaltegarriak diren landare fanerogamoen sailkapen morfologikoa. • laborean behatutako kalte-motaren eta hori eragin duen agentearen arteko lotura. • Laboreentzako kaltegarriak diren agenteen kontrola planifikatzea. • Lagin begetalak bildu eta prestatzea laborategira bidaltzeko. • Laboreen osasun-egoera ebaluatzea. • Tratamenduen premiak kalkulatzea. • Poteratutako elikadura-produktuentzako kaltegarriak diren agenteak sailkatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Agente abiotikoak: identifikazioa eta sintomatologia. • Izurriak, gaixotasunak, belar gaiztoak: Definizioak. Kontzeptuak. Ezaugarriak. • Ugaztun kaltegarriak: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Hegazti kaltegarriak.: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Molusku kaltegarriak: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Artropodo kaltegarriak: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Onddo kaltegarriak: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Bakterioak eta birusak: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Banerogamo parasitoak: Espezieak. Ziklo biologikoak. Eragindako kalteak. • Belar gaiztoak: Landare-taldeak. Ezaugarriak Eragindako kalteak. • Laboreentzako kaltegarriak diren agenteak kontrolatzeko metodoak: Motak. Ezaugarriak.

Erabilgarritasuna. • Laboreentzako kaltegarriak diren agenteak kontrolatzeko material eta produktuak. • Laboreen osasun-egoera: behatu beharrezko ezaugarriak. Abisu- edo arrisku-mailak. Tratamendu-

premiak. • Biltegiratutako elikadura-produktuentzako kaltegarriak diren agenteak kontrolatzeko metodoak. Jarrerazkoak: • Laborategira bidaltzeko material begetala bildu eta prestatzean kontu handiz aritzea. • Agente kaltegarrien kontrola egitean tinkotasunez, arduraz eta pazientziaz aritzea. • Laboreen osasun-egoeraren ebaluazioan inplikatzea. • Laboreetan kalteak eragiten dituzten agenteak identifikatzean saiatzea eta arduraz aritzea. II. multzoa: BORROKARAKO ETA KONTROLERAKO BALIABIDEAK Prozedurazkoak:

Page 34: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

34

• Borroka eta kontrolerako zeharkako metodoak sailkatzea. • Borroka eta kontrolerako metodo mekanikoak sailkatzea. • Agente kaltegarriei aurre egiteko baliagarriak diren laborantza-praktikak sailkatzea. • Agente kaltegarrien aurkako borrokan eta kontrolean erabiltzen diren produktu kimikoak sailkatzea. • Produktu fitosanitarioak aplikatzeko sistemak sailkatzea. • Agente kaltegarrien aurkako borroka biologikoko eta borroka integraleko metodoak sailkatzea. • Laborearen ezaugarrien, bere garapen-egoeraren, kaltea eragin duen agentearen eta honen

larritasunaren arabera prozedura egokiena aukeratzea. • Laborearen egoeraren, garaiaren eta agente kaltegarriaren garapenaren arabera, tratamendua

aplikatzeko unerik egokiena zehaztea. • Laboreen tratamenduentzako egutegia planifikatzea. • Tratamenduko produktuak manipulatzea. • Tratamenduko produktuak manipulatzean eta tratamendu fitosanitarioak aplikatzean babes-ekipo eta

-materialak sailkatzea. • Babes-ekipo eta -materialak egiaztatu eta mantentzea. • Haztegietan tratamenduak aplikatzea. • Aplikatutako tratamenduek zonako fauna baliagarrian izan duten eragina ebaluatzea. • Desinfektatzeko eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko tratamenduetarako lokala prestatzeko aldez

aurretik hainbat lan egitea. • Elikagaiak manipulatzeko lokaletan arratoiak hiltzeko tratamenduak aplikatzea. • Elikagaiak manipulatzeko lokaletan desinfekzio- eta intsektuak hiltzeko tratamenduak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Zeharkako borroka-metodoak: Motak. Ezaugarriak. Aplikazioa. • Borroka-metodo mekanikoak: Motak. Ezaugarriak. Aplikazioa. • Zaintza-praktikak: Laborantza-lanak. Ureztapenak eta drainatzeak. Garnata-landarea. • Borroka kimikoa:

− Arratoi-pozoiak eta garnata pozoituak. − Intsektizidak. Akarizidak. Helizidak. − Nematizidak. Kriptogamizidak. Bakterizidak. Herbizidak.

• Produktuen jarduera-metodoak. − Kontaktua. Irenstea. Zurgatzea. − Mistoak. Sistemikoak. − Barne-traslokazioa.

• Toxikotasuna. Fitotoxikotasuna eta hondakinezko ekintza. • Segurtasun-epea. • Borroka biologikoa: Kontzeptua. Metodoak. Ezaugarriak. • Fauna baliagarria: harrapariak. Parasitoak. Bestelakoak. • Borroka integrala: Kontzeptua. Metodoak. Ezaugarriak. Aplikazioak. • Tratamenduak aplikatzeko sistemak.

− Hautseztapena. Ihinztapena. lainoztapena edo atomizazioa. − Fumigazioa. Aerosolak. Injekzioa. − Garnatak. Erakargarriak. Uxagarriak. − Tratamendu-motak. − Erabatekoa. Partziala. − Puntuala edo lokalizatua. − Prebentziozkoa. Sendagarria.

• Tratamendu-salda edo -soluzioak. • Tratamendurako egutegia. • Tratamendu-produktuak maneiatzean hartu beharreko neurriak. • Babes-ekipo eta -materialak. • Babes-ekipo eta -materialak mantendu eta kontserbatzeko lanak. • Arratoiak hiltzea: produktuak. Metodoak. • Desinfekzioa eta intsektuak hiltzea: produktuak. Metodoak. • Erregistro fitosanitarioa. • Tratamendu-produktuak manipulatzean eta burutzean segurtasun- eta higiene-arauak. • Tratamendu-produktuekin intoxikatutako kasuetarako jokabide-arauak.

Page 35: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

35

Jarrerazkoak: • Produktuen etiketak kontuz eta arretaz irakurtzea. • Segurtasun- eta higiene-arauak zorrozki betetzea. • Tratamenduak aplikatzean segurtasun-epeak zorrozki errespetatzea. • Produktuak kontu handiz aukeratzea eta toxikotasun urria dutenei eta ingurumenarentzako erasokorrak

ez direnei lehentasuna ematea, fauna baliagarria erabiliz. • Babes-ekipo eta -materialak aukeratu eta maneiatzean zorroztasunez aritzea. III. multzoa: APLIKAZIOKO MATERIALA Prozedurazkoak: • Tratamendurako aparatu ihinztatzaileak sailkatzea. • Ihinztagailuak osatzen dituzten zatien analisia. • Tratamendu bakoitzarentzat ihinztagailu-mota egokiena aukeratzea. • Tratamendurako aparatu hautseztatzaileak sailkatzea. • Hautseztagailuak osatzen dituzten zatien analisia. • Tratamendu bakoitzarentzat hautseztagailu-mota egokiena aukeratzea. • Produktua gas-eramaile baten bidez bultzatzen duten tratamendu-aparatuak sailkatzea. • Produktua gas-eramaile baten bidez bultzatzen duten tratamendu-aparatuak osatzen dituzten zatien

analisia. • Tratamendu bakoitzarentzat, produktua gas-eramaile baten bidez bultzatzen duten tratamendu-aparatu

egokiena aukeratzea. • Fumigazio-tratamenduetarako beharrezkoak diren aparatu eta materialak sailkatzea. • Fumigatzaileak osatzen dituzten zatien analisia. • Injekzio-bidezko tratamenduetarako beharrezkoak diren aparatu eta materialak sailkatzea. • Produktuen injekziorako aparatuak osatzen dituzten zatien analisia. • Tratamendu-aparatuen kontrol- eta segurtasun-mekanismoak egiaztatzeko eragiketak egitea. • Tratamendu-aparatuak maneiatzeko eragiketak egitea. • Tratamendu-aparatuak mantentzeko eragiketak egitea. • Igorritako produktu-dosia kalibratzeko bultzada-sistemak erregulatzea. • Produktuaren irteera-iragazki edo -toberak kalibratzea, tratamenduaren iraupenera moldatzeko. • Intoxikazio-suposizio batean, lehen laguntzetako teknikak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ihinztatzeko aparatuak: Motak. Ezaugarriak. Zatiak. Funtzionamendua. Aplikazioa edo erabilera. • Hautseztatzeko aparatuak: Motak. Ezaugarriak. Zatiak. Funtzionamendua. Aplikazioa edo erabilera. • Gas-bultzadako aparatuak: Motak. Ezaugarriak. Zatiak. Funtzionamendua. Aplikazioa edo erabilera. • Fumigazio-ekipoa: aparatuak edo tresnak. Materialak. • Injekzio-aparatuak edo injekzio-ekipoak: Motak. Ezaugarriak. Zatiak. Funtzionamendua. Aplikazioa

edo erabilera. • Desinfekziorako aparatu edo instalazioak. • Lehen laguntzetako teknikak. Jarrerazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arauak zorrozki betetzea. • Tratamenduak aplikatzean segurtasun-epeak zorrozki errespetatzea. • Produktuak kontu handiz aukeratzea eta toxikotasun urria dutenei eta ingurumenarentzako erasokorrak

ez direnei lehentasuna ematea, fauna baliagarria erabiliz. • Babes-ekipo eta -materialak aukeratu eta erabiltzean zorroztasunez aritzea. 7. lanbide-modulua: ABERE-HAZKUNTZA ARRAZIONALA a) Amaierako gaitasunak

Page 36: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

36

Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Xakitu eta identifikatzeko prozedurak aztertzea, espezie bakoitzarentzat ezarritakoak azalduz eta

garaia, unea eta modu egokia aukeratzea ahalbidetzen duten irizpideak adieraziz. 2. Espeziearen eta prozeduraren arabera, animaliei isatsa mozteko, zikiratzeko, adarrak kentzeko eta ilea

mozteko prozedura teknikoak aztertzea, behar dituzten zaintzak azalduz. 3. Adinaren, pisuaren, produkzio-egoeraren eta ugalketa-egoeraren arabera, abere-talde baten multzoak

antolatzeko irizpideak zehaztea, horretarako behar diren espazio-, instalazio- eta ekipo-premiak identifikatuz.

4. Kalitatezko esnea eta errapeen osasun-egoera ezin hobea lortzeko ekipoak eta animaliak kontrolatuz, eraiste-lanak aztertzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Xakitu eta identifikatzeko prozedurak aztertzean, espezie bakoitzarentzat ezarritakoak azalduz eta garaia, unea eta modu egokia aukeratzea ahalbidetzen duten irizpideak adieraziz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Xakitzeko eta identifikatzeko sistema desberdinak eta kasu bakoitzean erabili behar diren material eta

ekipoak deskribatzea, behar bezala manipulatzeko modua azalduz. • Markak eta/edo identifikazio-sistemak deskribatzea, espezie bakoitzari egokitutako jartzeko prozedura

eta teknika azalduz. • Espezieen eta identifikazio-sistema/prozeduren arabera, inmobilizazio-prozedurak azaltzea. • Ustiapen eta espezie jakin baten suposizioan ondokoak aukeratzea:

− Identifikazio-mota egokiena. − Behar den materiala. − Dagokion gorputz-zatia eta adin egokiena. − Identifikazio-motarentzat egokiena den inmobilizazioa eta aukeratutako prozedura exekutatzea.

• Abereak gaizki manipulatzeak langileei eta abereei eragin diezazkiekeen ondorio negatiboak azaltzea. • Xakitu eta identifikatzeko metodo batzuk halakorik egitea komeni ez den garaiekin erlazionatzea. • Europako Elkarteak animalien xakitze eta identifikazioari buruz dituen arauen ezaugarri nagusiak

deskribatzea. 2. Espeziearen eta prozeduraren arabera, animaliei isatsa mozteko, zikiratzeko, adarrak kentzeko eta ilea mozteko prozedura teknikoak aztertzean, behar dituzten zaintzak azalduz. ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Isatsa kentzeko, zikiratzeko eta adarrak mozteko teknika desberdinak deskribatzea. • Isatsa kentzeko, zikiratzeko eta adarrak mozteko kasu praktiko batean edo gehiagotan:

− Lan desberdinak egiteko behar den materiala identifikatzea. − Prozesu osoan zehar animaliek behar dituzten zaintzak deskribatzea. − Animalia inmobilizatzea, kasu bakoitzean sistema egokia erabiliz. − Teknika egokiak erabiliz, isatsa kentzeko, zikiratzeko eta adarrak mozteko lana egitea.

• Ilea mozteko ekipoen elementu desberdinak identifikatu eta deskribatzea. • Hala dagokionean, ekipoen lehen mailako mantentzerako zaintzak azaldu eta aplikatzea. • Animaliei ilea mozteko kasu praktiko batean:

− Hortzak eta kardak prest jartzea (zorroztea). − Ilea moztu aurretik, bitartean eta ondoren animaliei eskainiko zaizkien zaintzak deskribatzea. − Ezarrita dagoen sistemaren arabera ilea moztea, animaliari zauririk eragin gabe eta kalitatezko

ardi-larru osoak lortuz. − Ardi-larruak prozedura egokiari jarraituz prestatzea.

• Ilea mozteko sistemak bereizten dituzten ezaugarriak azaltzea, animalia-mota eta -espezieari dagozkion argibideak eta azalpenak zehaztuz.

Page 37: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

37

3. Adinaren, pisuaren, produkzio-egoeraren eta ugalketa-egoeraren arabera, abere-talde baten multzoak antolatzeko irizpideak zehaztean, horretarako behar diren espazio-, instalazio- eta ekipo-premiak identifikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu. • Abere-arraza eta -espezie desberdinen ezaugarri morfologikoak, produktiboak eta ingurunearekiko

egokitzapenari dagozkionak deskribatzea. • Hazkuntza eta elikadura egoki baterako lote desberdinak prestatzeko irizpideak deskribatzea. • Animalia-lote baten kasu jakin batean, alojamendurako, biltegirako eta ekipoetarako espazio-premiak

kalkulatzea. • Baskula erregulatu eta animaliak behar bezala pisatzea. • Abere-hazkuntzako instalazioetan aplikazio-araudiak deskribatzea. • Abere-espezie desberdinen kasuan animalien produkzioa optimizatzeko instalazioek bete behar

dituzten ezaugarri teknikoak azaltzea. • Animaliak espeziearen eta egoera fisiologikoaren arabera taldekatzeko irizpideak azaltzea. 4. Kalitatezko esnea eta errapeen osasun-egoera ezin hobea lortzeko ekipoak eta animaliak kontrolatuz, eraiste-lanak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Esnea prestatzeko prozesua deskribatzea. • Esnea eraisteko eta hozteko ekipoak osatzen dituzten organo desberdinak azaltzea, abere-espezie

bakoitzaren funtzionamendu-parametroak deskribatuz. • Eraisteko ekipoen kontserbazio mekanikoko zaintzak deskribatzea eta, hala dagokionean, aplikatzea. • Errapeak gaitzik gabe mantenduz kalitateko esnea lortzeko, eraisteko prozesua deskribatzea. • Kasu bakoitzean erabili behar diren garbitzeko prozesu desberdinak, produktuak eta uraren

ezaugarriak deskribatzea. • Eraisteko kasu praktiko batean:

− Abereak eraisteko prozesurako antolatzea. − Animaliei eta jezteko makinari dagozkien higiene-arauak aplikatzea. − Errapeko min azpiklinikoa antzematea. − Txoperak behar bezala jartzea. − Errapeak hustea. − Erroak produktu egokia erabiliz zigilatzea. − Animalia bakoitzaren produkzioa kontrolatzea. − Esnearen hozketa kontrolatzea. − Eraisteko ekipoa ezarritako irizpideen arabera garbitzea.

• Animalia-espezie desberdinak "antzutzeko" irizpide desberdinak deskribatzea. • Ustiapen bateko produkzioa eskuz edo informatika bidez kontrolatzeko aplikazio eta mekanismoak

deskribatzea. c) Edukiak I. multzoa: OINARRIZKO ZOOTEKNIA Prozedurazkoak: • Animalia-espezieak eta -arrazak aukeratzea. • Identifikazio-sistemak zehaztea. • Animaliak irizpide desberdinen arabera taldekatzea. • Errapearen osasun-egoera egiaztatzea. • Abere-hazkuntzako programa informatikoak erabiltzea. • Abere-hazkuntzako instalazioei buruz indarrean dagoen araudia aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Animalia-espezieak eta -arrazak.

Page 38: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

38

• Animalien anatomia eta fisiologia. • Animalia-ugalketaren anatomia eta fisiologia. • Esne-produkzioaren anatomia eta fisiologia. • Animaliak identifikatzeko sistemak. • Abereen hobekuntza, aukeraketa. • Abere-hazkuntzako sistemak. • Produkzio-teknikak. • Abere-hazkuntzaren produktuen biltegiratzea eta kontserbazioa. • Kalitateari buruzko arauak abere-hazkuntzaren produkzioetan. • Labela duten produktuak. • Abere-hazkuntzako instalazioei buruzko legeria. • Animaliei buruzko legeria. Jarrerazkoak: • Abere-hazkuntza animalien kontsumoko landare-produktuak giza kontsumoko produktu bilakatzen

dituen elementu gisa baloratzea. • Hazkuntzari, alojamenduari, garraioari eta ustiapen-teknikei buruzko nazioarteko araudiaren arabera,

animaliak errespetatzea. • Produktuen kalitatea hobetzeko konpromisoa hartzea. II. multzoa: ABERE-HAZKUNTZAKO INSTALAZIOAK ETA EKIPOAK Prozedurazkoak: • Animalia-espeziearen arabera identifikazio-garaia eta -sistema aukeratzea. • Material eta ekipo egokiak aukeratzea. • Animaliak aukeratzea. • Animaliak inmobilizatzea. • Animaliei xakiak jartzea. • Eraisteko protokolo zuzena aplikatzea. • Errapeko mina kontrolatzea. • Errapea antzutzea. • Esne-produkzioa kontrolatzea. • Eraisteko sistema erregulatu eta prest jartzea. • Adarrak mozteko, zikiratzeko, isatsa kentzeko eta ilea mozteko teknikak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Errapeko mina, diagnostikoa eta prebentzioa. • Animaliak identifikatzeko sistemak. • Abereen alojamenduak. • Instalazio osagarriak. • Animaliak maneiatu eta inmobilizatzeko mahukak. • Eraisteko sistemak. • Eraisteko instalazio eta ekipoak. • Eraisketa higienikoa. • Isatsa kentzeko, adarrak mozteko, zikiratzeko eta ilea mozteko metodoak eta ekipoak. Jarrerazkoak: • Abere-hazkuntzako jarduerek ingurunean eta giza osasunean dituzten eragin negatiboekiko

sentsibilizazioa. • Lan-jardueran ordenaz eta metodoaz aritzea. • Nekazaritza-lanetan segurtasun- eta higiene-arauak betetzea. 8. lanbide-modulua: LURRARI LOTUTAKO ABERE-HAZKUNTZA a) Amaierako gaitasunak

Page 39: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

39

Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Abere-hazkuntzaren produkzioa optimizatzeko, beharrezkoak diren baliabide bazkagarri eta

osagarrien erabilera modu arrazionalean planifikatzea. 2. Estaltzeko datak eta sistemak, estaltzearen kontrola eta hazitarako arren kopurua proposatuz, ugalketa-

programa bat lantzea. 3. Erditze-aldi bat ahalik eta emaitza onenekin zaintzea eta datu eta gorabehera guztiak dagokien egoera-

orrietan jasotzea. 4. Ustiapenerako ezarritako profilaxi-plana interpretatu eta exekutatzea eta ustez gaixo daudenak ezagutu

eta identifikatzea. 5. Merkatuko egoeraren araberako eskariaren eta erlategiaren errentagarritasun handiagoaren arabera

eztia eta beste produktu batzuk (polena, argizaria, erregina-jalea, propolia eta pozoia) produzitzeko behar diren baldintza teknikoak aztertzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Abere-hazkuntzaren produkzioa optimizatzeko, beharrezkoak diren baliabide bazkagarri eta osagarrien erabilera modu arrazionalean planifikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nagusi den espezie botanikoaren eta bere aprobetxamendurako garapen-egoera egokienaren arabera

bazkatze-mota aproposena ezartzea. • Baliabide bazkagarrien aprobetxamendu-kasu praktiko batzuetan:

− Produkzio eta data jakin batzuetarako larre baten okupazio- eta geldialdi-denborak kalkulatzea. − Abereen aprobetxamendu jarrai bat edo batzuen ondoren larrearen errefusa kalkulatzea. − Larrearen aprobetxamendua planifikatzea, bertarako sarrerari espezieen eta produkzio-egoeraren

arabera lehentasuna emanez. − Ur-puntuak kontuan hartuz, hesien banaketa diseinatzea, bai kopuruari dagokionez bai eta

kokapenari dagokionez ere. • Larratzean abereak hazteko praktiken artean haientzako ondorio negatiboak dituztenak zeintzuk diren

azaltzea. • Espezie jakin bat ixteko hesi-mota eta hau osatzen duten elementuak deskribatzea. • Belardiko eta bazkako familia nagusien elikadura-ezaugarriak deskribatzea, zein garapen-fasetan

dauden kontuan hartuz. • Elikagai batzuk eta hauen osaera abiapuntutzat hartuz, ondoko irizpideen arabera sailkatzea:

− Kontzentratuak eta bolumetrikoak. − Energetikoak eta proteikoak.

• Bi elikagai edo gehiago prezioaren eta elikadura-kalitatearen arteko erlazioaren arabera konparatzea. • Animalia batek produkzio-egoera jakin batean dituen elikadura-premiak kalkulatzea. • Animalia-lote baten elikadura-eskakizunen suposizio praktiko batean:

− Baliabide bazkagarrien eskaintza, kantitateari nahiz kalitateari dagokienez, bitarteko objektiboen bidez eta ikusmenez ebaluatzea, anoa osatzeko premia dagoen ala ez argudiatuz.

− Premia guztiak osatuko dituen dieta bat kalkulatzea. − Emandako anoa osagarria hau banatzeko moduarekin eta tokiarekin erlazionatzea.

• Espezie desberdinen digestio-aparatuaren organo desberdinak deskribatu eta beren fisiologia azaltzea. • Bazka bere egoera fenologikoaren arabera kontserbatzeko metodo onena erabakitzea ahalbidetzen

duten irizpideak deskribatzea. • Belarra ontzeko eta siloratzeko prozesuen ezaugarri nagusiak azaltzea. • Belarra ontzeko eta siloratzeko ekipoen zatiak identifikatu eta haiek erregulatu eta manipulatzean

behar bezala lan egitea. 2. Estaltzeko datak eta sistemak, estaltzearen kontrola eta hazitarako arren kopurua proposatuz, ugalketa-programa bat lantzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

Page 40: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

40

• Animalia ar eta emeen ugaltze-aparatuaren zatiak identifikatzea, beren fisiologia eta aldaketa ohikoenak deskribatuz.

• Espezie desberdinetan araldi-sintomak deskribatzea. • Espezie desberdinen estaltzeak iraun artean izan beharreko zaintzak eta hartu beharreko neurriak

deskribatzea. • Animalia-lote baten kasu praktiko batean:

− Estaltze-aldiak, estalketa-sistemak eta hazitarako arren kopurua proposatzea. − Hala badagokio, eme desberdinei semena aplikatzea, teknika egokiari eta ezarritako irizpideei

jarraituz. − Prozedura egokia erabiliz, ernaldia antzematea.

• Espezie desberdinetan ugalketa kontrolatzeko metodoak eta teknikak deskribatzea. • Zuzendutako estalketan jarraitu behar den prozedura deskribatzea. • Abere-hazkuntzako espezie eta arraza desberdinetan aukeratzeko eta gurutzatzeko irizpideak

deskribatzea. • Hazitarako arrek izan ditzaketen akats fisikoak antzematea. • Aberearen kalifikazio morfologikoko kasu praktiko batean:

− Fitxa egokia aukeratzea. − Animaliaren itxura orokorra eta zati desberdinak puntuatzea. − Balorazioaren azken balioa ematea.

• Eme baten genealogian oinarrituz, hazitarako arraren ezaugarri genetikoak proposatzea. 3. Erditze-aldi bat ahalik eta emaitza onenekin zaintzean eta datu eta gorabehera guztiak dagokien egoera-orrietan jasotzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Espezie desberdinetan erditzeko unea gutxi gorabehera aurresatea ahalbidetzen duten sintomak

deskribatzea. • Espezie desberdinetan erditzen laguntzeko irizpide nagusiak azaltzea. • Espezie desberdinetako eme eta kumeei ezarri beharreko zaintzak aipatzea. • Normalak ez diren hainbat egoeratan esku-hartze egokiena aukeratu eta argudiatzea. • Eme emankor batek jarraian zenbait aldiz umea galtzen duenean hartu behar diren neurriak aipatzea. • Bularra emateko modu desberdinen artean aukeratzeko arrazoiak justifikatzea. • Animalia jakin baten kasuan eman beharreko bular-esnearen kopurua, baliabideak eta dosia

deskribatzea. • Erregistro indibidual batean jaso behar diren datu garrantzitsuenak aipatzea. • Espezie desberdinetan titia kentzeko modu ohikoenak burutzeko irizpide nagusiak deskribatzea. 4. Ustiapenerako ezarritako profilaxi-plana interpretatu eta exekutatzean eta ustez gaixo daudenak ezagutu eta identifikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Txertaketak eta desparasitazioak jasotzen dituen profilaxi-plan baten ezaugarriak azaltzea. • Gaixorik dagoen animalia baten suposizio praktikoan:

− Hartu behar diren prebentziozko neurriak aipatzea, beharrezko baliabideak adieraziz. − Gaixo dagoen animalia bat antzemateko kanpoko sintoma adierazgarrienak aipatzea. − Baliabide egokiekin beharrezkoak diren laginak hartu eta abereen laborategira eramateko

prestatzea. − Parametro biologikoak neurtu eta ustezko gaixotasun edo alterazioaren aurrean dagokion esku-

hartzea simulatzea. • Aplikatu behar diren tratamenduen zerrenda emanik, bakoitzean erabili behar den material egokiena

adieraztea. • Espezie desberdinen artean ohikoenak eta sarrienak diren gaixotasunen sintomatologia deskribatzea. • Parasitokontrako eta apatxen bainu batean:

− Produktu egokia aukeratzea. − Behar den dosia kalkulatzea. − Abereak behar bezala haztea.

• Sendagaiak dosifikatu eta administratzea, ondokoak aukeratuz: • Emateko bide zuzena.

Page 41: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

41

− Beharrezkoa den ekipoa. − Segurtasun- eta higiene-neurriak. − Dosia ez errespetatzeagatik osasun publikoarentzako arriskuak saihestea eta sendagaiak kentzeko

epea kontuan hartzea. 5. Merkatuko egoeraren araberako eskariaren eta erlategiaren errentagarritasun handiagoaren arabera eztia eta beste produktu batzuk (polena, argizaria, erregina-jalea, propolia eta pozoia) produzitzeko behar diren baldintza teknikoak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Legeriak erlauntzen ustiapenari eta lekualdaketari buruz ezartzen dituen debekuak deskribatzea. • Eztiaren eta beste produktu batzuen produkzioan interesgarrienak diren espezie botanikoak aipatzea. • Klimak eta pestizidek erleengan dituzten ondorio negatiboak argudiatuz deskribatzea. • Erlauntzako biztanle bakoitza identifikatu eta, ondoren, erlategian duten funtzioa deskribatzea. • Erlauntza batean erlekumeak egitea, produkziorako aldez aurretik prestatuz. • Erlauntza batean produktuen mantentze- eta bilketa-lanak egitea baliabide egokiekin. • Erleen etsai arruntenak eta hauei aurka egiteko garaia eta baliabideak aipatzea. • Erlategiko produktuen biltegiratze-teknikaren bat deskribatu eta exekutatzea. • Erlategiko produktuen ezaugarriak eta osaera eta beren erabilera sarrienak azaltzea. c) Edukiak I. multzoa: ABEREEN ELIKADURA Prozedurazkoak: • Larratze-mota egokia erabakitzea. • Larrearen aprobetxamendua planifikatzea. • Animalia baten elikadura-premiak kalkulatzea. • Elikagaiak beren prezioaren eta elikadura-kalitatearen arteko erlazioaren arabera konparatzea. • Animalia-espezie desberdinentzako anoa orekatuak lantzea. • Belarraren eta bazka-laboreen kontserbazioa lortzeko behar diren zereginak burutzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Elikagaien konposizio kimikoa. • Animalien organismoak elikagaiez egiten duen aprobetxamendua: espezie desberdinen digestio-

aparatua. Digestioa. • Elikagaien elikadura-balioa. • Abereentzako elikagai-motak. • Abereen elikadurako azpiproduktuak. • Abereen elikagaien egokitzapena. • Animalien elikadura-premiak. • Anoa bat kalkulatzeko metodoa. • Elikagaiak abereen artean banatzeko moduak: pentsu-errotak eta -nahasgailuak. • Belardiko eta bazkako espezie eta barietate nagusiak (gramineoak eta leguminosak). • Abereentzako elikagaien produkzio-sistemak. Belardien establezimendua eta produkzioa. • Larratze-sistemak eta erabiltzen diren baliabideak: hesiak, hesi elektrikoak, etab. • Belarra eta bazka-laboreak kontserbatzeko sistemak (belarra ontzea, siloratzea). Haien bilketan eta

prestaketan erabiltzen diren ekipoak. • Elikadura-gaixotasun nagusiak. Jarrerazkoak: • Bazka-produkzioaren eta abereen elikagaiak maneiatzearen artean plangintza eta koordinazio ona

izateak duen garrantziaz ohartzea. • Ukuiluratze jarraitua duten beste batzuen aurrean, lurrari lotutako abere-hazkuntzaren produkzioaren

abantailak baloratzea.

Page 42: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

42

• Abere-hazkuntzako ustiategi batean bertan produzitzen diren produktuen balio ekonomikoaz ohartzea. II. multzoa: ABEREEN OSASUNA Prozedurazkoak: • Azienda osasuntsu bat lortzera bideratutako osasun-plan bat interpretatu eta aplikatzea. • Espezie desberdinetan ohikoak diren gaixotasunen sintoma espezifikoak antzematea. • Sendagaiak dosifikatu eta ematea. • Laginak hartu eta prestatzea, abere-laborategira bidaltzeko. • Parametro biologikoak neurtzea. • Ingurumena kutsatzea saihesteko, abere-hondakinei buruzko legeria aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Animalia-espezie desberdinetan eragina duten gaixotasun-mota nagusiak (infekziosoak, metabolikoak,

noizbehinkakoak), toxikapenak eta parasitoak. • Alojamenduetako higienea. Ingurumenari dagozkion alderdiak. Abere-hazkuntzako lokalen

desinfekzioa. Intsektuak hiltzea. Arratoiak hiltzea. • Animalien zaintzak. Osasun-egutegia. • Abere-hazkuntzako ustiapenen osasun-plangintza: ur-hornidura, mikrobio-kutsadura, deiekzio bidezko

kutsadura eta kutsadura kimikoa. Gaixotasun desberdinen prebentzioa. • Etxeko higienea eta zoonosia. • Laginak hartzeko eta prestatzeko teknikak, gero laborategira bidaltzeko. • Tratamenduak: dosia, maneiua, materialak eta dagozkien osasun-arauak: kentzeko edo itxaroteko

aldiak. • Abere-hondakinak eta ingurumenari eragiten dioten erasoa. • Abere-hondakinei buruzko legeria. Jarrerazkoak: • Abere-hazkuntzako ustiategi batean gara daitezkeen gaixotasun desberdinen tratamenduan osasun-

arauak betetzea. • Abere-hazkuntzako ustiategiak higiene-baldintza egokietan mantentzeak duen garrantziaz ohartzea. • Abere-hazkuntzako ustiapen desberdinetan ingurumenean eragin daitezkeen kalteez ohartzea. • Osasun- eta higiene-neurriak ez betetzeak norberaren nahiz abereen osasunean eragin dezakeen kaltea

baloratzea. III. multzoa: ANIMALIEN UGALKETA Prozedurazkoak: • Produkzioa optimizatzeko abere-espezie desberdinen ugalketa-programak egitea. • Semena aplikatzea. • Ernaldia antzematea. • Ugalketa-prozesu osoa kontrolatzea, estaltze edo intseminaziotik hasi eta erditu arte, ager daitezkeen

arazoak saihesteko edo konpontzeko (umea galtzea, malformazioak, gaixotasunak, etab.). • Animalia jakin baten kasuan bular-ematea, baliabideak eta dosiak erabakitzea. • Titia kentzeko irizpideen aplikazioa. • Kumeak behar bezala haztea, osasun ona eta garapen egokia lortzeko. • Datuen eta gorabeheren erregistroa. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Animalia-espezie desberdinetako arraren eta emearen ugaltze-aparatuaren anatomia. • Arraren ugalketa-zikloa. Hormonak. Semenaren eiakulazioa eta bilketa, prozesamendua eta

biltegiratzea. • Emearen ugalketa-zikloa: araldia eta araldi-zikloa. • Emankortasunaren, ugalkortasunaren eta ernalkortasunaren kontzeptuak. • Obulazioaren kontrola. Gainobulazioa.

Page 43: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

43

• Intseminazio naturala: hazitarako arren kopurua. Intseminazio artifiziala. • Ernalkuntza eta enbrioi-garapena. • Ernaldi-prozesua animalia-espezie desberdinetan. Diagnostikoa. • Enbrioien transferentzia. • Erditzea. • Ugalketan eragina duten gaixotasunak. Umea galtzea eta bestelako anomalia batzuk. • Kumeei titia ematea, semetzat hartzea eta adoptatzea. Edoskitze artifiziala. • Titia kentzea: egiteko irizpideak eta moduak. • Gurutzatzeko eta aukeratzeko eskemak. Hobekuntza-programa bat ezartzeko estrategiak. Liburu eta

gutun genealogikoak. Arrazazko prototipoak. Jarrerazkoak: • Ugalketa-prozesua planifikatzean zorroztasunez aritzea. • Espezie desberdinen ugalketak dituen zailtasunez eta honek ustiategiaren ekonomian duen eraginaz

ohartzea. • Animaliak errespetatzea, beren hazkuntza orokorrari dagokionez. IV. multzoa: ERLEZAINTZAKO PRODUKZIOA Prozedurazkoak: • Erlauntza bateko biztanleak identifikatzea. • Erlauntza baten erlakumaldia. • Erlauntza bateko produktuen mantentzea eta bilketa. • Erlategiko produktuak biltegiratzeko tekniken exekuzioa. • Osasun-gaiei dagokienez, indarrean dagoen legeria aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Erleen anatomo-fisiologia eta biologia. • Erleen gizartea. Erlauntzako biztanleak: erlama, erlamandoak eta erle langileak. • Erlamen hazkuntza. • Erleen elikadura: naturala eta artifiziala. • Erlakumaldiaren fenomenoa erleen artean: naturala eta artifiziala. • Eztiaren eta bestelako produktu batzuen produkzioan interesgarrienak diren espezie botanikoak. • Erlauntza-motak. Materialak. • Erlategiaren kokapena. • Eztia: ezaugarriak eta ikuskapena. • Erlategiko produktuak. Bilketa. Biltegiratzea. Kontserbazioa eta poteratzea. Elikadurari dagozkion

alderdiak. • Erleen gaixotasunak eta etsaiak. • Hobekuntza genetikoko aukerak. • Osasunari buruzko legeria. Jarrerazkoak: • Osasun-tratamenduetarako produktuak aplikatzean ingurumena errespetatzea. • Produktuen kalitatea hobetzeko interesa. 9. lanbide-modulua: AGROTEKNOLOGIA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Labore desberdinen ur-premia, ureztapen-sistema desberdinak, ureztapen-sistema baten

elementuak eta erabilitako uraren kalitatea aztertzea.

Page 44: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

44

2. Ongarri-mota desberdinen ezaugarriak eta horien banaketan erabilitako makineria, ekipoak eta sistemak aztertzea.

3. Lurzoru-mota desberdinak eta horien ezaugarriak aztertzea, ezar daitezkeen laboreekin erlazionatuz.

4. Lur-eremu bat neurtzeko eta zuinkatzeko beharrezkoak diren lanak aztertzea, aparatu eta metodo egokienak erabiliz.

5. Landare-espezie desberdinen ezaugarri botanikoak (morfologikoak, fisiologikoak eta sistematikoak) aztertzea.

6. Nekazaritzan eragin handiena duten meteorologia-fenomenoak, aldeko eraginak areagotzeko hartu behar diren neurriak eta eragin kaltegarriak gutxitzeko hartu behar direnak aztertzea.

7. Natur sistemak babestu eta zaintzeko behar diren metodoak eta unitateak aztertzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Labore desberdinen ur-premia, ureztapen-sistema desberdinak, ureztapen-sistema baten elementuak eta erabilitako uraren kalitatea aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu:

• Lurzoruan ur-maila ebaluatzeko erabiltzen diren prozedurak eta metodoak deskribatzea. • Sistema hidroponiko baten berezko oinarriak, lanak eta elementuak deskribatzea. • Ebapotranspirazioa kalkulatzeko behar diren materialak eta baliabideak identifikatzea,

metodo egokiena erabiliz. • Ureztapenerako ur-iturri desberdinak deskribatzea, kasu bakoitzean hori ustiatzeko

prozedura egokienak identifikatuz. • Ureztapen-sistema mugatu baten eta ihinztatze bidezko ureztapen-sistema baten

elementuak identifikatu eta deskribatzea. • Ureztapen-sistema desberdinak deskribatzea, suposizio desberdinetan egokiena

aukeratuz. • Suposizio praktiko batean, lurzoruaren, laborearen eta klimatologiaren ezaugarrien

arabera ureztapen-sistema egokiena aukeratzea. • Suposizio praktiko baterako, ureztapen-beharrak, -dosiak eta -maiztasunak kalkulatzea. • Aurreko suposizio praktikoan, erabiltzen den uraren kalitatea ureztapenerako egokia

dela zehaztea. • Ur-eskasiaren ondoriozko arazoak identifikatzea. • Ureztapenak ekartzen duen gehiegizko ur-kontsumoaren ondoriozko arazoen aurrean

jarrera bat hartzea. • Talde-lanean laguntzea eta parte-hartze aktiboa izatea. 2. Ongarri-mota desberdinen ezaugarriak eta horien banaketan erabilitako makineria, ekipoak eta sistemak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu:

• Ongarri-mota desberdinen eta hauen nahasketa egokienen ezaugarri nagusiak

deskribatzea. • Ongarriak banatzean erabiltzen diren materialak, ekipoak eta makineria identifikatzea. • Ongarriek lurzoruan duten jokabidea eta horiek landareari gehitzeko modua

deskribatzea. • Ongarriak eta nahasketak banatzeko sistema desberdinak deskribatzea. • Laborantza hidroponikoetan ongarriek duten garrantzia deskribatzea. • Ongarri-mota eta -dosi desberdinak aplikatzean lortutako emaitzak konparatzea,

benetako labore jakin bati buruzko datuak erabiliz. • Laborantza hidroponikoetan erabiltzen diren ongarriak eta laborantzaren fase

begetatiboaren arabera erabiltzen diren nahasketak aukeratzea. • Behar bezala identifikatutako laborantza-suposizio praktiko batean, elikagaien

(organikoen eta ez-organikoen) premiak kalkulatzea. • Behar bezala identifikatutako laborantza-suposizio praktiko batean, ongarria edo

nahasketa banatzeko sistema aukeratzea.

Page 45: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

45

• Behar bezala identifikatutako laborantza-suposizio praktiko batean, fertirrigazio bidez aplikatu behar diren ongarri-nahasketak edo -motak, kantitatea eta unea kalkulatzea.

• Ongarritzearen ondorioz ur kontinentaletan sortutako kutsadura-arazoekiko interes handiagoa erakustea.

• Talde-lanean laguntzea eta parte-hartze aktiboa izatea. 3. Lurzoru-mota desberdinak eta horien ezaugarriak aztertzean, ezar daitezkeen laboreekin erlazionatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Lurzoru-mota desberdinak eta horiek sortarazten dituzten agente desberdinak

identifikatzea. • Lurzoruen ezaugarri fisiko, kimiko eta biologiko nagusiak deskribatzea. • Lurzoruen ezaugarri fisikoak, kimikoak eta biologikoak hobetzeko, materia organikoak

duen eragina identifikatzea. • Lurzoruak aztertzeko laginketa-teknikak eta -metodoak deskribatzea. • Benetako kasu praktiko batean lurzoruaren ezaugarri fisiko-kimikoak identifikatu eta

baloratzea. • Benetako kasu praktiko batean lurzoru-mota zehaztea. • Lurzoruaren analisiaren emaitzak benetako kasu praktiko batean bertan ezarri

daitezkeen laboreekin erlazionatzea. • Lurzoru jakin batean burutu behar diren lanak zehaztu eta deskribatzea, labore jakin

baten ezarpena eta/edo hobekuntza bermatuz. • Lurzorua degradatzen duten laborantza-teknika jakin batzuekiko jarrera kritikoa

erakustea. • Kalkuluetan eta analisietan zehaztasunez jokatzea. 4. Lur-eremu bat neurtzeko eta zuinkatzeko beharrezkoak diren lanak aztertzean, aparatu eta metodo egokienak erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Planimetrian eta altimetrian erabiltzen diren parametro desberdinak deskribatzea. • Lur-eremu baten sestra-kurbak bere landaketa-diseinuarekin erlazionatzea. • Lurraren ezaugarri topografikoa eta edafologikoak identifikatu eta erlazionatzea. • Lurra neurtzeko eta zuinkatzeko behar diren materialak eta baliabideak identifikatzea. • Eskala-mota desberdinekin kalkulatu eta lan egitea. • Metodo sinpleen bidez eta eskatutako teknika grafikoekin egindako neurketaren emaitza

gisa lursailen planoak egitea. • Marrazketa-material eta material topografiko guztia baldintza onetan zaindu eta

gordetzea. • Aparatu topografiko desberdinak erabiltzea. • Talde-lanean laguntzea eta parte-hartze aktiboa izatea. 5. Landare-espezie desberdinen ezaugarri botanikoak (morfologikoak, fisiologikoak eta sistematikoak) aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Landare-zelularen zatiak deskribatu eta bakoitzaren funtzioak adieraztea. • Landare-ehun desberdinak identifikatu eta deskribatzea. • Landare-organo desberdinak identifikatu eta deskribatzea. • Landare-ehunen eta -organoen funtzio fisiologiko desberdinak deskribatzea. • Landare-espezie desberdinak sailkatzea. • Ibilbide jakin batzuetan, zonako espezie arruntenak identifikatzea. • Gure natur ingurunea errespetatzea eta, bereziki, landare-espezie babestuak

errespetatzea. • Natur ingurune hurbilena ezagutzeko interesa erakustea.

Page 46: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

46

6. Nekazaritzan eragin handiena duten meteorologia-fenomenoak, aldeko eraginak areagotzeko hartu behar diren neurriak eta eragin kaltegarriak gutxitzeko hartu behar direnak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Zonako nekazaritzan eragina izan dezaketen meteoro-mota desberdinak deskribatzea. • Aldez aurreko aurreikuspenetan eta emaitzetan oinarrituz, epe laburrera meteorologia

aurreikustea ahalbidetuko duten meteorologia-mapak interpretatzea. • Meteorologia-fenomenoek laboreetan eragiten dituzten kalteak deskribatzea eta horiek

minimizatzeko prozedurak azaltzea. • Meteorologian erabiltzen diren unitate nagusiak eta meteorologia-datuak lortzeko

aparatuak, ekipoak eta informazio-sistemak deskribatu eta erabiltzea. • Klima-mota desberdinak deskribatzea. • Meteorologia-aurreikuspenak nekazaritza-lanen plangintzarekin erlazionatzea. • Ondoren interpretatzeko, meteorologia-aparatu desberdinen datuak biltzea. • Klimatologia ondo bereizia duten tokietako azterketa klimatikoak interpretatzea. • Berotegi-efektua handitzen duten eta ozono-geruza suntsitzen duten jarduera

antropikoen ondorioez ohartzea. • Meteorologia-datuak hartzean zehaztasuna bilatzea. 7. Natur sistemak babestu eta zaintzeko behar diren metodoak eta unitateak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Natur sistema desberdinetan aplikatu behar den ingurumenari buruzko legeria

interpretatzea. • Zonako natur espezie interesgarrien ezaugarri nagusiak deskribatzea. • Natur ingurunea babesteko jarduerak deskribatzea. • Ingurumenaren gaineko eraginaren ebaluazioan esku hartzen duten parametro nagusiak

deskribatzea. • Natur espazioaren erabilera- eta kudeaketa-planen barruan kokatutako erabilerak eta

jarduerak azaltzea. • Natur sistema bat babesteko aplikatu behar diren arauen funtsezko alderdiak azaltzea. • Natur sistema bat babesteko borondatezko eta derrigorrezko neurriak identifikatzea. • Ibilbide jakin batzuetan, zonako natur espezie interesgarriak identifikatu eta baloratzea. • Natur ingurunearekiko eta natur ingurune hori babesteko arauekiko errespetua

erakustea. • Natur ingurunearekin erlazionatutako arazoak identifikatzea. c) Edukiak I. multzoa: FITOTEKNIA Prozedurazkoak: • Ureztapen-sistema desberdinak instalatu, mantendu eta erabiltzea. • Lurzoruaren, laborearen eta klimatologiaren ezaugarrien arabera, ureztapen-sistema

egokiena aukeratzea. • Ureztapenen premiak, dosiak eta maiztasuna kalkulatzea. • Laborantza hidroponikoetan erabiltzen diren ongarriak eta, laborantzaren fase

begetatiboaren arabera, erabiltzen diren nahasketak aukeratzea. • Ur-eskasiaren ondoriozko arazoak aztertzea. • Elikagaien (organikoak eta ez-organikoak) premiak kalkulatzea. • Ongarri edo nahasketa egokiena banatzeko sistema aukeratzea. • Benetako labore jakin batean ongarri-mota eta -dosi desberdinak aplikatzean lortutako

emaitzak interpretatzea. • Analisi edafologikoaren emaitzen eta lur-eremuan ezar daitezkeen laboreen arteko

erlazioak zehaztea. • Lurzoruan lanak egitea, labore jakin baten ezarpena eta/edo hobekuntza bermatuz.

Page 47: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

47

• Meteorologia-aurreikuspenak eta nekazaritza-lanen plangintza. • Meteorologia-aparatu desberdinen datuak biltzea eta ondoren interpretatzea. • Klimatologia ondo bereizia duten toki desberdinetako azterketa klimatikoak

interpretatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lurzoruaren ur-maila ebaluatzeko erabiltzen diren prozedurak eta metodoak. • Sistema hidroponiko baten berezko oinarriak, lanak eta elementuak. • Ebapotrasnpirazioa kalkulatzeko behar diren materialak eta baliabideak. • Ureztapenerako ur-iturriak eta hau ustiatzeko prozedura egokienak. • Ureztapen-sistema mugatu baten eta ihinztatze bidezko ureztapen-sistema baten

elementuak. • Ongarri-mota desberdinen eta hauen nahasketa egokienen ezaugarriak. • Ongarria banatzeko erabiltzen diren materialak, ekipoak eta makineria. • Ongarriek lurzoruan duten jokabidea eta horiek landareari gehitzeko modua. • Ongarriak eta nahasketak banatzeko sistemak. • Ongarriak labore hidroponikoetan. • Lurzoru-motak, horiek sortarazten dituzten agenteak. • Lurzoruen ezaugarri fisikoak, kimikoak eta biologikoak. • Materia organikoa eta lurzoruen ezaugarri fisikoen, kimikoen eta biologikoen

hobekuntza. • Lurzoruen analisia egiteko laginketa-teknikak eta -metodoak. • Meteoroak eta nekazaritzan duten eragina. • Aldez aurreko aurreikuspen eta emaitzetan oinarritutako meteorologia-mapen

interpretazioa. • Meteorologia-fenomenoek laboreetan eragindako kalteak eta horiek minimizatzeko

prozedurak. • Meteorologian erabiltzen diren unitateak eta meteorologia-datuak lortzeko aparatuak,

ekipoak eta informazio-sistemak. • Sailkapen klimatologikoa.

Jarrerazkoak: • Ureztapenak ekartzen duen gehiegizko ur-kontsumoaren ondoriozko arazoen aurrean

sentsibilizatzea. • Ongarritzearen ondorioz sortutako ur kontinentalen kutsadura-arazoekiko interesa

erakustea. • Lurzorua degradatzen duten labore-teknika jakin batzuekiko jarrera kritikoa izatea. • Berotegi-efektua handitzen duten eta ozono-geruza suntsitzen duten jarduera

antropikoen ondorioz ohartzea. • Talde-lanean laguntzeko eta parte-hartze aktiboa izateko jarrera izatea. II. multzoa: LUR-NEURKETA Prozedurazkoak: • Eskala-mota desberdinekin kalkulatu eta lan egitea. • Metodo sinpleen bidez eta eskatutako teknika grafikoekin egindako neurketaren emaitza

gisa lursailen planoak egitea. • Aparatu topografikoak erabiltzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Planimetrian eta altimetrian erabiltzen diren parametroak. • Lur baten sestra-kurbak eta landaketa-diseinua. • Lurraren ezaugarri topografikoak eta edafologikoak. • Lurra neurtu eta zuinkatzeko behar diren materialak eta baliabideak.

Jarrerazkoak:

Page 48: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

48

• Topografiako eta marrazketako material guztia baldintza onetan gorde eta zaintzea. • Talde-lanean lagundu eta parte-hartze aktiboa izatea. III. multzoa: BOTANIKA ETA EKOLOGIA Prozedurazkoak: • Zonako espezie botaniko arruntenak ezagutzea. • Ibilbide ekologiko jakin batzuetan, zonako natur espezie interesgarriak identifikatu eta

baloratzea. • Ingurumenari buruzko problematika aztertzea. • Landare-ehun desberdinak identifikatu eta aztertzea. • Landare-organo desberdinak identifikatu eta aztertzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Landare-zitologia. • Landare-histologia eta -organografia (morfologia eta fisiologia). • Landare-sistematika. • Natur sistema desberdinetan aplikatu behar den ingurumenari buruzko legeria. • Zonako natur espezie interesgarri nagusiak. • Natur ingurunea zaintzeko jarduerak. • Ingurumenaren gaineko eragina ebaluatzeko parametroak. • Natur espazioaren antolamendu- eta kudeaketa-planen barruan kokatutako erabilerak eta

jarduerak. • Natur sistema bat babesteko borondatezko eta derrigorrezko neurriak.

Jarrerazkoak: • Natur ingurunearekiko, landare-espezie babestuekiko eta ingurune hori babesteko

arauekiko errespetua izatea. • Natur ingurune hurbilena ezagutzeko interesa izatea. 10. lanbide-modulua: LAN-PRESTAKUNTZA ETA ORIENTABIDEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arrisku

ohikoenak antzematea eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak

aplikatzea. 3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko

prozedurak aztertzea. 4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzea, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta

lanbide-ibilbide egokiena identifikatuz. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzea eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren

eskubideak eta betebeharrak bereiztea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arrisku ohikoenak antzematean eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion lan-eremuan ohikoenak diren arrisku-egoerak eta/edo -faktoreak

identifikatzea.

Page 49: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

49

• Lanbidetik ondorioztatzen diren gaixotasunak, osasunerako kalteak eta lan-istripuak deskribatzea, titulazioan adierazten diren jardueretan aritzean.

• Sektorean aplikatu ohi diren babes- eta/edo prebentzio-teknikak deskribatzea. • Prebentzio- eta/edo babes-ekintzarako teknika orokorrak dagokion lan-eremuan ohikoak

diren arrisku-egoera eta/edo -faktoreekin erlazionatzea. • Enpresaren barruan nahiz enpresatik kanpo segurtasun-arloan eskumena duten organoak

identifikatzea. • Sektoreko ohiko kontingentzietara egokitutako suposizioetan aplikatu behar diren

prebentzio- eta/edo babes-neurriak zehaztea. • Arriskuen prebentzioan laguntzea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurunea babesteari buruzkoak errespetatzea,

titulazioan adierazitako jardueretan aritzean. • Prebentzioa osasunerako kalteak saihesteko baliabide gisa baloratzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lesioak bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera sailkatzea. • Ekintza- edo protokolo-prozesua azaltzea, lanbidean aritzean gertatu ohi diren lesio

eta/edo istripuen aurrean. • Lesionatu batzuk edo asko izanez gero esku hartzeko garaian lehentasuna identifikatzea,

lesioek berez bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera. • Aurreko kasuan izandako lesioen arabera aplikatu beharreko neurrien sekuentzia

identifikatzea. • Oinarrizko osasun-teknikak burutzea (arnasketa artifiziala, inmobilizazioa, bihotz-

masajea, lekualdaketa eta abar), ezarritako protokoloak aplikatuz. • Istripurik gertatuz gero berehala eta eraginkortasunez jokatzea. • Lan koordinatua kontingentziak konpontzeko metodo eraginkorrena dela kontuan

hartzea. 3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion produkzio-sektoreko lan-kontratazio modalitate desberdinak deskribatzea,

horien ezaugarriak iraupenaren, ordainsariaren eta/edo bestelako aldagai garrantzitsuen arabera azalduz.

• Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak deskribatzea, norberaren konturako langile gisa.

• Autonomo bat arituko den enpresa- edo lanbide-jarduera martxan jartzen parte hartzen duten erakundeak adieraztea, kasu bakoitzean egin beharreko tramiteak azalduz.

• Lan-munduratzeko bide posible gisa norberaren konturako lana eta besteren konturakoa kontrastatzea, kasu bakoitzari dagozkion inplikazioak aztertuz eta norberaren interesen arabera horietako bat aukeratuz.

• Inprimaki ofizialetan, moduluen edo koefizienteen araberako estimazio objektiboaren erregimeneko zerga-betebeharrei buruzko dokumentazioa betetzea, hain zuzen ere norberaren konturako langile gisa finkatzearen ondorioz.

• Inprimaki ofizialetan norberaren konturako langile gisa aritzeko beharrezko dokumentuak betetzea.

• Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo abantailak ezagutzea, langile autonomo gisa lanean aritzeko.

4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzean, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide egokiena identifikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala

identifikatzea.

Page 50: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

50

• Norberaren interesak eta motibazioak definitzea, hala badagokio, sexuaren araberako baldintzak eta beste izaera batekoak saihestuz.

• Dagokion eremuko lan-eskariaren baldintzak interpretatzea, lortutako balio profesionalarekin erlazionatuz.

• Lan-munduratzeko aukerak izan ditzakeen zonako prestakuntza-eskaintzari eta enpresa-ehunari buruzko informazio-iturriak erabiltzea, enplegu-eskaintzarekiko dituen iguripenei lotuta enpresaren datuak eta informazioa lortuz.

• Prestakuntza-premia osagarriak ondorioztatzea, dituen enplegu-aukerak zabaltzeko eta/edo behin enplegua lortu ondoren aberastasun profesionala lortzeko.

• Prestakuntza-ibilbideak ezartzea antzemandako beharren arabera. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea, elkarrizketak egitea, testak betetzea eta abar

bezalako simulazioen bidez. • Enplegu batean aurkezteko eta/edo eskaria egiteko dokumentuak lantzea. • Behar profesional gisa, prestakuntza zabaldu eta jarraitzeko ekimena izatea.

5. Lanaren lege-esparrua interpretatzean eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak bereiztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak azaltzea (Konstituzioa, Langileen Estatutua,

Europako Batasunaren Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar), dagozkion eskubideak eta betebeharrak bereiziz.

• Negoziazio kolektiborako bideak deskribatzea, negoziatu ohi diren aldagai garrantzitsuenak adieraziz: soldatak, segurtasuna eta higienea, produktibitatea eta abar.

• Besteren konturako langileentzako Gizarte Segurantzaren prestazioak eta betebeharrak identifikatzea.

• Gizarte Segurantzaren prestazioak suposizio desberdinetan oinarrituz kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak suposizio desberdinetan oinarrituz formalizatzea, horietan

agertzen diren kontzeptuak interpretatuz (soldata gordina, PFEZ atxikipena, Gizarte Segurantzaren kuotak eta abar).

• Suposizio desberdinetan oinarrituz hartzekoen likidazioak kalkulatzea, agertzen diren kontzeptuak interpretatuz.

• Inprimaki ofizialetan PFEZren aitorpen sinpleak betetzea, lortutako errendimendu desberdinak identifikatuz eta zerga-zorra kalkulatuz.

• Lan-baldintzak negoziatzea gerta daitekeen egoera batean behar bezala argumentatzea, besteen iritziak errespetatuz.

c) Edukiak I. multzoa: SEGURTASUNA ETA OSASUNA Prozedurazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arloan eskumena duten organismoak identifikatzea. • Arriskuen prebentzioa: prozedurak. • Lesioen arriskuaren arabera esku hartzea: lehentasunen identifikazioa eta aplikatu beharreko neurrien

sekuentziazioa. • Zaurituen ebakuazioa eta laguntza: antolaketa. • Oinarrizko osasun-teknikez baliatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbide-gaixotasunak, osasunari egindako kalteak eta lan-istripuak: arriskuaren araberako sailkapena. • Babes-teknikak eta/edo prebentzio-teknikak lanean. • Lesioak: bizitzarentzat duten arriskuaren arabera sailkatuta. • Lehen laguntzak. • Ingurumena eta industria- edo zerbitzu-prozesuak. Jarrerazkoak:

Page 51: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

51

• Istripuen aurrean erantzun azkarra eta eraginkorra ematea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumenaren babesari buruzkoak errespetatzea eta betetzea. • Lanbidearen jardunean ingurumena babestearen aldeko konpromisoa hartzea. • Prebentzioa osasunean kalterik ez izateko modurik eraginkorrena dela baloratzea. • Arriskuen prebentzioan eta kontingentzien aurrean parte hartzea, lan-taldean integratuz. I. multzoa: SEGURTASUNA ETA OSASUNA Prozedurazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arloan eskumena duten organismoak identifikatzea. • Arriskuen prebentzioa: prozedurak. • Lesioen arriskuaren arabera esku hartzea: lehentasunen identifikazioa eta aplikatu beharreko neurrien

sekuentziazioa. • Zaurituen ebakuazioa eta laguntza: antolaketa. • Oinarrizko osasun-teknikez baliatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbide-gaixotasunak, osasunari egindako kalteak eta lan-istripuak: arriskuaren araberako sailkapena. • Babes-teknikak eta/edo prebentzio-teknikak lanean. • Lesioak: bizitzarentzat duten arriskuaren arabera sailkatuta. • Lehen laguntzak. • Ingurumena eta industria- edo zerbitzu-prozesuak. Jarrerazkoak: • Istripuen aurrean erantzun azkarra eta eraginkorra ematea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumenaren babesari buruzkoak errespetatzea eta betetzea. • Lanbidearen jardunean ingurumena babestearen aldeko konpromisoa hartzea. • Prebentzioa osasunean kalterik ez izateko modurik eraginkorrena dela baloratzea. • Arriskuen prebentzioan eta kontingentzien aurrean parte hartzea, lan-taldean integratuz. II. multzoa: LAN-ESPARRUA Prozedurazkoak: • Banako enpresa bat sortzeko dokumentazioa betetzea. • Norberaren konturako lanean zerga-betebeharrei buruzko dokumentazioa nahiz Gizarte Segurantzaren

dokumentazioa betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo bestelako abantaila batzuk ezagutzea,

norberaren konturako lanean jarduteko. • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea eta

norberaren interesak eta motibazioak definitzea. • Dagokion lanbide-eremuan dagoen lan-eskariaren baldintzak interpretatzea eta prestakuntza-premiak

ondorioztatzea. • Enpresa-ehunari eta prestakuntza-aukerei buruzko informazio-iturriak erabiltzea. • Bere hasierako prestakuntza osatuko duten prestakuntza-ibilbideak ezartzea. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea eta dokumentuak lantzea. • Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak kalkulatzea. • Hartzekoen likidazioak interpretatzea eta kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak interpretatzea eta formalizatzea. • Errendimenduak identifikatzea eta zerga-zorra kalkulatzea PFEZen. • Norberaren konturako lana eta besteren konturako lana konparatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lan-kontratazioaren modalitateak: ezaugarriak. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak norberaren konturako lanean. • Autonomo batek enpresa- edo lanbide-jarduera bat martxan jartzeko zer erakundetara jo behar duen

eta egin beharreko tramitazioaren eskema zein den.

Page 52: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

52

• Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak: Konstituzioa, Langileen Estatutuak, Europako Batasunaren Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar.

• Negoziazio kolektiboa: Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak eta hauekiko betebeharrak, besteren konturako lanean.

• Lanbide-esperientzia eta etengabeko prestakuntza: lanbide-promoziorako ibilbidea, birziklatzeko ohiko ikastaroak, ikastaro horiek ematen dituzten erakundeak, titulazioari lotutako unibertsitate-ikasketak eta unibertsitateaz kanpokoak.

Jarrerazkoak: • Norberaren interesak definitzeko garaian adin, sexu eta bestelako baldintzei buruz gogoeta egitea. • Dagokion lanbidean aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza lortzeko prest egotea. • Gizarte- eta ekonomia-ingurunetik informazioa lortzeko ekimena izatea. • Lanean hastearen ondorioz beste pertsona batzuekiko edo organismoekiko sortzen diren betebeharrak

betetzea. • Lan-harremana zuzentzen duten arauak errespetatzea. 11. lanbide-modulua. KALITATEA ETA ETENGABEKO HOBEKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagokion lanbide-

sektore edo -eremuari dagokionez bereziki. 2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak

aztertzea, lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe

hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzea. c) Ebaluazio-irizpideak 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzean (tituluari dagokion lanbide-sektore edo -eremuari dagokionez bereziki), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • “Kalitatearen” kontzeptuaren bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei

eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdi eta elementuak

identifikatzea.

2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzean (lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak

ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauen (Europakoak bereziki) edukia interpretatzea. • Prozesuetan kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak bere lanbide-eremuko jarduerarik

esanguratsuenekin lotzea. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

Page 53: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

53

• Suposizio erreal edo simulatuetan: − Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Lanbide-harremanen hobekuntzan eta jardueren garapenean inplikatzeko azturak hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako soluzio edo

planak ezartzearen emaitzak ebaluatzea. c) Edukiak • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei

eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdiak eta elementuak

identifikatzea. • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak

ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauak (Europakoak bereziki) interpretatzea. • Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta Nekazaritza eta Abere-hazkuntza sektoreko prozesu

eta jarduerarik esanguratsuenekiko loturak identifikatzea. • Tituluari dagokion lanbide-gaitasunaren prozesu edo jarduera esanguratsu baten edo batzuen

datuetatik eta gainerako aldagai deskribatzaileetatik abiatuta eta guztia sektoreko balizko enpresa batean kokatuta: − Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Harremanetan eta jardueren garapenean hobekuntza pertsonaleko jarrerak eta azturak hartu eta

ezartzea. − Bere mailan, etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremuari lotutako soluzio edo planak

ezartzearen emaitzak ebaluatzea. 12. lanbide-modulua. LANTOKIKO PRESTAKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Ureztapen-sistema baten instalazioan parte hartzea, osagai eta osagarri egokiak prestatuz eta erabiliz. 2. Laboreak prestatu, erein eta ongarritzeko lanak eta babesteko eta zaintzeko lanak egitea. 3. Zuhaitz eta zuhaixken haztegietan lurra prestatzen parte hartzea eta ondoren laboreak ezarri, babestu

eta zaintzea. 4. Landatutako landareen etsaien aurkako kontrolean eta borrokan parte hartzea, osasun-produktuak

erabiltzean segurtasun- eta higiene-arauak aplikatuz. 5. Belarkaren, zuhaitzen eta zuhaixken haztegietako produktuak bildu, garraiatu, biltegiratu eta

kontserbatzeko lanetan parte hartzea. 6. Animalia-espezie desberdinekin xakitzeko, adarrak kentzeko, zikiratzeko, isatsa mozteko, ilea

mozteko eta bestelako lanak egitea, ekipo eta material egokiak prestatuz eta erabiliz. 7. Espeziearen eta produkzio-egoeraren arabera, abereei larre-mota gomendagarriena ematea,

beharrezkoak direnean dieta osagarriak prestatuz eta banatuz. 8. Espezie desberdinekin intseminazio/estaltze-lanak egitea eta erditu ondoren amak eta kumeak

zaintzea, instalazio eta ekipoak prestatu eta erabiliz. 9. Esnea eraitsi eta hoztea, ekipoei beharrezkoak diren erregulazioak eta zaintzak aplikatuz, eta

ezarritako profilaxi-plana burutzea. 10. Makinak, ekipoak eta instalazioak gidatu eta erabiltzea eta horiek erabiltzeko prest edukitzeko lanak

egitea, segurtasun- eta higiene-baldintza egokietan. 11. Eztia eta erlezaintzako kalitateko beste produktu batzuk ateratzeko lanetan parte hartzea. 12. Ustiapenean burutu behar dituen lanetan arduraz jokatzea.

Page 54: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

54

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Ureztapen-sistema baten instalazioan parte hartzean, osagai eta osagarri egokiak prestatuz eta erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu: • Ureztapen-sistema bateko osagai desberdinak beren izenez identifikatzea:

− Tutueriak. − Akopleak − Ihinztagailuak − Mikroihinztagailuak − Tantaz tantakoak. − Iragazkiak. − Sistema desberdinetako kanoiak.

• Ureztapen-sistema batek osagai desberdinak muntatu eta desmuntatzea. • Ureztapen-instalazioetan funtzionamendu ona kontrolatu eta egiaztatzea. 2. Laboreak prestatu, erein eta ongarritzeko lanak eta babesteko eta zaintzeko lanak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ustiategian dauden traktorea, ekipoak eta makineria aukeratzea, lurraren egoeraren eta ereingo den

espeziearen arabera. • Traktorea, ekipoa eta makineria prest jartzea, landatzeko, ereiteko eta ongarriak, herbizidak eta

pestizidak aplikatzeko. • Traktorea lanabesekin eta makineriarekin erabiltzea, lurra prestatzeko, ereiteko, ongarriak aplikatzeko

eta herbizidak eta pestizidak erabiltzeko lanetan. • Haziak aukeratu eta garbitzeko makinak erregulatu eta erabiltzea. • Ereinaldian erabiliko diren haziak desinfektatzea, teknika aurreratuenak eta adierazitako produktuak

aplikatuz. • Laborearen egoeraren eta ustiapenaren plangintzaren arabera, luze-zabaleko ustiapenetan ureztapenak

egitea. • Labore desberdinen lur-zatietan belar gaiztoak ezagutzea. 3. Zuhaitz eta zuhaixken haztegietan lurra prestatzen parte hartzean eta ondoren laboreak ezarri, babestu eta zaintzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lurzoruan izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak identifikatzea eta produktu egokiarekin

tratamendua aplikatzea. • Lurraren eta ezarriko den laborearen arabera, ustiategian daudenen artean traktorea eta hondoa

kentzeko ekipoa aukeratzea. • Aldez aurretik finkatutako landare-tartearen arabera eta ustiapenerako aukeratutako prozeduraren

bitartez, zuinketa, zulaketa, lubakiak eta landaketa egitea. • Hondoa kentzeko lanetarako, ondorengo lanetarako eta ongarriak eta beste produktu batzuk

aplikatzeko traktorea eta lanabesak prestatu eta erabiltzea. • Zuhaitz-landareen kalitatea antzematea beren osasun-egoeraren arabera eta, ondoren, marrak eta

hauen arrazoiak zehaztea. • Txertaketak egiteko makinak, erremintak eta tresnak identifikatu, garai egokienean egin eta

ondorengo zereginak burutzea. • Inausteko makinak, tresnak eta erremintak identifikatu eta erakuntza-inausketak, produkzio-

inausketak, eta udako kimaketak egitea sail landatuetan, ebakien zergatia arrazoituz eta erreminta behar bezala erabiliz.

• Zuhaitz- eta zuhaixken haztegietan ureztapenak egitea, laborearen egoeraren arabera. 4. Landatutako landareen etsaien aurkako kontrolean eta borrokan parte hartzean, osasun-produktuak erabiltzean segurtasun- eta higiene-arauak aplikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

Page 55: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

55

• Laboreen etsaiak kontrolatzeko jarraitu behar den metodoa aukeratzea eta, hala badagokio, borroka-

sistema egokiena aukeratzea. • Uzta-lerma batean esku hartzen duten agente patogenoak identifikatzea. • Landako datuak hartu eta aldez aurretik finkatutako atalaseetan jasotako datuekin egiaztapenak egitea. • Ekipo eta material fitosanitarioa egokitu eta erabiltzea, produktu egokien dosiak kalkulatuz. • Segurtasun- eta higiene-neurri pertsonalak eta ingurumena babesteko neurriak hartzea. • Osasun-produktuak erosten eta egokitzen laguntzea, aldez aurretik landako datuen kalkuluak eginez. • Produktuak biltegiratzea, beren helburuaren eta ezarritako lege-araudiaren arabera. 5. Belarkaren, zuhaitzen eta zuhaixken haztegietako produktuak bildu, garraiatu, biltegiratu eta kontserbatzeko lanetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bilduko den produktuaren lagina hartzea, gero aztertu eta biltzeko unea finkatzeko. • Erabiltzen diren biltzeko makinak, ekipoak eta traktorea prest jartzea. • Bilketan eta egokitzapenean erabiltzen diren makineria, ekipo, tresna eta lanabesak erabiliz

produktuak eta azpiproduktuak biltzea. • Ustiategiko produktuak sailkatu, poteratu eta biltegiratzea, ontzi eta makineria egokienekin eta

kalitate-araudiak betez. • Une oro nekazaritza-ibilgailuen bitartez bildutako produktuen garraioari dagokion araudi orokorra

betetzea. • Biltegiak desinfektatzea, aldez aurretik finkatutako higiene- eta segurtasun-arauen arabera. • Biltegiratutako produktuak manipulatzean, higiene- eta osasun-baldintzei buruz indarrean dagoen

legeria betetzea. • Produktuak manipulatzean baldintza higienikoei buruz indarrean dagoen legeria betetzen den ala ez

egiaztatzea. • Kontserbazio-biltegiek indarrean dagoen legeriaren araberako higiene-baldintzak betetzen dituztela

egiaztatzea. 6. Animalia-espezie desberdinekin xakitzeko, adarrak kentzeko, zikiratzeko, isatsa mozteko, ilea mozteko eta bestelako lanak egitean, ekipo eta material egokiak prestatuz eta erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Animalia bakoitza xakitzeko metodo egokiena identifikatu eta burutuko den eragiketa-motak behar

duen inmobilizazioa aplikatzea. • Kasu bakoitzean teknika egokia erabiliz eta animaliei eta pertsonei lesioak eragitea saihesteko behar

diren neurriak hartuz, xakiak edo identifikazio-sistemak aplikatzea. • Kasu bakoitzean teknika egokia erabiliz eta higiene- eta osasun-zaintza egokiak aplikatuz, isatsa

mozteko, zikiratzeko eta adarrak kentzeko lanak egitea. • Ilea moztea, animalia ez zauritzeko sistemari jarraituz eta kalitatezko ardi-larru osoak lortuz. • Identifikatzeko, xakitzeko eta beste lan batzuetarako ekipoak kontserbatu eta desinfektatzeko lanak

egitea. • Materialak, ekipoak eta instalazioak erabiltzean higieneari eta segurtasunari buruzko lege-araudia

betetzea. 7. Espeziearen eta produkzio-egoeraren arabera, abereei larre-mota gomendagarriena ematean, beharrezkoak direnean dieta osagarriak prestatuz eta banatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Abereari eskainitako larre-kantitatea zehaztea, bai eta aprobetxamendu baten edo jarraian egindako

batzuen ondoren kentzea ere. • Hesi bat instalatzea, ustiatu beharreko espeziearen arabera material egokiak aukeratuz. • Bazkak bildu eta kontserbatzeko ekipoak erregulatu eta mantentzeko zaintzea. • Siloratzeko eragiketa egitea, ondokoetan esku hartuz:

− Bazka moztea.

Page 56: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

56

− Silora garraiatzea. − Bete eta prentsatzea. − Hala badagokio, kontserbatzailea gehitzea. − Siloa estali eta zigilatzea.

• Belarra ontzeko eragiketa egitea, ondokoetan esku hartuz: − Bazka moztea. − Ilaratzea. − Paketatzea. − Garraiatu eta pilatzea.

• Belar ondua eta/edo siloratua banatzea, haren kentzea ebaluatuz. 8. Espezie desberdinekin intseminazio/estaltze-lanak egitean eta erditu ondoren amak eta kumeak zaintzean, instalazio eta ekipoak prestatu eta erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Araldian dauden animaliak identifikatu eta espezie desberdinetan ernaldia diagnostikatzea, horietako

bakoitzaren sintomatologia espezifikoaren arabera. • Hala dagokionean, espezie batzuetan semena aplikatzen laguntzea, ondokoak eginez:

− Beharrezkoak diren materiala eta ekipoa prestatzea. − Higiene- eta osasun-baliabideak aplikatzea.

• Erditzeko instalazioak eta lokalak egokitzea. • Erditze batean laguntzea, espezie bakoitzarentzat aukeratutako baliabideak erabiliz. • Erditu ondoren, ama eta kumeak zaintzea, aplikatu behar diren osasun-baldintza teknikoak kontuan

hartuz. • Esne artifiziala prestatu, dosifikatu eta banatzea. • Esne-ordezkatzaileen banaketa-ekipoak garbitzea. 9. Esnea eraitsi eta hoztean, ekipoei beharrezkoak diren erregulazioak eta zaintzak aplikatuz, eta ezarritako profilaxi-plana burutzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Esnea eraisteko eta hozteko ekipoak kontserbatzeko lanak egitea. • Ekipoen funtzionamendu-parametroak kontrolatu eta doitzea, espezie bakoitzaren premiei egokituz. • Espezie bakoitzarentzat ezarritako prozedura bidez eraistea, eta ondokoetan parte hartzea:

− Taldea antolatzea. − Errapeak garbitu eta prestatzea. − Errapeko min azpiklinikoa antzematea. − Txoperak jartzea. − Errapeak agortzea. − Erroak desinfektatu eta "zigilatzea". − Ekipoen funtzionamendu-parametroak doitzea.

• Eraisteko instalazio-motaren arabera ekipoak garbitu eta kontserbatzeko lanak egitea. • Produkzioak kontrolatzeko fitxak betetzea eta, hala badagokio, horien zerrenda informatikoak

ateratzea. • Baliabide egokiak erabiliz, behar diren laginak hartu eta abere-laborategira bidaltzeko prestatzea. • Hazterikontrako bainua eta apatxen bainua prestatzea, ondokoak kontuan hartuz:

− Produktu egokia aukeratzea. − Beharrezko dosia erabiltzea − Abereak behar bezala haztea.

• Adierazitako sendagaiak dosifikatu eta ematea, ondokoak aukeratuz: − Emateko bide zuzena. − Ekipo egokia. − Segurtasun- eta higiene-arau egokiak.

Page 57: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

57

10. Makinak, ekipoak eta instalazioak gidatu eta erabiltzean eta horiek erabiltzeko prest edukitzeko lanak egitean, segurtasun- eta higiene-baldintza egokietan, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Erabilerari buruzko gidaliburuak edo argibideak interpretatzea eta erabiliko diren lan-eragintza eta -

prozedura zuzenak eta makinak, ekipoak eta instalazioak prestatu eta mantentzeko lanak identifikatzea.

• Produkzio-zonak, -ekipoak eta -makinak garbitu eta desinfektatzea, ekipo, prozedura eta produktu egokiak erabiliz.

• Ondoko lanak burutzea: − Ekipoak eta instalazioak funtzionatzen hasteko prestatzea. − Martxan jarri eta geldiaraztea. − Produktu eta ekipo osagarri egokiak prestatzea. − Martxan jarri eta geldiaraztearen ohiko kontrolak egitea. − Programa automatikoen karga edo abioa egitea. − Makinak, ekipoak eta instalazioak erregulatu eta prest jartzea.

• Makinak eta ekipoak mantentzeko lanetan parte hartzea: − Koipeztatzea. − Mailak egiaztatzea. − Iragazkiak, olioak eta ohiko mantentzeko beste elementu batzuk aldatu eta berriz jartzea. − Akatsak dituzten edo narriatuta dauden elementuak konpontzea edo tarteka aldatzea.

• Produkzioaren helburuen arabera, egiten diren lanen errendimendua eta kalitatea kontrolatzea. • Makinak, ekipoak eta instalazioak segurtasun- eta higiene-baldintzetan trebetasunez erabiltzea. • Makinen, ekipoen eta instalazioen erabileran, lortutako emaitzak, langilearen segurtasun- eta higiene-

baldintzak eta ingurumena babesteko modua hobetuko dituzten hobekuntzak proposatzea. 11. Eztia eta erlezaintzako kalitateko beste produktu batzuk ateratzeko lanetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Erlauntzako biztanle desberdinak identifikatzea. • Erlauntza batean erlekumeak egitea, produkziorako prestatuz. • Erleen neguko elikadurarako ahia prestatzea. • Erlauntza mantentzeko eta bertako produktuak biltzeko lanak egitea. • Erlategiko produktuak biltegiratu eta kontserbatzea. 12. Ustiapenean burutu behar dituen lanetan arduraz jokatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Jasotzen dituen aginduak arduraz interpretatu eta exekutatzea eta garatzen duen lanaz arduratzea,

beste pertsonekin komunikazio egokia mantenduz. • Lan desberdinetarako ezarrita dauden prozedura eta arauekiko errespetuzko jarrera erakustea. • Bere jarrerak bere lanean eta egin behar dituen zeregin desberdinetan duen eragina aztertzea. • Bere lana jasotako aginduen arabera eta produktibitatearen, segurtasunaren eta kalitatearen irizpideei

jarraituz antolatzea. • Ekipo eta instalazioen erabilera-eskakizun eta -arauak betetzea, lana ondo egiten duela erakutsiz eta

bere lana arrazoizko denboran amaituz. c) Edukiak Ikastetxeak “lan-egoeretan” kokatutako jarduera gisa finkatuko ditu edukiak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak argitaratutako Lantokiko prestakuntza lanbide-modulua diseinatzeko curriculum-esparruaren arabera. 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa

Page 58: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

58

3.3.1. Iraupenak

Lanbide-modulua Oinarrizko iraupena

Iraupen finkoa

1. Nekazaritzako familia-ustiapenen antolamendua eta kudeaketa 90 ordu 100 ordu 2. Nekazaritzako instalazioak 90 ordu 100 ordu 3. Nekazaritzako mekanizazioa 170 ordu 205 ordu 4. Belarkara-haztegiak 165 ordu 190 ordu 5. Zuhaitz eta zuhaixken haztegiak 165 ordu 190 ordu 6. Kontrol fitosanitarioaren metodoak 115 ordu 140 ordu 7. Abere-hazkuntza arrazionala 114 ordu 140 ordu 8. Lurrari lotutako abere-hazkuntza 195 ordu 225 ordu 9. Agroteknologia 160 ordu 210 ordu 10. Lan-prestakuntza eta -orientabidea 60 ordu 60 ordu 11. Kalitatea eta etengabeko hobekuntza 40 ordu 40 ordu 12. Lantokiko prestakuntza 336 ordu 400 ordu GUZTIRA 1.700 ordu 2.000 ordu 1. Ikastetxe bakoitzak curriculum-proiektua bere gizarte- eta ekonomia-ingurunera eta

ikasleen ezaugarrietara egokitzeko, ikastetxeek beren esku izango dute guztizko ordutegiaren %15 ─kasu honetan 300 ordu─ eta ordu-kopuru hau lanbide-modulu desberdinetan banatu ahal izango dute, baldin eta irakaskuntza desberdinak eskaintza oso baten parte badira.

Horrenbestez, modulu bakoitzerako ezarritako oinarrizko iraupena errespetatu egin beharko da eta aurrerago azalduko diren irizpideen arabera gehitu ahal izango da.

2. Irakaskuntzak eskaintza partzial bateko parte badira, iraupen finkoa ezarri da modulu

bakoitzerako eta ezin izango da aldatu. 3. Moduluen behin betiko iraupenek, hau da, ikastetxeak berak esleitu behar duen

denbora banatu ondoren, heziketa-zikloak irauten dituen 2.000 orduak osatu beharko dituzte guztira.

4. Ikastetxeetako curriculum-proiektu desberdinetan oreka egokia gordetzeko asmoz,

eskaintza osoko modalitatea jarraitzen duten irakaskuntzek ondoko zehaztapena errespetatu beharko dute: lanbide-moduluek ezin izango dute oinarrizko iraupena 64 ordu baino gehiagotan gehitu, Lurrari lotutako abere-hazkuntza, Agroteknologia, Nekazaritzako mekanizazioa, Belarkara-haztegiak eta Zuhaitz eta zuhaixken haztegiak moduluak izan ezik, hauek, bidezko hartzen bada, 96 ordutan gehitu ahal izango dira-eta.

5. Ikastetxean bertan garatu beharreko Lantokiko prestakuntza lanbide-moduluko fase

desberdinen iraupenek ez dute ikastetxeak modulu honetarako ezartzen duen behin betiko iraupenaren %10 gainditu behar.

3.3.2. Sekuentziazioa Heziketa-zikloaren sekuentziazioan: 1. Eskaintza osoan:

Page 59: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

59

• Lantokiko prestakuntza moduluaren iraupenaren %65 gaitasun-atalei loturiko modulu guztien irakaskuntzak amaitu ondoren eman beharko da.

• Ikastetxe bakoitzak heziketa-ziklo honi hasiera emateko aukeratzen dituen moduluak

kontuan izan gabe, modulu horien artean honako hauek egon beharko dute: Nekazaritzako instalazioak, Nekazaritzako mekanizazioa eta Agroteknologia.

2. Eskaintza partzialean: • Lantokiko prestakuntza modulua heziketa-zikloa osatzen duten gainerako moduluak

egiaztatu direnean (ondorio horretarako finkatutako bide desberdinen bidez) soilik eman beharko da.

4. Irakasleak 4.1. “Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenak” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak a) Lanbide Heziketako irakasle teknikoen kidegoan “Nekazaritza-produkzioko eragiketa eta ekipoak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Nekazaritzako instalazioak. • Nekazaritzako mekanizazioa. • Belarkara-haztegiak. • Zuhaitz eta zuhaixken haztegiak. • Abere-hazkuntza arrazionala. b) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Nekazaritza-produkzioko prozesuak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Nekazaritzako familia-ustiapenen antolamendua eta kudeaketa. • Kontrol fitosanitarioaren metodoak. • Lurrari lotutako abere-hazkuntza. • Agroteknologia. c) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Lan-prestakuntza eta -orientabidea. • Kalitatea eta etengabeko hobekuntza. d) Heziketa-ziklo bereko beste lanbide-moduluren bat irakasten duten a) eta b) ataletan adierazitako espezialitatea duten irakasleek ondoko modulua ere irakats dezakete: • Lantokiko prestakuntza. 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko 4.2.1. "Nekazaritza-produkzioko prozesuak" espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko:

Page 60: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

60

• Nekazaritza-ingeniari teknikoa (espezialitate guztiak). • Baso-ingeniari teknikoa (espezialitate guztiak). 4.2.2. “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Enpresa-zientzietan diplomatua. • Lan-harremanetan diplomatua. • Gizarte-lanean diplomatua. • Gizarte-hezkuntzan diplomatua. • Kudeaketa eta administrazio publikoan diplomatua 5. Irakaskuntza hauek emateko gutxieneko baldintzak 5.1. Espazioak Apirilaren 30eko 777/1998 Errege Dekretuko 19. artikuluaren arabera, "Luze-zabaleko nekazaritza-ustiapenak” erdi-mailako Lanbide Heziketako heziketa-zikloak ondoren adierazitako gutxieneko espazioak eskatzen ditu dekretu honek definitzen dituen irakaskuntzak emateko. Prestakuntza-espazioa Azalera

20 ikasle (m2) Erabilera-maila

(%) Gela balioanitza ........................................................................ 40 30 Analisi-laborategia ................................................................... 60 15 Nekazaritza-lantegia ................................................................. 120 15 Finka: laboreen azalera (1) ....................................................... 5 ha 25 Abereen egonlekuak (1) ........................................................... 350 15 (1) Espazio hauek ez dute nahitaez ikastetxean kokatuta egon behar. “Erabilera-mailak” ikasle-talde batek oinarrizko irakaskuntzak irakasteko espazioa zenbat orduz okupatzea aurreikusten den adierazten du; alabaina irakaskuntza hauen guztizko iraupenarekiko ehunekoetan adierazten da. Horrenbestez, ikastetxeek curriculumaren guztizkoa ezartzeko definitzen dutenerako orientagarria da. “Erabilera-mailak” onartutako marjinan, heziketa-ziklo bereko edo beste ziklo batzuetako edo beste hezkuntza-etapa batzuetako beste ikasle-talde batzuek okupatu ahal izango dituzte ezarritako prestakuntza-espazioak. Dena dela, prestakuntza-espazioei lotutako ikaskuntza-jarduerak (erabilera-mailak adierazitako okupazioarekin) antzeko beste prestakuntza-jarduera batzuetarako erabilitako azaleretan ere burutu ahal izango dira. Identifikatutako prestakuntza-espazio desberdinak ez dira zertan itxitura bidez bereizi behar.

Page 61: OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA€¦ · • Adinaren, pisuaren, eta ugalketa-, osasun- eta produkzio-egoeraren arabera, animaliak multzotan taldekatzea, behar bezala hazi eta elikatzeko.

61

6. Konbalidazioak eta korrespondentzia 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak • Nekazaritzako familia-ustiapenen antolamendua eta kudeaketa. • Nekazaritzako instalazioak. • Nekazaritzako mekanizazioa. • Kontrol fitosanitarioko metodoak. • Abere-hazkuntza arrazionala. 6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak • Nekazaritzako instalazioak. • Nekazaritzako mekanizazioa. • Kontrol fitosanitarioko metodoak. • Abere-hazkuntza arrazionala. • Lantokiko prestakuntza. • Lan-prestakuntza eta -orientabidea.